LexUZ sharhi
Mazkur Qonun O‘zbekiston Respublikasining 2008-yil 22-iyuldagi O‘RQ-163-sonli “Qimmatli qog‘ozlar bozori to‘g‘risida”gi Qonuni bilan o‘z kuchini yo‘qotgan.
Mazkur Qonunning maqsadi qimmatli qog‘ozlar bozorida depozitariylarning korporativ qimmatli qog‘ozlarga doir faoliyatini huquqiy jihatdan tartibga solib turishdan iborat.
korporativ qimmatli qog‘ozlar (bundan buyon matnda qimmatli qog‘ozlar deb yuritiladi) — xo‘jalik yurituvchi subyektlar tomonidan naqd yoki naqd bo‘lmagan holda chiqarilgan qimmatli qog‘ozlar;
naqd qimmatli qog‘ozlar — qonun hujjatlarida belgilangan tartibda pul hujjatlari shaklida tayyorlangan va muomalaga chiqarilgan qimmatli qog‘ozlar;
naqd bo‘lmagan qimmatli qog‘ozlar — qonun hujjatlarida belgilangan tartibda depozitariylarning hisobga olish ro‘yxatlaridagi yozuv shaklida muomalaga chiqarilgan qimmatli qog‘ozlar;
qimmatli qog‘ozlarning hisobga olish ro‘yxatlari — qimmatli qog‘ozlarni depozitariyda saqlash va qimmatli qog‘ozlarga bo‘lgan huquqni hisobga olish bo‘yicha depozitar operatsiyalar standartlari bilan belgilangan yozuvlar tizimi;
qimmatli qog‘ozlar harakati— depozitariylarning hisobga olish ro‘yxatlarida qayd qilinadigan qimmatli qog‘ozlarga bo‘lgan huquqlarning o‘tishi;
qimmatli qog‘ozlar depozitariylari — (bundan buyon matnda depozitariylar deb yuritiladi) — qimmatli qog‘ozlarni saqlash va qimmatli qog‘ozlarga bo‘lgan huquqni hisobga olish bo‘yicha faoliyat yurituvchi qimmatli qog‘ozlar bozori institutlari;
qimmatli qog‘ozlarning Markaziy depozitariysi (bundan buyon matnda Markaziy depozitariy deb yuritiladi) — O‘zbekiston Respublikasi depozitariylarida qimmatli qog‘ozlarni saqlash, qimmatli qog‘ozlarga bo‘lgan huquqni hisobga olish va qimmatli qog‘ozlar harakatining yagona tizimini ta’minlovchi depozitariy;
qimmatli qog‘ozlar egasi — qimmatli qog‘ozlar unga mulk huquqi asosida yoki boshqa ashyoviy huquq asosida tegishli bo‘lgan shaxs;
deponent — depozitariy bilan qimmatli qog‘ozlarni saqlash va uning qimmatli qog‘ozlarga bo‘lgan huquqini hisobga olish haqida shartnoma tuzgan jismoniy yoki yuridik shaxs;
depo hisobvarag‘i — deponentning qimmatli qog‘ozlarini saqlash va qimmatli qog‘ozlarga bo‘lgan huquqni hisobga olishga mo‘ljallangan depozitariyning hisobga olish ro‘yxatlaridagi jami yozuvlar;
qimmatli qog‘ozlar bilan depozitar operatsiyalar (bundan buyon matnda depozitar operatsiyalar deb yuritiladi) — qimmatli qog‘ozlarni saqlash va qimmatli qog‘ozlarga bo‘lgan huquqlarni hisobga olish bo‘yicha depozitariylar tomonidan hisobga olish ro‘yxatlarida amalga oshiriladigan operatsiyalar;
depozitar operatsiyalar standartlari — depozitar operatsiyalar o‘tkazishning qonun hujjatlarida belgilangan tartibda tasdiqlangan me’yorlari va qoidalari;
depozitar shartnoma — depozitariy bilan deponent o‘rtasida yozma shaklda tuziladigan, qimmatli qog‘ozlarni saqlash va qimmatli qog‘ozlarga bo‘lgan huquqlarni hisobga olish bilan bog‘liq munosabatlarni tartibga solib turuvchi shartnoma;
vakolatli davlat organi — qimmatli qog‘ozlar bozori faoliyatini tartibga solish va nazorat qilish vakolati davlat tomonidan berilgan organ.
Qimmatli qog‘ozlar bozorida depozitariylar faoliyati to‘g‘risidagi qonun hujjatlari ushbu Qonun hamda boshqa qonun hujjatlaridan iborat.
Depozitariylar jismoniy va yuridik shaxslar, shu jumladan chet el jismoniy va yuridik shaxslari tomonidan, yuridik shaxsning istalgan tashkiliy-huquqiy shaklida tuzilishi mumkin.
O‘zbekiston Respublikasi hududida ro‘yxatdan o‘tgan banklar, reyestr egalari tegishli litsenziya asosida qimmatli qog‘ozlar bozorida depozitariy sifatida faoliyat ko‘rsatishlari mumkin.
Depozitariy ustav fondining eng kam miqdori qonun hujjatlarida tegishli yuridik shaxsning tashkiliy-huquqiy shakliga nisbatan belgilangan miqdordan kam bo‘lmasligi kerak.
Depozitariy filiallar ochish huquqiga ega bo‘lib, ular depozitariyning alohida bo‘linmalari deb hisoblanadi.
Depozitariy filiali o‘z faoliyatini uni tuzgan depozitariy tasdiqlagan nizom asosida, uning rahbari esa — tegishli ishonchnoma asosida amalga oshiradi. Depozitariy filiali uni tuzgan depozitariyga berilgan litsenziyada nazarda tutilmagan depozitar xizmatlar ko‘rsatishi mumkin emas.
Depozitariylar O‘zbekiston Respublikasida o‘z faoliyatini maxsus ruxsatnoma (litsenziya) asosida amalga oshiradilar. Litsenziyada ruxsat berilgan depozitar xizmatlar ro‘yxati ko‘rsatiladi.
LexUZ sharhi
“Depozitariy tomonidan ko‘rsatiladigan xizmatlar Depozitariy faoliyatni amalga oshirishga doir talablar to‘g‘risida”gi Nizomning (ro‘yxat raqami 809, 31.08.1999-y.) 1-son ilovasida nazarda tutilgan asosiy depozitar xizmatlarning minimal ro‘yxatiga muvofiq bo‘lishi lozim.
Litsenziya berish, uni qaytarib olish yoxud uning amal qilishini to‘xtatib qo‘yish O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilanadigan tartibda amalga oshiriladi hamda ommaviy axborot vositalarida e’lon qilinishi shart.
LexUZ sharhi
Batafsil ma’lumot uchun O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2003-yil 9-iyulda 308-son qarori bilan tasdiqlangan “Qimmatli qog‘ozlar bozorida kasbiy faoliyatni (investitsiya institutlarining qimmatli qog‘ozlar bozoridagi faoliyatini) litsenziyalash to‘g‘risida”gi Nizomga qarang.
LexUZ sharhi
Qo‘shimcha ma’lumot uchun “Depozitar faoliyat to‘xtatilgan va tugatilgan taqdirdagi harakatlar tartibi to‘g‘risida”gi Nizomga (ro‘yxat raqami 1130, 23.04.2002-y.) qarang.
Depozitariyning faoliyatini tugatish to‘g‘risida qaror qabul qilingan taqdirda o‘n kunlik muddat ichida matbuotda tegishli axborot e’lon qilinadi.
O‘z faoliyatini tugatayotgan (tugatilayotgan) depozitariyda saqlanayotgan qimmatli qog‘ozlar va hisobga olish ro‘yxatlari deponentning qaroriga binoan bir haftalik muddat ichida boshqa depozitariyga o‘tkaziladi, bunday qaror mavjud bo‘lmagan hollarda esa — vakolatli davlat organi tomonidan (vakolatli davlat organi bilan kelishgan holda tugatish komissiyasi tomonidan) belgilangan muddatlarda, deponentlar tomonidan tanlangan depozitariylarga keyinchalik o‘tkazish uchun — Markaziy depozitariyga o‘tkaziladi.
Depozitariylar tizimi O‘zbekiston Respublikasi hududida ikki bosqichli bo‘lib, ular Markaziy depozitariyni va depozitariylarni o‘z ichiga oladi.
Har bir depozitariy davlat ro‘yxatidan o‘tib, litsenziya olgandan so‘ng vakolatli davlat organi tasdiqlagan tartibda Markaziy depozitariyda vakillik hisobvarag‘ini ochishi kerak.
Depozitariylar o‘z deponentlarining Markaziy depozitariy vakillik hisobvaraqlarida jamlab hisobga olib boriladigan naqd bo‘lmagan qimmatli qog‘ozlariga bo‘lgan huquqlar hisobini yuritadilar, shuningdek naqd qimmatli qog‘ozlarni saqlashni amalga oshiradilar va ular bo‘yicha huquqlar hisobini yuritadilar.
LexUZ sharhi
Qo‘shimcha ma’lumot uchun O‘zbekiston Respublikasi Fuqarolik kodeksining 70, 71-moddalariga, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1999-yil 21-maydagi 263-son “Qimmatli qog‘ozlarning markaziy depozitariysini tashkil etish va uning faoliyati masalalari to‘g‘risida”gi qaroriga qarang.
Markaziy depozitariy o‘z faoliyatini xizmat ko‘rsatishdan olingan daromadlar va boshqa tushumlar hisobiga amalga oshiradi.
Markaziy depozitariy xizmatlari uchun olinadigan tariflar miqdori O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi bilan kelishilgan holda vakolatli davlat organi tomonidan tasdiqlanadi.
Oldingi tahrirga qarang.
(10-modda ikkinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasining 2002-yil 13-dekabrdagi 447–II-son Qonuni tahririda — Oliy Majlis Axborotnomasi, 2003-y., 1-son, 8-modda)
davlat tasarrufidan chiqarilgan va xususiylashtirilgan obyektlarning naqd qimmatli qog‘ozlarini ular sotib olingunga qadar bo‘lgan davrda saqlash;
birja va birjadan tashqari savdolar qatnashchilarining qimmatli qog‘ozlari savdolarga qo‘yilishidan oldin ular borligini va haqiqiy ekanligini tasdiqlash;
savdolarda tuzilgan bitimlarga muvofiq birja va birjadan tashqari savdolar qatnashchilariga qimmatli qog‘ozlar yetkazib berilishini ta’minlash;
naqd va naqd bo‘lmagan qimmatli qog‘ozlar muomalaga chiqarilganligini tasdiqlovchi hujjatlarni saqlash;
O‘zbekiston Respublikasi hududida norezidentlar tomonidan, shuningdek qimmatli qog‘ozlarning xorijiy fond bozorlarida O‘zbekiston Respublikasi rezidentlari tomonidan chiqarilgan qimmatli qog‘ozlarni hisobga olish;
depozitariylar tizimida qimmatli qog‘ozlar harakati to‘g‘risidagi axborotlarni jamlash va tartibga solib turish.
Qimmatli qog‘ozlar bozorida depozitariylar faoliyatini tartibga solish va nazorat qilish qonun hujjatlarida belgilangan tartibda vakolatli davlat organi tomonidan amalga oshiriladi.
Depozitar operatsiyalar standartlarini ishlab chiqish, tasdiqlash va depozitariylar ularga rioya etishini nazorat qilish vakolatli davlat organi tomonidan amalga oshiriladi.
Depozitariylar vakolatli davlat organi tomonidan belgilangan tartib va muddatlarda depozitar operatsiyalarga oid hujjatlarni o‘z arxivlarida saqlashga majburlar.
LexUZ sharhi
“Depozitariy faoliyatni amalga oshirishga doir talablar to‘g‘risida”gi Nizomning (ro‘yxat raqami 809, 31.08.1999-y.) 6.1.6.-bandiga muvofiq depozitariy hujjatlashtirilgan ma’lumotni ma’lumot kelgandan keyin kamida uch yil saqlashga majbur.
Depozitariylar o‘z faoliyatlarini amalga oshirish chog‘ida depozitar operatsiyalar standartlariga muvofiq quyidagi xizmat turlarini ko‘rsatadilar:
naqd va naqd bo‘lmagan qimmatli qog‘ozlarga bo‘lgan huquqni hisobga olish va tegishli guvohnoma berish yo‘li bilan buni tasdiqlash;
qimmatli qog‘ozlar zimmasiga majburiyatlar yuklangan holatlarni, shuningdek ular tugatilgan holatlarni hisobga olish.
Qimmatli qog‘ozlarni saqlaydigan depozitariy qimmatli qog‘ozlar egasining topshirig‘i asosida qimmatli qog‘ozlar egalari reyestrida qimmatli qog‘ozning nominal egasi sifatida ro‘yxatdan o‘tkazilishi mumkin.
LexUZ sharhi
Depozitariyni qimmatli qog‘ozning nominal egasi sifatida amalga oshiradigan funksiyalarining xususiyatlari Depozitar hisob va hisobotning yagona qoidalarining (standartlari) (ro‘yxat raqami 844, 01.12.1999-y.) XII bo‘limida belgilangan.
Depozitariy o‘z faoliyatini qimmatli qog‘ozlar egalari reyestrini yuritish faoliyati bilan qo‘shib olib berishi mumkin, bunda u qimmatli qog‘ozlarning nominal egasi hisoblanmaydi.
Depozitariy o‘z faoliyatini qimmatli qog‘ozlar bozorida boshqa faoliyat turlari bilan qo‘shib olib borishi mumkin emas, qimmatli qog‘ozning nominal egasi sifatidagi faoliyat, shuningdek qimmatli qog‘ozlar egalari reyestrini yuritish faoliyati bundan mustasno.
Vakolatli davlat organi barcha qimmatli qog‘ozlarning chiqarilishini tasdiqlovchi hujjatlar aslining bir nusxasini Markaziy depozitariyga berilishini ta’minlaydi. Markaziy depozitariy depozitar operatsiyalar bo‘yicha belgilangan standartlarga muvofiq hisobga olish ro‘yxatlarini to‘ldirish yo‘li bilan qimmatli qog‘ozlarning hisobga olinishini amalga oshiradi.
LexUZ sharhi
Depozitar hisob va hisobotning yagona qoidalariga (standartlariga) (ro‘yxat raqami 844, 01.12.1999-y.) qarang.
Depozitariylar tizimida qimmatli qog‘ozlar harakati ushbu Qonunning 8-moddasiga muvofiq vakolatli davlat organi tasdiqlaydigan tartibda amalga oshiriladi.
depozitariydagi o‘zining depo hisobvarag‘ida bo‘lgan qimmatli qog‘ozlarni qonun hujjatlarida belgilangan tartib va doirada tasarruf etish. Deponentda depozitariyda hisobga olinadigan qimmatli qog‘ozlarni tasarruf etish huquqi qimmatli qog‘ozlar uning depo hisobvarag‘iga kiritilgan paytdan e’tiboran vujudga keladi;
depozitariyga o‘z depo hisobvarag‘i bo‘yicha operatsiyalarni amalga oshirish yuzasidan topshiriq berish (uchinchi shaxslar oldida zimmasiga majburiyatlar yuklangan qimmatli qog‘ozlarni ularga yuklangan majburiyatlar tugaganligini tasdiqlovchi hujjatlarni taqdim etmay turib o‘tkazish to‘g‘risidagi farmoyish bundan mustasno), so‘rov kiritish, topshiriqlar bajarilganligi to‘g‘risidagi hisobotni talab qilish;
o‘ziga tegishli naqd qimmatli qog‘ozlarni saqlash va istalgan depozitariyga naqd va naqd bo‘lmagan qimmatli qog‘ozlarga nisbatan mulk egaligi huquqini hamda boshqa ashyoviy huquqlarni hisobga olishni topshirish;
depozitar shartnoma tuzish to‘g‘risidagi qaror qabul qilgunga qadar depozitariyda qimmatli qog‘ozlarni saqlash va hisobga olish qoidalari bilan tanishish;
depozitar shartnoma shartlariga muvofiq o‘z depo hisobvarag‘ining holati haqida guvohnoma olish va o‘zining depo hisobvarag‘i bo‘yicha depozitariy tomonidan o‘tkazilgan operatsiyalar to‘g‘risida hisobot olish.
o‘zining vakolatli shaxsining vakolati tugatilishi yoki o‘zgarishi to‘g‘risida depozitariyni xabardor qilish;
depozitariyning yozma xabarlari to‘g‘riligini va to‘laligini tekshirish, agar noaniqliklar borligi aniqlanadigan bo‘lsa, ular haqida depozitariyni o‘z vaqtida xabardor qilish.
deponentlarning topshirig‘iga binoan ularga tegishli qimmatli qog‘ozlar bo‘yicha daromadlarni o‘tkazish.
o‘ziga saqlash uchun berilgan mulkdan qimmatli qog‘ozlar sifatida foydalanish yoki depo hisobvaraqlaridan deponentning ruxsatisiz qimmatli qog‘ozlarni o‘tkazish, qonun hujjatlarida nazarda tutilgan hollar bundan mustasno;
qimmatli qog‘ozlar bilan oldi-sotdi, vositachilik, topshiriq, hadya, ayirboshlash shartnomalarini va boshqa turdagi bitimlarni tuzish, depozitariyning o‘zi chiqargan qimmatli qog‘ozlarga doir bitimlar bundan mustasno.
Agar qonun hujjatlarida boshqacha qoida nazarda tutilmagan bo‘lsa, Markaziy depozitariy quyidagilarga ham haqli emas:
davlatga tegishli bo‘lmagan naqd va naqd bo‘lmagan qimmatli qog‘ozlarga bo‘lgan huquq hisobini yuritish, ushbu Qonunning 7 va 10-moddalarida nazarda tutilgan hollar bundan mustasno;
o‘ziga saqlash uchun topshirilgan naqd va naqd bo‘lmagan qimmatli qog‘ozlarning saqlanishini ta’minlash;
har bir deponentga tegishli qimmatli qog‘ozlarning turlari, soni va nominal qiymatini hisobga olib borish;
qimmatli qog‘ozlar zimmasiga majburiyatlar yuklatilgan hollar va ular tugatilgan hollar hisobini yuritish;
deponentlarning yozma topshiriqlari asosida deponentlarga emitentdan yoki reyestr egasidan olingan aksiyadorlar yig‘ilishi, dividendlar to‘lanishi va boshqa harakatlar to‘g‘risidagi axborotni yetkazish;
Oldingi tahrirga qarang.
deponentlar hisobvaraqlari bo‘yicha operatsiyalarni faqat deponentlarning yoki ular ishonchli vakillarining belgilangan shakldagi topshiriqlari asosida amalga oshirish, qonun hujjatlarida nazarda tutilgan hollar bundan mustasno;
(18-modda birinchi qismining oltinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasining 2002-yil 13-dekabrdagi 447–II-son Qonuni tahririda — Oliy Majlis Axborotnomasi, 2003-y., 1-son, 8-modda)
LexUZ sharhi
Topshiriqlarning shakllari Depozitar hisob va hisobotning yagona qoidalarida (standartlari) (ro‘yxat raqami 844, 01.12.1999-y.) belgilangan.
LexUZ sharhi
Vakolatli davlat organi, monopoliyaga qarshi kurash davlat organi, shuningdek sud va huquqni muhofaza qilish organlarining qarorlari mavjud bo‘lgan taqdirda depozitariy Depozitar hisob va hisobotning yagona qoidalarining (standartlari) (ro‘yxat raqami 844, 01.12.1999-y.) 53-bandida (“Qimmatli qog‘ozlarni to‘xtatib qo‘yish”) belgilangan tartibda depo hisobvarag‘i bo‘yicha operatsiyalarni tugatishga majbur.
depo hisobvaraqlari holatiga o‘zgartishlar kiritishga asos hisoblanuvchi barcha birlamchi hujjatlarni saqlash;
deponentning qimmatli qog‘ozlarga mulk huquqi va boshqa ashyoviy huquqlarini tegishli guvohnoma berish bilan tasdiqlash;
depo hisobvarag‘ining holati va undagi o‘zgartishlar to‘g‘risidagi axborotning maxfiyligini ta’minlash, qonun hujjatlarida nazarda tutilgan hollar bundan mustasno;
depo hisobvarag‘i bo‘yicha operatsiyalarni vakolatli davlat organi, monopoliyaga qarshi kurash davlat organi, shuningdek sud va huquqni muhofaza qilish organlarining qarorlari asosida, qonun hujjatlarida belgilangan tartibda tugatish;
LexUZ sharhi
Batafsil ma’lumot uchun Depozitar hisob va hisobotning yagona qoidalarining (standartlari) (ro‘yxat raqami 844, 01.12.1999-y.) 53-bandiga (“Qimmatli qog‘ozlarni to‘xtatib qo‘yish”) qarang.
vakolatli davlat organining talabiga binoan o‘zining faoliyatiga taalluqli ma’lumotlarni qonun hujjatlarida belgilab qo‘yilgan doirada taqdim etish.
LexUZ sharhi
Qo‘shimcha ma’lumot uchun Depozitar hisob va hisobotning yagona qoidalarining (standartlari) (ro‘yxat raqami 844, 01.12.1999-y.) 76-bandiga (“Vakolatli davlat organi va Markaziy depozitariy oldidagi hisobot”) qarang.
Depozitariylarda qimmatli qog‘ozlarning saqlanishi ularni qimmatli qog‘ozlarni saqlashga doir talablarga javob beradigan qimmatli qog‘ozlarni saqlash joylarida saqlash va hisobga olish ro‘yxatlarini depozitar operatsiyalar standartlariga muvofiq holda yuritish orqali ta’minlanadi.
LexUZ sharhi
Qo‘shimcha ma’lumot uchun “Depozitariy faoliyatni amalga oshirishga doir talablar to‘g‘risida”gi Nizomning (ro‘yxat raqami 809, 31.08.1999-y.) 3-bandiga (“Xona va saqlash joylariga qo‘yiladigan talablar”) va Depozitar hisob va hisobotning yagona qoidalarining (standartlari) (ro‘yxat raqami 844, 01.12.1999-y.) 26-bandiga (“Depozitariyning hisob registrlari”) qarang.
Markaziy depozitariyda saqlanayotgan va hisobga olinayotgan qimmatli qog‘ozlarning saqlanishi, shuningdek Markaziy depozitariyning ma’lumotlari majmuida qo‘shimcha saqlab turilishi, texnik tizimlarda uzilish yuz berganda va kutilmagan vaziyatlar vujudga kelganda Markaziy depozitariy ma’lumotlari majmuini tezkor tiklash orqali ta’minlanadi.
Vakolatli davlat organi qimmatli qog‘ozlarning Depozitariylarda saqlanishi va ularga bo‘lgan huquq hisobi yuritilishi ishonchliligini ta’minlashga doir qo‘shimcha talablarni belgilashi mumkin.
Depozitariylar depo hisobvaraqlaridagi operatsiyalarining maxfiyligini kafolatlaydi. Depozitariylarning barcha xizmatchilari depo hisobvaraqlaridagi operatsiyalarni sir tutishlari shart.
Depozitariyning deponentlari to‘g‘risidagi, depo hisobvaraqlarining holati haqidagi, depo hisobvaraqlarida amalga oshirilgan operatsiyalar to‘g‘risidagi ma’lumotlar, shuningdek ularni o‘tkazish chog‘ida depozitariyga ularni maxfiy saqlash zarurligi yozma ravishda ko‘rsatilgan boshqa ma’lumotlar maxfiy axborot hisoblanadi va qonun bilan qo‘riqlanadi.
LexUZ sharhi
Depozitar hisob va hisobotning yagona qoidalarining (standartlari) (ro‘yxat raqami 844, 01.12.1999-y.) 4-bandiga (“Axborotning maxfiyligi”) qarang.
Jismoniy shaxslarning depozitar operatsiyalari hamda depo hisobvaraqlari bo‘yicha ma’lumotnomalar qimmatli qog‘ozlar egalarining o‘zlariga yoki nominal egalariga hamda ularning qonuniy vakillariga beriladi, shuningdek sudlarga, surishtiruv va tergov organlariga ular ixtiyoridagi ishlar yuzasidan, deponentlarning depo hisobvaraqlarida bo‘lgan qimmatli qog‘ozlari xatlanishi, undiruvga qaratilishi yoki musodara qilish qo‘llanilishi mumkin bo‘lgan hollarda beriladi.
Depozitar operatsiyalar va depo hisobvaraqlari yuzasidan ma’lumotnomalar ularning egalari vafot etgan taqdirda merosxo‘rlariga yoki depo hisobvarag‘i egasi tomonidan ko‘rsatilgan shaxslarga, meros ishlarini ko‘rib chiqayotgan notarial idoralarga, chet el fuqarolari masalasida esa — chet el konsullik muassasalariga beriladi.
Yuridik shaxslarning depozitar operatsiyalari hamda depo hisobvaraqlari yuzasidan ma’lumotnomalar yuridik shaxslarning o‘zlariga, prokurorga, sudlarga beriladi, surishtiruv va tergov organlariga esa — qo‘zg‘atilgan jinoiy ish mavjud bo‘lgan hollarda beriladi.
Maxfiy axborotni oshkora etganliklari uchun bunday axborotdan xabardor bo‘lgan shaxslar qonunda belgilangan tartibda javobgarlikka tortiladilar.
LexUZ sharhi
Sir tutiladigan axborotni egasining roziligisiz qasddan oshkor qilish yoki undan foydalanish, xo‘jalik yurituvchi subyektga ko‘p miqdorda zarar yetkazgan bo‘lsa, O‘zbekiston Respublikasi Jinoyat kodeksining 191-moddasiga asosan javobgarlikni keltirib chiqaradi.
Depozitariy quyidagi hollarda o‘z deponentlari oldida qonun hujjatlarida belgilangan tartibda javobgardir:
depo hisobvaraqlarida qimmatli qog‘ozlar egalari va ularga tegishli qimmatli qog‘ozlar to‘g‘risidagi yozuvlar yo‘qotilganda. Depozitariy o‘z hisobidan yo‘qotilgan yozuvlarni tiklaydi;
deponentlarning naqd qimmatli qog‘ozlari depozitariyning saqlash joylarida tegishlicha saqlanmaganligi oqibatida ular yo‘qotilgan yoki yaroqsiz holga kelganda. Depozitariy ko‘rsatilgan qimmatli qog‘ozlarni tayyorlashga ketadigan xarajatlarni qoplaydi yoki o‘z hisobidan yangilarini tayyorlaydi;
qimmatli qog‘ozlar chiqarilganligini tasdiqlaydigan hujjatlarni va hisobga olish ro‘yxatlaridagi yozuvlarni lozim darajada saqlamaganda va bu ularning yo‘qolishi yoki yaroqsiz holga kelishiga sabab bo‘lganda. Depozitariy o‘z hisobidan ko‘rsatilgan hujjatlarni va qimmatli qog‘ozlarning hisobga olish ro‘yxatlarini tiklaydi;
deponentlarga tegishli qimmatli qog‘ozlarga egalik huquqi o‘z vaqtida va lozim darajada hisobga olinmaganda. Deponent ko‘rsatilgan xizmatlar uchun Depozitariy shartnomasida belgilangan miqdorda to‘lovlarni kamaytirish huquqiga ega;
uning harakati yoki harakatsizligi deponent o‘ziga tegishli qimmatli qog‘ozlar bilan bog‘liq huquqlarini amalga oshira olmasligiga olib kelganda. Depozitariy deponentga zararni, shu jumladan boy berilgan foydani to‘la hajmda to‘laydi;
LexUZ sharhi
Qo‘shimcha ma’lumot uchun Depozitar hisob va hisobotning yagona qoidalarining (standartlari) (ro‘yxat raqami 844, 01.12.1999-y.) 3-bandiga (“Javobgarlik”) qarang.
Depozitariy bilan deponent o‘rtasidagi nizolar sud tartibida yoki taraflarning kelishuviga muvofiq, agar O‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomalarida boshqacha tartib nazarda tutilgan bo‘lmasa, xakamlar muhokamasida hal etiladi.