LexUZ sharhi
Mazkur Qonun O‘zbekiston Respublikasi 2023-yil 24-maydagi O‘RQ-844-sonli “Alkogol va tamaki mahsulotlarining tarqatilishini hamda iste’mol qilinishini cheklash to‘g‘risida”gi Qonuniga asosan 2023-yil 26-avgustdan o‘z kuchini yo‘qotadi.
Ushbu Qonunning maqsadi jamoat joylarida chilim va elektron sigaretalar chekishni cheklash sohasidagi munosabatlarni tartibga solishdan iborat.
Ushbu Qonun fuqarolarning sog‘lig‘ini chilim va elektron sigaretalar chekishning zararli ta’siridan, u bilan bog‘liq ijtimoiy va boshqa salbiy oqibatlardan muhofaza qilishga, shuningdek jamiyatda sog‘lom turmush tarzini shakllantirish hamda qaror toptirishning tashkiliy va huquqiy sharoitlarini yaratishga qaratilgan.
Jamoat joylarida chilim va elektron sigaretalar chekishni cheklash to‘g‘risidagi qonunchilik ushbu Qonun va boshqa qonunchilik hujjatlaridan iboratdir.
Agar O‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomasida O‘zbekiston Respublikasining jamoat joylarida chilim va elektron sigaretalar chekishni cheklash to‘g‘risidagi qonunchiligida nazarda tutilganidan boshqacha qoidalar belgilangan bo‘lsa, xalqaro shartnoma qoidalari qo‘llaniladi.
(2-modda O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
Chilim tamaki chekish yoki tarkibida tamaki bo‘lmagan chekiladigan qorishmani (tutatqi qiyomni, tutatqi toshni) iste’mol qilish uchun foydalaniladigan asbob bo‘lib, unda aerozol (bug‘) yoki tutun suyuqlik solingan idish (chilim suvdoni) orqali o‘tadi.
Chekiladigan qorishma nikotinsiz qorishmadan, chekiladigan mevali aralashmadan, shuningdek ularning oziq-ovqat tolalari asosida tamaki barglarini hamda boshqa tarkibiy qismlarni qo‘shmasdan va qo‘llamasdan yaratilgan, tarkibiga kelib chiqishi tabiiy yoki sun’iy bo‘lgan oziq-ovqat mahsulotlari kiradigan o‘xshash turlaridan iboratdir.
Tutatqi qiyom glitserin, turli o‘simliklarning ekstraktlari, eritkichlar va xushbo‘y moddalar asosidagi tamakisiz mahsulotdir.
Tutatqi tosh kelib chiqishi mineral asosga ega bo‘lgan, xushbo‘y qiyom shimdirilgan, nikotinsiz g‘ovaksimon mahsulotdir.
LexUZ sharhi
Qarang: O‘zbekiston Respublikasi “Alkogol va tamaki mahsulotlarining tarqatilishini hamda iste’mol qilinishini cheklash to‘g‘risida”gi Qonunining 3-moddasi.
Elektron sigareta nikotinni yoki nikotinsiz mahsulotni yetkazish vositasi sifatida foydalaniladigan, nafas olib yutish uchun mo‘ljallangan aerozol (bug‘) hosil qiladigan elektron moslamadir.
Odamning nafas olish tizimiga nikotinni yoki nikotinsiz mahsulotni yetkazib beruvchi elektron tizimlarning iste’mol xususiyatlari va iste’mol qilish usullari elektron sigaretaga o‘xshash bo‘lgan boshqa turlari ham elektron sigaretaga tenglashtiriladi.
LexUZ sharhi
Qarang: O‘zbekiston Respublikasi “Alkogol va tamaki mahsulotlarining tarqatilishini hamda iste’mol qilinishini cheklash to‘g‘risida”gi Qonunining 3-moddasi.
Jamoat joylarida chilim va elektron sigaretalar chekishni cheklashga doir chora-tadbirlar quyidagilardan iborat:
LexUZ sharhi
jamoat joylarida chilim va elektron sigaretalar chekishni cheklashga doir chora-tadbirlar amalga oshirilishini ta’minlash uchun mas’ul bo‘lgan shaxslarni hamda ularning majburiyatlarini belgilash;
jamoat joylarida chilim va elektron sigaretalar chekishni cheklashga doir profilaktika chora-tadbirlarini amalga oshirish;
jamoat joylarida chilim va elektron sigaretalar chekishni cheklash to‘g‘risidagi qonunchilikning ijro etilishi ustidan nazoratni amalga oshirish.
(5-moddaning birinchi qismi oltinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
Qonunchilikda jamoat joylarida chilim va elektron sigaretalar chekishni cheklashga doir boshqa chora-tadbirlar ham nazarda tutilishi mumkin.
(5-moddaning ikkinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
statsionar savdo obyektlarida, shuningdek umumiy ovqatlanish korxonalarida, bundan chilim va elektron sigaretalar chekish uchun maxsus ajratilgan xonalar mustasno;
LexUZ sharhi
Qarang: O‘zbekiston Respublikasi Sog‘liqni saqlash vazirining 2016-yil 7-noyabrdagi 70-sonli buyrug‘i bilan tasdiqlangan Alkogol va tamaki mahsulotlari iste’mol qilinishiga yo‘l qo‘yilmaydigan ogohlantiruvchi hamda tamaki mahsulotini iste’mol qilish uchun maxsus ajratilgan joy va (yoki) xona haqida axborot beruvchi belgilarni tayyorlash hamda ularni joylashtirish tartibi to‘g‘risidagi nizom (30.11.2016-yil, ro‘yxat raqami 2840).
kinoteatrlarda, teatrlarda, sirklarda, konsert, ko‘rik va ko‘rgazma zallarida hamda ommaviy dam olish uchun mo‘ljallangan boshqa yopiq inshootlarda;
klublarda, diskotekalarda, kompyuter zallarida, Internet jahon axborot tarmog‘idan foydalanish bo‘yicha xizmatlar ko‘rsatish uchun jihozlangan xonalarda yoxud boshqa ko‘ngilochar (bo‘sh vaqt o‘tkaziladigan) joylarda;
mahalliy va uzoqqa qatnaydigan poyezdlarda, shahar atrofiga qatnaydigan poyezdlarning vagonlarida (shu jumladan tamburlarida), daryo kemalarida, shaharda, shahar atrofiga, shaharlararo va xalqaro qatnaydigan avtobuslarda, taksilarda, yo‘nalishli taksilarda hamda shahar elektr transportida, shuningdek havo kemalarida;
yer osti o‘tish joylarida, transport bekatlarida va avtotransport vositalarini vaqtinchalik saqlash joylarida;
davlat hokimiyati va boshqaruvi organlarining, xo‘jalik boshqaruvi organlarining, shuningdek korxonalar, muassasalar va tashkilotlarning binolarida;
sog‘liqni saqlash tizimi muassasalari va tashkilotlarida, ta’lim muassasalarida, jismoniy tarbiya-sog‘lomlashtirish va sport inshootlarida;
ko‘p kvartirali uylarning yo‘laklarida, shuningdek uylar oldi hududida joylashgan bolalar va sport maydonchalarida;
Jamoat joylarida joylashgan xonalarni chilim va elektron sigaretalarni chekish uchun berish, xuddi shuningdek jamoat joylarida chilimni va elektron sigaretalarni foydalanishga berish taqiqlanadi, bundan ushbu modda birinchi qismining ikkinchi xatboshisida nazarda tutilgan hollar mustasno.
Ushbu modda birinchi qismining ikkinchi xatboshisida ko‘rsatilgan maxsus ajratilgan xonalarning jihozlariga, chilim va elektron sigaretalarni foydalanishga berish tartibiga, chilimlarni sanitariya jihatdan tozalashga va chekiladigan qorishmalarni (tutatqi qiyomni, tutatqi toshni) saqlashga doir talablar, shuningdek tamakiga va chekiladigan qorishmalarga (tutatqi qiyomga, tutatqi toshga) doir gigiyenik talablar qonunchilikda belgilanadi.
(6-moddaning uchinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
Chilim va elektron sigaretalar chekishni reklama qilish, ya’ni chilim va elektron sigaretalar chekish usullari va yo‘llari, shuningdek ularni olish joylari to‘g‘risidagi ma’lumotlarni tarqatishga qaratilgan faoliyatga yo‘l qo‘yilmaydi.
Chilim va elektron sigaretalar chekishni targ‘ib qilish, ya’ni chilim va elektron sigaretalarni chekishni rag‘batlantiruvchi, shaxsda ularni iste’mol qilishning zararsizligi haqidagi tasavvurni shakllantiruvchi g‘oyalar, qarashlar va badiiy obrazlarni ochiq yoki yashirin shaklda tarqatishga qaratilgan harakatlar taqiqlanadi.
LexUZ sharhi
Qo‘shimcha ma’lumot uchun qarang: O‘zbekiston Respublikasining 2022-yil 7-iyundagi O‘RQ-776-son “Reklama to‘g‘risida”gi Qonunining 40-moddasi.
Korxonalar, muassasalar, tashkilotlarning mansabdor shaxslari (ma’muriyati), shu jumladan o‘z tasarrufida (mulkida, egaligida, foydalanishida) hududlar, binolar (xonalar), inshootlar va jamoat joylarida joylashgan boshqa obyektlar, shuningdek ushbu Qonun 6-moddasi birinchi qismining oltinchi xatboshisida ko‘rsatilgan transport vositalari bo‘lgan shaxslar jamoat joylarida chilim va elektron sigaretalar chekishni cheklashga doir chora-tadbirlar amalga oshirilishini ta’minlash uchun mas’ul bo‘lgan shaxslardir.
Jamoat joylarida chilim va elektron sigaretalar chekishni cheklashga doir chora-tadbirlarning amalga oshirilishini ta’minlash uchun mas’ul bo‘lgan shaxslar:
jamoat joylarida chilim va elektron sigaretalar chekishni cheklash to‘g‘risidagi qonunchilik talablarini bajarishi;
(8-moddaning ikkinchi qismi ikkinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
chilim va elektron sigaretalar chekayotgan shaxslarni jamoat joylarida chilim va elektron sigaretalar chekishga yo‘l qo‘yilmasligi to‘g‘risida ogohlantirishi, huquqbuzarlik davom ettirilgan taqdirda esa ichki ishlar organlariga xabar berishi;
hammaga ko‘rinarli joyga, shu jumladan binolarga (xonalarga) kirish joylariga, transport vositalariga va boshqa obyektlarga jamoat joylarida chilim va elektron sigaretalar chekishga yo‘l qo‘yilmasligi haqida ogohlantiruvchi lavhalarni joylashtirishi shart.
Jamoat joylarida chilim va elektron sigaretalar chekishni cheklashga doir chora-tadbirlar amalga oshirilishini ta’minlash uchun mas’ul bo‘lgan shaxslarning zimmasida qonunchilikka muvofiq boshqa majburiyatlar ham bo‘lishi mumkin.
(8-moddaning uchinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
Davlat hokimiyati va boshqaruvi organlari, fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlari, nodavlat notijorat tashkilotlari, korxonalar, ta’lim muassasalari hamda boshqa muassasalar chilim va elektron sigaretalar chekishning salbiy ta’siri profilaktikasi, jamoatchilik ongida chilim va elektron sigaretalar chekishga nisbatan salbiy munosabatni shakllantirish bo‘yicha kompleks ijtimoiy, tashkiliy-huquqiy va boshqa choralarni o‘z vakolatlari doirasida amalga oshiradi.
Jamoat joylarida chilim va elektron sigaretalar chekishni cheklash to‘g‘risidagi qonunchilikning ijro etilishi ustidan nazoratni ichki ishlar organlari o‘z vakolatlari doirasida amalga oshiradi.
(10-modda O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
LexUZ sharhi
Jamoat joylarida chilim va elektron sigaretalar chekishni cheklash sohasidagi nizolar qonunchilikda belgilangan tartibda hal etiladi.
(11-moddaning matni O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
Jamoat joylarida chilim va elektron sigaretalar chekishni cheklash to‘g‘risidagi qonunchilikni buzganlikda aybdor shaxslar belgilangan tartibda javobgar bo‘ladi.
(12-modda O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
LexUZ sharhi
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi va boshqa manfaatdor tashkilotlar ushbu Qonunning ijrosini, ijrochilarga yetkazilishini hamda mohiyati va ahamiyati aholi o‘rtasida tushuntirilishini ta’minlasin.
(14-moddaning nomi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
davlat boshqaruvi organlari ushbu Qonunga zid bo‘lgan o‘z normativ-huquqiy hujjatlarini qayta ko‘rib chiqishlari va bekor qilishlarini ta’minlasin.