LexUZ sharhi
Mazkur qaror O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki Boshqaruvining 2020-yil 15-fevraldagi 3/9-sonli “Bank hisobvaraqlariga masofadan xizmat ko‘rsatish tizimlarida ishlash tartibi to‘g‘risidagi nizomni tasdiqlash haqida”gi qaror, shuningdek unga o‘zgartirish va qo‘shimchalarni o‘z kuchini yo‘qotgan deb topish to‘g‘risida”gi qaroriga (ro‘yxat raqami 2155-5, 09.03.2020-y.) asosan o‘z kuchini yo‘qotgan.
O‘zbekiston Respublikasining “O‘zbekiston Respublikasining Markaziy banki to‘g‘risida” (O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Axborotnomasi, 1995-yil, 12-son, 247-modda) va “Elektron to‘lovlar to‘g‘risida”gi (O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to‘plami, 2005-yil, 51-son, 373-modda) qonunlariga muvofiq O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki Boshqaruvi qaror qiladi:
1. Bank hisobvaraqlariga masofadan xizmat ko‘rsatish tizimlarida ishlash tartibi to‘g‘risidagi nizom ilovaga muvofiq tasdiqlansin.
O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki Boshqaruvining 1998-yil 27-iyundagi 11/10-sonli “Hisob-kitoblarni “Bank-Mijoz” dasturiy majmuasi orqali amalga oshirish to‘g‘risidagi nizomni tasdiqlash haqida”gi qarori (ro‘yxat raqami 497, 1998-yil 8-oktabr);
O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki Boshqaruvining 2007-yil 24-apreldagi 12/4-sonli “Hisob-kitoblarni “Bank-Mijoz” dasturiy majmuasi orqali amalga oshirish to‘g‘risidagi nizomga o‘zgartirishlar kiritish haqida”gi qarori (ro‘yxat raqami 497-1, 2007-yil 17-may) (O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlar to‘plami, 2007-yil, 19-20-son, 210-modda).
3. Mazkur qaror O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligida davlat ro‘yxatidan o‘tkazilgan kundan boshlab o‘n kun o‘tgandan keyin kuchga kiradi.
O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki Boshqaruvining 2010-yil 23-oktabrdagi 34/8-sonli qaroriga
ILOVA
ILOVA
Mazkur Nizom O‘zbekiston Respublikasining “O‘zbekiston Respublikasining Markaziy banki to‘g‘risida”gi va “Elektron to‘lovlar to‘g‘risida”gi qonunlariga muvofiq bank hisobvaraqlariga masofadan xizmat ko‘rsatish tizimlarida ishlash tartibini belgilaydi.
(muqaddima O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki Boshqaruvining 2016-yil 26-noyabrdagi 38/1-sonli qarori (ro‘yxat raqami 2155-2, 21.12.2016-y.) tahririda — O‘R QHT, 2016-y., 51-son, 588-modda)
1. Bank hisobvaraqlariga masofadan xizmat ko‘rsatish tizimi (keyingi o‘rinlarda tizim deb yuritiladi) bank va uning mijozi o‘rtasidagi munosabatlarni avtomatlashtirishga mo‘ljallangan bo‘lib, pul mablag‘larini boshqarishning tezkorligini hamda bank operatsiyalarining sifatli qayd qilinishini ta’minlaydi.
elektron to‘lov hujjatlarini shifrlash va ularni bank axborot tizimlarida qayta ishlash uchun aloqa kanallari orqali uzatish;
hisobot shakllarini (shaxsiy hisobvaraqlar, elektron to‘lov hujjatlari, kiritilgan hujjatlarning ro‘yxatini) ko‘rish va chop etish.
Tashqi savdo operatsiyalarining yagona elektron axborot tizimiga tashqi savdo kontraktlari bo‘yicha ma’lumotlarni kiritish, kiritilgan ma’lumotlarni ko‘rish va chop etish.
(2-band O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki Boshqaruvining 2016-yil 26-noyabrdagi 38/1-sonli qaroriga (ro‘yxat raqami 2155-2, 21.12.2016-y.) asosan xatboshi bilan to‘ldirilgan — O‘R QHT, 2016-y., 51-son, 588-modda)
3. Tizim bankning mulki hisoblanadi va Umumiy foydalanishdagi telekommunikatsiya tarmoqlarini qo‘llagan holda to‘lov tizimlarini tashkil qilish qoidalari (ro‘yxat raqami 1767, 2008-yil 13-fevral) talablariga mos bo‘lishi shart.
(3-band O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki Boshqaruvining 2016-yil 26-noyabrdagi 38/1-sonli qarori (ro‘yxat raqami 2155-2, 21.12.2016-y.) tahririda — O‘R QHT, 2016-y., 51-son, 588-modda)
4. Tizimdan foydalanish va tizim xizmatlari uchun haq miqdori bank va mijoz o‘rtasida tuziladigan shartnoma asosida amalga oshiriladi.
5. Mijoz va bankning aloqa kanallari orqali axborot almashinuvi shartnomada ko‘rsatilgan vaqtda amalga oshiriladi.
7. Mijoz yangi amaliyot kunida ishni boshlashdan oldin, o‘zining shaxsiy hisobvarag‘idagi avvalgi amaliyot kuni uchun aylanma va qoldiqlarini tekshirishi kerak. Aylanma va qoldiqlar to‘g‘risidagi ma’lumotlar mos kelgan holda mijoz elektron to‘lov hujjatlarini kiritishni boshlashi mumkin, aks holda ular o‘rtasidagi farq sabablarini aniqlashi shart. Mijoz va bank o‘rtasida axborot so‘rovlari va xabarlari almashinuvi shaxsiy depozit hisobvaraqlardagi aylanma va qoldiqlarni tekshirish natijalaridan qat’i nazar, amalga oshiriladi.
8. Mijoz Tizimda to‘lovlarni to‘lovchi sifatida amalga oshirishda faqat to‘lov topshiriqnomalarini qo‘llashi mumkin. Bundan tashqari, O‘zbekiston Respublikasida naqd pulsiz hisob-kitoblar to‘g‘risidagi nizomning (ro‘yxat raqami 2465, 2013-yil 3-iyun) 59-bandida nazarda tutilgan inkasso topshiriqnomalarini taqdim etish huquqiga ega bo‘lgan subyektlar bevosita mablag‘larni to‘lovchiga xizmat ko‘rsatuvchi bankka inkasso topshiriqnomalarini elektron shaklda taqdim etishi yoki ularni chaqirib olishi mumkin.
(8-band O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki Boshqaruvining 2017-yil 25-noyabrdagi 32/1-sonli qarori (ro‘yxat raqami 2155-3, 04.12.2017-y.) tahririda — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 05.12.2017-y., 10/17/2155-3/0360-son)
9. Tizim orqali telekommunikatsiya provaydyerlari va operatorlari yoki kommunal xizmat tashkilotlari foydasiga mijoz tomonidan bir xil turdagi operatsiyalarni amalga oshirish uchun bank bilan mijoz o‘rtasidagi shartnomada to‘lovchi — mijozning aniq identifikatsiya ma’lumotlari (telefon raqamlari, shaxsiy hisobvaraqlari va boshqalar) ko‘rsatilishi lozim.
10. Mijozning topshirig‘i bo‘yicha tizim orqali uchinchi shaxslarning to‘lovlarini amalga oshirishga yo‘l qo‘yilmaydi, qonun hujjatlarida ko‘zda tutilgan hollar bundan mustasno.
11. Elektron raqamli imzo bilan tasdiqlangan elektron to‘lov hujjati pul-hisob-kitob hujjatining asl nusxasiga tenglashtiriladi va u bilan bir xil yuridik kuchga ega bo‘ladi.
12. Mijozlarning so‘rovlari avtomatik tarzda qayta ishlanadi. Barcha o‘zgartirishlar, shu jumladan, mijozlarning tizimga kirish va chiqish vaqtlari, IP manzillari bank axborot tizimida qayd qilinadi hamda elektron bayonnoma tuziladi.
(12-band O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki Boshqaruvining 2017-yil 25-noyabrdagi 32/1-sonli qarori (ro‘yxat raqami 2155-3, 04.12.2017-y.) tahririda — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 05.12.2017-y., 10/17/2155-3/0360-son)
13. Tizim orqali yuborilgan pul-hisob-kitob hujjatlarining asl nusxalari bankka taqdim qilinmaydi va mijozda saqlanadi. Bunda, pul-hisob-kitob hujjatlari rasmiylashtirilishining to‘g‘riligi, ularning elektron va qog‘oz ko‘rinishlari muvofiqligi bo‘yicha javobgarlik mijozga yuklatiladi.
14. Tizimda mijoz tomonidan milliy valyutadagi pul-hisob-kitob hujjatlari O‘zbekiston Respublikasida naqd pulsiz hisob-kitoblar to‘g‘risidagi nizom (ro‘yxat raqami 2465, 2013-yil 3-iyun) talablariga muvofiq rasmiylashtiriladi.
(14-band O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki Boshqaruvining 2016-yil 26-noyabrdagi 38/1-sonli qarori (ro‘yxat raqami 2155-2, 21.12.2016-y.) tahririda —O‘R QHT, 2016-y., 51-son, 588-modda)
141. Xalqaro to‘lovlarni amalga oshirishda chet el valyutasidagi pul-hisob-kitob hujjatlari quyidagi rekvizitlardan iborat bo‘ladi:
(141-band O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki Boshqaruvining 2016-yil 26-noyabrdagi 38/1-sonli qaroriga (ro‘yxat raqami 2155-2, 21.12.2016-y.) asosan kiritilgan — O‘R QHT, 2016-y., 51-son, 588-modda)
15. Telekommunikatsiya provaydyerlari va operatorlari yoki kommunal xizmat tashkilotlari foydasiga bir xil turdagi operatsiyalarni amalga oshirish uchun to‘lovchi — mijozning faqat identifikatsiya ma’lumotlarini (telefon raqamlari, shaxsiy hisobvaraqlari va boshqalarni) kiritishga ruxsat etiladi.
16. Hujjatlarni Tizimga kiritish tugatilgandan so‘ng yakka tartibdagi tadbirkor yoki yuridik shaxsning mas’ul xodimi (buxgalteriya hisobi va moliyaviy boshqarish vazifalarini amalga oshiruvchi shaxs) hujjatning asl nusxasini uning elektron nusxasi bilan taqqoslab tekshirishi va elektron hujjatni o‘zining elektron raqamli imzosi bilan tasdiqlashi kerak.
17. Tizim orqali bankdan qabul qilingan axborotni mijoz faqatgina ko‘rish va chop etish imkoniyatiga ega bo‘ladi.
18. Tizim orqali xizmat ko‘rsatiladigan shaxsiy hisobvaraqlardan ko‘chirmalar mijozning o‘zi tomonidan chop qilinadi. Mazkur Nizomning 4-bandiga asosan tuzilgan shartnomaga muvofiq mijoz hisobvaraqlaridan ko‘chirmalar bank tomonidan chop qilinishi mumkin.
19. Mijoz tomonidan elektron raqamli imzo yopiq kaliti yo‘qotilgan taqdirda yoki identifikatsiya va autentifikatsiya ma’lumotlari uchinchi shaxslarga ma’lum bo‘lib qolgani bo‘yicha shubha tug‘ilganda, mijoz Tizim orqali xizmat ko‘rsatishni to‘xtatish yuzasidan bankni darhol mazkur Nizomning 4-bandiga asosan tuzilgan shartnomaga muvofiq xabardor qilishi kerak. Shundan so‘ng, tizim orqali mijoz hisobvaraqlaridan amalga oshirilgan operatsiyalar bo‘yicha javobgarlik bank zimmasiga yuklatiladi.
20. Mijozlardan kelgan barcha axborotlar dasturiy ravishda deshifrlanadi, rekvizitlar bo‘yicha nazorat qilinadi va qayta ishlash uchun bank amaliyot kuniga uzatiladi.
21. To‘lov amalga oshirilgandan so‘ng elektron to‘lov hujjatlari reyestr ko‘rinishida chop etiladi va bankning kunlik hujjatlar yig‘majildiga tikiladi.
22. Bankning mas’ul xodimi Tijorat banklarida jinoiy faoliyatdan olingan daromadlarni legallashtirishga, terrorizmni moliyalashtirishga va ommaviy qirg‘in qurolini tarqatishni moliyalashtirishga qarshi kurashish bo‘yicha ichki nazorat qoidalariga (ro‘yxat raqami 2886, 2017-yil 23-may) muvofiq mijozlarni lozim darajada tekshirishda elektron to‘lov hujjatlarini chop etishi va ularni bankning tegishli bo‘limlari bilan kelishishi mumkin.
(22-band O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki Boshqaruvining 2019-yil 16-martdagi 5/12-sonli qarori (ro‘yxat raqami 2155-4, 12.04.2019-y.) tahririda — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 12.04.2019-y., 10/19/2155-4/2926-son)
23. Mijozning hisobvarag‘ida to‘lov uchun mablag‘lar yetarli yoki mavjud bo‘lmasa, agar bank hisobvarag‘i bo‘yicha shartnomada boshqa tartib ko‘zda tutilmagan bo‘lsa, mijoz tomonidan tizim orqali bankka yuborilgan elektron to‘lov topshiriqnomasi qayta ishlash uchun bank amaliyot kuniga qabul qilinmaydi va bu haqida mijozga xabar beriladi.
24. Mijozlardan olingan barcha axborot bankda har kuni arxivlanadi va O‘zbekiston Respublikasi banklarida elektron arxiv ishlarini yuritish tartibi to‘g‘risida yo‘riqnoma (ro‘yxat raqami 1685, 2007-yil 2-iyun) talablariga muvofiq saqlanadi.
25. Markaziy bankning banklararo to‘lov tizimi orqali elektron to‘lovlarni amalga oshirish tartibi to‘g‘risida nizom (ro‘yxat raqami 1545, 2006-yil 14-fevral) talablariga muvofiq mablag‘larni hisobvaraqlarga o‘tkazish, hisobdan chiqarish hamda Markaziy bank Hisob-kitoblar markaziga qayta ishlash uchun elektron to‘lov hujjatini uzatish uchun javobgarlik bankka yuklatiladi.
27. Mazkur Nizom talablarini buzishda aybdor shaxslar qonun hujjatlariga muvofiq javobgar bo‘ladilar.
Bank hisobvaraqlariga masofadan xizmat ko‘rsatish tizimlarida ishlash tartibi to‘g‘risidagi nizomga
ILOVA
ILOVA