LexUZ шарҳи
Мазкур Битим Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 1996 йил 11 мартдаги 86-сонли «Ҳукуматлараро битимларни тасдиқлаш тўғрисида»ги қарори билан тасдиқланган.
Ўзбекистон Республикаси Ҳукумати билан Туркманистон Ҳукумати, бундан кейин «Томонлар» деб аталувчилар,
иқтисодий, саноат ва илмий-техник ҳамкорлик икки томонлама муносабатларни барқарор ҳамда узоқ муддатли асосда ривожлантиришнинг муҳим ва зарур жиҳати ҳисобланишини англаб,
ўз давлатлари ишлаб чиқариш ва илмий-техник салоҳиятлари ўртасида қарор топган технологик алоқаларни ҳисобга олиб,
бозор муносабатлари базасида умумий иқтисодий маконни яратишда Томонлар давлатлари хўжалик фаолияти субъектларининг бевосита ишлаб чиқаришга дахлдор ўзаро алоқалари ҳал қилувчи аҳамиятга эга эканлигини тан олиб,
корхоналар ва тармоқлар ўртасида ишлаб чиқариш кооперациясини қўллаб-қувватлаш ва ўзаро фойдали ривожлантириш учун қулай шароитларни таъминлашга интилиб,
узлуксиз иқтисодий ўсиш, ўз фуқаролари турмуш сифатини яхшилаш, иш билан таъминланганликни кенгайтириш, моддий ва ишчи ресурсларидан самарали фойдаланиш ва атроф муҳитни ҳимоя қилиш мақсадларига амал қилиб,
Томонлар мулкчиликнинг барча шаклларидаги корхоналар, тармоқлар ва тармоқлараро комплекслар ўртасидаги кооперацияни уларнинг бевосита ишлаб чиқариш алоқалари асосида амалга оширишга ва ривожлантиришга ёрдам берадилар.
Томонлар ишлаб чиқаришнинг халқаро ихтисослашуви ва кооперациясини ривожлантириш, уларни амалга ошириш учун шарт-шароитларни таъминлаш, саноат тармоқларидаги устуворликларни белгилаш, қўшма лойиҳалар ва дастурларни ишлаб чиқиш ҳамда амалга оширишда ёрдам бериш мақсадида барча зарур чора-тадбирларни кўрадилар.
кооперация бўйича товар етказиб бериш деганда тармоқ ва тармоқлараро мақсадларга мўлжалланган, технологик ўзаро боғланган ва пировард маҳсулотни биргаликда тайёрлаш учун зарур бўлган хом ашё, материаллар, узеллар, деталлар, эҳтиёт қисмлар, тайёрланмалар, ярим тайёр маҳсулотлар, бутловчи ва бошқа буюмларни етказиб бериш тушунилади;
хизматлар кўрсатиш деганда лойиҳа, тузатиш ишлари, техник хизмат кўрсатиш ва технологик операциялар тушунилади;
божхона тартиби доирасида товарлар етказиб бериш деганда товарларни Томонлар давлатларининг бож қонунчилигида белгиланган тартибларга мувофиқ етказиб бериш тушунилади.
Томонлар хўжалик фаолияти субъектлари томонидан тегишли тармоқ ва тармоқлараро битимлар асосида тузиладиган шартнома (контракт)ларни ишлаб чиқариш кооперацияси ва бевосита алоқаларнинг асосий шакли деб ҳисоблайдилар.
Томонлар қуйидаги соҳаларда ишлаб чиқариш кооперацияси тўғрисида битимлар тузишни устувор деб биладилар:
Тармоқлар ва тармоқлараро ишлаб чиқариш кооперацияси тўғрисидаги битимларда кооперацияда иштирок этадиган ва маҳсулот ишлаб чиқаришда (хизматлар кўрсатишда) ихтисослашганлигини сақлаб қоладиган корхона ва ташкилотлар рўйхати, шунингдек, маҳсулотни (хизматлар кўрсатишни) кооперациялашган асосда етказиб бериш номенклатураси ва ҳажмлари белгиланади.
Мазкур Битимнинг 4-моддасида назарда тутилган шартнома (контракт)лар маҳсулотни божхонада расмийлаштириш ва Томонлар давлатлари ва чегарасидан ўтказиб юборилиши учун асос ҳисобланади.
Ишлаб чиқариш кооперацияси доирасида етказиб бериладиган маҳсулот (кўрсатиладиган хизматлар)ни декларациялаш ва ҳисобга олишни Томонларнинг божхона органлари ўз қонунчиликларига мувофиқ амалга оширадилар.
Маҳсулоти олиб чиқиб кетиладиган хом ашёдан кооперация бўйича ишлаб чиқарилган маҳсулотни етказиб бериш Томонлар мамлакатларида маҳсулоти олиб чиқиб кетиладиган хом ашё билан операциялар тўғрисидаги амалдаги қонунчиликка мувофиқ амалга оширилади.
Ишлаб чиқариш кооперацияси доирасида етказиб бериладиган хом ашё, материаллар ва бутловчи буюмлар учинчи мамлакатларга ҳудудидан хом ашё, материаллар ва бутловчи буюмлар ишлаб чиқариш кооперацияси доирасида етказиб берилган Томон вакил қилинган органининг олдиндан олинган тегишли ёзма розилигисиз реэкспорт қилиниши мумкин эмас.
Томонлар ишлаб чиқариш соҳасида интеграция жараёнларини ривожлантириш мақсадида ўз мамлакатларининг миллий қонунчилик нормаларини корхоналар ва тармоқлар кооперацияси алоқалари қисмида хўжалик фаолияти субъектларига татбиқан мувофиқлаштириш ва яқинлаштириш бўйича изчил ишни амалга оширишга келишиб олдилар.
Томонлар кўп илм-фан талаб қиладиган ишлаб чиқаришлар ва экспортга йўналтирилган тармоқларда, шунингдек импорт ўрнини босадиган маҳсулотни ишлаб чиқаришда кооперацияни ривожлантиришни рағбатлантирувчи кредитлар ва инвестициялар бериш шартларини зарур ҳолларда келишиб оладилар.
Томонлар қуйидаги муаммолар юзасидан биргаликда ишлашни ташкил этиб, уларни ҳал қилишни манфаатдор вазирлик ва идораларга топширадилар:
ўз мамлакатлари ўртасида шериклар излаш, шартнома (контракт)ларни тайёрлаш, тузиш ва бажаришда ёрдам беришни таъминлайдиган замонавий коммуникацияни ривожлантириш;
Мазкур Битимни талқин қилиш ёки қўллашга дахлдор баҳслар Томонлар ўртасида маслаҳатлашувлар ва музокаралар олиб бориш йўли билан ҳал қилинади.
Мазкур Битим Томонлардан ҳар бири унинг кучга кириши учун зарур бўлган давлат ички тартибларини бажарганлиги тўғрисида ёзма равишдаги маълумот олинган кундан бошлаб кучга киради.
Битим Томонлардан бири бошқа Томоннинг мазкур Битимни амалда бўлишини тўхтатиш тўғрисидаги ёзма билдиришини олган кундан 6 ой ўтгач, ўз кучини йўқотади.