LexUZ sharhi
O‘zbekiston Respublikasi mazkur Konvensiyaga O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining 1998-yil 29-avgustdagi 686-I-sonli “Yuklarni yo‘l orqali xalqaro tashishda foydalaniladigan, yukni yo‘l orqali tashuvchi vositalarga soliq solish to‘g‘risidagi Konvensiyaga qo‘shilish haqida”gi qaroriga muvofiq qo‘shilgan.
Ahdlashuvchi tomonlar,
a) “transport vositasi” — yo‘lda o‘z kuchi bilan harakatlanayotgan mexanik dvigatelli har qanday transport vositasi va bunday transport vositasi bilan bog‘langan va ikkinchisi bilan alohida olib kelingan tirkama;
b) “Xalqaro yuk tashish” — ikki mamlakat o‘rtasida hech bo‘lmaganda bitta chegara o‘tish joyi bo‘lgan taqdirda, sanoat yoki savdo ehtiyojlari uchun tovarlarni tekin yoki bepul tashish;
s) “Transport bojlari va soliqlari” — tovar aylanmasi solig‘i va shunga o‘xshash to‘lovlar, masalan, qo‘shilgan qiymat solig‘i, transport uchun ruxsatnoma yoki boshqa zarur hujjatlar uchun yig‘imlar, faqat transport vositasiga egalik qilish yoki undan foydalanish faktlari asosida talab qilinadigan soliqlardan tashqari, ushbu yuk tashish natijasida olinishi mumkin bo‘lgan soliqlar yoki ularga qo‘shimcha summalar.
Ahdlashuvchi Tomonlardan birining hududida ro‘yxatga olingan va boshqa Ahdlashuvchi Tomon hududiga yuklarni xalqaro tashish paytida vaqtincha olib kirilgan transport vositalari, quyida ko‘rsatilgan shartlarda, transport vositalari yoki egalik qilish uchun soliq va yig‘imlardan ozod qilinadi yoki ushbu oxirgi Ahdlashuvchi Tomon hududida undiriladigan ana shunday egalikdan ozod qilinadi. Ushbu imtiyoz ko‘prik yoki yo‘l to‘lovlari, soliq yoki iste’mol bojlari, soliq yoki yuk to‘lovlari uchun qo‘llanilmaydi.
1. Belgilangan soliqlar va yig‘imlardan ozod qilish imtiyozlari Ahdlashuvchi Tomonlarning har birining hududida taqdim etiladi, chunki bir tomondan, ushbu hududda amaldagi bojxona qoidalarida 2-moddada ko‘rsatilgan transport vositalarini vaqtincha bojsiz olib kirishga ruxsat berish to‘g‘risidagi qoidalar, boshqa tomondan, tashish uchun ruxsatnomalar berish bo‘yicha amaldagi qoidalarda belgilangan shartlar bajariladi.
2. Shu bilan birga, har bir Ahdlashuvchi Tomon, o‘z hududida ham chiqish nuqtasi, ham boradigan joyi bo‘lgan tashishni amalga oshirishga ruxsat beradigan transport vositalariga bu imtiyozni bera olmaydi.
1. Yevropa iqtisodiy komissiyasiga a’zo davlatlar, shuningdek, komissiya ishida maslahat ovozi huquqi bilan ishtirok etishga ruxsat berilgan davlatlar ushbu komissiyaning yuritish doirasi to‘g‘risidagi nizomning 8-bandiga muvofiq ushbu Konvensiyaning Ahdlashuvchi tomonlari bo‘lishi mumkin:
2. Yevropa iqtisodiy komissiyasining ayrim ishlarida ishtirok etishi mumkin bo‘lgan mamlakatlar, uning amal qilish doirasi to‘g‘risidagi nizomning 11-moddasiga binoan, ushbu Konvensiyaning Ahdlashuvchi tomonlari uning kuchga kirishi bilan unga qo‘shilish yo‘li bilan bo‘lishi mumkin.
3. Konvensiya imzolanishi uchun 1957-yil 18-maygacha ochiq bo‘ladi. Belgilangan sanadan keyin u qo‘shilish uchun ochiq bo‘ladi.
4. Konvensiyani ratifikatsiya qilish yoki unga qo‘shilish Birlashgan Millatlar Tashkiloti Bosh kotibiga tegishli hujjatni saqlash uchun topshiriladi.
1. Ushbu Konvensiya 4-modda 1-bandida ko‘rsatilgan beshta mamlakat ratifikatsiya qilish yoki ratifikatsiya bo‘yicha hujjatlarni depon qilish yoki qo‘shilish to‘g‘risidagi hujjatlarni topshirish sharti bilan Konvensiyani imzolaganidan keyin to‘qson kun ichida kuchga kiradi.
2. Konvensiyani besh mamlakat imzolaganidan, ratifikatsiya qilmasdan yoki qo‘shilgandan keyin ratifikatsiya qilgan yoki unga qo‘shilgan har bir davlatga nisbatan, ushbu Konvensiya ushbu mamlakatlarning har birining ratifikatsiya hujjatlarni yoki qo‘shilish to‘g‘risidagi hujjatlarni depon qilib, topshirgandan so‘ng to‘qson kun ichida kuchga kiradi.
1. Ushbu Konvensiya Birlashgan Millatlar Tashkilotining Bosh kotibiga yuborilgan notifikatsiya orqali har qanday Ahdlashuvchi tomonidan rad etilishi mumkin.
Agar Konvensiya kuchga kirgandan so‘ng, ketma-ket o‘n ikki oy davomida Ahdlashuvchi Tomonlar soni beshdan kam bo‘lsa, ushbu Konvensiya o‘z kuchini yo‘qotadi.
1. Har bir davlat, ushbu Konvensiyani ratifikatsiya qilishni eslatmasdan yoki ratifikatsiya bo‘yicha hujjatlarni depon qilish yoki qo‘shilish to‘g‘risidagi hujjatni topshirish orqali yoki undan keyin istalgan vaqtda Birlashgan Millatlar Tashkilotining Bosh kotibiga ushbu Konvensiya butun hududga yoki uning tashqi aloqalari uchun mas’ul bo‘lgan hududning bir qismiga qo‘llanilishi haqida bildirish orqali e’lon qilishi mumkin. Agar Bosh kotib ushbu xabarni olgan kundan keyin to‘qsoninchi kundan boshlab, yoki agar o‘sha sanada Konvensiya hali kuchga kirmagan bo‘lsa, u kiritilgan kundan boshlab, Konvensiya xabarnomada ko‘rsatilgan hududlar uchun majburiy bo‘lib kuchga kiradi.
2. Oldingi xatboshiga muvofiq, tashqi aloqalari uchun javobgar bo‘lgan hududga ushbu Konvensiyani qo‘llash to‘g‘risidagi deklaratsiyani bergan har bir mamlakat, Konvensiyani ushbu hududga nisbatan 6-modda bo‘yicha rad etishi mumkin.
1. Ikki yoki undan ortiq Ahdlashuvchi Tomonlar o‘rtasidagi ushbu Konvensiyani talqin qilish yoki qo‘llash bilan bog‘liq har qanday nizo, iloji boricha, nizo kelib chiqqan Tomonlar o‘rtasidagi muzokaralar yo‘li bilan hal qilinadi.
2. Muzokaralar yo‘li bilan hal qilinmaydigan har qanday nizo Ahdlashuvchi Tomonlardan birining iltimosiga binoan hakamlik sudiga yuborilishi kerak va shuning uchun bahsli tomonlarning umumiy kelishuvi bilan saylangan bir yoki bir nechta hakamlarga havola qilinadi.
Agar, hakamlik sudiga ariza berilgan kundan boshlab uch oy ichida, bahslashayotgan Tomonlar hakam yoki hakamlarni saylash to‘g‘risida kelisha olmasalar, bu tomonlarning har bir nizoni hal qilish uchun uzatiladi faqat hakamlik sudyasini tayinlash uchun Birlashgan Millatlar tashkiloti bosh kotibiga murojaat qilishi mumkin.
3. Oldingi bandga muvofiq tayinlangan hakam yoki hakamlarning qarori nizo taraflari uchun majburiydir.
1. Har bir Ahdlashuvchi Tomon ushbu Konvensiyani imzolash yoki ratifikatsiya qilish vaqtida yoki unga qo‘shilish vaqtida o‘zini konvensiyaning 9-moddasi bilan bog‘liq deb hisoblamasligini e’lon qilishi mumkin. Boshqa Ahdlashuvchi tomonlar shunga o‘xshash rezervni shakllantirgan barcha Ahdlashuvchi tomonlarga nisbatan 9-modda bilan bog‘lanmaydi.
2. Har bir Ahdlashuvchi Tomon avvalgi xatboshiga binoan rezervatsiya kiritgan bo‘lsa, Birlashgan Millatlar Tashkiloti Bosh kotibiga yuborilgan xabarnoma orqali istalgan vaqtda uni olib qo‘yishi mumkin.
1. Ushbu Konvensiya uch yil o‘tgach, har qanday Ahdlashuvchi Tomon Birlashgan Millatlar Tashkilotining Bosh kotibiga yuborilgan xabarnoma orqali ushbu Konvensiyani qayta ko‘rib chiqish maqsadida konferensiya chaqirish to‘g‘risida so‘rov yuborishi mumkin. Bosh kotib bu so‘rovni barcha Ahdlashuvchi Tomonlarga yetkazadi va agar u xabar berganidan keyin to‘rt oy ichida Ahdlashuvchi Tomonlarning kamida uchdan bir qismi bunday konferensiyani chaqirishga roziligi to‘g‘risida xabardor qilsa, Konvensiyani qayta ko‘rib chiqish uchun yig‘ilish chaqiriladi.
2. Agar oldingi xatboshiga muvofiq konferensiya chaqirilsa, Bosh kotib barcha Ahdlashuvchi Tomonlarni xabardor qiladi va ularni uch oy ichida konferensiyada ko‘rib chiqish maqsadga muvofiq deb hisoblagan takliflarini etkazishni so‘raydi. Konferensiya ochilishidan kamida uch oy oldin Bosh kotib barcha Ahdlashuvchi Tomonlarga konferensiyaning vaqtinchalik kun tartibi hamda ushbu takliflar matnini yetkazadi.
3. Bosh kotib ushbu moddaga muvofiq, 4-modda 1-bandida ko‘zda tutilgan barcha mamlakatlarni, shuningdek, 4-modda 2-bandida shartnoma taraflariga aylangan davlatlarni taklif qiladi.
1. Har bir Ahdlashuvchi partiya ushbu Konvensiyaga bir yoki bir nechta o‘zgartirishlar kiritishi mumkin. Har bir o‘zgartirish loyihasining matni Birlashgan Millatlar Tashkilotining bosh kotibiga xabar qilinishi kerak, u uni barcha Ahdlashuvchi tomonlarga topshirishi, shuningdek, 4-moddaning 1-bandida ko‘zda tutilgan boshqa davlatlarni xabardor qilishi kerak.
2. Avvalgi bandda ko‘rsatilgan tartibda berilgan har qanday o‘zgartirish loyihasi olti oylik muddat ichida bosh kotib tomonidan yuborilgan sanadan e’tiboran qabul qilingan deb hisoblanadi, shartnoma taraflarining hech biri e’tiroz bildirmaydi.
3. Bosh kotib qisqa vaqt ichida barcha Ahdlashuvchi tomonlarni o‘zgartirish loyihasiga har qanday e’tiroz haqida xabardor qiladi. Agar o‘zgartirish loyihasiga e’tiroz mavjud bo‘lsa, tuzatish rad etilgan va hech qanday kuchga ega emas deb hisoblanadi. E’tirozlar yo‘qligi uchun, tuzatish oldingi bandda nazarda tutilgan olti oylik muddat tugaganidan keyin uch oy o‘tgach, barcha Ahdlashuvchi tomonlar uchun kuchga kiradi.
11-va 12-moddalarida ko‘rsatilgan eslatmalardan tashqari, Birlashgan Millatlar Tashkilotining Bosh kotibi 4-modda 1-bandida ko‘rsatilgan mamlakatlarga, shuningdek 4-modda 2-bandiga asosan kelishilgan mamlakatlarga xabar beradi:
a) Konvensiyaga imzo qo‘yish, ratifikatsiya qilish va qo‘shilishning barcha holatlari haqida 4-moddaga muvofiq,
1957-yil 18-maydan keyin ushbu Konvensiyaning asl nusxasi Birlashgan Millatlar Tashkilotining Bosh kotib tomonidan depon qilinadi, 4-moddaning 1 va 2-bandlarida ko‘rsatilgan har bir mamlakatning tegishli tasdiqlangan nusxalarini yuboradi.
O‘zlarining tegishli hukumatlari tomonidan lozim tartibda vakolat berilgan quyidagi imzo chekuvchilar shunga guvohlik berib, ushbu Konvensiyani imzoladilar.