O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Ichki ishlar organlarining faoliyati samaradorligini tubdan oshirish, jamoat tartibini, fuqarolar huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlarini ishonchli himoya qilishni ta’minlashda ularning mas’uliyatini kuchaytirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi 2017-yil 10-apreldagi PF-5005-sonli Farmoniga muvofiq, shuningdek ichki ishlar organlarining huquqbuzarliklar barvaqt profilaktikasi va oldini olish bo‘yicha faoliyatini tubdan takomillashtirish maqsadida:
1. Huquqbuzarliklar profilaktikasi samaradorligini oshirishning quyidagi asosiy yo‘nalishlarini amalga oshirish O‘zbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligi va uning hududiy bo‘linmalarining eng muhim vazifasi deb hisoblansin:
birinchi — huquqbuzarliklar profilaktikasi bo‘linmalarining respublika, o‘rta va quyi pog‘onalari faoliyatining sifat jihatidan yangi tartibini o‘rnatish, bunda ularning asosiy vazifalari, funksiyalari hamda javobgarligini aniq belgilash va chegaralash, profilaktika inspektorlari zimmasiga ular faoliyatiga xos bo‘lmagan funksiyalar yuklatilishiga yo‘l qo‘ymaslik;
ikkinchi — profilaktika ishini aholi, fuqarolarning o‘zini-o‘zi boshqarish organlari va fuqarolik jamiyatining boshqa institutlari bilan yaqin hamkorlikda tashkil etish, ushbu ishni, birinchi navbatda, huquqbuzarliklarning barvaqt oldini olishni ta’minlashga, jamiyatda huquqiy madaniyatni yuksaltirishga, fuqarolarga qonunga hurmat va qonun buzilishining har qanday ko‘rinishiga murosasizlik munosabatini singdirishga qaratish;
uchinchi — voyaga yetmaganlar va yoshlar bilan ishlash tizimini ularni Vatanga muhabbat, vatanparvarlik, milliy va umuminsoniy qadriyatlarga hurmat ruhida tarbiyalashga, o‘sib kelayotgan yosh avlodni terrorizm, diniy ekstremizm, zo‘ravonlik va shafqatsizlik g‘oyalaridan himoyalashga yo‘naltirilgan holda rivojlantirish;
to‘rtinchi — profilaktika inspektorlarining zimmalariga yuklatilgan majburiyatlarning talab darajasida bajarilishi uchun shaxsiy javobgarligini kuchaytirish, shu jumladan o‘zlarining faoliyati haqida jamoatchilik oldida tizimli ravishda hisobot berishlarini yo‘lga qo‘yish, ularning aholini tashvishga solayotgan muammolarga yuzaki munosabatda bo‘lish holatlariga chek qo‘yish;
beshinchi — profilaktika inspektorlari faoliyati samaradorligini baholashning ta’sirchan mezonlarini joriy etish, bunda, birinchi navbatda jamoatchilik fikri, ularning faoliyati natijalaridan fuqarolarning qanoatlanishi hamda aholi bilan hamkorlik darajasini hisobga olish;
oltinchi — ushbu sohaga zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini keng tatbiq etish, profilaktika inspektorlarining bilim darajasi va kasbiy tayyorgarligini oshirish, ular uchun munosib ish sharoitlarini yaratish, ularni bevosita o‘zlariga biriktirilgan hududda xizmat turar joyi bilan ta’minlash, zimmalariga yuklatilgan vazifalarni bajarish natijadorligi uchun moddiy rag‘batlantirish mexanizmlarini joriy etish.
profilaktika inspektorlari o‘z lavozimiga tegishli fuqarolarning o‘zini-o‘zi boshqarish organlari vakillari ishtirokida bo‘lib o‘tadigan muhokamalar natijalariga ko‘ra qabul qilinadigan xalq deputatlari tuman (shahar) Kengashining qarori bilan tasdiqlanadi;
Keyingi tahrirga qarang.
fuqarolarning o‘zini-o‘zi boshqarish organlari har oyda profilaktika inspektorlarining hisobotlarini eshitadi.
Belgilab qo‘yilsinki, profilaktika inspektorlarining hisobotlarini eshitish yakunlariga ko‘ra ular zimmasiga yuklatilgan vazifalarning bajarilishi yuzasidan ko‘rilayotgan choralar va ish natijalari tanqidiy muhokama qilinadi, ular faoliyatining samaradorligiga alohida baho beriladi hamda egallab turgan lavozimiga loyiq yoki noloyiqligi haqida tavsiyalar qabul qilinadi.
O‘zbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligi Huquqbuzarliklar profilaktikasi bosh boshqarmasi to‘g‘risidagi nizom 1-ilovaga muvofiq;
Keyingi tahrirga qarang.
5. O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi ushbu qarorda nazarda tutilgan chora-tadbirlarni amalga oshirish uchun asoslantirilgan hisob-kitoblar bo‘yicha mablag‘ ajratilishini ta’minlasin.
6. Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklari 2018-yilning 1-yanvariga qadar profilaktika inspektorlarini o‘zlari biriktirilgan hududda xizmat turar joyi bilan ta’minlasin.
bir oy muddatda Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklari bilan birgalikda kriminogen vaziyat, aholi soni va hududlarning xususiyatlarini hisobga olgan holda toifalangan ichki ishlar organlari tayanch punktlarining yangilangan joylashuvini tasdiqlasin;
bir oy muddatda yangi barpo etilayotgan ichki ishlar organlari tayanch punktlarini joylashtirish va jihozlash, shu jumladan, qurilishi O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Mahalla institutini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi 2017-yil 3-fevraldagi PF–4944-sonli Farmoniga muvofiq amalga oshirilayotgan “Mahalla markazi” majmualari va fuqarolar yig‘inlari binolari namunaviy loyihalariga profilaktika inspektorlari uchun alohida xonalarni kiritishni nazarda tutgan holda Vazirlar Mahkamasiga takliflar kiritsin;
ichki ishlar organlari huquqbuzarliklar profilaktikasi bo‘linmalari xodimlarini tayyorlash, qayta tayyorlash va malakasini oshirish tizimini tanqidiy qayta ko‘rib chiqish asosida, zamonaviy talablar va ilg‘or xorijiy tajribani hisobga olgan holda O‘zbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligi Akademiyasida “Huquqbuzarliklar profilaktikasi faoliyati” mutaxassisligi bo‘yicha ta’lim oluvchilar sonini ko‘paytirish choralarini ko‘rsin;
Keyingi tahrirga qarang.
ikki oy muddatda Fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlari faoliyatini muvofiqlashtirish bo‘yicha respublika kengashi bilan birgalikda ichki ishlar organlari uchun kadrlar zaxirasini shakllantirish maqsadida “Mahalla posboni” jamoatchilik tuzilmalari rahbarlari lavozimiga asosan haqiqiy harbiy xizmatni o‘tagan shaxslarni (tanlov asosida) saralashning va tayinlashning samarali mezonlarini joriy etish bo‘yicha takliflarni Vazirlar Mahkamasiga kiritsin;
ikki oy muddatda qonun hujjatlariga ushbu qarordan kelib chiqadigan o‘zgartish va qo‘shimchalar to‘g‘risida Vazirlar Mahkamasiga takliflar kiritsin;
8. Ushbu qarorning ijrosini nazorat qilish O‘zbekiston Respublikasining Bosh vaziri A.N. Aripov va O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining Davlat maslahatchisi O.B. Murodov zimmasiga yuklansin.
1. O‘zbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligi Huquqbuzarliklar profilaktikasi bosh boshqarmasi (keyingi o‘rinlarda — Bosh boshqarma) O‘zbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligining (keyingi o‘rinlarda — IIV) ichki ishlar organlarining huquqbuzarliklar profilaktikasi bo‘linmalari faoliyatiga qonun hujjatlariga muvofiq uslubiy rahbarlik qilishni va uni muvofiqlashtirishni ta’minlovchi tarkibiy bo‘linmasi hisoblanadi.
2. Bosh boshqarma o‘z faoliyatida O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi, O‘zbekiston Respublikasining “Ichki ishlar organlari to‘g‘risida”gi, “Huquqbuzarliklar profilaktikasi to‘g‘risida”gi, “Voyaga yetmaganlar o‘rtasida nazoratsizlik va huquqbuzarliklarning profilaktikasi to‘g‘risida”gi va boshqa qonunlari, O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi palatalari qarorlari, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining farmonlari, qarorlari va farmoyishlari, Vazirlar Mahkamasining qarorlari va farmoyishlari, O‘zbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirining buyruqlari va farmoyishlari, shuningdek ushbu Nizomga amal qiladi.
3. Ichki ishlar organlari huquqbuzarliklar profilaktikasi bo‘linmalari tizimi quyidagilarni o‘z ichiga oladi:
O‘zbekiston Respublikasi IIV Transportda jamoat xavfsizligini ta’minlash boshqarmasining huquqbuzarliklar profilaktikasi bo‘linmasi;
Qoraqalpog‘iston Respublikasi IIV, Toshkent shahar Ichki ishlar bosh boshqarmasi (keyingi o‘rinlarda — IIBB), viloyatlar ichki ishlar boshqarmalari (keyingi o‘rinlarda — IIB)ning huquqbuzarliklar profilaktikasi boshqarmalari;
tuman (shahar) ichki ishlar boshqarmalari (bo‘limlari), transportda jamoat xavfsizligini ta’minlash bo‘limlarining huquqbuzarliklar profilaktikasi bo‘limlari (bo‘linmalari, guruhlari);
4. Bosh boshqarma O‘zbekiston Respublikasi Davlat gerbi tasviri tushirilgan va o‘zining to‘liq nomi yozilgan blanki va muhriga, shtampiga ega bo‘ladi, shuningdek O‘zbekiston Respublikasi ichki ishlar vaziri tomonidan ta’sis etiladigan va Bosh boshqarma faoliyatining o‘ziga xos xususiyatini ifodalovchi ramziy belgisiga ega bo‘lishi mumkin.
mamlakatdagi kriminogen vaziyat to‘g‘risidagi axborotni kompleks va tizimli tahlil qilish, huquqbuzarliklar profilaktikasida mavjud kuch va vositalardan foydalanish samaradorligini baholash, shuningdek ularning sodir etilish sabablarini va ularga imkon beruvchi shart-sharoitlarni bartaraf etish;
huquqbuzarliklar profilaktikasi bo‘linmalari faoliyatini, shu jumladan voyaga yetmaganlar va yoshlar o‘rtasida huquqbuzarliklar profilaktikasi bo‘yicha faoliyatini tashkil etish, muvofiqlashtirish va uslubiy ta’minlash, kadrlar salohiyatining doimiy ravishda mustahkamlanishini ta’minlash;
huquqbuzarliklar profilaktikasi bo‘linmalarida ozodlikdan mahrum qilish bilan bog‘liq bo‘lmagan jazolarni, shuningdek qamoqqa olish bilan bog‘liq bo‘lmagan ehtiyot choralarini ijro etish bo‘yicha faoliyatni belgilangan tartibda nazorat qilish;
qonunchilikni, huquqni qo‘llash amaliyotini, shuningdek huquqbuzarliklar profilaktikasi shakllari va usullarini yanada takomillashtirish bo‘yicha takliflar ishlab chiqish;
huquqbuzarliklar profilaktikasi bo‘yicha ichki ishlar organlarining boshqa bo‘linmalari, o‘zga davlat organlari va tashkilotlar, fuqarolik jamiyati institutlari bilan o‘zaro hamkorligini tashkil etish.
a) mamlakatdagi kriminogen vaziyat to‘g‘risidagi axborotni kompleks va tizimli tahlil qilish, huquqbuzarliklar profilaktikasida mavjud kuch va vositalardan foydalanish samaradorligini baholash, shuningdek ularning sodir etilish sabablarini va ularga imkon beruvchi shart-sharoitlarni bartaraf etish sohasida:
ichki ishlar organlarining quyi va boshqa bo‘linmalaridan viloyat, tuman va shaharlar bo‘yicha kriminogen vaziyat haqidagi axborotni talab qilib olish va umumlashtirish;
kriminogen vaziyat haqida olinayotgan axborotni tizimli ravishda o‘rganishni amalga oshirish, ichki ishlar organlarining mavjud kuch va vositalarini joylashtirishda yo‘l qo‘yilgan kamchilik va nuqsonlarni, shuningdek huquqbuzarliklar sodir etilishga imkon beruvchi omillarni aniqlash;
mamlakatning ta’lim, madaniy-ko‘ngilochar, sport-sog‘lomlashtirish muassasalarida va boshqa tashkilotlarida voyaga yetmaganlar bilan tarbiyaviy ishlar ahvolini o‘rganish;
huquqbuzarliklar profilaktikasiga, ularning sodir etilishi sabablari va ularga imkon beruvchi shart-sharoitlarni bartaraf etishga yo‘naltirilgan, shu jumladan boshqa davlat organlari va tashkilotlari, fuqarolik jamiyati institutlari bilan birgalikda o‘tkaziladigan tadbirlarning istiqbolli va joriy rejalashtirilishini tashkil etish;
O‘zbekiston Respublikasi IIV rahbariyatiga huquqbuzarliklar profilaktikasi samaradorligini oshirish, kuch va vositalarni oqilona joylashtirish va qayta taqsimlash bo‘yicha takliflar taqdim etish;
davlat organlari, jamoat tashkilotlari va boshqa tashkilotlar rahbarlariga huquqbuzarliklarning sodir etilish sabablarini va ularga imkon beruvchi shart-sharoitlarni bartaraf etish, shu jumladan tegishli infratuzilmani rivojlantirish bo‘yicha taqdimnomalar kiritish;
huquqbuzarliklar profilaktikasi sohasida ma’lumot-axborot fondini shakllantirish, hisobga olishlarni markazlashtirish, statistik hisobot yuritish;
b) huquqbuzarliklar profilaktikasi bo‘linmalari faoliyatini, shu jumladan voyaga yetmaganlar va yoshlar o‘rtasida huquqbuzarliklar profilaktikasi bo‘yicha faoliyatini tashkil etish, muvofiqlashtirish va uslubiy ta’minlash, kadrlar salohiyatining doimiy ravishda mustahkamlanishini ta’minlash sohasida:
ichki ishlar organlarining huquqbuzarliklar profilaktikasi bo‘linmalari faoliyatini o‘rganishni tashkil etish;
ichki ishlar organlari huquqbuzarliklar profilaktikasi bo‘linmalariga amaliy yordam ko‘rsatish, ularning ishini samarali tashkil etish uchun metodik va boshqa materiallar ishlab chiqish;
huquqbuzarliklar profilaktikasi bo‘linmalari xodimlari tomonidan qonunchilik talablarini, xizmat intizomini hamda odob-axloq qoidalarini buzish holatlari, shuningdek ichki ishlar organlari xodimlari obro‘sini tushiradigan boshqa xatti-harakatlar bo‘yicha tekshiruvlar o‘tkazish;
ichki ishlar organlari huquqbuzarliklar profilaktikasi bo‘linmalari faoliyatida qonuniylikni mustahkamlashga, xodimlar tomonidan suiste’molchilik va boshqa noqonuniy harakatlarga yo‘l qo‘yilishining oldini olishga qaratilgan kompleks chora-tadbirlarni ishlab chiqish va amalga oshirish;
ichki ishlar organlarining huquqbuzarliklar profilaktikasi bo‘linmalari tomonidan huquqbuzarliklar profilaktikasiga oid qonunchilik, davlat dasturlari va boshqa dasturlar bajarilishi ustidan monitoring va nazorat qilish;
huquqbuzarliklar profilaktikasi bo‘linmalarining kadrlar salohiyatini mustahkamlash maqsadida belgilangan tartibda kadrlarni tanlash va joy-joyiga qo‘yishni amalga oshirish;
ichki ishlar organlari huquqbuzarliklar profilaktikasi bo‘linmalari xodimlarini tayyorlash, qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish tizimini takomillashtirish, zamonaviy ta’lim texnologiyalaridan, jadal o‘qitish uslublaridan keng foydalanish;
ichki ishlar organlari tayanch punktlarining moddiy-texnik jihozlanishi va infratuzilmasining rivojlanishini ta’minlash bo‘yicha choralar ishlab chiqish, profilaktika inspektorlari uchun munosib xizmat sharoitlarini yaratish;
v) huquqbuzarliklar profilaktikasi bo‘linmalarida ozodlikdan mahrum qilish bilan bog‘liq bo‘lmagan jazolarni, shuningdek qamoqqa olish bilan bog‘liq bo‘lmagan ehtiyot choralarini ijro etish bo‘yicha faoliyatni belgilangan tartibda nazorat qilish sohasida:
huquqbuzarliklar profilaktikasi bo‘linmalarining ozodlikdan mahrum qilish bilan bog‘liq bo‘lmagan jazolarni, shuningdek qamoqqa olish bilan bog‘liq bo‘lmagan ehtiyot choralarini ijro etish bo‘yicha faoliyatini tekshirishni amalga oshirish;
huquqbuzarliklar profilaktikasi bo‘linmalari tomonidan ozodlikdan mahrum qilish bilan bog‘liq bo‘lmagan jazolarni, shuningdek qamoqqa olish bilan bog‘liq bo‘lmagan ehtiyot choralarini ijro etish chog‘ida fuqarolarning huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlarining buzilishiga yo‘l qo‘ymaslik bo‘yicha o‘z vakolatlari doirasida zarur choralarni ko‘rish;
ichki ishlar organlarining ozodlikdan mahrum qilish bilan bog‘liq bo‘lmagan jazolarni, shuningdek qamoqqa olish bilan bog‘liq bo‘lmagan ehtiyot choralarini ijro etish bo‘yicha faoliyatiga zamonaviy texnologiyalarni keng tatbiq etish yuzasidan choralar ishlab chiqish;
ichki ishlar organlari profilaktik hisobida turuvchi shaxslarning axloqan tuzalishi va qayta huquqbuzarlik sodir etishlarining oldini olish maqsadida ular bilan olib boriladigan profilaktika ishlarini takomillashtirish;
g) qonunchilikni, huquqni qo‘llash amaliyotini, shuningdek huquqbuzarliklar profilaktikasi shakllari va usullarini yanada takomillashtirish bo‘yicha takliflar ishlab chiqish sohasida:
huquqbuzarliklar profilaktikasini tashkil qilish masalalari bo‘yicha normativ-huquqiy va idoraviy hujjatlar loyihalari va boshqa hujjatlarni ishlab chiqish tashabbusi bilan chiqish va ushbu jarayonda bevosita ishtirok etish;
huquqbuzarliklar profilaktikasiga zamonaviy kriminalistik texnika, axborot-kommunikatsiya texnologiyalari, kriminalistik va ma’lumotlar tezkor-ma’lumot bazalarining joriy qilinishini ta’minlash, huquqbuzarliklar profilaktikasi usullarini takomillashtirish bo‘yicha takliflar kiritish;
huquqbuzarliklar profilaktikasi faoliyatini takomillashtirish masalalari yuzasidan axborot-tahliliy materiallar, obzorlar va tavsiyalar tayyorlash;
ichki ishlar organlari faoliyatida, shu jumladan xorijiy davlatlarda huquqbuzarliklar profilaktikasi sohasida samarali foydalanilayotgan ijobiy tajribani o‘rganish, umumlashtirish va yoyish;
oliy ta’lim, ilmiy-tadqiqot muassasalari va boshqa tashkilotlar bilan hamkorlikda huquqbuzarliklar profilaktikasini tashkil etish bo‘yicha samarali shakl va usullarni hamda ishlashning yagona prinsiplarini ishlab chiqish;
d) huquqbuzarliklar profilaktikasi bo‘yicha ichki ishlar organlarining boshqa bo‘linmalari, o‘zga davlat organlari va tashkilotlar, fuqarolik jamiyati institutlari bilan o‘zaro hamkorligini tashkil etish sohasida:
huquqbuzarliklar profilaktikasi va jinoyatchilikka qarshi kurashish bo‘yicha Respublika idoralararo komissiyasining ishchi organi funksiyasini bajarish;
davlat organlari, ta’lim va sog‘liqni saqlash muassasalari, jamoat birlashmalari bilan birgalikda voyaga yetmaganlarni o‘qitish va ijtimoiy-huquqiy himoyalash, ularning bo‘sh vaqtini mazmunli o‘tkazishlarini tashkil etish bo‘yicha tadbirlar o‘tkazish, voyaga yetmaganlar va yoshlar bilan ishlashdagi umumiy yondashuvlarni ishlab chiqish;
aholining turmush darajasini oshirish, ijtimoiy keskinlikni yumshatish, huquqbuzarliklarning sodir etilishi sabablari va ularga imkon beruvchi shart-sharoitlarni bartaraf etishning asosiy sharti sifatida tadbirkorlikni rivojlantirish va aholi bandligini ta’minlashda mahalliy davlat hokimiyati organlariga ko‘maklashish;
ta’lim muassasalarida ichki ishlar organlari, boshqa davlat idoralari va tashkilotlardan mutaxassislarni jalb qilgan holda, fuqarolarning huquqiy ongi va huquqiy madaniyatini oshirishga qaratilgan tadbirlarni tashkil etish;
huquqbuzarliklar profilaktikasining dolzarb masalalari bo‘yicha seminarlar va “davra suhbatlari” o‘tkazish.
O‘zbekiston Respublikasi IIV bo‘linmalari, boshqa davlat organlari va tashkilotlardan boshqaruv qarorlarini qabul qilish, axborot-tahliliy va hisobot ma’lumotlarini tayyorlash uchun zarur bo‘lgan hujjatlar (ularning nusxalari), ma’lumotlar va boshqa materiallarni so‘rash hamda olish;
ichki ishlar organlari huquqbuzarliklar profilaktikasi bo‘linmalarining hujjatlari va materiallari bilan tanishish, ularning ijrosi haqida zarur ma’lumotlarni olish;
O‘zbekiston Respublikasi IIV rahbariyatiga davlat organlariga va boshqa tashkilotlarga, mansabdor shaxslarga huquqbuzarliklarning sodir etilish sabablari va ularga imkon beruvchi shart-sharoitlarni bartaraf etish bo‘yicha, bajarilishi majburiy bo‘lgan taqdimnomalar yo‘llash haqida takliflar kiritish;
ichki ishlar organlarining boshqa bo‘linmalaridan ichki ishlar organlari huquqbuzarliklar profilaktikasi bo‘linmalari zimmasiga yuklatilgan tadbirlarni amalga oshirishda ko‘maklashishni talab qilish;
ichki ishlar organlarining huquqbuzarliklar profilaktikasi bo‘linmalari zimmasiga yuklatilgan vazifalarni hal qilish maqsadida ichki ishlar organlari ma’lumotlar bazasidan foydalanish;
ichki ishlar organlarining huquqbuzarliklar profilaktikasi bo‘linmalarida qonuniylik va xizmat intizomiga rioya etilishi ahvolini o‘rganish;
ichki ishlar organlarining huquqbuzarliklar profilaktikasi bo‘linmalari xodimlari tomonidan qonuniylik va xizmat intizomini buzishga oid aniqlangan holatlar bo‘yicha tegishli choralar ko‘rish;
ichki ishlar organlarining huquqbuzarliklar profilaktikasi bo‘linmalarining moddiy-texnika ta’minotini yaxshilash, xodimlarning malakasini oshirish va qayta tayyorlash bo‘yicha takliflar kiritish.
fuqarolarning huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlarini, jismoniy va yuridik shaxslarning mol-mulkini, shaxs, jamiyat va davlat xavfsizligini himoya qilish bo‘yicha o‘z vakolatlari doirasida zarur choralar ko‘rish;
ichki ishlar organlari huquqbuzarliklar profilaktikasi bo‘linmalarining ish faoliyati haqida zarur ma’lumotlarni tayyorlash va O‘zbekiston Respublikasi IIV rahbariyatiga taqdim etish.
9. Bosh boshqarma o‘z zimmasiga yuklatilgan vazifa va funksiyalarni samarali bajarilishi uchun javobgardir.
Oldingi tahrirga qarang.
10. Bosh boshqarmaga O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi bilan kelishilgan holda ichki ishlar vaziri tomonidan lavozimga tayinlanadigan boshliq rahbarlik qiladi.
(10-band O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019-yil 1-fevraldagi PF-5650-sonli Farmoni tahririda)
11. Bosh boshqarma boshlig‘ining O‘zbekiston Respublikasi ichki ishlar vaziri tomonidan o‘rnatilgan tartibda lavozimga tayinlanadigan va lavozimdan ozod etiladigan ikki nafar o‘rinbosari bo‘ladi.
Keyingi tahrirga qarang.
Bosh boshqarma faoliyatiga bevosita rahbarlikni amalga oshiradi va Bosh boshqarma zimmasiga yuklatilgan vazifalar, funksiyalar va majburiyatlarning tegishli tarzda bajarilishi uchun shaxsan javob beradi;
o‘z o‘rinbosarlari o‘rtasida funksional vazifalarni taqsimlaydi, ular zimmasiga yuklatilgan majburiyatlarning bajarilishi ustidan nazoratni amalga oshiradi;
o‘z vakolat doirasida ko‘rsatmalar chiqaradi va ichki ishlar organlarining huquqbuzarliklar profilaktikasi bo‘linmalari jami shaxsiy tarkibi tomonidan bajarilishi majburiy bo‘lgan buyruq va farmoyishlar loyihalarini O‘zbekiston Respublikasi IIV rahbariyatiga kiritadi;
huquqbuzarliklar profilaktikasi jarayonida ichki ishlar organlarining boshqa bo‘linmalari bilan hamkorlikni muvofiqlashtiradi;
kadrlarni tanlash, joy-joyiga qo‘yish, lavozimga o‘tkazish va ularning kasbiy tayyorgarligini hamda xizmat intizomiga rioya etilishini tashkil qiladi, ichki ishlar organlarining huquqbuzarliklar profilaktikasi bo‘linmalari xodimlarini o‘rnatilgan tartibda qayta tayyorlash va malaka oshirishga yuboradi;
Bosh boshqarma xodimlariga maxsus unvonlar berish, rag‘batlantirish, shu jumladan, mukofotlash hamda ularga intizomiy jazolar qo‘llash haqidagi takliflarni o‘rnatilgan tartibda O‘zbekiston Respublikasi IIV rahbariyatiga taqdim etadi;
Bosh boshqarmada o‘rnatilgan tartibda safarbarlik tayyorgarlikni tashkil etadi va ta’minlaydi, shuningdek, fuqaro muhofazasi bo‘yicha tadbirlarning bajarilishini ta’minlaydi;
Bosh boshqarma bo‘linmalarida maxfiylik rejimiga rioya etilishi, shu jumladan axborotning texnik himoyasi bo‘yicha tadbirlarning tashkil etilishi uchun javob beradi;
o‘z vakolati doirasida ichki ishlar organlari huquqbuzarliklar profilaktikasi bo‘linmalari rahbar xodimlarini tanlash va joy-joyiga qo‘yishda ishtirok etadi;
ichki ishlar organlarining huquqbuzarliklar profilaktikasi bo‘linmalari faoliyati ustidan bevosita va o‘zining o‘rinbosarlari orqali nazoratni amalga oshiradi;
ichki ishlar organlarining huquqbuzarliklar profilaktikasi bo‘linmalari rahbarlari hisobotlarini eshitadi;
o‘ziga bo‘ysunuvchi ichki ishlar organlari huquqbuzarliklar profilaktikasi bo‘linmalari xodimlari harakatlarining qonunga muvofiqligi yuzasidan jismoniy va yuridik shaxslarning murojaatlari bo‘yicha shuningdek, xodimlar tomonidan qonun buzilishining har bir aniqlangan holati bo‘yicha o‘rnatilgan tartibda tekshiruvlar o‘tkazilishini ta’minlaydi;
ichki ishlar organlarining huquqbuzarliklar profilaktikasi bo‘linmalari shtat birliklari sonini qayta taqsimlash haqida takliflar kiritadi;
Bosh boshqarma zimmasiga yuklatilgan vazifalar va funksiyalardan kelib chiqqan holda boshqa vakolatlarni amalga oshiradi.
13. Safdorlar tarkibidan tashqari, Bosh boshqarma xodimlari Bosh boshqarma boshlig‘i taqdimiga binoan, O‘zbekiston Respublikasi ichki ishlar vaziri tomonidan, O‘zbekiston Respublikasi IIV transportda jamoat xavfsizligini ta’minlash boshqarmasining huquqbuzarliklar profilaktikasi bo‘limi xodimlari esa transportda jamoat xavfsizligini ta’minlash boshqarmasi boshlig‘ining Bosh boshqarma boshlig‘i bilan kelishilgan taqdimiga muvofiq O‘zbekiston Respublikasi ichki ishlar vaziri tomonidan lavozimga tayinlanadi va lavozimdan ozod etiladi.
14. Qoraqalpog‘iston Respublikasi IIV, Toshkent shahar IIBB, viloyatlar IIBning huquqbuzarliklar profilaktikasi boshqarmalari boshliqlari O‘zbekiston Respublikasi ichki ishlar vaziri tomonidan tegishincha Qoraqalpog‘iston Respublikasi ichki ishlar vaziri, Toshkent shahar IIBB va viloyatlar IIB boshliqlari taqdimiga muvofiq lavozimga tayinlanadi va lavozimdan ozod etiladi.
Keyingi tahrirga qarang.
15. Qoraqalpog‘iston Respublikasi IIV, Toshkent shahar IIBB, viloyatlar IIBning huquqbuzarliklar profilaktikasi boshqarmalari xodimlari Qoraqalpog‘iston Respublikasi ichki ishlar vaziri, Toshkent shahar IIBB va viloyatlar IIB boshliqlari tomonidan Qoraqalpog‘iston Respublikasi IIV, Toshkent shahar IIBB, viloyatlar IIB huquqbuzarliklar profilaktikasi boshqarmalari tegishli boshliqlarining taqdimiga muvofiq lavozimga tayinlanadi va lavozimdan ozod etiladi.
Keyingi tahrirga qarang.
Oldingi tahrirga qarang.
Keyingi tahrirga qarang.
Toshkent shahar ichki ishlar bosh boshqarmasi boshlig‘ining yoshlar masalalari bo‘yicha o‘rinbosari, tuman (shahar) ichki ishlar organlari faoliyatini muvofiqlashtirish boshqarmalari boshliqlarining yoshlar masalalari bo‘yicha o‘rinbosarlari, tuman (shahar) ichki ishlar boshqarmalari (bo‘limlari) boshlig‘ining yoshlar masalalari bo‘yicha o‘rinbosari — huquqbuzarliklar profilaktikasi bo‘limi (bo‘linmasi) boshlig‘i O‘zbekiston Yoshlar ittifoqi Markaziy Kengashi raisi tavsiyasi asosida ichki ishlar vaziri tomonidan lavozimga tayinlanadi.
(16-band O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018-yil 1-iyundagi PF-5454-sonli Farmoni tahririda — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 01.06.2018-y., 06/18/5454/1290-son)
17. Bosh boshqarma faoliyati ustidan nazorat O‘zbekiston Respublikasi ichki ishlar vaziri tomonidan amalga oshiriladi.
18. Ish yuritish va maxfiylik tartibi bo‘yicha tadbirlar Bosh boshqarma tomonidan mustaqil ravishda o‘rnatilgan tartibda amalga oshiriladi.
19. Ichki ishlar organlarining huquqbuzarliklar profilaktikasi bo‘linmalarini qurol-aslaha, maxsus texnika va boshqa moddiy-texnika vositalari hamda mulk bilan ta’minlash o‘rnatilgan tartibda amalga oshiriladi.
Keyingi tahrirga qarang.
1. Ushbu Nizom ichki ishlar organlari tayanch punktlari (keyingi o‘rinlarda — tayanch punkti) faoliyatining vazifalari va tashkiliy-huquqiy asoslarini, profilaktika inspektorlarining vakolatlari, huquq va majburiyatlarini, ularning davlat organlari va boshqa tashkilotlar, fuqarolik jamiyati institutlari hamda aholi bilan huquqbuzarliklar profilaktikasi sohasida hamkorlik qilish tartibini belgilaydi.
2. Tayanch punktlari tuman (shahar) ichki ishlar boshqarmalari (bo‘limlari)ning asosiy quyi bo‘g‘ini hisoblanib, ular ichki ishlar organlarining jamoatchilik bilan hamkorligini ta’minlash hamda qishloqlar, ovullar va mahallalarda jamoat tartibi, fuqarolar xavfsizligi, huquqbuzarliklar profilaktikasi hamda jinoyatchilikka qarshi kurashishni bevosita ta’minlash maqsadida tashkil etiladi.
Oldingi tahrirga qarang.
Tayanch punktlari o‘z faoliyatini profilaktika katta inspektorlari va profilaktika inspektorlari (keyingi o‘rinlarda — profilaktika inspektorlari) hamda profilaktika (katta) inspektorlarining jamoat tartibini saqlash bo‘yicha yordamchilari tarkibida amalga oshiradi.
(2-bandning ikkinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019-yil 30-maydagi PF-5732-sonli Farmoni tahririda — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 30.05.2019-y., 06/19/5732/3212-son)
Keyingi tahrirga qarang.
Tayanch punktlari faoliyatini tashkil etish uchun ichki ishlar organlarining boshqa bo‘linmalari ham jalb etilishi mumkin.
huquqbuzarliklar profilaktikasini, ayniqsa voyaga yetmaganlar va yoshlar o‘rtasida tashkil etish, huquqbuzarliklarning sodir etilishi sabablarini, ularga imkon beruvchi shart-sharoitlarni aniqlash, o‘rganish va bartaraf etish;
Oldingi tahrirga qarang.
jinoyatlarni aniqlash, bartaraf etish va fosh etishda, tergov, sud va sud hujjatlarini ijro etishdan yashirinib yurgan shaxslarni, shuningdek bedarak yo‘qolgan fuqarolarni qidirishda ishtirok etish;
(3-bandning uchinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018-yil 15-fevraldagi PF-5343-sonli Farmoni tahririda)
voyaga yetmaganlar va yoshlar bilan ularni Vatanga muhabbat, vatanparvarlik, milliy va umuminsoniy qadriyatlarga hurmat ruhida tarbiyalashga, yosh avlodni terrorizm, diniy ekstremizm, zo‘ravonlik va shafqatsizlik g‘oyalaridan himoyalashga yo‘naltirilgan ishlarni bevosita amalga oshirish;
aholi bilan uning eng muhim muammolarini hal etish va ijtimoiy keskinlikni yumshatish masalalarida to‘g‘ridan-to‘g‘ri ochiq muloqotni yo‘lga qo‘yish;
huquqbuzarliklardan jabrlanganlarning, g‘ayrijtimoiy xulq-atvorga ega, huquqbuzarlik sodir etishga moyil, shuningdek huquqbuzarlik sodir etgan shaxslarning ijtimoiy reabilitatsiyasi va moslashuvini ta’minlash;
huquqbuzarliklar profilaktikasi, fuqarolarning huquqiy madaniyatini oshirish masalalari bo‘yicha ichki ishlar organlarining boshqa bo‘linmalari, davlat organlari, tashkilotlar, fuqarolarning o‘zini-o‘zi boshqarish organlari, ommaviy axborot vositalari bilan o‘zaro hamkorlikni amalga oshirish.
4. Profilaktika inspektorlari lavozimlariga oliy ma’lumotga ega, kasbiy, axloqiy-ruhiy va jismoniy jihatdan tayyorgarlik ko‘rgan, huquqbuzarliklar profilaktikasi shakllari va usullarini amalda qo‘llash ko‘nikmalariga ega bo‘lgan shaxslar tayinlanadilar.
Profilaktika katta inspektorlari lavozimlariga ichki ishlar organlarining huquqbuzarliklar profilaktikasi bo‘linmalarida kamida besh yillik ish stajiga ega bo‘lgan shaxslar tayinlanadilar.
5. Profilaktika inspektori lavozimiga tayinlash va lavozimdan ozod etish Qoraqalpog‘iston Respublikasi ichki ishlar vaziri, Toshkent shahar Ichki ishlar bosh boshqarmasi (keyingi o‘rinlarda — IIBB), viloyatlar ichki ishlar boshqarmalari (keyingi o‘rinlarda — IIB) boshliqlari tomonidan amalga oshiriladi.
Keyingi tahrirga qarang.
Profilaktika inspektori tegishli xalq deputatlari tuman (shahar) Kengashi qarori bilan lavozimga tasdiqlanib, uning majlisida quyidagi mazmundagi qasamyodni qabul qilgan vaqtdan boshlab lavozimga kirishgan deb hisoblanadi:
Keyingi tahrirga qarang.
“Men, (familiyasi, ismi, otasining ismi), _______-sonli tayanch punkti profilaktika inspektori lavozimiga kirishar ekanman, o‘z burchimni va menga ishonib topshirilgan hududda fuqarolarning konstitutsiyaviy huquqlarini himoya qilish, tinchlik, osoyishtalik, xavfsizlik va jamoat tartibini mustahkamlash borasida menga yuklatilgan majburiyatlarni vijdonan, sitqidildan bajarishga qasamyod qilaman”.
6. Profilaktika inspektori lavozimiga birinchi marotaba tayinlanayotgan shaxslar, shuningdek, ushbu lavozimda uch yil xizmat qilgan shaxslar tegishlicha o‘rnatilgan tartibda kasbiy tayyorgarlik kursini va malaka oshirishni o‘taydilar.
7. Birinchi bor lavozimga tayinlangan profilaktika inspektoriga O‘zbekiston Respublikasi ichki ishlar vaziri tomonidan belgilanadigan tartibda bir yil muddatga tajribali profilaktika inspektorlari orasidan murabbiy biriktiriladi.
Keyingi tahrirga qarang.
8. Profilaktika inspektorlari uch yilda bir marta ularning xizmat faoliyatlari va erishgan natijalarini baholash, xizmatlaridagi intizom va qonuniylikni mustahkamlash maqsadida O‘zbekiston Respublikasi ichki ishlar vaziri tomonidan belgilanadigan tartibda attestatsiyadan o‘tadilar.
Keyingi tahrirga qarang.
9. Profilaktika inspektorlari faoliyati samaradorligini baholashning asosiy mezonlari quyidagilar hisoblanadi:
tayanch punkti faoliyati, uning huquq-tartibot va fuqarolar xavfsizligini ta’minlash vazifalarini hal etishdagi o‘rni to‘g‘risida ijobiy jamoatchilik fikrining shakllanganligi;
qonuniylik va huquq-tartibotning, qonun hujjatlari talablariga so‘zsiz rioya etilishining ta’minlanishi;
o‘z vaqtida va to‘liq huquqbuzarliklarning aniqlanishi, ularni sodir etgan shaxslarning topilishi, shuningdek javobgarlikning muqarrarligi prinsipiga rioya etilishining ta’minlanishi;
huquqbuzarliklar profilaktikasi hamda aholining huquqiy madaniyati va ongini oshirish bo‘yicha chora-tadbirlarning mukammalligi va ta’sirchanligi;
fuqarolarning huquq va erkinliklari hamda jamiyat va davlat manfaatlariga so‘zsiz rioya etilishining ta’minlanishi;
ichki ishlar organlari hisobida turgan shaxslar bilan olib borilgan profilaktik ishlarning samaradorligi;
huquqbuzarliklar profilaktikasida davlat tashkilotlari, boshqa tashkilotlar va aholi bilan hamkorlik darajasi.
Keyingi tahrirga qarang.
10. O‘zbekiston Respublikasi IIVning Huquqbuzarliklar profilaktikasi bosh boshqarmasi, Qoraqalpog‘iston Respublikasi IIV, Toshkent shahar IIBB va viloyatlar IIBlarining huquqbuzarliklar profilaktikasi boshqarmalari har chorakda profilaktika inspektorlari faoliyati natijalarini ko‘rib chiqadilar, umumlashtiradilar va baholaydilar, ularning natijalari bo‘yicha takliflar ishlab chiqadilar hamda profilaktika inspektorlari faoliyatining samaradorligini oshirishga qaratilgan choralarni amalga oshiradilar.
Keyingi tahrirga qarang.
11. Profilaktika inspektorlari yuqori darajadagi kasbiy ko‘nikmalari va huquqiy madaniyati, fidokorona mehnati, mardligi va ko‘rsatgan jasorati uchun o‘rnatilgan tartibda rag‘batlantiriladilar.
12. Tayanch punktlariga yuklatilgan vazifalarni bajarish uchun profilaktika inspektorlari quyidagi vakolatlarni amalga oshiradilar:
qishloqlar, ovullar va mahallalardagi kriminogen vaziyatni, huquqbuzarliklarning sodir etilish sabablari va ularga imkon beruvchi shart-sharoitlarni o‘rganadilar, shuningdek o‘rganish natijalari bo‘yicha yuqori turuvchi ichki ishlar organlariga tegishli ma’lumot va takliflarni taqdim etadilar;
huquqbuzarliklarni aniqlash va ularga chek qo‘yish, huquqbuzarliklarning sodir etilishi sabablari va ularga imkon beruvchi shart-sharoitlarni bartaraf etish bo‘yicha maxsus profilaktik chora-tadbirlarni, shuningdek, huquqbuzarliklarni sodir etishga moyil shaxslar bilan profilaktika ishlarini amalga oshiradilar;
o‘quvchilarining ta’lim muassasalaridagi davomatini nazorat qiladilar, ijtimoiy xavfli holatda bo‘lgan va ta’lim muassasalariga qatnamaydigan voyaga yetmaganlar va yoshlar, shuningdek, ushbu toifadagi shaxslarning ota-onalari bilan profilaktika ishlarini olib boradilar;
taqiqlangan tashkilotlar hamda terrorchilik, ekstremistik va boshqa g‘ayriqonuniy va buzg‘unchilik yo‘nalishidagi guruhlar faoliyatiga aloqador shaxslarni aniqlaydilar;
o‘rnatilgan tartibda profilaktik hisobga olishni, shu jumladan, huquqbuzarliklar, ularni sodir etgan shaxslar va huquqbuzarliklardan jabrlanganlar hisobini yuritadilar;
jinoyatlarni aniqlash va fosh etish hamda surishtiruv, tergov va sud organlaridan yashirinib yurgan, jinoiy jazodan bo‘yin tovlayotgan, bedarak yo‘qolgan shaxslarni hamda qonun hujjatlarida nazarda tutilgan holatlarda boshqa shaxslarni qidirish, shuningdek, shaxsi noma’lum murdalarning shaxsini aniqlash bo‘yicha tezkor qidiruv tadbirlarini amalga oshirishga ko‘maklashadilar;
12-bandning yettinchi xatboshisiga O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018-yil 15-fevraldagi PF-5343-sonli Farmoniga asosan o‘zgartirish kiritilgan. Rus tili matniga qarang.
aholi bilan muntazam ravishda mavjud muammolarni o‘rganish va ularni hal etishning maqbul yo‘llarini aniqlashga qaratilgan uchrashuvlar o‘tkazib boradilar;
mahalliy davlat hokimiyati organlari, fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlari va boshqa manfaatdor tashkilotlarga huquqbuzarliklarning sodir etilishi sabablari hamda ularga imkon beruvchi shart-sharoitlarni bartaraf etishga qaratilgan, shu jumladan, infratuzilmani rivojlantirish va yoshlarning bo‘sh vaqtini mazmunli o‘tkazishlarini tashkil etish yuzasidan takliflar kiritadilar;
davlat organlari, jamoat va boshqa tashkilotlar rahbarlariga huquqbuzarliklarning sodir etilishi sabablari hamda ularga imkon beruvchi shart-sharoitlarni bartaraf etish bo‘yicha taqdimnomalar kiritadilar;
huquqbuzarliklardan jabrlangan, g‘ayriijtimoiy xulq-atvorga ega, huquqbuzarliklar sodir etishga moyil hamda huquqbuzarlik sodir etgan shaxslarga huquqiy, ijtimoiy, psixologik, tibbiy, pedagogik va boshqa turdagi yordamlarni ko‘rsatish, shuningdek ularga jamiyatda qabul qilingan xulq-atvor normalari va qoidalarini singdirishga qaratilgan choralarni amalga oshiradilar;
huquqbuzarliklar profilaktikasi, fuqarolarning huquqiy ongi va madaniyatini oshirish, ularga qonunga hurmat hissini singdirish bo‘yicha tadbirlarni, shu jumladan, davlat organlari va tashkilotlari, fuqarolik jamiyati institutlari vakillarini jalb etgan holda, o‘tkazadilar;
jismoniy shaxslarni va yuridik shaxslarning vakillarini qabul qiladilar, ularning murojaatlarini, shu jumladan, tayyorlanayotgan yoki sodir etilgan huquqbuzarliklar haqidagi xabarlarini qonun hujjatlarida o‘rnatilgan tartibda ko‘rib chiqadilar;
doimiy yashash joyini uzoq muddatga tark etgan shaxslarni aniqlaydilar va hisobini yuritadilar, ularning chet elda bo‘lish joylari va muddatlarini aniqlash yuzasidan qarindoshlari bilan muntazam ish olib boradilar, uzoq muddat mobaynida chet elda bo‘lib qaytgan shaxslar bilan profilaktik ishlarni amalga oshiradilar;
biriktirilgan hududdagi har bir oilani aylanib chiqadilar va ularni o‘rganadilar, notinch oilalarni aniqlaydilar, ular bilan profilaktik ishlar olib boradilar, shu jumladan, fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlari bilan birgalikda ularning maishiy va boshqa muammoli masalalarini hal etishga ko‘maklashadilar;
ozodlikdan mahrum qilish bilan bog‘liq bo‘lmagan jinoiy jazoga mahkum qilingan shaxslar, shuningdek qamoqda saqlash bilan bog‘liq bo‘lmagan ehtiyot chorasi qo‘llanilgan shaxslar ustidan o‘rnatilgan tartibda nazoratni amalga oshiradilar, ular bilan profilaktik ishlar olib boradilar;
jazoni ijro etish muassasalaridan ozod etilgan va ichki ishlar organlari ma’muriy nazoratiga qo‘yilgan shaxslarga tarbiyaviy-profilaktik ta’sir choralarini, ularga nisbatan qonun hujjatlarida nazarda tutilgan cheklovlar qo‘llashni amalga oshiradilar;
fuqarolar, ayniqsa, voyaga yetmaganlar va yoshlar o‘rtasida qonun hujjatlari talablariga rioya etish, huquqbuzarliklar profilaktikasi, jamoat tartibini saqlash va jamoat xavfsizligini ta’minlash masalalarida tushuntirish ishlarini tashkil etadilar;
Oldingi tahrirga qarang.
doimiy yashash joyi yoki vaqtincha turgan joyi bo‘yicha ro‘yxatga olinmagan yoxud boshqacha tarzda pasport-viza rejimi talablarini buzgan holda yashayotgan shaxslarni aniqlaydilar, fuqarolarning turar joylari ijarasi yoki ulardan tekin foydalanish to‘g‘risidagi shartnomalarning mavjudligini tekshiradilar;
(12-bandning yigirmanchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2021-yil 26-yanvardagi PF-6146-sonli Farmoni tahririda — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 27.01.2021-y., 06/21/6146/0065-son)
turar joy egalari va xususiy mulkdorlar shirkatlari tomonidan uy-joy fondi va uy atrofi hududlaridan foydalanishda xavfsizlik qoidalariga, shu jumladan, ko‘p qavatli uylarning chordoq va yerto‘lalari hamda boshqa qo‘shimcha bino va xonalardan foydalanishda xavfsizlik qoidalariga rioya etilishi bo‘yicha choralar ko‘radilar;
egasiz turar joylarni aniqlash va ularning saqlanishini nazorat qilish bo‘yicha qonun hujjatlarida belgilangan tartibda choralar ko‘radilar;
giyohvandlik vositalari, psixotrop moddalar va prekursorlarning noqonuniy aylanishi va iste’mol qilinishi, alkogol va tamaki mahsulotlarining noqonuniy ishlab chiqarilishi va sotilishining oldini olish bo‘yicha tadbirlarni amalga oshiradi;
pornografik mazmundagi mahsulotlar, fohishabozlik va OIV/OITSning, ayniqsa, voyaga yetmaganlar va yoshlar o‘rtasida yoyilishi hamda fohishaxonalarning saqlanishiga chek qo‘yish, ichki ishlar organlari sohaviy xizmatlarining ushbu yo‘nalishdagi ishlarini muvofiqlashtirish bo‘yicha tadbirlar o‘tkazadilar;
huquqbuzarliklar sodir etgan voyaga yetmaganlarga nisbatan qonun hujjatlarida nazarda tutilgan ta’sir choralarini qo‘llash to‘g‘risida tegishli organ va muassasalarga takliflar kiritadilar;
voyaga yetmaganlarning nazoratsizligi, qarovsizligi va huquqbuzarliklari holatlari hamda ularga imkon beruvchi sabab va shart-sharoitlar to‘g‘risida tegishli tashkilotlarni o‘rnatilgan tartibda xabardor qiladilar;
ta’lim, madaniy-ko‘ngilochar, sport-sog‘lomlashtirish muassasalari va boshqa tashkilotlarda (to‘garaklar, klublar va h.k.) voyaga yetmaganlar bilan olib borilayotgan tarbiyaviy ishlar ahvolini o‘rganadilar;
vasiylik va homiylik organlariga yetim bolalar va ota-onalar qarovisiz qolgan bolalarni joylashtirishda ko‘maklashadilar;
Oldingi tahrirga qarang.
huquqbuzarliklar profilaktikasi masalalari bo‘yicha fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlari, voyaga yetmaganlar ishlari bo‘yicha komissiyalar va ommaviy axborot vositalari bilan hamkorlikni hamda bu boradagi ishlarning muvofiqlashtirilishini ta’minlaydilar;
(12-bandning yigirma to‘qqizinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019-yil 30-maydagi PF-5732-sonli Farmoni tahririda — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 30.05.2019-y., 06/19/5732/3212-son)
Oldingi tahrirga qarang.
profilaktika (katta) inspektorlarining yordamchilarini lavozimga tayinlash va lavozimidan ozod etish haqida tuman (shahar) ichki ishlar organlarining boshliqlariga tavsiyalar beradi;
(12-band O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019-yil 30-maydagi PF-5732-sonli Farmoniga asosan o‘ttizinchi xatboshi bilan to‘ldirilgan — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 30.05.2019-y., 06/19/5732/3212-son)
huquqbuzarliklar profilaktikasi bo‘linmalarining ichki ishlar organlarining boshqa bo‘linmalari bilan jinoyatlarni aniqlash, ularga chek qo‘yish va ularning oldini olish bo‘yicha hamkorligini ta’minlaydilar;
sanitariya, atrof-muhitni muhofaza qilish, obodonlashtirish va yong‘in xavfsizligi sohalaridagi qonunchilikka rioya etilishi bo‘yicha choralarni amalga oshirishda ishtirok etadilar;
sud qarorlari va boshqa organlar hujjatlarining ijro etilishida jamoat tartibini ta’minlashda ishtirok etadilar;
tabiiy ofatlar va boshqa favqulodda holatlarning oqibatlarini bartaraf etishda jamoat tartibini ta’minlaydilar.
Profilaktika inspektorlari qonun hujjatlariga muvofiq boshqa vakolatlarni ham amalga oshirishlari mumkin.
Keyingi tahrirga qarang.
13. Profilaktika katta inspektori, ushbu Nizomning 12-bandida sanab o‘tilgan vakolatlar bilan birga, ichki ishlar organlari tayanch punkti va profilaktika inspektorlari faoliyatini tashkil etadi va umumiy rahbarlikni amalga oshiradi.
fuqarolar va mansabdor shaxslardan qonunchilikka rioya etish va g‘ayriqonuniy harakatlarni to‘xtatishni talab qilish;
o‘z vakolatlarini amalga oshirishda fuqarolarning shaxsini tasdiqlovchi hujjatlarini tekshirish, ularning yonlarida taqiqlangan buyum va vositalar mavjud deb gumon qilishga asoslar bo‘lgan taqdirda, shaxsiy ko‘rikdan o‘tkazish va ularning ashyolarini ko‘zdan kechirish, huquqbuzarlikning quroli yoki bevosita predmeti bo‘lgan buyum va hujjatlar aniqlangan taqdirda, qonunchilikda nazarda tutilgan tartibda ularni olib qo‘yish;
ma’muriy huquqbuzarliklar to‘g‘risida bayonnomalar tuzish va O‘zbekiston Respublikasining Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksiga muvofiq o‘zlariga taalluqli bo‘lgan ma’muriy huquqbuzarliklar to‘g‘risidagi ishlarni ko‘rib chiqish;
huquqbuzarliklar to‘g‘risidagi murojaatlar va xabarlarni o‘rnatilgan tartibda tekshirish, davlat organlari va boshqa tashkilotlarga kirish, ulardan tegishli ma’lumotlarni so‘rash va olish;
o‘z ish yurituvlarida bo‘lgan ishlar va materiallar bo‘yicha holatlarni aniqlash maqsadida zarur tushuntirishlar, ma’lumotlar va hujjatlarni olish uchun fuqarolar va mansabdor shaxslarni chaqirish;
fuqarolarni, ularning roziligi bilan, huquqbuzarliklar profilaktikasi choralarini amalga oshirishda ko‘maklashishga jalb etish;
inson huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlarini, yuridik va jismoniy shaxslarning mulkini himoya qilish, shaxs, jamiyat va davlat xavfsizligini ta’minlash bo‘yicha o‘z vakolatlari doirasida zarur choralar ko‘rish;
jinoyat, ma’muriy huquqbuzarlik yoki boshqa hodisa sodir etilgan joyga darhol yetib kelish, g‘ayriqonuniy qilmishlarga chek qo‘yish, fuqarolarning xavfsizligiga qaratilgan tahdidlarni bartaraf etish, hodisa holatlarini hujjatlashtirish, jinoyat, ma’muriy huquqbuzarlik yoki boshqa hodisa izlarining saqlanishini ta’minlash;
jinoyat, ma’muriy huquqbuzarlik yoki boshqa hodisa sodir etilgan joyda jabrlangan, shuningdek nochor ahvolda qolgan fuqarolarga birinchi tibbiy yoki boshqa turdagi yordam ko‘rsatilishini tashkil etish;
o‘z xizmat majburiyatlarini bajarish munosabati bilan unga ma’lum bo‘lgan fuqarolarning shaxsiy hayoti, sha’ni va qadr-qimmatiga taalluqli ma’lumotlarni ularning roziligisiz oshkor etmaslik, xizmat ma’lumotlari, shuningdek, tijorat va qonun bilan himoya qilinadigan boshqa sirlarning maxfiyligi va saqlanishini ta’minlash;
huquqbuzarliklar profilaktikasi tadbirlarini o‘tkazishda fuqarolar hayoti va sog‘lig‘i, yuridik va jismoniy shaxslar mol-mulki xavfsizligini ta’minlash;
chaqiruv bo‘yicha kelishdan bo‘yin tovlayotgan shaxslarni majburiy keltirish to‘g‘risidagi sud ajrimlari, prokurorning, tergovchining yoki surishtiruvchining qarorlarini tegishli hududda bajarilishini ta’minlash;
Profilaktika inspektorlariga qonun hujjatlariga muvofiq boshqa majburiyatlar ham yuklatilishi mumkin.
16. Profilaktika inspektorlari o‘z zimmalariga yuklangan vazifa va funksiyalarning talab darajasida va samarali bajarilishi uchun mas’uldirlar.
17. Profilaktika inspektorlarining davlat tashkilotlari, boshqa tashkilotlar hamda aholi bilan hamkorligini tashkil etish quyidagi yo‘llar bilan amalga oshiriladi:
huquqbuzarliklar profilaktikasi, ularga imkon beruvchi sabablar va shart-sharoitlarni aniqlash hamda bartaraf etish bo‘yicha qo‘shma tadbirlarini rejalashtirish va o‘tkazish;
mahalliy davlat hokimiyati organlari va fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlarini huquqbuzarliklar profilaktikasi faoliyati natijalari haqida xabardor qilib borish;
hamkorlikni tashkil etishning ilg‘or shakllari va usullarini umumlashtirish hamda amaliyotga tatbiq etish.
Hamkorlikning darajasi, doirasi va xususiyatidan kelib chiqib, qonunchilikka muvofiq boshqa tadbirlar ham amalga oshirilishi mumkin.
18. Davlat organlari va muassasalari, fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlari, nodavlat notijorat va boshqa tashkilotlar profilaktika inspektorlariga o‘z vakolatlari doirasida o‘quv-metodik, axborot, maslahat va tashkiliy jihatdan qo‘llab-quvvatlashlari mumkin.
19. Axborot almashish yozma so‘rovlar asosida amalga oshiriladi. So‘rovga, agar qonunchilikda boshqacha qoida nazarda tutilmagan bo‘lsa, u olingan kundan boshlab o‘n besh kundan kechiktirilmay javob berilishi lozim.
20. Profilaktika inspektorlari mahalliy ahamiyatga ega bo‘lgan tadbirlarni o‘tkazishda, oilaviy-maishiy nizolar masalalarini hal etishda, inson huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlarini himoya qilishda, noqonuniy diniy tashkilotlar faoliyatiga chek qo‘yish choralarini ko‘rishda, fuqarolarning vijdon erkinligi va diniy e’tiqod huquqlariga rioya etilishini, diniy qarashlarning majburan singdirilishiga yo‘l qo‘yilmasligini ta’minlashda fuqarolar yig‘inlari bilan hamkorlik qiladilar.
21. Profilaktika inspektorlari har oyda huquqbuzarliklar profilaktikasi va huquqbuzarliklarni oldini olish holati to‘g‘risida fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlariga hisobot taqdim etadilar.
Keyingi tahrirga qarang.
22. Profilaktika inspektorlari fuqarolar yig‘ini raislari (oqsoqollari) bilan birgalikda quyidagilarga qaratilgan choralarni amalga oshiradilar:
Keyingi tahrirga qarang.
egasiz turar joylarni aniqlash va ularning qonun hujjatlarida belgilangan tartibda saqlanishini nazorat qilish;
oilaviy-maishiy sabablarga ko‘ra sodir etilgan huquqbuzarliklar, shu jumladan ayollar, voyaga yetmaganlar va yoshlar tomonidan sodir etilgan huquqbuzarliklar muhokamasini tashkil etish va o‘tkazish, mazkur huquqbuzarliklarning sodir etilish sabablari va ularga imkon beruvchi shart-sharoitlarni bartaraf etish choralarini ko‘rish;
spirtli ichimliklar, giyohvandlik vositalari va psixotrop moddalarni suiiste’mol qilish natijasida fuqaroning muomala layoqati cheklangan deb topish to‘g‘risida yoki fuqaroning ruhiy holati buzilganligi (ruhiy kasalligi yoki aqliy zaifligi) tufayli muomalaga layoqatsiz deb topish haqida sudga ariza berish masalalari.
Profilaktika inspektorlari fuqarolar yig‘inlari raislari (oqsoqollari) bilan birgalikda qonun hujjatlariga muvofiq boshqa choralarni ham amalga oshirishlari mumkin.
Keyingi tahrirga qarang.
Oldingi tahrirga qarang.
(23-band O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019-yil 30-maydagi PF-5732-sonli Farmoniga asosan o‘z kuchini yo‘qotgan — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 30.05.2019-y., 06/19/5732/3212-son)
Oldingi tahrirga qarang.
24. Profilaktika inspektorlari tuman (shahar) xotin-qizlar qo‘mitalarining xotin-qizlar bilan ishlash va oilalarda ma’naviy-axloqiy qadriyatlarni mustahkamlash bo‘yicha mutaxassislari bilan quyidagi masalalarda o‘zaro hamkorlik qiladilar:
Keyingi tahrirga qarang.
aholi, ayniqsa, xotin-qizlar, voyaga yetmaganlar va yoshlar o‘rtasida sog‘lom turmush tarzini targ‘ib etish, ma’naviy-axloqiy muhitni sog‘lomlashtirish bo‘yicha fuqarolarning huquqiy madaniyati va faolligini oshirishga yo‘naltirilgan tushuntirish ishlarini tashkil etish;
xotin-qizlar va voyaga yetmaganlarga nisbatan jismoniy yoki ruhiy zo‘rlik ishlatish ehtimoli mavjud oilalarda profilaktik tushuntirish ishlarini olib borish, ularning huquqlari va qonuniy manfaatlarini himoya qilishga ko‘maklashish;
odam savdosi qurboniga aylangan xotin-qizlar va voyaga yetmaganlarga ularning ijtimoiy hayotga moslashishlari uchun har tomonlama ko‘mak berish;
xotin-qizlar va voyaga yetmaganlar o‘rtasida erta nikoh, o‘z joniga qasd qilish, jinoyatlar va huquqbuzarliklar holatlarining sabab va shart-sharoitlarini o‘rganish, shuningdek, ularga yo‘l qo‘ymaslik bo‘yicha profilaktika choralarini, shu jumladan, yakka tartibdagi choralarni ko‘rish;
jazoni ijro etish muassasalarida jazoni o‘tayotgan xotin-qizlarni xotin-qizlar qo‘mitalari hamda fuqarolar yig‘inlari kafilligi asosida afv etish to‘g‘risida takliflar kiritish;
Keyingi tahrirga qarang.
ozodlikdan mahrum etish tarzidagi jazoni o‘tayotgan yoxud jazoni ijro etish muassasalaridan ozod etilgan, shu jumladan, diniy ekstremistik g‘oyalar ta’siriga tushgan shaxslarning yaqin qarindoshlari bilan profilaktika ishlarini olib borish va ularga ko‘maklashish.
(24-band O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018-yil 3-maydagi PF-5428-sonli Farmoni tahririda — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 04.05.2018-y., 06/18/5428/1158-son)
25. Profilaktika inspektorlari fuqarolar yig‘inining yarashtirish komissiyalari bilan quyidagi masalalarda o‘zaro hamkorlik qiladi:
Keyingi tahrirga qarang.
fuqarolarning yot g‘oyalar, ichkilikbozlik va giyohvandlik ta’siri ostiga tushib qolishlari, oilaviy kelishmovchiliklar shuningdek, yoshlar tarbiyasiga mas’uliyatsiz munosabatda bo‘lish holatlarining oldini olish;
qo‘shnilar va qarindoshlar o‘rtasidagi kelishmovchiliklarni bartaraf etish va ularning o‘zaro munosabatlarini tiklash bo‘yicha choralarni ko‘rish;
ichki ishlar organlari hisobida turgan, ayniqsa, muqaddam sudlangan, huquqbuzarliklar sodir etayotgan va yot g‘oyalar ta’siriga tushib qolgan shaxslar bilan profilaktik ishlarni amalga oshirish;
26. Profilaktika inspektorlari fuqarolar yig‘inining xotin-qizlar bilan ishlash bo‘yicha komissiyalari bilan quyidagi masalalarda o‘zaro hamkorlik qiladilar:
ayollarning huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish bo‘yicha choralar ko‘rish;
xorijiy davlatlarga chiqayotgan va u erdan qaytgan ayollar hisobini yuritish, ular bilan tegishli profilaktika ishlarini amalga oshirish.
27. Profilaktika inspektorlari fuqarolar yig‘inining ma’rifat va ma’naviyat masalalari bo‘yicha komissiyalari bilan quyidagi masalalarda o‘zaro hamkorlik qiladi:
diniy ekstremizm, fundamentalizm va missionerlik sabablarini o‘rganish, ularning salbiy oqibatlarini tushuntirish, shuningdek ularni bartaraf etishga va aholini ogohlikka chaqirishga yo‘naltirilgan choralarni amalga oshirish;
ro‘yxatdan o‘tmagan diniy tashkilotlar faoliyatiga chek qo‘yish, fuqarolarning diniy e’tiqod erkinligi huquqiga rioya etilishini ta’minlash, diniy qarashlarning majburan singdirilishiga yo‘l qo‘ymaslik hamda vijdon erkinligi va diniy tashkilotlar to‘g‘risidagi qonun hujjatlariga rioya etilishi bilan bog‘liq boshqa masalalarni ko‘rib chiqish choralarini ko‘rish.
Keyingi tahrirga qarang.
28. Profilaktika inspektorlari fuqarolar yig‘inining voyaga yetmaganlar, yoshlar va sport masalalari bo‘yicha komissiyalari bilan quyidagi masalalarda o‘zaro hamkorlik qiladi:
voyaga yetmaganlar va yoshlarning ma’naviy-ma’rifiy tarbiyasi, ularni sport bilan shug‘ullanishga jalb etish hamda ularning huquq va erkinliklarini ta’minlash;
ota-onalari ichki ishlar organlarida profilaktik hisobida turuvchi voyaga yetmaganlarning turmush tarzi va xulqini o‘rganish;
vasiylik va homiylik organlariga yetim bolalar, ota-onalar qarovisiz qolgan yoxud hayoti yoki sog‘lig‘iga xavf tug‘diradigan yoxud ta’minlash, tarbiyalash va ta’lim berish talablariga javob bermaydigan sharoitda bo‘lgan bolalar to‘g‘risida ma’lumot taqdim etish, shuningdek bunday bolalarni tegishli davlat muassasalariga joylashtirishda ko‘maklashish.
Keyingi tahrirga qarang.
Oldingi tahrirga qarang.
29. Profilaktika inspektorlari ekologiya va atrof muhitni muhofaza qilish, obodonlashtirish va ko‘kalamzorlashtirish bo‘yicha komissiyalar bilan quyidagi masalalarda o‘zaro hamkorlik qiladilar:
(29-band O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018-yil 1-iyundagi PF-5454-sonli Farmoni tahririda — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 01.06.2018-y., 06/18/5454/1290-son)
aholining ekologik madaniyatini rivojlantirish, tabiiy resurslardan oqilona foydalanish choralarini ko‘rish;
biriktirilgan hududda joylashgan tashkilotlar rahbarlarining fuqarolar yig‘inida atrof muhitni muhofaza qilish, sanitariya holati va obodonlashtirish yuzasidan hisobotlarini eshitish bo‘yicha takliflarni tayyorlash.
Keyingi tahrirga qarang.
30. Profilaktika inspektorlari nodavlat notijorat tashkilotlari bilan quyidagi masalalarda o‘zaro hamkorlik qiladilar:
huquqbuzarliklar oqibatida jabrlanganlarga yordam ko‘rsatish bo‘yicha ixtisoslashtirilgan muassasalar tuzish;
Keyingi tahrirga qarang.
fuqarolarni, ayniqsa, yoshlarni ma’naviy, axloqiy, huquqiy, jismoniy va mehnat tarbiyasini amalga oshirishda ishtirok etish;
jazoni ijro etish muassasalaridan ozod etilgan yoki ixtisoslashtirilgan o‘quv-tarbiya muassasalaridan qaytgan shaxslarning ijtimoiy reabilitatsiyasi va ijtimoiy moslashuviga ko‘maklashish;
millatlararo, madaniyatlararo totuvlik va fuqarolar totuvligi g‘oyalarini mustahkamlash, ko‘p asrlik, an’anaviy ma’naviy-axloqiy hamda tarixiy-madaniy qadriyatlarni tiklash va saqlash.
31. Profilaktika inspektorlari fuqarolar yig‘ini organlari va nodavlat notijorat tashkilotlari bilan qonun hujjatlariga muvofiq boshqa masalalarda ham o‘zaro hamkorlik qilishlari mumkin.
32. Profilaktika inspektorlarining davlat organlari, boshqa tashkilotlar va fuqarolar bilan o‘zaro hamkorligi ularning huquqbuzarliklar profilaktikasida ko‘maklashish va zaruriy yordam ko‘rsatish bilan ishtirok etishlari orqali amalga oshiriladi.
33. Profilaktika inspektorlari tuman va shahar ichki ishlar organlariga huquqbuzarliklar profilaktikasida faol ishtirok etganligi yoki alohida xizmatlari uchun fuqarolarni rag‘batlantirish haqida takliflar kiritishlari mumkin.
34. Profilaktika inspektorlari qo‘shma tadbirlarni, shu jumladan, huquqbuzarliklar profilaktikasiga oid “davra suhbatlari”, seminarlar va ijtimoiy so‘rovlar tashkil etish orqali o‘tkazishlari mumkin.
35. Tayanch punkti kriminogen vaziyat, aholi zichligi va joylarda fuqarolar xavfsizligi hamda jamoat tartibini tegishli tarzda ta’minlash bilan bog‘liq boshqa shart-sharoitlar inobatga olingan holda qonun hujjatlari bilan o‘rnatilgan tartibda tashkil etiladi va tugatiladi.
tayanch punktiga xizmatga jalb qilinadigan ichki ishlar organlarining boshqa xizmatlari xodimlari uchun xizmat xonasi;
“Mahalla posboni” jamoatchilik tuzilmasi va boshqa jamoat birlashmalari vakillari uchun xizmat xonasi;
Keyingi tahrirga qarang.
37. Tayanch punktlari uchun yer maydoni va binolarni ajratish, qurilish, ta’mirlash va kapital ta’mirlash, shuningdek mebel bilan jihozlash shahar va tuman hokimliklari tomonidan mahalliy budjetdan ajratiladigan mablag‘lar hisobidan amalga oshiriladi.
Tayanch punkti tuman, shahar hokimliklari balansida bo‘ladi va uning binosi O‘zbekiston Respublikasi IIVning Huquqbuzarliklar profilaktikasi bosh boshqarmasi roziligisiz boshqa organlar, korxonalar, muassasalar va tashkilotlarga sotilmaydi yoki berilmaydi.
38. Tayanch punktlarini zaruriy texnik vositalar, ko‘rgazmali qo‘llanmalar, xizmat hujjatlari va avtotransport vositalari bilan ta’minlash O‘zbekiston Respublikasi IIV tomonidan O‘zbekiston Respublikasi Davlat budjetidan ajratiladigan mablag‘lar hisobidan amalga oshiriladi.
39. Jamoat birlashmalari bilan doimiy va samarali hamkorlikni ta’minlash maqsadida tayanch punktlari fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlari bilan bir binoda yoki unga yaqin joyda joylashadi.
40. Ushbu Nizom talablarining buzilishida aybdor bo‘lgan shaxslar qonun hujjatlariga muvofiq javob beradilar.
Keyingi tahrirga qarang.