LexUZ шарҳи
Мазкур Битим Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 1997 йил 22 июлдаги 356-сонли «Ҳукуматлараро битимларни тасдиқлаш тўғрисида»ги қарори билан тасдиқланган.
Ўзбекистон Республикаси Ҳукумати ва Бахрейн Давлати Ҳукумати, бундан буён «Аҳдлашувчи Томонлар» деб аталувчилар, 1944 йилнинг 7 декабрида Чикаго шаҳрида имзолаш учун очилган Халқаро Фуқаро Авиацияси Конвенциясининг қатнашчилари бўлгани ҳолда,
ўзларининг тегишли ҳудудлари ўртасида ва ҳудудларидан ташқарида мунтазам ҳаво қатновини йўлга қўйиш мақсадида Битим тузиш истагида ва халқаро ҳаво транспортида хавфсизликни янада юқори даражага кўтариш истагида,
1. Агар матнда бошқа мазмун кўзда тутилмаган бўлса, ушбу Битимнинг қўлланилиши ва изоҳлари мақсадида:
a) «Конвенция» атамаси 1944 йилнинг 7 декабрида Чикаго шаҳрида имзолаш учун очилган Халқаро Фуқаро Авиацияси тўғрисидаги Конвенцияни англатади ва ўша Конвенциянинг 90-моддасига биноан қабул қилинган ҳар қандай Иловани, ҳар икки Аҳдлашувчи Томон учун қай даражада кучга эгалиги ва эътироф этилганлигига қараб, 90 ва 94-моддаларга биноан Конвенцияга ёки унинг Иловаларига киритилган ҳар қандай тузатишни ўз ичига олади;
b) «авиация маъмурлари» атамаси Ўзбекистон Республикасининг Ҳукуматига нисбатан — Фуқаро Авиациясининг Бош Директорини, Бахрейн Давлати Ҳукуматига нисбатан — Транспорт вазирини ёки у тайинлаган масъул шахс, Фуқаро Авиациясининг ишларини олиб борувчи вазир муовининг ёрдамчисини, ёки ҳар иккала ҳолда юқорида уқтириб ўтилган маъмурлар бажарадиган ишларни амалга ошириш ваколати берилган бошқа бир шахс ёки ташкилотни англатади;
c) «тайинланган авиакорхона» атамаси ушбу Битимнинг 4-моддасига мувофиқ тайинланган ва ваколат берилган авиация корхонасини англатади;
d) «тарифлар» атамаси агентлик шартларни ва бошқа қўшимча қийматларни ўз ичига олгани ҳолда йўловчилар, йўловчилар юки ва юк ташиш учун сарфланган қийматни ҳамда бу қийматлар қўлланиладиган қоидаларни англатади, бироқ почта ташиш қиймати ва шартлари бунга кирмайди;
е) «ҳудуд» атамаси давлатга нисбатан Конвенциянинг 2-моддасида кўрсатиб ўтилган маъноларни англатади;
f) «ҳаво қатнови», «халқаро ҳаво қатнови», «авиакорхона» ва «нотижорий мақсадларда тўхташ» атамалари Чикаго Конвенциясининг 96-моддасида кўрсатиб ўтилган тегишли маъноларни англатади;
2. Ушбу Битимнинг моддаларига берилган номлар ушбу модда қоидаларининг маъносини ҳеч бир ҳолда чегараламайди ёки кенгайтирмайди ҳам.
Ушбу Битимнинг қоидалари Чикаго Конвенциясининг халқаро ҳаво қатновларига нисбатан қўлланиладиган қоидаларига бўйсунади.
1. Ҳар бир Аҳдлашувчи Томон бошқа Аҳдлашувчи Томонга йўналишлар жадвалида белгиланган қатновлар бўйича халқаро ҳаво қатновларини йўлга қўйиш ва улардан фойдаланиш мақсадида ушбу Битимда кўрсатилган ҳуқуқларни беради. Мазкур қатновлар ва йўналишлар бундан буён тегишли равишда «келишилган йўллар» ва «белгиланган йўналишлар» деб аталади.
2. Ҳар бир Аҳдлашувчи Томоннинг тайинланган авиакорхонасига белгиланган йўналишларда келишилган ҳаво қатновларидан фойдаланиш учун қуйидаги ҳуқуқлар берилади:
c) халқаро ҳаво йўлларида ташилаётган йўловчиларни, юк ва почтани олиш ёки тушириш мақсадида юқорида айтиб ўтилган ҳудудда ушбу Битим Иловасида кўрсатилган манзилларда қўниш.
3. Ушбу модданинг 1 ва 2-бандларида кўрсатилган ҳеч қайси бир қоидаси бир Аҳдлашувчи Томоннинг тайинланган авиакорхонасига ҳақ эвазига ёки ёлланиш йўли билан бошқа Аҳдлашувчи Томоннинг ҳудудидаги бир манзилдан иккинчи бир манзилга ташиш учун йўловчилар, юк ва почтани олиш ҳуқуқини беради деб қаралмаслиги керак.
1. Ҳар бир Аҳдлашувчи Томон белгиланган йўналишлар бўйича келишилган йўналишлардан фойдаланиш мақсадида бошқа Аҳдлашувчи Томонни ёзма тарзда хабардор қилган ҳолда бир ёки бир нечта авиакорхонани тайинлаш ҳуқуқига эга бўлади.
2. Бундай тайинлаш тўғрисидаги хабарномани олганидан сўнг, Бошқа Аҳдлашувчи Томоннинг авиация маъмурлари ушбу модданинг 3-банди ва 5-модданинг 1-банди қоидаларига мувофиқ тайинланган авиакорхонага парвозларни амалга ошириш учун дарҳол тегишли рухсатномаларни берадилар.
3. Бир Аҳдлашувчи Томоннинг авиация маъмурлари бошқа Аҳдлашувчи Томон тайинлаган авиакорхонадан у халқаро ҳаво йўлларидан фойдаланиш чоғида Конвенциянинг қоидаларига мувофиқ одатда ва оқилона татбиқ этиладиган қонун ва қоидаларда кўрсатилган шартларни бажаришга қодир эканлигини исботловчи далилларни талаб қилишга ҳақлидирлар.
4. Аҳдлашувчи Томонлардан ҳар бири парвоз қиладиган авиакорхонага устунлик қилиш ва унинг устидан ҳақиқий назорат ўрнатиш ҳуқуқи авиакорхонани тайинлаган Аҳдлашувчи Томонга ёки унинг фуқароларига қарашли эканлигини исботловчи далилларга эга бўлмаган ҳар қандай ҳолда бошқа Аҳдлашувчи Томон ушбу модданинг 2-бандида қайд этилган рухсатномаларни беришни рад этиши ёки тайинланган авиакорхона ушбу Битимнинг 3-моддасида белгиланган ҳуқуқлардан фойдаланиш чоғида бажарилиши зарур деб топилган шартларни бажарилишини талаб қилиш ҳуқуқига эгадир.
5. Шу тарзда тайинланган ва ваколат олган авиакорхона истаган вақтда келишилган йўллардан фойдаланишни бошлаши мумкин, башарти, ушбу Битим 9 ва 15-моддаларининг шартларига биноан қабул қилинган парвоз жадваллари ва белгиланган тарифлар шу қатновларга нисбатан кучга кирган бўлса.
1. Ҳар бир Аҳдлашувчи Томон бошқа Аҳдлашувчи Томоннинг тайинланган авиакорхонасига берилган парвозларга доир рухсатномаларни бекор қилиш ёки ушбу Битим 3-моддасининг 2-бандида кўрсатилган ҳуқуқлардан фойдаланишни тўхтатиб қуйиш ёки бундай ҳуқуқлардан фойдаланишда ўзи зарур деб билган шартларнинг бажарилишини талаб қилиш ҳуқуқига эга бўлади:
a) авиакорхонага устун даражада эгалик қилиш ёки унинг устидан ҳақиқий назорат ўрнатиш ушбу авиакорхонани тайинлаган Аҳдлашувчи Томонга ёки унинг фуқароларига тегишли эканлигига комил ишончда бўлмаган ҳар қандай ҳолда; ёки
b) агар бу авиакорхона ўша ҳуқуқларни берган Аҳдлашувчи Томоннинг қонун ва қоидаларига керакли даражада риоя қилмаса; ёки
c) агар авиакорхона ушбу Битимда кўрсатиб ўтилган шартларни қандайдир сабабларга кўра бажара олмаётган бўлса.
2. Агар ҳуқуқларни дарҳол бекор қилиш, тўхтатиб қўйиш ёки ушбу модданинг 1-банди шартларининг бажарилишини талаб қилиш қонун ва/ёки қоидаларни бундан буён бузилишга зарурий огоҳлантириш деб топилмаса бундай ҳуқуқлардан Аҳдлашувчи Томон билан маслаҳатлашувлардан сўнггина фойдаланиши мумкин.
3. Агар бир Аҳдлашувчи Томон ушбу модданинг шартларига биноан ҳаракат қилаётган тақдирда, ушбу Битимнинг 17-моддасига асосан бошқа Аҳдлашувчи Томоннинг ҳуқуқларига зиён етказмасликни инобатга олиши керак.
1. Ҳар бир Аҳдлашувчи Томон бошқа Аҳдлашувчи Томоннинг тайинланган авиакорхонасига тайёрагоҳлар ва авиация воситаларидан фойдаланиш учун одил ва маъқул миқдорда солиқ солиши ёки солишга рухсат бериши мумкин, башарти, бу солиқлар шундай халқаро ҳаво қатновларида машғул бўлган бошқа миллий авиакорхоналарга солинадиган йиғимлардан юқори бўлмаслиги лозим.
2. Ҳар бир Аҳдлашувчи Томон харажатлар соҳасида ваколатга эга бўлган ўзларининг маъмурлари ва авиация воситаларидан ва ҳаво йўлларидан фойдаланувчи тайинланган авиакорхоналар, кези келганда эса, авиакорхоналар вакиллик ташкилотлари ўртасида маслаҳатлашувлар ўтказилишини қўллаб-қувватлайди. Йиғимларга мўлжалланган ўзгартиришни киритишдан аввал бу ўзгартиришлар амалда қўлланилишидан олдин ўз фикрларини изҳор этиш ҳуқуқи билан хизматлардан фойдаланувчиларга оқилона хабарнома тақдим этилиши лозим.
1. Ҳар бир Аҳдлашувчи Томон тайинлаган авиакорхонасининг халқаро ҳаво қатновларини амалга ошираётган ҳаво кемаси ёқилғи, мойлаш воситалари ҳамда техник анжомларининг захиралари, эҳтиёт қисмлар, табель асбоб-ускуналари ва тайёра захиралари (озиқ-овқат, ичимликлар ва тамаки маҳсулотлари) божхона божларидан, солинадиган солиқлардан, нозирлик йиғимлардан ва бошқа солиқлардан шу ҳаво кемаси бошқа Аҳдлашувчи Томоннинг ҳудудига учиб кираётган ёки у ердан жўнаб кетаётган вақтида ўзаро тенглик муносабатларига асосланган ҳолда озод қилинади, башарти, бу ашёлар ва захиралар қайтариб олиб кетилгунга қадар ёки ўша ҳудуднинг устидан парвоз қилиш вақтида шу ҳаво кемаси томонидан ишлатиб ёки истеъмол қилингунга қадар ҳаво кемасида сақланиб турган бўлса.
2. Шунингдек, чоп этилган чипта захиралари, кема ҳужжатлари, реклама материаллари, авиакорхонанинг ҳужжатлари ва йўловчиларнинг юкларига бириктириладиган ёрлиқлар ва шу авиакорхонанинг номи ёки нишонасига эга бўлиб чоп этилган ҳар қандай материал ҳам барча импорт чекланишларидан ва йиғимлардан озод қилинади.
3. Табель асбоб-ускуналари, шунингдек, ҳар бир Аҳдлашувчи Томон тайинлаган авиакорхонасининг ҳаво кемасида сақланадиган ашёлар ва захиралар бошқа Аҳдлашувчи Томоннинг ҳудудига ўша ҳудуд божхона маъмуриятининг рухсати билан туширилиши мумкин.
4. Юқорида зикр этилган божлардан, солиқ ва йиғимлардан озод қилиш қуйидаги буюмларга нисбатан ҳам қўлланилади, бироқ кўрсатилган хизмат учун олинадиган йиғимлар бунга кирмайди:
a) бир Аҳдлашувчи Томоннинг ҳудудида айтиб ўтилган Аҳдлашувчи Томоннинг ваколатли маъмурлари томонидан чекланган миқдорда ҳаво кемасининг саҳнига олинган ва бошқа Аҳдлашувчи Томоннинг халқаро ҳаво йўлларида қатновларни амалга ошириш чоғида ҳаво кемасининг саҳнида ишлатиш учун мўлжалланган тайёра захиралари;
b) ҳар бир Аҳдлашувчи Томоннинг ҳудудига бошқа Аҳдлашувчи Томон тайинлаган авиакорхонасининг халқаро ҳаво йўлларида машғул бўлган ҳаво кемасига техник хизмат кўрсатиш ва уни таъмирлаш учун олиб кирилган тайёра эҳтиёт қисмлари ва табель жиҳозлари;
c) бир Аҳдлашувчи Томоннинг ҳудудида бошқа Аҳдлашувчи Томон тайинлаган авиакорхонасининг халқаро ҳаво қатновларини амалга ошираётган ҳаво кемаси томонидан олинган ёқилғи ва мойлаш ашёлари, гарчанд бу захиралар ҳаво кема саҳнига бирон-бир Аҳдлашувчи Томоннинг ҳудудида олинган бўлиб, шу ҳудуднинг устидан амалга оширилаётган парвознинг бир қисмида ишлатилиши учун мўлжалланган бўлса ҳам.
5. Ушбу модданинг 3 ва 4-бандларида қайд этилган буюмлар орқага қайтариб олингунга ёки божхона қоидаларига биноан бошқа қарорини топгунга қадар божхона маъмуриятининг назорати ёки кузатуви остида жойлаштирилиши лозим.
6. Ушбу модданинг қоидалари ҳар икки Аҳдлашувчи Томон ўртасида тайинланган авиакорхона ҳаво ташувларини амалга ошириш натижасида олган даромадларига икки ҳисса солиқ солишни бекор қилиш тўғрисида махсус битим қабул қилингунга қадар кучга эга бўлади.
1. Ҳар иккала Аҳдлашувчи Томоннинг тайинланган авиакорхоналарига белгиланган йўналишлар бўйича келишилган ҳаво йўлларидан фойдаланиш учун мақбул ва тенг имкониятлар яратиб берилади.
2. Ҳар бир Аҳдлашувчи Томоннинг тайинланган авиокорхонаси келишилган йўллардан фойдаланиш чоғида ўзидан кейин шу йўналишдан тўла ёки унинг бир қисмидан фойдаланадиган бошқа Аҳдлашувчи Томон авиакорхонасининг манфаатига асоссиз зиён етказмасликни назарда тутган ҳолда иш кўради.
3. Ҳеч қайси Аҳдлашувчи Томон бошқа Аҳдлашувчи Томоннинг тайинланган авиакорхонаси ёки авиакорхоналарига нисбатан ҳажмга, қатновларнинг такрорийлигига ва ушбу Битимнинг Иловаларида белгиланган бирон-бир йўналишда келишилган қатновларни амалга ошираётган ҳаво кемасининг турига тааллуқли бўлган ҳеч қандай бир томонлама чеклашларни киритолмайди. Башарти, Аҳдлашувчи Томонлардан бири бошқа Аҳдлашувчи Томоннинг авиакорхонаси таклиф қилаётган ва йўлга қўймоқчи бўлган қатновларни ўзи тайинлаган авиакорхонанинг келишилган ҳаво қатновларига ноодил зиён етказади деб топса, бу ҳолда биринчи Томон ушбу Битимнинг 16-моддасига биноан маслаҳатлашувлар ўтказишни сўраши мумкин.
4. Ҳар бир Аҳдлашувчи Томоннинг тайинланган авиакорхонаси ёки авиакорхоналари ҳудудга кириш, унда яшаши ва у ерда ишга олишни тартибга солувчи бошқа Аҳдлашувчи Томоннинг қонун ва қоидаларига мувофиқ ўша бошқа Аҳдлашувчи Томоннинг ҳудудида келишилган йўллардан фойдаланишни таъминлаб туриш учун зарур бўлган ўзларининг бошқарув, техник, бошқа ходимлардан ташкил топган ваколатхонасини ушлаб туриш ҳуқуқига эгадир.
5. Ҳар бир Аҳдлашувчи Томоннинг тайинланган авиакорхоналари бошқа Аҳдлашувчи Томоннинг ҳудудида ҳаво ташув хизматларини бевосита ёки агентлар орқали сотиш ҳуқуқига эгадир. Ҳар бир Аҳдлашувчи Томоннинг тайинланган авиакорхоналари бундай ташувларни сотишни, ва истаган шахс бундай хизматларни миллий валютада ёки бошқа эркин алмашадиган валютада сотиб олишни Аҳдлашувчи Томонларнинг валюта айирбошловини тартибга солувчи миллий қонун ва қоидаларига мувофиқ эркин амалга ошириши мумкин.
Ҳар бир Адлашувчи Томоннинг тайинланган авиакорхонаси бирон-бир келишилган йўлдан фойдаланишни бошлашидан 30 (ўттиз) кун аввал ўзлари таклиф қилётган учиш жадвалларини бошқа Аҳдлашувчи томоннинг авиация маъмурларига тасдиқлаш учун тақдим этади. Бундай жадваллар ўз ичига хизмат ва фойдаланадиган ҳаво кемасининг турлари тўғрисидаги маълумотларни, учиш жадвалини ва бошқа зарур бўлган маълумотларни ўз ичига олади. Бу қоида кейинчалик бўладиган ўзгартиришларга ҳам тааллуқлидир. Маҳсус ҳолларда эса, бу муддат авиация маъмурларининг рухсати билан қисқартирилиши мумкин.
Бир Аҳдлашувчи Томоннинг авиация маъмурлари бошқа Аҳдлашувчи Томоннинг авиация маъмурларини, уларнинг илтимосларига биноан шартлашилган йўлларда ташувлар ҳажмини аниқлаш мақсадида оқилона миқдорда сўраладиган даврий ва статистик маълумотлар билан таъминлаб туришлари лозим.
1. Бир Аҳдлашувчи Томоннинг қонун ва қоидалари бошқа Аҳдлашувчи Томон тайинлаган авиакорхонанинг халқаро навигацияда машғул бўлган ҳаво кемасига нисбатан шу ҳавоси кема бошқа Аҳдлашувчи Томоннинг ҳудудига учиб кириш, унинг устидан учиб ўтиш, у ерда тўхтаб туриш ва у ердан жўнаб кетиш чоғида қўлланилади.
2. Ҳар қайси Аҳдлашувчи Томоннинг ҳудудига ҳаво кемасида йўловчилар, экипаж, юк ҳамда почтанинг келиши ёки ундан жўнаб кетишини тартибга солувчи қонун ва қоидаларига, хусусан, кириш, эмиграция, иммиграция, божхона ва санитарияга тааллуқли бўлган қоидаларига бошқа Аҳдлашувчи Томоннинг тайинланган авиакорхонасига қарашли ҳаво кемаси уқтириб ўтилган ҳудудга кириб келганида, унда бўлиб турганида ва ундан жўнаб кетаётганида амал қилиши лозим.
3. Ҳеч қайси Аҳдлашувчи Томон божхона, иммиграция, карантин ва бошқа масалаларга доир қоидаларни қўллашда бошқа Аҳдлашувчи Томоннинг тайинланган авиакорхонасидан шу халқаро йўлларда қатновларни амалга ошираётган ўзининг авиакорхонасини ёки бирон-бир бошқа авиакорхонани устун қўймаслиги лозим.
4. Бир Аҳдлашувчи Томоннинг ҳудудидан бевосита транзит орқали ўтадиган ва бу мақсад учун тайёрагоҳ ҳудудидан ажратилган жойдан четга чиқмайдиган йўловчилар соддалаштирилган назоратдан ўтадилар. Транзит йўловчиларнинг юки ва юклар божхона солиқлари ва бошқа шу сингари чиқимлардан озод қилинадилар.
Ҳар бир Аҳдлашувчи Томон бошқа Аҳдлашувчи Томоннинг тайинланган авиакорхонасига биринчи Аҳдлашувчи Томоннинг ҳудудида йўловчилар, почта ва юкларни ташиш орқали ишлаб топилган маблағларининг харажатларидан ортган фойда қисмини биринчи Аҳдлашувчи Томоннинг амалдаги чет эл валютасининг алмаштириш қоидаларига мувофиқ ўтказиш ҳуқуқини беради.
1. Аҳдлашувчи Томонлардан бири берган, ёки ҳақиқий деб топган, ҳамда амалда бўлган яроқлик гувоҳномалари, ваколатлар ва рухсатномаларни ушбу Битимда кўрсатилган йўналишлар ва келишилган йўллардан фойдаланиш мақсадида бошқа Аҳдлашувчи Томон ҳам ана шу ҳужжатлар амалда бўлган вақтида ҳақиқий деб эътироф этади, башарти, бу гувоҳнома ва рухсатномалар берилишига ёки ҳақиқий деб эътироф этилишига асос бўлган талаблар Конвенцияга мувофиқ белгиланган энг кам даражага тенг ёки ундан юқори бўлса ҳам ҳар бир Аҳдлашувчи Томон ўз фуқароларига ўзининг ҳудудидан парвозлар вақтида бошқа Аҳдлашувчи Томон берган ваколатлар ва рухсатномалар тўғрисидаги гувоҳномаларни эътироф қилишни рад этиш ҳуқуқини сақлаб қолади.
2. Ҳар бир Аҳдлашувчи Томон авиация воситалари, авиаэкипаж, ҳаво кемаси ва тайинланган авиакорхонанинг фойдаланишига оид бошқа Аҳдлашувчи Томон белгилаган хавфсизлик талаблари борасида маслаҳатлашувлар ўтказишни талаб қилиши мумкин. Агарда бундай маслаҳатлашувлардан сўнг бир Аҳдлашувчи Томон бошқа Аҳдлашувчи Томон шу соҳадаги хавфсизлик қоида ва талабларга керакли даражада риоя этмаётганлиги, Конвенцияга мувофиқ белгиланган энг кам даражаларга жавоб бераолмаётганлиги тўғрисида хулосага келса, бошқа Аҳдлашувчи Томон шу тўғрида ҳамда шу энг кам даражага мувофиқлаштириш зарурлиги тўғрисида хабардор бўлади. Бошқа Аҳдлашувчи Томон бу ҳолни ўзгартириш учун барча зарур чораларни кўради. Ҳар бир Аҳдлашувчи Томон бошқа Аҳдлашувчи Томон тайинлаган авиакорхонага ёки авиакорхоналарга фойдаланиш учун берилган рухсатномаларни ва техник гувоҳномаларни бекор қилиш, тўхтатиб қўйиш ва уларни чеклаш ҳуқуқларини сақлаб қолади, башарти, бошқа Аҳдлашувчи Томон маълум вақт ичида зарур чора-тадбирларни кўрмасалар.
1. Халқаро қонундан келиб чиқадиган ўзларининг ҳуқуқлари ва мажбуриятларига мувофиқ Аҳдлашувчи Томонлар ғайриқонуний аралашув хатти-ҳаракатларидан фуқаро авиациясининг хавфсизлигини таъминлашга доир зиммага оладиган ўзаро мажбуриятлари ушбу Битимнинг ажралмас қисмини ташкил қилишини тасдиқлайдилар. Аҳдлашувчи Томонлар халқаро қонундан келиб чиқадиган ўз ҳуқуқларининг ва мажбуриятларининг қўлланишини чекламаган ҳолда, 1963 йил 14 сентябрда Токиода имзоланган Ҳаво кемаларида содир этиладиган жиноятлар ва бошқа баъзи бир ҳаракатлар тўғрисидаги Конвенцияга, 1970 йил 16 декабрда Гаагада имзоланган Ҳаво кемаларини ғайриқонуний равишда тутқун қилиб олишга қарши курашиш тўғрисидаги Конвенцияга, ҳамда 1971 йил 23 сентябрда Монреалда имзоланган Фуқаро авиацияси хавфсизлигига қарши қаратилган ғайриқонуний ҳаракатлар ҳақидаги Конвенцияга мувофиқ ҳаракат қиладилар.
2. Аҳдлашувчи Томонлар бир-бирларининг илтимосларига кўра ҳаво кемасини ғайриқонуний тутқун қилишнинг бу ҳаво кемаси, ундан йўловчилар ва экипаж аъзоларига, тайёрагоҳлар ва қатновни таъминлаш воситаларига хавф туғдирувчи бошқа ғайриқонуний хатти-ҳаракатларнинг, шунингдек, фуқаро авиацияси, хавфсизлигига таҳдид қилишнинг ҳар қандай кўриниши олдини олишда бир-бирларига барча зарурий ёрдамни берадилар.
3. Аҳдлашувчи Томонлар ўзаро муносабатларида ўзларига маъқул келадиган даражада Фуқаро Авиацияси Халқаро Ташкилоти томонидан белгиланган ва Конвенцияга киритилган Иловаларда тавсифланган авиация хавфсизлиги қоидаларига мувофиқ иш кўрадилар; улар рўйхатга олиш бўйича ҳаво кемаларининг фойдаланувчиларидан, асосий фаолият жойи ёки доимий турар жойи ўз ҳудудларида жойлашган ҳаво кемаларининг фойдаланувчиларидан ва ўз ҳудудларида жойлашган халқаро тайёрагоҳларнинг фойдаланувчиларидан авиация хавфсизлигининг юқоридаги қоидаларига мувофиқ иш кўришларини талаб қиладилар.
4. Ҳар бир Аҳдлашувчи Томон ҳаво кемасидан фойдаланувчиларга нисбатан бошқа Аҳдлашувчи Томон ҳаво кемаси ўз ҳудуди чегараларига кириб келаётганида, ундан чиқиб кетаётганида ёки унда бўлиб турган вақтида ушбу модданинг 3-бандида уқтирилган авиация хавфсизлигига оид қоидаларга амал қилиши мақсадида зарур талабларни қўйиши мумкин. Ҳар бир Аҳдлашувчи Томон ҳаво кемаларини ҳимоя қилиш ва йўловчиларни, экипаж аъзоларини, йўловчи юки, юкларни ва тайёра захираларини ҳаво кемаси саҳнига олиш ёки ортиш вақтидан олдин ёки вақтида текшириш учун самарали чора-тадбирларни кўради. Ҳар бир Аҳдлашувчи Томон бошқа Аҳдлашувчи Томоннинг, башарти, аниқ таҳдид мавжуд бўлган ҳолда, оқилона доираларда хавфсизликни таъминлаш юзасидан махсус чора-тадбирлар кўришга доир илтимосларини ҳам хайрихоҳлик билан кўриб чиқади.
5. Башарти, фуқаро ҳаво кемаси тутқун қилиб олинса, ёки уни тутқун қилиш таҳдиди мавжуд бўлса, ёки ҳаво кемаси, ундаги йўловчилар ва экипаж аъзоларига тайёрагоҳлар ва қатновни таъминлаш воситаларига бошқа ғайриқонуний хатти-ҳаракатлар билан таҳдид қилинса, Аҳдлашувчи Томонлар алоқани енгиллаштириш ва бундай кўнгилсизлик ёки таҳдидга жадал, ҳамда бешикаст барҳам беришнинг барча зарур чора-тадбирларини кўриш орқали бир-бирларига кўмак берадилар.
6. Башарти, Аҳдлашувчи Томонлардан бирон-бири ушбу модданинг авиация хавфсизлигига оид қоидалари билан келиша олмаса, ҳар бир Аҳдлашувчи Томоннинг авиация маъмурлари бошқа Аҳдлашувчи Томоннинг авиация маъмурлари билан тезда маслаҳатлашувлар ўтказиш тўғрисидаги талабни қўйиши мумкин.
1. Ҳар иккала Аҳдлашувчи Томоннинг тайинланган авиакорхоналари томонидан олинадиган тарифлар уларни амалда жорий қилиш тахмин қилинган кунга камида 30 (ўттиз) кун қолганда Аҳдлашувчи Томонларнинг авиация маъмурларига тасдиқ учун тақдим этилиши лозим. Айрим ҳолларда бу муддат номлари зикр этилган маъмурлар томонидан қисқартирилиши мумкин.
2. Ушбу модданинг 1-бандида айтиб ўтилган тарифларни ҳар иккала Аҳдлашувчи Томоннинг тайинланган авиакорхоналари бозор шарт-шароитларини назарга олган ҳолда, қуйидаги талабларга жавоб бера олиш мақсадида белгилайдилар:
b) устунлик вазиятидан фойдаланиб тарифларни асоссиз тушириш ёки ўринсиз оширишдан харидорларни ҳимоя қилиш;
c) ҳукуматнинг бевосита ёки билвосита берган субсидиялари ёки ёрдами натижасида тарифларни сунъий равишда туширишдан авиакорхоналарни ҳимоя қилиш.
3. Агарда биронта тарифни қўллаш борасида бир Аҳдлашувчи Томоннинг авиация маъмурлари норози бўлсалар, улар бошқа Аҳдлашувчи Томоннинг авиация маъмурларига норозилик сабабларини кўрсатган ҳолда хабар берадилар.
4. Агарда Аҳдлашувчи Томонларнинг авиация маъмурлари ушбу модданинг 1-бандига биноан тақдим қилинган бирон-бир тарифлар борасида келиша олмаган тақдирларида бу ҳақдаги музокаралар ушбу Битим 17-моддасининг қоидаларига мувофиқ ҳал қилинади.
5. Ушбу модданинг қоидаларига биноан белгиланган тарифлар янги тариф белгилангунга қадар ўз кучини сақлаб қолади.
1. Аҳдлашувчи Туманлар ёки уларнинг авиация маъмурлари яқиндан ҳамкорлик қилиш руҳида ушбу Битим ва унинг Иловалари қоидаларининг тўғри бажарилишини ва қониқарли даражада амалга оширилишини таъминлаш нуқтаи назаридан вақти-вақти билан маслаҳатлашувлар ўтказиб турадилар.
2. Башарти, Аҳдлашувчи Томонлардан бири ушбу Битимнинг ёки Иловаларининг айрим қоидаларини ўзгартириш мақсадга мувофиқ деб ҳисобласа, у бошқа Аҳдлашувчи Томонга маслаҳатлашув ўтказиш тўғрисида талабни қўйиши мумкин. Бундай маслаҳатлашув талаб тушган кундан бошлаб 60 (олтмиш) кун ичида бошланиши лозим.
3. Илова қилинган жадвалларга киритиладигандан ташқари ушбу Битимнинг қоидаларига киритилиши лозим деб топилган барча ўзгартиришлар Аҳдлашувчи Томонларнинг ички қонунчилик тартиботларига мувофиқ тасдиқланади ва шу тарзда келишиб олинган ўзгартиришлар тасдиқлангани тўғрисида дипломатик ноталар билан алмашилгандан сўнг кучга киради.
4. Ушбу Битимнинг фақатгина Иловасига тегишли ўзгартиришлар Аҳдлашувчи Томонларнинг авиация маъмурлари ўртасида бевосита келишиб олинади.
1. Ушбу Битимни ва унинг Иловаларини талқин қилиш ва қўллаш юзасидан Аҳдлашувчи Томонларнинг ўртасида келиб чиққан ҳар қандай низо биринчи навбатда тўғридан-тўғри музокаралар орқали ҳал қилиниши лозим.
2. Башарти, Аҳдлашувчи Томонлар музокаралар орқали муросага кела олмасалар улар бу баҳсни ҳал этишни бир шахсга ёки ташкилотга, агар булар ҳам бирор муросага кела олмаслар ҳал қилиш учун уч ҳакамдан ташкил топган Арбитраж ихтиёрига топширишлари мумкин, биттадан ҳакамни Аҳдлашувчи Томонлар тайинлайдилар ва учинчи ҳакамни икки ҳакам тайинлаши лозим. Баҳсни ҳал қилиш учун ҳакамлар ҳайъатини тайинлаш тўғрисида дипломатик каналлар орқали ёзма талаб тушган кундан бошлаб Аҳдлашувчи Томонларнинг ҳар бири 60 (олтмиш) кун ичида биттадан ҳакамни тайинлаши лозим ва учинчи ҳакам 60 (олтмиш) кунлик давр ичида тайинланиши лозим. Башарти, Аҳдлашувчи Томонлар белгиланган муддат ичида ўз ҳакамини тайинлай олмасалар ёки учинчи ҳакам белгиланган муддатда тайинланмаса, Фуқаро Авиацияси Халқаро Ташкилоти Кенгашининг Президентига Аҳдлашувчи Томонлардан исталган бири томонидан, заруриятга қараб, ҳакамни ёки ҳакамларни тайинлаш тўғрисидаги талаб қўйилиши мумкин. Бундай ҳолларда учинчи ҳакам учинчи давлат фуқароси бўлиб, у Арбитраж трибуналининг Президенти сифатида иш кўради.
3. Аҳдлашувчи Томонлар ушбу модданинг 2-бандига мувофиқ қабул қилинган барча қарорларни бажарадилар.
Ҳар бир Аҳдлашувчи Томон истаган вақтида бошқа Аҳдлашувчи Томонни ушбу Битимнинг амал қилиш муддатини тўхтатиш истагида эканлиги тўғрисида хабарнома юбориши лозим. Бундай хабарнома бир вақтнинг ўзида Фуқаро Авиацияси Халқаро Ташкилотига ҳам юборилади. Бу ҳолда ушбу Битим ўз амал муддатини бир Аҳдлашувчи Томоннинг хабарномасини бошқа Аҳдлашувчи Томон олган кундан бошлаб 12 (ўн икки) ойлик муддат ўтгандан сўнг якунлайди, агарда ўзаро келишувга асосан хабарнома шу муддат тугагунга қадар орқага қайтариб олинмаса. Башарти, бошқа Аҳдлашувчи Томон хабарнома олганининг тасдиғи бўлмаса, Фуқаро Авиацияси Халқаро Ташкилоти хабарнома олганидан сўнг 14 (ўн тўрт) кун ўтгач бошқа Аҳдлашувчи Томоннинг тасдиғи олинган ҳисобланади.
Башарти, Аҳдлашувчи Томонлар иштирокида бирон-бир кўп томонлама шартнома тузилмоқчи бўлса, ушбу Битим ва унинг Иловаси бундай шартноманинг қоидаларига мувофиқ ўзгартирилади.
Ушбу Битим ва унга кирган ҳар қандай ўзгартиришлар Фуқаро Авиацияси Халқаро Ташкилоти (ИКАО)да рўйхатдан ўтказилиши лозим.
Аҳдлашувчи Томонлар ушбу Битимнинг кучга кириши учун лозим бўлган ўзларининг тегишли ички қонунчилик тартиботларини амалга ошириб бўлганлиги тўғрисидаги хабарномани дипломатик ноталар алмашиш йўли билан бир-бирларига тақдим этган кундан бошлаб кучга киради.
1996 йилнинг 11 декабрида Тошкент шаҳрида ўзбек, араб ва инглиз тилларида икки нусхада имзоланди. Ҳамма матн бир хил кучга эгадир. Талқин қилишда ҳамфикрлик бўлмаган тақдирда инглиз тилидаги матн устувор деб ҳисобланади.