LexUZ шарҳи
Мазкур Битим 2019 йил 30 майдаги Ўзбекистон Республикаси Президентининг ПҚ-4345-сонди қарори билан тасдиқланган.
Ўзбекистон Республикаси Ҳукумати ва Бирлашган Араб Амирликлари Ҳукумати (кейинги ўринларда «Аҳдлашувчи Томонлар» деб аталувчилар),
Божхона қонунчилигига қарши ҳуқуқбузарликлар иккала давлатнинг иқтисодий, савдо, молиявий, ижтимоий ва маданий манфаатларига зиён етказишини ҳисобга олиб,
товарларни олиб кириш ва олиб чиқишда ундириладиган божхона божлари, солиқлар ва бошқа йиғимларни тўғри ҳисоблашни ҳамда ундиришни таъминлаш, шунингдек уларга нисбатан таъқиқлаш, чеклаш ва назорат қилишга доир шартларнинг белгиланган тартибда ижросини таъминлаш муҳимлигини инобатга олган ҳолда,
ўз божхона органлари ўртасида яқиндан ҳамкорлик орқали божхона ҳуқуқбузарликлари билан курашиш ишларини янада самарали амалга ошириш мумкинлигини англаб,
гиёҳванлдик воситалари ва психотроп моддаларнинг ноқонуний муомаласи аҳоли саломатлиги ва жамиятга хавф солишини ҳисобга олган ҳолда, унинг қўлами ва ўсиш тенденцияларидан ҳавотирда бўлиб,
Аҳдлашувчи Томонлар учун амалда бўлган ўзаро ёрдам кўрсатишни рағбатлантиришга қаратилган тегишли халқаро конвенциялар, шунингдек, Жаҳон Божхона Ташкилотининг тавсияларига мувофиқ,
а) «Божхона маъмурияти»: Ўзбекистон Республикаси учун Давлат божхона қўмитаси ва Бирлашган Араб амирликлари учун Федарал божхона маъмурияти;
b) «Божхона қонунчилиги»: товарларни олиб кириш, олиб чиқиш, транзит тарзида ўтказишга тааллуқли ёки божхона маъмуриятлари томонидан ундириладиган божхона божлари, солиқлар ҳамда бошқа тўловлар билан боғлиқ ёҳуд божхона маъмуриятлари томонидан қўлланиладиган чеклаш, таъқиқ қўйиш ёки назорат қилиш бўйича чоралар билан боғлиқ божхона тартибларига тааллуқли норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар билан белгиланган қоидалар;
с) «Божхона талаби»: Аҳдлашувчи Томон давлатининг ҳудудида жисмоний ёки юридик шахслар Томонидан тўланиши лозим бўлган, лекин исталган сабабга кўра тўлиқ ёки қисман қопланиш имкони мавжуд бўлмаган ҳар қандай миқдордаги божхона божи;
d) «Божхона божлари»: божхона қонунчилигига мувофиқ Аҳдлашувчи Томонларнинг давлатлари ҳудудига товарларни олиб кириш пайтида божхона маъмурияти томонидан ундириладиган барча божлар, солиқлар йиғимлар ва ҳар қандай бошқа тўловлар;
е) «Божхона ҳуқуқбузарлиги»: божхона қонунчилигининг ҳар қандай тарзда бузилиши ёки уни бузишга уриниш;
h) «Гиёҳвандлик воситаси»: 1961 йилдаги Гиёҳвандлик воситалари тўғрисидаги ягона конвенциянинг I ва II рўйхатларига (тегишли тузатишлари билан) киритилган ҳар қандай табиий ёки синтетик модда;
i) «Психотроп модда»: 1971 йилдаги БМТнинг Психотроп моддалар тўғрисидаги конвенциянинг I, II, III ва IV рўйхатларига киритилган ҳар қандай табиий ёки синтетик модда;
j) «Прекурсор»: 1988 йилдаги БМТнинг Гиёҳвандлик воситалари ва психотроп моддаларнинг ноқонуний муомаласига қарши курашиш тўғрисидаги конвенциянинг I ва II рўйхатларига киритилган наркотик ва психотроп моддаларни ишлаб чиқаришда қўлланиладиган назорат қилинадиган кимёвий моддалар;
l) «Маълумотлар»: ишлов берилган ёки берилмаган, таҳлил қилинган ёки қилинмаган маълумотлар ҳамда ҳужжатлаштирилган ҳисоботлар ва ҳар қандай шаклдаги, шу жумладан, электрон шаклдаги бошқа ёзишмалар ёхуд уларнинг тасдиқланган нусхалари;
n) «Шахсий маълумотлар»: идентификация қилинган ёки идентификация қилинадиган жисмоний шахсга тегишли ҳар қандай маълумотлар.
1. Аҳдлашувчи Томонлар божхона қонунчилигини қўллаш мақсадида ва мазкур Битим қоидаларига мувофиқ қуйидагиларга интиладилар:
a) божхона қонунчилигига қарши ҳуқуқбузарликларнинг олдини олиш ва уларни суриштиришда ҳамкорлик ва ўзаро ёрдам кўрсатиш;
c) янги божхона тартибларини тадқиқ қилиш, такомиллаштириш ва қўллаш, кадрлар тайёрлаш ва улар билан алмашинув ҳамда бошқа ўзаро манфаатли масалаларда ҳамкорлик қилиш.
2. Мазкур Битимга мувофиқ ўзаро ёрдам кўрсатиш Сўралаётган Томон давлати ҳудудида амалда бўлган қонунчиликка мувофиқ ва божхона маъмуриятининг ваколатлари ва имкониятлари доирасида амалга оширилади.
3. Мазкур Битим Аҳдлашувчи Томонлар иштирокчи ҳисобланадиган бошқа ҳар қандай халқаро шартномадан келиб чиқадиган ҳуқуқ ва мажбуриятларига дахл қилмайди.
a) божхона ҳуқуқбузарлигини содир этганлиги маълум бўлган ёки бунда гумон қилинаётган ёхуд гиёҳвандлик воситалари, психотроп моддалар ва. прекурсорларнинг ноқонуний муомаласига жалб этилган жисмоний ёки юридик шахс;
b) божхона ҳуқуқбузарлигини содир этишда ёки гиёҳвандлик воситалари, психотроп моддалар ва прекурсорларнинг ноқонуний муомаласида фойдаланилганлиги маълум бўлган ёки бунда гумон қилинаётган товарлар;
c) божхона ҳуқуқбузарлигини содир этишда ёки гиёҳвандлик воситалари, психотроп моддалар ва прекурсорларнинг ноқонуний муомаласида фойдаланилганлиги маълум бўлган ёки бунда гумон қилинаётган ҳар қандай транспорт воситалари;
d) ноқонуний мақсадларда фойдаланилганлиги маълум бўлган ёки бунда гумон қилинаётган халқаро почта ва куръерлик жўнатмалари.
2. Божхона маъмуриятлари ноқонуний муомалага жалб қилинган товарларни, ўзаро розилик асосида ва келишувга кўра ҳамда ўз давлатларининг миллий қонунчилигига мувофиқ, бундай ноқонуний муомалани бартараф қилиш мақсадида ўз назорати остида уларнинг тегишли давлатлари божхона ҳудудига олиб кириш, ундан олиб чиқиш ёки ҳудуд орқали транзит тарзда ўтказишга рухсат бериши мумкин. Агар ушбу рухсатни тақдим этиш сўралаётган маъмурият ваколатига тегишли бўлмаса, ушбу маъмурият бундай ваколатга эга бўлган миллий органлар билан ҳамкорлик қилишга интилади ёки ишни бундай органга тақдим этади.
Божхона маъмуриятлари сўровга кўра Аҳдлашувчи Томонлар давлатларининг божхона қонунчилигига қарши қуйидагилар билан муомалага оид ҳуқуқбузарлик ҳисобланган ёки ҳисобланиши мумкин бўлган, режалаштирилган ёки амалга оширилган ҳар қандай уюштирилган ҳаракат тўғрисида бир-бирларига барча тегишли маълумотларни тақдим этишга интиладилар:
b) қуроллар, ўқ-дорилар, портловчи ва ядровий материаллар, шунингдек, атроф-муҳит ва аҳоли саломатлиги учун хавфли бўлган ашёлар;
1. Божхона маъмуриятлари сўровга кўра қуйидагилар бўйича янада самарали тартиботларни амалга оширишга кўмаклашиши мумкин бўлган ҳар қандай маълумот ва тегишли ҳужжатларнинг нусхаларини ўзаро тақдим этишга интиладилар:
2. Мазкур Битимга мувофиқ алмашиладиган ҳар қандай маълумотлар уларни талқин қилиш ва фойдаланиш учун зарур бўлган барча тегишли маълумотлар билан бирга тақдим қилиниши лозим.
Божхона маъмуриятлари сўровга кўра бир-бирларига қуйидагилар тўғрисидаги маълумотларни тақдим этадилар:
a) бир Аҳдлашувчи Томон давлати ҳудудига олиб кирилган товарлар бошқа Аҳдлашувчи Томон давлатининг ҳудудидан қонуний равишда олиб чиқилганлиги;
b) бир Аҳдлашувчи Томон давлати ҳудудидан олиб чиқилган товарлар бошқа Ахдлашувчи Томон давлатининг ҳудудига қонуний равишда олиб кирилганлиги;
c) Сўраётган Томон божхона масалалари бўйича ваколатли ходим томонидан тақдим этилган маълумотларнинг тўғрилигидан шубҳаланадиган ҳолатлар.
Божхона маъмуриятлари сўровга кўра икки давлат ҳудудида амалда бўлган божхона қонунчиликларига қарши ҳуқуқбузарликларга тегишли маълумотларни, хусусан, қуйидагиларга тааллуқли маълумотларни тақдим қилишга интиладилар:
a) божхона ҳуқуқбузарлигини содир этганлиги маълум бўлган ёки бунда гумон қилинаётган ёхуд гиёҳвандлик воситалари, психотроп моддалар ва прекурсорларнинг ноқонуний муомаласига жалб этилган жисмоний ёки юридик шахс;
b) божхона ҳуқуқбузарлигини содир этишда ёки гиёҳвандлик воситалари, психотроп моддалар ва прекурсорларнинг ноқонуний муомаласида фойдаланилганлиги маълум бўлган ёки бунда гумон қилинаётган товарлар;
c) божхона ҳуқуқбузарлигини содир этишда ёки гиёҳвандлик воситалари, психотроп моддалар ва прекурсорларнинг ноқонуний муомаласида фойдаланилганлиги маълум бўлган ёки бунда гумон қилинаётган ҳар қандай транспорт воситалари.
Агар Сўралаётган Томон сўралаётган маълумотга эга бўлмаса, у ўз номидан ҳаракат қилаётгандек ва ўз давлатининг ҳудудида амалда бўлган қонунчиликка мувофиқ бундай ахборотни олиш учун тегишли чоралар кўришга интилади.
1. Бир Аҳдлашувчи Томоннинг божхона маъмурияти сўровга кўра бошқа Ахдлашувчи Томоннинг божхона маъмуриятига ушбу бошқа давлат ҳудудида амалда бўлган божхона қонунчилигига қарши ҳуқуқбузарлик ҳисобланган ёки ҳисобланиши мумкин бўлган, амалга оширилган ёки режалаштирилаётган ҳаракатлар тўғрисидаги маълумотларни акс эттирадиган божхона ҳужжатлари, ташиш ҳужжатлари, гувоҳлик кўрсатмалари ёки уларнинг тасдиқланган нусхаларини тақдим этадилар.
2. Бошқа Ахдлашувчи Томонга такдим этиладиган маълумотлар мазкур Битимда назарда тутилган ҳужжатлар ўрнига ҳар қандай электрон воситалар орқали узатилиши мумкин. У ушбу маълумотларни талқин қилиш ва улардан фойдаланиш учун зарур бўлган изоҳларни ўз ичига олиши лозим.
1. Божхона маъмуриятлари сўровга кўра ёки ўз ташаббуслари билан бир-бирларига божхона ҳуқуқбузарлиги ҳисобланадиган ёки ҳисобланиши мумкин бўлган, режалаштирилган, амалга оширилаётган ёки амалга оширилган ҳаракатлар тўгрисидаги маълумотларни тақдим этадилар.
2. Божхона маъмуриятларидан бирининг давлати иқтисодиёти, аҳолисининг соглиги, жамоат хавфсизлиги ёки ҳар қандай бошқа ҳаётий манфаатларига жиддий зарар етказиши мумкин бўлган ҳолатлар мавжуд бўлса, бошқа Аҳдлашувчи Томоннинг божхона маъмурияти имкон қадар бундай маълумотни ўз ташаббуси билан кечиктирмасдан такдим этади.
1. Мазкур Битимга мувофиқ сўровлар ёзма шаклда амалга оширилиши лозим. Сўровларни бажариш учун зарур бўлган ҳужжатлар уларга илова қилиниши лозим. Алоҳида ҳолатларда сўровлар огзаки амалга оширилиши мумкин, бироқ улар зудлик билан 72 соатдан кечиктирмасдан ёзма шаклда тасдиқланиши лозим.
4. Агар сўров мазкур модданинг 2 ва 3-бандлари талабларига жавоб бермаса, унга тузатиш киритиш талаб қилиниши мумкин.
1. Божхона маъмуриятлари сўровга кўра, башарти сўров тақдим этилган пайтда иккала Аҳдлашувчи Томон давлатларининг миллий қонунчилигига мувофиқ бу рухсат этилган бўлса, божхона талабларини қоплашда бир-бирларига ёрдам кўрсатишга интиладилар.
2. Божхона талабларини қоплашда ёрдам кўрсатиш аd hoc асосда ва мазкур Битимнинг 22-моддаси 4-бандига мувофиқ амалга оширилиши лозим.
1. Бир Аҳдлашувчи Томоннинг божхона маъмурияти сўровига асосан, бошқа Аҳдлашувчи Томоннинг божхона маъмурияти Сўраётган Томон давлатининг ҳудудида амалда бўлган божхона қонунчилигини бузаётган ёки бузиши мумкин бўлган хатти-ҳаракатлар устидан суриштирувлар ўтказади. У бундай суриштирув натижаларини Сўраётган Томон эътиборига тақдим қилади.
2. Мазкур суриштирувлар Сўралаётган Томон давлатининг ҳудудида амалда бўлган қонунчиликка мувофиқ ўтказилади. Бунда Сўралаётган Томон ўз номидан ҳаракат қилаётгандек иш тутиши лозим.
3. Сўраётган Томоннинг мансабдор шахслари алоҳида ҳолатларда Сўралаётган Томоннинг розилиги билан унинг давлати ҳудудида тегишли давлатнинг божхона қонунчилигига қарши ҳуқуқбузарликлар бўйича суриштирувларда ҳозир бўлишлари мумкин. Улар ўзларининг расмий ваколатга эга эканликларини тасдиқлашлари лозим.
4. Сўраётган Томоннинг мансабдор шахслари мазкур модданинг 3-бандига мувофиқ Сўралаётган Томон давлати ҳудудида ҳозир бўлганда фақат маслаҳат бериш тарзида иш тутиши мумкин, бироқ хеч бир ҳолатда суриштирувда фаол иштирок этмайди, сўроқ қилинаётган шахс билан учрашмайди ёки бошқа ҳар қандай суриштирув фаолиятида иштирок этмайди.
1. Гиёҳвандлик воситалари, психотроп моддалар ва прекурсорларнинг ноқонуний муомаласига оид маълумотлар ва ҳужжатлар мазкур Битимнинг 15-моддаси қоидаларига мувофиқ Аҳдлашувчи Томон давлатининг гиёҳвандлик воситаларини суистеъмол қилиш, гиёҳвандлик воситалари, психотроп моддалар ва прекурсорларнинг ноқонуний айланиши устидан назорат қилишга масъул бўлган бошқа давлат органлари ва тартибга солувчи идораларга ҳам топширилиши мумкин.
2. Мазкур Битимга мувофиқ маълумотлар ва ҳужжатлар билан таъминланган божхона маъмурияти уларнинг мақсади ва ҳажмига қараб, бундай маълумотлар ва ҳужжатлардан маъмурий ва суд жараёнларида далиллар сифатида фойдаланиши мумкин.
3. Бундай ҳужжатлар ва маълумотлар судда далиллар келтириш учун фойдаланилиши мумкин ва уларнинг ҳуқуқий мақоми қабул қилаётган божхона маъмурияти давлатининг қонунчилигига мувофиқ белгиланади.
4. Мазкур Битимга мувофиқ қабул қилинган ҳар қандай маълумот ёки ахборотдан фақатгина Битим мақсадлари учун ва фақатгина божхона маъмурияти томонидан фойдаланилади, бундай маълумотларни тақдим этган божхока маъмурияти улардан бошқа мақсадларда ёки Аҳдлашувчи Томоннинг бошқа давлат органлари томонидан фойдаланилишини ёзма равишда аниқ тасдиқлаган ҳолатлар бундан мустасно. Лекин улар учинчи давлатларга такдим этилмайди.
13-модданинг 2-банди қоидаларини ҳисобга олган ҳолда, мазкур Битим доирасида қабул қилинган ҳар қандай маълумот ёки ахборот махфий деб ҳисобланади ҳамда уларни қабул қилган Аҳдлашувчи Томон давлатининг миллий қонунчилигида айнан шу турдаги маълумот ёки ахборот учун назарда тутилганидан кам бўлмаган ҳимоя ва махфийлик билан таъминланади.
Мазкур Битим доирасида шахсий маълумотлар алмашилганда, Ахдлашувчи Томонлар миллий қонунчиликларига мувофиқ маълумотларнинг стандарт ҳимоясини таъминлайдилар.
1. Сўралаётган Томон сўровга кўра ўз мансабдор шахсларига уларнинг розилиги билан Сўраётган Томоннинг суд ёки маъмурий органларида экспертлар ёки гувоҳлар сифатида ҳозир бўлиш учун рухсат бериши мумкин. Бундай мансабдор шахслар ўз хизмат вазифаларини бажариш пайтида олинган далилларни тақдим этадилар.
2. Сўраётган Томон ўз давлати ҳудудида мазкур модданинг 1-бандига мувофиқ мансабдор шахсларнинг бўлиб туришлари мобайнида уларнинг шахсий хавфсизлиги учун зарур бўлган барча чораларни кўришга мажбур. Бундай мансабдор шахсларнинг транспорт ва кундалик харажатлари Сўраётган Томон тарафидан қопланади.
3. Ҳозир бўлиш тўғрисидаги сўровда мансабдор шахснинг қайси иш юзасидан, қаерда ва қандай малакада ҳозир бўлиши лозимлиги аниқ кўрсатилиши шарт.
4. Божхона мансабдор шахсларининг экспертлар ёки гувоҳлар сифатида ҳозир бўлишлари тўғрисидаги сўров Аҳдлашувчи Томонлар давлатларининг миллий қонунчилигига мувофиқ амалга оширилади.
1. Агар Сўралаётган Томон сўровни қаноатлантириш ўз давлатининг суверенитети, хавфсизлиги ёки бошқа муҳим манфаатларига зарар етказади деб ҳисобласа, у мазкур Битим доирасида сўралган ёрдам кўрсатишни тўлиқ ёки қисман рад этиши ёхуд сўралган ёрдамни муайян шарт ва талабларга боғлиқ равишда кўрсатиши мумкин.
2. Агар Сўраётган Томон ёрдам кўрсатиш учун сўров юборсада, аммо унинг ўзида бошқа Аҳдлашувчи Томонга бундай ёрдам кўрсатишнинг имкони бўлмаса, бу факт сўровда кўрсатилган бўлиши лозим. Бундай сўровни қаноатлантириш Сўралаётган Томоннинг ўз ихтиёрида бўлади.
3. Башарти ёрдам кўрсатишни рад этилса, бу ҳақида Сўраётган Томонга имкон қадар тез фурсатда ёзма равишда хабар берилиши лозим.
Божхона маъмуриятлари бир-бирларига қуйидаги тарзда божхона масалаларида техник ёрдам кўрсатишлари мумкин:
а) божхона назоратида қўлланилаётган илғор воситалар билан таништириш мақсадида божхона мансабдор шахслари билан алмашиш;
Божхона маъмуриятлари ўз розилиги билан ва келишувга мувофиқ Ваколатли иқтисодий операторни (АЕО) ўзаро тан олиш тўгрисидаги келишув (МКА) бўйича музокараларни бошлашлари мумкин.
1. Аҳдлашувчи Томонлар мазкур Битимга мувофиқ вужудга келган харажатларни қоплаш бўйича барча талаблардан воз кечадилар, экспертлар ва гувоҳлар, огзаки ва ёзма таржимонлар ёки Аҳдлашувчи Томонлар давлатларининг миллий қонунчилигида маълум бўлган ёки унда белгиланган, давлат хизмати билан боғлиқ бўлмаган бошқа хизмат кўрсатувчиларнинг харажатлари бундан мустасно.
2. Агар сўровни ижро этиш жиддий ёки жуда кўп микдордаги харажатларни талаб қиладиган бўлса, Аҳдлашувчи Томонлар сўровни ижро этишнинг талаб ва шартларини, шунингдек, харажатларни қоплаш тартибини белгилаш учун маслаҳатлашиб оладилар.
1. Мазкур Битимда назарда тутилган ҳамкорлик ва ўзаро ёрдам кўрсатиш божхона маъмуриятлари томонидан амалга оширилади. Ушбу органлар бундай мақсадлар учун ҳужжатлаштириш масалаларини ўзаро келишиб оладилар.
2. Божхона маъмуриятлари мазкур Битим доирасида ўзларида мавжуд бўлган маълумотларни ёки ҳар бир Аҳдлашувчи Томоннинг тегишли идораларидан олинган маълумотларни такдим қилишга интиладилар.
3. Божхона маъмуриятлари вакиллари зарур ҳолларда, мазкур Битим қоидаларининг амалга оширилишини таҳлил қилиш ҳамда божхона маъмуриятлари ўртасидаги ҳамкорлик ва ўзаро ёрдам кўрсатишга тааллуқли бошқа амалий масалаларни ҳал этиш мақсадида учрашув ўтказадилар.
4. Мазкур Битим мақсадларида божхона маъмуриятлари алоқа учун масъул бўлган мансабдор шахсларни тайинлайдилар ва ушбу шахсларнинг исм-шарифи, лавозими, почта манзили, телефон ва факс рақамлари, электрон почта манзили ёки бошқа алоқа воситалари кўрсатилган рўйхат билан алмашадилар. Аҳдлашувчи Томонлар юқорида кўрсатилган рўйхатдаги ҳар қандай ўзгаришлар тўғрисида бир-бирларини хабардор қиладилар.
1. Мазкур Битимни талқин қилиш ва қўллаш билан боғлиқ барча низолар Ахдлашувчи Томонлар ўртасида музокаралар орқали ҳал этилади.
Аҳдлашувчи Томонлар ўзаро келишувга кўра алоҳида баённомалар тузиш орқали мазкур Битимга ўзгартириш ва қўшимчалар киритишлари мумкин. Улар 25-модда қоидаларига мувофиқ кучга киради.
1. Мазкур Битим Аҳдлашувчи Томонлар унинг кучга кириши учун зарур бўлган барча давлат ички процедураларини якунлаганликлари тўғрисида охирги ёзма хабарнома дипломатик каналлар орқали олингандан бошлаб ўттиз кундан сўнг кучга киради.
2. Мазкур Битим Ахдлашувчи Томонлардан бири уни тугатиш нияти тўғрисида дипломатик каналлар орқали Битимнинг тугатилишидан камида уч ой олдин ёзма хабарнома юбормагунига қадар номуайян муддатга тузилган деб ҳисобланади.
Юқоридагиларни тасдиқлаб, тегишли ҳукумат томонидан лозим даражада ваколат берилган қуйидаги имзо чекувчилар мазкур Битимни имзоладилар.