LexUZ шарҳи
Мазкур буйруқ Ўзбекистон Республикаси молия вазирининг 2019 йил 23 августдаги 93-сонли «Аҳоли томонидан коммунал хизматлар ҳақи ўз вақтида ва тўлиқ тўланишини таъминлагани учун фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари ва хусусий уй-жой мулкдорлари ширкатларини рағбатлантириш тартиби тўғрисидаги низомни тасдиқлаш ҳақида»ги буйруқни, шунингдек унга ўзгартиришларни ўз кучини йўқотган деб топиш тўғрисида»ги буйруғига (рўйхат рақами 1032-5, 23.08.2019 й.) асосан ўз кучини йўқотган.
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2001 йил 17 апрелдаги ПФ-2832-сонли «Коммунал хизмат кўрсатиш соҳасида иқтисодий ислоҳотларни чуқурлаштиришнинг янги босқичи тўғрисида»ги Фармонини ижро этиш юзасидан буюраман:
1. Аҳоли томонидан коммунал хизматлар ҳақи ўз вақтида ва тўлиқ тўланишини таъминлагани учун фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари ва хусусий уй-жой мулкдорлари ширкатларини рағбатлантириш тартиби тўғрисидаги низом иловага мувофиқ тасдиқлансин.
2. Мазкур буйруқ Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлигида давлат рўйхатидан ўтказилган кундан бошлаб ўн кун ўтгандан кейин кучга киради.
3. Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги, Ўзбекистон Республикаси Меҳнат вазирлиги, Ўзбекистон Республикаси Коммунал хизмат кўрсатиш вазирлиги томонидан 1999 йил 27 февралда 28, 227/03-1, 014-0192-сон билан тасдиқланган Аҳоли томонидан уй-жой коммунал хизматлар учун тўловнинг тўлалигини таъминлаганлиги учун фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органларини рағбатлантириш тартиби (1999 йил 30 март, рўйхат рақами 683) мазкур буйруқ кучга кирган вақтдан бошлаб ўз кучини йўқотган деб ҳисоблансин.
Мазкур Низом Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2001 йил 17 апрелдаги «Коммунал хизматлар кўрсатиш соҳасидаги иқтисодий ислоҳотларни чуқурлаштиришнинг янги босқичи тўғрисида» ПФ-2832-сон Фармонининг 4-бандига мувофиқ ишлаб чиқилган.
1. Мазкур Низомнинг амал қилиши фуқаролар ўзини ўзи бошқариш органлари ва хусусий уй-жой мулкдорлари ширкатларини рағбатлантиришга, аҳоли томонидан коммунал хизматлар корхоналари томонидан бажарилган уй жой-коммунал хизматлари (электр билан таъминлаш, газ билан таъминлаш, иссиқ сув таъминоти ва марказий иситиш тармоғи, сув таъминоти ва канализация, санитария тозалаши) ҳамда умумий мулкни сақлаш мажбурий бадаллари учун ўз вақтида ва тўлиқ ҳақ тўланишини таъминлашда уларнинг ролини оширишга йўналтирилган.
2. Кўп қаватли уйларда яшовчи аҳолидан коммунал хизматлар учун тўловларни йиғишга кўмаклашиш мақсадида шартномалар ушбу хизматларни кўрсатувчи корхона ва ташкилотлар, хусусий уй-жой мулкдорлари ширкатлари билан тузилади.
Якка тартибдаги уй-жойларда яшовчи аҳолидан кўрсатилган коммунал хизматлар учун тўловларни йиғишга кўмаклашиш мақсадида шартномалар ушбу хизматларни кўрсатувчи корхона ва ташкилотлар қўрғон, қишлоқ, овул ва маҳалла фуқароларининг ўзини-ўзи бошқариш органлари билан тузишлари мумкин.
3. Коммунал хизматлар кўрсатувчи корхоналарнинг фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари ёки хусусий уй-жой мулкдорлари ширкатлари билан ўзаро муносабатлари қуйидаги масалалар бўйича тарафларнинг ҳуқуқ ва мажбуриятларини белгилайдиган шартнома асосида қурилади:
коммунал хизматлар кўрсатувчилар томонидан коммунал хизматлар учун аҳолидан олинадиган тўловлар прогнозини белгилаш ҳамда уни фуқаролар ўзини ўзи бошқариш органлари ёки хусусий уй-жой мулкдорлари ширкатларига етказиш;
фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари ёки хусусий уй-жой мулкдорлари ширкатлари томонидан умумий мулкни сақлаш мажбурий бадаллари ҳамда коммунал хизматлар учун аҳолидан тўловларининг тўлиқ тушишини таъминлаш; хусусий уй-жой мулкдорлари ширкати томонидан кўрсатилган коммунал хизматлар учун аҳолидан тўловларни коммунал хизматлар кўрсатувчи корхонага тўлиқ ва ўз вақтида тушишини таъминлаш;
фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари ва хусусий уй-жой мулкдорлари ширкатларини рағбатлантириш;
коммунал хизматлар кўрсатиш корхоналари, фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари ва хусусий уй-жой мулкдорлари ширкатларининг ўзаро муносабатларидан келиб чиқадиган бошқа масалалар.
4. Тушадиган тўловлар прогнози ҳар ойда мазкур Низомнинг 1-иловасига* мувофиқ шаклда тегишли равишда коммунал корхона ва хусусий уй-жой мулкдорлари ширкати томонидан белгиланади ва қуйидагиларни ўз ичига олади:
а) ҳисоб-китоб қилинадиган ойда кўрсатиладиган тураржой-коммунал хизматлар учун амалдаги тарифлар бўйича белгиланган тартибда ҳисобланган тегишли тўловлар;
5. Тушадиган тўловлар прогнози ҳисоб-китоб ойининг 10-кунига қадар коммунал хизматлар кўрсатиладиган корхона ва хусусий уй-жой мулкдорлари ширкати томонидан тасдиқланади.
6. Тушадиган тўловлар прогнози тураржой фондининг ўсиши (камайиши) ҳисобига, аҳолининг тураржой-коммунал хизматлардан фойдаланиши даражаси ўзгарганида ва бу тўловлар тушиши ҳажми, тураржой-коммунал хизматлар нархи (тарифлар)га таъсир кўрсатганида қайта кўриб чиқилиши мумкин. Бунда тураржой-коммунал хизматлар учун олдиндан (ўн икки ойдан ортиқ бўлмаган давр учун) ҳақ тўлаган хусусий уй-жой мулкдорлари ва тураржой ижарачилари бу даврда тегишли нарх (тарифлар) ошганида қўшимча тўловлар киритишдан озод қилинади.
7. Тўловларнинг тўлиқ тўланишини таъминлаш мақсадида ўзини ўзи бошқариш органи билан биргаликда ишлаш учун (шартнома тузилганида) коммунал хизматлар кўрсатадиган корхона ва хусусий уй-жой мулкдорлари ширкатининг масъул вакили тайинланади.
8. Тўланган ва тўланадиган тўловларни тўловчиларнинг шахсий карточкаларига (ёки ҳисоб дафтарига) мунтазам равишда киритади ва уларни тегишли фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органларига ўтказади.
9. Коммунал хизматлар кўрсатадиган корхоналар хизматлар учун жорий тўловлар бўйича прогноз тушумлари қуйидаги тартибда бажариш шарти билан хусусий уй-жой мулкдорлари ширкатларининг махсус ҳисоб рақамларига ўтказадилар:
Коммунал хизмат кўрсатадиган корхона ва ташкилотлар коммунал хизматлар учун жорий тўловлар бўйича прогноз тушумлари бажарилган тақдирда, фуқаролар ўзини ўзи бошқариш органларининг махсус счётларига ажратмаларни қуйидаги тартибда амалга оширадилар (фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари билан шартномалар тузилган тақдирда):
электр энергияси бўйича топшириқ 100 фоиз бажарилганда — электр билан таъминлашнинг туман (шаҳар) корхоналари томонидан тақдим этилган, топшириқ-рўйхатларда кўрсатилган истеъмолчилардан муддати ўтган дебиторлик қарзининг ундирилган суммасидан 2 фоизгача.
10. Агар хусусий уй-жой мулкдорлари ширкатлари фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари билан аҳолидан тўловлар тўлиқ тушишини таъминлашга кўмаклашиш учун шартнома тузган бўлса, ширкатлар ўзаро тузилган шартномаларда белгиланган миқдорда фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органларига маблағ ўтказади.
11. Фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари жамоатчиликка таъсир кўрсатишнинг турли усуллари билан аҳоли орасида яшаб ўтилган ойдан кейинги ойнинг ўнинчи кунига қадар кўрсатилган тураржой-коммунал хизматлар учун ҳақ тўланиши зарурлиги ҳақида тушунтириш ишлари олиб боради.
12. Коммунал хизматлар кўрсатиш корхонаси ёки хусусий уй-жой мулкдорлари ширкати билан доимий алоқани таъминлаш мақсадида ўзини ўзи бошқариш органи девонининг таркибидан масъул шахс тайинланади.
13. Тураржой-коммунал хизматлар учун қарзи бўлган оилалар, шу жумладан кам таъминланган оилаларни аниқлайди ва уларга умумий мулкни сақлаш бадаллари ва кўрсатиладиган коммунал хизматлар учун ҳақ тўлашда тегишли ёрдам кўрсатиш бўйича чоралар кўради.
14. Коммунал хизматлар кўрсатадиган корхоналардан (ёки шартнома тузилган бўлса, хусусий уй-жой мулкдорлари ширкатларидан) тушган маблағни қуйидаги тартибда йўналтиради:
60 фоизи тураржой-коммунал хизматлар учун тўловлар бўйича мавжуд қарзларни сўндиришга, шу жумладан кам таъминланган оилаларга хизматлар учун ҳисоб-китоб қилиш бўйича кўмаклашишга;
15 фоизи ўзини ўзи бошқариш органлари ходимларини, бажарилган турар-жой-коммунал хизматлар учун аҳолидан тўловлар тўлиқ олинишини таъминлашдаги иштирокидан келиб чиқиб, рағбатлантиришга;
Фуқаролар ўз-ўзларини бошқариш органларининг муайян ходимларини рағбатлантириш миқдори Фуқаролари йиғини кенгаши қарори билан белгиланади.
15. Йил якуни бўйича кўрсатилган маблағларнинг тушиши ва тақсимланиши ҳақидаги ҳисобот қўрғон, қишлоқ, овул ва маҳалла Фуқаролари йиғини томонидан кўриб чиқилиши шарт.
16. Тураржой-коммунал хизматлар учун ҳақ тўлашда кўмаклашишга муҳтож бўлган кам таъминланган оилаларни аниқлашда фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2013 йил 15 февралдаги 44-сон қарори билан тасдиқланган Кам таъминланган оилаларга ижтимоий нафақалар ва моддий ёрдам тайинлаш ва тўлаш тартиби тўғрисидаги низомга (Ўзбекистон Республикаси қонун ҳужжатлари тўплами, 2013 й., 8-сон, 101-модда) амал қилади.
17. Тураржой-коммунал хизматлар учун ҳақ тўлаш, шу жумладан кам таъминланган оилаларга хизматлар учун ҳисоб-китоб қилишда кўмаклашиш фақат оилада коммунал хизматлар учун қарз бўлган тақдирдагина амалга оширилади.
Бу ҳолда фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органи ёрдам олувчининг розилиги билан коммунал хизматлар кўрсатадиган тегишли корхона ёки хусусий уй-жой мулкдорлари ширкатининг ҳисоб-китоб варағига қарзни сўндириш учун маблағ ўтказиши мумкин. Оила тураржой-коммунал хизматларни тўлаш бўйича қарзни сўндиришдан воз кечса, оилага маблағ тўланмайди.
Тураржой-коммунал хизматлар учун тўланадиган ҳақ бўйича қарз бўлмаса, фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари коммунал хизматлар кўрсатадиган корхоналардан келган маблағни тегишли улушда ўз ходимларини рағбатлантириш, ҳудудни ободонлаштириш ва тураржойларни таъмирлашга йўналтириш ҳақида қарор чиқариши мумкин.
18. Ҳар ойда коммунал хизматлар кўрсатиш корхонасига тураржой-коммунал хизматлар учун қарзларни қоплаш бўйича оилаларга кўрсатилган ёрдам ҳақида маълумот беради.
19. Коммунал хизматлар кўрсатадиган корхоналар ва хусусий уй-жой мулкдорлари ширкатларидан келган пул маблағлари тушуми ва сарфланишининг ҳисобини юритади.
20. Ҳар чоракда улар учун белгиланган муддатларда мазкур Низомнинг 2-иловасига* мувофиқ коммунал хизматлар кўрсатадиган корхоналардан пул маблағларининг тушиши ва уларнинг сарфланиши ҳақида ҳисобот тузади.
* 1, 2-иловалар рус тилидаги матнда берилган.
21. Уй-жой мулкдорлари ширкатларига тушган маблағнинг 60 фоизини тураржой-коммунал хизматлар учун тўловлар бўйича мавжуд қарзларни сўндиришга, шу жумладан (фуқаролар ўзини ўзи бошқариш органлари билан келишиб) кам таъминланган оилаларга хизматлар учун ҳисоб-китоб қилишда кўмаклашишга, 15 фоизини ўз ходимларини рағбатлантиришга ва 25 фоизини хусусий уй-жой мулкдорлари ширкатларига боғлаб қўйилган тураржойларни таъмирлаш ва ҳудудни кўкаламзорлаштиришга йўналтириш тавсия қилинади. Тураржой-коммунал хизматлар учун тўланадиган ҳақ бўйича қарз бўлмаса, хусусий уй-жой мулкдорлари ширкатлари коммунал хизматлар кўрсатадиган корхоналардан тушган маблағни тегишли улушда ўз ходимларини рағбатлантириш, ҳудудни ободонлаштириш ва тураржойларни таъмирлашга сарфлаш ҳақида қарор чиқариши мумкин.
22. Коммунал хизматлар кўрсатиш корхоналари ва хусусий уй-жой мулкдорлари ширкатлари коммунал хизматлар учун тўловлар тушиши ҳисобини хизмат кўрсатадиган банкдан келган тўлов ҳужжатлари асосида амалга оширади.
23. Ҳисобот ойидан кейинги ойнинг 15-кунига қадар келган тушумлар тўлиқ солиштирилади ва иккала томондан тўлов тушиши прогнози бажарилганлиги ҳақида далолатнома тузилади.
24. Коммунал хизматлар кўрсатувчи тасдиқлайдиган ҳужжатлар ва тўловлар тушиши ҳақидаги маълумотлар асосида 1-иловага мувофиқ шаклда ҳисобот ойидан кейинги ойнинг 20-кунига қадар фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органи (ёки шартнома тузилган бўлса, хусусий уй-жой мулкдорлари ширкати)нинг махсус ҳисобварағига тегишли суммани ўтказади.
25. Фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари ёки хусусий уй-жой мулкдорлари ширкатларига коммунал хизматлар учун аҳоли тўловлари тушумларидан ажратмалар хизмат кўрсатадиган корхоналарнинг фойда (даромад) солиғи бўйича солиққа тортиш базасига киритилмайди.
26. Коммунал хизматлар кўрсатадиган корхоналар ва хусусий уй-жой мулкдорлари ширкатларига хизмат қиладиган банклар аҳолининг тураржой-коммунал хизматлар учун тўловлари билан боғлиқ барча операцияларни ўз вақтида амалга оширишга мажбурдир.
27. Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги, Меҳнат вазирлиги ва уларнинг жойлардаги органлари белгиланган тартибда коммунал хизматлар кўрсатадиган корхоналар томонидан фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органларига (ёки хусусий уй-жой мулкдорлари ширкатларига) маблағларнинг тўғри ўтказилиши ва фуқаролар ўзини ўзи бошқариш органлари ва хусусий уй-жой мулкдорлари ширкатлари томонидан маблағлар мазкур Низомга мувофиқ мақсадли фойдаланилиши устидан белгиланган тартибда назорат қилади.
28. Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенгаши, вилоятлар, шаҳар ва туманлар ҳокимиятлари ижтимоий имтиёзлар белгилашда ошкоралик ва ижтимоий адолат тамойилларига риоя қилиниши, шунингдек фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари ва хусусий уй-жой мулкдорлари ширкатлари томонидан маблағлар қатъий мақсадга кўра сарфланиши устидан доимий назорат тизимини ўрнатади.