LexUZ шарҳи
Мазкур қарор Ўзбекистон Республикаси Марказий банки бошқарувининг 2020 йил 29 августдаги 18/5-сонли «Ўзбекистон Республикасида валюта операцияларини амалга ошириш қоидаларини тасдиқлаш тўғрисида»ги қарорига (рўйхат рақами 3281, 31.08.2020 й.) асосан 2020 йил 1 сентябрдан ўз кучини йўқотади.
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2007 йил 7 ноябрдаги «Банк тизимини янада ривожлантириш ва бўш пул маблағларини банк айланмасига жалб этиш чора-тадбирлари тўғрисида»ги ПҚ-726-сонли қарори билан тасдиқланган «2007 — 2010 йилларда Ўзбекистон Республикасининг банк тизимини ислоҳ қилишни чуқурлаштириш ва ривожлантириш Дастури»нинг 26-бандига (Ўзбекистон Республикаси қонун ҳужжатлари тўплами, 2007 й., 45-сон, 454-модда) мувофиқ, Марказий банк Бошқаруви қарор қилади:
1. Ўзбекистон Республикаси банклари томонидан валютавий своп операцияларини амалга ошириш тартиби тўғрисидаги низом иловага мувофиқ тасдиқлансин.
2. Мазкур қарор Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлигида давлат рўйхатидан ўтказилган кундан бошлаб ўн кун ўтгандан кейин кучга киради.
Ушбу Низом Ўзбекистон Республикаси «Ўзбекистон Республикасининг Марказий банки тўғрисида»ги Қонунининг 7, 40 ва 43-моддалари (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг Ахборотномаси, 1995 й., 12-сон, 247-модда), «Валютани тартибга солиш тўғрисида»ги Қонунининг 9 ва 10-моддаларига (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг Ахборотномаси, 2004 й., 1-2-сон, 6-модда) мувофиқ, шунингдек, Халқаро своплар ва деривативлар ассоциациясининг (International Swaps and Derivatives Association — ISDA) своп битимини тузишнинг намунавий шартлари ва тавсияларини ҳисобга олган ҳолда ишлаб чиқилган ҳамда Ўзбекистон Республикаси банклари томонидан валютавий своп операцияларини амалга ошириш тартибини белгилайди.
валютавий своп операциялари бўйича банк мижозлари (бундан кейинги ўринларда банк мижозлари деб юритилади) — тижорат банкларида чет эл валютасида талаб қилиб олингунча депозит ҳисобварағига эга бўлган ва қонунчиликка мувофиқ жорий халқаро операцияларни амалга оширадиган хўжалик юритувчи субъектлардир;
(1-банднинг иккинчи хатбошиси Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг 2018 йил 28 апрелдаги 16/6-сонли қарори (рўйхат рақами 1839-2, 04.06.2018 й.) таҳририда — Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 07.06.2018 й., 10/18/1839-2/1318-сон)
Олдинги таҳрирга қаранг.
(1-банднинг учинчи хатбошиси Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг 2018 йил 28 апрелдаги 16/6-сонли қарорига (рўйхат рақами 1839-2, 04.06.2018 й.) асосан чиқарилган — Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 07.06.2018 й., 10/18/1839-2/1318-сон)
Олдинги таҳрирга қаранг.
(1-банднинг тўртинчи хатбошиси Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг 2018 йил 28 апрелдаги 16/6-сонли қарорига (рўйхат рақами 1839-2, 04.06.2018 й.) асосан чиқарилган — Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 07.06.2018 й., 10/18/1839-2/1318-сон)
валюта биржасининг савдо тизими (бундан кейинги ўринларда савдо тизими деб юритилади) — Марказий банк ва тижорат банклари ўртасидаги, шунингдек, банкларнинг ўзаро валютавий своп операциялари бўйича электрон савдолар амалга ошириладиган валюта биржасининг автоматлаштирилган электрон тизими;
(1-банднинг учинчи хатбошиси Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг 2018 йил 28 апрелдаги 16/6-сонли қарори (рўйхат рақами 1839-2, 04.06.2018 й.) таҳририда — Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 07.06.2018 й., 10/18/1839-2/1318-сон)
Олдинги таҳрирга қаранг.
(1-банднинг олтинчи хатбошиси Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг 2018 йил 28 апрелдаги 16/6-сонли қарорига (рўйхат рақами 1839-2, 04.06.2018 й.)асосан чиқарилган — Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 07.06.2018 й., 10/18/1839-2/1318-сон)
валютавий своп операцияси — битимда белгиланган муддат ва валюта курси бўйича ҳисоблашиш (қайта алмашув) шарти асосида валюталарни бир вақтда сотиб олиш ва сотиш (алмашув) бўйича икки томонлама битимдир. Валютавий своп операцияси икки қисмдан иборат бўлиб, биринчи қисмини амалга оширишда валюталарнинг дастлабки алмашинуви (спот битим), иккинчи қисмини бажаришда эса, қайта алмашинуви (форвард-битими) ва своп шартномасининг ёпилиши содир бўлади;
Олдинги таҳрирга қаранг.
(1-банднинг тўққизинчи хатбошиси Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг 2018 йил 28 апрелдаги 16/6-сонли қарорига (рўйхат рақами 1839-2, 04.06.2018 й.) асосан чиқарилган — Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 07.06.2018 й., 10/18/1839-2/1318-сон)
Олдинги таҳрирга қаранг.
(1-банднинг ўнинчи хатбошиси Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг 2018 йил 28 апрелдаги 16/6-сонли қарорига (рўйхат рақами 1839-2, 04.06.2018 й.)асосан чиқарилган — Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 07.06.2018 й., 10/18/1839-2/1318-сон)
рақобатли буюртма — буюртмада кўрсатилган максимал харид баҳосидан ошмайдиган баҳо бўйича асбобнинг маълум миқдорини сотиб олишга ёки буюртмада кўрсатилган сотувнинг минимал баҳосидан паст бўлмаган баҳо бўйича асбобнинг маълум миқдорини сотишга қўшимча тасдиқлашни талаб қилмайдиган розиликни ифодаловчи буюртма тури;
рақобатсиз буюртма — буюртманинг энг яхши баҳоси бўйича асбобнинг маълум миқдорини сотиб олиш ва сотишга қўшимча тасдиқлашни талаб қилмайдиган розиликни ифодаловчи буюртма тури;
своп битимининг базавий курси — своп битими тузиладиган санадаги спот-курс. Сўм ва чет эл валютаси ёки икки чет эл валютаси ўртасидаги своп битимини тузишда своп битимининг базавий курси (спот-курс) томонларнинг ихтиёрига кўра эркин белгиланади;
(1-банднинг саккизинчи хатбошиси Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг 2018 йил 28 апрелдаги 16/6-сонли қарори (рўйхат рақами 1839-2, 04.06.2018 й.) таҳририда — Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 07.06.2018 й., 10/18/1839-2/1318-сон)
своп битимининг якуний курси — своп битимини тузиш санасидаги форвард-курс. Своп битимининг якуний курси своп битими иштирокчилари томонидан ихтиёрий ўрнатилиши ёки қуйидаги формула бўйича аниқланиши мумкин:
ФСсўм/чет эл — сўмдаги фоиз ставка (агар своп битими икки чет эл валютаси ўртасида тузилса, тегишли чет эл валютасидаги ставка);
К — своп битимининг биринчи ва иккинчи қисми ўртасидаги календарь кунлар сони (бунда битимнинг биринчи ва охирги куни бир кун деб олинади);
ЙКсўм — своп битимининг биринчи қисмини амалга ошириш кунидаги сўм бўйича календарь кунлар сони (365 кун);
ЙКчет эл — своп битимининг биринчи қисмини амалга ошириш кунидаги тегишли чет эл валютаси бўйича календарь кунлар сони (АҚШ доллари, евро, Япония иенаси ва Швейцария франки учун 360 кун, Англия фунт стерлинги учун 365 кун);
своп битимининг баҳоси (своп пункти) — своп битимининг якуний курсини ҳисоблашда фойдаланиладиган катталик. Своп битимининг баҳоси своп битими иштирокчилари томонидан ихтиёрий ўрнатилиши ёки қуйидаги формула бўйича аниқланиши мумкин:
Своп битими баҳоси (своп пунктлари) мусбат (қўшув белгиси билан) ёки манфий (айириш белгиси билан) бўлиши, шунингдек, нолга тенг бўлиши ҳам мумкин;
своп битими бўйича асбоб (бундан кейинги ўринларда асбоб деб юритилади) — маълум қатъий сифатлар (валюта курслари нисбати ва мажбуриятни бажариш муддати) билан тавсифланувчи своп битимининг стандарт предмети;
своп шартнома — валютавий своп операциясини амалга ошириш бўйича битим иштирокчилари томонидан мазкур Низом шартларига мувофиқ тузилган келишувдир;
тизим доирасидаги (автоматик) своп битими — савдо давомида икки «манзилсиз» (яъни, битим бўйича аниқ контрагент кўрсатилмаган буюртма) қарама-қарши буюртмаларга асосланиб тузиладиган битим;
тизимдан ташқари своп битими — томонлари бир-бирини битим бўйича контрагент сифатида кўрсатувчи икки қарама-қарши (муқобил) буюртма асосида савдо давомида тузиладиган своп битими;
Т_0 ҳисоб-китоб коди — чет эл валютаси билан битимларни тузишда фойдаланиладиган ҳисоб-китоблар коди бўлиб, у битимнинг ижроси битим тузилган кунда бажарилиши ва битим тузишда битимнинг ижроси учун пул маблағларининг тўлиқ етарлилиги устидан назорат жараёнларининг амалга оширилишини англатади.
(2-банд Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг 2018 йил 28 апрелдаги 16/6-сонли қарори (рўйхат рақами 1839-2, 04.06.2018 й.) таҳририда — Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 07.06.2018 й., 10/18/1839-2/1318-сон)
3. Валютавий своп операцияси миллий ёки чет эл валютасида банкларнинг ликвидлилигини сақлаб туриш, валютадаги активларни диверсификациялаш ва валюта хатарини минималлаштириш ва хеджирлаш (валюта курси ўзгаришидан кўрилиши мумкин бўлган зарар хатари), шунингдек, вақтинчалик бўш пул маблағларини жойлаштириш орқали даромад олиш мақсадларида амалга оширилиши мумкин.
(3-банд Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг 2018 йил 28 апрелдаги 16/6-сонли қарори (рўйхат рақами 1839-2, 04.06.2018 й.) таҳририда — Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 07.06.2018 й., 10/18/1839-2/1318-сон)
4. Ўзбекистон Республикаси банклари томонидан валютавий своп операцияларини амалга оширишда чет эл валютаси сифатида уларнинг хоҳишига кўра исталган чет эл валюталаридан фойдаланилиши мумкин.
(4-банднинг биринчи хатбошиси Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг 2018 йил 28 апрелдаги 16/6-сонли қарори (рўйхат рақами 1839-2, 04.06.2018 й.) таҳририда — Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 07.06.2018 й., 10/18/1839-2/1318-сон)
Валютавий своп операцияси сўм ва чет эл валютаси билан, шунингдек, икки чет эл валютаси ўртасида ҳам амалга оширилиши мумкин.
5. Марказий банк ва тижорат банклари ўртасидаги, шунингдек тижорат банкларининг ўзаро валютавий своп операциялари Савдо тизимида тузилади ва бажарилади.
(5-банд Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг 2018 йил 28 апрелдаги 16/6-сонли қарори (рўйхат рақами 1839-2, 04.06.2018 й.) таҳририда — Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 07.06.2018 й., 10/18/1839-2/1318-сон)
6. Тижорат банклари ва уларнинг мижозлари ўртасидаги валютавий своп операциялари ушбу Низомга мувофиқ бевосита банкларда амалга оширилади.
(6-банд Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг 2018 йил 28 апрелдаги 16/6-сонли қарори (рўйхат рақами 1839-2, 04.06.2018 й.) таҳририда — Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 07.06.2018 й., 10/18/1839-2/1318-сон)
7. Тижорат банклари валютавий своп операциясини амалга оширишда Марказий банк томонидан ўрнатилган очиқ валюта позицияси лимитлари:
(7-банд Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг 2018 йил 28 апрелдаги 16/6-сонли қарори (рўйхат рақами 1839-2, 04.06.2018 й.) таҳририда — Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 07.06.2018 й., 10/18/1839-2/1318-сон)
8. Валютавий своп операциясини ўтказиш мақсадида миллий валютадаги ҳисоб-китоб фоиз ставкалари (бундан кейинги ўринларда сўм бўйича фоиз ставкалари деб юритилади) ва чет эл валютасидаги ҳисоб-китоб фоиз ставкалари (бундан кейинги ўринларда чет эл валютаси бўйича фоиз ставкалари деб юритилади) ўрнатилади.
Сўм бўйича фоиз ставкалари Марказий банкнинг қайта молиялаш ставкаси миқдорида ёки Ўзбекистон банклари ассоциациясининг банклараро кредит ставкаси бўйича ҳам ўрнатилиши мумкин.
Чет эл валюталари бўйича фоиз ставкалари валюта турига боғлиқ равишда қуйидаги миқдорларда ўрнатилиши мумкин:
Швейцария франки учун — Швейцария Миллий банкининг швейцария франкида 3 ойлик Либор ставкаси (3 month Swiss Libor).
Шунингдек, чет эл валюталари бўйича фоиз ставкалари LIBOR ёки ISDAFIX ставкалари миқдорида ёки чет эл марказий (миллий) банкларнинг ҳисоб ставкалари миқдорида ҳам ўрнатилиши мумкин.
Юқорида кўрсатиб ўтилган чет эл валютасидаги фоиз ставкаларига доир маълумотларни REUTERS тизимидан ва Халқаро своплар ва деривативлар ассоциацияси (International Swaps and Derivatives Association — isda.org), Британия банклари ассоциацияси (British Bankers’ Association — bba.org.uk), шунингдек, тегишли чет эл марказий (миллий) банклари веб-сайтларидан ва бошқа манбалардан ҳам олиш мумкин.
9. Савдо тизимида своп битимлари тизим доирасидаги (автоматик) ва тизимдан ташқари тартибда тузилиши мумкин.
10. Своп битими бўйича томонлар сифатида тижорат банклари — чет эл валютасидаги савдолар бўйича валюта биржаси аъзолари (бундан кейинги ўринларда Дилерлар деб юритилади) иштирок этиши мумкин. Чет эл валютасидаги савдолар бўйича валюта биржасининг аъзоси бўлмаган ваколатли банклар Дилерлар орқали своп битимларини тузишлари мумкин.
(10-банд Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг 2018 йил 28 апрелдаги 16/6-сонли қарори (рўйхат рақами 1839-2, 04.06.2018 й.) таҳририда — Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 07.06.2018 й., 10/18/1839-2/1318-сон)
11. Агарда битим яқинроқ валюталаш санасидаги асбоб бўйича «харид» йўналишига эга бўлса, у ҳолда своп битими «харид/сотув» йўналишига эга бўлади.
Агарда битим яқинроқ валюталаш санасидаги асбоб бўйича «сотув» йўналишига эга бўлса, у ҳолда своп битими «сотув/харид» йўналишига эга бўлади.
12. Тизим доирасидаги своп битимларини тузишда савдо иштирокчилари томонидан Савдо тизимига рақобатли ва рақобатсиз буюртмалар киритилади.
13. Тизим доирасидаги своп битимини тузиш учун буюртмаларни тақдим этишда битимнинг қуйидаги параметрлари кўрсатилиши лозим:
Барча своп битимлари пул маблағларини олдиндан захиралаш (Т_0 кодли ҳисоб-китоблар) орқали тузилади.
14. Савдо тизимига киритилган буюртма мавжуд муқобил буюртмаларга узлуксиз солиштириш жараёнидан ўтади. Бунда харид учун буюртмалар доимо сотув буюртмаларига нисбатан муқобил ҳисобланади ва аксинча, сотув буюртмалари доимо харид буюртмаларига нисбатан муқобил ҳисобланади.
15. Бир-бирига мос муқобил буюртмалар мавжуд бўлганда, битимнинг автоматик тузилиши содир бўлади, яъни мазкур буюртмани тақдим этган савдо иштирокчисининг қўшимча розилиги ёки тасдиғи талаб этилмайди.
16. Своп битими бўйича ўзаро контрагентини кўрсатган ҳолда тақдим қилинган икки муқобил буюртмаларнинг Савдо тизимида рўйхатга олиниши билан тизимдан ташқари своп битими тузилган ҳисобланади.
17. Тизимдан ташқари своп битимини тузиш учун буюртма тақдим қилишда битимнинг қуйидаги параметрлари кўрсатилиши лозим:
19. Муқобил буюртмаларда своп битимининг юқорида кўрсатилган барча шартларининг мос келиши ушбу битимни Савдо тизимида рўйхатга олиниши учун зарур ҳисобланади (мослик шарти).
20. Тизим доирасидаги (автоматик) ёки тизимдан ташқари своп битимларини тузиш учун буюртмалар келиб тушганда, Савдо тизими қуйидагиларни амалга оширади:
битим томонларининг пул позициялари миқдорини битим тузиш учун зарур бўлган, Савдо тизимининг воситачилик ҳақини қўшган ҳолда, пул маблағлари етарлилиги жиҳатидан текширади;
текширув натижаларига кўра буюртмани бекор қилади (етарлилик шартлари бажарилмаган ҳолда) ёки уни томонларнинг пул позицияларини ўзгартирган ҳолда рўйхатга олади;
21. Тизим доирасидаги (автоматик) ёки тизимдан ташқари своп битимларини тузишда Савдо тизими қуйидагиларни амалга оширади:
22. Тизим доирасидаги (автоматик) своп битими бўйича ҳар қандай буюртма, агар у ушбу вақтгача қондирилмаган бўлса, уни тақдим қилувчи томонидан қайтариб олиниши мумкин.
23. Тизимдан ташқари своп битими бўйича берилган буюртмага жавоб тариқасида келиб тушган буюртма Савдо тизимида рўйхатга олингунга қадар берилган буюртмани тақдим қилувчи уни қайтариб олиши мумкин.
24. Буюртма қайтариб олинганда Савдо тизими қайтариб олинган буюртмага мувофиқ тарзда пул позицияси миқдорини тўғрилайди.
26. Ҳар бир своп битимини тузишда Савдо тизими унга ягона рўйхат рақамини бириктиради ва рўйхатга олади.
27. Марказий банк ва тижорат банклари ўртасидаги валютавий своп операциялари Марказий банк ва тижорат банки ўртасида валютавий своп операцияларини ўтказиш бўйича тузилган Бош шартномага (бундан кейинги ўринларда Бош шартнома деб юритилади) мувофиқ ўтказилади.
Бош шартномада қонунчиликда кўзда тутилган бошқа шартлар билан бир қаторда, қуйидагилар кўрсатилиши лозим:
(27-банд Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг 2018 йил 28 апрелдаги 16/6-сонли қарори (рўйхат рақами 1839-2, 04.06.2018 й.) таҳририда — Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 07.06.2018 й., 10/18/1839-2/1318-сон)
28. Марказий банк ва тижорат банки ўртасида своп битими тузишнинг мажбурий шартлари бўлиб қуйидагилар ҳисобланади:
(28-банднинг биринчи хатбошиси Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг 2018 йил 28 апрелдаги 16/6-сонли қарори (рўйхат рақами 1839-2, 04.06.2018 й.) таҳририда — Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 07.06.2018 й., 10/18/1839-2/1318-сон)
а) тижорат банки томонидан мажбурий захира талаблари ва очиқ валюта позицияси лимити, шунингдек, Марказий банк томонидан ўрнатилган бошқа иқтисодий нормативларнинг ўз вақтида тўлиқ бажарилиши;
(28-банднинг «а» кичик банди Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг 2018 йил 28 апрелдаги 16/6-сонли қарори (рўйхат рақами 1839-2, 04.06.2018 й.) таҳририда — Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 07.06.2018 й., 10/18/1839-2/1318-сон)
б) тижорат банкининг Марказий банк билан олдинги тузилган своп битими бўйича муддати ўтган мажбуриятларининг бўлмаслиги.
(28-банднинг «б» кичик банди Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг 2018 йил 28 апрелдаги 16/6-сонли қарори (рўйхат рақами 1839-2, 04.06.2018 й.) таҳририда — Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 07.06.2018 й., 10/18/1839-2/1318-сон)
29. Марказий банк валютавий своп операцияларини ўтказишнинг умумий лимитини, шунингдек, тижорат банклари билан своп операцияларини ўтказишнинг индивидуал лимитларини тасдиқлайди.
(29-банд Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг 2018 йил 28 апрелдаги 16/6-сонли қарори (рўйхат рақами 1839-2, 04.06.2018 й.) таҳририда — Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 07.06.2018 й., 10/18/1839-2/1318-сон)
30. Марказий банк тижорат банкларига Савдо тизими орқали, битим тузиш назарда тутилган санадан олдинги бир иш кунидан кечикмаган ҳолда своп битимини тузиш тўғрисида маълумот беради.
(30-банд Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг 2018 йил 28 апрелдаги 16/6-сонли қарори (рўйхат рақами 1839-2, 04.06.2018 й.) таҳририда — Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 07.06.2018 й., 10/18/1839-2/1318-сон)
Марказий банкнинг маълумоти своп битими тузиладиган икки асбобнинг номи тўғрисидаги ахборотни ўз ичига олиши лозим.
31. Своп битими билан боғлиқ бўлган барча ҳисоб-китоб клиринг операциялари Савдо тизимида ушбу мақсадлар учун очилган махсус ҳисоб рақамлар орқалигина амалга оширилади.
Своп шартноманинг ёпилиш санасида своп битимлари томонлари бўлган Дилерлар своп битими бўйича ўз мажбуриятларини тўлиқ сўндириш учун Савдо тизимининг махсус ҳисоб рақамларига мос валютада пул маблағларини ўтказадилар.
Савдо тизими, пул маблағлари келиб тушгандан сўнг, ўз навбатида бу маблағларни тегишли Дилерларнинг ҳисоб рақамига ўтказиш орқали ҳисоб-китоб клиринг хусусиятидаги операцияларни амалга оширади.
32. Агарда своп шартноманинг ёпилиш санаси савдо кунига тўғри келмаса, бундай ҳолда своп шартноманинг ёпилиш куни деб кўрсатилган санадан кейинги биринчи савдо куни ҳисобланади.
33. Своп шартноманинг ёпилиш санасида Дилернинг пул позицияси своп битими шартларига мос келмаган ҳолда, Дилер своп битими шартлари бўйича ўз мажбуриятини бажармагани учун жавобгар деб топилади.
(III боб номи Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг 2018 йил 28 апрелдаги 16/6-сонли қарори (рўйхат рақами 1839-2, 04.06.2018 й.) таҳририда — Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 07.06.2018 й., 10/18/1839-2/1318-сон)
34. Валютавий своп операциялари бўйича харид қилинган чет эл валютаси фақатгина жорий халқаро операциялари бўйича амалга оширилаётган тўловлар учун сарфланиши мумкин.
(34-банд Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг 2018 йил 28 апрелдаги 16/6-сонли қарори (рўйхат рақами 1839-2, 04.06.2018 й.) таҳририда — Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 07.06.2018 й., 10/18/1839-2/1318-сон)
35. Тижорат банклари ва банк мижозлари ўртасидаги валютавий свопни ўтказиш тартиби тижорат банклари томонидан мазкур Низомга мувофиқ ишлаб чиқилади. Ушбу тартиб мажбурий тарзда қуйидагиларни ўз ичига олиши шарт:
(35-банднинг биринчи хатбошиси Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг 2018 йил 28 апрелдаги 16/6-сонли қарори (рўйхат рақами 1839-2, 04.06.2018 й.) таҳририда — Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 07.06.2018 й., 10/18/1839-2/1318-сон)
валютавий своп операциялари ўтказишнинг умумий лимитини ўрнатиш ва бир мижоз билан валютавий своп операциялари ўтказишнинг индивидуал лимитини ўрнатиш тартиби;
тижорат банклари масъул ижрочилари ва мансабдор шахсларининг своп битимини тузиш ташаббуси билан чиқиши, тасдиқдан ўтказиши ва битимни тузишни тасдиқлаши бўйича ваколатларнинг тақсимланишини ўз ичига олган своп битимларини тузиш тартиби;
(35-банднинг учинчи хатбошиси Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг 2018 йил 28 апрелдаги 16/6-сонли қарори (рўйхат рақами 1839-2, 04.06.2018 й.) таҳририда — Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 07.06.2018 й., 10/18/1839-2/1318-сон)
своп битимларининг базавий ва якуний курсларини, шунингдек, своп битимлари бўйича банклар томонидан қўлланиладиган асбобларни аниқлаш тартиби;
валютавий своп операцияларини амалга ошириш бўйича ҳужжатларни юритиш, шу жумладан, ҳужжатларнинг тасдиқланган шакли ва уларни тузишнинг ҳамда валютавий своп операцияларини бухгалтерия ҳисобида акс эттиришнинг тартиби;
валютавий своп операцияларини ўтказиш устидан тижорат банкларининг ички аудит хизмати ва ички назорати томонидан мониторинг ва назорат қилиниши;
(35-банднинг олтинчи хатбошиси Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг 2018 йил 28 апрелдаги 16/6-сонли қарори (рўйхат рақами 1839-2, 04.06.2018 й.) таҳририда — Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 07.06.2018 й., 10/18/1839-2/1318-сон)
мижозлар томонидан своп битими шартномавий мажбуриятларини бузиш ҳолларида тижорат банкларининг ҳаракати, шу жумладан, валюта операцияларини ўтказиш, бухгалтерия ҳисоби бўйича бўлинмаларнинг ва юридик хизматнинг биргаликда ҳаракат қилиш тартиби;
(35-банднинг еттинчи хатбошиси Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг 2018 йил 28 апрелдаги 16/6-сонли қарори (рўйхат рақами 1839-2, 04.06.2018 й.) таҳририда — Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 07.06.2018 й., 10/18/1839-2/1318-сон)
валюта биржасининг савдо тизимида амалга ошириладиган валютавий своп операцияларининг ҳужжатларини юритиш бўйича тижорат банкининг ички жараёни;
(35-банднинг саккизинчи хатбошиси Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг 2018 йил 28 апрелдаги 16/6-сонли қарори (рўйхат рақами 1839-2, 04.06.2018 й.) таҳририда — Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 07.06.2018 й., 10/18/1839-2/1318-сон)
валютани тартибга солиш бўйича қонунчиликка ва тижорат банкининг ички ҳужжатларига мувофиқ валютавий своп операцияларини амалга оширишни таъминлайдиган бошқа ҳолатлар.
(35-банднинг тўққизинчи хатбошиси Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг 2018 йил 28 апрелдаги 16/6-сонли қарори (рўйхат рақами 1839-2, 04.06.2018 й.) таҳририда — Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 07.06.2018 й., 10/18/1839-2/1318-сон)
36. Валютавий своп операциялари тижорат банклари ва уларнинг мижозлари ўртасидаги тузилган своп шартномаларга мувофиқ ўтказилади.
(36-банднинг биринчи хатбошиси Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг 2018 йил 28 апрелдаги 16/6-сонли қарори (рўйхат рақами 1839-2, 04.06.2018 й.) таҳририда — Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 07.06.2018 й., 10/18/1839-2/1318-сон)
Своп шартномада хўжалик субъектлари фаолиятининг шартномавий ҳуқуқий базаси тўғрисидаги қонунчиликда кўзда тутилган шартлар билан бир қаторда қуйидагилар ҳам кўрсатилиши шарт:
37. Валютавий своп операциялари бозори ривожланишини таҳлил қилиш ва тартибга солиш мақсадида тижорат банклари своп битимлари бўйича Марказий банкка ҳар ойда мазкур Низомнинг 2-иловасига мувофиқ шаклдаги маълумотни тақдим этадилар.
(37-банд Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг 2018 йил 28 апрелдаги 16/6-сонли қарори (рўйхат рақами 1839-2, 04.06.2018 й.) таҳририда — Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 07.06.2018 й., 10/18/1839-2/1318-сон)
38. Своп битими тузилаётганда, ушбу битим кўзда тутилмаган ҳолатлар ҳисобварақларида своп битими якунидаги айирбошлашга лозим бўлган валюта миқдорида қуйидаги бухгалтерия ўтказмасини амалга ошириш орқали акс эттирилади:
а) агарда, банк своп битимининг биринчи қисми бўйича чет эл валютасини харид қилаётган бўлса ёки иккита чет эл валютаси ўртасидаги своп битимида барча АҚШ доллари иштирокидаги битимларда — АҚШ долларини, евро иштирокидаги битимларда — еврони (АҚШ доллари билан битимдан ташқари), Англия фунт стерлинги иштирокидаги битимларда — фунт стерлингни (АҚШ доллари ва евро билан битимлардан ташқари) ва Швейцария франки билан иена битимида — Швейцария франкини харид қилаётган бўлса:
б) агарда, банк своп битимининг биринчи қисми бўйича чет эл валютасини сотаётган бўлса ёки иккита чет эл валютаси ўртасидаги своп битимида барча АҚШ доллари иштирокидаги битимларда — АҚШ долларини, евро иштирокидаги битимларда — еврони (АҚШ доллари билан битимдан ташқари), Англия фунт стерлинги иштирокидаги битимларда — фунт стерлингни (АҚШ доллари ва евро билан битимлардан ташқари) ва Швейцария франки билан иена битимида — Швейцария франкини сотаётган бўлса:
39. Своп шартномаси тузилгандан сўнг дастлабки валюта алмашуви амалга оширилади. Бунда қуйидаги бухгалтерия ўтказмалари бажарилади:
а) агарда, банк своп битимининг биринчи қисми бўйича чет эл валютасини харид қилаётган бўлса ҳамда иккита чет эл валютаси ўртасидаги своп битимида мазкур Низомнинг 38-бандининг «а» кичик бандига мувофиқ:
Дт 10301 — «Марказий банкдаги вакиллик ҳисобварағидан олинадиган — Ностро» (агар своп шартнома Марказий банк билан тузилган бўлса)
10501 — «Бошқа банклардаги вакиллик ҳисобварақларидан олинадиган — Ностро» (агар своп шартнома бошқа тижорат банки билан тузилган бўлса)
сўм китобида қуйидаги ўтказма амалга оширилади (ёки иккита чет эл валютаси ўртасидаги своп битимида — чет эл валютаси китобида):
Кт 10301 — «Марказий банкдаги вакиллик ҳисобварағидан олинадиган — Ностро» (агар своп шартнома Марказий банк билан тузилган бўлса)
10501 — «Бошқа банклардаги вакиллик ҳисобварақларидан олинадиган — Ностро» (агар своп шартнома бошқа тижорат банки билан тузилган бўлса)
б) агарда, банк своп битимининг биринчи қисми бўйича чет эл валютасини сотаётган бўлса ёки иккита чет эл валютаси ўртасидаги своп битимида мазкур Низом 38-бандининг «б» кичик бандига мувофиқ:
Кт 10301 — «Марказий банкдаги вакиллик ҳисобварағидан олинадиган — Ностро» (агар своп шартнома Марказий банк билан тузилган бўлса)
10501 — «Бошқа банклардаги вакиллик ҳисобварақларидан олинадиган — Ностро» (агар своп шартнома бошқа тижорат банки билан тузилган бўлса)
сўм китобида қуйидаги ўтказма амалга оширилади (ёки иккита чет эл валютаси ўртасидаги своп битимида — чет эл валютаси китобида):
Дт 10301 — «Марказий банкдаги вакиллик ҳисобварағидан олинадиган — Ностро» (агар своп шартнома Марказий банк билан тузилган бўлса)
10501 — «Бошқа банклардаги вакиллик ҳисобварақларидан олинадиган — Ностро» (агар своп шартнома бошқа тижорат банки билан тузилган бўлса)
40. Своп битими тузилгандан сўнг тижорат банки валютавий своп операциялари ўтказишни таъминлаганлиги учун воситачилик ҳақини ҳисоблайди ва уни қуйидаги бухгалтерия ўтказмаси орқали акс эттиради:
(40-банд Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг 2018 йил 28 апрелдаги 16/6-сонли қарори (рўйхат рақами 1839-2, 04.06.2018 й.) таҳририда — Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 07.06.2018 й., 10/18/1839-2/1318-сон)
Мижоз томонидан воситачилик ҳақини тўлашда (сўндиришда) қуйидаги бухгалтерия ўтказмаси амалга оширилади:
Дт 10501 — «Бошқа банклардаги вакиллик ҳисобварақларидан олинадиган — Ностро» (бошқа банк томонидан сўндирилганда)
41. Ҳар ойнинг охирги иш куни, шунингдек, своп битимлари ёпилганда, тижорат банклари томонидан своп битимлари, валюта курсларининг ўзгариши натижасида олинадиган фойда ёки зарарни аниқлаш мақсадида, битим суммасини чет эл валютасини қайта баҳолаш санасига бўлган жорий курси ва своп битимининг якуний курси орасидаги фарққа кўпайтириш орқали қайта баҳоланади. Бунда қуйидаги бухгалтерия ўтказмаси амалга оширилади:
(41-банд Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг 2018 йил 28 апрелдаги 16/6-сонли қарори (рўйхат рақами 1839-2, 04.06.2018 й.) таҳририда — Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 07.06.2018 й., 10/18/1839-2/1318-сон)
Дт 55306 — «Ҳосилавий асбоблар билан тузилган битимлари бўйича хорижий валюталарда кўрилган зарарлар»;
42. Своп шартнома ёпилиш санасида валюталар қайта алмашинади (битим ёпилади). Бунда қуйидаги бухгалтерия ўтказмалари амалга оширилади:
а) агар банк своп битимининг иккинчи қисми бўйича чет эл валютасини қайта сотиб олаётган бўлса ёки иккита чет эл валютаси ўртасидаги своп битимида мазкур Низом 38-бандининг «б» кичик бандига мувофиқ:
Дт 10301 — «Марказий банкдаги вакиллик ҳисобварағидан олинадиган — Ностро» (агар своп шартнома Марказий банк билан тузилган бўлса)
10501 — «Бошқа банклардаги вакиллик ҳисобварақларидан олинадиган — Ностро» (агар своп шартнома бошқа тижорат банки билан тузилган бўлса)
сўм китобида қуйидаги ўтказма амалга оширилади (ёки иккита чет эл валютаси ўртасидаги своп битимида — чет эл валютаси китобида):
Кт 10301 — «Марказий банкдаги вакиллик ҳисобварағидан олинадиган — Ностро» (агар своп шартнома Марказий банк билан тузилган бўлса)
10501 — «Бошқа банклардаги вакиллик ҳисобварақларидан олинадиган — Ностро» (агар своп шартнома бошқа тижорат банки билан тузилган бўлса)
б) агар банк своп битимининг иккинчи қисми бўйича чет эл валютасини қайта сотаётган бўлса ёки иккита хорижий валюта ўртасидаги своп битимида мазкур Низом 38-бандининг «а» кичик бандига мувофиқ:
Кт 10301 — «Марказий банкдаги вакиллик ҳисобварағидан олинадиган — Ностро» (агар своп шартнома Марказий банк билан тузилган бўлса)
10501 — «Бошқа банклардаги вакиллик ҳисобварақларидан олинадиган — Ностро» (агар своп шартнома бошқа тижорат банки билан тузилган бўлса)
сўм китобида қуйидаги ўтказма амалга оширилади (ёки иккита чет эл валютаси ўртасидаги своп битимида — чет эл валютаси китобида):
Дт 10301 — «Марказий банкдаги вакиллик ҳисобварағидан олинадиган — Ностро» (агар своп шартнома Марказий банк билан тузилган бўлса)
10501 — «Бошқа банклардаги вакиллик ҳисобварақларидан олинадиган — Ностро» (агар своп шартнома бошқа тижорат банки билан тузилган бўлса)
43. Тижорат банки своп шартнома ёпилганда ва битим бўйича мижоз томонидан барча мажбуриятлар бажарилганда ўзлаштирилмаган фойда ёки амалга ошмаган зарарни реализация қилади. Ушбу ҳолатда қуйидаги бухгалтерия ўтказмаси амалга оширилади:
(43-банд Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг 2018 йил 28 апрелдаги 16/6-сонли қарори (рўйхат рақами 1839-2, 04.06.2018 й.) таҳририда — Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 07.06.2018 й., 10/18/1839-2/1318-сон)
44. Своп шартнома ёпилгандан сўнг, бир вақтнинг ўзида, тижорат банки мазкур битимни кўзда тутилмаган ҳолатлар ҳисобварақларда ёпишни амалга оширади. Бунда қуйидаги бухгалтерия ўтказмаси амалга оширилади:
(44-банднинг биринчи хатбошиси Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг 2018 йил 28 апрелдаги 16/6-сонли қарори (рўйхат рақами 1839-2, 04.06.2018 й.) таҳририда — Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 07.06.2018 й., 10/18/1839-2/1318-сон)
а) агар банк своп битимининг биринчи қисми бўйича чет эл валютасини харид қилган бўлса ёки иккита чет эл валютаси ўртасидаги своп битимида мазкур Низомнинг 38-бандининг «а» кичик бандига мувофиқ:
б) агар банк своп битимининг биринчи қисми бўйича чет эл валютасини сотган бўлса ёки иккита чет эл валютаси ўртасидаги своп битимида мазкур Низом 38-бандининг «б» кичик бандига мувофиқ:
45. Дилер Савдо тизимида валюта биржаси билан тузиладиган Дилер функцияларини бажариши бўйича шартномани амал қилиш доирасидан чиқадиган своп битимларини тузиши мумкин эмас.
46. Своп битимларини тузиш ва ижро этиш, шунингдек, мажбуриятларни тартибга солиш билан боғлиқ низолар қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда кўриб чиқилади.
47. Мазкур Низом қоидалари Ўзбекистон Республикаси Марказий банкининг халқаро битимлари доирасида тузилган Марказий банк ва тижорат банклари ўртасидаги валютавий своп операцияларига қўлланилмайди.
Ушбу операциялар савдо тизимидан ташқарида бевосита Марказий банк ва тижорат банклари ўртасида томонларнинг келишувларига асосан амалга оширилади.
(47-банд Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг 2018 йил 28 апрелдаги 16/6-сонли қарори (рўйхат рақами 1839-2, 04.06.2018 й.) таҳририда — Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 07.06.2018 й., 10/18/1839-2/1318-сон)
Ўзбекистон Республикаси банклари томонидан валютавий своп операцияларини амалга ошириш тартиби тўғрисидаги низомга
1-ИЛОВА
1-ИЛОВА
Своп битимларини қайта баҳолаш битимни амал қилиш даврида чет эл валютаси жорий курсининг (расмий курс ёки кросс курс) ўзгариши натижасида фойданинг кўпайиши (зарарнинг юзага келиши) эҳтимолидан келиб чиққан ҳолда амалга оширилади.
Бунда, банк балансининг актив ва пассивлари бўйича валюта ҳисобварақлари қолдиқларини қайта баҳолаш тўғрисидаги қоидаларга мувофиқ амалга оширилувчи валюта позицияси ҳисобварақлари қолдиқларини қайта баҳолашни своп битимларини қайта баҳолашдан фарқлай олиш керак. Своп битимларини қайта баҳолаш чет эл валютасининг қайта баҳолаш санасида амалдаги жорий курси билан своп битимини ёпилишининг келгуси санасидаги якуний курси орасидаги фарқ асосида амалга оширилади, валюта позицияси ҳисобварақлари қолдиқларини қайта баҳолаш эса чет эл валютасининг жорий курси билан олдинги санадаги спот курси (ёки ўтган санага қайта баҳоланган ҳисобварақлари қолдиғи) орасидаги фарқ асосида амалга оширилади. Мазкур ҳолатда спот курс сифатида своп битимининг биринчи қисмини амалга ошириш учун асос бўлган курс ҳисобланади.
Айтайлик, ваколатли банк 2008 йил 25 январда 1 ой муддатга 100 000 АҚШ доллари ва 129 333 000 сўм миқдорида (битим тузиш санасига сўмни АҚШ долларига нисбатан расмий курси 1 АҚШ доллари — 1293.33 сўм ) валютавий своп битимини тузди.
Битим шартларига кўра, тижорат банклари своп битимининг биринчи қисми бўйича АҚШ долларини сотиб олади/сўмни сотади, своп битимининг иккинчи қисми бўйича АҚШ долларини қайта сотади/сўмни сотиб олади.
(1-банднинг «а» кичик банди учинчи хатбошиси Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг 2018 йил 28 апрелдаги 16/6-сонли қарори (рўйхат рақами 1839-2, 04.06.2018 й.) таҳририда — Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 07.06.2018 й., 10/18/1839-2/1318-сон)
2008 йил 25 февралга битимнинг якуний курси (форвард-курс) ушбу Низомнинг 1-бандида келтирилган формула орқали аниқланади:
2008 йил 30 январда тижорат банки своп битимини қайта баҳолайди. Ушбу санага АҚШ долларини сўмга нисбатан расмий курси 1294,17 сўм/долл.
(1-банднинг «а» кичик банди саккизинчи хатбошиси Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг 2018 йил 28 апрелдаги 16/6-сонли қарори (рўйхат рақами 1839-2, 04.06.2018 й.) таҳририда — Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 07.06.2018 й., 10/18/1839-2/1318-сон)
Своп битимлари шартлари бўйича тижорат банки битимнинг иккинчи қисми бўйича якуний курс — 1304.90 сўм/доллар бўйича АҚШ долларини сотиши/сўмни сотиб олиши керак, расмий курс эса 1294,17 сўм/долл. ташкил қилади, у ҳолда тузилган своп битимни жорий ва якуний курслар ўртасидаги ижобий фарқ ҳисобига қайта баҳолашда ҳисобланган фойда 1073 минг сўмни ((1304.90 – 1294.17) * 100000) ташкил этади.
(1-банднинг «а» кичик банди тўққизинчи хатбошиси Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг 2018 йил 28 апрелдаги 16/6-сонли қарори (рўйхат рақами 1839-2, 04.06.2018 й.) таҳририда — Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 07.06.2018 й., 10/18/1839-2/1318-сон)
Своп битимини қайта баҳолашдан кейин ҳисобланган фойда суммасига қуйидаги бухгалтерия ўтказмаси амалга оширилади:
(1-банднинг «а» кичик банди ўн учинчи хатбошиси Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг 2018 йил 28 апрелдаги 16/6-сонли қарори (рўйхат рақами 1839-2, 04.06.2018 й.) таҳририда — Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 07.06.2018 й., 10/18/1839-2/1318-сон)
Бу сафар, битимни ёпиш санаси 2008 йил 25 февралда расмий курс 1295,52 сўм/долларни ташкил этади. Кўриниб турганидек, 2008 йил 30 январда своп битимини охирги қайта баҳоланишидан кейин сўмнинг АҚШ долларига нисбатан расмий курси 1,35 сўмга пасайган (1295,52 – 1294,17). Бу эса, битимнинг жорий курси якуний курсга нисбатан ижобий фарқнинг 135 минг сўмга ((1295,52 – 1294,17) * 100000) камайганлигини англатади ва шунга мувофиқ, олдин ҳисобланган банкнинг фойдаси қуйидаги бухгалтерия ўтказмасини амалга ошириш орқали камайтирилиши зарур:
Тижорат банки 2007 йил 23 ноябрда мижоз билан 7 кун муддатга 100 минг евро ва 146,31 минг АҚШ долларлик (битим тузиш санасига евро ва долларнинг кросс курси 1 евро — 1,4631 АҚШ доллари) валютавий своп евро/доллар битимини тузди.
(1-банднинг «б» кичик банди иккинчи хатбошиси Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг 2018 йил 28 апрелдаги 16/6-сонли қарори (рўйхат рақами 1839-2, 04.06.2018 й.) таҳририда — Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 07.06.2018 й., 10/18/1839-2/1318-сон)
Битим шартларига кўра, тижорат банки своп битимининг биринчи қисми бўйича АҚШ долларини сотиб олади/еврони сотади ва своп битимининг иккинчи қисми бўйича долларни қайта сотади/еврони сотиб олади.
(1-банднинг «б» кичик банди учинчи хатбошиси Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг 2018 йил 28 апрелдаги 16/6-сонли қарори (рўйхат рақами 1839-2, 04.06.2018 й.) таҳририда — Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 07.06.2018 й., 10/18/1839-2/1318-сон)
евро бўйича — йиллик 4 фоиз (Европа Марказий банки қайта молиялаш ставкаси — Minimum bid rate at refinancing tender).
Шундай қилиб, битимнинг якуний курси 1 евро — 1,4632 АҚШ доллари, сонли ифодада эса 100 минг евро учун 146,32 минг АҚШ доллари.
Тижорат банки 2007 йил 30 ноябрда своп битими ёпгач, битимни қайта баҳолайди. Ушбу санага АҚШ долларининг еврога нисбатан кросс курси 1,4787 долл/еврони, сўмни АҚШ долларига нисбатан расмий курси эса 1285,23 сўм/долларни ташкил этади.
(1-банднинг «б» кичик банди тўққизинчи хатбошиси Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг 2018 йил 28 апрелдаги 16/6-сонли қарори (рўйхат рақами 1839-2, 04.06.2018 й.) таҳририда — Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 07.06.2018 й., 10/18/1839-2/1318-сон)
Битим шартларига кўра, тижорат банки своп битимининг иккинчи қисмига кўра якуний курс — 1,4632 долл/евро бўйича АҚШ доллари сотиши/евро сотиб олиши зарур, 2007 йил 30 ноябрда жорий курс (кросс-курс) эса 1,4787 долл/еврони ташкил этади. У ҳолда своп битимини жорий курс билан якуний курс орасидаги ижобий фарқ ҳисобига қайта баҳолашда банкнинг фойдаси 1550 АҚШ доллари (1,4787 – 1,4632) * 100000) ёки 1 992 минг сўмни (1550 * 1285,23) ташкил этади.
(1-банднинг «б» кичик банди ўнинчи хатбошиси Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг 2018 йил 28 апрелдаги 16/6-сонли қарори (рўйхат рақами 1839-2, 04.06.2018 й.) таҳририда — Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 07.06.2018 й., 10/18/1839-2/1318-сон)
Своп битимини қайта баҳолашдан сўнг фойда суммасига қуйидаги бухгалтерия ўтказмаси амалга оширилади:
Своп битими ёпилиши ва мижозлар томонидан барча мажбуриятлар бажарилгандан сўнг тижорат банки қайта баҳолашдан олинган фойдани қуйидаги бухгалтерия ўтказмасини амалга ошириш орқали ўзлаштиради:
(1-банднинг «б» кичик банди ўн тўртинчи хатбошиси Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг 2018 йил 28 апрелдаги 16/6-сонли қарори (рўйхат рақами 1839-2, 04.06.2018 й.) таҳририда — Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 07.06.2018 й., 10/18/1839-2/1318-сон)
Валютавий своп операциялари ўтказилишини таъминлаганлиги учун ундириладиган воситачилик ҳақидан олинадиган даромад ваколатли банклар томонидан ўз тариф сиёсатларига мувофиқ ўрнатилади.
Своп битимининг биринчи қисми тугалланганидан сўнг тижорат банки бухгалтерия ҳисобининг ҳисоблаш методига мувофиқ, валютавий своп операцияларининг ўтказилишини таъминлаганлиги учун воситачилик ҳақини ҳисоблайди ва уни қуйидаги бухгалтерия ўтказмаларини амалга ошириш орқали акс эттиради:
(2-банднинг учинчи хатбошиси Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг 2018 йил 28 апрелдаги 16/6-сонли қарори (рўйхат рақами 1839-2, 04.06.2018 й.) таҳририда — Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 07.06.2018 й., 10/18/1839-2/1318-сон)
Своп битимининг иккинчи қисми тугалланиши ва мижозлар томонидан барча мажбуриятлар бажарилиши билан тижорат банки комиссиядан олинган даромадни қуйидаги бухгалтерия ўтказмасини амалга ошириш орқали ўзлаштиради:
(2-банднинг олтинчи хатбошиси Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг 2018 йил 28 апрелдаги 16/6-сонли қарори (рўйхат рақами 1839-2, 04.06.2018 й.) таҳририда — Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 07.06.2018 й., 10/18/1839-2/1318-сон)
Ўзбекистон Республикаси банклари томонидан валютавий своп операцияларини амалга ошириш тартиби тўғрисидаги низомга
2-ИЛОВА
2-ИЛОВА
минг. бир. | ||||||||||||||||
Контрагент номи | Битимнинг биринчи қисми бўйича сотиб олинган валюта суммаси | Битимнинг иккинчи қисми бўйича қайта сотиб олинаётган валюта суммаси | Битим тузилган сана | Битимнинг базавий курси | Битимнинг ёпилиши санаси | Битимнинг якуний курси | ||||||||||
долл. | евро | фунт ст. | иена | шв. франк | сўм | долл. | евро | фунт ст. | иена | шв. франк | сўм | |||||
I. Банклараро своп битимлари | ||||||||||||||||
1. Банк А | ||||||||||||||||
2. Банк Б | ||||||||||||||||
II. Жами банклараро своп битимлари | ||||||||||||||||
III. Мижозлар билан своп битимлари | ||||||||||||||||
1. Мижоз А | ||||||||||||||||
2. Мижоз Б | ||||||||||||||||
IV. Жами мижозлар билан своп битимлари | ||||||||||||||||
Жами своп битимлари (II + IV) |