LexUZ шарҳи
Мазкур Шартнома Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг 1995 йил 24 февралдаги 27-I-сонли «Ўзбекистон Республикаси ва Хитой Халқ Республикаси ўртасидаги Консуллик Шартномасини ратификация қилиш ҳақида»ги қарори билан ратификация қилинган.
Ўзбекистон Республикаси ва Хитой Халқ Республикаси,
1963 йил 24 апрелидаги консуллик алоқалари тўғрисидаги Вена конвенциясининг қоидаларини, халқаро ҳуқуқнинг бошқа нормаларини эътиборга олиб,
Ўз консуллик муносабатларини ривожлантириш, иккала мамлакат, шунингдек уларнинг фуқаролари ҳуқуқ ва манфаатларини ҳимоя қилишга кўмаклашиш, иккала мамлакат ўртасидаги дўстлик ва ҳамкорликни мустаҳкамлашга интилиб, шунингдек консуллик муносабатларини тартибга солишга интилиб,
1) «консуллик муассасаси» ҳар қандай бош консулликни, консулликни, вице-консулликни ёки консуллик агентлигини англатади;
2) «консуллик округи» консуллик муассасасига консуллик вазифаларини бажариш учун ажратилган туманни англатади;
4) «консуллик мансабдор шахси» шу сифатда консуллик вазифаларини бажариш топширилган ҳар қандай шахсни, жумладан консуллик муассасаси бошлиғини ҳам англатади;
5) «консуллик муассасаси ходими» консуллик муассасасида маъмурий ёки техник вазифаларни бажарувчи ҳар қандай шахсни англатади;
6) «хизмат кўрсатиш хизматчиси» консуллик муассасасига хизмат кўрсатиш бўйича вазифаларни бажарувчи ҳар қандай шахсни англатади;
7) «консуллик муассасасининг хизматчилари» консуллик мансабдор шахслари, консуллик муассасасининг ходимлари ва хизмат кўрсатиш хизматчиларини англатади;
8) «оила аъзоси» консуллик мансабдор шахсининг у билан бирга яшовчи ва унинг қарамоғида бўлган рафиқаси (эри), фарзандлари ва ота-онасини англатади.
9) «хусусий уй хизматчиси» консуллик мансабдор шахсининг фақатгина хусусий хизматида бўлган шахсни англатади;
10) «консулликка ваколат берган давлат фуқароси» консулликка ваколат берган давлат фуқаролигига эга бўлган ҳар қандай жисмоний шахсни, қўллаш мумкин бўлган ҳолларда ҳар қандай юридик шахсни англатади;
11) «консуллик бинолари» кимнинг мулки бўлишидан қатъий назар фақатгина консуллик муассасаси мақсадларида ишлатиладиган иморатлар ёки иморатларнинг қисмлари, ушбу бино ёки унинг қисмларига хизмат қилувчи ер майдонини англатади;
12) «консуллик архивлари» барча қоғозлар, ҳужжатлар, корреспонденция, китоблар, фильмлар, овоз ёзиш ленталари, консуллик муассасасининг шифрлар ва кодлар, картотекалар билан бирга реестрлари ва уларни сақлашни таъминлайдиган бошқа ашёларни англатади;
13) «консулликка ваколат берган давлатнинг кемаси» консулликка ваколат берган давлат қонунчилигига биноан шу давлат байроғи остида сузиш ҳуқуқига эга бўлган, ҳарбий кемалардан ташқари, ҳар қандай кемани англатади;
14) «консулликка ваколат берган давлатнинг ҳаво кемаси» консулликка ваколат берган давлатнинг таниқлик белгилари бўлган, шу давлатда қайд этилган, ҳарбий ҳаво кемаларидан ташқари, ҳар қандай учиш аппаратини англатади.
1. Консулликка ваколат берган давлат консуллик муассасасини консуллик жойлашган давлат ҳудудида фақатгина шу давлатнинг розилиги билан очиши мумкин.
2. Консуллик муассасасининг манзилгоҳи, унинг даражаси ва консуллик округи, шунингдек бу билан боғлиқ бўлган ҳар қандай ўзгаришлар консулликка ваколат берган давлат ва консуллик жойлашган давлат ўртасида келишувга биноан аниқланади.
1. Консуллик муассасаси бошлиғи тайинлангунига кадар консулликка ваколат берган давлат дипломатик йўллар билан ушбу шахс консуллик жойлашган давлат томонидан уни консуллик муассасаси бошлиғи сифатида тан олишга розилик беришига ишонч ҳосил қилиши керак.
Консуллик жойлашган давлат бундай тан олишга розилик бермаса, у ўз қарори сабабларини тушунтиришга мажбур эмас.
2. Розилик олинганидан сўнг консулликка ваколат берган давлат консуллик жойлашган давлатга дипломатик йўллар билан консуллик муассасаси бошлиғининг патентини юбориши керак. Патентда консуллик муассасаси бошлиғининг тўлиқ исми, фамилияси, лавозими ва даражаси, консуллик муассасасининг манзилгоҳи кўрсатилади.
3. Патент олиниши билан консуллик жойлашган давлат консуллик муассасаси бошлиғига энг тўлиқ муддатда экзекватура беради.
4. Консуллик муассасаси бошлиғи экзекватура олиши биланоқ ўз вазифаларини бажаришга киришиши мумкин. Экзекватура берилгунига қадар консуллик муассасаси бошлиғи консуллик жойлашган давлатнинг розилиги билан ўз вазифаларини вақтинча бажариши мумкин.
5. Консуллик жойлашган давлат консуллик муассасаси бошлиғини тайинлашни тасдиқлагач ёки унга ўз вазифаларини вақтинча бажаришга рухсат бергач, у бу тўғрисида консуллик округининг ваколатли маъмурларини дарҳол хабардор қилиши ва консуллик муассасаси бошлиғи ўз вазифаларини бажариши ва ушбу Шартнома кўзда тутган ҳуқуқ, имтиёз ва иммунитетлардан фойдалана олиши учун барча чораларни кўриши керак.
1. Агар консуллик муассасаси бошлиғи бирор сабабга кўра ўз вазифаларини бажара олмаса ёки консуллик муассасаси бошлиғи лавозими бўш бўлса, консулликка ваколат берган давлат консуллик жойлашган давлатдаги ушбу ёки бошқа консуллик муассасаси мансабдор шахси ёки консуллик жойлашган давлатдаги ўз дипломатик ваколатхонаси дипломатик ходимлари аъзоларидан бирига консуллик муассасаси бошлиғи вазифаларини вақтинча бажаришга ваколат бериши мумкин. Консулликка ваколат берган давлат консуллик муассасаси бошлиғи вазифасини вақтинча бажарувчининг тўлиқ исми, фамилияси, лавозими ва даражасини консуллик жойлашган давлатга олдиндан маълум қилиши керак.
2. Консуллик муассасасининг бошлиғи вазифасини вақтинча бажарувчи ушбу Шартнома консуллик муассасаси бошлиғига берадиган ҳуқуқ, имтиёз ва иммунитетлардан фойдаланади.
3. Консуллик муассасаси бошлиғи вазифасини вақтинча бажарувчи дипломатик ходимлар аъзоси унинг дипломатик статусига мувофиқ берилган дипломатик имтиёзлар ва иммунитетлардан фойдаланишда давом этади.
1. Консулликка ваколат берган давлат консуллик жойлашган ердаги ваколатли маъмурларга ёзма равишда қуйидагиларни маълум қилади:
1) консуллик муассасаси хизматчиларнинг тўлиқ исми, фамилияси ва даражаси, келиш ва тамомила кетиш ёки вазифаларини бажаришни тўхтатиш вақти, шунингдек консуллик муассасасида ишлаш даврида хизмат ҳолатидаги ўзгаришлар тўғрисида;
2) консуллик муассасаси хизматчилари оила аъзоларининг ва хусусий уй хизматчиларининг келиш ва тамомила кетиш вақти, шунингдек уларнинг статусларидаги ўзгаришлар тўғрисида.
2. Консуллик жойлашган давлатнинг ваколатли маъмурлари консуллик муассасаси хизматчиларига ва уларнинг оила аъзоларига тегишли гувоҳномалар беради.
Фақатгина консулликка ваколат берган давлат фуқароси консуллик мансабдор шахси бўла олади, бироқ у консуллик жойлашган давлатда доимий яшовчи шахс бўлмаслиги керак.
1. Консуллик жойлашган давлат исталган вақтда, ўз қарорини асослашга мажбур бўлмаган ҳолда, консулликка ваколат берган давлатни у ёки бу консуллик мансабдор шахси «persona non grata» эканлиги ёки консуллик муассасасининг у ёки бу ходими ва хизмат кўрсатиш хизматчиси номақбул эканлиги тўғрисида хабардор қилиши мумкин. Бундай ҳолда консулликка ваколат берган давлат ушбу шахсни чақириб олиши керак.
Агар консулликка ваколат берган давлат оқилона муддат ичида бу мажбуриятни бажармаса, унда консуллик жойлашган давлат мос равишда ушбу шахснинг экзекватурасини бекор қилиши ёки бундай шахсни консуллик муассасаси ходими деб тан олишдан воз кечиши мумкин.
2. Консуллик муассасаси ходими этиб тайинланган шахс консуллик жойлашган давлат ҳудудига келмасидан олдин ёки, агар у консуллик жойлашган давлатда бўлса, у ўз вазифаларини бажаришга киришишидан аввал номақбул деб эълон қилиниши мумкин. Бундай ҳолларда консулликка ваколат берган давлат унинг тайинланишини бекор қилади.
1) консулликка ваколат берган давлат ва унинг фуқароларининг ҳуқуқ ва манфаатларини ҳимоя қилиш, шунингдек консулликка ваколат берган давлат фуқароларига ёрдам кўрсатиш;
2) савдо, иқтисодий, маданий, спорт, илмий-техника, туристик ва бошқа соҳаларда консулликка ваколат берган давлат ва консуллик жойлашган давлат ўртасидаги муносабатларни ривожлантиришга кўмаклашиш;
3) консуллик жойлашган давлатда барча қонуний йўллар билан сиёсий, савдо, иқтисодий, маданий, спорт, илмий-техника ва бошқа соҳалардаги аҳвол тўғрисида маълумот олиш ва бу тўғрида консулликка ваколат берган давлат ҳукуматига хабар бериш;
4) консулликка ваколат берган давлат санкция қилган, консуллик жойлашган давлат қонун-қоидалари билан таъқиқланмаган еки бажарилишига консуллик жойлашган давлат эътироз билдирмайдиган қўшимча вазифаларни бажариш.
2) консулликка ваколат берган давлат қонунларига мувофиқ фуқаролик масалалари бўйича илтимосномаларни қабул қилиш;
3) никоҳдан ўтувчи иккала шахс консулликка ваколат берган давлат фуқаролари бўлган ҳолда консулликка ваколат берган давлат қонунчилигига мувофиқ ва бу консуллик жойлашган давлат қонунчилигига зид келмаса, никоҳни қайд этиш ва никоҳ тўғрисида гувоҳнома бериш;
4) консуллик жойлашган давлат қонунчилигига зид бўлмаган ҳолда консулликка ваколат берган давлат қонунчилигига мувофиқ консулликка ваколат берган давлат фуқароларининг туғилиши ва ўлимини қайд этиш ва тегишли гувоҳномаларни бериш.
2. Ушбу модданинг 1-банди қоидалари манфаатдор шахсларни консуллик жойлашган давлат қонун-қоидаларга риоя қилишдан озод этмайди.
Консуллик мансабдор шахси паспортлар, кириш, кириш-чиқиш, транзит ва бошқа визаларни, шунингдек бу каби ҳужжатларни бериш, узайтириш, бекор қилиш ҳуқуқига эга.
1. Консулликка ваколат берган давлат қонун-қоидаларига мувофиқ консуллик мансабдор шахси қуйидаги ҳуқуқларга эга:
1) фуқаролигидан қатъи назар, ҳар қандай шахснинг илтимосига кўра консулликка ваколат берган давлатда фойдаланиш учун турли ҳужжатларни бериш;
2) консулликка ваколат берган давлат фуқароларининг илтимосига кўра консуллик жойлашган давлатда ёки ундан ташқарида фойдаланиш учун турли ҳужжатларни бериш;
3) ҳужжатларни консулликка ваколат берган давлат ёки консуллик жойлашган давлат расмий тилига таржима қилиш ва бу таржиманинг тўғрилигини тасдиқлаш;
4) консулликка ваколат берган давлат ёки консуллик жойлашган давлат ваколатли маъмурлари томонидан берилган ҳужжатларни легаллаштириш;
5) консулликка ваколат берган давлат фуқароларининг васиятномаларини тузиш, тасдиқлаш ва сақлашга қабул қилиш;
6) консулликка ваколат берган давлат фуқаролари ўртасидаги акт ва битимлар консуллик жойлашган давлат қонунчилигига зид бўлмаганлиги ва кўчмас мулкка ҳуқуқларни ўрнатиш ёки топширишга тааллуқли бўлмаганлиги сабабли бундай акт ва битимларни тузиш ва тасдиқлаш; бир томондан консулликка ваколат берган давлат фуқаролари, иккинчи томондан бошқа давлатлар фуқаролари ўртасидаги акт ва битимлар консуллик жойлашган давлат қонунчилигига зид келмаслиги шарти билан, бундай акт ва битимлар фақатгина консулликка ваколат берган давлатдаги мулк ёки ҳуқуқларга тегишли бўлганлиги ва бу давлатда кўриб чиқилиши керак бўлган ишларга тааллуқли бўлганлиги сабабли бундай акт ва битимларни тузиш ва тасдиқлаш;
7) консулликка ваколат берган давлат фуқароларининг турли ҳужжатлардаги имзолари тўғри эканлигини тасдиқлаш;
8) консуллик жойлашган давлат қонунчилигига зид келмаганлиги сабабли консулликка ваколат берган давлат фуқароларининг мулки ва ҳужжатларини сақлашга қабул қилиш.
2. Ушбу модданинг 1-бандига мувофиқ консуллик мансабдор шахси томонидан тузилган, тасдиқланган ёки таржима қилинган ҳужжатлар консуллик жойлашган давлатнинг қонунчилигига мувофиқ бўлса, улар консуллик жойлашган давлатда шу давлатнинг ваколатли маъмурлари ва муассасалари томонидан тузилган, тасдиқланган ёки таржима қилинган ҳужжатлардек юридик аҳамиятга ва далил бўла оладиган кучга эга бўлади.
1. Консуллик мансабдор шахси консулликка ваколат берган давлат фуқаролари билан учрашиши ва алоқа қилиши, уларга маслаҳат бериши ва ҳар томонлама кўмаклашиши, жумладан уларга ҳуқуқий ёрдам кўрсатиш учун чоралар кўриши мумкин.
Консуллик мансабдор шахси консуллик жойлашган давлатнинг ваколатли маъмурларига консуллик жойлашган давлат ҳудудида доимий яшовчи ёки вақтинча бўлган консулликка ваколат берган давлатнинг дараксиз йўқолган фуқароларини излашга кўмаклашиш илтимоси билан мурожаат қилиши мумкин.
Консуллик жойлашган давлат консулликка ваколат берган давлат фуқароларининг консуллик муассасаси билан алоқалари ва уларнинг консуллик муассасасига киришини ҳеч бир усул билан чекламайди.
2. Консулликка ваколат берган давлат фуқароси консуллик округи доирасида ҳибсга олинса, ушланса ёки бошқа шаклда озодликдан маҳрум этилса, шундан кейин етти кун давомида консуллик жойлашган давлатнинг ваколатли маъмурлари бу тўғрида консуллик муассасасини хабардор қилади.
3. Консуллик мансабдор шахси консулликка ваколат берган давлатнинг ҳибсга олинган,ушланган ёки бошқа шаклда озодликдан маҳрум этилган ёки қамоқда жазо муддатини ўтаётган фуқаросини бориб кўриши, у билан алоқада бўлиши, учрашиши ва унга ҳуқуқий ёрдам кўрсатиши мумкин. Консуллик жойлашган давлатнинг ваколатли маъмурлари консуллик муассасаси мансабдор шахсининг илтимосига кўра консулликка ваколат берган давлатнинг кўрсатилган шахси билан консуллик муассасаси ходимининг учрашувини хабар қилингандан кейин уч кун давомида ташкил этиши керак. Кейинги бориб кўришлар консуллик жойлашган давлатнинг қонунчилигига мувофиқ оқилона қамоқда оралиқларидан кейин амалга оширилиши мумкин.
4. Консуллик жойлашган давлатнинг ваколатли маъмурлари ҳибсга олинган, ушланган ёки бошқа шаклда озодликдан маҳрум этилган консулликка ваколат берган давлатнинг фуқаросини ушбу модданинг 1 ва 3-бандларига мувофиқ унинг ҳуқуқлари тўғрисида кечиктирмай хабардор қилиши керак.
5. Ушбу моддада кўзда тутилган ҳуқуқлар консуллик жойлашган давлатнинг қонун-қоидаларига мувофиқ амалга оширилади. Бироқ консуллик жойлашган давлатнинг қонун-қоидаларини татбиқ этиш ушбу моддада кўзда тутилган ҳуқуқларни амалга оширишни чеклаши керак эмас.
1. Консуллик жойлашган давлат маъмурлари уларда ахборот бўлган ҳолда консуллик мансабдор шахсига консуллик жойлашган давлатда доимий яшовчи консулликка ваколат берган давлат фуқароси учун васий ёки ҳомий тайинлаш зарурияти тўғрисида хабар беради. Ўз навбатида консуллик мансабдор шахси юқорида кўрсатилган ҳолатлар бўйича консуллик жойлашган давлатнинг ваколатли маъмурлари билан боғланиш ҳуқуқига эга.
2. Консуллик мансабдор шахси консуллик жойлашган давлатнинг ваколатли маъмурлари билан ушбу модданинг 1-бандида кўрсатилган масала бўйича ҳамкорлик қилади ва, зарур бўлганида, консуллик жойлашган давлат қонунчилигига биноан васий ёки ҳомий мажбуриятларини бажариш учун шахсни тавсия этади.
3. Консуллик жойлашган давлат суди ёки бошқа ваколатли маъмурлари таклиф этилган шахсни бирор сабабларга кўра васий ёки ҳомий сифатида номақбул деб ҳисобласа, унда консуллик мансабдор шахси бошқа номзодни таклиф қилиши мумкин.
Агар консулликка ваколат берган давлат фуқароси консуллик жойлашган давлатда йўқ бўлгани ёки бошқа сабабларга кўра ўз ҳуқуқ ва манфаатларини ҳимоя қилишга қодир бўлмаса, унда консуллик мансабдор шахси алоҳида ишончномасиз ушбу фуқарога консуллик жойлашган давлатнинг судларида ва бошқа органларида вакиллик қилиши ёки ушбу фуқаро ўз ваколатли шахсларини тайинлагунича ёки ўз ҳуқуқ ва манфаатларини ҳимоя қилишни ўз зиммасига олгунича тегишли вакиллик қилишни таъминлаши мумкин.
1. Ахборот бўлган ҳолда консуллик жойлашган давлатнинг ваколатли маъмурлари консулликка ваколат берган давлат фуқаросининг консуллик жойлашган давлатда ўлими тўғрисидаги барча ҳоллар тўғрисида консуллик муассасасини имкони борича қисқа муддатда хабардор қиладилар ва унинг илтимосига биноан ўлим тўғрисида гувоҳнома ёки ўлим фактини тасдиқловчи бошқа ҳужжатнинг нусхасини берадилар.
2. Консулликка ваколат берган давлат фуқароси консуллик жойлашган давлатда мерос қолдирган ҳолда консуллик жойлашган давлатнинг ваколатли маъмурлари мерос мулк таркиби, меросхўрлар, рад жавоби олувчилар, шунингдек васиятнинг мавжудлиги тўғрисида консуллик муассасасини имкони борича қисқа муддатда хабардор қиладилар.
3. Консуллик мансабдор шахси консуллик жойлашган давлат ваколатли маъмурларидан ушбу модданинг 2-бандида кўрсатилган мерос мулкини рўйхатга олиш ва муҳрлаш вақтида қатнашишга рухсат сўраши мумкин.
4. Агар консулликка ваколат берган давлатнинг бирор фуқароси консулликка ваколат берган давлатда вафот этган ҳар қандай фуқароликка эга бўлган шахснинг мулкига ворислик қилиш ёки уни олиш ҳуқуқини олган бўлса, унда, агар бу консулликка ваколат берган давлатнинг фуқароси консуллик жойлашган давлатдан ташқарида бўлса ҳам, консуллик жойлашган давлатнинг ваколатли маъмурлари уларда ахборот бўлган ҳолда консулликка ваколат берган давлатнинг ушбу фуқароси меросхўр ёки рад жавоби олувчи эканлиги тўғрисида консуллик муассасасини имкони борича қисқа муддатда хабардор қиладилар. Ўз навбатида консуллик мансабдор шахси юқорида кўрсатилган ҳолатлар бўйича консуллик жойлашган давлатнинг ваколатли маъмурлари билан боғланиш ҳуқуқига эга.
5. Консуллик мансабдор шахси консулликка ваколат берган давлат фуқароси номидан, агар бундай шахс консуллик жойлашган давлатда бўлмаса, суд, бошқа маъмурлар ёки алоҳида шахсдан бирор шахс вафоти натижасида бу фуқарога тегишли бўлган пул ёки бошқа мулкни, жумладан мерос, компенсация тўлови ва суғурта бўйича тегишли бўлган маблағларни қабул қилиши ва бу пулларни кўрсатилган шахсга бериши мумкин.
6. Консуллик жойлашган давлатда вақтинча бўлган консулликка ваколат берган давлат фуқаросининг ўлими ҳолида, шунингдек консуллик жойлашган давлатда вафот этган шахснинг қариндошлари ёки унинг вакиллари бўлмаса, ва шу билан бирга у қолдирган ашёлар вафот этган шахснинг консуллик жойлашган давлатда ўз зиммасига олган мажбуриятлари билан боғлик бўлмаса, унда консуллик мансабдор шахси қолдирилган ашёларни олиш, сақлаш ёки белгиланган жойга бериш ҳуқуқига эга.
1. Консуллик мансабдор шахси ўз консуллик округи доирасида консулликка ваколат берган давлат қонун-қоидалари кўзда тутган назорат қилиш ва инспекция ҳуқуқларини консуллик жойлашган давлат аэропортида ёки ҳавода парвозда бўлган консулликка ваколат берган давлатнинг ҳаво кемаларига, шунингдек уларнинг экипаж аъзоларига нисбатан амалга ошириши мумкин.
2. Консуллик мансабдор шахси ўз консуллик округи доирасида консуллик жойлашган давлат аэропортида ёки ҳавода парвозда бўлган консулликка ваколат берган давлатнинг ҳаво кемаларига, шунингдек уларнинг экипаж аъзоларига ёрдам кўрсатиш ҳуқуқига, жумладан:
1) консулликка ваколат берган давлат ҳаво кемасининг командири ёки унинг экипажи аъзолари билан алоқа қилиш;
2) консуллик жойлашган давлат ваколатли органларининг ҳуқуқларига зиён етказмаган ҳолда консулликка ваколат берган давлат ҳаво кемасининг парвози ёки унинг аэропортда турган вақтида содир бўлган ҳодисаларни текшириш, командирни ёки экипаж аъзоларини сўроқ қилиш, ҳаво кемасининг гувоҳномасини текшириш, командирнинг ҳаво кемаси, унинг парвози ва бориш жойи тўғрисидаги ахборотини тинглаш, шунингдек ҳаво кемасига парвоз, қўниш ва аэропортда туриш бўйича зарур ёрдам кўрсатиш;
3) консуллик жойлашган давлат ваколатли органларининг ҳуқуқларига зиён етказмаган ҳолда консулликка ваколат берган давлатнинг қонунчилигига биноан командир ва экипаж аъзолари ўртасидаги турли хил баҳсларни ҳал этиш;
4) зарур бўлганида ҳаво кемаси командири ёки экипаж аъзоларининг касалхонада даволанишини ёки репатриациясини таъминлаш;
5) ҳаво кемасига нисбатан консулликка ваколат берган давлат қонун-қоидалари кўзда тутган ҳар қандай ҳужжатларни олиш, бериш ёки тасдиқлаш ҳуқуқларига эга.
3. Консуллик мансабдор шахси ушбу модда кўзда тутган вазифаларни бажаришда консуллик жойлашган давлат ваколатли органларига ёрдам ва кўмак сўраб мурожаат қилиши мумкин.
1. Консуллик жойлашган давлат ваколатли маъмурлари консулликка ваколат берган давлатнинг ҳаво кемасига нисбатан мажбурлов чораларини қўлламоқчи ёки унда текширув ўтказмоқчи бўлсалар, улар консуллик мансабдор шахси ёки унинг вакили бундай ҳаракатларни амалга ошириш вақтида қатнашишлари учун консуллик муассасасини бу тўғрида олдиндан хабардор қиладилар. Агар масаланинг муҳимлигидан вақт етишмаслиги сабабли консуллик муассасасини олдиндан хабардор қилиш мумкин бўлмаса, консуллик жойлашган давлатнинг ваколатли маъмурлари консуллик муассасасини юқорида кўрсатилган ҳаракатлар қилиниши биланоқ хабардор қиладилар ва консуллик муассасаси мансабдор шахсининг илтимосига кўра имкони борича қисқа муддат ичида бу ҳаракатлар тўғрисида тўла маълумот берадилар.
2. Ушбу модда 1-бандининг қоидалари консуллик жойлашган давлат маъмурлари 1-бандга мувофиқ ҳаво кемаси командири ёки экипаж аъзоларига нисбатан шу каби чораларни кўрган ҳолларга ҳам татбиқ этилади.
3. Ушбу модданинг 1 ва 2-бандлари консуллик жойлашган давлат ваколатли маъмурлари амалга оширадиган оддий божхона, чегара, хавфсиз ва санитария назоратига нисбатан қўлланилмайди.
4. Агар консулликка ваколат берган ҳаво кемаси, унинг экипаж аъзолари ва пассажирлари консуллик жойлашган давлатда тинчлик, хавфсизлик ва жамоат тартибини бузмасалар, консуллик жойлашган давлат маъмурлари ҳаво кемасининг ички ишларига аралаша олмайдилар. Консулликка ваколат берган давлат кемаси командири ва консуллик мансабдор шахси илтимос қилган ёки улар розилик берган ҳоллар бундан истисно.
1. Консулликка ваколат берган давлат кемаси консуллик жойлашган давлат ҳудудида ҳалокатга учраса ёки консуллик жойлашган давлат ваколатли органлари консуллик жойлашган давлат ҳудудида ҳалокатга учраган ҳаво кемасида консулликка ваколат берган давлат фуқаролари ва уларнинг мулки борлиги тўғрисида маълум бўлса, унда консуллик жойлашган давлат ваколатли маъмурлари имкони борича қисқа муддатда бу тўғрида консуллик муассасасига маълум қиладилар, шунингдек ҳаво кемасини ва консулликка ваколат берган давлат фуқароларини, шунингдек уларнинг мулкини қутқариш бўйича кўрилган чоралар тўғрисида хабардор қиладилар.
2. Консуллик мансабдор шахси ҳалокатга учраган ҳаво кемаси, унинг экипаж аъзолари ва йўловчиларига ёрдам бериш учун чоралар кўриши, шунингдек бу мақсадда консуллик жойлашган давлатнинг ваколатли маъмурларига мурожаат қилиши мумкин.
3. Агар консуллик жойлашган давлат ёки учинчи давлат ҳудудида ҳалокатга учраган консулликка ваколат берган давлат ҳаво кемаси,унинг ашёлари ёки юки консуллик жойлашган давлатда топилган бўлса ва бунда ҳаво кемаси командири, эгаси ёки суғуртачилари бўлмаса, ёки улар бу мулкни сақлаш ёки уни ишлатишга қодир бўлмасалар, унда консуллик мансабдор шахси уларнинг номидан ҳалокатга учраган ҳаво кемаси ва мулкини сақлаш ва ишлатиш бўйича чоралар кўриши мумкин.
4. Агар ушбу модданинг 1, 2 ва 3-бандларида кўрсатилган консулликка ваколат берган давлатнинг ҳаво кемаси, унинг ашёлари ва юки консуллик жойлашган давлатда сотмаслик ёки ишлатмаслик учун олиб борилган бўлса, консулликка ваколат берган давлат томонидан уларга божхона тўловлари ва шу каби йиғимлар солинмайди.
Ушбу Шартнома 16, 17 ва 18-моддаларининг консулликка ваколат берган давлат ҳаво кемасига тааллуқли бўлган қоидалари тенг даражада унинг кемаларига ҳам татбиқ этилади.
Консуллик муассасаси консуллик жойлашган давлат ҳудудида консулликка ваколат берган давлат қонунчилиги кўзда тутган консуллик йиғимларини ундириши мумкин.
Консуллик мансабдор шахси консуллик вазифаларини фақатгина ўз консуллик округида бажариши мумкин. Консуллик жойлашган давлат розилиги билан у шунингдек консуллик вазифаларини ўз консуллик округидан ташқарида бажариши мумкин.
Ўз консуллик вазифаларини амалга оширишда консуллик мансабдор шахси консуллик округи ваколатли маъмурларига, шунингдек консуллик жойлашган давлатнинг ваколатли марказий органларига шу давлат қонун-қоидалари ва урф-одатлари йўл қўядиган даражада мурожаат қилиши мумкин.
1. Консулликка ваколат берган давлат дипломатик ваколатхонаси консуллик жойлашган давлат ташқи ишлар вазирлигига консуллик вазифаларини бажарувчи дипломатик ходимларнинг тўлиқ исми, фамилияси, лавозими ва даражасини маълум қилади.
2. Консуллик жойлашган давлатдаги консулликка ваколат берган давлат дипломатик ваколатхонасининг шу ваколатхонада консуллик вазифаларини амалга ошириш юкланган дипломатик ходимларига ушбу Шартнома кўзда тутган консуллик мансабдор шахсларининг ҳуқуқ ва мажбуриятлари тааллуқли бўлади.
3. Консуллик вазифалари юкланган дипломатик ходимлар уларнинг дипломатик статусига биноан берилган ҳуқуқ, имтиёз ва иммунитетлардан фойдаланишда давом этадилар.
Консуллик муассасаси ўз вазифаларини бажариши учун консуллик жойлашган давлат барча имкониятларни яратиб беради. У консуллик муассасаси хизматчиларини ўз ҳимоясига олади ва консуллик муассасаси ходимлари ўз мажбуриятларини бажара олишлари ва ушбу Шартномага биноан имтиёз ва иммунитетлардан фойдалана олишлари учун барча зарур чораларни кўради.
1. Консулликка ваколат берган давлат ёки унинг ваколатли шахслари консуллик жойлашган давлат қонунчилиги доирасида консуллик муассасаси эҳтиёжлари учун ва консуллик муассасаси хизматчилари учун турар жой бинолари сифатида ишлатиладиган бинолар ёки бинолар қисмларини ва уларга хизмат кўрсатувчи ер майдонларини хусусий мулкка, ижарага олиши, қуриши ёки бошқа усуллар билан эга бўлиши мумкин. Консуллик жойлашган давлат фуқаролари бўлган ёки унда доимий яшовчи консуллик муассасаси ходимларининг турар жой бинолари бундан истисно.
2. Консуллик жойлашган давлат консулликка ваколат берган давлатга ушбу модданинг 1-бандига кўра консуллик биноларини олишда ёрдам кўрсатади ва зарур ҳолларда консулликка ваколат берган давлатга, шунингдек консуллик муассасаси хизматчилари учун тўғри келадиган турар жой биноларини олишда кўмаклашади.
3. Ушбу модда 1-бандининг қоидалари консулликка ваколат берган давлатни консуллик жойлашган давлатнинг ер майдонлари, қурилиш ва шаҳар лойиҳалаштиришига тааллуқли қонун-қоидаларига риоя қилиш заруриятидан озод этмайди.
1. Консулликка ваколат берган давлат консуллик муассасаси биносига ўз давлат гербини ва консулликка ваколат берган давлат ва консуллик жойлашган давлат тилларида консуллик муассасаси номи ёзилган қалқонни ўрнатиш ҳуқуқига эга.
2. Консулликка ваколат берган давлат ўз байроғини консуллик биноси, консуллик муассасаси бошлиғи қароргоҳи ва у ўз расмий мажбуриятларини бажаришида унинг транспорт воситаларига ўрнатиш ҳуқуқига эга.
3. Ушбу моддада кўзда тутилган ҳуқуқларни амалга оширишда консуллик жойлашган давлатнинг қонун-қоидалари ва урф-одатлари эътиборга олиниши керак.
1. Консуллик бинолари дахлсиздир. Консуллик жойлашган давлат маъмурлари уларга консуллик муассасаси бошлиғи ёки консулликка ваколат берган давлат дипломатик ваколатхонаси бошлиғи ёки улардан бири томонидан тайинланган шахснинг розилигисиз киришлари мумкин эмас.
2. Консуллик биноларида фуқароларнинг хавфсизлиги ва мулк бутлиги, шунингдек қўшни консуллик жойлашган давлат бинолари учун хавф туғдирадиган ёнғин ёки бошқа табиий офат юзага келган ҳолларда бундай розилик энг қисқа тўғри келадиган вақтда берилиши керак.
3. Консуллик жойлашган давлат зиммасида консуллик биноларини бостириб кириш ёки зарар етказишдан ҳимоя қилиш учун ва консуллик муассасаси тинчлигини бузиш ёки унинг шаънини ҳақоратлашнинг олдини олиш учун барча зарур чораларни кўриш махсус мажбурияти ётади.
4. Ушбу модданинг 1 ва 3-бандлари қоидалари шунингдек консуллик мансабдор шахсларининг турар-жой биноларига ҳам тааллуқли бўлади.
1. Консуллик жойлашган давлат барча расмий мақсадлар учун консуллик муассасасининг алоқалар эркинлигига рухсат бериши ва уни ҳимоя қилиши керак. Консулликка ваколат берган давлатнинг ҳукумати, дипломатик ваколатхоналари ва бошқа консуллик муассасалари билан алоқа қилишда консуллик муассасаси барча мос келадиган воситалар, жумладан кодланган ёки шифрланган депешалар, дипломатик ёки консуллик вализаларидан фойдаланиши мумкин. Консуллик муассасаси консуллик жойлашган давлатнинг розилиги билангина радиоузатгични ўрнатиши ва ундан фойдаланиши мумкин.
2. Консуллик муассасасининг расмий корреспонденцияси дахлсиздир. Консуллик вализаси очилиши ёки ушлаб қолиниши мумкин эмас. Консуллик вализаси муҳрланган ва унинг характерини кўрсатувчи ташқи белгиларга эга бўлиши керак ва фақатгина консуллик муассасаси фойдаланиши учун мўлжалланган расмий корреспонденция, ҳужжатлар ва ашёларни ўз ичига олиши мумкин.
3. Фақатгина консуллик жойлашган давлатда доимий яшамайдиган консулликка ваколат берган давлат фуқароси консуллик курьери бўлиши мумкин. У унинг шахсини тасдиқловчи расмий ҳужжатга эга бўлиши керак. Консуллик курьери, консуллик жойлашган давлатда бўла туриб, дипломатик курьерлар сингари ҳуқуқ, имтиёз ва иммунитетлардан фойдаланади.
4. Консуллик вализаси консулликка ваколат берган давлатнинг ҳаво кемаси командири ёки кема капитанига топширилиши мумкин. Бу командир ёки капитан вализани ташкил этган жойларнинг сони кўрсатилган расмий ҳужжат билан таъминланади, бироқ у консуллик курьери бўлиб ҳисобланмайди. Консуллик жойлашган давлатнинг маъмурлари билан келишилган ҳолда Консуллик мансабдор шахси консуллик вализасини ҳаво кемаси командири ёки кема капитанидан бевосита ва тўсиқсиз қабул қилиб олиши ёки топшириши мумкин.
Консуллик жойлашган давлатнинг давлат хавфсизлиги мулоҳазаларига кўра ҳудудларига кириш тақиқланган ёки чекланган туманлар ҳақидаги қонун-қоидаларига зид келмаганлиги туфайли консуллик муассасаси хизматчиларига консуллик округи доирасида эркин ҳаракат қилишга рухсат этилади.
Консуллик мансабдор шахслари шахсий дахлсизликдан фойдаланадилар. Консуллик жойлашган давлат консуллик муассасаси мансабдор шахсларига лозим бўлган ҳурмат билан караши ва уларнинг шахси, эркинлиги ва шаънига тажовузларнинг олдини олиши учун барча зарур чораларни кўриши шарт.
1. Консуллик мансабдор шахслари консуллик жойлашган давлатнинг жиноий, фуқаролик ва маъмурий юрисдикциясидан иммунитетдан фойдаланадилар. Қуйидаги фуқаролик даъволари бундан истисно:
1) консуллик мансабдор шахси тузган, у бўйича консулликка ваколат берган давлат номидан бевосита ёки билвосита ҳаракат қилмайдиган шартномадан келиб чиқувчи;
2) консуллик жойлашган давлатда йўл-транспорт воситаси, кема ёки ҳаво кемаси келтириб чиқарган зарарни учинчи шахс тўлаб беришни талаб қилганида юзага келадиган;
3) консуллик жойлашган давлат ҳудудидаги хусусий кўчмас мулкка тегишли бўлган, агар улар консулликка ваколат берган давлат номидан консуллик мақсадларида унга эгалик қилмасалар;
4) улар консулликка ваколат берган давлат номидан эмас, балки хусусий шахслардек васиятни бажарувчи, мерос мулк ҳомийси, меросхўр ёки рад жавоби олувчи сифатида бўлганларида меросга эга бўлишга тааллуқли;
5) консуллик жойлашган давлатда ўз расмий вазифалари доираларидан ташқари улар томонидан амалга ошириладиган ҳар қандай профессионал ёки тижорат фаолиятга тегишли.
2. Агар консуллик жойлашган давлат ушбу модда 1-бандида баён этилган қоидаларга биноан ижро чораларини кўрса, унда консуллик мансабдор шахслари шахсий дахлсизлиги ва уларнинг турар жой бинолари дахлсизлиги бузилиши керак эмас.
3. Консуллик муассасаси ходимлари ва хизмат кўрсатиш хизматчилари ушбу модда 1-бандининг 1 ва 2-кичик бандларида баён этилган фуқаролик даъволаридан ташқари уларнинг хизмат фаолияти доирасида консуллик жойлашган давлатнинг жиноий, фуқаролик ва маъмурий юрисдикциясига кирмайди.
4. Консуллик муассасаси ходимлари ва хизмат кўрсатиш хизматчилари, уларга суд маъмурлари томонидан бу давлатнинг қонуни бўйича жазоланадиган ҳаракатларни бажариш бўйича айб қўйилган ёки қонуний кучга кирган суд ҳукми асос бўлган ҳоллардан ташқари ҳибсга олиниши ҳам, ҳар қандай бошқа шаклда озодликдан маҳрум этилиши ҳам мумкин эмас.
Консуллик муассасаси ходими ва хизмат кўрсатиш хизматчиси ҳибсга олинган ёки ушланган ҳолда консуллик жойлашган давлат бу тўғрида консуллик муассасаси бошлиғини дарҳол хабардор қилиши керак.
2. Консуллик муассасаси ходимлари ва хизмат кўрсатиш хизматчилари гувоҳлар сифатида чақирилиши, консуллик жойлашган давлатнинг судлари ёки бошқа ваколатли маъмурлари олдида кўрсатмалар бериш учун чақиртирилишлари мумкин. У иш фаолиятига тегишли вазият тўғрисида кўрсатмалар беришдан бош тортиши мумкин.
Бироқ барча ҳолларда консуллик муассасаси ходими ёки хизмат кўрсатиш хизматчисига нисбатан мажбурий чоралар қўлланилишига йўл қўйилмайди.
3. Бирор консуллик ходими ёки хизмат кўрсатиш хизматчиси гувоҳлик кўрсатмалари беришини талаб этаётган консуллик жойлашган давлатнинг ваколатли маъмурлари у ўз вазифаларини бажаришига халал бермасликлари керак. Улар, имкони бўлганида, ушбу консуллик ходим ёки хизмат кўрсатиш хизматчисидан Консуллик биносида ёки унинг турар жойида кўрсатмалар олиши ёхуд ундан ёзма кўрсатмаларини қабул қилишлари мумкин.
Консуллик муассасаси хизматчилари консуллик жойлашган давлатда меҳнат ва жамоат мажбуриятларининг ҳар қандай шаклларидан ва ҳарбий хизматдан озод этиладилар. Улар шунингдек чет эл фуқароларини қайд этиш, консулликка ваколат берган давлат учун иш бажаришга тааллуқли яшаш, меҳнат фаолиятига рухсат олиш ва бошқа шу каби талабларга нисбатан консуллик жойлашган давлат қонунчилиги кўзда тутган барча мажбуриятлардан, агар булар чет эллик фуқароларга нисбатан кўзда тутилган бўлса, озод этиладилар.
1. Консулликка ваколат берган давлат ёки унинг номидан ҳаракат қилувчи шахс ҳар қандай шаклда эгаси ёки ёлловчиси бўлган консуллик бинолари ва турар жой бинолари, шунингдек кўрсатилган мулкни олишга тааллуқли битим ёки ҳужжатлари барча давлат, нохия ва муниципал солиқ йиғим ва товонлардан озод этиладилар.
2. Консулликка ваколат берган давлат мулки бўлган ёки унинг ихтиёрида бўлган ёки ишлатилаётган ва консуллик мақсадларига мўлжалланган кўчириб бўладиган мулк солиқлар ва шу каби йиғимлардан озод этилади.
3. Консуллик жойлашган давлатда консуллик муассасаси ундирадиган консуллик йиғимлари барча солиқлар ва йиғимлардан озод этилади.
2) консулликка ваколат берган давлат ёки унинг вакили билан битим тузаётган шахсдан консуллик жойлашган давлат қонунчилигига биноан ундириладиган солиқлар.
1. Консуллик муассасаси хизматчилари қуйидагилардан ташқари консуллик жойлашган давлатнинг барча давлат, маҳаллий ва муниципал солиқларидан озод этиладилар:
2) ушбу Шартнома 35-моддаси 1-банди қоидалари кўзда тутган ажратишлар билан консуллик жойлашган давлат ҳудудида жойлашган хусусий кўчмас мулкка солиқлар;
3) ушбу Шартнома 38-моддаси кўзда тутган ажратишлар билан консуллик жойлашган давлат томонидан мерос мулкига солинадиган солиқлар, мерос олишга ва унинг ўтишига солинадиган солиқлар;
4) хизмат фаолияти билан боғлик бўлмаган, консуллик жойлашган давлатдаги манбалардан олинадиган ҳар қандай хусусий даромадларга солиқ ва йиғимлар;
6) ушбу Шартнома 35-моддаси кўзда тутган ажратишлар билан қайд этиш, суд ва реестр божлари, ипотека ва гербли йиғимлар.
2. Консуллик муассасаси хизматчилари консулликка ваколат берган давлатдан оладиган иш ҳақига консуллик жойлашган давлат қонунчилигига мувофиқ иш ҳақидан ундириладиган солиқ ва бошқа шу каби йиғимлар солинмайди.
1. Консуллик жойлашган давлат, унда қабул қилинган қонун қоидаларга мувофиқ қуйидагиларни олиб киришга рухсат этади ва сақлаш, ташиш ва шу хилдаги хизматлар учун йиғимлардан ташқари, барча божхона тўловларидан озод этади:
1) консуллик муассасасининг хизмат мақсадлари учун мўлжалланган ашёлар, жумладан унинг транспорт воситалари;
3) шахсий фойдаланиш учун мўлжалланган ашёлар, жумладан консуллик муассасаси ходимлари ва хизмат кўрсатиш хизматчилари дастлаб жойлашиб олишлари учун уй жиҳозлари.
2. Ушбу модда 1-бандининг 2 ва 3-кичик бандларида айтиб ўтилган ашёлар тегишли шахс томонидан бевосита истеъмол қилиш учун зарур бўлган миқдордан ошмаслиги керак.
3. Консуллик мансабдор шахси шахсий йўловчи юклари божхона текширувидан озод этилади. У фақат унда ушбу модда 1-банди 2-кичик бандида айтиб ўтилганлардан фарқ қиладиган ашёлар ёки консуллик жойлашган давлат қонун-қоидалари билан олиб кирилиши ва олиб чиқилиши тақиқланган ёки карантин қоидаларига тушадиган ашёлар бор дейишга жиддий асослар бўлганидагина текширилиши мумкин. Текширув жойда тегишли консуллик муассасаси мансабдор шахси ёки унинг вакили иштирокида ўтказилиши керак.
1. Консуллик муассасаси хизматчиси ёки унинг оила аъзоси вафот этган ҳолда консуллик жойлашган давлат:
1) консуллик жойлашган давлатда олинган ва ушбу шахснинг вафоти вақтида олиб чиқилиши тақиқланган мулкдан ташқари, вафот этган шахснинг қўзғатиш мумкин бўлган мулкини олиб чиқишга рухсат беради;
2) вафот этган шахснинг меросига ҳеч қандай давлат, нохия ва муниципал солиқ солмайди ва фақатгина консуллик муассасаси хизматчиси ёки унинг оила аъзоси сифатида консуллик жойлашган давлатда бўлиши билан боғлиқ бўлган ҳолда консуллик жойлашган давлатга олиб кирилган ёки олинган қўзғатиш мумкин бўлган мулкни мерос қилиб олишга бож ундирмайди.
Ушбу Шартнома 4-моддасининг 2-бандида айтиб ўтилган ҳоллардан ташқари ушбу Шартнома қоидаларига мувофиқ консуллик мансабдор шахслари оила аъзолари ва консуллик муассасаси ходимлари ва хизмат кўрсатиш хизматчилари оила аъзолари мос равишда консуллик мансабдор шахслари, консуллик муассасаси ходимлари ва хизмат кўрсатиш хизматчилари фойдаланадиган имтиёз ва иммунитетлардан фойдаланадилар.
1. Агар консуллик муассасаси ходимлари ва хизмат кўрсатиш хизматчилари консуллик жойлашган давлатнинг фуқаролари ёки доимий яшовчилари бўлса, улар 33-модданинг 2-бандида кўзда тутилган ҳоллардан ташқари ушбу Шартнома қоидалари кўзда тутган имтиёз ва иммунитетлардан фойдаланмайдилар.
2. Консуллик муассасаси хизматчилари консуллик жойлашган давлат фуқаролари бўлса ёки унда доимий яшаса, уларнинг оила аъзолари иммунитетлар ва имтиёзлардан фойдаланмайдилар.
3. Хусусий уй хизматчилари ушбу Шартнома қоидалари кўзда тутган имтиёз ва иммунитетлардан фойдаланмайдилар.
1. Консулликка ваколат берган давлат ушбу Шартноманинг 32 ва 33-моддаларида кўрсатилган консуллик муассасасининг тегишли хизматчилари фойдаланадиган имтиёз ва иммунитетлардан воз кечиши мумкин. Воз кечиш барча ҳолларда консуллик жойлашган давлатга ёзма равишда аниқ ифодаланган бўлиши керак.
2. Юрисдикциядан иммунитетдан фойдаланиши мумкин бўлган ҳолда ушбу Шартнома қоидаларига мувофиқ консуллик муассасаси хизматчиси томонидан суд ишини қўзғатиш уни асосий даъво билан боғлиқ бўлган бирор-бир қарши даъвога нисбатан юрисдикциядан иммунитетга таяниш ҳуқуқидан маҳрум этади.
3. Фуқаролик ёки маъмурий ишлар бўйича юрисдикциядан иммунитетдан воз кечиш суд қарорини ижро этишга нисбатан иммунитетдан воз кечишни англатмайди. Бундай воз кечиш учун алоҳида ёзма хабарнома зарур.
1. Имтиёз ва иммунитетларига зиён етказмаган ҳолда ушбу Шартнома Қоидаларига биноан имтиёзлар ва иммунитетлар ҳавола этиладиган барча шахслар консуллик жойлашган давлатнинг қонун қоидаларини, жумладан транспорт воситалари ҳаракати ва уларнинг суғуртасини тартибга солувчи қонун-қоидаларни ҳурмат қилишлари шарт. Улар шунингдек консуллик жойлашган давлатнинг ички ишларига аралашмасликлари шарт.
2. Консулликка ваколат берган давлат фуқаролари бўлган консуллик муассасаси хизматчилари ўз расмий вазифаларини бажаришдан ташқари бирор-бир бошқа профессионал ёки тижорат фаолияти билан шуғулланмасликлари керак.
1. Ушбу Шартнома ратификация қилинади. Шартнома ратификация ёрлиқлари билан алмашинган кундан сўнг ўттизинчи куни кучга киради.