O‘zbekiston Respublikasining “O‘zbekiston Respublikasining Markaziy banki to‘g‘risida”gi Qonuniga muvofiq O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki boshqaruvi qaror qiladi:
1. O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki boshqaruvining 2021-yil 18-noyabrdagi 20/4-sonli qarori (ro‘yxat raqami 3336, 2021-yil 26-noyabr) (Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 26.11.2021y.,10/21/3336/1101-son) bilan tasdiqlangan Tijorat banklarida buxgalteriya hisobining hisobvaraqlar rejasiga ilovaga muvofiq o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritilsin.
“Mazkur hujjat tijorat banklarida (bundan buyon matnda bank deb yuritiladi) buxgalteriya hisobini tashkil etish va yuritishning yagona metodologik asoslarini belgilaydi.”.
1) 10795 balans hisobvarag‘i nomidagi “haqqoniy qiymatining o‘zgarishi” degan so‘zlardan keyin “(aktiv-passiv)” degan so‘zlar bilan to‘ldirilsin;
2) 10895 balans hisobvarag‘i nomidagi “haqiqiy qiymatining o‘zgarishi” degan so‘zlardan keyin “(aktiv-passiv)” degan so‘zlar bilan to‘ldirilsin;
3) 11813, 12900, 12901, 12905, 12909, 12999, 15300, 15301, 15305, 15399, 15609, 20214, 20414, 20614, 22312, 42400, 42401, 42405, 42409, 44500, 44501, 44505, 45013, 45109, 50114, 50614, 51114, 54312 balans hisobvaraqlari nomidagi “kapitali” degan so‘z “investitsiyalari” degan so‘z bilan almashtirilsin;
“12921 Chet el investitsiyalari ishtirokidagi korxonalarga davlat dasturlari bo‘yicha berilgan qisqa muddatli kreditlar”;
5) “15305 Chet el investitsiyalari ishtirokidagi korxonalarga berilgan shartlari qayta ko‘rib chiqilgan uzoq muddatli kreditlar” balans hisobvarag‘idan keyin quyidagi mazmundagi 15321 balans hisobvarag‘i bilan to‘ldirilsin:
“15321 Chet el investitsiyalari ishtirokidagi korxonalarga davlat dasturlari bo‘yicha berilgan uzoq muddatli kreditlar”;
6) 16325 balans hisobvarag‘i nomidagi “Tadbirkorlik faoliyatini qo‘llab-quvvatlash davlat jamg‘armasi” degan so‘zlar “Davlat maqsadli jamg‘armalari” degan so‘zlar bilan almashtirilsin;
7) “17409 Qonunchilik hujjatlarida nazarda tutilgan boshqa to‘lovlar bo‘yicha bank kartalaridan hisobdan chiqarilishi lozim bo‘lgan pul mablag‘lari bo‘yicha tranzit hisobvaraqlari” balans hisobvarag‘idan keyin 17500 balans hisobvarag‘i bilan to‘ldirilsin:
8) “17515 Respublika budjeti — Maxsus xarajatlar” balans hisobvarag‘idan keyin quyidagi mazmundagi 17700, 17701, 17703 va 17705 balans hisobvaraqlari bilan to‘ldirilsin:
17703 Standart deb tasniflangan aktivlar bo‘yicha foizlar va vositachilik haqlariga yaratilgan zaxira (kontr-aktiv)
9) “19949 Muzlatilgan aktivlar” balans hisobvarag‘idan keyin quyidagi mazmundagi 19951 balans hisobvarag‘i bilan to‘ldirilsin:
“19951 Olinishi lozim bo‘lgan mablag‘lar — O‘zbekiston Respublikasi Valyuta birjasi bilan hisob-kitoblar”;
10) “20405 Budjetdan tashqari jamg‘armalarning jamg‘arma depozitlari” balans hisobvarag‘i chiqarib tashlansin;
11) “20806 Markaziy bankdagi vakillik hisobvarag‘iga to‘lanishi lozim bo‘lgan mablag‘lar — Nostro, overdraft” balans hisobvarag‘idan keyin quyidagi mazmundagi 20814 va 20816 balans hisobvaraqlari bilan to‘ldirilsin:
12) 21604, 22004, 23208, 23210, 23222 balans hisobvaraqlari nomidagi “Moliya vazirligi” degan so‘zlar “O‘zbekiston Respublikasi Iqtisodiyot va moliya vazirligi” degan so‘zlar bilan almashtirilsin;
13) “22612 “O‘zbekiston pochtasi” AJ tarkibiy bo‘linmalari tomonidan amalga oshiriladigan pul o‘tkazmalari va davriy nashrlarga obuna” balans hisobvarag‘idan keyin 22613 balans hisobvarag‘i bilan to‘ldirilsin:
14) “22644 Mijozlarning metall hisobvaraqlari bo‘yicha majburiyatlar” balans hisobvarag‘idan keyin 22646, 22648 balans hisobvaraqlari bilan to‘ldirilsin:
15) 23110 balans hisobvarag‘i nomidagi “Davlat bojxona qo‘mitasi” degan so‘zlar “Iqtisodiyot va moliya vazirligi huzuridagi Bojxona qo‘mitasi” degan so‘zlar bilan almashtirilsin;
16) 23112 balans hisobvarag‘i nomidagi “Ishlamaydigan pensionerlarning” degan so‘zlar “Pensionerlarning” degan so‘z bilan almashtirilsin;
17) 23212 balans hisobvarag‘i nomidagi “Moliya vazirligi G‘aznachiligi” degan so‘zlar “O‘zbekiston Respublikasi Iqtisodiyot va moliya vazirligi huzuridagi G‘aznachilik xizmati qo‘mitasi” degan so‘zlar bilan almashtirilsin;
18) 23214 balans hisobvarag‘i nomidagi “G‘aznachilikning” degan so‘z “O‘zbekiston Respublikasi Iqtisodiyot va moliya vazirligi huzuridagi G‘aznachilik xizmati qo‘mitasining” degan so‘zlar bilan almashtirilsin;
19) “29806 To‘lash uchun hisoblangan boshqa foizsiz xarajatlar” balans hisobvarag‘idan keyin quyidagi mazmundagi 29807 balans hisobvarag‘i bilan to‘ldirilsin:
20) 29840 balans hisobvarag‘i nomidagi “Moliya vazirligiga” degan so‘zlar “O‘zbekiston Respublikasi Iqtisodiyot va moliya vazirligiga” degan so‘zlar bilan almashtirilsin;
22) “44905 Bosh bank/filialga taqdim etilgan resurslar bo‘yicha foizli daromadlar” balans hisobvarag‘idan keyin quyidagi mazmundagi 44907 balans hisobvarag‘i bilan to‘ldirilsin:
23) “45921 Hisobdan chiqarilgan mablag‘larning qaytarilishi” balans hisobvarag‘idan keyin quyidagi mazmundagi 45924 balans hisobvarag‘i bilan to‘ldirilsin:
24) “54904 Bosh bank/filialdan olingan resurslar bo‘yicha foizli xarajatlar” balans hisobvarag‘idan keyin quyidagi mazmundagi 54908 balans hisobvarag‘i bilan to‘ldirilsin:
25) “56838 Ko‘rilishi mumkin bo‘lgan zararlarni baholash — Lizing (moliyaviy ijara)” balans hisobvarag‘idan keyin quyidagi mazmundagi 56839 balans hisobvarag‘i bilan to‘ldirilsin:
26) “56902 Foyda solig‘ini baholash” balans hisobvarag‘idan keyin quyidagi mazmundagi 57700, 57701, 57703, 57705 va 57707 balans hisobvaraqlari bilan to‘ldirilsin:
“57700 Standart deb tasniflangan aktivlar va balansdan tashqari hisobvaraqlardagi moddalar bo‘yicha zaxira xarajatlari
57703 Standart deb tasniflangan aktivlar bo‘yicha foizlar va vositachilik haqlariga zaxira xarajatlari
57707 Standart deb tasniflangan balansdan tashqari hisobvaraqlardagi moddalar bo‘yicha zaxira xarajatlari”;
27) “92709 Forvard bitimi bo‘yicha sotish” balansdan tashqari hisobvarag‘idan keyin quyidagi mazmundagi 92710 balansdan tashqari hisobvarag‘i bilan to‘ldirilsin:
28) “92716 Forvard bitimi bo‘yicha sotib olish” balansdan tashqari hisobvarag‘idan keyin quyidagi mazmundagi 92717 balansdan tashqari hisobvarag‘i bilan to‘ldirilsin:
29) “94504 Olingan kreditlar va lizinglar bo‘yicha garov sifatida berilgan qimmatli qog‘ozlar” balansdan tashqari hisobvarag‘idan keyin quyidagi mazmundagi 94505 balansdan tashqari hisobvarag‘i bilan to‘ldirilsin:
31) “96365 Forvard bitimi bo‘yicha sotish kontr-hisobvarag‘i” balansdan tashqari hisobvarag‘idan keyin quyidagi mazmundagi 96366 balansdan tashqari hisobvarag‘i bilan to‘ldirilsin:
32) “96367 Forvard bitimi bo‘yicha sotib olish kontr-hisobvarag‘i” balansdan tashqari hisobvarag‘idan keyin quyidagi mazmundagi 96368 balansdan tashqari hisobvarag‘i bilan to‘ldirilsin:
1) 10795 balans hisobvarag‘i nomidagi “haqqoniy qiymatining o‘zgarishi” degan so‘zlardan keyin “(aktiv-passiv)” degan so‘zlar bilan to‘ldirilsin;
2) 10895 balans hisobvarag‘i nomidagi “haqiqiy qiymatining o‘zgarishi” degan so‘zlardan keyin “(aktiv-passiv)” degan so‘zlar bilan to‘ldirilsin;
3) 11813, 12900, 12901, 12905, 12909, 12999, 15300, 15301, 15305, 15399, 15609, 20214, 20414, 20614, 22312, 42400, 42401, 42405, 42409, 44500, 44501, 44505, 45013, 45109, 50114, 50614, 51114, 54312 balans hisobvaraqlari nomi va ta’rifidagi “kapitali” degan so‘z “investitsiyalari” degan so‘z bilan almashtirilsin;
“12921 Chet el investitsiyalari ishtirokidagi korxonalarga davlat dasturlari bo‘yicha berilgan qisqa muddatli kreditlar
Hisobvaraqning ta’rifi: 1 yil muddatgacha chet el investitsiyalari ishtirokidagi korxonalarga davlat dasturlari bo‘yicha berilgan kreditlarning (shu jumladan, mohiyati bo‘yicha kreditlar bo‘lgan boshqa operatsiyalarning) hisobi olib boriladi.
Hisobvaraqning kreditida qoplangan va/yoki boshqa maqomi bo‘yicha qayta tasniflangan kreditlar summasi aks ettiriladi.
Tahliliy hisob har bir qarzdor bo‘yicha kredit shartnomalariga qarab alohida shaxsiy hisobvaraqlarda olib boriladi.”;
5) 13301, 13305, 13399, 14301, 14399, 20202, 21604, 22004, 23208, 23210, 23222 balans hisobvaraqlari nomi va ta’rifidagi “Moliya vazirligi” degan so‘zlar “O‘zbekiston Respublikasi Iqtisodiyot va moliya vazirligi” degan so‘zlar bilan almashtirilsin;
6) “15305 Chet el investitsiyalari ishtirokidagi korxonalarga berilgan shartlari qayta ko‘rib chiqilgan uzoq muddatli kreditlar” balans hisobvarag‘i ta’rifidan keyin quyidagi mazmundagi 15321 balans hisobvarag‘i nomi va ta’rifi bilan to‘ldirilsin:
“15321 Chet el investitsiyalari ishtirokidagi korxonalarga davlat dasturlari bo‘yicha berilgan uzoq muddatli kreditlar
Hisobvaraqning ta’rifi: 1 yildan ortiq muddatga chet el investitsiyalari ishtirokidagi korxonalarga davlat dasturlari bo‘yicha berilgan kreditlarning (shu jumladan, mohiyati bo‘yicha kreditlar bo‘lgan boshqa operatsiyalarning) hisobi olib boriladi.
Hisobvaraqning kreditida qoplangan va/yoki boshqa maqomi bo‘yicha qayta tasniflangan kreditlar summasi aks ettiriladi.
Tahliliy hisob har bir qarzdor bo‘yicha kredit shartnomalariga qarab alohida shaxsiy hisobvaraqlarda olib boriladi.”;
7) 16325 balans hisobvarag‘ining nomi va ta’rifidagi “Tadbirkorlik faoliyatini qo‘llab-quvvatlash davlat jamg‘armasi” degan so‘zlar “Davlat maqsadli jamg‘armalari” degan so‘zlar bilan almashtirilsin;
8) “17409 Qonunchilik hujjatlarida nazarda tutilgan boshqa to‘lovlar bo‘yicha bank kartalaridan hisobdan chiqarilishi lozim bo‘lgan pul mablag‘lari bo‘yicha tranzit hisobvaraqlari” balans hisobvarag‘i ta’rifidan keyin quyidagi mazmundagi 17500 balans hisobvarag‘i bilan to‘ldirilsin:
9) “17515 Respublika budjeti — Maxsus xarajatlar” balans hisobvarag‘i ta’rifidan keyin quyidagi mazmundagi 17700, 17701, 17703 va 17705 balans hisobvaraqlari nomi va ta’rifi bilan to‘ldirilsin:
17703 Standart deb tasniflangan aktivlar bo‘yicha foizlar va vositachilik haqlariga yaratilgan zaxira (kontr-aktiv)
Yuqorida ko‘rsatilgan balans hisobvaraqlari o‘z xususiyatlari bo‘yicha bir xil bo‘lganligi uchun ularning ta’rifi umumlashtirib berilmoqda.
Hisobvaraqning ta’rifi: Standart deb tasniflangan kreditlar, lizing va faktoring, aktivlar bo‘yicha foizlar va vositachilik haqlari, boshqa aktivlar bo‘yicha yaratilgan zaxira (kontr-aktiv) hisobi olib boriladi.
Hisobvaraqning kreditida tashkil etilgan zaxira summasi va/yoki zaxiraning o‘sish summasi aks ettiriladi.
10) “19949 Muzlatilgan aktivlar” balans hisobvarag‘i ta’rifidan keyin quyidagi mazmundagi 19951 balans hisobvarag‘i nomi va ta’rifi bilan to‘ldirilsin:
“19951 Olinishi lozim bo‘lgan mablag‘lar — O‘zbekiston Respublikasi Valyuta birjasi bilan hisob-kitoblar
Hisobvaraqning ta’rifi: bankning O‘zbekiston Respublikasi Valyuta birjasidan olinishi lozim bo‘lgan mablag‘lari hisobi olib boriladi.
Hisobvaraqning debetida bankning O‘zbekiston Respublikasi Valyuta birjasidan olinishi lozim bo‘lgan mablag‘lari summasi aks ettiriladi.
Hisobvaraqning kreditida bankning O‘zbekiston Respublikasi Valyuta birjasidan kelib tushgan mablag‘lari summasi aks ettiriladi.
11) “20405 Budjetdan tashqari jamg‘armalarning jamg‘arma depozitlari” balans hisobvarag‘i chiqarib tashlansin;
12) “20806 Markaziy bankdagi vakillik hisobvarag‘iga to‘lanishi lozim bo‘lgan mablag‘lar — Nostro, overdraft” balans hisobvarag‘i ta’rifidan keyin quyidagi mazmundagi 20814 va 20816 balans hisobvaraqlari nomi va ta’rifi bilan to‘ldirilsin:
Hisobvaraqning ta’rifi: Tezkor to‘lovlar tizimi bo‘yicha to‘lanishi lozim bo‘lgan mablag‘lar hisobi olib boriladi.
Hisobvaraqning kreditida bank va uning mijozlari nomiga kelib tushgan mablag‘lar hisobi aks ettiriladi.
Hisobvaraqning debetida bank majburiyatlari va mijozlarning topshiriqlari bo‘yicha hisobdan chiqarilgan mablag‘lar aks ettiriladi.
Hisobvaraqning ta’rifi: Markaziy bank kliring tizimi bo‘yicha to‘lanishi lozim bo‘lgan mablag‘lar hisobi olib boriladi.
Hisobvaraqning kreditida bank va uning mijozlari nomiga kelib tushgan mablag‘lar hisobi aks ettiriladi.
Hisobvaraqning debetida bank majburiyatlari va mijozlarning topshiriqlari bo‘yicha hisobdan chiqarilgan mablag‘lar aks ettiriladi.
13) “22612 “O‘zbekiston pochtasi” AJ tarkibiy bo‘linmalari tomonidan amalga oshiriladigan pul o‘tkazmalari va davriy nashrlarga obuna” balans hisobvarag‘i ta’rifidan keyin quyidagi mazmundagi 22613 balans hisobvarag‘i nomi va ta’rifi bilan to‘ldirilsin:
Hisobvaraqning ta’rifi: valyuta bozorida konvertatsiya qilish uchun mijozlarning so‘mdagi zaxiralangan maqsadli mablag‘lari hisobi olib boriladi.
Hisobvaraqning kreditida konvertatsiya uchun zaxiralangan, shuningdek, ilgari mazkur hisobvaraqdan hisobdan chiqarilgan va belgilangan muddatda maqsadi bo‘yicha konvertatsiya qilinmay qolgan so‘mdagi mablag‘larning kelib tushgan summasi aks ettiriladi.
Hisobvaraqning debetida konvertatsiya uchun yo‘naltirilgan, shuningdek, maqsadi bo‘yicha foydalanilmay qolgan so‘mdagi mablag‘larning belgilangan tartibda hisobdan chiqarilgan summasi aks ettiriladi.
14) “22644 Mijozlarning metall hisobvaraqlari bo‘yicha majburiyatlar” balans hisobvarag‘i ta’rifidan keyin quyidagi mazmundagi 22646, 22648 balans hisobvaraqlari nomi va ta’rifi bilan to‘ldirilsin:
Hisobvaraqning kreditida mijozlarga tegishli bo‘lgan investitsiya mablag‘larining summasi aks ettiriladi.
Hisobvaraqning debetida hisobdan chiqarilgan/qaytarilgan investitsiya mablag‘larining summasi aks ettiriladi.
Hisobvaraqning ta’rifi: mijozlarning “yashil energiya” loyihalarini moliyalashtirish bo‘yicha mablag‘lari hisobi yuritiladi.
Hisobvaraqning kreditida mijozlarning hisobvarag‘iga kelib tushgan mablag‘lar summasi aks ettiriladi.
15) 23110 balans hisobvarag‘i nomi va ta’rifidagi “Davlat bojxona qo‘mitasi” degan so‘zlar “Iqtisodiyot va moliya vazirligi huzuridagi Bojxona qo‘mitasi” degan so‘zlar bilan almashtirilsin;
16) 23112 balans hisobvarag‘i nomi va ta’rifidagi “Ishlamaydigan pensionerlarning” degan so‘zlar “Pensionerlarning” degan so‘z bilan almashtirilsin;
17) 23212 balans hisobvarag‘i nomi va ta’rifidagi “Moliya vazirligi G‘aznachiligi” va “Moliya vazirligi G‘aznachiligidan” degan so‘zlar tegishli ravishda “O‘zbekiston Respublikasi Iqtisodiyot va moliya vazirligi huzuridagi G‘aznachilik xizmati qo‘mitasi” va “O‘zbekiston Respublikasi Iqtisodiyot va moliya vazirligi huzuridagi G‘aznachilik xizmati qo‘mitasidan” degan so‘zlar bilan almashtirilsin;
18) 23214 balans hisobvarag‘i nomi va ta’rifidagi “G‘aznachilikning” degan so‘z “O‘zbekiston Respublikasi Iqtisodiyot va moliya vazirligi huzuridagi G‘aznachilik xizmati qo‘mitasining” degan so‘zlar bilan almashtirilsin;
19) 23224, 23226 balans hisobvaraqlari debetidagi “Moliya vazirligining” degan so‘zlar “O‘zbekiston Respublikasi Iqtisodiyot va moliya vazirligining” degan so‘zlar bilan almashtirilsin;
20) “29806 To‘lash uchun hisoblangan boshqa foizsiz xarajatlar” balans hisobvarag‘i ta’rifidan keyin quyidagi mazmundagi 29807 balans hisobvarag‘i nomi va ta’rifi bilan to‘ldirilsin:
Hisobvaraqning ta’rifi: standart balansdan tashqari hisobvaraqlardagi moddalar bo‘yicha yaratilgan zaxira hisobi olib boriladi.
Hisobvaraqning kreditida standart balansdan tashqari hisobvaraqlardagi moddalar bo‘yicha yaratilgan zaxira summasi aks ettiriladi.
Hisobvaraqning debetida hisobdan chiqarilgan, qaytarilgan standart balansdan tashqari hisobvaraqlardagi moddalar bo‘yicha yaratilgan zaxira summalari aks ettiriladi.
Tahliliy hisob standart balansdan tashqari hisobvaraqlardagi moddalar bo‘yicha yaratilgan zaxira turi bo‘yicha alohida shaxsiy hisobvaraqlarda olib boriladi.”;
21) 29840 balans hisobvarag‘i nomidagi “Moliya vazirligiga” degan so‘zlar “O‘zbekiston Respublikasi Iqtisodiyot va moliya vazirligiga” degan so‘zlar bilan almashtirilsin;
22) “30911 Standart aktivlar bo‘yicha zaxira” balans hisobvarag‘ining nomi va ta’rifi chiqarib tashlansin;
23) “44905 Bosh bank/filialga taqdim etilgan resurslar bo‘yicha foizli daromadlar” balans hisobvarag‘i ta’rifidan keyin quyidagi mazmundagi 44907 balans hisobvarag‘i nomi va ta’rifi bilan to‘ldirilsin:
Hisobvaraqning kreditida hosilaviy instrumentlar bo‘yicha olinishi lozim bo‘lgan ishlab topilgan foizli daromadlar summasi aks ettiriladi.
Hisobvaraqning debetida noto‘g‘ri hisoblangan yoki to‘langan foizlarning qaytarilgan summasi, shuningdek moliyaviy hisobot yilining oxirida moliyaviy natija sifatida 31206 hisobvarag‘iga yopiladigan daromad summasi aks ettiriladi.”;
24) “45265 Bank kartalari bo‘yicha vositachilik xizmatlari uchun olingan daromadlar” balans hisobvarag‘ining kreditidan “xorijiy” degan so‘z chiqarib tashlansin;
25) “45921 Hisobdan chiqarilgan mablag‘larning qaytarilishi” balans hisobvarag‘i ta’rifidan keyin quyidagi mazmundagi 45924 balans hisobvarag‘i nomi va ta’rifi bilan to‘ldirilsin:
Hisobvaraqning ta’rifi: 2022-yil 1-yanvardan so‘ng tashkil qilingan zaxira hisobidan hisobdan chiqarilgan aktivlarning, shuningdek qayta tasniflash natijasida o‘tgan yillarda yaratilgan zaxiralarning qaytarilish summasi hisobi olib boriladi.
Hisobvaraqning kreditida 2022-yil 1-yanvardan so‘ng tashkil qilingan zaxira hisobidan hisobdan chiqarilgan aktivlarning, shuningdek qayta tasniflash natijasida o‘tgan yillarda yaratilgan zaxiralarning qaytarilishi bo‘yicha kelib tushgan daromadlar summasi aks ettiriladi.
Hisobvaraqning debetida noto‘g‘ri olingan daromadlarning qaytarilish summasi, shuningdek moliyaviy hisobot yilining oxirida bankning moliyaviy natijasi sifatida 31206 hisobvaraqqa o‘tkaziladigan daromadlar summasi aks ettiriladi.”;
26) “54904 Bosh bank/filialdan olingan resurslar bo‘yicha foizli xarajatlar” balans hisobvarag‘i ta’rifidan keyin quyidagi mazmundagi 54908 balans hisobvarag‘i nomi va ta’rifi bilan to‘ldirilsin:
Hisobvaraqning debetida hosilaviy instrumentlar bo‘yicha to‘lash uchun hisoblangan foizli xarajatlar summasi aks ettiriladi.
Hisobvaraqning kreditida noto‘g‘ri hisoblangan va/yoki to‘langan foizlarning qaytarilish summasi, shuningdek moliyaviy hisobot yilining oxirida moliyaviy natija sifatida 31206 hisobvaraqqa o‘tkaziladigan summa aks ettiriladi.”;
27) “56838 Ko‘rilishi mumkin bo‘lgan zararlarni baholash — Lizing (moliyaviy ijara)” balans hisobvarag‘idan keyin quyidagi mazmundagi 56839 balans hisobvarag‘i bilan to‘ldirilsin:
28) “56902 Foyda solig‘ini baholash” balans hisobvarag‘i ta’rifidan keyin quyidagi mazmundagi 57700, 57701, 57703, 57705 va 57707 balans hisobvaraqlari nomi va ta’rifi bilan to‘ldirilsin:
“57700 Standart deb tasniflangan aktivlar va balansdan tashqari hisobvaraqlardagi moddalar bo‘yicha zaxira xarajatlari
57703 Standart deb tasniflangan aktivlar bo‘yicha foizlar va vositachilik haqlariga zaxira xarajatlari
57707 Standart deb tasniflangan balansdan tashqari hisobvaraqlardagi moddalar bo‘yicha zaxira xarajatlari
Yuqorida ko‘rsatilgan balans hisobvaraqlari o‘z xususiyatlari bo‘yicha bir xil bo‘lganligi uchun ularning ta’rifi umumlashtirib berilmoqda.
Hisobvaraqning ta’rifi: bank tomonidan standart deb tasniflangan kreditlar, lizing va faktoring, aktivlar bo‘yicha foizlar va vositachilik haqlari, boshqa aktivlar, balansdan tashqari hisobvaraqlardagi moddalar bo‘yicha zaxira xarajatlari hisobi olib boriladi.
Hisobvaraqning debetida bank tomonidan standart deb tasniflangan kreditlar, lizing va faktoring, aktivlar bo‘yicha foizlar va vositachilik haqlari, boshqa aktivlar, balansdan tashqari hisobvaraqlardagi moddalar bo‘yicha zaxira xarajatlari summasi aks ettiriladi.
Hisobvaraqning kreditida noto‘g‘ri hisoblangan bank tomonidan standart deb tasniflangan kreditlar, lizing va faktoring, aktivlar bo‘yicha foizlar va vositachilik haqlari, boshqa aktivlar, balansdan tashqari hisobvaraqlardagi moddalar bo‘yicha zaxira xarajatlarining qaytarilish summasi, shuningdek moliyaviy hisobot yilining oxirida bank moliyaviy natijasi sifatida 31206 hisobvaraqqa o‘tkaziladigan summa aks ettiriladi.”;
“Hisobvaraqning ta’rifi: muddati o‘tgan va o‘rnatilgan qoidalarga muvofiq balansdan hisobdan chiqarilgan, berilgan muddatli va shartlari qayta ko‘rib chiqilgan kreditlar va lizinglar bo‘yicha hisoblangan, lekin olinmagan foizlar hisobi olib boriladi. Shu bilan birga, ushbu hisobvaraqda muddati o‘tgan hamda sud yoki ijro ishi yuritish jarayonidagi kreditlar va lizinglar bo‘yicha hisoblangan, lekin olinmagan foizlar hisobga olinadi. Ushbu hisobvaraq uchun 96335 balansdan tashqari hisobvaraq kontr-hisobvaraq hisoblanadi”;
30) “92709 Forvard bitimi bo‘yicha sotish” balansdan tashqari hisobvarag‘i ta’rifidan keyin quyidagi mazmundagi 92710 balansdan tashqari hisobvarag‘i nomi va ta’rifi bilan to‘ldirilsin:
Hisobvaraqning ta’rifi: kelishilgan kurs va sanada moliyaviy instrumentni hisob-kitobli sotishga asoslangan forvard shartnomalarining hisobi olib boriladi. Ushbu hisobvaraq uchun 96366 balansdan tashqari hisobvarag‘i kontr-hisobvaraq hisoblanadi.
Hisobvaraqning debetida moliyaviy instrumentni hisob-kitobli sotishga asoslangan forvard shartnomalarining summasi aks ettiriladi.
Hisobvaraqning kreditida hisob-kitobli forvard shartnomasi bo‘yicha sotilgan moliyaviy instrumentning summasi aks ettiriladi.
Tahliliy hisob har bir hisob-kitobli forvard shartnomasi bo‘yicha alohida shaxsiy hisobvaraqlarda olib boriladi.”;
31) “92716 Forvard bitimi bo‘yicha sotib olish” balansdan tashqari hisobvarag‘i ta’rifidan keyin quyidagi mazmundagi 92717 balansdan tashqari hisobvarag‘i nomi va ta’rifi bilan to‘ldirilsin:
Hisobvaraqning ta’rifi: kelishilgan kurs va sanada moliyaviy instrumentni hisob-kitobli sotib olishga asoslangan forvard shartnomalarining hisobi olib boriladi. Ushbu hisobvaraq uchun 96368 balansdan tashqari hisobvarag‘i kontr-hisobvaraq hisoblanadi.
Hisobvaraqning debetida moliyaviy instrumentni hisob-kitobli sotib olish bo‘yicha forvard shartnomasining summasi aks ettiriladi.
Hisobvaraqning kreditida hisob-kitobli forvard shartnomasi bo‘yicha sotib olingan moliyaviy instrumentning summasi aks ettiriladi.
Tahliliy hisob har bir hisob-kitobli forvard shartnomasi bo‘yicha alohida shaxsiy hisobvaraqlarda olib boriladi.”;
32) “94504 Olingan kreditlar va lizinglar bo‘yicha garov sifatida berilgan qimmatli qog‘ozlar” balansdan tashqari hisobvarag‘i ta’rifidan keyin quyidagi mazmundagi 94505 balansdan tashqari hisobvarag‘i nomi va ta’rifi bilan to‘ldirilsin:
Hisobvaraqning ta’rifi: bank tomonidan olingan kreditlar bo‘yicha bankning garovga qo‘yilgan depozitlari, asosiy vositalari, kreditlari va boshqa aktivlari hisobi olib boriladi.
Hisobvaraqning debetida bank tomonidan garovga qo‘yilgan depozitlari, asosiy vositalari, kreditlari va boshqa aktivlari summasi aks ettiriladi.
Hisobvaraqning kreditida garovdan chiqarilgan bankning depozitlari, asosiy vositalari, kreditlari va boshqa aktivlari summasi aks ettiriladi.
Hisobvaraqning ta’rifi: bank balansidan hisobdan chiqarilgan kreditlar, lizinglar va/yoki faktoringlar (to‘lanmagan qismi)ning hisobi olib boriladi. Ushbu hisobvaraq uchun 96397 balansdan tashqari hisobvaraq kontr-hisobvaraq hisoblanadi.
Hisobvaraqning debetida hisobdan chiqarilgan kredit, lizinglar va faktoringlar summasi aks ettiriladi.
Hisobvaraqning kreditida qayta tiklangan yoki to‘langan kreditlar, lizinglar va/yoki faktoringlarning, shuningdek o‘rnatilgan muddati o‘tishi bilan bekor qilingan kreditlar, lizinglar va/yoki faktoringlarning summasi aks ettiriladi.
Tahliliy hisob har bir qarzdor bo‘yicha kredit, lizing va faktoring shartnomalariga qarab alohida shaxsiy hisobvaraqlarda olib boriladi.”;
34) “96365 Forvard bitimi bo‘yicha sotish kontr-hisobvarag‘i” balansdan tashqari hisobvarag‘idan keyin quyidagi mazmundagi 96366 balansdan tashqari hisobvarag‘i bilan to‘ldirilsin:
35) “96367 Forvard bitimi bo‘yicha sotib olish kontr-hisobvarag‘i” balansdan tashqari hisobvarag‘idan keyin quyidagi mazmundagi 96368 balansdan tashqari hisobvarag‘i bilan to‘ldirilsin:
1) 29-bandda “Kt 45994 “Boshqa foizsiz daromadlar” degan so‘zlar “Kt 45921 “Hisobdan chiqarilgan mablag‘larning qaytarilishi” yoki Kt 45924 “Hisobdan chiqarilgan aktivlarning qaytarilishi” degan so‘zlar bilan almashtirilsin;
35. Kam baholi va tez eskiruvchi buyumlarning (bundan buyon matnda KBTEB deb yuritiladi) qiymatini oldindan to‘lab berish bilan sotib olish:
1) KBTEBni oldindan to‘liq yoki qisman to‘lanishi quyidagi buxgalteriya yozuvlari bilan rasmiylashtiriladi:
Kt Bankning vakillik hisobvarag‘i yoki mijozning talab qilib olinguncha depozit hisobvarag‘i (agar mol yetkazib beruvchining talab qilib olinguncha depozit hisobvarag‘iga shu bankda xizmat ko‘rsatilsa);
2) KBTEB omborxonaga sotib olinganligini tasdiqlovchi birlamchi hujjatlar asosida kirim qilinib, quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi bilan rasmiylashtiriladi:
36. Agar to‘lov KBTEB kelib tushgandan keyin amalga oshirilsa, quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
Kt Bankning vakillik hisobvarag‘i yoki mijozning talab qilib olinguncha depozit hisobvarag‘i (agar mol yetkazib beruvchining talab qilib olinguncha bo‘lgan depozit hisobvarag‘iga shu bankda xizmat ko‘rsatilsa).
37. KBTEB Bosh bank/filialdan filiallar/bosh bankka berilganda, quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
38. KBTEB Bosh bankdan filialga qabul qilinganda boshlang‘ich hujjatlar (yuk xatlari) asosida quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
39. Omborga qabul qilingan KBTEBda biror bir nomuvofiqlik yoki nuqson topilganda, quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
1) Bankning da’vosi mol yetkazib beruvchi tomonidan qabul qilinganda yoki sud tomonidan tegishli qaror chiqarilganda, omborga kirim qilingan KBTEBni mol yetkazib beruvchiga qaytarish quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi bilan amalga oshiriladi:
2) Qaytarilgan mablag‘larni qayta yozuv bilan vakillik hisobvarag‘iga o‘tkazishda quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
40. Banklar KBTEBni sof sotish qiymatigacha hisobdan chiqarishni quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi bilan amalga oshiradilar:
42. Bank ortiqcha KBTEBni sotganda (KBTEB shartnomada kelishilgan narxlarda sotiladi) quyidagi buxgalteriya o‘tkazmalari amalga oshiriladi:
Dt Bankning vakillik hisobvarag‘i yoki sotib oluvchining talab qilib olinguncha depozit hisobvarag‘i, agar sotib oluvchiga shu bankda xizmat ko‘rsatilsa;
Dt 29802 “To‘lanishi lozim bo‘lgan mablag‘lar — Tovar-moddiy qimmatliklar va xizmatlar uchun” — sof tushum summasiga (Sof tushum deganda shartnoma bahosidan qo‘shilgan qiymat solig‘i va aksizlarni ayirib tashlagandan keyingi summa nazarda tutiladi);
Dt 29802 “To‘lanishi lozim bo‘lgan mablag‘lar — Tovar-moddiy qimmatliklar va xizmatlar uchun” — sof tushum summasiga;
Kt 45913 “Bankning boshqa xususiy mulklarini sotish yoki dispozitsiya qilishdan olingan foyda” — sof tushum va balans qiymati o‘rtasidagi farq summasiga;
Dt 29802 “To‘lanishi lozim bo‘lgan mablag‘lar — Tovar-moddiy qimmatliklar va xizmatlar uchun” — sof tushum summasiga;
Dt 55906 “Bankning boshqa xususiy mulklarini sotish yoki dispozitsiya qilishdan ko‘rilgan zararlar” — sof tushum va balans qiymati o‘rtasidagi farq summasiga;
43. Kamomad chiqqan, yaroqsiz holga kelgan (aybdor shaxslar aniqlanmagan holda), tekinga berilgan, shuningdek fors-major holatlarda KBTEBning qiymati, bank tomonidan belgilangan tartibda zararga chiqariladi va quyidagi buxgalteriya yozuvi bilan rasmiylashtiriladi:
44. KBTEBning kamomadi, shuningdek aybdor shaxsning aybi bilan yaroqsiz holga kelgan (aybdor shaxs aniqlanganda) KBTEBning qiymati quyidagi buxgalteriya yozuvi orqali rasmiylashtiriladi:
Aybdor xodimlarning ish haqidan undirib olinganda quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
Belgilangan tartibda bank xodimidan kassa orqali undirib olinganda quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
45. Omborda hisobda bo‘lmagan buyumlar omborga kirim qilinganda, quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
46. Foyda yoki zarar orqali haqqoniy qiymatda baholanadigan qimmatli qog‘ozlarning haqqoniy qiymat o‘sishini aks ettirish uchun quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
Dt 10795 “Foyda yoki zarar orqali haqqoniy qiymatda baholanadigan qimmatli qog‘ozlari haqqoniy qiymatining o‘zgarishi (aktiv-passiv)”;
Kt 45609 “Foyda yoki zarar orqali haqqoniy qiymatda baholanadigan qimmatli qog‘ozlarining haqqoniy qiymatining o‘zgarishi natijasida olingan foyda” yoki
Kt 45611 “Boshqa umumlashgan daromad orqali haqqoniy qiymatda baholanadigan qimmatli qog‘ozlari haqqoniy qiymatining o‘zgarishi natijasida olingan foyda”.
47. Foyda yoki zarar orqali haqqoniy qiymatda baholanadigan qimmatli qog‘ozlarning haqqoniy qiymati pasayishini aks ettirish uchun quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
Dt 55610 “Boshqa umumlashgan daromad orqali haqqoniy qiymatda baholanadigan qimmatli qog‘ozlarning haqiqiy qiymatining o‘zgarishi natijasida ko‘rilgan zararlar” yoki
Dt 55614 “Foyda yoki zarar orqali haqqoniy qiymatda baholanadigan qimmatli qog‘ozlari haqiqiy qiymatining o‘zgarishi natijasida ko‘rilgan zararlar”;
Kt 10795 “Foyda yoki zarar orqali haqqoniy qiymatda baholanadigan qimmatli qog‘ozlari haqqoniy qiymatining o‘zgarishi (aktiv-passiv)”.
48. Boshqa umumlashgan daromad orqali haqqoniy qiymatda baholanadigan qimmatli qog‘ozlarga qilingan investitsiyalarning haqqoniy qiymati o‘sishini aks ettirish uchun quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
Dt 10895 “Boshqa umumlashgan daromad orqali haqqoniy qiymatda baholanadigan qimmatli qog‘ozlarga qilingan investitsiyalar haqiqiy qiymatining o‘zgarishi (aktiv-passiv)”;
Kt 30907 “Boshqa umumlashgan daromad orqali haqqoniy qiymatda baholanadigan qimmatli qog‘ozlarning haqqoniy qiymatining o‘zgarishi natijasida hosil bo‘lgan o‘zlashtirilmagan foyda yoki zararlar (aktiv-passiv)”.
49. Boshqa umumlashgan daromad orqali haqqoniy qiymatda baholanadigan qimmatli qog‘ozlarga qilingan investitsiyalarning haqqoniy qiymati kamayishini aks ettirish uchun quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
Dt 30907 “Boshqa umumlashgan daromad orqali haqqoniy qiymatda baholanadigan qimmatli qog‘ozlarning haqqoniy qiymatining o‘zgarishi natijasida hosil bo‘lgan o‘zlashtirilmagan foyda yoki zararlar (aktiv-passiv)”;
Kt 10895 “Boshqa umumlashgan daromad orqali haqqoniy qiymatda baholanadigan qimmatli qog‘ozlarga qilingan investitsiyalar haqiqiy qiymatining o‘zgarishi (aktiv-passiv)”.
50. Amortizatsiyalangan qiymati bo‘yicha baholanadigan moliyaviy aktivlar va ko‘rilishi mumkin bo‘lgan zararlarni qoplash zaxirasini tashkil etish quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi bilan amalga oshiriladi:
Dt 56826 “Ko‘rilishi mumkin bo‘lgan zararlarni baholash — Amortizatsiyalangan qiymati bo‘yicha baholanadigan qimmatli qog‘ozlarga qilingan investitsiyalar”;
Kt 15999 “Ko‘rilishi mumkin bo‘lgan zararlarni qoplash zaxirasi — Amortizatsiyalangan qiymati bo‘yicha baholanadigan qarz qimmatli qog‘ozlarga qilingan investitsiyalar (kontr-aktiv)”.
51. Boshqa umumlashgan daromad orqali haqqoniy qiymatda baholanadigan moliyaviy aktiv qadrsizlanganda, quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
Dt 10895 “Boshqa umumlashgan daromad orqali haqqoniy qiymatda baholanadigan qimmatli qog‘ozlarga qilingan investitsiyalar haqiqiy qiymatining o‘zgarishi (aktiv-passiv)”;
Kt 30907 “Boshqa umumlashgan daromad orqali haqqoniy qiymatda baholanadigan qimmatli qog‘ozlarning haqqoniy qiymatining o‘zgarishi natijasida hosil bo‘lgan o‘zlashtirilmagan foyda yoki zararlar (aktiv-passiv)”;
Dt 56808 “Ko‘rilishi mumkin bo‘lgan zararlarni baholash — Boshqa umumlashgan daromad orqali haqqoniy qiymatda baholanadigan qimmatli qog‘ozlarga qilingan investitsiyalar”;
Kt 10899 “Ko‘rilishi mumkin bo‘lgan zararlarni qoplash zaxirasi — Boshqa umumlashgan daromad orqali haqqoniy qiymatda baholanadigan qimmatli qog‘ozlarga qilingan investitsiyalar (kontr-aktiv)”.
52. Agar ko‘rilishi mumkin bo‘lgan zarar summasi ilgari kapitalda tan olingan haqiqiy qiymatning salbiy (manfiy) to‘g‘rilash summasidan oshib ketadigan bo‘lsa, u holda banklar qo‘shimcha ko‘rilishi mumkin bo‘lgan zararlarni baholash summasini quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi orqali aks ettiradi:
Dt 56808 “Ko‘rilishi mumkin bo‘lgan zararlarni baholash — Boshqa umumlashgan daromad orqali haqqoniy qiymatda baholanadigan qimmatli qog‘ozlarga qilingan investitsiyalar”;
Kt 10899 “Ko‘rilishi mumkin bo‘lgan zararlarni qoplash zaxirasi — Boshqa umumlashgan daromad orqali haqqoniy qiymatda baholanadigan qimmatli qog‘ozlarga qilingan investitsiyalar (kontr-aktiv)”.
53. Foyda yoki zarar orqali haqqoniy qiymatda baholanadigan qimmatli qog‘ozlar bo‘yicha ko‘rilishi mumkin bo‘lgan zararlarni qoplash zaxirasini tashkil etishda quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
Dt 56806 “Ko‘rilishi mumkin bo‘lgan zararlarni baholash — Foyda yoki zarar orqali haqqoniy qiymatda baholanadigan qimmatli qog‘ozlar”;
Kt 10799 “Ko‘rilishi mumkin bo‘lgan zararlarni qoplash zaxirasi — Foyda yoki zarar orqali haqqoniy qiymatda baholanadigan qimmatli qog‘ozlar (kontr-aktiv)”.
54. Bank kassalariga naqd pullar kirim qilinganda, quyidagi buxgalteriya o‘tkazmalari amalga oshiriladi:
1) bank mijozlari bo‘lgan xo‘jalik yurituvchi subyektlar tomonidan naqd pullarni bevosita olib kelish yo‘li bilan hamda jismoniy shaxslar tomonidan omonatlarga naqd pullar topshirilganda:
2) jismoniy shaxslar tomonidan bir martalik to‘lovlar (soliq to‘lovlari, jarimalar, kommunal va boshqa to‘lovlar) uchun naqd pullar topshirilganda:
Kt 12599 “Ko‘rilishi mumkin bo‘lgan zararlarni qoplash zaxirasi — Jismoniy shaxslarga berilgan qisqa muddatli kreditlar (kontr-aktiv)” va 14999 “Ko‘rilishi mumkin bo‘lgan zararlarni qoplash zaxirasi — Jismoniy shaxslarga berilgan uzoq muddatli kreditlar (kontr-aktiv)” (balansdan tashqari hisobvaraqlarda hisobga olinayotgan kredit to‘langanda);
4) jismoniy shaxslar tomonidan olingan kreditlar bo‘yicha foizlar to‘lovi uchun naqd pul topshirilganda:
Kt 16377 “Shartnoma bo‘yicha hisoblab yozilgan, biroq muddatida to‘lanmagan olinishi lozim bo‘lgan foizlar” yoxud
Kt 42005 “Jismoniy shaxslarga berilgan muddati o‘tgan kreditlar bo‘yicha foizli daromadlar” (balansdan tashqari hisobvaraqlarda hisobga olinayotgan foizlar to‘langanda);
5) jismoniy shaxslar tomonidan olingan kreditlar bo‘yicha vaqtida to‘lanmagan foizlar uchun penya va jarimalar naqd pulda to‘langanda:
6) jismoniy shaxslar tomonidan o‘zlarining bank kartalariga kirim qilish uchun naqd pul topshirilganda:
Kt 23116 “Naqd pullar bo‘yicha jismoniy shaxslarning bank kartalariga o‘tkazilishi lozim bo‘lgan mablag‘lari bo‘yicha tranzit hisobvaraqlar” va 23122 “Xorijiy valyuta sotib olish uchun bank kassalariga naqd pullarni topshirgan jismoniy shaxsning bank kartalaridan foydalangan holda o‘tkazilishi lozim bo‘lgan mablag‘lar bo‘yicha tranzit hisobvaraqlar”;
Dt 23116 “Naqd pullar bo‘yicha jismoniy shaxslarning bank kartalariga o‘tkazilishi lozim bo‘lgan mablag‘lari bo‘yicha tranzit hisobvaraqlar” va 23122 “Xorijiy valyuta sotib olish uchun bank kassalariga naqd pullarni topshirgan jismoniy shaxsning bank kartalaridan foydalangan holda o‘tkazilishi lozim bo‘lgan mablag‘lar bo‘yicha tranzit hisobvaraqlar”;
Kt 22618 “Jismoniy shaxslarning bank kartalari bo‘yicha majburiyatlari” va 22617 “Pensionerlarning bank kartalari bo‘yicha majburiyatlar”;
55. Bank kassasidan naqd pullar chiqim qilinganda, quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi orqali amalga oshiriladi:
1) bank kassasidan mijozlarga ish haqi va unga tenglashtirilgan to‘lovlar, dividendlar, xizmat safari xarajatlari, nafaqa va moddiy yordam pullari, shuningdek qonunchilik hujjatlarida ko‘zda tutilgan boshqa to‘lovlar bo‘yicha naqd pul berilganda:
2) bank kassasidan mazkur filialning mijozi bo‘lgan jismoniy shaxsning bank kartalaridan naqd pul berilganda:
Dt 17401 “Jismoniy shaxslarning bank kartalaridan olingan naqd pullar bo‘yicha hisobdan chiqarilishi lozim bo‘lgan pul mablag‘lari bo‘yicha tranzit hisobvaraqlar”;
Dt 22618 “Jismoniy shaxslarning bank kartalari bo‘yicha majburiyatlari” va 22617 “Pensionerlarning bank kartalari bo‘yicha majburiyatlar”;
Kt 23504 “Bank kartalaridan berilgan naqd pullar yoki jismoniy shaxslarning depozit hisobvaraqlariga o‘tkazilgan mablag‘lar bo‘yicha tranzit hisobvaraqlar”;
Dt 23504 “Bank kartalaridan berilgan naqd pullar yoki jismoniy shaxslarning depozit hisobvaraqlariga o‘tkazilgan mablag‘lar bo‘yicha tranzit hisobvaraqlar”;
Kt 17401 “Jismoniy shaxslarning bank kartalaridan olingan naqd pullar bo‘yicha hisobdan chiqarilishi lozim bo‘lgan pul mablag‘lari bo‘yicha tranzit hisobvaraqlar”;
3) bank kassasidan mazkur bankning boshqa filiali mijozi bo‘lgan jismoniy shaxsning bank kartasidan naqd pul berilganda:
Dt 17401 “Jismoniy shaxslarning bank kartalaridan olingan naqd pullar bo‘yicha hisobdan chiqarilishi lozim bo‘lgan pul mablag‘lari bo‘yicha tranzit hisobvaraqlar”;
Dt 16111 “Bosh ofis/filialdan jismoniy shaxslarning bank kartalaridan berilgan naqd pul mablag‘lari bo‘yicha olinishi lozim bo‘lgan mablag‘lar”;
Kt 23504 “Bank kartalaridan berilgan naqd pullar yoki jismoniy shaxslarning depozit hisobvaraqlariga o‘tkazilgan mablag‘lar bo‘yicha tranzit hisobvaraqlar”;
Dt 23504 “Bank kartalaridan berilgan naqd pullar yoki jismoniy shaxslarning depozit hisobvaraqlariga o‘tkazilgan mablag‘lar bo‘yicha tranzit hisobvaraqlar”;
Kt 17401 “Jismoniy shaxslarning bank kartalaridan olingan naqd pullar bo‘yicha hisobdan chiqarilishi lozim bo‘lgan pul mablag‘lari bo‘yicha tranzit hisobvaraqlar”;
Kt 22212 “Bosh ofis/filiallarga jismoniy shaxslarning bank kartalaridan berilgan naqd pul mablag‘lari bo‘yicha to‘lanadigan mablag‘lar”;
Dt 22212 “Bosh ofis/filiallarga jismoniy shaxslarning bank kartalaridan berilgan naqd pul mablag‘lari bo‘yicha to‘lanadigan mablag‘lar”;
Kt 16111 “Bosh ofis/filialdan jismoniy shaxslarning bank kartalaridan berilgan naqd pul mablag‘lari bo‘yicha olinishi lozim bo‘lgan mablag‘lar”;
Dt 17401 “Jismoniy shaxslarning bank kartalaridan olingan naqd pullar bo‘yicha hisobdan chiqarilishi lozim bo‘lgan pul mablag‘lari bo‘yicha tranzit hisobvaraqlar”;
Dt 16111 “Bosh ofis/filialdan jismoniy shaxslarning bank kartalaridan berilgan naqd pul mablag‘lari bo‘yicha olinishi lozim bo‘lgan mablag‘lar”;
Kt 23504 “Bank kartalaridan berilgan naqd pullar yoki jismoniy shaxslarning depozit hisobvaraqlariga o‘tkazilgan mablag‘lar bo‘yicha tranzit hisobvaraqlar”;
Dt 23504 “Bank kartalaridan berilgan naqd pullar yoki jismoniy shaxslarning depozit hisobvaraqlariga o‘tkazilgan mablag‘lar bo‘yicha tranzit hisobvaraqlar”;
Kt 17401 “Jismoniy shaxslarning bank kartalaridan olingan naqd pullar bo‘yicha hisobdan chiqarilishi lozim bo‘lgan pul mablag‘lari bo‘yicha tranzit hisobvaraqlar”;
Dt 10511 “Jismoniy shaxslarning bank kartalaridan berilgan naqd pul mablag‘lari bo‘yicha boshqa banklardan olinishi lozim bo‘lgan mablag‘lar”;
Kt 22212 “Bosh ofis/filiallarga jismoniy shaxslarning bank kartalaridan berilgan naqd pul mablag‘lari bo‘yicha to‘lanadigan mablag‘lar”;
Dt 22212 “Bosh ofis/filiallarga jismoniy shaxslarning bank kartalaridan berilgan naqd pul mablag‘lari bo‘yicha to‘lanadigan mablag‘lar”;
Kt 16111 “Bosh ofis/filialdan jismoniy shaxslarning bank kartalaridan berilgan naqd pul mablag‘lari bo‘yicha olinishi lozim bo‘lgan mablag‘lar” — Naqd pulni bergan filial;
Dt 16111 “Bosh ofis/filialdan jismoniy shaxslarning bank kartalaridan berilgan naqd pul mablag‘lari bo‘yicha olinishi lozim bo‘lgan mablag‘lar”;
Kt 21012 “Jismoniy shaxslarning bank kartalaridan berilgan naqd pul mablag‘lari bo‘yicha boshqa banklarga to‘lanishi lozim bo‘lgan mablag‘lar”;
Dt 21012 “Jismoniy shaxslarning bank kartalaridan berilgan naqd pul mablag‘lari bo‘yicha boshqa banklarga to‘lanishi lozim bo‘lgan mablag‘lar”;
Kt 10511 “Jismoniy shaxslarning bank kartalaridan berilgan naqd pul mablag‘lari bo‘yicha boshqa banklardan olinishi lozim bo‘lgan mablag‘lar” — naqd pulni bergan bankning Bosh ofisi;
Kt 22212 “Bosh ofis/filiallarga jismoniy shaxslarning bank kartalaridan berilgan naqd pul mablag‘lari bo‘yicha to‘lanadigan mablag‘lar”;
Dt 22212 “Bosh ofis/filiallarga jismoniy shaxslarning bank kartalaridan berilgan naqd pul mablag‘lari bo‘yicha to‘lanadigan mablag‘lar”;
Kt 16111 “Bosh ofis/filialdan jismoniy shaxslarning bank kartalaridan berilgan naqd pul mablag‘lari bo‘yicha olinishi lozim bo‘lgan mablag‘lar” — Bosh ofis.
56. Bankning Markaziy bankka topshirish uchun tayyorlangan “eskirgan” toifadagi naqd pullari 10198 “Markaziy bankka topshiriladigan “eskirgan” toifadagi naqd pullar” hisobvarag‘ida yuritiladi va ushbu hisobvaraqqa “eskirgan” toifadagi naqd pullar 17301 “Tranzit hisobvarag‘i” orqali kirim (chiqim) qilinadi.
57. Inkassatorlar tomonidan mijozlardan yig‘ib kelingan pul mablag‘lari bo‘yicha inkassatsiya sumkasining (qopining) yuk xati asosida quyidagi buxgalteriya o‘tkazmalari amalga oshiriladi:
1) inkassatorlar tomonidan yig‘ib kelingan inkassatorlik qoplaridagi pul mablag‘lari shu bankning mijoziga tegishli bo‘lsa:
2) inkassatorlar tomonidan yig‘ib kelingan inkassatorlik qoplaridagi pul mablag‘lari boshqa bank yoki bankning boshqa filiali mijoziga tegishli bo‘lsa:
3) inkassatorlar tomonidan yig‘ib kelingan inkassatorlik qoplaridagi naqd pul boshqa hududda joylashgan tijorat banki (filiali)ning shu hududdagi bank binosidan tashqarida joylashgan amaliyot kassasiga tegishli bo‘lsa:
58. Qayta sanash kassasida inkassatorlik qoplaridagi pul mablag‘lari bankning aylanma kassasiga kirim qilinadi va quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
59. Agar qayta sanash kassasida ortiqcha naqd pul mablag‘lari aniqlansa, quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
60. Bankning qayta sanash kassasida aniqlangan ortiqcha naqd pul mablag‘lari ushbu bankning mijoziga tegishli bo‘lsa, u mijozning hisobvarag‘iga quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi orqali kirim qilinadi:
61. Bankning qayta sanash kassasida aniqlangan ortiqcha naqd pul mablag‘lari boshqa bank mijozining 29804 “Boshqa bank mijozlarining inkasso qilingan pul tushumlari va cheklari” hisobvarag‘iga shartnomada kelishilgan hollarda o‘tkazib berilganda, quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
62. Agar bankning qayta sanash kassasida aniqlangan ortiqcha naqd pul mablag‘lari shu hududda bosh banki yoki filiali bo‘lmagan bank binosidan tashqarida joylashgan amaliyot kassasiga tegishli bo‘lsa, unda quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
63. Bankning qayta sanash kassasida aniqlangan kamomad summasi ushbu bankning mijoziga tegishli bo‘lsa va u mijozning hisobvarag‘idan undirib olinganda, quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
64. Bankning qayta sanash kassasida aniqlangan kamomad summasi boshqa bank mijozining 29804 — “Boshqa bank mijozlarining inkasso qilingan pul tushumlari va cheklari” balans hisobvarag‘idan shartnomada kelishilgan shartlarga asosan undirib olinganda, quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
Agar bankning qayta sanash kassasida aniqlangan kamomad summasi shu hududda bosh banki yoki filiali bo‘lmagan bank binosidan tashqarida joylashgan amaliyot kassasiga tegishli bo‘lsa va u shartnomada kelishilgan shartlarga binoan undirib olinganda, quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
65. Boshqa bankning mijozlariga tegishli bo‘lgan naqd pul mablag‘lari bo‘yicha quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
Kt Mijozning depozit hisobvarag‘i (16103 “Bosh ofis/filiallardan filiallar va banklararo hisob-kitoblar bo‘yicha olinadigan mablag‘lar”).
Bosh banki yoki filiali bo‘lmagan bank binosidan tashqarida joylashgan amaliyot kassasiga tegishli bo‘lgan naqd pul mablag‘lari bo‘yicha buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
66. Mablag‘ oluvchining bankiga elektron to‘lov tizimi orqali mablag‘ kelib tushganda, quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi orqali kirim qilinadi:
Dt 29804 “Boshqa bank mijozlarining inkasso qilingan pul tushumlari va cheklari” (16103 “Bosh ofis/filiallardan filiallar va banklararo hisob-kitoblar bo‘yicha olinadigan mablag‘lar” hisobvarag‘i orqali);
Boshqa hududda joylashgan tijorat banki (filiali)ga elektron to‘lov tizimi orqali mablag‘ kelib tushganda, quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi orqali kirim qilinadi:
Dt 29896 “Boshqa majburiyatlar” (16103 “Bosh ofis/filiallardan filiallar va banklararo hisob-kitoblar bo‘yicha olinadigan mablag‘lar” hisobvarag‘i orqali) — naqd pulni qabul qilgan tijorat banki (filiali);
67. Filiallari mavjud bo‘lmagan banklar o‘rtasida amalga oshiriladigan banklararo to‘lovlar quyidagi tartibda amalga oshiriladi:
Boshqa bankning mijozlariga tegishli bo‘lgan naqd pul mablag‘lari bo‘yicha quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
Kt Mijozning depozit hisobvarag‘i (10301 “Markaziy bankdagi vakillik hisobvarag‘idan olinishi lozim bo‘lgan mablag‘lar — Nostro” hisobvarag‘i orqali);
Benefitsiar bankka, ya’ni mablag‘ oluvchining bankiga elektron to‘lov tizimi orqali mablag‘ kelib tushganda, quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi orqali kirim qilinadi:
Dt 29804 “Boshqa bank mijozlarining inkasso qilingan pul tushumlari va cheklari” (10301 “Markaziy bankdagi vakillik hisobvarag‘idan olinishi lozim bo‘lgan mablag‘lar — Nostro” hisobvarag‘i orqali);
68. Filiali mavjud bo‘lmagan tashabbuskor bank madad puli olish uchun quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasini amalga oshirishi lozim:
Kt 21307 “Naqd pul olish uchun rezident banklardan kelib tushgan mablag‘lar” (10301 Markaziy bankdagi vakillik hisobvarag‘idan olinishi lozim bo‘lgan mablag‘lar — Nostro” hisobvarag‘i orqali).
69. Markaziy bankning hududiy bosh boshqarmalari Hisob-kitob kassa markazlariga (bundan buyon matnda HKKM deb yuritiladi) madad puli olish uchun mablag‘ kelib tushganda, quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
Dt 10307 “Markaziy bankdan olinishi lozim bo‘lgan mablag‘lar — Naqd pullar” (Markaziy bankning 16103 “Bosh ofis/filiallardan filiallar va banklararo hisob-kitoblar bo‘yicha olinadigan mablag‘lar” hisobvarag‘i orqali);
70. Markaziy bankning hududiy bosh boshqarmalari HKKMlari tomonidan madad puli jo‘natilganda quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
71. Filiali mavjud bo‘lmagan tashabbuskor bankka HKKMdan Markaziy bank hududiy bosh boshqarmalari farmoyishiga asosan madad puli keltirilganda, quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
72. Markaziy bankning hududiy bosh boshqarmalari HKKMlariga filiali mavjud bo‘lmagan tashabbuskor bankdan madad pulini olganligi to‘g‘risida tasdiqnoma kelganda, quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
73. Tashabbuskor bank filialida (filiali mavjud banklarda) Markaziy bankning hududiy bosh boshqarmalari HKKMlaridan madad puli olishda quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
Kt 21307 “Naqd pul olish uchun rezident banklardan kelib tushgan mablag‘lar” (16103 “Bosh ofis/filiallardan filiallar va banklararo hisob-kitoblar bo‘yicha olinadigan mablag‘lar” hisobvarag‘i orqali).
Benefetsiar bankning filialiga, ya’ni Markaziy bankning hududiy Bosh boshqarmalari HKKMlariga madad puli uchun mablag‘ kelib tushganda, quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
Dt 10307 “Markaziy bankdan olinishi lozim bo‘lgan mablag‘lar — Naqd pullar” (16103 “Bosh ofis/filiallardan filiallar va banklararo hisob-kitoblar bo‘yicha olinadigan mablag‘lar” hisobvarag‘i orqali);
Benefitsiar bankning filiali, ya’ni Markaziy bankning hududiy Bosh boshqarmalari HKKMlari tomonidan madad puli jo‘natilganda, quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
Tashabbuskor bankning filialiga madad puli keltirilganda, quyidagi buxgalteriya o‘tkazmalari amalga oshiriladi:
Markaziy bankning hududiy bosh boshqarmalari HKKMlariga madad pulini olganligi to‘g‘risida tashabbuskor bank filialidan tasdiqnoma kelganda, quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasini amalga oshiradi:
74. Tijorat bankining filiallari Markaziy bank hududiy bosh boshqarmalari farmoyishiga asosan boshqa tijorat banki filialidan madad puli olganda quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
Tashabbuskor bankning filiallari madad puli olish uchun quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi orqali mablag‘ jo‘natadilar:
Dt 10507 “Boshqa banklardan vakillik hisobvaraqlaridan olinishi lozim bo‘lgan mablag‘lar — Naqd pullar”;
Kt 21008 “Boshqa banklarga to‘lanishi lozim bo‘lgan mablag‘lar — Naqd pullar” (16103 “Bosh ofis/filiallardan filiallar va banklararo hisob-kitoblar bo‘yicha olinadigan mablag‘lar).
Benefetsiar bankning filialiga madad puli uchun mablag‘ kelib tushganda, quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
Dt 10507 “Boshqa banklardan vakillik hisobvaraqlaridan olinishi lozim bo‘lgan mablag‘lar — Naqd pullar” 16103 “Bosh ofis/filiallardan filiallar va banklararo hisob-kitoblar bo‘yicha olinadigan mablag‘lar” hisobvarag‘i orqali;
Benefitsiar bankning filiali madad puli jo‘natganda, quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasini amalga oshiradi:
Tashabbuskor bankning filialida, ya’ni madad puli olgan filialda olingan madad puli summasiga quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
Kt 10507 “Boshqa banklardan vakillik hisobvaraqlaridan olinishi lozim bo‘lgan mablag‘lar — Naqd pullar”.
Benefitsiar bankning filialiga tashabbuskor bankning filiali tomonidan jo‘natilgan madad pulini olganligi to‘g‘risida tasdiqnoma kelib tushganda, quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasini amalga oshiradi:
75. Bir bankning filiallari o‘rtasida madad pullarini berish va olish bo‘yicha buxgalteriya hisobi quyidagi tartibda amalga oshiriladi:
Tashabbuskor bankning filiali, ya’ni madad puli oluvchi filial naqd pul olish uchun shu bankning benefitsiar filialiga mablag‘ jo‘natganda, quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasini amalga oshiradi:
Kt 22202 “Bosh ofis/filiallarga to‘lanadigan mablag‘lar — Naqd pullar” (16103 “Bosh ofis/filiallardan filiallar va banklararo hisob-kitoblar bo‘yicha olinadigan mablag‘lar” hisobvarag‘i orqali).
Bankning benefitsiar bank filialiga elektron to‘lov orqali madad puli uchun mablag‘ kelib tushganda, quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
Dt 16101 “Bosh ofis/filiallardan olinadigan mablag‘lar — Naqd pullar” (16103 “Bosh ofis/filiallardan filiallar va banklararo hisob-kitoblar bo‘yicha olinadigan mablag‘lar” hisobvarag‘i orqali);
Bankning benefitsiar filiali, ya’ni madad puli jo‘natuvchi 22202 “Bosh ofis/filiallarga to‘lanadigan mablag‘lar — Naqd pullar” hisobvaraqqa madad puli uchun mablag‘ kelib tushgandan so‘ng quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasini amalga oshiradi:
Bankning tashabbuskor filialiga, ya’ni madad puli oluvchi bankka madad puli keltirilganda, quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
Benefitsiar bank filiali, ya’ni madad puli jo‘natgan filial tashabbuskor bank filiali, ya’ni madad puli olgan filialdan belgilangan tartibda tasdiqnoma kelganda, benefitsiar bank filiali tomonidan quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
76. Bankomatlarga madad puli qo‘yilganda, bankomatlardagi qolgan pullar yoki to‘lovga yaroqsiz naqd pullar bankka qaytarilganda, har bir bankomat bo‘yicha naqd pul mablag‘lari 10107 “Bankomatlar va boshqa o‘z-o‘ziga xizmat ko‘rsatish uskunalaridagi naqd pullar” hisobvarag‘iga(dan) 17301 “Tranzit hisobvaraqlari” orqali kirim (chiqim) qilinadi.
77. Bankomatdan bank kartasi orqali naqd pul olinganda, har bir holat uchun quyidagi buxgalteriya o‘tkazmalari amalga oshiriladi:
Dt 17401 “Jismoniy shaxslarning bank kartalaridan olingan naqd pullar bo‘yicha hisobdan chiqarilishi lozim bo‘lgan pul mablag‘lari bo‘yicha tranzit hisobvaraqlar”;
Dt 22617 “Pensionerlarning bank kartalari bo‘yicha majburiyatlar” va 22618 “Jismoniy shaxslarning bank kartalari bo‘yicha majburiyatlari”;
Kt 23504 “Bank kartalaridan berilgan naqd pullar yoki jismoniy shaxslarning depozit hisobvaraqlariga o‘tkazilgan mablag‘lar bo‘yicha tranzit hisobvaraqlar”;
Dt 23504 “Bank kartalaridan berilgan naqd pullar yoki jismoniy shaxslarning depozit hisobvaraqlariga o‘tkazilgan mablag‘lar bo‘yicha tranzit hisobvaraqlar”;
Kt 17401 “Jismoniy shaxslarning bank kartalaridan olingan naqd pullar bo‘yicha hisobdan chiqarilishi lozim bo‘lgan pul mablag‘lari bo‘yicha tranzit hisobvaraqlar”.
78. Avtomatlashtirilgan depozit mashinasi yordamida Online-inkassatsiya operatsiyalari quyidagi buxgalteriya o‘tkazmalari amalga oshiriladi:
Kt 45294 “Boshqa ko‘rsatilgan xizmatlar va vositachilik uchun olingan daromadlar” (shartnomada nazarda tutilgan holatlarda);
Kt 45294 “Boshqa ko‘rsatilgan xizmatlar va vositachilik uchun olingan daromadlar” (shartnomada nazarda tutilgan holatlarda);
Kt 45294 “Boshqa ko‘rsatilgan xizmatlar va vositachilik uchun olingan daromadlar” (shartnomada nazarda tutilgan holatlarda);
79. Avtomatlashtirilgan depozit mashinasi yordamida jismoniy shaxslarning milliy valyutadagi bank kartalariga naqd pullar kirim qilinganda, quyidagi buxgalteriya o‘tkazmalari amalga oshiriladi:
Kt 23116 “Naqd pullar bo‘yicha jismoniy shaxslarning bank kartalariga o‘tkazilishi lozim bo‘lgan mablag‘lari bo‘yicha tranzit hisobvaraqlar”;
Kt 45294 “Boshqa ko‘rsatilgan xizmatlar va vositachilik uchun olingan daromadlar” (shartnomada nazarda tutilgan holatlarda);
Dt 23116 “Naqd pullar bo‘yicha jismoniy shaxslarning bank kartalariga o‘tkazilishi lozim bo‘lgan mablag‘lari bo‘yicha tranzit hisobvaraqlar”;
Kt 22617 “Pensionerlarning bank kartalari bo‘yicha majburiyatlar” va 22618 “Jismoniy shaxslarning bank kartalari bo‘yicha majburiyatlari”;
Kt 22214 “Bosh ofis/filiallarga bank kartalaridan amalga oshirilgan to‘lovlar bo‘yicha to‘lanadigan mablag‘lar”;
Kt 45294 “Boshqa ko‘rsatilgan xizmatlar va vositachilik uchun olingan daromadlar” (shartnomada nazarda tutilgan holatlarda);
Dt 16113 “Bosh ofis/filialdan bank kartalaridan amalga oshirilgan to‘lovlar bo‘yicha olinishi lozim bo‘lgan mablag‘lar”;
Kt 23116 “Naqd pullar bo‘yicha jismoniy shaxslarning bank kartalariga o‘tkazilishi lozim bo‘lgan mablag‘lari bo‘yicha tranzit hisobvaraqlar”;
Dt 23116 “Naqd pullar bo‘yicha jismoniy shaxslarning bank kartalariga o‘tkazilishi lozim bo‘lgan mablag‘lari bo‘yicha tranzit hisobvaraqlar”;
Kt 22617 “Pensionerlarning bank kartalari bo‘yicha majburiyatlar” va 22618 “Jismoniy shaxslarning bank kartalari bo‘yicha majburiyatlari”;
Dt 22214 “Bosh ofis/filiallarga bank kartalaridan amalga oshirilgan to‘lovlar bo‘yicha to‘lanadigan mablag‘lar”;
Kt 16113 “Bosh ofis/filialdan bank kartalaridan amalga oshirilgan to‘lovlar bo‘yicha olinishi lozim bo‘lgan mablag‘lar”;
Kt 21014 “Bank kartalaridan amalga oshirilgan to‘lovlar bo‘yicha boshqa banklarga to‘lanishi lozim bo‘lgan mablag‘lar”;
Kt 45294 “Boshqa ko‘rsatilgan xizmatlar va vositachilik uchun olingan daromadlar” (shartnomada nazarda tutilgan holatlarda);
Dt 10513 “Bank kartalaridan amalga oshirilgan to‘lovlar bo‘yicha boshqa banklardan olinishi lozim bo‘lgan mablag‘lar”;
Kt 23116 “Naqd pullar bo‘yicha jismoniy shaxslarning bank kartalariga o‘tkazilishi lozim bo‘lgan mablag‘lari bo‘yicha tranzit hisobvaraqlar”;
Dt 23116 “Naqd pullar bo‘yicha jismoniy shaxslarning bank kartalariga o‘tkazilishi lozim bo‘lgan mablag‘lari bo‘yicha tranzit hisobvaraqlar”;
Kt 22617 “Pensionerlarning bank kartalari bo‘yicha majburiyatlar” va 22618 “Jismoniy shaxslarning bank kartalari bo‘yicha majburiyatlari”;
Dt 21014 “Bank kartalaridan amalga oshirilgan to‘lovlar bo‘yicha boshqa banklarga to‘lanishi lozim bo‘lgan mablag‘lar”;
Kt 10513 “Bank kartalaridan amalga oshirilgan to‘lovlar bo‘yicha boshqa banklardan olinishi lozim bo‘lgan mablag‘lar”.
80. Avtomatlashtirilgan depozit mashinasi yordamida jismoniy shaxslarning kreditlari to‘langanda, quyidagi buxgalteriya o‘tkazmalari amalga oshiriladi:
Kt 16377 “Shartnoma bo‘yicha hisoblab yozilgan, biroq muddatida to‘lanmagan olinishi lozim bo‘lgan foizlar”;
Kt 16377 “Shartnoma bo‘yicha hisoblab yozilgan, biroq muddatida to‘lanmagan olinishi lozim bo‘lgan foizlar” yoki
81. Avtomatlashtirilgan depozit mashinasi yordamida boshqa to‘lovlar amalga oshirilsa, quyidagi buxgalteriya o‘tkazmalari amalga oshiriladi:
82. Bankning amaliyot kassalariga madad pulini jo‘natganda, amaliyot kuni oxirida amaliyot kassalaridagi qoldiq naqd pullar 10101 “Aylanma kassadagi naqd pullar” yoki 10111 “Amaliyot kassalaridagi naqd pullar” hisobvarag‘idan tegishli amaliyot kassasi uchun ochilgan 10111 “Amaliyot kassalaridagi naqd pullar” hisobvarag‘iga (dan) 17301 “Tranzit hisobvarag‘i” orqali kirim (chiqim) qilinadi. Bunda, amaliyot kassasidagi qoldiq naqd pullar boshqa hududda joylashgan tijorat banki (filiali)ning shu hududdagi bank binosidan tashqarida joylashgan amaliyot kassasiga tegishli bo‘lsa, mablag‘lar 29896 “Boshqa majburiyatlar” hisobvaraqqa kirim qilinadi.
83. Tijorat banklari naqd pullar zaxirasidan ortiqcha naqd pullarni Markaziy bankning bosh boshqarmalari HKKMlariga jo‘natganda, quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasini amalga oshiradi:
84. Markaziy bankning bosh boshqarmalari HKKMlari aylanma kassasiga tijorat banklaridan keltirilgan naqd pullarni kirim qilganda, quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
Kt 21314 “Rezident banklari tomonidan topshirilgan naqd pul uchun to‘lanishi lozim bo‘lgan mablag‘lar” (Markaziy bankda).
Markaziy bankning bosh boshqarmalari HKKMlari naqd pullarni aylanma kassasiga kirim qilgandan so‘ng, tijorat bankiga naqd pullarni qabul qilganligi to‘g‘risida tasdiqnomani jo‘natishi shart.
85. Markaziy bankning bosh boshqarmalari HKKMlari aylanma kassasiga kirim qilingan naqd pullar uchun tijorat banklariga mablag‘ o‘tkazib berilganda, quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
Dt 21314 “Rezident banklari tomonidan topshirilgan naqd pul uchun to‘lanishi lozim bo‘lgan mablag‘lar” (Markaziy bankda);
Kt 10311 “Markaziy bankdan olinishi lozim bo‘lgan mablag‘lar — Topshirilgan naqd pullar” (16103 “Bosh ofis/filiallardan filiallar va banklararo hisob-kitoblar bo‘yicha olinadigan mablag‘lar” hisobvarag‘i orqali).
86. Tijorat banklariga Markaziy bankning bosh boshqarmalari HKKMlaridan topshirilgan naqd pullar uchun tasdiqnoma kelib tushganda, quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasini amalga oshirishlari shart:
87. Tijorat bankiga topshirilgan naqd pullar uchun Markaziy bankning bosh boshqarmalari HKKMlaridan mablag‘ kelib tushganda, quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
Dt 21314 “Rezident banklari tomonidan topshirilgan naqd pul uchun to‘lanishi lozim bo‘lgan mablag‘lar” (Markaziy bankda) (16103 “Bosh ofis/filiallardan filiallar va banklararo hisob-kitoblar bo‘yicha olinadigan mablag‘lar” hisobvarag‘i);
88. Qimmatli qog‘ozlar chiqarilishi davlat ro‘yxatidan o‘tkazilganidan keyin qimmatli qog‘ozlarni chiqarish to‘g‘risidagi qarorning emitent bankka berilgan nusxasiga asosan quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
89. Aksiyalar uchun obuna qilinganda va aksiya oldi-sotdi shartnomasi tuzilganda quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
Dt 30303 “Aksiyalar uchun obuna bo‘yicha olinishi lozim bo‘lgan mablag‘lar — Imtiyozli (kontr-passiv)”;
90. Aksiya uchun to‘lov to‘liq yoki qisman olinganda, quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
Kt 30303 “Aksiyalar uchun obuna bo‘yicha olinishi lozim bo‘lgan mablag‘lar — Imtiyozli (kontr-passiv)” yoki 30306 “Aksiyalar uchun obuna bo‘yicha olinishi lozim bo‘lgan mablag‘lar — Oddiy (kontr-passiv)”.
91. To‘lov to‘liq olingandan so‘ng bitim amalga oshirilganda, aksiya bo‘yicha egalik huquqi o‘tkazilganligini tasdiqlovchi depo hisobvarag‘idan olingan tegishli ko‘chirmaga asosan bir vaqtning o‘zida quyidagi buxgalteriya o‘tkazmalari amalga oshiriladi:
92. Aksiyalarning chiqarilishi bilan bog‘liq bo‘lgan xarajatlar 56795 “Boshqa operatsion xarajatlar” hisobvarag‘ining “Aksiyalarni chiqarish bilan bog‘liq xarajatlar” alohida shaxsiy hisobvarag‘ida hisobga olinadi.
93. Agar aksiyalar chiqarilishidan avval aksiyaning qiymati potensial aksiyadorlar tomonidan to‘liq yoki qisman to‘langanda, aksiyalar bo‘yicha oldindan to‘lovlar aksiyalar chiqarilishiga qadar majburiyatlarda aks ettiriladi. Shuningdek, bankning yangi aksiyalariga obunada ishtirok etish kafolati uchun potensial aksiyadorlar tomonidan omonat (depozit) qo‘yilishi mumkin.
2) aksiyalar sotilganda, aksiya bo‘yicha egalik huquqi o‘tkazilganligini tasdiqlovchi depo hisobvarag‘idan olingan tegishli ko‘chirmaga asosan:
Kt 30603 “Qo‘shilgan kapital — Imtiyozli” — to‘lov summasi bilan nominal qiymati o‘rtasidagi ijobiy farq summasiga.
94. E’lon qilingan dividendlarning hisoblanishi va to‘lanishi quyidagi buxgalteriya o‘tkazmalari orqali amalga oshiriladi:
Bir vaqtning o‘zida ushbu Qoidalarning 92-bandi “g” kichik bandida ko‘rsatilgan buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi.
95. Aksiyalarning nominal qiymatini oshirish hisobiga ustav kapitali ko‘paytirilganda quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
Dt 31206 “Sof foyda (zarar) (aktiv-passiv)” (30603 Qo‘shilgan kapital — Imtiyozli hisobvarag‘ida mablag‘ yetmaganda);
96. Taqsimlanmagan foydani kapitallashtirish hisobiga qo‘shimcha aksiyalar joylashtirilganda, quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
97. Ilgari chiqarilgan qimmatli qog‘ozlarga erkin ayirboshlash hisobiga bank aksiyalari joylashtirilganda quyidagi buxgalteriya o‘tkazmalari amalga oshiriladi:
1) imtiyozli aksiyalarni oddiy aksiyalarga yoki imtiyozli aksiyalarni boshqa turdagi imtiyozli aksiyalarga ayirboshlanganda:
Dt 23602 “Chiqarilgan obligatsiyalar” balans hisobvarag‘ining “Erkin ayirboshlanadigan obligatsiyalar” shaxsiy hisobvarag‘ida — erkin ayirboshlashga taqdim etilgan qimmatli qog‘oz qiymatiga;
Kt 30603 “Qo‘shilgan kapital — Imtiyozli” — nominal qiymatidan yuqori summasiga, ayirboshlash koeffitsiyenti 1 dan yuqori bo‘lganda.
98. Agar bank o‘z aksiyalarini ularni qayta sotish yoki bekor qilish maqsadida sotib olsa, u holda bankning o‘z kapitali aksiyani sotib olish qiymatiga kamayadi. Bunda quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
99. Agar bank o‘z aksiyalarini bekor qilish maqsadida sotib olsa, u holda aksiyalar 90329 “Bankning hujjatsiz qimmatli qog‘ozlari” hisobvarag‘iga 1 so‘m shartli bahoda quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi orqali kirim qilinadi:
100. Agar bank o‘z aksiyalarini keyinchalik qayta sotish maqsadida sotib olsa, u holda aksiyalar 90337 “Bankning sotib olingan qimmatli qog‘ozlari” hisobvarag‘iga nominal qiymatida quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi orqali kirim qilinadi:
101. Bankning sotib olingan o‘z aksiyalari keyinchalik ikkilamchi bozorda qayta sotilganda, quyidagi buxgalteriya o‘tkazmalari amalga oshiriladi:
Dt Kassa hisobvarag‘i yoki bankning vakillik hisobvarag‘i yoxud mijozning hisobvarag‘i — aksiyani sotish qiymatiga;
Kt 30324 “Aksiyadorlardan qayta sotib olingan o‘z aksiyalari — Oddiy (kontr-passiv)” — aksiyani sotib olish qiymatiga yoxud
Kt 30603 “Qo‘shilgan kapital — Imtiyozli” balans hisobvarag‘ining “Qayta sotib olingan o‘z aksiyalari bo‘yicha qo‘shilgan kapital” shaxsiy hisobvarag‘i — qayta sotish va sotib olish o‘rtasidagi ijobiy farq summasiga;
Dt Kassa hisobvarag‘i yoki bankning vakillik hisobvarag‘i yoxud mijozning hisobvarag‘i — aksiyani sotish qiymatiga;
Dt 30603 “Qo‘shilgan kapital — Imtiyozli” — aksiyani qayta sotish va sotib olish o‘rtasidagi salbiy farq summasiga, kredit qoldig‘i doirasida;
Kt 30324 “Aksiyadorlardan qayta sotib olingan o‘z aksiyalari — Oddiy (kontr-passiv)” — aksiyani sotib olish qiymatiga.
30603 “Qo‘shilgan kapital — Imtiyozli” hisobvarag‘ining “O‘z aksiyalarini sotib olishdan olingan qo‘shilgan kapital” alohida shaxsiy hisobvarag‘ining qoldig‘i nolga teng bo‘lsa, aksiyani qayta sotish va sotib olish o‘rtasidagi salbiy farq 31206 “Sof foyda (zarar) (aktiv-passiv)” balans hisobvarag‘iga o‘tkaziladi;
102. Aksiyalar bekor qilinganda yoki bankning aksiyadorlik kapitali kamaytirilganda (ustav hujjatlariga kiritiladigan tegishli o‘zgartirishlar Markaziy bankda ro‘yxatga olingandan so‘ng), quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
Kt 30324 “Aksiyadorlardan qayta sotib olingan o‘z aksiyalari — Oddiy (kontr-passiv)” — aksiyani sotib olish qiymatiga.
103. Bankning o‘z aksiyalarini sotib olish bilan ularning nominal qiymati o‘rtasidagi ijobiy yoki salbiy farq 30603 “Qo‘shilgan kapital — Imtiyozli” balans hisobvarag‘ining mos ravishda debeti yoki kreditida hisobga olinadi. Hisobvaraqning kredit qoldig‘i yetarli bo‘lmaganda, yetmagan salbiy farq 31206 “Sof foyda (zarar) (aktiv-passiv)” balans hisobvarag‘iga olinadi.
104. Hujjatsiz yoki hujjatli qimmatli qog‘ozlarning blankalari Markaziy depozitariyda hisobga olinganda, quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
105. Qimmatli qog‘ozlar nominal qiymati bo‘yicha joylashtirilganda, quyidagi buxgalteriya o‘tkazmalari amalga oshiriladi:
106. Qimmatli qog‘oz nominal qiymatidan yuqori bahoda sotilganda sotish bahosi va nominal qiymat o‘rtasidagi farq (mukofot) 23696 “Chiqarilgan qimmatli qog‘ozlar bo‘yicha mukofot” hisobvarag‘ining kreditiga sotish kunida quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi orqali o‘tkaziladi:
Dt Kassa hisobvarag‘i yoki bankning vakillik hisobvarag‘i yoxud mijozning hisobvarag‘i — qimmatli qog‘ozni sotish qiymatiga;
Kt 23696 “Chiqarilgan qimmatli qog‘ozlar bo‘yicha mukofot” — qimmatli qog‘ozni sotish qiymati va nominal qiymati o‘rtasidagi farq summasiga.
Bir vaqtning o‘zida qimmatli qog‘oz blankasiga qimmatli qog‘ozni oluvchi haqidagi tegishli yozuvlar kiritilganda yoki qimmatli qog‘ozlar investorning depo hisobvarag‘iga o‘tkazilganda, quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
107. Qimmatli qog‘oz nominal qiymatidan past bahoda sotilsa, nominal qiymati va sotish bahosi o‘rtasidagi farq (diskont) 23698 “Chiqarilgan qimmatli qog‘ozlar bo‘yicha diskont (kontr-passiv)” balans hisobvarag‘ining debetiga sotish sanasida quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi orqali o‘tkaziladi:
Dt Kassa hisobvarag‘i yoki bankning vakillik hisobvarag‘i yoxud mijozning hisobvarag‘i — qimmatli qog‘ozni sotish qiymatiga;
Dt 23698 “Chiqarilgan qimmatli qog‘ozlar bo‘yicha diskont (kontr-passiv)” — qimmatli qog‘ozning nominal qiymati va sotish qiymati o‘rtasidagi farq summasiga;
Diskontlar balans hisobotida chiqarilgan qimmatli qog‘ozlarning umumiy summasidan chegirma ko‘rinishida aks ettiriladi.
108. Agar qimmatli qog‘ozlar foizlarni to‘lash davrlari orasida sotilgan bo‘lsa, sotilgan va to‘lanishi lozim bo‘lgan foizli majburiyatlar quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi orqali sotish sanasida hisobga olinadi:
109. Qimmatli qog‘ozlar so‘ndirish yoki qayta sotish shartlari bilan sotib olinganda, balansdan hisobdan chiqariladi. Agar sotib olish balans qiymatida bo‘lsa, quyidagi buxgalteriya o‘tkazmalari amalga oshiriladi:
Kt Kassa hisobvarag‘i yoki bankning vakillik hisobvarag‘i yoxud mijozning hisobvarag‘i — nominal qiymatga;
Kt 23698 “Chiqarilgan qimmatli qog‘ozlar bo‘yicha diskont (kontr-passiv)” — diskontning qoldiq qiymati doirasida;
Kt Kassa hisobvarag‘i yoki bankning vakillik hisobvarag‘i yoxud mijozning hisobvarag‘i — qimmatli qog‘ozni sotib olish qiymatiga;
Kt Kassa hisobvarag‘i yoki bankning vakillik hisobvarag‘i yoxud mijozning hisobvarag‘i — qimmatli qog‘ozni sotib olish qiymatiga;
110. Agar bank qimmatli qog‘ozni nominal qiymatidan past bahoda sotib olsa, nominal qiymat va sotib olish bahosi o‘rtasida ijobiy farq 45994 “Boshqa foizsiz daromadlar” balans hisobvarag‘ining “Chiqarilgan qarz majburiyatlari bilan bog‘liq operatsiyalardan olingan daromadlar” alohida shaxsiy hisobvarag‘ining kreditida aks ettiriladi. Agar bank tomonidan qimmatli qog‘oz balans qiymatidan yuqori bahoda sotib olinsa, balans qiymati va sotib olish bahosi o‘rtasidagi salbiy farq 55995 “Boshqa foizsiz xarajatlar” balans hisobvarag‘ining “Chiqarilgan qarz majburiyatlari bilan bog‘liq operatsiyalar bo‘yicha qilingan xarajatlar” alohida shaxsiy hisobvarag‘ining debetida aks ettiriladi.
111. Agar bank qimmatli qog‘ozni bekor qilish maqsadida sotib olgan bo‘lsa, u holda qimmatli qog‘ozlar 1 so‘m shartli bahoda quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi orqali hisobga olinadi:
112. Agar bank qimmatli qog‘ozlarni qayta sotish maqsadida sotib olgan bo‘lsa, u holda qimmatli qog‘ozlar nominal qiymat bo‘yicha quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi orqali kirim qilinadi:
113. Mijozdan yoki bank-korrespondentdan mahalliy (ichki) yoki xorijiy (ichki) veksellar inkassoga qabul qilinganda, bank tomonidan vekselning nominal qiymatiga balansdan tashqari hisobvaraqlarida quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
114. Veksel bo‘yicha to‘lov to‘liq yoki qisman amalga oshirilganda yoki to‘lovsiz qaytarilganda (to‘lashdan bosh tortish yoki hisobvarag‘ida mablag‘ yetishmaslik hollarida) quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
Veksel bo‘yicha qisman to‘lov amalga oshirilganda vekselning to‘lanmagan summasi 90963 “Muddatida to‘lanmagan hisob-kitob hujjatlari” hisobvarag‘iga quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi orqali o‘tkaziladi:
115. Veksel bo‘yicha bankda o‘z hisobvarag‘iga ega bo‘lmagan to‘lovchilar yoki vakil-banklardan to‘lovni olish uchun veksellar inkassoga jo‘natilganda, ularning nominal qiymatiga quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
116. Veksel to‘lovchisi tomonidan veksel bo‘yicha to‘lov amalga oshirilgandan so‘ng quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
117. Banklar qimmatli qog‘ozlar bilan bog‘liq inkasso operatsiyalaridan daromadlar va xarajatlar ko‘rishi mumkin. Bu holda, daromadlar 45257 “Mijozlarga inkasso operatsiyalari bo‘yicha ko‘rsatilgan xizmatlar uchun olingan daromadlar” hisobvarag‘ida va xarajatlar 55158 “Inkasso operatsiyalarini amalga oshirish bo‘yicha va vositachilik xarajatlari” hisobvaraqlarida hisobga olinadi.
118. Qimmatli qog‘ozlarni sotib olish uchun mijozlar tomonidan o‘tkazilgan pul mablag‘lari hamda vositachilik va topshiriq shartnomalari bo‘yicha mijozlarning qimmatli qog‘ozlarini sotishdan olingan pul mablag‘larining hisobi 22608 “Mijozlarning qimmatli qog‘ozlar bilan bo‘ladigan operatsiyalar bo‘yicha mablag‘lari” balans hisobvarag‘ining “Qimmatli qog‘ozlar bilan brokerlik operatsiyalari bo‘yicha mijozlar mablag‘lari” alohida hisobvarag‘ida yuritiladi.
119. Sotish uchun yoki mijozning topshirig‘iga asosan sotib olingan qimmatli qog‘ozlar 93616 “Davlatning shartli tarzda saqlanayotgan qimmatli qog‘ozlari” va 93623 “Shartli tarzda saqlanayotgan xususiy qimmatli qog‘ozlar/tijorat hujjatlari” balansdan tashqari hisobvaraqlarida nominal qiymat bo‘yicha hisobga olinadi:
Kt 96379 “Saqlanayotgan qimmatli qog‘ozlar va boshqa qimmatbaho buyumlar bo‘yicha kontr-hisobvaraq”.
120. Mijozlarning topshirig‘iga ko‘ra sotish uchun olingan qimmatli qog‘ozlar sotilmaganda, ular mijozlarga qaytarilganda, shuningdek mijozlarga ularning topshirig‘i bo‘yicha sotib olingan qimmatli qog‘ozlarni topshirishda qimmatli qog‘ozlarning nominal qiymatiga quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
Dt 96379 “Saqlanayotgan qimmatli qog‘ozlar va boshqa qimmatbaho buyumlar bo‘yicha kontr-hisobvaraq”;
121. Banklar tomonidan vositachilik operatsiyalarini bajarishdan olingan daromadlar 45209 “Qimmatli qog‘ozlar bilan amalga oshirilgan investitsiyaviy vositachilik operatsiyalari bo‘yicha daromadlar” balans hisobvarag‘ining kreditida hisobga olinadi.
122. Qimmatli qog‘ozlar emitentdan joylashtirish uchun olinganda, quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
Kt 96379 “Saqlanayotgan qimmatli qog‘ozlar va boshqa qimmatbaho buyumlar bo‘yicha kontr-hisobvaraq”.
123. Emitentning qimmatli qog‘ozlarini joylashtirishdan olingan pul mablag‘larining hisobi 22608 “Mijozlarning qimmatli qog‘ozlar bilan bo‘ladigan operatsiyalar bo‘yicha mablag‘lari” balans hisobvarag‘ining “Qimmatli qog‘ozlarning chiqarilishiga xizmat ko‘rsatish bilan bog‘liq emitentlar mablag‘lari” alohida shaxsiy hisobvarag‘ida hisobga olinadi.
124. Qimmatli qog‘ozlarni ularning birinchi egalariga joylashtirishda, shuningdek joylashtirilmagan qimmatli qog‘ozlarni emitentga qaytarishda qimmatli qog‘ozlarning nominal qiymati bo‘yicha quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
Dt 96379 “Saqlanayotgan qimmatli qog‘ozlar va boshqa qimmatbaho buyumlar bo‘yicha kontr-hisobvaraq”;
125. Bank qimmatli qog‘ozlarni emitentning topshirig‘iga asosan emitentning mablag‘lari hisobiga so‘ndiradi. Emitentdan olingan mablag‘lar 22608 “Mijozlarning qimmatli qog‘ozlar bilan bo‘ladigan operatsiyalar bo‘yicha mablag‘lari” balans hisobvarag‘ining “Qimmatli qog‘ozlarni chiqarish bo‘yicha emitentlarning mablag‘lari” alohida shaxsiy hisobvarag‘ida hisobga olinadi. Emitentning qimmatli qog‘ozlari so‘ndirilganda, so‘ndirish summasiga quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi.
Bir vaqtning o‘zida so‘ndirilgan qimmatli qog‘ozlarning blankalari balansdan tashqari hisobvaraqlariga 1 so‘m shartli bahoda quyidagi buxgalteriya o‘tkazmalari orqali kirim qilinadi:
Kt 96315 “Boshqa tashkilot va muassasalarning qimmatli qog‘ozlari blankalari bo‘yicha kontr-hisobvaraq”.
126. Emitentning topshirig‘iga ko‘ra so‘ndirilgan qimmatli qog‘ozlarning blankalarini emitentga o‘tkazishda yoki bekor qilishda 1 so‘m shartli bahoda quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
Dt 96315 “Boshqa tashkilot va muassasalarning qimmatli qog‘ozlari blankalari bo‘yicha kontr-hisobvaraq”;
127. Anderrayting xizmatlarini amalga oshirishdan olingan daromadlar 45294 “Boshqa ko‘rsatilgan xizmatlar va vositachilik uchun olingan daromadlar” hisobvarag‘ining “Qimmatli qog‘ozlarning chiqarilishiga xizmat ko‘rsatish bo‘yicha bank operatsiyalaridan olingan daromadlar” alohida shaxsiy hisobvarag‘ida hisobga olinadi.
128. Mijozlardan qimmatli qog‘ozlar saqlash uchun qabul qilinganda nominal qiymati bo‘yicha quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
Kt 96379 “Saqlanayotgan qimmatli qog‘ozlar va boshqa qimmatbaho buyumlar bo‘yicha kontr-hisobvaraq”.
129. Qimmatli qog‘ozlar saqlashdan chiqarilib mijozga qaytarilganda, nominal qiymat bo‘yicha quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
Dt 96379 “Saqlanayotgan qimmatli qog‘ozlar va boshqa qimmatbaho buyumlar bo‘yicha kontr-hisobvaraq”;
130. Saqlash operatsiyalarini amalga oshirishdan olingan daromadlar 45294 “Boshqa ko‘rsatilgan xizmatlar va vositachilik uchun olingan daromadlar” balans hisobvarag‘ining “Bankning qimmatli qog‘ozlarni saqlash bo‘yicha bajargan operatsiyalaridan olingan daromadlar” alohida shaxsiy hisobvarag‘ining kreditida hisobga olinadi.
131. REPO bitimlari bo‘yicha sotilgan qimmatli qog‘ozlar 22300 “REPO bitimlari bo‘yicha sotilgan qimmatli qog‘ozlar” balans hisobvarag‘ining tegishli hisobvarag‘ida hisobga olinadi. Qayta sotib olish sharti bilan qimmatli qog‘ozlarning oldi-sotdi bitimlari to‘g‘risidagi kelishuvning birinchi qismini bajarishda qimmatli qog‘ozlarni sotuvchi bank tomonidan bitimning birinchi qismi bo‘yicha qimmatli qog‘ozlarni sotish summasida quyidagi buxgalteriya o‘tkazmalari amalga oshiriladi:
92802 “Qimmatli qog‘ozlarni sotib olish bo‘yicha muddatli bitimlar” hisobvarag‘ida qimmatli qog‘ozlar REPO operatsiyasining birinchi qismiga muvofiq, qimmatli qog‘ozlarning sotilish sanasidan boshlab, bank tomonidan REPO operatsiyasining ikkinchi qismiga muvofiq, qimmatli qog‘ozlarni sotib olish muddatigacha hisobga olinadi.
132. REPO operatsiyasining ikkinchi qismi bo‘yicha qimmatli qog‘ozlarni qayta sotib olish bahosi hamda REPO operatsiyasining birinchi qismi bo‘yicha qimmatli qog‘ozlarni sotish bahosi o‘rtasidagi farq o‘z mohiyatiga ko‘ra olingan pul mablag‘lari uchun to‘lov hisoblanadi. Ko‘rsatilgan farq amortizatsiya qilinadi va sotuvchi bank tomonidan har oyda qayta sotib olish sharti bilan qimmatli qog‘ozlar oldi-sotdi bitimi to‘g‘risidagi kelishuvning amal qilish muddati davomida foizli xarajatlar hisobvarag‘iga olib boriladi:
133. Agar REPO kelishuvning birinchi qismi bo‘yicha REPO summasi foiz (kupon) daromadlari miqdorida kamayishi ko‘zda tutilgan bo‘lsa, u holda REPO summasi dastlabki sotib oluvchi tomonidan olingan foiz (kupon) daromadlari miqdorida kamayadi va quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
Kt REPO bitimining obyekti bo‘lgan qimmatli qog‘ozlar bo‘yicha olinishi lozim bo‘lgan foizlarning tegishli hisobvarag‘i.
134. Qayta sotib olish sharti bilan qimmatli qog‘ozlar oldi-sotdi bitimlari to‘g‘risidagi kelishuvning ikkinchi qismini bajarishda bank tomonidan kelishuvning ikkinchi qismi bo‘yicha qayta sotib olingan qimmatli qog‘ozlar summasiga quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
Bir vaqtning o‘zida balansdan tashqari hisobvaraqlarda kelishuvning ikkinchi qismi bo‘yicha qayta sotib olingan qimmatli qog‘ozlar qiymatida quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
135. Qayta sotib olish sharti bilan qimmatli qog‘ozlar oldi-sotdi bitimlari to‘g‘risidagi kelishuvning ikkinchi qismi bajarilmagan hamda qimmatli qog‘ozlar sotib oluvchi portfeliga o‘tkazilgan taqdirda, sotuvchi bank quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasini amalga oshiradi:
Dt 22300 “REPO bitimlari bo‘yicha sotilgan qimmatli qog‘ozlar” — bitimning ikkinchi qismi bo‘yicha qimmatli qog‘ozni qayta sotib olish summasiga;
Kt 10700 “Foyda yoki zarar orqali haqqoniy qiymatda baholanadigan qimmatli qog‘ozlar”, 10800 “Boshqa umumlashgan daromad orqali haqqoniy qiymatda baholanadigan qimmatli qog‘ozlarga qilingan investitsiyalar”, 15900 “Amortizatsiyalangan qiymati bo‘yicha baholanadigan qarz qimmatli qog‘ozlarga qilingan investitsiyalar”.
Kelishuvning ikkinchi qismi bo‘yicha qimmatli qog‘ozlarni sotib olish bahosi va uning balans qiymati o‘rtasidagi farq tegishli foyda yoki zarar hisobvarag‘ida aks ettiriladi.
Bir vaqtning o‘zida balansdan tashqari hisobvaraqlarda quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
136. Qayta sotib olish sharti bilan qimmatli qog‘ozlar oldi-sotdi bitimlari to‘g‘risidagi kelishuvning birinchi qismini bajarishda, qimmatli qog‘ozlarni sotib oluvchi bank kelishuvning ikkinchi qismi bo‘yicha qimmatli qog‘ozlarning sotib olish summasiga quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasini bajaradi:
Bir vaqtning o‘zida bank tomonidan sotib olingan va qayta sotib olish sharti bilan qimmatli qog‘ozlar oldi-sotdi bitimlari to‘g‘risidagi kelishuvning ikkinchi qismini bajarishda bank sotishi lozim bo‘lgan qimmatli qog‘ozlar qiymatiga balansdan tashqari hisobvaraqlarida quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasini amalga oshiradi:
92806 “Qimmatli qog‘ozlarni sotish bo‘yicha muddatli bitimlar” hisobvarag‘ida qimmatli qog‘ozlar REPO operatsiyasining birinchi qismiga muvofiq qimmatli qog‘ozlarni sotib olish sanasidan boshlab bank tomonidan REPO operatsiyasining ikkinchi qismiga muvofiq qimmatli qog‘ozlarni sotish muddatigacha hisobga olinadi.
137. Qayta sotib olish sharti bilan qimmatli qog‘ozlar oldi-sotdi bitimlari to‘g‘risidagi kelishuvning ikkinchi qismi bo‘yicha qimmatli qog‘ozlarni qayta sotish bahosi va kelishuvning birinchi qismi bo‘yicha qimmatli qog‘ozlar sotib olish bahosi o‘rtasidagi farq o‘z mohiyatiga ko‘ra berilgan pul mablag‘lari uchun to‘lov hisoblanadi. Ko‘rsatilgan farq amortizatsiya qilinadi va oluvchi bank tomonidan har oyda qayta sotib olish sharti bilan qimmatli qog‘ozlar oldi-sotdi bitimi to‘g‘risidagi kelishuvning amal qilish muddati davomida foizli daromadlar hisobvarag‘ida hisobga olinadi:
Banklar REPO bitimi bo‘yicha kontragentning moliyaviy ahvoli yomonlashgan holda qimmatli qog‘ozlarni qayta sotib olishi bankda shubha uyg‘otsa, foizli daromad bank balansidan quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi bilan hisobdan chiqarilishi kerak:
Hisobdan chiqarilgandan so‘ng kelishuvning ikkinchi qismi bo‘yicha qimmatli qog‘ozlarni qayta sotish bahosi va kelishuvning birinchi qismi bo‘yicha qimmatli qog‘ozlarni sotib olish bahosi o‘rtasidagi farq amortizatsiyasi balansdan tashqari hisobvaraqlarda hisobga olinadi:
Kt 96333 “Olinishi lozim bo‘lgan qimmatli qog‘ozlar bo‘yicha hisoblangan foizlar kontr-hisobvarag‘i”.
Balansdan tashqari hisobvaraqda yuritiladigan hisob REPO kelishuvining ikkinchi qismi bajarilganidan so‘ng to‘xtatiladi:
Dt 96333 “Olinishi lozim bo‘lgan qimmatli qog‘ozlar bo‘yicha hisoblangan foizlar kontr-hisobvarag‘i”;
138. Balans hisoboti sanasida kelishuvning birinchi qismi bo‘yicha sotib olingan qimmatli qog‘ozlarning bozor qiymati balans qiymati (11800 “REPO bitimlari bo‘yicha sotib olingan qimmatli qog‘ozlar” hisobvarag‘ida hisobga olingan summa) bilan tenglashtiriladi. Bozor qiymati balans qiymatidan tushib ketsa, bank xarajatlari hisobidan ehtimoliy yo‘qotishlar zaxirasi tashkil etiladi. Bunda, balans qiymati va bozor qiymati o‘rtasidagi farq 56824 “Ko‘rilishi mumkin bo‘lgan zararlarni baholash — REPO bitimlari” hisobvarag‘ining debetida hisobga olinadi:
Kt 11899 “Ko‘rilishi mumkin bo‘lgan zararlarni qoplash zaxirasi — REPO bitimlari bo‘yicha sotib olingan qimmatli qog‘ozlar (kontr-aktiv)”.
Dt 11899 “Ko‘rilishi mumkin bo‘lgan zararlarni qoplash zaxirasi — REPO bitimlari bo‘yicha sotib olingan qimmatli qog‘ozlar (kontr-aktiv)”;
139. Qayta sotib olish sharti bilan qimmatli qog‘ozlar oldi-sotdi bitimlari to‘g‘risidagi kelishuvning ikkinchi qismini bajarishda bank quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasini amalga oshiradi:
Kt 11800 “REPO bitimlari bo‘yicha sotib olingan qimmatli qog‘ozlar” — bitimning ikkinchi qismi bo‘yicha qimmatli qog‘ozni qayta sotib olish summasiga.
Bir vaqtning o‘zida qayta sotib olish sharti bilan qimmatli qog‘ozlar oldi-sotdi bitimlari to‘g‘risidagi kelishuvning ikkinchi qismini bajarishda bank tomonidan sotilgan qimmatli qog‘ozlar qiymatiga balansdan tashqari hisobvarag‘i bo‘yicha quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
140. Bank qayta sotib olish sharti bilan qimmatli qog‘ozlar oldi-sotdi bitimlari to‘g‘risidagi kelishuvning ikkinchi qismini bajarish sanasida 11800 “REPO bitimlari bo‘yicha sotib olingan qimmatli qog‘ozlar” hisobvarag‘ida hisobga olingan qimmatli qog‘ozlarning balans qiymati kelishuvning birinchi qismi bo‘yicha qimmatli qog‘ozlarni sotib olish summasiga teng bo‘lishi lozim.
Bu holatda kelishuvning ikkinchi qismi bajarilmagan va qimmatli qog‘ozlar sotib oluvchi bank portfeliga o‘tkazilgan taqdirda quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
1) qimmatli qog‘ozlarning bozor qiymati kelishuvining birinchi qismi bo‘yicha qimmatli qog‘ozlarni sotib olish summasidan oshib ketsa:
a) ehtimoliy yo‘qotishlar zaxirasi miqdorini to‘g‘rilashga doir buxgalteriya o‘tkazmasi (zarur bo‘lsa) amalga oshiriladi;
b) qimmatli qog‘ozlarni bank portfeliga o‘tkazish bo‘yicha buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
Dt 10800 “Boshqa umumlashgan daromad orqali haqqoniy qiymatda baholanadigan qimmatli qog‘ozlarga qilingan investitsiyalar” yoxud
Dt 15900 “Amortizatsiyalangan qiymati bo‘yicha baholanadigan qarz qimmatli qog‘ozlarga qilingan investitsiyalar”;
Kt 11800 “REPO bitimlari bo‘yicha sotib olingan qimmatli qog‘ozlar” — bitimning birinchi qismi bo‘yicha qimmatli qog‘ozni sotib olish summasiga.
2) qimmatli qog‘ozning bozor qiymati kelishuvning birinchi qismi bo‘yicha sotib olingan qiymatidan kam bo‘lganda:
a) zaxira miqdorini o‘zgartirish bo‘yicha buxgalteriya o‘tkazmasi (lozim bo‘lganda) amalga oshiriladi;
b) qimmatli qog‘ozlarni bank portfeliga o‘tkazish bo‘yicha quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
Dt 10800 “Boshqa umumlashgan daromad orqali haqqoniy qiymatda baholanadigan qimmatli qog‘ozlarga qilingan investitsiyalar” yoxud
Dt 15900 “Amortizatsiyalangan qiymati bo‘yicha baholanadigan qarz qimmatli qog‘ozlarga qilingan investitsiyalar” — qimmatli qog‘ozni bozor qiymatiga;
Dt 11899 “Ko‘rilishi mumkin bo‘lgan zararlarni qoplash zaxirasi — REPO bitimlari bo‘yicha sotib olingan qimmatli qog‘ozlar (kontr-aktiv)” — shakllantirilgan zaxira summasiga;
Kt 11800 “REPO bitimlari bo‘yicha sotib olingan qimmatli qog‘ozlar” — bitimning birinchi qismi bo‘yicha qimmatli qog‘ozni sotib olish summasiga.
Bir vaqtning o‘zida balansdan tashqari hisobvaraqda quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
141. Bank qayta sotib olish sharti bilan qimmatli qog‘ozlar oldi-sotdi bitimlari to‘g‘risidagi kelishuvning ikkinchi qismini bajarish sanasida 11800 “REPO bitimlari bo‘yicha sotib olingan qimmatli qog‘ozlar” hisobvarag‘ida hisobga olingan qimmatli qog‘ozlarning balans qiymati kelishuvning ikkinchi qismi bo‘yicha qimmatli qog‘ozlar qayta sotuvi summasiga teng bo‘lishi lozim.
Kelishuvning ikkinchi qismi bajarilmagan holda bank foizli daromadlarni quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi orqali balansdan chiqarishi shart:
142. Bank REPO bitimlarini qimmatli qog‘ozlar oldi-sotdi operatsiyalari sifatida hisobga olishi mumkin:
1) qayta sotib olish sharti bilan qimmatli qog‘ozlar oldi-sotdi bitimlari to‘g‘risidagi kelishuvning birinchi qismini bajarishda qimmatli qog‘ozlar sotuvchisi bo‘lgan bank qimmatli qog‘ozlarni sotish bo‘yicha tegishli buxgalteriya o‘tkazmasini amalga oshiradi. Bunda sotilgan qimmatli qog‘ozlar bank balansidan chiqariladi.
Bir vaqtning o‘zida bank tomonidan sotilgan va qayta sotib olish sharti bilan qimmatli qog‘ozlar oldi-sotdi bitimlari to‘g‘risidagi kelishuvning ikkinchi qismini bajarishda bank sotib olishi lozim bo‘lgan qimmatli qog‘ozlar qiymatiga balansdan tashqari hisobvarag‘ida quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
92802 “Qimmatli qog‘ozlarni sotib olish bo‘yicha muddatli bitimlar” hisobvarag‘ida qimmatli qog‘ozlar REPO operatsiyasining birinchi qismiga muvofiq, qimmatli qog‘ozlarni sotib olish sanasidan boshlab, bank tomonidan REPO operatsiyasining ikkinchi qismiga muvofiq, qimmatli qog‘ozlarni sotish muddatigacha hisobga olinadi.
2) Qayta sotib olish sharti bilan qimmatli qog‘ozlar oldi-sotdi bitimlari to‘g‘risidagi kelishuvning ikkinchi qismini bajarishda bank qimmatli qog‘ozlarni sotib olish bo‘yicha tegishli buxgalteriya o‘tkazmasini amalga oshiradi.
Bir vaqtning o‘zida qayta sotib olish sharti bilan qimmatli qog‘ozlar oldi-sotdi bitimlari to‘g‘risidagi kelishuvning ikkinchi qismini bajarishda bank tomonidan sotib olingan qimmatli qog‘ozlar qiymatiga balansdan tashqari hisobvaraq bo‘yicha quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
143. Qayta sotib olish sharti bilan qimmatli qog‘ozlar oldi-sotdi bitimlari to‘g‘risidagi kelishuvning birinchi qismini bajarishda qimmatli qog‘ozlar sotib oluvchisi bo‘lgan bank qimmatli qog‘ozlarni sotish bo‘yicha tegishli buxgalteriya o‘tkazmasini amalga oshiradi.
Bir vaqtning o‘zida bank tomonidan sotib olingan va qayta sotib olish sharti bilan qimmatli qog‘ozlar oldi-sotdi bitimlari to‘g‘risidagi kelishuvning ikkinchi qismini bajarishda, bank sotishi lozim bo‘lgan qimmatli qog‘ozlar qiymatiga balansdan tashqari hisobvaraqda quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:
92806 “Qimmatli qog‘ozlarni sotish bo‘yicha muddatli bitimlar” hisobvarag‘ida qimmatli qog‘ozlar REPO operatsiyasining birinchi qismiga muvofiq, qimmatli qog‘ozlarni sotib olish sanasidan boshlab, bank tomonidan REPO operatsiyasining ikkinchi qismiga muvofiq, qimmatli qog‘ozlarni sotish muddatigacha hisobga olinadi.
144. Qayta sotib olish sharti bilan qimmatli qog‘ozlar oldi-sotdi bitimlari to‘g‘risidagi kelishuvning ikkinchi qismini bajarishda, bank qimmatli qog‘ozlarni sotish bo‘yicha tegishli buxgalteriya o‘tkazmasini amalga oshiradi. Bunda, sotilgan qimmatli qog‘ozlar bank balansidan chiqariladi.
Bir vaqtning o‘zida qayta sotib olish sharti bilan qimmatli qog‘ozlar oldi-sotdi bitimlari to‘g‘risidagi kelishuvning ikkinchi qismini bajarishda, bank tomonidan sotilgan qimmatli qog‘ozlar qiymatiga balansdan tashqari hisobvarag‘i bo‘yicha quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi: