LexUZ шарҳи
Мазкур Битим Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2000 йил 15 декабрдаги 479-сонли «Ҳукуматлараро битимларни тасдиқлаш тўғрисида»ги қарори билан тасдиқланган.
Ўзбекистон Республикаси Ҳукумати билан Италия Республикаси Ҳукумати, бундан кейин «Аҳдлашувчи Томонлар» деб аталувчилар,
божхона қонунларини бузиш уларнинг иқтисодий, тижорий, фискал, ижтимоий, маданий, саноат ва қишлоқ хўжалик манфаатларига зарар келтиришини эътиборга олиб;
божхона ҳуқуқбузарлигининг олдини олишга қаратилган ҳаракатлар божхона маъмуриятлари ўртасида ўзаро узвий ҳамкорлик қилинганда янада самаралироқ бўлишига ишонч ҳосил қилиб;
импорт ва экспортдан ундириладиган божхона божлари ва бошқа солиқларнинг аниқ ҳисобланиши ҳамда қонунчилик қоидаларини кузатишни назорат қилиш бўйича чораларни ва товарлар ҳамда рўйхатга олинган товар белгиларига алоқадор қоидаларни ўз ичига оладиган тақиқлар, чеклашлар ва назорат бўйича чораларнинг тўғри қўлланишини таъминлаш муҳимлигини тушуниб;
гиёҳвандлик воситалари ва психотроп моддаларнинг чегарадан олиб ўтиш жамоат соғлиғига ва умуман жамиятга хавф солишини ҳисобга олиб;
БМТнинг Гиёҳвандлик воситалари ва психотроп моддаларнинг ғайриқонуний юргизилишига қарши кураш тўғрисида 1988 йил 20 декабрдаги Конвенциясини эътиборга олиб, жумладан мазкур Конвенция иловаларида санаб ўтилган моддалар рўйхатига қўшимчалар ва ўзгартишлар қўшма ваколатли гуруҳлар томонидан киритилишини эътиборга олиб;
Божхона ҳамкорлик кенгашининг тегишли ҳужжатлари, жумладан, ўзаро маъмурий ҳамкорлик тўғрисида 1953 йил 5 декабрдаги Тавсиясини эътиборга олиб;
а) «божхона қонунлари» — божхона маъмуриятлари қуйидагиларга нисбатан қўллайдиган қонун ҳужжатлари ва қоидаларни англатади:
— товар ва сармояларни сақлаш, импорт ва экспорт қилиш, транзит олиб ўтиш, бунга тўлов усуллари ҳам киради;
— валюта айирбошлашда тақиқ, чеклаш ва назорат қилиш борасидаги чоралар, бунга назорат қилиш бўйича қонунлар ҳам киради;
б) «божхона маъмуриятлари» — ушбу Битимнинг (а) бандидаги қоидаларни қўллашга масъул этиб тайинланган Ўзбекистон Республикасидан Давлат божхона қўмитаси ва Италия Республикасидан Молия вазирлиги ҳамда Итальян божхона маъмурияти;
в) «божхона ҳуқуқбузарлиги» — божхонага оид ҳар қандай қонунбузарлик ёки бундай қонунбузарликка ҳар қандай уриниш;
г) «импорт ва экспорт божлари ва солиқлар» — импорт ва экспорт божлари ва барча бошқа турдаги божлар, импорт ёхуд экспортдан ундириладиган солиқ ёки йиғимлар, жумладан Италия Республикасига Европа Иттифоқининг ваколатли органлари томонидан жорий этилган бож ва солиқлар;
е) «шахслар тўғрисида маълумот» — аниқланган ёки аниқланаётган жисмоний ёки юридик шахсларга тааллуқли ҳар қандай маълумот;
ж) «гиёҳвандлик воситалари ва психотроп моддалар» — БМТнинг Гиёҳвандлик воситалари ва психотроп моддаларни ғайриқонуний юргизишга қарши кураш тўғрисида 1988 йил 20 декабрдаги Конвенциясида ва мазкур Конвенция иловаларида санаб ўтилган барча препаратлар;
1. Аҳдлашувчи Томонлар ўз божхона маъмуриятлари орқали ушбу Битимда баён этилган шартларга мувофиқ божхона қонунларини тегишли даражада қўллаш ҳамда божхона ҳуқуқбузарлигини бартараф этиш, тергов қилиш ва жазолаш борасида бир-бирларига маъмурий кўмак берадилар.
2. Ушбу Битим доирасидаги барча ҳамкорлик иккала Аҳдлашувчи Томонлар тарафидан уларнинг миллий ҳуқуқий ва маъмурий ҳолатларига мувофиқ, шунингдек улар божхона маъмуриятларининг ваколатлари ҳамда мавжуд имкониятлари доирасида амалга оширилади.
Божхона маъмуриятлари сўров бўйича ёки ўз ташаббусларига кўра божхона қонунларига тегишли даражада риоя этилишига ёрдам берадиган, шунингдек божхона ҳуқуқбузарлигини бартараф этиш, тергов қилиш ва жазолашга оид ахборот ва ҳужжатларни бир-бирларига тақдим этадилар.
Ҳар бир божхона маъмурияти бошқа божхона маъмуриятининг сўровларини бажариш чоғида сўровлар унинг номидан ёки шу Аҳдлашувчи Томоннинг бошқа органи сўрови бўйича амалга оширилганидек иш кўради.
1. Сўровга биноан сўралаётган божхона маъмурияти божхона қонунлари ва процедуралари тўғрисида бу Аҳдлашувчи Томонга қўлланадиган ҳамда божхона ҳуқуқбузарликлари билан боғлиқ сўровларга тааллуқли барча ахборотни тақдим этади.
2. Ҳар бир божхона маъмурияти сўровга ёки ўз ташаббусига кўра қуйидагиларга тегишли ҳар қандай ахборотни тақдим этади:
Божхона маъмуриятлари божхона ҳуқуқбузарлигига жалб этилган шахсий мулк фойда ва воситаларни мусодара қилиш ёки тўхтатиб қўйиш ҳамда ушлаб қолиш борасидаги тадбирларни амалга оширишда бир-бирларига кўмаклашадилар.
Божхона маъмуриятлари божхона соҳасида қуйидагилар бўйича бир-бирларига техникавий кўмаклашишлари мумкин:
а) иккала томон божхона маъмуриятлари тарафидан қўлланадиган техника воситалари билан танишиш мақсадида ходимлар ташрифларини алмашиш;
Божхона маъмуриятлари ўз ташаббусларига кўра ёки сўровга биноан бир-бирларига қуйидагилар тўғрисида ахборот тақдим этадилар:
а) сўраётган божхона маъмуриятининг давлати ҳудудига бошқа божхона маъмуриятининг давлати ҳудудидан олиб кирилаётган товар қонуний экспортми, шунингдек мавжуд бўлса, ушбу товарлар жойлаштириладиган божхона режими;
б) сўраётган божхона маъмуриятининг давлати ҳудудидан бошқа божхона маъмуриятининг давлати ҳудудига олиб чиқилаётган товар қонуний импортми, шунингдек мавжуд бўлса, ушбу товарлар жойлаштириладиган божхона режими.
Аҳдлашувчи Томонларнинг божхона маъмуриятлари ҳуқуқий ва норматив қоидаларга мувофиқ, ҳар қандай маълумотни, жумладан сўров бўйича ҳамда зарур ҳолларда қайта ўтказилган терговдан кейинги, уларнинг божхона божлари ва солиқларининг тўғри ундирилишига, чунончи:
б) тақиқлаш, чеклашлар ва назоратга алоқадор меъёрларни қўллашга имкон берадиган, айниқса, кўмаклашиши мумкин бўлган ахборотни тақдим этадилар.
1. Сўровга биноан сўралаётган божхона маъмурияти қуйидагилар тўғрисида ахборот тақдим этади ва улар устидан махсус кузатувни амалга оширади:
а) божхона қоидаларини бузганлиги сўраётган божхона маъмуриятига маълум бўлган ёки бунда шубҳа қилинаётган шахсларни, жумладан уларнинг сўралаётган Аҳдлашувчи Томоннинг божхона ҳудуди бўйлаб ва бу ҳудуддан ҳаракатланиши;
б) сўраётган божхона маъмурияти хабарига кўра, сўралаётган Аҳдлашувчи Томоннинг божхона ҳудудидан ғайриқонуний ҳаракатланиш предмети бўлишда шубҳа қилинаётган олиб ўтилувчи ёки сақланувчи товарлар;
в) сўраётган божхона маъмурияти томонидан исталган Аҳдлашувчи Томоннинг божхона ҳудудида божхона ҳуқуқбузарлигини амалга ошириш мақсадида фойдаланишда гумон қилинаётган транспорт воситалари;
г) сўраётган божхона маъмурияти томонидан исталган Аҳдлашувчи Томонларнинг божхона ҳудудида божхона ҳуқуқбузарлигини амалга оширишда фойдаланилаётганлиги гумон қилинаётган бинолар.
1. Божхона маъмуриятлари сўровга кўра ёки ўз ташаббуслари билан божхона ҳуқуқбузарлиги бўлган ёки бўла оладиган қилинган ёхуд режалаштирилаётган битимлар бўйича бир-бирларига ахборотни тақдим этадилар.
2. Аҳдлашувчи Томонлардан бирининг иқтисодига, жамоат соғлиғига, хавфсизлигига ёки бошқа ҳаётий муҳим манфаатларига жиддий зиён етказиши мумкин бўлган хавфли ҳолатларда бошқа Аҳдлашувчи Томоннинг божхона маъмурияти имкони қадар ўз ташаббусларига кўра ахборот тақдим этади.
2. Ушбу Битим доирасида кўмаклашиш тўғрисида сўров ёзма равишда, божхона маъмуриятлари олдиндан келишиб олган тилда берилади ва бошқа зарур ҳужжатлар унга илова қилинади.
4. Муайян процедураларга риоя этиш тўғрисидаги исталган божхона маъмуриятининг сўровлари сўралаётган Аҳдлашувчи Томоннинг миллий ҳуқуқий ва маъмурий қоидаларига мувофиқ таъминланади.
5. Ушбу Битимда зикр этилган ахборотлар ҳар бир божхона маъмуриятидан шу мақсадларда тайинланган мансабдор шахсларгагина тақдим қилинади. Бундай тайинланган мансабдор шахсларнинг рўйхати ушбу Битим 20-моддасининг 2-бандига мувофиқ, бир Аҳдлашувчи Томон божхона маъмурияти тарафидан бошқа Аҳдлашувчи Томоннинг божхона маъмуриятига берилади.
1. Бир божхона маъмуриятининг сўровига кўра бошқа божхона маъмурияти сўраётган божхона маъмурияти давлати ҳудудида амал қилаётган божхона қонунларига зид бўлган ёки шунга гумон қилинаётган фаолият юзасидан тергов бошлайди ва сўраётган божхона маъмуриятига бундай терговнинг натижаларини тақдим этади.
2. Бундай тергов ишлари сўралаётган божхона маъмурияти давлатининг ҳудудида амал қиладиган қонунларга мувофиқ ўтказилади. Сўралаётган божхона маъмурияти тергов ишларини ўз номидан амалга оширганидек бажаради.
3. Сўралаётган божхона маъмурияти сўровга қондира олмаса, уни зудлик билан тегишли органга тақдим этади ва шу орган билан ҳамкорлик қилади.
1. Сўровномага кўра, сўраётган божхона маъмурияти тарафидан тайинлаган мансабдор шахслар сўралаётган божхона маъмуриятининг рухсати ва у божхона ҳуқуқбузарлигини тергов қилиш мақсадида қўйган шартларга риоя этган ҳолда:
а) сўралаётган божхона маъмуриятининг офисларида ҳужжатлар, ёзувлар ва бошқа тегишли ахборотни айни божхона ҳуқуқбузарлигига дахлдор ҳар қандай ахборотни топиш учун солиштириши;
в) сўралаётган божхона маъмурияти сўралаётган Аҳдлашувчи Томоннинг божхона ҳудудида ўтказаётган, айни божхона ҳуқуқбузарлигига дахлдор сўроқда ҳозир бўлиш.
2. Сўраётган божхона маъмуриятининг расмий шахслари, ушбу модданинг 1-бандида белгиланган ҳолатларда бошқа Аҳдлашувчи Томоннинг ҳудудида бўлиб турганларида, улар исталган вақтда ўз расмий ваколатларининг далилларини тақдим этишлари лозим.
3. У ерда бўлиш вақтида улар бошқа Аҳдлашувчи Томоннинг амалдаги қонунларига мувофиқ, божхона мансабдор шахслари фойдаланадиган ҳимоядан фойдаланадилар ва содир этишлари мумкин бўлган ҳар қандай ҳуқуқбузарликларга жавобгар бўладилар.
1. Ҳар бир божхона маъмурияти ўз ташаббуси билан ёки сўровга биноан бошқасига у божхона маъмурияти давлати ҳудудида амалга оширилган ёки режалаштирилаётган божхона ҳуқуқбузарлиги ёки божхона ҳуқуқбузарлигига олиб келадиган битимлар бўйича тўла ахборот олиш мумкин бўлган ҳисоботлар, ёзма гувоҳлик кўрсатмалари ёки ҳужжатларнинг тасдиқланган нусхаларини тақдим этади.
2. Ушбу Битим доирасида тақдим этиладиган ҳужжатлар айнан шу мақсадларда исталган шаклдаги компьютер ахбороти билан алмаштирилиши мумкин. Ахборот ва ҳужжатларни талқин қилиш ёки фойдаланиш бўйича барча зарур материаллар бир вақтда тақдим этилади.
4. Ушбу Битим доирасида олинган файл ва ҳужжатларнинг асл нусхалари имкон қадар қисқа муддатларда қайтарилиши лозим.
1. Божхона ҳуқуқбузарлиги муносабати билан Аҳдлашувчи Томоннинг сўровига кўра, сўралаётган божхона маъмурияти ўз мансабдор шахсларини сўраётган Аҳдлашувчи Томоннинг ваколатли органлари олдида улар томонидан ўз хизмат мажбуриятларини бажариш пайтида аниқлаган фактлар бўйича эксперт ёки гувоҳ сифатида иштирок этиши мумкин. Сўровда мансабдор шахс қай тарзда ва ким сифатида чиқиши аниқ кўрсатилиши лозим.
2. Божхона маъмурияти сўровни қабул қила туриб, зарур ҳолда унинг мансабдор шахслари кўрсатма бериши мумкин бўлган доирадаги чегарани аниқ белгилаб беради.
1. Маъмурий кўмак доирасида олинган ахборот, маълумот ва ҳужжатлар амалдаги миллий қонунларда тегишли равишда белгиланган шартларга мувофиқ фақатгина ушбу Битим мақсадларида фуқаролик жиноий ва маъмурий ишларда ҳам фойдаланилиши мумкин.
2. Бундай ахборот, маълумот ва ҳужжатлар ушбу Битимда кўрсатиб ўтилганларидан ташқари, агар тақдим қилувчи божхона маъмурияти рухсат берса ва қабул қилувчи божхона маъмуриятининг миллий қонунлари бундай тақдимни тақиқламаса бошқа ҳукумат органларига ҳам тақдим этилиши мумкин.
3. Ушбу модданинг 2-бандидаги қоидалар гиёҳвандлик воситалари ва психотроп моддалар билан боғлиқ ҳуқуқбузарликларга тааллуқли ахборотга нисбатан қўлланмайди. Бундай ахборот гиёҳвандлик воситаларининг ғайриқонуний юргизилишига қарши курашга бевосита жалб қилинган бошқа органларга тақдим қилиниши мумкин.
4. Бироқ Италия Республикасининг ЕИга аъзо давлат сифатида олган мажбуриятлари муносабати билан аввалги бандларда баён этилган қоидалар олинган ахборотни, маълумот ва ҳужжатларни Европа Комиссиясига ва зарур ҳолларда ЕИнинг аъзоси бўлган бошқа давлатларига юборилишини тақиқламайди.
5. Сўраётган Аҳдлашувчи Томоннинг божхона маъмуриятига тақдим этилган ахборот, маълумот ва ҳужжатлар ушбу Битимга биноан мазкур Аҳдлашувчи Томонларнинг миллий қонунлари ҳимоясида бўлган айнан шу мазмундаги ҳужжат ва ахборотлар сингари муҳофаза қилинади.
Шахслар тўғрисида ушбу Битим доирасида маълумотларни алмашишда Аҳдлашувчи Томонлар маълумотларнинг стандарт ҳимоясини, ҳеч бўлмаганда ушбу Битимнинг таркибий қисми бўлган Иловада баён этилган принципларни қўллашда келиб чиқадиган муқобил ҳимоясини таъминлайдилар.
1. Ушбу Битим доирасидаги кўмак Аҳдлашувчи Томоннинг суверенитети, хавфсизлиги, жамоат тартиби ёки бошқа муҳим миллий манфаатларига зарар етказса, ёхуд саноат, тижорат ёки профессионал махфийлигини издан чиқарса, ё бўлмаса миллий қонунларига зид келса, кўмак бериш рад этилиши мумкин.
2. Сўраётган божхона маъмурияти ўзи ижро эта олмайдиган кўмак тўғрисида сўров юборса, у ўз сўровида бу фактни кўрсатиб ўтади. Бундай сўровни ижро этиш сўралаётган божхона маъмурияти ихтиёридадир.
3. Кўмак сўралаётган божхона маъмурияти томонидан ўтказилаётган терговга, жазолашга ёки суд процессига халақит беради деган асосда қолдирилиши мумкин. Бу ҳолда сўралаётган божхона маъмурияти сўраётган божхона маъмурияти билан маълум шароитларда кўмак кўрсатилиши мумкинлигини аниқлаб олиш тўғрисида маслаҳатлашув ўтказади.
1. Божхона маъмуриятлари ушбу Битим қоидаларини бажариш билан боғлиқ харажатларни қоплаш бўйича барча талабларни инкор этадилар, экспертлар ва гувоҳларга тўланадиган харажат ҳамда тўловлар, шунингдек давлат хизматчилари бўлмаган оғзаки ва ёзма таржимонлар учун сўраётган божхона маъмуриятидан ундирилиши керак бўлган ҳақ бундан мустасно.
2. Сўровнинг ижро этилиши катта харажатларни талаб этса, божхона маъмуриятлари шартларни белгилаш мақсадида сўров бажариладиган, шунингдек харажатлар қай тарзда қопланиши тўғрисида маслаҳатлашувлар ўтказадилар.
1. Божхона маъмуриятлари ушбу Битимни ижро этишда кўмаклашиш мақсадида аниқ тадбирларни ишлаб чиқиш юзасидан қарорлар чиқарадилар.
2. Икки Аҳдлашувчи Томон божхона маъмуриятлари раҳбарлари ёки уларнинг вакиллари ҳамда экспертлардан иборат ўзбек-итальян қўшма комиссияси тузилади. Бу комиссия зарур ҳолларда исталган божхона маъмурияти сўрови бўйича ушбу Битимни ижро этишни назорат қилиш юзасидан учрашув ўтказади, шунингдек юзага келиши мумкин бўлган муаммоларни ҳал этади.
3. Зиддиятлар борасида бирон келишувга эришиш имкони бўлмаса, улар дипломатик каналлар орқали ҳал этилади.
Ушбу Битим ҳар иккала Аҳдлашувчи Томоннинг божхона ҳудудларида уларнинг миллий қонунларига мувофиқ қўлланади.
Ушбу Битим Аҳдлашувчи Томонлар бир-бирларига уни кўчга киритиш учун лозим бўлган давлат ички процедуралари бажарилганлиги тўғрисида расман маълум қилиб жўнатган иккинчи хабарнома олингач, кейинги ойнинг биринчи кунидан бошлаб кучга киради.
Ушбу Битимнинг амал қилиш муддати чекланмаган, лекин исталган Аҳдлашувчи Томон дипломатик каналлар орқали хабардор қилиш орқали унинг фаолиятини тўхтатиши мумкин. Бошқа Аҳдлашувчи Томоннинг ана шундай хабарномаси олингач ушбу Битим амал қилишдан тўхтайди.
Ушбу Битим фаолияти тўхтатилган чоғда тугалланмай қолган ишлар имкон қадар унинг қоидаларига мувофиқ охирига етказилади.
Рим шаҳрида 2000 йил 21 ноябрда икки нусхада, ҳар бири ўзбек, итальян ва инглиз тилларида тузилди, бунда барча матнлар асл нусхага тенгдир. Битим қоидаларини талқин қилишда инглиз тилидаги матндан фойдаланилади.
д) бу маълумотлар сақланаётган ўша мақсад учун жуда зарур бўлмаган маълумотларни тенглаштиришга имкон берувчи шаклда сақланган.
2. Шахсларнинг ирқий келиб чиқиши, сиёсий қарашлари ёки диний ва бошқа эътиқодларини ёритувчи, шунингдек соғлиғининг даражаси ёхуд жинсий ҳаётининг ўзига хосликлари тўғрисидаги маълумотлар ички қонунлар тегишлича ҳимоя қила олмаса, ўз-ўзидан ишлов беришга олинмайди. Бу шунингдек жиноий жавобгарликка тортилган шахслар тўғрисида маълумотларга ҳам тааллуқли.
3. Шахслар тўғрисида компьютер файлларида сақланадиган маълумотларни берухсат йўқ қилиш ёки тасодифий йўқотишдан, шунингдек рухсатсиз танишиб чиқишдан ўзгартиш ва ёйишдан ҳимоя қилиш учун тегишли хавфсизлик чоралари кўрилади.
а) шахсий маълумотлари бўлган компьютер файли борлигини, унинг мақсадлари, шунингдек бу файлни назорат қилувчи кишининг шахси ва турар жойи ёки асосий иш жойини исботлаш;
б) унинг шахсий маълумотлари компьютер файлида сақланаётганини тасдиқлаб, муайян мақбул вақт оралиғида ва жуда узоқ муддатга қолдирмаган ҳолда ёки харажатларсиз, шунингдек унга кириш ҳуқуқи бўлган шаклдаги хабарни олиш;
в) агар бундай маълумотлар ушбу илованинг 1 ва 2-қоидаларида баён қилинган асосий принципларни ҳаракатга келтирувчи ички қонунларга зид равишда ишлаб чиқилган бўлса, зарур ҳолларда уларни тузатиш ёки йўқ қилишга эришиш.
г) ушбу қисмнинг б) ва в) бандларида кўзда тутилган хабар, тузатиш ёки йўқ қилишга бўлган сўров ижро этилмаган бўлса, харажатни ундириб олиш.
5.1. Ушбу Илованинг 1, 2 ва 4-қисмларида баён этилган қоидаларга нисбатан қуйидаги қисмда белгиланган чекланишлардан ташқари, ҳеч қандай истиснолар қўлланмайди.
5.2. Аҳдлашувчи Томоннинг қонунларида кўзда тутилган бўлса, ушбу Илованинг 1, 2 ва 4-қисмларидаги қоидалардан қисман чегиришларга йўл қўйилади ва демократик жамиятда қуйидагиларга эришиш учун зарур чора сифатида юзага чиқади:
а) давлат, жамият хавфсизлиги, давлатнинг молиявий манфаатларини муҳофаза қилиш ёки оғир жиноятларнинг олдини олишни;
5.3. Компьютер файлларида сақланадиган, статистика маълумотларини йиғиш мақсадида фойдаланадиган ёки зикр этилган маълумотларга етказилиши мумкин аниқ хавф йўқ бўлган ҳолларда ушбу Илованинг 4-қоидасидаги (б), (в) ва (г) бандларида белгиланган ҳуқуқлардан фойдаланиш бўйича шахсий маълумотлар борасидаги чекланишлар қонунда илмий тадқиқотлар учун кўрсатилиши мумкин.
6. Ҳар бир Аҳдлашувчи Томон ушбу Иловада баён этилган асосий принципларни ишга туширувчи ички қонун-қоидаларни бузганлиги учун зарарни ундириш бўйича тегишли санкциялар ўрнатиш ва чоралар кўриш мажбуриятини олади.
7. Ушбу Илова қоидаларидан ҳеч қайсиси Аҳдлашувчи Томонга мана шу Иловада белгиланганларга кўра айтилган маълумотларга кенгроқ муҳофаза чоралари кўришни чекловчи ёки бошқача тарзда имкониятини торайтирувчи сифатида талқин қилинмаслиги керак.