LexUZ sharhi
Mazkur Bitim O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 26-apreldagi O‘RQ-686-son Qonuniga muvofiq ratifikatsiya qilingan.
O‘zbekiston Respublikasi, bir tomondan va Buyuk Britaniya va Shimoliy Irlandiya Birlashgan Qirolligi (keyingi o‘rinlarda “Birlashgan Qirollik”), ikkinchi tomondan, keyingi o‘rinlarda “Tomon” yoki birgalikda “Tomonlar” deb ataluvchilar,
O‘zbekiston Respublikasi va Birlashgan Qirollik o‘rtasidagi aloqalarni va ular uchun umumiy bo‘lgan qadriyatlarni hisobga olgan holda,
O‘zbekiston Respublikasi va Birlashgan Qirollikning ushbu aloqalarni mustahkamlash va o‘tmishda o‘rnatilgan munosabatlarni mustahkamlaydigan va kengaytiradigan sherikchilik va hamkorlik munosabatlarini o‘rnatish istaklarini e’tirof etgan holda,
O‘zbekiston Respublikasi va Birlashgan Qirollik sherikchilikning muhim asosini tashkil etuvchi siyosiy va iqtisodiy erkinliklarni mustahkamlashga sodiqligini e’tiborga olib,
shu nuqtai nazardan, O‘zbekiston Respublikasining mustaqilligi, suvereniteti va hududiy yaxlitligini qo‘llab-quvvatlash Markaziy Osiyoda tinchlik va barqarorlikni ta’minlashga hissa qo‘shishini anglab,
Tomonlarning xalqaro tinchlik va xavfsizlikni ta’minlash, shuningdek, nizolarni tinch yo‘l bilan hal etish va bu borada Birlashgan Millatlar Tashkiloti hamda Yevropada Xavfsizlik va Hamkorlik Tashkiloti (EXHT) doirasida hamkorlik qilish tarafdori ekanligini e’tiborga olib,
O‘zbekiston Respublikasi va Birlashgan Qirollikning Yevropada xavfsizlik va hamkorlik bo‘yicha kengashning (EXHK) Yakuniy aktida, undan keyingi Madrid va Vena uchrashuvlarining yakuniy hujjatlarida, EXHKning Iqtisodiy hamkorlik bo‘yicha Bonn konferensiyasi hujjatida, Yangi Yevropa uchun Parij xartiyasida va EXHKning 1992-yildagi “O‘zgarishlar davri muammolari” nomli Xelsinki hujjatida va EXHTning boshqa asosiy hujjatlarida bayon qilingan barcha tamoyillar va qoidalarni to‘liq amalga oshirishga qat’iy sodiqliklarini hisobga olib,
qonun ustuvorligi va inson huquqlarini, xususan, ozchilikni tashkil etuvchi millatga mansub shaxslar huquqlarini hurmat qilish, erkin va demokratik saylovlar va bozor iqtisodiyotini o‘rnatishga qaratilgan iqtisodiy liberallashtirishga asoslangan ko‘ppartiyaviy tizimni barpo etish birinchi darajali ahamiyatga ega ekanligiga qat’iy ishonib,
mazkur Sherikchilik va hamkorlik to‘g‘risidagi Bitimning to‘la-to‘kis bajarilishi O‘zbekiston Respublikasidagi siyosiy, iqtisodiy va huquqiy islohotlarni davom ettirish va amalga oshirishga, shuningdek, hamkorlik uchun, ayniqsa EXHKning Bonn konferensiyasi xulosalari nuqtai nazaridan, zarur bo‘lgan omillarni qo‘llashga bog‘liq ekanligi va bunga hissa qo‘shishiga ishonib,
mintaqaning faravonligi va barqarorligini ta’minlash maqsadida qo‘shni davlatlar bilan mazkur Bitimda qamrab olingan sohalarda mintaqaviy hamkorlik jarayonini rag‘batlantirish istagini bildirib,
o‘zaro manfaatli bo‘lgan ikki tomonlama, mintaqaviy va xalqaro muammolar bo‘yicha muntazam siyosiy muloqotni o‘rnatish va rivojlantirishni istab,
O‘zbekiston Respublikasiga, shu jumladan, energetika sohasiga investitsiyalarni jalb qilish zarurligini va shu nuqtai nazardan Birlashgan Qirollik tomonidan energetika mahsulotlarini eksport qilishda tranzit uchun teng sharoitlar yaratish muhim deb e’tirof etilishini hisobga olib; O‘zbekiston Respublikasi va Birlashgan Qirollik Yevropa Energetika xartiyasiga hamda Energetika xartiyasi Shartnomasi va Energetika samaradorligi va turdosh ekologik jihatlar masalalari bo‘yicha Energetika Xartiyasiga doir Bayonnomaning to‘liq bajarilishiga sodiq ekanliklarini hisobga olib,
Birlashgan Qirollikning zarur hollarda iqtisodiy hamkorlikni amalga oshirish va texnik yordam ko‘rsatish istagini inobatga olgan holda,
mazkur Bitimning O‘zbekiston Respublikasini Yevropa bilan tobora yaqinlashtirish hamda uning Yevropa va qo‘shni mintaqalar bilan hamkorligini yanada kengaytirish va ochiq xalqaro tizim bilan izchil ravishda integratsiyalashuviga yordam berishini yodda tutib,
Tomonlar Jahon savdo tashkiloti (JST) qoidalariga muvofiq savdoni liberallashtirishga sodiq ekanliklarini hisobga olgan holda va O‘zbekiston Respublikasining JSTga a’zo bo‘lishi ular o‘rtasidagi savdo munosabatlarini yanada faollashishiga imkon berishiga ishonch bildirib,
biznes va investitsiyalarga ta’sir ko‘rsatadigan sharoitlarni hamda kompaniyalar tashkil etish, mehnat faoliyati, xizmat ko‘rsatish va kapital harakati kabi sohalarda shart-sharoitlarni yaxshilash zarurligini anglab,
mazkur Bitim Tomonlar o‘rtasidagi iqtisodiy munosabatlar uchun va xususan, iqtisodiyotni tarkibiy o‘zgartirish va texnologik modernizatsiya qilishda o‘ta muhim hisoblangan savdo va investitsiyalarni rivojlantirish uchun yangi muhit yaratishiga ishonch bildirib,
atrof-muhitni muhofaza qilish sohasida Tomonlar o‘rtasida o‘zaro bog‘liqlik mavjudligini hisobga olgan holda mazkur sohada yaqin hamkorlikni o‘rnatish istagini bildirib,
noqonuniy immigratsiyaning oldini olish va uni nazorat qilish bo‘yicha hamkorlik ushbu Bitimning asosiy maqsadlaridan biri ekanligini e’tirof etgan holda,
1996-yil 21-iyunda Florensiyada imzolangan O‘zbekiston Respublikasi, bir tomondan va Yevropa Hamjamiyatlari hamda ularga A’zo-davlatlar, ikkinchi tomondan, o‘rtasida sherikchilik ta’sis etuvchi Sherikchilik va Hamkorlik to‘g‘risidagi Bitim (“O‘zbekiston-Yevropa Ittifoqi Bitimi”) Birlashgan Qirollikka nisbatan uning Yevropa Ittifoqiga a’zoligi tugatilgan vaqtda yoki O‘zbekiston-Yevropa Ittifoqi Bitimi doirasida huquq va majburiyatlar Birlashgan Qirollikka nisbatan amal qiladigan har qanday vaqtinchalik kelishuv muddati tugagandan keyin qo‘llanilmasligini e’tirof etgan holda,
Ushbu bilan bir tomondan O‘zbekiston Respublikasi va ikkinchi tomondan Birlashgan Qirollik o‘rtasida sherikchilik ta’sis etiladi. Mazkur sherikchilikning maqsadlari quyidagilar hisoblanadi:
O‘zbekiston Respublikasining demokratiyani mustahkamlash va iqtisodiyotni rivojlantirish hamda bozor iqtisodiyotiga o‘tishga erishish borasidagi sa’y-harakatlarini qo‘llab-quvvatlash;
Tomonlar o‘rtasidagi siyosiy munosabatlarni rivojlantirishga imkon beradigan siyosiy muloqot uchun tegishli asosni ta’minlash;
Tomonlar o‘rtasida savdo va investitsiyalar hamda o‘zaro uyg‘un iqtisodiy aloqalarni rivojlantirish va shu orqali ularning barqaror iqtisodiy rivojlanishini ta’minlash;
qonunchilik, iqtisodiy, ijtimoiy, moliyaviy, fuqaroviy ilmiy, texnologik va madaniy hamkorlik uchun asoslarni ta’minlash;
Demokratiyani hurmat qilish, xususan, Birlashgan Millatlar Tashkiloti Nizomida, Xelsinki Yakuniy aktida va Yangi Yevropa uchun Parij Xartiyasida belgilangan xalqaro huquq va inson huquqlari prinsiplari, shuningdek, bozor iqtisodiyoti prinsiplari, shu jumladan, EXHKning Bonn konferensiyasida imzolangan hujjatlarda bayon qilingan prinsiplar Tomonlarning ichki va tashqi siyosatining asosi hisoblanadi va sherikchilikning hamda mazkur Bitimning muhim elementini tashkil etadi.
Tomonlar Xelsinki Yakuniy aktining prinsiplari va xalqaro huquqqa muvofiq hamda yaxshi munosabatlar ruhida o‘zaro hamkorlikni saqlash va rivojlantirish o‘zlarining kelgusidagi farovonligi va barqarorligi uchun zarur deb hisoblaydilar.
Tomonlar o‘rtasida muntazam siyosiy muloqot yo‘lga qo‘yiladi hamda Tomonlar uni rivojlantirib borish va jadallashtirishga intiladilar. U O‘zbekiston Respublikasi va Birlashgan Qirollikning yaqinlashuviga ko‘maklashadi va uni mustahkamlashga, O‘zbekiston Respublikasida ro‘y berayotgan siyosiy va iqtisodiy o‘zgarishlarni qo‘llab-quvvatlashga xizmat qiladi hamda hamkorlikning yangi shakllarini o‘rnatishga hissa qo‘shadi.
O‘zbekiston Respublikasining Birlashgan Qirollik va umuman butun demokratik davlatlar hamjamiyati bilan aloqalarini mustahkamlaydi. Ushbu Bitim orqali erishilgan iqtisodiy hamkorlik yanada faol siyosiy munosabatlar o‘rnatilishiga xizmat qiladi;
o‘zaro ahamiyatga molik xalqaro masalalar bo‘yicha hamkorlikning faollashishiga, shu bilan birga mintaqaviy xavfsizlik va barqarorlikning oshishiga hissa qo‘shadi;
Tomonlar demokratiya prinsiplariga rioya qilish, inson huquqlarini, ayniqsa ozchilikni tashkil etadigan millatlarga mansub shaxslarning huquqlarini hurmat qilish, himoya qilish va ilgari surish bilan bog‘liq masalalarda hamkorlik qilishga intilishlarini va zarur bo‘lganda tegishli masalalar bo‘yicha maslahatlashuvlar o‘tkazishlarini nazarda tutadi.
Tomonlar mazkur Bitimning XI bo‘limiga muvofiq, ikki tomonlama hamkorlikning barcha jihatlari bo‘yicha, shuningdek, o‘zaro qiziqish uyg‘otadigan xalqaro va mintaqaviy masalalar bo‘yicha tegishli darajada va tegishli forumda muntazam siyosiy muloqot o‘tkazadilar.
1. Tomonlar bir-birlariga quyidagilarga nisbatan barcha sohalarda eng qulay rejimni taqdim etadilar:
import va eksportga nisbatan qo‘llaniladigan bojxona bojlari va yig‘imlari, shu jumladan, bunday boj va yig‘imlarni undirish usuli;
bojxona rasmiylashtiruvi, tranzit, tovar omborlari va yuklarni tushirib-ortish bilan bog‘liq qoidalar;
import qilinadigan tovarlarga bevosita yoki bilvosita qo‘llaniladigan soliq va har qanday turdagi boshqa ichki yig‘imlar;
ichki bozorda tovarlarni sotish, sotib olish, tashish, tarqatish va ulardan foydalanish bilan bog‘liq qoidalar.
(a) bojxona ittifoqi yoki erkin savdo hududini tashkil etish maqsadida berilgan yoki shunday ittifoq yoxud hududni tashkil etish munosabati bilan berilgan afzalliklar;
(b) muayyan mamlakatlarga JST qoidalariga va boshqa xalqaro kelishuvlarga muvofiq rivojlanayotgan mamlakatlar foydasini ko‘zlab beriladigan afzalliklar;
1. Tomonlar erkin tranzit prinsipi mazkur Bitim maqsadlariga erishishning muhim sharti ekanligini tasdiqlaydilar.
Shu munosabat bilan, har bir Tomon boshqa Tomon hududida ishlab chiqarilgan yoki boshqa Tomon bojxona hududi uchun mo‘ljallangan tovarlarning o‘z hududi orqali cheklovsiz tranzitini ta’minlaydi.
2. GATTning V moddasi, 2, 3, 4 va 5-bandlarida nazarda tutilgan qoidalar ikki Tomon o‘rtasida qo‘llaniladi.
3. Ushbu moddada keltirilgan qoidalar Tomonlar o‘rtasida kelishib olingan muayyan sohalar, xususan, transport yoki mahsulotlarga taalluqli har qanday maxsus qoidalarga daxl qilmagan holda qo‘llaniladi.
Ikkala Tomon uchun ham majburiy bo‘lgan tovarlarni vaqtincha olib kirishga oid xalqaro konvensiyalardan kelib chiqadigan huquq va majburiyatlarga daxl qilmagan holda, har bir Tomon vaqtincha olib kiriladigan tovarlarga oid ikki Tomon uchun majburiy bo‘lgan xalqaro konvensiyalarda belgilangan holatlarda va shunday konvetsiyalarda belgilangan tartib-taomillarga, shuningdek, o‘z qonunchiligiga muvofiq, ikkinchi Tomonni vaqtincha olib kirilgan tovarlarga nisbatan undiriladigan import bojlari va yig‘imlaridan ozod qiladi. Bunday konvensiyadan kelib chiqadigan majburiyatlarni tegishli Tomon qanday shartlarda qabul qilganligi hisobga olinadi.
1. O‘zbekiston Respublikasida ishlab chiqarilgan tovarlar Birlashgan Qirollikka mazkur Bitimning 11 va 14-moddalari qoidalariga daxl qilmagan holda miqdoriy cheklovlarsiz va ekvivalent ta’sir choralarisiz import qilinadi.
2. Birlashgan Qirollikda ishlab chiqarilgan tovarlar O‘zbekiston Respublikasiga mazkur Bitimning 11 va 14-moddalari qoidalariga daxl qilmagan holda barcha miqdoriy cheklovlarsiz va ekvivalent ta’sir choralarisiz import qilinadi.
1. Tomonlardan birining hududiga biror mahsulot shu kabi mahsulotni yoki to‘g‘ridan to‘g‘ri raqobatbardosh mahsulotlarni ishlab chiqaruvchi mahalliy ishlab chiqaruvchilarga zarar yetkazishi yoki zarar yetkazish xavfini tug‘dirishi mumkin bo‘lgan miqdorda va sharoitda olib kirilayotgan taqdirda, O‘zbekiston Respublikasi yoki Birlashgan Qirollik, kimning manfaatlariga daxl qilinayotganligidan kelib chiqib, quyidagi protseduralar va shartlarga muvofiq tegishli choralarni ko‘rishi mumkin.
2. Har qanday choralarni ko‘rishdan oldin yoki 4-bandda qo‘llaniladigan holatlarda, vaziyatga qarab, O‘zbekiston Respublikasi yoki Birlashgan Qirollik, Sherikchilik va hamkorlik muloqotiga imkon qadar qisqa vaqt ichida, XI bo‘limda keltirilganidek, har ikki Tomon uchun ham maqbul bo‘lgan yechimni izlab topish maqsadida barcha zarur ma’lumotlarni taqdim etadi.
3. Agar maslahatlashuvlar natijasida, Sherikchilik va hamkorlik muloqotiga murojaat qilingandan so‘ng 30 kun ichida Tomonlar vaziyatni bartaraf etish uchun tegishli harakatlarni olib borish bo‘yicha kelishuvga erisha olmasalar, maslahatlashuvlarni so‘ragan Tomon ziyonning oldini olish yoki uni qoplash uchun zarur bo‘lgan miqdorda va muddat davomida mahsulotlar importini erkin cheklashi yoxud boshqa tegishli choralarni ko‘rishi mumkin.
4. Kechikish zararni bartaraf etishning qiyinlashishiga sabab bo‘ladigan qaltis vaziyatlarda, Tomonlar bunday choralar ko‘rilganidan so‘ng darhol maslahatlashuvlar o‘tkazishni taklif etish sharti bilan maslahatlashuvlardan oldin choralarni ko‘rishlari mumkin.
5. Mazkur moddaga muvofiq choralarni tanlayotganda, Tomonlar mazkur Bitim maqsadlariga erishishda eng kam to‘sqinlik qiladigan choralarga ustuvor ahamiyat beradilar.
6. Mazkur moddadagi hech bir qoida biror-bir Tomonning GATTning VI moddasiga, GATTning VI moddasini qo‘llash to‘g‘risidagi Bitimga, Subsidiyalar va kompensatsiya choralari to‘g‘risidagi Bitimga yoki tegishli ichki qonunchilikka muvofiq, antidemping yoki kompensatsiya choralari ko‘rishiga daxl qilmaydi yoki unga har qanday holatda ta’sir o‘tkazmaydi.
Tomonlar mazkur Bitimda tovarlar savdosi to‘g‘risidagi qoidalarni ishlab chiqish imkoniyatlarini, vaziyatga qarab, shu jumladan, O‘zbekiston Respublikasining JSTga kirishi bilan bog‘liq vaziyatni ham hisobga olgan holda ko‘rib chiqish majburiyatini oladilar. Sherikchilik va hamkorlik muloqoti ushbu ishlab chiqish jarayonlarida Tomonlar o‘rtasidagi kelishuvga binoan, ularning tegishli protseduralariga muvofiq qabul qilinishi va amalga oshirilishi mumkin bo‘lgan tavsiyalar berishi mumkin.
Mazkur Bitim ijtimoiy axloq, davlat siyosati yoki jamoat xavfsizligi; insonlar, hayvonlar yoki o‘simliklarning salomatligi va hayotini muhofaza qilish; tabiiy resurslarni himoya qilish; san’at, tarixiy yoki arxeologik qiymatga ega milliy boyliklarni himoya qilish yoki intellektual, sanoat va tijorat mulkini asrash yoxud oltin va kumush bilan bog‘liq qoidalar negizida asoslantirilgan tovarlar importi, eksporti yoki tranzitiga qo‘yiladigan taqiqlar yoxud cheklovlarga to‘sqinlik qilmaydi. Ammo bunday taqiqlar yoki cheklovlar o‘zboshimchalik bilan kamsitish yoki Tomonlar o‘rtasida savdoni yashirincha cheklash vositasi bo‘lmasligi kerak.
1. Yevropa ko‘mir va po‘lat birlashmasini tashkil etish to‘g‘risidagi Shartnomaning bevosita amal qilish muddati tugashidan oldin u tatbiq etiladigan mahsulotlar savdosi mazkur bo‘limning qoidalari bilan tartibga solinadi, 9-modda bundan mustasno.
2. Bir tomondan O‘zbekiston Respublikasi vakillari va ikkinchi tomondan Birlashgan Qirollik vakillaridan iborat Ko‘mir va po‘lat masalalari bo‘yicha muloqot guruhi ta’sis etilishi mumkin.
Muloqot guruhi muntazam ravishda Tomonlarni qiziqtirgan barcha ko‘mir va po‘lat masalalari bilan bog‘liq ma’lumotlarni o‘zaro almashishi mumkin.
1. Birlashgan Qirollikda amal qiladigan qonunlar, shartlar va protseduralarga muvofiq, Birlashgan Qirollik qonuniy ravishda Birlashgan Qirollikda mehnat qilayotgan O‘zbekiston Respublikasi fuqarolariga taqdim qilinadigan rejim ularning fuqaroligi bo‘yicha mehnat shart-sharoitlari, taqdirlash va ishdan bo‘shatish borasida o‘z fuqarolariga qaraganda noqonuniy kamsitishlar bo‘lmasligini ta’minlaydi.
2. O‘zbekiston Respublikasida amal qiladigan qonunlar, shartlar va protseduralarga muvofiq, O‘zbekiston Respublikasi qonuniy ravishda O‘zbekiston Respublikasida mehnat qilayotgan Birlashgan Qirollik fuqarolariga taqdim qilinadigan rejim ularning fuqaroligi bo‘yicha mehnat shart-sharoitlari, taqdirlash va ishdan bo‘shatish borasida o‘z fuqarolariga qaraganda noqonuniy kamsitishlar bo‘lmasligini ta’minlaydi.
Tomonlarning xalqaro majburiyatlariga, shu jumladan, EXHKning Bonn konferensiyasi hujjatida belgilangan majburiyatlarga muvofiq Tomonlar ishbilarmonlar uchun mavjud sharoitlarni qay tarzda yaxshilash mumkinligini ko‘rib chiqadilar.
Tomonlar, zarur hollarda, 15 va 16-moddalarni amalga oshirish borasida o‘zaro maslahatlashib oladilar.
1. Birlashgan Qirollik, 20-moddaning (d) bandida belgilanganidek, O‘zbekiston kompaniyalarining ta’sis etilishi uchun har qanday uchinchi mamlakat kompaniyalariga nisbatan berilganidan kam bo‘lmagan qulay rejimni taqdim etadi.
2. Birlashgan Qirollik II ilovada sanab o‘tilgan qo‘shimcha shartlarga daxl qilmagan holda, Birlashgan Qirollikda ta’sis etilgan O‘zbekiston kompaniyalarining sho‘ba korxonalariga ularning faoliyatiga nisbatan har qanday Birlashgan Qirollik kompaniyalariga berilganidan kam bo‘lmagan qulay rejimni taqdim etadi.
3. Birlashgan Qirollik o‘z hududlarida ta’sis etilgan O‘zbekiston kompaniyalarining filiallariga ularning faoliyatiga nisbatan o‘z kompaniyalari filiallari yoki har qanday uchinchi mamlakat kompaniyalarining filiallari uchun berilganidan qaysi biri yaxshiroq bo‘lsa, undan kam bo‘lmagan qulay rejimni taqdim etadi.
4. III ilovada sanab o‘tilgan qo‘shimcha shartlarga daxl qilmagan holda, O‘zbekiston Respublikasi, 20-moddaning (d) bandida belgilanganidek, Birlashgan Qirollik kompaniyalarining ta’sis etilishi uchun O‘zbekiston kompaniyalariga yoki har qanday uchinchi mamlakat kompaniyalariga nisbatan berilganidan qaysi biri yaxshiroq bo‘lsa, undan kam bo‘lmagan qulay rejimni taqdim etadi.
5. O‘zbekiston Respublikasi o‘z hududida ta’sis etilgan Birlashgan Qirollik kompaniyalarining sho‘ba kompaniyalari yoki filiallariga ularning faoliyatiga nisbatan o‘z kompaniyalari yoki filiallari yoxud har qanday uchinchi mamlakat kompaniyalari yoki filiallari uchun berilganidan qaysi biri yaxshiroq bo‘lsa, undan kam bo‘lmagan qulay rejimni taqdim etadi.
1. 18-moddaning qoidalari havo transporti, ichki suv transporti va dengiz transportiga nisbatan qo‘llanilmaydi.
2. Ammo xalqaro dengiz transporti, jumladan, dengiz uchastkasini o‘z ichiga olgan aralash (intermodal) tashuvlar xizmatlarini ko‘rsatuvchi kemachilik agentliklari tomonidan amalga oshiriladigan quyida ko‘rsatib o‘tilgan faoliyat turlariga nisbatan, har bir Tomon ikkinchi Tomon kompaniyalariga o‘z kompaniyalari yoxud uchinchi mamlakat kompaniyalarining sho‘ba kompaniyalari yoki filiallariga berilgan qulay shart-sharoitlarning qaysi biri yaxshiroq bo‘lsa, ulardan kam bo‘lmagan ta’sis etish va faoliyat yuritish shartlari asosida sho‘ba kompaniyalar yoki filiallar shaklida tijoriy faoliyat olib borishlariga ruxsat beradi.
(a) mijozlar bilan to‘g‘ridan to‘g‘ri aloqa o‘rnatish orqali dengiz transporti va u bilan bog‘liq xizmatlar marketingi va sotuvi, narx taklifini berishdan to hisob-fakturagacha, bu xizmatlar xizmat ko‘rsatuvchining o‘zi tomonidan yoxud xizmatlarni sotuvchi kompaniya bilan doimiy hamkorlik kelishuvini tuzgan xizmat ko‘rsatuvchilari tomonidan bajarilishi yoki taklif etilishidan qat’i nazar;
(b) har qanday transport va u bilan bog‘liq xizmatlarni, jumladan, integratsiyalashgan xizmatlarni ko‘rsatish uchun zarur bo‘lgan har qanday usullarda, xususan ichki suv transporti, avtomobil va temir yo‘l transporti orqali amalga oshiriladigan ichki transport xizmatlarini o‘z hisobidan yoki o‘z mijozlari nomidan xarid qilish (va o‘z mijozlariga qayta sotish) va ulardan foydalanish;
(c) transport hujjatlari, bojxona hujjatlari yoki tashilayotgan tovarlarning kelib chiqishi va xususiyatiga oid boshqa hujjatlarni tayyorlash;
(d) biznesga oid ma’lumotlarni har qanday vositalar yordamida, shu jumladan, kompyuterlashtirilgan axborot tizimlari va ma’lumotlarni elektron shaklda almashish (telekommunikatsiyalarga taalluqli har qanday kamsitmaydigan cheklovlarga muvofiq) vositalari yordamida ta’minlash;
(e) istalgan mahalliy kemachilik agentligi bilan, jumladan, kompaniya aksiyalar paketida ishtirok etish va ishga yollanadigan mahalliy xodimlarni (yoki agar xodimlar chet ellik bo‘ladigan bo‘lsa, mazkur Bitimning tegishli qoidalariga muvofiq) tayinlash bo‘yicha har qanday hamkorlik kelishuvlarini tuzish;
(f) kompaniyalar nomidan, jumladan, zarur bo‘lganda kemalar kirishini tashkil etish yoki yuklarni qabul qilishda ish yuritish.
(a) “Birlashgan Qirollik kompaniyasi” yoki “O‘zbekiston kompaniyasi” tegishlicha Birlashgan Qirollik yoki O‘zbekiston Respublikasi qonunlariga muvofiq ta’sis etilgan hamda ro‘yxatga olingan idorasi yoki markaziy ma’muriyati yoxud asosiy faoliyat yuritish joyi mos ravishda Birlashgan Qirollik yoki O‘zbekiston Respublikasida joylashgan kompaniyani anglatadi. Biroq, agar Birlashgan Qirollik yoki O‘zbekiston Respublikasi qonunlariga muvofiq ta’sis etilgan kompaniyaning ro‘yxatga olingan idorasi faqatgina mos ravishda Birlashgan Qirollik yoki O‘zbekiston Respublikasi hududida joylashgan bo‘lsa, uning faoliyati tegishlicha Birlashgan Qirollik yoki O‘zbekiston Respublikasi iqtisodiyoti bilan haqiqiy va davomiy bog‘liqlikka ega bo‘lgan taqdirda, kompaniya mos ravishda Birlashgan Qirollik yoki O‘zbekiston kompaniyasi hisoblanadi.
(b) Kompaniyaning “sho‘ba kompaniyasi” birinchi kompaniyaning samarali boshqaruvida bo‘lgan kompaniyani anglatadi.
(c) Kompaniyaning “filiali” yuridik shaxs maqomiga ega bo‘lmagan, yuqori turuvchi bosh idoraning kengaytmasi kabi doimiylik xususiyatiga ega bo‘lgan, uchinchi tomonlar bilan muzokaralar olib borish uchun o‘z boshqaruviga ega bo‘lgan va moddiy jihatdan jihozlangan, zarurat bo‘lganda, bosh ofisi xorijda joylashgan yuqori turuvchi bosh idora bilan qonuniy bog‘liqlik bo‘lsa ham, yuqori turuvchi bosh idora bilan bevosita birga ish yuritishi shart bo‘lmasdan, balki kengaytmani tashkil etuvchi faoliyat olib boriladigan joyda biznes amaliyotini yuritishi mumkin bo‘lgan faoliyat joyini anglatadi.
(d) “Ta’sis etish” (a) kichik bandda ta’rifi keltirilgan Birlashgan Qirollik yoki O‘zbekiston kompaniyalarining tegishlicha O‘zbekiston Respublikasida yoki Birlashgan Qirollikda sho‘ba kompaniyalar va filiallar ochish orqali iqtisodiy faoliyatni amalga oshirish huquqini anglatadi.
Xalqaro dengiz transporti, shu jumladan, dengiz uchastkasini ham o‘z ichiga olgan aralash (intermodal) faoliyatlarga nisbatan, tegishlicha Birlashgan Qirollik yoki O‘zbekiston Respublikasidan tashqarida ta’sis etilgan Birlashgan Qirollik yoxud O‘zbekiston Respublikasi shaxslari hamda Birlashgan Qirollik yoki O‘zbekiston Respublikasidan tashqarida ta’sis etilgan va mos ravishda Birlashgan Qirollik shaxslari yoki O‘zbekiston Respublikasi shaxslari tomonidan boshqariladigan kemachilik kompaniyalari ham, agar ularning kemalari mos ravishda Birlashgan Qirollikda yoki O‘zbekiston Respublikasida ularning tegishli qonunchiligiga muvofiq ro‘yxatga olingan bo‘lsa, ushbu bob va III bob qoidalarining benefitsiarlari hisoblanadi.
1. Mazkur Bitimning har qanday boshqa qoidalaridan qat’i nazar, bir Tomonga asosli sabablarga ko‘ra, shu jumladan, investorlarni, omonatchilarni, polis egalarini yoki moliyaviy xizmatlar ko‘rsatuvchi unga nisbatan fidutsiar majburiyatni olgan shaxslarni himoya qilish yoki moliyaviy tizim yaxlitligi va barqarorligini ta’minlash maqsadida tegishli choralarni ko‘rishga to‘sqinlik qilinmaydi. Agar bunday choralar mazkur Bitim qoidalariga mos kelmasa, ulardan bir Tomonning mazkur Bitim doirasida olgan majburiyatlarini bajarishdan qochish vositasi sifatida foydalanilmaydi.
2. Mazkur Bitimdagi hech bir qoida biron-bir Tomonga nisbatan alohida mijozlarning ishlari va hisobvaraqlari bilan bog‘liq ma’lumotlarni yoki davlat tashkilotlarida saqlanadigan har qanday maxfiy yoxud mulkka oid ma’lumotlarni oshkor qilish talabini qo‘yish vositasi sifatida talqin qilinmasligi lozim.
3. Mazkur Bitimning maqsadlari uchun, “moliyaviy xizmatlar” tushunchasi III ilovada bayon qilingan faoliyat turlarini bildiradi.
Mazkur Bitim qoidalari har bir Tomonning mazkur Bitim qoidalari vositasida ushbu Tomon bozoriga uchinchi mamlakatning kirishiga taalluqli o‘z choralarini chetlab o‘tishning oldini olish uchun zarur bo‘lgan har qanday choralarni ko‘rishiga to‘sqinlik qilmaydi.
1. Mazkur bo‘limning I bobi qoidalaridan qat’i nazar, tegishlicha Birlashgan Qirollik yoki O‘zbekiston Respublikasi hududida ta’sis etilgan Birlashgan Qirollik kompaniyasi yoxud O‘zbekiston kompaniyasi yoki uning sho‘ba kompaniyalaridan yoxud filiallaridan biri tomonidan hududida kompaniya ta’sis etilgan qabul qiluvchi mamlakatda, mos ravishda Birlashgan Qirollik va O‘zbekiston Respublikasida, amalda bo‘lgan qonunchilikka muvofiq, tegishlicha Birlashgan Qirollik va O‘zbekiston Respublikasi fuqarolari bo‘lgan xodimlarni ishga yollash huquqiga ega, ammo bunday xodimlar 2-bandda nazarda tutilgan muhim xodimlar sirasiga kirishi lozim va ular faqat ushbu kompaniyalar yoki filiallar tomonidan ishga yollanishi lozim. Bunday xodimlarga beriladigan yashash va ishlash uchun ruxsatnomalar faqatgina ishga yollanish muddatini qamrab oladi.
2. Keyingi o‘rinlarda “tashkilotlar” deb nomlanuvchi yuqorida qayd etilgan kompaniyalarning muhim xodimlari (s) bandda belgilanganidek quyidagi toifalarga mansub “kompaniya doirasida bir ishdan boshqa ishga o‘tuvchi xodimlar” hisoblanadi, ammo bunda tashkilot yuridik shaxs bo‘lishi va boshqa ishga o‘tuvchi shaxs bevosita o‘tishdan oldin tashkilotda kamida bir yil ishlagan yoki tashkilot bilan sherikchilik munosabatlarida (aksiyalarning nazorat paketi egalari bundan mustasno) bo‘lgan bo‘lishi lozim:
(a) Tashkilotda rahbarlik lavozimlarida ishlovchi va asosan muassasani boshqarishga rahbarlik qiladigan, birinchi navbatda direktorlar kengashi yoki aksiyadorlar yig‘ilishi yoxud ularga ekvivalent tuzilmalarning umumiy nazoratida bo‘ladigan yoki ulardan boshqaruv ko‘rsatmalarini oladigan shaxslar, jumladan:
boshqa rahbar, mutaxassis yoki boshqaruvchi xodimlar ishini kuzatib boruvchi va nazorat qiluvchi shaxslar,
shaxsan ishga yollash va ishdan bo‘shatish vakolatiga yoki ishga yollash, ishdan bo‘shatish yoxud kadrlar bilan bog‘liq boshqa harakatlarni tavsiya qilish vakolatiga ega bo‘lgan shaxslar;
(b) Tashkilotda mehnat qiladigan, muassasaga xizmat ko‘rsatish, tadqiqot uskunalari, texnikalar yoki menejment uchun zarur bo‘lgan noyob bilimlarga ega bo‘lgan shaxslar. Bunday bilimlarga beriladigan baho muassasa uchun talab etiladigan maxsus bilimlardan tashqari, maxsus texnik bilimlarni, shu jumladan, akkreditatsiyadan o‘tgan mutaxassislikni talab etadigan ish yoki kasb turini nazarda tutadigan yuqori darajali malakani o‘zida aks etadi;
(c) “Kompaniya doirasida bir ishdan boshqa ishga o‘tuvchi xodim” Tomonlardan birining hududida joylashgan tashkilotda mehnat qiladigan va boshqa Tomon hududida iqtisodiy faoliyat olib borish uchun vaqtincha o‘tkazilgan jismoniy shaxsni anglatadi, bunda tegishli tashkilotning asosiy faoliyat joyi Tomonlardan birining hududi joylashgan bo‘lishi va xodim ushbu tashkilotning ikkinchi Tomon hududida shu kabi iqtisodiy faoliyatni samarali olib borayotgan muassasasiga (filiali, sho‘ba kompaniyasi) o‘tkazilishi lozim.
(a) bir-birlarining kompaniyalarini ta’sis etish va ularning faoliyati uchun yaratilgan sharoitlarni mazkur Bitim imzolangan sanadan oldingi kunda mavjud bo‘lgan vaziyatga qaraganda yanada cheklaydigan choralar yoki harakatlarni amalga oshirishdan tiyilish;
(b) tegishli davlatlari hududida boshqa Tomon kompaniyalarining sho‘ba korxonalari va filiallarini ta’sis etish hamda ularning faoliyati uchun yaratilgan sharoitlarni mazkur Bitim imzolangan sanadan oldingi kunda mavjud bo‘lgan vaziyatga qaraganda yanada cheklashi mumkin bo‘lgan yangi qonun yoki qoidalarni qabul qilish niyatida ekanligi haqida bir-birlarini xabardor qilish. Tomonlar bir-birlaridan bunday qonun yoki qoidalarning loyihalarini taqdim etishni va ushbu loyihalar bo‘yicha maslahatlashuvlar o‘tkazishni so‘rashlari mumkin.
2. Mazkur moddaning qoidalari 32-moddaning qoidalariga daxl qilmaydi: 32-modda bilan qamrab olingan vaziyatlar, boshqa har qanday qoidalarni istisno qilgan holda, faqat uning qoidalari bilan tartibga solinadi.
3. Basharti boshqacha kelishilmagan bo‘lsa, O‘zbekiston Respublikasida joriy qilingan yangi qonun yoki qoidalar O‘zbekiston Respublikasida ta’sis etilgan Birlashgan Qirollik kompaniyalarining sho‘ba kompaniyalari va filiallarining faoliyati uchun sharoitlarni mazkur Bitim imzolangan kundagi vaziyatga qaraganda yanada cheklaydigan bo‘lsa hamda Birlashgan Qirollikda joriy qilingan yangi qonun yoki qoidalar Birlashgan Qirollikda ta’sis etilgan O‘zbekiston kompaniyalarining sho‘ba kompaniyalari va filiallarining faoliyati uchun sharoitlarni mazkur Bitim imzolangan kundagi vaziyatga qaraganda yanada cheklaydigan bo‘lsa, bunday qonun yoki qoidalar, mos ravishda, O‘zbekiston Respublikasi va Birlashgan Qirollikning milliy qonunchiligida ko‘zda tutilgan kafolatlarga rioya qilingan holda qo‘llaniladi.
1. Tomonlar bir Tomonda ta’sis etilib, boshqa Tomonning shaxsi uchun mo‘ljallangan xizmatlarni ko‘rsatuvchi Birlashgan Qirollik yoki O‘zbekiston kompaniyalari tomonidan xizmatlar ko‘rsatilishiga izchil ruxsat berish uchun zarur chora-tadbirlarni ushbu bob qoidalariga muvofiq, Tomonlar hududida xizmatlar sohasining rivojlanishini hisobga olgan holda amalga oshirish majburiyatini oladilar.
2. Zarurat bo‘lgan taqdirda, Tomonlar 1-bandni amalga oshirish borasida o‘zaro maslahatlashib oladilar.
Tomonlar O‘zbekiston Respublikasida bozorga yo‘naltirilgan xizmatlar sektorini rivojlantirish maqsadida hamkorlik qiladilar.
1. Tomonlar tijorat asosida cheklovlarsiz xalqaro dengiz bozoriga chiqish va dengiz orqali qatnovdan foydalanish prinsipini samarali qo‘llash majburiyatini oladilar:
(a) yuqorida keltirilgan qoida mazkur Bitimning u yoki bu Tomoniga taalluqli bo‘lgan Birlashgan Millatlar Tashkilotining Yo‘nalishli konferensiyalar uchun axloq kodeksi to‘g‘risidagi Konvensiyasidan kelib chiqadigan huquq va majburiyatlarga daxl qilmaydi. Konferensiyasiz yo‘nalish operatorlari, basharti tijorat asosidagi adolatli raqobat prinsipiga qat’iy amal qilsalar, konferensiya bilan raqobatlashishda erkin bo‘ladilar;
(b) Tomonlar quruq va suyuq holatdagi yuklar savdosining muhim xususiyati sifatida erkin raqobat muhitiga sodiq ekanliklarini tasdiqlaydilar.
(a) Mazkur Bitimning u yoki bu Tomonidagi bo‘lgan yo‘nalishli kemachilik kompaniyalari boshqacha tarzda tegishli uchinchi mamlakatlarga yoki mamlakatlardan tashuvni amalga oshirish uchun samarali imkoniyatga ega bo‘lmaydigan istisnoli holatlardan boshqa hollarda kelgusida uchinchi mamlakatlar bilan ikki tomonlama bitimlarga yuk tashishni taqsimlash to‘g‘risidagi qoidalarni kiritmaydilar;
(b) kelgusida ikki tomonlama bitimlarda quruq va suyuq holatdagi yuklar tashuvini taqsimlash haqidagi bitimlarni taqiqlaydilar;
(c) mazkur Bitim kuchga kirgan vaqtdan boshlab, xalqaro dengiz transporti orqali tashuvlar sohasida erkin ravishda xizmatlar ko‘rsatishga nisbatan cheklovchi yoki kamsituvchi ta’sir ko‘rsatishi mumkin bo‘lgan barcha bir tomonlama choralarni va ma’muriy, texnik hamda boshqa to‘siqlarni bartaraf etadilar.
Tomonlar o‘rtasidagi transport sohasidagi munosabatlarni Tomonlarning tijoriy ehtiyojlariga javob beradigan va muvofiqlashgan holatda rivojlantirishni ta’minlash maqsadida Tomonlar mazkur Bitim kuchga kirganidan so‘ng Tomonlarning o‘zaro bozorlariga kirish va avtomobil yo‘llari, temir yo‘l, ichki suv yo‘llari transporti hamda zarurat bo‘lsa, havo transporti sohalarida xizmatlar ko‘rsatish shartlari to‘g‘risida maxsus bitimlar tuzishlari mumkin.
1. Mazkur bo‘lim qoidalari davlat siyosati, jamoat xavfsizligi yoki aholi salomatligini saqlashi bilan bog‘liq sabablarga ko‘ra asosli bo‘lgan cheklovlarni hisobga olgan holda qo‘llaniladi.
2. Mazkur qoidalar har bir Tomon hududida hatto vaqti-vaqti bilan bo‘lsa-da, rasmiy vakolatni amalga oshirish bilan bog‘liq faoliyatga nistbatan qo‘llanilmaydi.
Mazkur bo‘lim maqsadlari uchun ushbu Bitimdagi hech bir qoida Tomonlarga kirish va bo‘lib turish, ishlash, mehnat sharoitlari, jismoniy shaxslarni ta’sis etish va xizmatlar ko‘rsatishga oid qonunlar va qoidalarni qo‘llashga to‘sqinlik qilmaydi, biroq bunda ular bu qonun va qoidalarni mazkur Bitimning muayyan qoidalari tufayli biror Tomon ega bo‘ladigan afzalliklarni bekor qiladigan yoki cheklaydigan tarzda qo‘llamasligi kerak. Yuqoridagi qoida 29-moddaning qo‘llanilishiga daxl qilmaydi.
O‘zbekiston kompaniyalari va Birlashgan Qirollik kompaniyalari tomonidan boshqariladigan va ularning birgalikdagi mutlaq egaligi ostida bo‘lgan kompaniyalar II, III va IV boblarda nazarda tutilgan afzalliklardan ham foydalanadilar.
Xizmatlar savdosi to‘g‘risidagi bosh bitim (GATS) tomonidan qamrab olinadigan sektorlar yoki choralar nuqtai nazaridan, tegishli GATS majburiyatlarining kuchga kirish sanasidan bir oy oldingi sanadan boshlab, Tomonlardan birining ikkinchi Tomonga mazkur Bitimga muvofiq taqdim etadigan rejimi, har qanday holatda ham, ushbu birinchi Tomon tarafidan GATS qoidalariga muvofiq taqdim etilgan rejimdan yanada qulayroq bo‘lmasligi kerak va bu har bir xizmat sektori, kichik sektor va xizmat ko‘rsatish usuliga taalluqlidir.
II, III va IV boblarda nazarda tutilgan maqsadlar uchun GATSning V moddasi prinsiplariga ko‘ra iqtisodiy integratsiya to‘g‘risidagi bitimlarda nazarda tutilgan majburiyatlarga muvofiq O‘zbekiston Respublikasi yoki Birlashgan Qirollik tomonidan taqdim etiladigan rejim inobatga olinmaydi.
1. Mazkur bo‘lim qoidalariga muvofiq taqdim etiladigan eng qulay rejim Tomonlar ikkiyoqlama soliq solinishiga yo‘l qo‘ymaslik to‘g‘risidagi bitimlar yoki soliq masalalari bilan bog‘liq boshqa kelishuvlarga asosan taqdim etayotgan yoxud kelajakda taqdim etadigan soliq imtiyozlariga nisbatan qo‘llanilmaydi.
2. Mazkur bo‘limdagi hech bir qoida Tomonlarning ikki yoqlama soliq solinishiga yo‘l qo‘ymaslik to‘g‘risidagi bitimlar yoki soliq masalalari bilan bog‘liq boshqa kelishuvlar yoxud ichki soliq qonunchiligi qoidalariga muvofiq soliqlarni to‘lashdan qochish yoki bo‘yin tovlashning oldini olishga qaratilgan har qanday choralarni qabul qilishga yoki amalga oshirishga to‘sqinlik qiladigan tarzda talqin qilinmasligi lozim.
3. Mazkur bo‘limdagi hech bir qoida O‘zbekiston Respublikasi yoki Birlashgan Qirollik soliq qonunchiligining tegishli qoidalarini qo‘llashda bir xil vaziyatda bo‘lmagan soliq to‘lovchilarni, xususan, ularning yashash joyiga qarab, bir-biridan farqlashga to‘sqinlik qiladigan tarzda talqin qilinmasligi kerak.
23-moddaga daxl qilmagan holda, II, III va IV boblarning qoidalari quyidagi huquqlarni beradigan tarzda talqin qilinmasligi lozim:
O‘zbekiston Respublikasi yoki Birlashgan Qirollik fuqarolarining mos ravishda Birlashgan Qirollik yoki O‘zbekiston Respublikasi hududiga har qanday maqomda, shu jumladan, kompaniya aksiyadori yoki sherigi yoxud kompaniya ish boshqaruvchisi yoki xodimi yoxud xizmat ko‘rsatuvchi yoki xizmatdan foydalanuvchi sifatida kirishi, vaqtinchalik bo‘lib turishi;
O‘zbekiston kompaniyalarining Birlashgan Qirollikdagi sho‘ba kompaniyalari yoki filiallarining Birlashgan Qirollik hududida O‘zbekiston Respublikasi fuqarolarini ishga yollashi yoki ishga yollagani;
Birlashgan Qirollik kompaniyalarining O‘zbekistondagi sho‘ba kompaniyalari yoki filiallarining O‘zbekiston Respublikasi hududida Birlashgan Qirollik fuqarolarini ishga yollashi yoki ishga yollagani;
O‘zbekiston kompaniyalari yoki O‘zbekiston kompaniyalarining Birlashgan Qirollikdagi sho‘ba kompaniyalari yoxud filiallarining O‘zbekiston fuqarolari bo‘lgan ishchilarni boshqa shaxslar foydasi uchun va boshqa shaxslar nazorati ostida vaqtinchalik mehnat shartnomasi asosida Birlashgan Qirollikga jo‘natishi;
Birlashgan Qirollik kompaniyalari yoki Birlashgan Qirollik kompaniyalarining O‘zbekistondagi sho‘ba kompaniyalari yoxud filiallarining Birlashgan Qirollik fuqarolari bo‘lgan ishchilarni vaqtinchalik mehnat shartnomasi asosida O‘zbekistonga jo‘natish.
1. Tomonlar O‘zbekiston Respublikasi va Birlashgan Qirollik rezidentlari o‘rtasida ushbu Bitim qoidalariga muvofiq amalga oshiriladigan tovarlar, xizmatlar yoki jismoniy shaxslar harakati bilan bog‘liq bo‘lgan har qanday to‘lovlarni erkin konvertatsiya qilinadigan valyutada o‘tkazishga ruxsat berish majburiyatini oladilar.
2. To‘lov balansidagi kapital harakati hisobvarag‘iga nisbatan, mazkur Bitim kuchga kirgan paytdan boshlab, qabul qiluvchi mamlakat qonunlariga muvofiq ta’sis etilgan kompaniyaga kiritilgan to‘g‘ridan to‘g‘ri investitsiyalar va II bob qoidalariga muvofiq kiritilgan investitsiyalarga tegishli kapitalning erkin harakati, shuningdek, ushbu investitsiyalar va ulardan keladigan har qanday foydaning tugatilishi yoki repatriatsiya qilinishi ta’minlanadi.
3. 2 yoki 5-bandlarga daxl qilmagan holda, mazkur Bitim kuchga kirgan paytdan boshlab, Tomonlar O‘zbekiston Respublikasi va Birlashgan Qirollikda rezidentlar o‘rtasida kapital harakati va joriy to‘lovlarga nisbatan valyuta ayriboshlash bilan bog‘liq yangi cheklovlarni joriy etmaydilar va mavjud shartlarni esa yanada og‘irlashtirmaydilar.
4. Tomonlar mazkur Bitim maqsadlarini ilgari surish uchun O‘zbekiston Respublikasi va Birlashgan Qirollik o‘rtasida 2-bandda nazarda tutilganidan boshqa shakllardagi kapital harakatini yengillashtirish bo‘yicha bir-birlari bilan maslahatlashadilar.
5. Mazkur moddaning qoidalarini e’tiborga olib, Xalqaro valyuta jamg‘armasi (XVJ) to‘g‘risidagi Bitim moddalarining VIII moddasi mazmunidan kelib chiqqan holda O‘zbekiston valyutasining to‘liq konvertatsiya qilinishi joriy etilgunga qadar, O‘zbekiston, alohida holatlarda, qisqa muddatli va o‘rta muddatli moliyaviy kreditlarni berish yoki jalb qilish bilan bog‘liq valyuta cheklovlarini O‘zbekiston Respublikasiga nisbatan bunday kreditlar bo‘yicha qo‘llangan cheklovlar darajasida va O‘zbekistonning XVJdagi maqomiga muvofiq ruxsat berilgan darajada qo‘llashi mumkin. O‘zbekiston Respublikasi bu cheklovlarni kamsitishlarga yo‘l qo‘ymasdan qo‘llaydi. Bu cheklovlar mazkur Bitimga yetadigan zarar minimal darajada bo‘lishini nazarda tutib qo‘llaniladi. O‘zbekiston Respublikasi bunday choralar qo‘llanilishi va bunday choralarga kiritiladigan o‘zgartirishlar haqida Sherikchilik va hamkorlik muloqotiga o‘z vaqtida ma’lum qiladi.
6. 1 va 2-bandlarga daxl qilmagan holda, agar Birlashgan Qirollik va O‘zbekiston Respublikasi o‘rtasidagi kapitalning harakati mos ravishda Birlashgan Qirollik yoki O‘zbekiston Respublikasida valyuta kursi siyosati yoki pul-kredit siyosatini amalga oshirishda jiddiy qiyinchiliklarni keltirib chiqaradigan yoki keltirib chiqarish xavfini tug‘diradigan alohida holatlar yuzaga kelsa, basharti bunday choralarni ko‘rish qat’iy zarur bo‘lib qolsa, mos ravishda Birlashgan Qirollik va O‘zbekiston Respublikasi olti oydan oshmaydigan muddatga Birlashgan Qirollik va O‘zbekiston Respublikasi o‘rtasida kapital oqimiga nisbatan himoya choralarini ko‘rishi mumkin.
1. Mazkur modda va IV ilovaning qoidalariga muvofiq, O‘zbekiston Respublikasi intellektual, sanoat va tijorat mulkiga bo‘lgan huquqlarni himoya qilishni, shu jumladan, bunday huquqlarni amalga oshirishning samarali vositalarini ta’minlashni takomillashtirishda davom etadi.
2. Mazkur Bitim kuchga kirgandan keyin beshinchi yil oxirigacha, O‘zbekiston Respublikasi IV ilovaning 1-bandida ko‘rsatilgan intellektual, sanoat va tijorat mulki huquqlari to‘g‘risidagi ko‘p tomonlama konvensiyalarda ko‘rsatilgan tegishli qoidalarga muvofiq mazkur konvensiyalarga qo‘shilish masalasini ko‘rib chiqadi.
1. O‘zbekiston Respublikasi va Birlashgan Qirollik iqtisodiy islohotlar jarayoniga va O‘zbekiston Respublikasining tiklanishi hamda barqaror rivojlanishiga hissa qo‘shishga qaratilgan iqtisodiy hamkorlikni o‘rnatadilar. Bunday hamkorlik orqali mavjud iqtisodiy aloqalar ikkala Tomon manfaatlari yo‘lida mustahkamlanadi.
2. Siyosat va boshqa chora-tadbirlar O‘zbekiston Respublikasida iqtisodiy va ijtimoiy islohotlarni amalga oshirish hamda iqtisodiy va savdo tizimlarini tarkibiy o‘zgartirishni mo‘ljallab ishlab chiqiladi va barqarorlik hamda uyg‘un ijtimoiy rivojlanish talablaridan kelib chiqadi, shuningdek, ularda atrof-muhit masalalari ham to‘liq qamrab olinadi.
3. Shu maqsadda, hamkorlikda, xususan iqtisodiy, ijtimoiy rivojlanish, inson resurslarini rivojlantirish, korxonalarni qo‘llab-quvvatlash (shu jumladan, xususiylashtirish), investitsiyalar va moliyaviy xizmatlarni rivojlantirish, qishloq xo‘jaligi va oziq-ovqat, energetika va fuqaroviy yadro xavfsizligi, transport, turizm, pochta xizmatlari va telekommunikatsiya, atrof-muhitni muhofaza qilish va mintaqaviy hamkorlik masalalariga asosiy e’tibor qaratiladi.
5. Zarur bo‘lganda, ushbu Bitimda ko‘zda tutilgan iqtisodiy hamkorlik va hamkorlikning boshqa shakllari texnik ko‘mak bilan ta’minlanishi mumkin.
Tomonlar O‘zbekiston Respublikasining xalqaro savdo faoliyati JST qoidalariga muvofiq amalga oshirilishini ta’minlashni nazarda tutgan holda hamkorlik qiladilar.
Bunday hamkorlik, xususan, savdo-sotiqni rag‘batlantirish bilan bevosita bog‘liq bo‘lgan aniq masalalarni, xususan, O‘zbekiston Respublikasiga uning qonun va qoidalarini JST qoidalari bilan uyg‘unlashtirishga yordam berish hamda shu tariqa uning tashkilotga a’zo bo‘lish shartlarini imkon qadar tezroq bajarishni o‘z ichiga olishi mumkin. Ular quyidagilarni o‘z ichiga oladi:
savdo va savdo bilan bog‘liq masalalar, shu jumladan to‘lovlar va kliring mexanizmlari bo‘yicha siyosatni ishlab chiqish;
Birlashgan Qirollikning O‘zbekiston Respublikasining sanoatni tarkibiy o‘zgartirish borasidagi sa’y-harakatlarida ishtirok etishi;
2. Mazkur moddaning qoidalari korxonalar uchun amal qiladigan Birlashgan Qirollikning raqobatga oid qoidalari ijrosiga ta’sir qilmaydi.
1. Hamkorlik ichki va xorijiy xususiy investitsiyalarga, xususan, investitsiyalarni himoyalash, kapital o‘tkazmalari va investitsiya imkoniyatlari to‘g‘risidagi ma’lumotlarni almashish uchun yanada maqbul sharoitlar orqali qulay muhit yaratishga qaratiladi.
tadbirkorlikka oid barqaror va munosib qonunlar hamda shart-sharoitlarini yaratish, investitsiyalar sohasidagi qonunlar, qoidalar va ma’muriy amaliyotlar to‘g‘risidagi ma’lumotlarni almashish;
savdo yarmarkalari, ko‘rgazmalar, savdo haftaliklari va boshqa tadbirlar shaklida investitsiya imkoniyatlari to‘g‘risida ma’lumot almashish.
Tomonlar tovarlar va xizmatlar bo‘yicha shartnomalarni, xususan, tender savdolarini o‘tkazish orqali ochiq va raqobatdosh shartlar asosida taqdim etish uchun shart-sharoitlarni yaratishda hamkorlik qiladilar.
1. Tomonlar o‘rtasidagi hamkorlik sifat sohasida amal qiladigan xalqaro miqyosda qabul qilingan mezonlar, prinsiplar va tavsiyaviy ko‘rsatmalarga muvofiqlikni ta’minlashni ilgari suradi. Talab qilinadigan harakatlar muvofiqlikni baholash sohasida o‘zaro tan olishga, shuningdek, O‘zbekiston mahsulotlari sifatini oshirishga ko‘maklashadi.
2. Shu maqsadda Tomonlar, zarur bo‘lganda, texnik yordam loyihalarida hamkorlik qilishga intiladilar va bunday hamkorlik:
ushbu sohalarga ixtisoslashgan tashkilotlar va muassasalar bilan tegishli hamkorlikni rivojlantirishga ko‘maklashadi;
1. Tomonlar konchilik va xomashyo materiallari sohasida investitsiyalar va savdo hajmini oshirishni maqsad qiladilar.
1. Tomonlar resurslarning mavjudligini hisobga olgan holda, o‘zlarining tegishli dasturlaridan lozim darajada foydalanish imkoniyatiga ega bo‘lish asosida va intellektual mulk huquqlarini samarali himoya qilishning tegishli darajalarini ta’minlash sharti bilan fuqaroviy maqsadlarda olib boriladigan ilmiy tadqiqotlar va texnologik ishlanmalar sohasida o‘zaro manfaatdorlik asosida hamkorlikni ilgari suradilar.
o‘quv-tayyorlov faoliyati va ikkala Tomonda tadqiqotlar va texnologik ishlanmalar bilan shug‘ullanadigan olimlar, tadqiqotchilar va texniklarni o‘zaro almashish dasturlari.
Agar bunday hamkorlik ta’lim va/yoki kasbiy tayyorlov ishlari bilan bog‘liq faoliyat ko‘rinishida bo‘lsa, bu hamkorlik 46-moddaning qoidalariga muvofiq amalga oshiriladi.
Tomonlar o‘zaro ikki tomonlama kelishuv asosida ilm-fan va texnologiyalar sohasida hamkorlikning boshqa shakllarini amalga oshirishlari mumkin.
Bunday hamkorlik faoliyati turlarini amalga oshirishda ommaviy qirg‘in qurollarini tadqiq qilish va/yoki ishlab chiqarish bilan shug‘ullanuvchi yoki shug‘ullangan olimlar, muhandislar, tadqiqotchilar va texnik xodimlarni qayta tayyorlashga alohida e’tibor beriladi.
Ushbu moddada qamrab olingan hamkorlik har bir Tomon qabul qilgan protseduralarga muvofiq amalga oshiriladi va tuziladi hamda bu protseduralar, jumladan, intellektual mulk huquqlarini himoya qilish bo‘yicha tegishli qoidalarni o‘z ichiga oladi.
1. Tomonlar O‘zbekiston Respublikasida ham davlat, ham xususiy sektorda umumiy ta’lim va kasbiy malaka darajasini oshirish maqsadida hamkorlik qiladilar.
O‘zbekiston Respublikasida oliy ta’lim va kadrlar tayyorlash tizimini, shu jumladan, oliy o‘quv yurtlarini va oliy ma’lumot diplomlarini attestatsiyadan o‘tkazish tizimini yangilash;
davlat va xususiy sektor rahbarlari hamda davlat xizmatchilarini kelgusida belgilanadigan ustuvor sohalarda o‘qitish;
o‘qituvchilar, bitiruvchilar, ma’muriy xodimlar, yosh olimlar va tadqiqotchilar va umuman yoshlarning bir joydan ikkinchi joyga erkin ko‘chishini ta’minlash;
3. Bir Tomonning ikkinchi Tomon ta’lim va kasbiy tayyorlov sohasidagi tegishli dasturlarida ishtirok etish imkoniyatlarini ko‘rib chiqish ularning tegishli tartib-qoidalariga va joiz bo‘lsa, institutsional asoslariga va hamkorlik rejalariga muvofiq amalga oshirilishi mumkin.
Mazkur sohadagi hamkorlikning maqsadi atrof-muhit muhofazasini ta’minlaydigan shart-sharoitlarda O‘zbekiston Respublikasida agrar islohotlarni amalga oshirishga, qishloq xo‘jaligi, agrosanoat va xizmat ko‘rsatish sohalarini modernizatsiya qilish, xususiylashtirish va tarkibiy o‘zgartirishga, O‘zbekiston mahsulotlarining ichki va tashqi bozorlarini rivojlantirishga qaratiladi va bunda oziq-ovqat ta’minoti xavfsizligini yaxshilash, shuningdek, agrobiznesni, qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini qayta ishlash va tarqatishni rivojlantirish zarurati hisobga olinadi.
1. Hamkorlik, jumladan, bozor iqtisodiyoti va Xalqaro energetika Xartiyasi prinsiplari asosida amalga oshiriladi.
2. Hamkorlik, xususan, energetika siyosatini shakllantirish va rivojlantirishga qaratiladi. U, jumladan, quyidagi sohalarni o‘z ichiga oladi:
bozor iqtisodiyoti shartlariga muvofiq ravishda energetika sektorini boshqarish va tartibga solishni takomillashtirish;
iqtisodiy va ekologik nuqtai nazardan maqbul ravishda energiya ta’minotini, shu jumladan, energiya ta’minoti xavfsizligini yaxshilash;
energiyani tejash va energiya samaradorligini oshirishni rag‘batlantirish hamda Energetika samaradorligi va turdosh ekologik jihatlar masalalari bo‘yicha Energetika Xartiyasiga doir Bayonnomani amalga oshirish;
energetika sohasida energiyaning barcha turlarini yetkazib berish va undan foydalanish texnologiyalarini takomillashtirish;
energetika savdosi va investitsiyalari hajmining oshishini rag‘batlantirish uchun zarur bo‘lgan qator tashkiliy, huquqiy, moliyaviy va boshqa shart-sharoitlarni joriy qilish;
3. Tomonlar energetika sohasidagi investitsiya loyihalari, xususan, energiya resurslarini ishlab chiqarish hamda neft va gaz quvurlari yoki energiya mahsulotlarini tashishning boshqa vositalarini qurish va rekonstruksiya qilish yuzasidan o‘zaro ma’lumot almashadilar. Tomonlar energetika sohasiga investitsiyalar kiritish va ularni tartibga solish sohasidagi hamkorlikka alohida ahamiyat qaratadilar. Ular energetika sohasidagi investitsiyalarga nisbatan IV bo‘lim va 41-moddaning qoidalarini samarali ravishda qo‘llash maqsadida hamkorlik qiladilar.
1. Yevropa energetika Xartiyasini, 1993-yildagi Lyutsern konferensiyasining va 1995-yil oktyabrdagi Sofiya konferensiyasining deklaratsiyalarini e’tirof etib va Energetika xartiyasi to‘g‘risidagi Shartnomani, xususan, uning 19-moddasini hamda Energetika samaradorligi va turdosh ekologik jihatlar masalalari bo‘yicha Energetika Xartiyasiga doir Bayonnomani e’tiborga olgan holda, Tomonlar atrof-muhit va inson salomatligi sohasida hamkorlikni rivojlantiradilar va mustahkamlaydilar.
2. Hamkorlik atrof-muhit yomonlashuviga qarshi kurashishga qaratiladi va xususan, quyidagilarni o‘z ichiga oladi:
ifloslanish darajalarini samarali monitoring qilish va atrof-muhit holatini baholash; atrof-muhit holati to‘g‘risidagi ma’lumotlar tizimi;
qishloq xo‘jaligi, tuproq eroziyasi va kimyoviy moddalar bilan ifloslanishning atrof-muhitga ta’siri;
biologik xilma-xillikni, qo‘riqxonalarni muhofaza qilish, biologik resurslardan barqaror foydalanish va ularni boshqarish;
Atrof-muhitga transchegaraviy ma’nodagi ta’sirni baholash to‘g‘risidagi Espo konvensiyasini qo‘llash.
axborot va mutaxassislar almashish, shu jumladan, ekologik toza texnologiyalar transferi va biotexnologiyalardan xavfsiz va ekologik jihatdan oqilona foydalanish bilan bog‘liq ma’lumotlar va mutaxassislar almashinuvi;
xususan, global va iqlim muammolariga oid, shuningdek, barqaror rivojlanishga erishishga qaratilgan strategiyalarni ishlab chiqish;
4. Tomonlar inson salomatligi masalalarida, xususan, yuqumli kasalliklarning oldini olish va unga qarshi kurashish, onalik va bolalikni muhofaza qilish, tez tibbiy yordam ko‘rsatish va farmatsevtika faoliyatlarida texnik yordam ko‘rsatish orqali hamkorlikni rivojlantirishga harakat qiladilar.
Mazkur hamkorlik, xususan, O‘zbekiston Respublikasida transport tizimlari va tarmoqlarini tarkibiy o‘zgartirish va modernizatsiya qilishga, zarur bo‘lsa, yanada globallashgan transport tizimiga ega bo‘lish maqsadida transport tizimlarining tegishli standartlarga muvofiqligini ta’minlashga, ustuvor loyihalarni aniqlash va ishlab chiqish hamda ularni amalga oshirish uchun investitsiyalarni jalb qilishga intilishga qaratiladi.
avtomobil transporti, temir yo‘llar, portlar, aeroportlar va shahar yo‘lovchi tashish transporti tizimlarini boshqarishni va ularning faoliyatini modernizatsiya qilish;
temir yo‘llar, suv yo‘llari, avtomobil yo‘llari, portlar, aeroportlar va aeronavigatsiya infratuzilmasini modernizatsiya qilish va rivojlantirish, shu jumladan, yuqoridagi transport turlari bo‘yicha o‘zaro manfaatli bo‘lgan yirik transport yo‘nalishlarini modernizatsiya qilish;
transport sohasini xususiylashtirishni o‘z ichiga olgan siyosatni ishlab chiqish va amalga oshirish uchun qonunchilik va institutsional bazani yaratish.
Tomonlar o‘zlarining tegishli vakolatlari doirasida quyidagi sohalarda hamkorlikni kengaytiradilar va mustahkamlaydilar:
telekommunikatsiyalar sohasi va pochta xizmatlarini rivojlantirish siyosatlari va yo‘l-yo‘riq prinsiplarini ishlab chiqish;
telekommunikatsiyalar va pochta xizmatlarida tarif siyosati va marketing prinsiplarini ishlab chiqish;
telekommunikatsiyalar va pochta xizmatlariga oid loyihalarni rivojlantirishni rag‘batlantirish va investitsiyalarni jalb qilish;
telekommunikatsiyalar va pochta xizmatlarini ko‘rsatish hamda radiochastotalar sektoridan foydalanish uchun normativ-huquqiy bazasini takomillashtirish;
bozor iqtisodiyoti sharoitlarida faoliyat yuritish uchun telekommunikatsiya va pochta xizmatlari sohasida kasbiy tayyorlov.
1. Hamkorlik, xususan, O‘zbekiston Respublikasining umume’tirof etilgan o‘zaro hisob-kitoblar tizimidagi ishtirokiga ko‘maklashishga qaratiladi. Texnik yordam, zaruratga qarab, quyidagilarga qaratiladi:
bank xizmatlarini rivojlantirish, kredit resurslarining umumiy bozorini rivojlantirish, O‘zbekiston Respublikasining umume’tirof etilgan o‘zaro hisob-kitoblar tizimidagi ishtiroki;
Birlashgan Qirollik kompaniyalarining O‘zbekiston Respublikasida sug‘urta sohasida qo‘shma korxonalar tashkil etishda ishtirok etishi uchun qulay asos yaratadigan sug‘urta xizmatlarini rivojlantirish, shuningdek, eksport kreditlarini sug‘urtalashni rivojlantirish.
Mazkur hamkorlik, xususan, moliyaviy xizmatlar sektorida Tomonlar o‘rtasidagi munosabatlarning rivojlanishini kuchaytirishga hissa qo‘shadi.
2. Tomonlar O‘zbekiston Respublikasida fiskal tizim va fiskal institutlarni rivojlantirishda hamkorlik qiladilar. Mazkur hamkorlik fiskal masalalari bo‘yicha ma’lumot va tajriba almashishni hamda fiskal siyosatni ishlab chiqish va amalga oshirishda ishtirok etadigan xodimlarni tayyorlashni o‘z ichiga oladi.
Tomonlar xususiylashtirish iqtisodiyotni barqaror ravishda sog‘lomlashtirish uchun muhim ahamiyatga ega ekanligini e’tirof etgan holda, zarur institutsional, huquqiy va metodologik bazani rivojlantirishda hamkorlik qilishga kelishib oldilar. xususiylashtirish jarayonining haqqoniy va shaffof xususiyatiga alohida e’tibor qaratiladi.
O‘zbekiston Respublikasi Hukumatida xususiylashtirish jarayonini belgilash va boshqarishda ko‘maklashish uchun institutsional bazani yanada rivojlantirish;
O‘zbekiston Respublikasi Hukumatining xususiylashtirish strategiyasini, shu jumladan, qonunchilik bazasini va uni amalga oshirish mexanizmlarini yanada rivojlantirish;
yerdan foydalanish va unga egalik qilishda hamda yerni xususiylashtirishda bozor munosabatlarini yanada rivojlantirish;
Mazkur hamkorlikning maqsadi Birlashgan Qirollikning O‘zbekiston Respublikasidagi investitsiyalarini rag‘batlantirishga hissa qo‘shish ham hisoblanadi.
1. Sog‘liqni saqlash va xavfsizlik sohalariga nisbatan, Tomonlar ishchilar sog‘lig‘i va xavfsizligini himoya qilish darajasini oshirish maqsadida o‘zaro hamkorlikni rivojlantiradilar.
faoliyatning xavf darajasi yuqori bo‘lgan sektorlariga alohida e’tibor qaratgan holda, sog‘liqni saqlash va xavfsizlik masalalari bo‘yicha ta’lim va o‘quv-treninglar tashkil etish;
kasb kasalliklari va mehnat faoliyati bilan bog‘liq boshqa kasalliklarga qarshi kurashishda profilaktika chora-tadbirlarini rivojlantirish va qo‘llab-quvvatlash;
mehnat muhiti va ishchilar salomatligi hamda xavfsizligi bilan bog‘liq ma’lumotlar bazasini rivojlantirish bo‘yicha tadqiqotlar olib borish.
2. Hamkorlik bandlik sohasiga nisbatan, asosan, quyidagi masalalarda texnik yordam ko‘rsatishni o‘z ichiga oladi:
moslashuvchan bandlik bilan bog‘liq, shu jumladan, yakka tartibdagi mehnat faoliyati va tadbirkorlik rivojlanishiga turtki beradigan dasturlar, to‘g‘risida ma’lumot almashish.
3. Tomonlar ijtimoiy muhofaza sohasida, jumladan, O‘zbekiston Respublikasida ijtimoiy himoya sohasidagi islohotlarni rejalashtirish va amalga oshirish bo‘yicha hamkorlikka alohida e’tibor qaratadilar.
Mazkur islohotlar O‘zbekiston Respublikasida bozor iqtisodiyotiga xos bo‘lgan himoya usullarini rivojlantirishga qaratiladi va ijtimoiy himoyaning barcha shakllarini qamrab oladi.
1. Tomonlar turizm sohasida har bir Tomonda raqobatbardosh va barqaror turizm sanoatini iqtisodiy o‘sish, imkoniyatlarni kengaytirish, bandlikning, ta’lim va turizm sektorida almashishning manbai sifatida mustahkamlash va rivojlantirish maqsadida turizm sohasida hamkorlik qilishga intiladilar.
(a) turizm sohasidagi statistika va standartlar, innovatsion texnologiyalar, biznes amaliyotlari va bozorning yangi talablari haqidagi ma’lumotlarni almashish;
(b) turizmning barqaror va mas’uliyatli rivojlanish modelini qo‘llab-quvvatlash, ilg‘or tajribalar va nou-xaularni o‘zaro almashish;
(c) turizm sohasida kadrlar tayyorlash va malakasini oshirish bo‘yicha ma’lumotlar va ilg‘or tajribalarni almashish;
(d) Birlashgan Qirollik va O‘zbekiston Respublikasidagi tegishli tomonlar o‘rtasida faol aloqalarni va o‘sib borayotgan sayyohlar oqimini rag‘batlantirish;
(e) tarixiy, madaniy va turizm resurslarini qayta tiklash, shu jumladan, moddiy va madaniy meros obyektlarini asrash, muhofaza qilish va boshqarish uchun qo‘shma loyihalarni amalga oshirish;
(f) sayyohlarni qabul qiluvchi mahalliy hududlar infratuzilmasini yaxshilash, resurs bazasini tiklash va turizm xizmatlarini ishlab chiqarish texnologiyalarini yaxshilash uchun investitsiyalarni jalb qilish.
1. Tomonlar kichik va o‘rta biznes korxonalarini hamda ularning uyushmalarini va O‘zbekiston Respublikasi va Birlashgan Qirollikdagi kichik va o‘rta biznes korxonalari o‘rtasida hamkorlikni rivojlantirish va mustahkamlashga ham intiladilar.
kichik va o‘rta biznes korxonalarini qo‘llab-quvvatlash uchun tegishli infratuzilmani rivojlantirish; O‘zbekistondagi va undan tashqaridagi kichik va o‘rta biznes korxonalari o‘rtasida aloqalarni rag‘batlantirish hamda kichik va o‘rta biznes korxonalariga moliyalashtirish manbalaridan foydalanish uchun zarur bo‘lgan bilim va ko‘nikmalarni o‘rgatish;
Tomonlar axborot bilan ishlashning zamonaviy usullarini, shu jumladan, ommaviy axborot vositalarini rivojlantirishni qo‘llab-quvvatlaydilar va o‘zaro samarali axborot almashinuvini rag‘batlantiradilar. Keng jamoatchilikni O‘zbekiston Respublikasi va Birlashgan Qirollik to‘g‘risidagi asosiy ma’lumotlar bilan, jumladan, imkon bo‘lganda, intellektual mulk huquqlarini to‘liq hurmat qilgan holda ma’lumotlar bazalaridan foydalanishni ta’minlashga qaratilgan dasturlarga ustuvor ahamiyat beriladi.
Tomonlar o‘zlarining iste’molchilar huquqlarini himoya qilish tizimlari o‘rtasida o‘zaro muvofiqlikka erishishga qaratilgan yaqin hamkorlikka kirishadilar. Mazkur hamkorlik qonunchilik ishi va institutsional islohotlar haqidagi ma’lumotlarni almashishni, xavfli mahsulotlar haqidagi ikki tomonlama doimiy axborot tizimlarini tashkil etishni, iste’molchilarga taqdim etiladigan, xususan, narxlar, taklif etiladigan mahsulotlar va xizmatlar xususiyatlari to‘g‘risidagi ma’lumotlarni yaxshilashni, iste’molchilar manfaatlarini himoya qiluvchi vakillar o‘rtasida almashinuvlarni rivojlantirishni va iste’molchilar huquqlarini himoya qilish siyosatining muvofiqligini oshirishni hamda seminarlar va o‘quv dasturlarini tashkil qilishni o‘z ichiga olishi mumkin.
1. Hamkorlikning maqsadi savdo va adolatli savdo bilan bog‘liq qabul qilinishi rejalashtirilgan barcha qoidalarga rioya qilinishini ta’minlashdan iborat.
3. Mazkur Bitimda va xususan VIII bo‘limda nazarda tutilgan hamkorlikka daxl qilmagan holda, Tomonlarning ma’muriy organlari o‘rtasida bojxona ishlarida o‘zaro yordam mazkur Bitimga ilova qilingan Protokol qoidalariga muvofiq amalga oshiriladi.
Tomonlar o‘zlarining savdo munosabatlarida bojxona protseduralarini yengillashtirish imkoniyatlari borasida muhokamalarga kirishishlari mumkin.
Mazkur sohadagi hamkorlik iqtisodiy islohotlar jarayonini qo‘llab-quvvatlash va monitoring qilish hamda O‘zbekiston Respublikasida xususiy tadbirkorlikni rivojlantirishga hissa qo‘shish uchun zarur bo‘lgan ishonchli statistik ma’lumotlar bilan ta’minlashga qaratilgan samarali statistika tizimini rivojlantirishni maqsad qilib qo‘yadi.
iqtisodiy islohotlarni amalga oshirish va boshqarish uchun zarur iqtisodiy statistik ma’lumotlarni taqdim etish.
Shu maqsadda Birlashgan Qirollik O‘zbekiston Respublikasiga texnik yordam ko‘rsatish orqali hissa qo‘shishi mumkin.
Tomonlar o‘zlarining tegishli iqtisodiyotlarining fundamental prinsiplarini tushunishni hamda bozor iqtisodiyotida iqtisodiy siyosatni ishlab chiqish va tatbiq etishni yaxshilashda hamkorlik qilish orqali iqtisodiy islohotlar jarayoniga va iqtisodiy siyosatni muvofiqlashtirishga ko‘maklashadilar. Shu maqsadda Tomonlar makroiqtisodiy ko‘rsatkichlar va istiqbollar to‘g‘risida ma’lumot almashadilar.
O‘zbekiston Respublikasiga iqtisodiy islohotlar jarayonida ekspert maslahatlari va texnik yordam ko‘rsatish orqali ko‘maklashish;
iqtisodiy siyosatni ishlab chiqish uchun nou-xaularni olib kirishni tezlashtirish va iqtisodga oid tadqiqotlarning keng targ‘ib etilishini ta’minlash maqsadida iqtisodchilar o‘rtasidagi hamkorlikni rag‘batlantirish;
Tomonlar demokratik institutlarni barpo etish yoki mustahkamlash bilan bog‘liq, shu jumladan, qonun ustuvorligini mustahkamlash, inson huquqlari va fundamental erkinliklarini xalqaro huquq va EXHT prinsiplariga muvofiq himoya qilish uchun zarur bo‘lgan barcha masalalarda hamkorlik qiladilar.
Mazkur hamkorlik, zarurat bo‘lganda, tegishli qonun hujjatlari va qoidalar loyihalarini ishlab chiqish, bunday qonun hujjatlarini tatbiq etish, sud tizimining faoliyati, adliya masalalarida davlatning roli va saylov tizimi faoliyati sohalarida ko‘maklashishga qaratilgan texnik yordam dasturlari ko‘rinishida amalga oshiriladi. Bu hamkorlik, zarur bo‘lganda, treninglarni o‘z ichiga olishi mumkin. Tomonlar o‘zlarining milliy, mintaqaviy va adliya organlari, parlament a’zolari va nodavlat tashkilotlari o‘rtasidagi aloqalar va almashinuvlarni qo‘llab-quvvatlaydilar.
Tomonlar, jumladan, quyidagi noqonuniy faoliyatlarning oldini olishga qaratilgan hamkorlikni yo‘lga qo‘yadilar:
turli xil tovarlar, shu jumladan, sanoat chiqindilari bilan bog‘liq noqonuniy bitimlar, qurol-yarog‘ning noqonuniy savdosi;
Yuqorida qayd etilgan sohalardagi hamkorlik o‘zaro maslahatlashuvlar va uzviy hamjihatlikka asoslanadi. Texnik va ma’muriy yordam, jumladan, quyidagi sohalarda ko‘rsatilishi mumkin:
1. Tomonlar o‘zlarining moliyaviy tizimlaridan jinoiy faoliyatdan olingan daromadlarni legallashtirish, terrorizmni moliyalashtirish va ommaviy qirg‘in qurollari tarqalishini moliyalashtirishda foydalanilishiga yo‘l qo‘ymaslik uchun sa’y-harakatlarni olib borish va hamkorlik qilish zarurligi borasida kelishib oldilar.
2. Mazkur sohadagi hamkorlik terrorizmni moliyalashtirish va ommaviy qirg‘in qurollarining tarqalishini moliyalashtirishga qarshi kurashish bo‘yicha ushbu sohadagi xalqaro anjumanlarda qabul qilingan, jumladan, Jinoiy faoliyatdan olingan daromadlarni legallashtirishga qarshi kurash choralarini ishlab chiqish guruhi (FATF) tomonidan qabul qilingan standartlarga teng bo‘lgan tegishli standartlarni ishlab chiqish maqsadida ma’muriy va texnik yordamni o‘z ichiga oladi.
Tomonlar narkotik moddalar, psixotrop moddalar, yangi psixoaktiv moddalar va ularning prekursorlarini noqonuniy ishlab chiqarish, yetkazib berish va ularning noqonuniy aylanishiga qarshi kurash, shu jumladan, prekursor kimyoviy moddalarining aylanma yo‘llar bilan olib o‘tilishining oldini olish bo‘yicha siyosat va chora-tadbirlarning samaradorligini va natijadorligini oshirishda, shuningdek, narkotik moddalarga bo‘lgan talabni kamaytirish va zarar ta’sirini kamaytirish maqsadida giyohvandlikning salomatlik bilan bog‘liq hamda ijtimoiy oqibatlarini bartaraf etishda hamkorlik qiladilar. Ushbu sohadagi hamkorlik turli sohalarda narkotik moddalar, psixotrop moddalar va ularning prekursorlarining noqonuniy olib o‘tilishiga qarshi belgilanadigan vazifalar va chora-tadbirlar borasida Tomonlar o‘rtasida o‘zaro maslahatlashuvlar va uzviy muvofiqlashtirishga asoslanadi.
1. O‘zbekiston Respublikasi va Birlashgan Qirollik noqonuniy immigratsiyani oldini olish va nazorat qilish bo‘yicha hamkorlik qilishga kelishib oldilar. Shu maqsadda:
O‘zbekiston Respublikasi Birlashgan Qirollikning hududida noqonuniy ravishda yashayotgan o‘z fuqarolarini Birlashgan Qirollikning so‘roviga binoan va hech qanday rasmiyatchiliklarsiz readmissiya qilishga rozilik beradi; va
Birlashgan Qirollik O‘zbekiston Respublikasining hududida noqonuniy ravishda yashayotgan o‘z fuqarolarini, O‘zbekiston Respublikasining so‘roviga binoan va hech qanday rasmiyatchiliklarsiz readmissiya qilishga rozilik beradi.
Shuningdek, O‘zbekiston Respublikasi va Birlashgan Qirollik o‘z fuqarolarini shunday maqsadlar uchun tegishli shaxsni tasdiqlovchi hujjatlar bilan ta’minlaydilar.
2. Tomonlar noqonuniy immigratsiyaning oldini olish va nazorat qilish uchun yana qanday qo‘shma sa’y-harakatlarni amalga oshirish mumkinligini o‘rganib chiqadilar.
Tomonlar jinoyatchilikka qarshi kurashda, xususan, tegishli xalqaro bitimlar va o‘zarolik prinsipi asosida jinoiy ishlar bo‘yicha o‘zaro huquqiy yordam va ekstraditsiya qilish sohasida hamkorlikka ko‘maklashadigan mavjud mexanizmlarning muhimligini e’tirof etadilar.
Tomonlar madaniy hamkorlikni ilgari surish, rag‘batlantirish va yengillashtirish majburiyatini oladilar.
O‘zbekiston Respublikasi, agar ikki Tomon kelishib olsa, mazkur Bitim maqsadlariga erishishda o‘z hissasini qo‘shish uchun moliyaviy yordamdan foydalanishi mumkin. Har qanday moliyaviy yordam ushbu bo‘lim qoidalariga muvofiq ko‘rsatiladi.
Moliyaviy yordam bunday ko‘rinishdagi yordamning bir qator shakllarini va bu yordamni amalga oshirish mumkin bo‘lgan vositalarni, shu jumladan, ko‘p tomonlama va mintaqaviy tashkilotlar orqali ko‘rsatiladigan yordamni qamrab oladi.
Mavjud resurslardan maksimal darajada foydalanish uchun Tomonlar har qanday yordamni boshqa donor mamlakatlar, donor tashkilotlar va xalqaro moliya institutlari bilan yaqin hamkorlik hamda muvofiqlikda va yordamlar samaradorligi xalqaro prinsiplariga binoan amalga oshirishga harakat qiladilar.
Tomonlar har qanday yordamni oqilona moliyaviy boshqaruv prinsiplariga muvofiq ravishda amalga oshiradilar hamda Birlashgan Qirollik va O‘zbekiston Respublikasining moliyaviy manfaatlarini himoya qilishda hamkorlik qiladilar. Tomonlar firibgarlik, korrupsiya va boshqa har qanday noqonuniy faoliyatning oldini olish va unga qarshi kurashish uchun, shu jumladan, ushbu Bitim bilan qamrab olingan sohalarda o‘zaro ma’muriy yordam va o‘zaro huquqiy yordam vositasida samarali chora-tadbirlarni ko‘radilar.
1. Tomonlar o‘zaro roziligi asosida kelishib olingan darajada va davriylikda Sherikchilik va hamkorlik muloqotini olib boradilar.
2. Sherikchilik va hamkorlik muloqoti mazkur Bitimning bajarilishini nazorat qiladi. U mazkur Bitim vazifalariga erishish maqsadida ushbu Bitim doirasida vujudga keladigan har qanday muhim masalalarni va o‘zaro manfaatli boshqa har qanday ikki tomonlama yoki xalqaro masalalarni ko‘rib chiqadi.
Sheriklik va hamkorlik muloqoti o‘z vazifalarini bajarishda unga ko‘mak beradigan boshqa maxsus qo‘mita yoki organni tuzish to‘g‘risida qaror qabul qilishi mumkin va bunday qo‘mitalar yoki organlarning tarkibi va vazifalarini hamda ularning faoliyat ko‘rsatish tartibini belgilab beradi.
Mazkur Bitim doirasida GATT / JSTning moddasi asos qilib olingan qoida xususida kelib chiqadigan har qanday masalani o‘rganib chiqishda Sheriklik va hamkorlik muloqoti o‘sha asos qilib olingan GATT / JST moddasining JST a’zolari tomonidan umumiy berilgan talqinni imkon qadar ko‘proq hisobga oladi.
Agar Tomonlar o‘rtasida boshqacha kelishib olinmagan bo‘lsa, mazkur Bitim kuchga kirgandan keyin O‘zbekiston-Yevropa Ittifoqi Bitimiga muvofiq tashkil etilgan Kengash yoki har qanday qo‘mitalar yoxud kichik qo‘mitalar tomonidan O‘zbekiston-Yevropa Ittifoqi Bitimi Birlashgan Qirollikka nisbatan amal qilishini tugatishdan oldin qabul qilingan har qanday tavsiyalar mazkur Bitimning Tomonlariga taalluqli bo‘lgan darajada 72-moddaga binoan o‘rnatilgan Sherikchilik va hamkorlik muloqoti tomonidan ushbu Bitim qoidalari asosida mutatis mutandis qabul qilingan, deb hisoblanadi.
Mazkur Bitimdagi hech bir qoida O‘zbekiston parlamenti va Birlashgan Qirollik parlamenti o‘rtasidagi hamkorlikni cheklamaydi.
1. Mazkur Bitim doirasida har bir Tomon boshqa Tomonning jismoniy va yuridik shaxslarining o‘z shaxsiy va mulkiy huquqlarini, shu jumladan, intellektual, sanoat va tijorat mulkiga oid huquqlarini himoya qilish uchun Tomonlarning vakolatli sudlari va ma’muriy organlariga o‘z fuqarolariga nisbatan kamsitishlardan holi ravishda murojaat qilishlarini ta’minlash majburiyatini oladi.
O‘zbekiston Respublikasi va Birlashgan Qirollikning xo‘jalik yurituvchi subyektlari tomonidan tuzilgan tijorat va hamkorlik bitimlari bo‘yicha kelib chiqadigan nizolarni hal qilishda arbitrajdan foydalanishni qo‘llab-quvvatlaydilar;
nizo arbitraj sudi muhokamasiga topshirilgan taqdirda, Tomonlar tanlagan arbitraj markazida boshqacha qoidalar nazarda tutilmagan bo‘lsa, nizolashuvchi har bir Tomon, millatidan qat’i nazar, o‘z arbitraj sudyasini tanlashi mumkinligiga va raislik qiluvchi uchinchi arbitr yoki yagona arbitr uchinchi davlat fuqarosi bo‘lishi mumkinligiga kelishib oladilar;
o‘zlarining xo‘jalik yurituvchi subyektlariga ularning shartnomalariga nisbatan qo‘llaniladigan qonunlarni o‘zaro kelishuv asosida tanlashni tavsiya etadilar;
Birlashgan Millatlar Tashkilotining Xalqaro savdo huquqi bo‘yicha qo‘mitasi (UNCITRAL) tomonidan ishlab chiqilgan arbitraj qoidalaridan va 1958-yil 10-iyunda Nyu-Yorkda tuzilgan Xorijiy arbitraj qarorlarini tan olish va ijro etish to‘g‘risidagi Konvensiyani imzolagan davlatning har qanday markazida arbitrajdan foydalanishni qo‘llab-quvvatlaydilar.
Mazkur Bitimdagi hech bir qoida Tomonlarga quyidagi chora-tadbirlarni ko‘rishga to‘sqinlik qilmaydi:
(a) u o‘z xavfsizligi bilan bog‘liq muhim manfaatlarga zid bo‘lgan ma’lumotlar oshkor etilishining oldini olish uchun zarur deb hisoblagan chora-tadbirlar;
(b) qurol-yarog‘, o‘q-dorilar yoki harbiy maqsadlarga mo‘ljallangan tovarlar ishlab chiqarish yoki sotish yoxud mudofaa maqsadlari uchun zarur bo‘lgan tadqiqotlar, ishlanmalar yoki ishlab chiqarish bilan bog‘liq chora-tadbirlar, agar bunday chora-tadbirlar harbiy maqsadlar uchun mo‘ljallanmagan mahsulotlarga nisbatan raqobatchilik shart-sharoitlarini yomonlashtirmasa;
(c) qonun va tartibni saqlashga ta’sir qiladigan jiddiy ichki tartibsizliklar bo‘lgan taqdirda, urush paytida yoki urush xavfini keltirib chiqarayotgan jiddiy xalqaro keskinlik sharoiti yuzaga kelganda yoxud tinchlik va xalqaro xavfsizlikni saqlash maqsadida u o‘zi qabul qilgan majburiyatlarini bajarish uchun zarur deb hisoblagan chora-tadbirlar;
(d) u ikki xil maqsadda foydalanish uchun mo‘ljallangan sanoat tovarlari va texnologiyalari ustidan nazorat bo‘yicha o‘zining xalqaro majburiyatlarini va vazifalarini bajarish uchun zarur deb hisoblagan chora-tadbirlar.
1. Mazkur Bitim bilan qamrab olingan sohalarda va unda mavjud har qanday maxsus qoidalarga daxl qilmagan holda:
O‘zbekiston Respublikasi tomonidan Birlashgan Qirollikga nisbatan qo‘llaniladigan kelishuvlar Birlashgan Qirollik fuqarolari yoki uning kompaniyalari yoxud firmalari o‘rtasida hech qanday kamsitishlarga olib kelmasligi kerak;
Birlashgan Qirollik tomonidan O‘zbekiston Respublikasiga nisbatan qo‘llaniladigan kelishuvlar O‘zbekiston fuqarolari yoki uning kompaniyalari yoxud firmalari o‘rtasida hech qanday kamsitishlarga olib kelmasligi kerak.
2. 1-band qoidalari Tomonlarning yashash joylari nuqtai nazaridan bir xil vaziyatda bo‘lmagan soliq to‘lovchilarga nisbatan o‘zlarining soliq qonunchiligining tegishli qoidalarini qo‘llash huquqiga monelik qilmaydi.
1. Ikki Tomonning har biri ushbu Bitimni qo‘llash yoki talqin qilish bilan bog‘liq har qanday nizoni Sherikchilik va hamkorlik muloqotiga taqdim qilishi mumkin.
3. Agar 2-bandga muvofiq nizoni hal qilishning imkoni bo‘lmasa, Tomonlardan istalgan biri vositachi tayinlagani to‘g‘risida ikkinchi Tomonni xabardor qilishi mumkin; bunday holatda, ikkinchi Tomon ikki oy ichida ikkinchi vositachini tayinlashi kerak.
Vositachilarning tavsiyalari ko‘pchilik ovoz bilan qabul qilinadi. Bunday tavsiyalar Tomonlar uchun majburiy hisoblanmaydi.
Tomonlar mazkur Bitimni talqin qilish yoki amalga oshirish hamda Tomonlar o‘rtasidagi munosabatlarning boshqa tegishli jihatlari bilan bog‘liq har qanday masalani muhokama qilish uchun istalgan Tomonning so‘roviga binoan tegishli kanallar orqali zudlik bilan maslahatlashuv o‘tkazishga kelishib oladilar.
Mazkur moddaning qoidalari 11, 79 va 83-moddalarga biror-bir tarzda ta’sir ko‘rsatmaydi va daxl qilmaydi.
Mazkur Bitimda nazarda tutilgan masalalar Energetika xartiyasi Shartnomasi va uning bayonnomalari bilan qamrab olingan bo‘lsa, bunday Shartnoma va protokollar kuchga kirgandan so‘ng ushbu masalalarga nisbatan, ularda qay darajada qo‘llash nazarda tutilgan bo‘lsa, shu darajada qo‘llaniladi.
Mazkur Bitim cheklanmagan muddatga tuziladi. Tomonlarning istalgan biri ikkinchi Tomonni xabardor qilish orqali ushbu Bitimni denonsatsiya qilishi mumkin. Mazkur Bitimning amal qilishi bunday xabarnoma olingan sanadan boshlab olti oydan so‘ng tugatiladi.
1. Tomonlar ushbu Bitim bo‘yicha o‘z majburiyatlarini bajarish uchun zarur bo‘lgan har qanday umumiy yoki maxsus chora-tadbirlarni ko‘radilar. Ular mazkur Bitimda belgilangan maqsadlarga erishilishini kuzatib boradilar.
2. Agar istalgan Tomon boshqa Tomon ushbu Bitim bo‘yicha majburiyatni bajarmadi deb topsa, u tegishli chora-tadbirlarni ko‘rishi mumkin. Bunday harakatni amalga oshirishdan oldin, maxsus shoshilinch vaziyatlar bundan mustasno, u Tomonlar uchun maqbul bo‘lgan yechimni topish maqsadida Sherikchilik va hamkorlik muloqotini vaziyatni puxta o‘rganish uchun zarur bo‘lgan barcha ma’lumotlar bilan ta’minlaydi.
Mazkur chora-tadbirlarni tanlashda mazkur Bitimning faoliyatiga iloji boricha eng kam ta’sir ko‘rsatadigan chora-tadbirlarga ustuvor ahamiyat berilishi kerak. Mazkur chora-tadbirlar haqida, agar boshqa Tomon bu haqida so‘rasa, Sherikchilik va hamkorlik muloqotiga darhol xabar qilinadi.
I, II, III va IV ilovalar, Protokol, Yakuniy hujjat va qo‘shma deklaratsiyalar bilan birgalikda, Bitimning ajralmas qismi hisoblanadi.
Mazkur Bitim bo‘yicha jismoniy shaxslar va xo‘jalik yurituvchi subyektlar uchun teng huquqlarga erishilmagunga qadar, mazkur Bitim bir tomondan O‘zbekiston Respublikasi va ikkinchi tomondan Birlashgan Qirollik uchun majburiy bo‘lgan mavjud bitimlar orqali ularga berilgan huquqlarga daxl qilmaydi.
Mazkur Bitim O‘zbekiston-Yevropa Ittifoqi Bitimi Birlashgan Qirollikka nisbatan amal qilishi tugashidan oldin qo‘llagan darajada va shartlarda:
(b) ikkinchi tomondan, Birlashgan Qirollik va u xalqaro munosabatlar uchun mas’ul bo‘lgan uning quyidagi hududlari: (i) Gibraltar; (ii) Normand orollari va Men oroliga nisbatan amal qiladi.
1. Har bir Tomon boshqa Tomonni ushbu Bitim kuchga kirishi uchun o‘zining qonunlari talab qiladigan ichki protseduralarni bajarganligi to‘g‘risida yozma shaklda xabardor qiladi.
(a) O‘zbekiston-Yevropa Ittifoqi Bitimining Birlashgan Qirollikka nisbatan amal qilishi tugatiladigan sana;
(b) Tomonlarning ushbu Bitim kuchga kirishi uchun talab qilinadigan ichki protseduralarini bajarganligi to‘g‘risida so‘nggi xabarnoma olingan sanadan keyin keladigan oyning birinchi kuni.
3. Mazkur Bitim kuchga kirgunga qadar, Tomonlar o‘z qonunlari talab qiladigan bunday ichki protseduralarni bajarganliklari to‘g‘risidagi xabarnomalarni o‘zaro almashish orqali ushbu Bitimning vaqtincha qo‘llanilishiga kelishib olishlari mumkin.
4. Agar 87-moddaning 3-bandiga muvofiq kelishib olingan bo‘lsa, mazkur Bitim Tomonlar o‘rtasida quyidagilardan eng so‘nggi sanadan boshlab vaqtincha qo‘llaniladi:
(a) O‘zbekiston-Yevropa Ittifoqi Bitimining Birlashgan Qirollikka nisbatan amal qilishi tugatiladigan sana;
(b) vaqtincha qo‘llanilishga oid har bir Tomon qonunlariga binoan bunday ichki protseduralarni bajarganligi to‘g‘risida so‘nggi xabarnoma olingan sana.
5. Mazkur moddaning 1 va 3-bandlariga muvofiq ichki protseduralar bajarilganligi to‘g‘risidagi xabarnomani Birlashgan Qirollik O‘zbekiston Respublikasining Tashqi ishlar vazirligiga yoki uning huquqiy vorisiga, O‘zbekiston esa Birlashgan Qirollikning Tashqi ishlar va hamdo‘stlik masalalari bo‘yicha vazirligiga yoki uning huquqiy vorisiga taqdim etadi.
6. Agar mazkur Bitim kuchga kirgunga qadar, u 3 va 4-bandlarga muvofiq vaqtincha qo‘llaniladigan bo‘lsa, ushbu hujjatda boshqacha holat nazarda tutilmagan taqdirda, mazkur Bitimdagi kuchga kirish sanasiga barcha havolalar vaqtincha qo‘llanilish kuchga kirgan sanani bildiradi.
7. Har bir Tomon boshqa Tomonga mazkur Bitimning vaqtincha qo‘llanilishini bekor qilish niyati to‘g‘risida yozma xabarnoma berishi mumkin. Vaqtincha qo‘llanilishni bekor qilish bu haqida boshqa Tomon xabarnomani olgan paytdan boshlab ikki oy o‘tgandan keyin kuchga kiradi.
Buning tasdig‘i sifatida, o‘z hukumatlari tomonidan lozim darajada vakolat berilgan quyida imzo chekuvchilar mazkur Bitimni imzoladilar.
Toshkent shahrida 2019-yil 31-oktabrda ikki nusxada, o‘zbek va ingliz tillarida tuzildi, bunda ikkala matn teng kuchga egadir.
Birlashgan Qirollik nazorati ostida bo‘lmagan kompaniyalar uchun foydali qazilmalar konlari va mineral resurslar qazib olish huquqlarini qo‘lga kiritish uchun konsessiya talab qilinishi mumkin.
Birlashgan Qirollikning suverenitet ostida bo‘lgan yoki uning yurisdiksiyasiga kiradigan dengiz suvlarida joylashgan biologik resurslar va baliq ovlash hududlariga kirish va ulardan foydalanish, agar boshqa holatlar nazarda tutilmagan bo‘lsa, Birlashgan Qirollik bayrog‘i ostida va Birlashgan Qirollikda ro‘yxatdan o‘tgan baliq ovlash kemalari bilan cheklanadi.
Birlashgan Qirollik kompaniyasi bo‘lmagan kompaniyalar tomonidan ko‘chmas mulk sotib olinishiga nisbatan cheklovlar qo‘yilishi mumkin.
Ishlab chiqarish va tarqatish, shu jumladan, efirga uzatish yoki ommaga boshqa shakllarda yetkazish usullariga nisbatan milliy rejim muayyan kelib chiqish mezonlariga javob beradigan audiovizual ishlar bilan cheklanishi mumkin.
Bu xizmatlarni ko‘rsatish huquqi faqat Birlashgan Qirollik fuqarosi bo‘lgan jismoniy shaxslarga beriladi. Muayyan shartlar asosida ushbu shaxslar kompaniyalar tuzishlari mumkin.
Nashriyot kompaniyalarida va teleradio kompaniyalarida xorijiy kompaniyalar ishtirokiga nisbatan cheklovlar mavjud.
Amaldagi O‘zbekiston investitsiya qonunchiligiga binoan, O‘zbekistonda ta’sis etish istagida bo‘lgan xorijiy kompaniyalar Davlat xizmatlari markazlarida ro‘yxatdan o‘tishi va o‘z mamlakatida tegishli ravishda ro‘yxatdan o‘tkazilganligini va moliyaviy to‘lovga qodirligini tasdiqlovchi hujjatlarni taqdim etishi shart.
Mazkur ro‘yxatga olish protsedurasi ushbu Bitimning 18-moddasiga binoan Birlashgan Qirollik kompaniyalariga berilgan imtiyozlarni bekor qilish yoki ushbu Bitimning boshqa qoidalarini buzish maqsadida foydalanilishi mumkin emas.
Moliyaviy xizmat — bu bir Tomonning moliyaviy xizmatlar ko‘rsatuvchi xo‘jalik yurituvchi subyekti tomonidan taklif etiladigan moliyaviy xususiyatga ega har qanday xizmatdir. Moliyaviy xizmatlar quyidagi faoliyat turlarini o‘z ichiga oladi:
4. Sug‘urtalash bo‘yicha qo‘shimcha xizmatlar, masalan, maslahat, aktuariy, xatarlarni baholash va da’volarni hal qilish bo‘yicha xizmatlar.
2. Barcha turdagi kreditlar, shu jumladan, iste’mol krediti, ipoteka krediti, faktoring va tijorat operatsiyalarini moliyalashtirish.
4. To‘lov va pul o‘tkazmalari bo‘yicha barcha xizmatlar, shu jumladan, kredit to‘lovlari va debet kartalari, yo‘l pattalari va bank trattalari.
6. O‘z hisobidan yoki mijozlar hisobidan, birjada, tashqi bozorda yoki boshqa usulda quyidagilar bilan savdo qilish:
(d) valyuta kurslari va foiz stavkalari bilan bog‘liq bo‘lgan instrumentlar, shu jumladan, svoplar, forvard foiz stavkalari to‘g‘risidagi bitimlar va boshqalar;
7. Qimmatli qog‘ozlarning barcha turlarini chiqarishda vositachi sifatida ishtirok etish, shu jumladan, ularning anderraytingda va joylashtirishda (ochiq yoki yopiq savdo), shuningdek, ushbu masalalar bilan bog‘liq xizmatlarni ko‘rsatish.
9. Aktivlarni boshqarish, jumladan, naqd pul yoki portfelni boshqarish, kollektiv investitsiyalarni boshqarishning barcha shakllari, pensiya jamg‘armasini boshqarish, saqlash depozitariylari va trast xizmatlari.
10. Moliyaviy aktivlar, jumladan, qimmatli qog‘ozlar, hosilaviy mahsulotlar va muomalada bo‘lgan boshqa instrumentlar bo‘yicha hisob-kitob va kliring xizmatlari.
11. Yuqoridagi 1 — 10-bandlarda sanab o‘tilgan barcha faoliyat turlari bo‘yicha maslahat vositachiligi va boshqa qo‘shimcha moliyaviy xizmatlar, jumladan, kredit ma’lumotlari va tahlillari, investitsiyalar va portfellar bo‘yicha tadqiqotlar va maslahatlar, qo‘shib olish (xarid qilish) va korporativ qayta qurish hamda strategiya bo‘yicha maslahatlar.
12. Boshqa moliyaviy xizmat ko‘rsatuvchilar tomonidan moliyaviy ma’lumotlar yetkazib berish va uzatish, shuningdek, moliyaviy ma’lumotlarni va tegishli dasturiy ta’minotlarni qayta ishlash.
(a) Markaziy banklar yoki har qanday boshqa davlat muassasasi tomonidan pul-kredit va valyuta kurslari siyosati bo‘yicha olib boriladigan faoliyatlar;
(b) Markaziy banklar, davlat idoralari yoki departamentlari yoki davlat muassasalari tomonidan hukumat nomidan yoki hukumat kafolati bilan amalga oshiriladigan faoliyat turlari, ammo bu faoliyat turlari moliyaviy xizmat ko‘rsatuvchi xo‘jalik yurituvchi subyektlar tomonidan yuqorida aytilgan davlat tashkilotlari bilan raqobatchilikda amalga oshirilishi mumkin bo‘lgan holatlar bundan mustasno;
(c) Moliyaviy xizmatlar ko‘rsatuvchi xo‘jalik yurituvchi subyektlar tomonidan davlat tashkilotlari yoki xususiy muassasalar bilan raqobat sharoitida amalga oshirilishi mumkin bo‘lgan holatlarni o‘z ichiga olmagan, ijtimoiy himoya yoki davlat pensiya rejalari davlat tizimining bir qismini tashkil etuvchi faoliyat turlari.
Ijrochilar, fonogrammalar ishlab chiqaruvchilar va radioeshittirish tashkilotlari huquqlarini himoya qilish bo‘yicha xalqaro Konvensiya (Rim, 1961-yil).
2. Tomonlar 37-moddaning (2)-bandini boshqa ko‘p tomonlama konvensiyalarga nisbatan qo‘llashni tavsiya qilishlari mumkin. Agar savdo sharoitlariga ta’sir qiladigan intellektual, sanoat va tijorat mulki sohasidagi muammolar yuzaga kelsa, Tomonlardan istalgan birining so‘roviga binoan, ikki Tomonni ham qoniqtiradigan yechimlarni topish uchun shoshilinch ravishda maslahatlashuvlar o‘tkaziladi.
3. Tomonlar o‘zlarining quyidagi ko‘p tomonlama konvensiyalardan kelib chiqadigan majburiyatlarining muhimligini tasdiqlaydilar:
Belgilarni xalqaro ro‘yxatdan o‘tkazish to‘g‘risidagi Madrid Bitimiga doir Bayonnoma (Madrid, 1989-yil);
Belgilar ro‘yxatga olinadigan xalqaro tovarlar va xizmatlar tasnifi to‘g‘risida Nitstsa Bitimi (Jeneva, 1977-yil va 1979-yilgi kiritilgan qo‘shimchalari bilan);
Patent tartibotlar maqsadlari uchun mikroorganizmlar to‘plashni xalqaro tan olish to‘g‘risida Budapesht Bitimi (1977-yil, 1980-yilgi o‘zgartirishlari bilan);
O‘simliklarning yangi navlarini muhofaza qilish to‘g‘risida xalqaro Konvensiya (UPOV) (Jeneva akti, 1991-yil.);
Sanoat mulkini himoya qilish bo‘yicha Parij Konvensiyasi (Stokgolm akti, 1967-yil va 1979-yilgi kiritilgan qo‘shimchalari bilan);
Belgilarni xalqaro ro‘yxatdan o‘tkazish to‘g‘risida Madrid Bitimi (Stokgolm akti, 1967-yil va 1979-yilgi kiritilgan qo‘shimchalari bilan);
Patent kooperatsiyasi to‘g‘risida (Vashington, 1970-yil, 1979-yilgi kiritilgan qo‘shimchalari va 1984-yilgi o‘zgartirishlari bilan).
4. Mazkur Bitim kuchga kirgandan boshlab, O‘zbekiston Respublikasi Birlashgan Qirollik kompaniyalariga va fuqarolariga intellektual, sanoat va tijorat mulkini tan olish hamda himoya qilish borasida ikki tomonlama bitimlar bo‘yicha har qanday uchinchi davlatga berilganidan kam bo‘lmagan qulay rejimni taqdim etadi.
5. 4-band qoidalari O‘zbekiston Respublikasi har qanday uchinchi davlatga samarali o‘zarolik asosida beradigan imtiyozlarga va O‘zbekiston Respublikasi Sobiq Ittifoq tarkibiga kirgan boshqa davlatlarga bergan imtiyozlariga nisbatan tatbiq etilmaydi.
(a) “bojxona qonunchiligi” Tomonlarning hududida amal qiladigan tovarlar importi, eksporti, tranzitini hamda bojxona protseduralari, shu jumladan, taqiqlash, cheklash va nazorat qilish choralarini tartibga soluvchi har qanday qonuniy yoki tartibga soluvchi qoidalarni anglatadi;
(b) “so‘rov beruvchi organ” tegishli Tomonning shu maqsadda tayinlangan va bojxona masalalarida yordam so‘rab murojaat qiladigan vakolatli ma’muriy organini anglatadi;
(c) “so‘rov oluvchi organ” tegishli Tomonning shu maqsadda tayinlangan va bojxona masalalarida yordam so‘rab qilingan murojaatni oluvchi vakolatli ma’muriy organini anglatadi;
(d) “shaxsiy ma’lumotlar” shaxsi aniqlangan yoki shaxsini aniqlash mumkin bo‘lgan shaxsga tegishli barcha ma’lumotlarni anglatadi.
1. Tomonlar o‘zlarining yurisdiksiyalari doirasidagi sohalarda, ushbu Protokolda belgilangan tartibda va shartlarda, bojxona qonunchiligining buzilishi bilan bog‘liq operatsiyalarni oldini olish, aniqlash va tergov qilishda bir-birlariga yordam beradilar.
2. Mazkur Protokolda ko‘zda tutilgan bojxona masalalarida yordam Tomonlarning ushbu Protokolni qo‘llash vakolatiga ega bo‘lgan ma’muriy organlariga nisbatan amal qiladi. U jinoiy ishlar bo‘yicha o‘zaro yordamni tartibga soluvchi qoidalarga zarar yetkazmaydi. Shuningdek, u sud organlari so‘roviga binoan amalga oshiriladigan vakolatlar doirasida olingan ma’lumotlar, agar ushbu sud organlari bunga rozi bo‘lmasa, qamrab olmaydi.
1. So‘rov beruvchi organning so‘roviga binoan, so‘rov oluvchi organ unga bojxona to‘g‘risidagi qonun hujjatlari to‘g‘ri qo‘llanilishini ta’minlash uchun barcha zarur ma’lumotlarni, shu jumladan, qayd etilgan yoki rejalashtirgan ushbu qonunchilikni buzgan bo‘lishi mumkin bo‘lgan operatsiyalar to‘g‘risidagi ma’lumotlarni taqdim etadi.
2. So‘rov beruvchi organning so‘roviga binoan, so‘rov oluvchi organ, agar zarur bo‘lsa, tovarlarga nisbatan qo‘llaniladigan bojxona tartibotini ko‘rsatib o‘tgan holda, Tomonlardan birining hududidan eksport qilingan tovarlar ikkinchi Tomonning hududiga tegishlicha import qilinganligi to‘g‘risida xabar beradi.
3. So‘rov beruvchi organining so‘roviga binoan, so‘rov oluvchi organ o‘z qonunlari doirasida quyidagilar ustidan doimiy kuzatuvni ta’minlash uchun zarur choralarni ko‘radi:
(a) bojxona qonunchiligini buzayotgan yoki buzgan deb hisoblash uchun asosli sabablar bor bo‘lgan jismoniy yoki yuridik shaxslar;
(b) tovarlar bojxona qonunlarini buzadigan harakatlar uchun mo‘ljallangan deya taxmin qilish uchun asos bo‘ladigan tarzda saqlanadigan joylar;
(d) bojxona qonunchiligini buzishda foydalanilgan, foydalanilayotgan yoki foydalanilishi mumkin, deb gumon qilish uchun asosli sabablar mavjud bo‘lgan transport vositalari.
Tomonlar agar ular bojxona qonunchiligini to‘g‘ri qo‘llash uchun zarur deb hisoblasalar, o‘zlarining milliy qonunlari, qoidalari va boshqa huquqiy hujjatlari ruxsat berganicha, bir-birlariga yordam beradilar, xususan ular quyidagilar haqida ma’lumot olganlarida:
bojxona qonunchiligiga zid bo‘lgan yoki ziddek ko‘rinayotgan va ikkinchi Tomonni qiziqtirishi mumkin bo‘lgan harakatlar;
ularni bojxona qonunchiligini buzadigan yoki buzgan deb taxmin qilish uchun asosli sabablar bo‘lgan jismoniy yoki yuridik shaxslar;
bojxona qonunchiligini buzishda foydalanilgan, foydalanilayotgan yoki foydalanilishi mumkin, deb gumon qilish uchun asosli sabablar mavjud bo‘lgan transport vositalari.
So‘rov beruvchi organning so‘roviga binoan, so‘rov oluvchi organ o‘z qonunchiligiga muvofiq, uning hududida yashovchi yoki joylashgan oluvchiga ushbu Protokolni qo‘llash doirasiga kiruvchi:
uchun barcha zarur choralarni ko‘radi. Bunday hollarda, so‘rovning o‘ziga nisbatan 6-moddaning (3)-bandi qo‘llaniladi.
1. Ushbu Protokolga muvofiq so‘rovlar yozma ravishda amalga oshiriladi. So‘rovni bajarish uchun zarur hujjatlar so‘rovga ilova qilinadi. Vaziyatning shoshilinchligi tufayli zarur bo‘lgan taqdirda, og‘zaki so‘rovlar qabul qilinishi mumkin, ammo so‘rov darhol yozma ravishda tasdiqlanishi kerak.
(e) tekshirish obyekti bo‘lgan yuridik yoki jismoniy shaxslar to‘g‘risida iloji boricha aniq va to‘liq ko‘rsatmalar;
(f) tegishli faktlar va yig‘ilgan ma’lumotlarning qisqacha bayoni, 5-moddada ko‘zda tutilgan holatlar bundan mustasno.
3. So‘rovlar so‘rov oluvchi organning rasmiy tilida yoki u organ uchun maqbul bo‘lgan tilda taqdim etiladi.
4. Agar so‘rov rasmiy talablarga javob bermasa, uni tuzatish yoki to‘ldirish haqida talabnoma taqdim etish mumkin; ammo ehtiyot choralarini ko‘rish haqida ko‘rsatma berish mumkin.
1. Yordam to‘g‘risidagi so‘rovni bajarish uchun so‘rov oluvchi organ o‘z vakolati va mavjud resurslaridan kelib chiqib, o‘zida mavjud ma’lumotlarni taqdim etgan holda, tegishli surishtiruvlarni amalga oshirgan holda yoki surishtiruvlarni boshqalar tomonidan amalga oshirilishini tashkil etgan holda xuddi o‘z nomidan yoki xuddi o‘z Tomonining boshqa davlat organi so‘roviga binoan harakat qilgandek harakat qiladi. Ushbu qoida so‘rov olgan organ mustaqil ravishda harakat qila olmaganda so‘rovni bajarish uchun topshirgan ma’muriy muassasaga nisbatan ham qo‘llaniladi.
2. Yordam haqidagi so‘rovlari so‘rov oluvchi Tomonning qonunlari, qoidalari va boshqa huquqiy hujjatlariga muvofiq amalga oshiriladi.
3. Biror Tomonning tegishli vakolatli mansabdor shaxslari, ikkinchi Tomonning roziligi bilan va ikkinchi tomon belgilagan shartlarda, so‘rov oluvchi organ ofislaridan yoki so‘rov oluvchi organga hisob beradigan boshqa organning ofislaridan ushbu Protokol maqsadlari uchun so‘rov beruvchi organga zarur bo‘lgan bojxona qonunchiligini buzgan yoki buzgan bo‘lishi mumkin bo‘lgan harakatlarga oid ma’lumotlarni olishlari mumkin.
4. Biror Tomonning mansabdor shaxslari ikkinchi Tomonning roziligi bilan va ikkinchi Tomon belgilagan shartlarga muvofiq, uning hududida o‘tkaziladigan tergov-surishtiruvlarda ishtirok etishlari mumkin. Bunda ular ish formasi kiymasliklari va yonlarida qurol olib yurmasliklari kerak.
1. So‘rov oluvchi organ surishtiruv natijalarini so‘rov beruvchi organga hujjatlar, hujjatlarning tasdiqlangan nusxalari, hisobotlar va boshqa shunga o‘xshash shakllarda taqdim etadi.
2. 1-bandda ko‘rsatilgan hujjatlar xuddi shu maqsadda istalgan shaklda ishlab chiqilgan kompyuterlashtirilgan ma’lumotlar bilan almashtirilishi mumkin.
(a) ushbu Protokol bo‘yicha yordam so‘ralgan Tomonning suverenitetiga zarar yetkazishi mumkin bo‘lsa; yoki
(b) davlat siyosatiga, xavfsizlikka yoki boshqa muhim manfaatlarga, xususan, 10-moddaning (2)-bandida nazarda tutilgan holatlarga zarar yetkazishi mumkin bo‘lsa; yoki
(c) bojxona to‘lovlari to‘g‘risidagi qonunlar emas, balki valyuta yoki soliq qonunchiligi bilan bog‘liq bo‘lsa; yoki
2. Agar so‘rov beruvchi organ Ikkinchi tomon so‘raganda o‘zi Ikkinchi tomonga ko‘rsata olmaydigan yordamni so‘rasa, u so‘rovda bu holat haqida bayon qilib o‘tishi kerak. Bunday holatda, bunday so‘rovga qanday javob berishni hal qilish so‘rov oluvchi organning ixtiyorida bo‘ladi.
3. Agar yordam rad etilsa, bunday qaror va uning sabablari kechiktirmasdan so‘rov beruvchi organga xabar qilinishi kerak.
1. mazkur Protokolga muvofiq har qanday shaklda yetkazilgan har qanday ma’lumot, Tomonlarning har birida qo‘llaniladigan qoidalarga qarab, maxfiy yoki cheklangan xaraktyerga ega bo‘ladi. U rasmiy sirni saqlash majburiyati qamrovi doirasiga kiradi va uni taqdim etgan Tomonning tegishli qonunlariga binoan himoya qilinadigan ma’lumot kabi himoya qilinadi.
2. Shaxsiy ma’lumotlar faqat qabul qiluvchi Tomon yetkazib beruvchi Tomonning aynan ushbu holatiga nisbatan qo‘llaniladigan usulga kamida teng bo‘lgan usulda bunday ma’lumotni himoya qilish majburiyatini o‘z zimmasiga olgan taqdirdagina almashilishi mumkin.
3. Olingan ma’lumotlar faqat ushbu Protokol maqsadlari uchun foydalaniladi. Agar Tomonlardan biri bunday ma’lumotdan boshqa maqsadlarda foydalanishni iltimos qilsa, avval u Tomon ma’lumotni bergan organning yozma roziligini so‘raydi. Bundan tashqari, bunga nisbatan o‘sha organ tomonidan cheklovlar qo‘yilishi mumkin.
4. 3-band bojxona to‘g‘risidagi qonunlarga rioya etilmaganligi uchun keyinchalik qo‘zg‘atilgan jinoiy yoki ma’muriy sud ishlarida ma’lumotlardan foydalanishga to‘sqinlik qilmaydi. Ma’lumotni bergan vakolatli organga bunday foydalanish to‘g‘risida xabar beriladi.
5. Tomonlar ashyoviy dalillar, hisobotlar va guvohlar ko‘rsatmalari ro‘yxatida, shuningdek, sudlarga olib chiqilgan protseduralar va ayblovlarda ushbu Protokol qoidalariga muvofiq olingan ma’lumotlardan va hujjatlardan dalil sifatida foydalanishlari mumkin.
1. So‘rov oluvchi organning rasmiy mansabdor shaxsi, berilgan vakolatlar doirasida, ikkinchi Tomonning yurisdiksiyasida joylashgan ushbu Protokol bilan qamrab olinadigan masalalar bo‘yicha jinoiy sud yoki ma’muriy sud ishlarida ekspert yoki guvoh sifatida ishtirok etishi va sud ishi uchun zarur bo‘lishi mumkin bo‘lgan bunday predmetlar, hujjatlar yoki ularning tasdiqlangan nusxalarini taqdim etishi mumkin. Sudda ishtirok etish to‘g‘risidagi so‘rovda mansabdor shaxs qaysi masala bo‘yicha va qanday maqom yoki malakada so‘roq qilinishi aniq ko‘rsatilishi kerak.
2. Vakolatli mansabdor shaxs so‘rov beruvchi organ hududida mansabdor shaxslarning himoyasini amaldagi qonunchilik kafolatlagan darajadagi himoyadan foydalanadi.
Tomonlar bir-birlariga nisbatan ushbu Protokolni bajarish doirasida sarflangan xarajatlarni qoplash to‘g‘risidagi barcha da’volardan voz kechadilar, zarurat tug‘ilganda foydalanilgan, ekspertlar va guvohlar, shuningdek, davlat xizmatida faoliyat ko‘rsatmaydigan og‘zaki va yozma tarjimonlar xarajatlari bundan mustasno.
1. Mazkur Protokolning ijrosi bir tomondan O‘zbekiston Respublikasining markaziy bojxona organlariga, ikkinchi tomondan Birlashgan Qirollik bojxona organlariga yuklatiladi. Ular ma’lumotlarni himoya qilish sohasidagi amaldagi qoidalarni hisobga olgan holda Protokolni ijro etish uchun zarur bo‘lgan barcha amaliy choralar va mexanizmlar to‘g‘risida qaror qabul qiladilar. Ular vakolatli organlarga ushbu Protokolga o‘zlari zarur deb hisoblaydigan o‘zgartirishlarni kiritishni tavsiya etishlari mumkin.
2. Tomonlar bir-birlari bilan maslahatlashadilar va keyinchalik bir-birlariga ushbu Protokolning qoidalariga muvofiq qabul qilingan uni amalda qo‘llash bilan bog‘liq batafsil qoidalar to‘g‘risida xabar beradilar.
Toshkent shahrida 2019-yil 31-oktabrda uchrashib, O‘zbekiston Respublikasi, bir tomondan va Buyuk Britaniya va Shimoliy Irlandiya Birlashgan Qirolligi, ikkinchi tomondan, o‘rtasida sherikchilikni ta’sis etuvchi Sherikchilik va hamkorlik to‘g‘risidagi Bitimni (keyingi o‘rinlarda “Bitim” deb nomlanadi) imzolash uchun yig‘ilib, quyidagi matnlarni qabul qildilar:
O‘zbekiston Respublikasining muxtor vakillari va Birlashgan Qirollikning muxtor vakillari quyida keltirilgan va ushbu Yakuniy hujjatga ilova qilingan qo‘shma deklaratsiyalar matnlarini qabul qildilar:
Bitimni qo‘llashda Tomonlar shaxsiy ma’lumotlarni qayta ishlash va ularning erkin harakatlanishida jismoniy shaxslarni munosib himoya qilish zarurligini tan oladilar.
O‘zbekiston Respublikasi Jahon savdo tashkilotiga a’zo bo‘lgunga qadar, Tomonlar import tarif siyosati, shu jumladan, tariflarni himoya qilish borasidagi o‘zgarishlar bo‘yicha maslahatlashuvlar o‘tkazadilar. Xususan, bunday maslahatlashuvlar tarif himoyasi oshgunga qadar o‘tkaziladi.
1. Tomonlar nazorat masalasi har bir muayyan ishning haqiqiy holatlarga bog‘liq ekanligida o‘zaro anglashuvlarini tasdiqlaydilar.
2. Masalan, biror kompaniya boshqa bir kompaniya tomonidan “nazorat” qilinadi va shu sababli u ikkinchi kompaniyaning sho‘ba kompaniyasi, deb hisoblanadi, agar:
ikkinchi kompaniya ma’muriy organning, boshqaruv organining yoki nazorat organining ko‘pchilik xodimlarini tayinlash yoki lavozimidan ozod etish huquqiga ega bo‘lsa va ayni paytda sho‘ba korxonaning aksiyadori yoki ishtirokchisi hisoblansa;
Ayrim davlatlarning jismoniy shaxslari uchun kirish vizasi talab qilinishi va ikkinchi Tomon uchun esa talab qilinmasligi holati muayyan majburiyat bo‘yicha beriladigan imtiyozlarning bekor qilinishi yoki cheklanishi hisoblanmaydi.
Tomonlar ushbu Bitim maqsadlari uchun intellektual, sanoat va tijorat mulki, xususan, mualliflik huquqini, shu jumladan, kompyuter dasturlariga bo‘lgan mualliflik huquqini va tutash huquqlarni, patentlarni, sanoat namunalarini, geografik ko‘rsatkichlarni, shu jumladan, kelib chiqqan joy nomlari, savdo belgilarini va xizmat ko‘rsatish belgilarini, integral sxemalar topografiyalarini, shuningdek, Sanoat mulkini muhofaza qilish bo‘yicha Parij konvensiyasining 10bis-moddasida nazarda tutilgan adolatsiz raqobatdan himoya qilishni va “nou-xau”ga oid maxfiy ma’lumotlarni himoya qilishni o‘z ichiga olishiga kelishib oldilar.
1. Tomonlar ushbu atamani to‘g‘ri talqin qilish va amalda qo‘llash maqsadida, mazkur Bitimning 83-moddasida ko‘rsatilgan “alohida shoshilinch holatlar” atamasi Tomonlardan biri tarafidan Bitimning jiddiy buzilishi holatlarini anglatishi to‘g‘risida kelishib oldilar. Mazkur Bitimning jiddiy buzilishi quyidagilardan iborat:
2. Tomonlar 83-moddada keltirilgan “tegishli chora-tadbirlar” xalqaro huquq normalariga muvofiq ko‘riladigan chora-tadbirlarni anglatishiga kelishib oldilar. Agar biror Tomon 83-moddada ko‘zda tutilgan alohida shoshilinch holatlarda chora-tadbirlar ko‘rsa, boshqa Tomonning bir o‘zi nizolarni hal qilish protseduralaridan foydalanishi mumkin.