LexUZ sharhi
Mazkur Qonun O‘zbekiston Respublikasining 2020-yil 2-iyuldagi O‘RQ-626-sonli “Geodeziya va kartografiya faoliyati to‘g‘risida”gi Qonuniga asosan 2020-yil 4-oktabrdan o‘z kuchini yo‘qotadi.
Ushbu Qonun O‘zbekiston Respublikasida geodeziya va kartografiyaga oid faoliyatning huquqiy asoslarini belgilaydi hamda davlatning, yuridik va jismoniy shaxslarning geodeziya va kartografiya mahsulotiga bo‘lgan ehtiyojlarini qondirish uchun shart-sharoitlar yaratishga qaratilgan.
Geodeziya va kartografiyaga oid faoliyat sohasidagi munosabatlar ushbu Qonun va O‘zbekiston Respublikasining boshqa qonun hujjatlari bilan tartibga solinadi.
Agar O‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomasida geodeziya va kartografiya to‘g‘risidagi qonun hujjatlarida nazarda tutilganidan boshqacha qoidalar belgilab qo‘yilgan bo‘lsa, xalqaro shartnoma qoidalari qo‘llaniladi.
O‘zbekiston Respublikasining hududi, tabiiy osmon jismlarini qo‘shgan holda kosmik fazo geodeziya va kartografiyaga oid faoliyatning obyektlari hisoblanadi.
O‘z vakolatiga muvofiq geodeziya va kartografiyaga oid faoliyatni tartibga soluvchi davlat hokimiyati va boshqaruv organlari, geodeziya va kartografiya ishlarining buyurtmachilari yoki ijrochilari yoxud geodeziya va kartografiya materiallarining (ma’lumotlarining) egalari hisoblanuvchi, shuningdek geodeziya va kartografiya mahsulotini sotuvchi yuridik hamda jismoniy shaxslar geodeziya va kartografiyaga oid faoliyatning subyektlari jumlasiga kiradi.
O‘zbekiston Respublikasi hududida geodeziya va kartografiya ishi bilan shug‘ullanuvchi barcha subyektlarning faoliyatini muvofiqlashtiradi;
davlat hokimiyati va boshqaruv organlarining buyurtmalari bo‘yicha umumdavlat ahamiyatiga molik geodeziya va kartografiya ishlari, shuningdek maxsus (tarmoqqa oid) ishlar bajarilishini tashkil etadi;
davlat topografiya xaritalari va rejalarining yagona davlat koordinatalar, balandliklar, gravimetriya o‘lchovlari tizimlarini, masshtab qatorlarini belgilaydi;
geodeziya va kartografiyaga oid faoliyat bilan shug‘ullanuvchi barcha subyektlar normativ-texnikaviy hujjatlar talablariga rioya etishi ustidan nazorat qilish;
O‘zbekiston Respublikasining davlat chegaralari va hududi kartografiya xaritalari va boshqa hujjatlarda to‘g‘ri aks ettirilishi ustidan nazorat qilish;
O‘zbekiston Respublikasining o‘zgartishlar kiritib boriladigan ma’lumotnoma tariqasidagi xaritasini yuritish.
Davlat geodeziya nazoratining mansabdor shaxslari ushbu moddaning birinchi qismida nazarda tutilgan vazifalarni amalga oshirish uchun quyidagi huquqlarga ega:
geodeziya va kartografiyaga oid ishlarni tashkil qilish hamda amalga oshirish, shuningdek ana shu ishlarni va aerokosmik suratga olishlarni bajarish natijasida olingan materiallarni (ma’lumotlarni) jamlash, hisobga olish, saqlash, foydalanish va sotish tartibini buzish hollari aniqlanganida ularni bartaraf etishni talab qilish;
geodeziya va kartografiyaga oid faoliyat masalalari yuzasidan barcha zarur hujjatlar bilan tanishish uchun korxonalar, muassasalar va tashkilotlarga kirish;
korxonalar, muassasalar va tashkilotlardan ushbu Qonunda nazarda tutilgan vazifalarni bajarish uchun zarur bo‘lgan axborotni olish.
O‘zbekiston Respublikasida Davlat geodeziya nazorati to‘g‘risidagi nizom O‘zbekiston Respublikasi Hukumati tomonidan tasdiqlanadi.
LexUZ sharhi
Qo‘shimcha ma’lumot uchun qaralsin: Vazirlar Mahkamasining 2017-yil 19-iyuldagi 529-son qarori bilan tasdiqlangan “O‘zbekiston Respublikasi Yer resurslari, geodeziya, kartografiya va davlat kadastri davlat qo‘mitasi to‘g‘risida nizom”.
davlat topografiya xaritalari va rejalarini grafik, raqamli, fotografik va boshqa shakllarda yaratish, yangilab turish va nashr qilish;
umumiy geografik, siyosiy-ma’muriy, ilmiy-axborot beradigan va boshqa tarmoqlararo ahamiyatga molik tematik xaritalar va atlaslar, o‘quv kartografiya qo‘llanmalari tuzish va nashr kilish;
O‘zbekiston Respublikasining davlat chegaralari dyelimitatsiya, demarkatsiya qilinishini va davlat chegarasi chizig‘ining o‘tishi tekshirilishini geodeziya, topografiya, kartografiya va gidrografiya jihatidan ta’minlash;
geografik obyektlarning nomlarini belgilash, normallashtirish, davlat ro‘yxatidan o‘tkazish, ulardan foydalanish va ularni saqlash;
(6-moddaning o‘n birinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasining 2011-yil 12-oktabrdagi O‘RQ-304-sonli Qonuni tahririda — O‘R QHT, 2011-y., 41-son, 449-modda)
Quyidagilar maxsus (tarmoqqa oid) ahamiyatga molik geodeziya va kartografiya ishlari jumlasiga kiradi:
shaharlar, aholi punktlarining, turli obyektlar kurilish uchastkalarining bosh rejalarini, yer osti tarmoqlari va inshootlari loyihalarini tuzish, binolar va inshootlarni qurilish uchastkalariga bog‘lash, shuningdek boshqa maxsus ishlarni bajarish uchun mo‘ljallangan topografik rejalarni yaratish va ularni yangilab turish;
muhandislik qidiruv ishlari, turli inshootlarni qurish va ulardan foydalanish, yer uchastkalarining chegaralarini ajratish, kadastrlarni yuritish va boshqa qidiruv ishlari chog‘ida geodeziya, topografiya ishlari, aero suratga olish va boshqa maxsus ishlarni bajarish.
Geodeziya va kartografiyaga oid faoliyat sohasidagi normativ-texnikaviy hujjatlar geodeziya va kartografiya ishlarini tashkil etish tartibini, ularga nisbatan qo‘yiladigan texnikaviy talablarni, ularni bajarish normalari va qoidalarini belgilaydi hamda O‘zbekiston Respublikasi Hukumati yoki u vakolat bergan organ tomonidan tasdiqlanadi.
Geodeziya va kartografiyaga oid faoliyat sohasidagi normativ-texnikaviy hujjatlar geodeziya va kartografiyaga oid faoliyatning barcha subyektlari ijro etishi uchun majburiydir.
Geodeziya o‘lchovlarining bir xilligini ta’minlash, geodeziya o‘lchov vositalarining sinovini amalga oshirish, ko‘rsatilgan vositalarni hamda geodeziya, topografiya va kartografiya mahsulotini majburiy sertifikatlash bo‘yicha o‘tkazilgan ishlarni standartlashtirishda, geodeziya va kartografiyaga oid faoliyat sohasida metrologiya nazoratini amalga oshirishda ishtirok etish geodeziya va kartografiyaga oid faoliyatni boshqaruvchi organ zimmasiga yuklatiladi.
Davlat ahamiyatiga molik geodeziya va kartografiyaga oid faoliyat davlat budjeti mablag‘lari hisobidan moliyaviy ta’minlanadi.
Maxsus ahamiyatga molik geodeziya va kartografiyaga oid faoliyat buyurtmachining mablag‘lari hisobidan moliyaviy ta’minlanadi.
Geodeziya va kartografiya mahsuloti, shu jumladan davlat budjeti mablag‘lari hisobidan amalga oshiriladigan faoliyat natijasida olingan topografiya, gidrografiya, aerokosmik surat, geodeziya va gravimetriya materiallari (ma’lumotlari) davlat mulki hisoblanadi.
O‘zbekiston Respublikasining kartografiya-geodeziya fondi tarkibida davlat va idoraviy kartografiya-geodeziya fondlari bo‘ladi.
Davlat kartografiya-geodeziya fondi umumdavlat, tarmoqlararo ahamiyatga ega bo‘lgan materiallardan (ma’lumotlardan) tashkil topadi hamda geodeziya va kartografiyaga oid faoliyatni boshqaruvchi organ ixtiyorida bo‘ladi.
Idoraviy kartografiya-geodeziya fondlari maxsus (tarmoqqa oid) ahamiyatga ega bo‘lgan materiallardan (ma’lumotlardan) tashkil topadi hamda tegishli organlar ixtiyorida bo‘ladi.
Davlat va idoraviy kartografiya-geodeziya fondlari to‘g‘risidagi nizomlar hamda ularning tarkibidagi materiallarning (ma’lumotlarning) ro‘yxatlari O‘zbekiston Respublikasi Hukumati belgilaydigan tartibda tasdiqlanadi.
Davlat kartografiya-geodeziya fondining belgilangan tartibda Milliy arxiv fondi tarkibiga kiritilgan materiallari (ma’lumotlari) qonun hujjatlariga muvofiq saqlanadi.
(11-moddaning beshinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2018-yil 18-apreldagi O‘RQ-476-sonli Qonuni tahririda — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 19.04.2018-y., 03/18/476/1087-son)
LexUZ sharhi
Qo‘shimcha ma’lumot uchun qaralsin: O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1999-yil 30-oktabrdagi 482-sonli “Arxiv ishi bo‘yicha me’yoriy hujjatlarni tasdiqlash to‘g‘risida”gi qarori.
Davlat kartografiya-geodeziya fondining materiallarini (ma’lumotlarini) uchinchi shaxslarga berishga va ulardan nusxalar olishga ixtiyorida ana shu materiallar (ma’lumotlar) bo‘lgan organlarning ruxsatisiz yo‘l qo‘yilmaydi.
(11-moddaning oltinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2018-yil 18-apreldagi O‘RQ-476-sonli Qonuni tahririda — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 19.04.2018-y., 03/18/476/1087-son)
O‘zbekiston Respublikasi xududida geodeziya va kartografiyaga oid faoliyatni amalga oshirayotgan yuridik va jismoniy shaxslar o‘zlari yaratgan geodeziya va kartografiya materiallarining (ma’lumotlarining) bir nusxasini tegishli kartografiya-geodeziya qoidalariga bepul berishlari shart.
Yuridik va jismoniy shaxslar tomonidan materiallarning (ma’lumotlarning) tegishli kartografiya-geodeziya fondlariga berilishi, ana shu materiallar va ma’lumotlarning saqlanishi va ulardan foydalanilishi ustidan davlat geodeziya nazoratini, idoraviy kartografiya-geodeziya fondlarining davlat reyestrini yuritishni geodeziya va kartografiyaga oid faoliyatni boshqaruvchi organ amalga oshiradi.
Davlat kartografiya-geodeziya fondining materiallaridan (ma’lumotlaridan) foydalanganlik uchun qonun hujjatlarida belgilangan tartibda haq to‘lanadi.
(11-moddaning to‘qqizinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2018-yil 18-apreldagi O‘RQ-476-sonli Qonuni tahririda — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 19.04.2018-y., 03/18/476/1087-son)
LexUZ sharhi
O‘zbekiston Respublikasi kartografiya-geodeziya fondining materiallaridagi (ma’lumotlaridagi) davlat siri bo‘lgan ma’lumotni oshkor etganlik O‘zbekiston Respublikasi Jinoyat kodeksining 157, 160-moddalari bilan (Davlatga xoinlik qilish, Josuslik) javobgarlikka tortilishiga sabab bo‘ladi.
O‘zbekiston Respublikasi davlat kartografiya-geodeziya fondining materiallaridan (ma’lumotlaridan) foydalanganlik uchun qonun hujjatlarida belgilangan tartibda haq to‘lanadi.
Geodeziya va kartografiya mahsulotiga, shu jumladan geodeziya va kartografiyaga oid faoliyat natijasida olingan topografiya, gidrografiya va aerokosmik surat materiallariga, geodeziya va gravimetriya ma’lumotlariga bo‘lgan mualliflik huquqlari qonun hujjatlari bilan tartibga solinadi.
LexUZ sharhi
Geodeziya va kartografiya mahsulotiga bo‘lgan mualliflik huquqlari O‘zbekiston Respublikasining “Mualliflik huquqi va turdosh huquqlar to‘g‘risida”gi Qonuni bilan tartibga solinadi.
Geodeziya va kartografiyaga oid faoliyat qonun hujjatlarida belgilangan tartibda litsenziyalanishi lozim.
LexUZ sharhi
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2003-yil 14-noyabrdagi 510-sonli qarori bilan Geodeziya va kartografiya faoliyatini litsenziyalash to‘g‘risidagi Nizom tasdiqlangan.
Yuridik va jismoniy shaxslar tomonidan geodeziya va kartografiyaga oid faoliyatni litsenziyasiz yoxud litsenziyada ko‘rsatilgan shartlarni buzgan holda amalga oshirish qonun hujjatlariga muvofiq javobgarlikka sabab bo‘ladi.
LexUZ sharhi
Qarang: O‘zbekiston Respublikasi “Faoliyatning ayrim turlarini litsenziyalash to‘g‘risida”gi Qonunining 22, 23-moddalari, O‘zbekiston Respublikasi Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksning 165-moddasi, O‘zbekiston Respublikasi Jinoyat kodeksining 190-moddasi.
Davlat organlari va ular mansabdor shaxslarining geodeziya va kartografiyaga oid faoliyatni litsenziyalash bilan bog‘liq xatti-harakati ustidan sudga shikoyat qilinishi mumkin.
Astronomiya-geodeziya, geodeziya, nivelir va gravimetriya punktlarining yer ustidagi belgilari hamda markazlari, shu jumladan yorug‘lik mayoqlarida, navigatsiya belgilarida va boshqa muxandislik konstruksiyalarida joylashtirilgan geodeziya punktlari davlat mulki hisoblanadi va davlat muhofazasi ostida bo‘ladi.
Geodeziya punktlari joylashgan yerning mulkdorlari, yer uchastkalarining egalari va foydalanuvchilari geodeziya punktlari shikastlantirilgan yoki yo‘q qilingan barcha hollar to‘g‘risida davlat geodeziya nazoratini amalga oshiruvchi, organni xabardor qilishlari, shuningdek geodeziya va kartografiyaga oid ishlarni amalga oshirish paytida geodeziya punktlariga kirishga (borishga) imkon berishlari shart.
Geodeziya punktlarini joylashtirish uchun yer uchastkalarini ajratish qonun hujjatlariga muvofiq amalga oshiriladi.
Geodeziya punktlarini qo‘riqlash to‘g‘risidagi nizom O‘zbekiston Respublikasi Hukumati tomonidan tasdiqlanadi.
LexUZ sharhi
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1998-yil 16-fevraldagi 69-sonli qarori bilan O‘zbekiston Respublikasi hududida qo‘riqlanadigan geodeziya zonalari va geodeziya punktlarini qo‘riqlash to‘g‘risidagi Nizom tasdiqlangan.
Geodeziya va kartografiyaga oid faoliyat natijasida shaxsga yoxud yuridik yoki jismoniy shaxsning mol-mulkiga yetkazilgan zarar qonunda belgilangan tartibda qoplanishi lozim.
Geodeziya va kartografiyaga oid faoliyat to‘g‘risidagi qonun hujjatlarini buzish qonun hujjatlariga muvofiq javobgarlikka tortishga sabab bo‘ladi.
LexUZ sharhi
Mazkur Qonunning 11-moddasi to‘qqizinchi qismi va 13-moddasi ikkinchi qismiga berilgan sharhlarga qarang.