Oldingi tahrirga qarang.
O‘zbekiston Respublikasining “Notariat to‘g‘risida”gi hamda “O‘zbekiston Respublikasining Konsullik ustavini tasdiqlash to‘g‘risida”gi qonunlariga muvofiq O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi va Tashqi ishlar vazirligi qaror qiladi:
(muqaddima O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligining 2022-yil 22-dekabrdagi 5-son hamda Tashqi ishlar vazirligining 2022-yil 21-dekabrdagi 75-sonli qarori (ro‘yxat raqami 2191-1, 22.12.2022-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 28.12.2022-y., 10/22/2191-1/1126-son)
1. O‘zbekiston Respublikasi konsullik muassasalarining konsullari tomonidan notarial harakatlarni amalga oshirish tartibi to‘g‘risidagi yo‘riqnoma ilovaga muvofiq tasdiqlansin.
2. Mazkur qaror O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligida davlat ro‘yxatidan o‘tkazilgan kundan boshlab o‘n kun o‘tgandan keyin kuchga kiradi.
O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi va Tashqi ishlar vazirligining 2011-yil 31-yanvardagi 21, 1-son qaroriga
ILOVA
ILOVA
Oldingi tahrirga qarang.
Ushbu Yo‘riqnoma O‘zbekiston Respublikasi konsullik muassasalarining konsullari (bundan buyon matnda konsullar deb yuritiladi) tomonidan notarial harakatlarni amalga oshirish tartibini belgilaydi.
(muqaddima O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligining 2022-yil 22-dekabrdagi 5-son hamda Tashqi ishlar vazirligining 2022-yil 21-dekabrdagi 75-sonli qarori (ro‘yxat raqami 2191-1, 22.12.2022-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 28.12.2022-y., 10/22/2191-1/1126-son)
Oldingi tahrirga qarang.
1. O‘zbekiston Respublikasi “Notariat to‘g‘risida”gi Qonunining (keyingi o‘rinlarda Qonun deb yuritiladi) 28-moddasiga hamda O‘zbekiston Respublikasi Konsullik ustavining 27-moddasiga muvofiq konsullar quyidagi notarial harakatlarni amalga oshiradi:
(1-bandning birinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligining 2022-yil 22-dekabrdagi 5-son hamda Tashqi ishlar vazirligining 2022-yil 21-dekabrdagi 75-sonli qarori (ro‘yxat raqami 2191-1, 22.12.2022-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 28.12.2022-y., 10/22/2191-1/1126-son)
1) bitimlarni (shartnomalar, vasiyatnomalar, ishonchnomalar va hokazolarni) tasdiqlaydi, O‘zbekiston Respublikasidagi uy-joyni (joyning bir qismini), kvartira, dala hovli, bog‘ hovli, garajni, shuningdek boshqa bino, inshootni yoki imoratni boshqa shaxsga o‘tkazish va garovga qo‘yish to‘g‘risidagi shartnomalar bundan mustasno;
3. Konsullar notarial harakatlarni amalga oshirishda O‘zbekiston Respublikasi qonunlariga amal qiladi.
4. Agar konsul biron sababga ko‘ra notarial harakatni amalga oshira olmaydigan bo‘lsa yoki uning lavozimi vaqtincha bo‘sh bo‘lsa, notarial harakatlarni amalga oshirish ushbu konsullik muassasasining yoki konsullik muassasasi joylashgan davlatdagi boshqa konsullik muassasasining boshqa mansabdor shaxsi zimmasiga yoxud shu davlatdagi O‘zbekiston Respublikasi diplomatik vakolatxonasining diplomatik xodimlaridan biri zimmasiga yuklatiladi.
5. Konsullarning amalga oshirilayotgan notarial harakatlar haqida o‘zlariga ma’lum bo‘lgan axborotlarni oshkor qilishi, shu jumladan mehnat shartnomasi bekor qilinganidan keyin ham oshkor qilishi taqiqlanadi.
Fuqaro jismoniy nuqsoni, kasalligi tufayli yoki qandaydir boshqa sabablarga ko‘ra bitim, ariza yoki boshqa hujjatni o‘z qo‘li bilan imzolay olmaganida, bitim, ariza yoki boshqa hujjatni uning topshirig‘iga ko‘ra imzolagan fuqaro, hujjatni tarjima qilib bergan tarjimon (surdo tarjimon) va boshqa shaxslar ham o‘zlariga ma’lum bo‘lgan axborotlarni oshkor qilishi taqiqlanadi.
Amalga oshirilgan notarial harakatlar to‘g‘risidagi ma’lumotlar (hujjatlar) bu harakatlar kimning nomidan yoki kimning topshirig‘i bilan amalga oshirilgan bo‘lsa, o‘sha shaxslarning o‘zigagina berilishi mumkin.
Amalga oshirilgan notarial harakatlar to‘g‘risidagi ma’lumotnomalar (ma’lumotlar) sud, prokuratura, tergov organlarining talabiga binoan ular yuritayotgan ishlar munosabati bilan beriladi. Vasiyatnoma to‘g‘risidagi ma’lumotnomalar vasiyat qiluvchining vafotidan keyingina beriladi. Hujjatlarni berish to‘g‘risidagi talablar qaror yoki ajrim shaklida yoxud protsessual qonunlarda belgilangan boshqa tartibda rasmiylashtirilgan bo‘lishi shart.
Vasiyatnoma to‘g‘risidagi ma’lumotlar vasiyat qiluvchining vafotidan keyin vasiyat va qonun bo‘yicha merosxo‘rlariga yoki ularning qonuniy vakillariga o‘lim haqidagi guvohnoma yoki o‘lim haqidagi dalolatnoma yozuvidan ko‘chirma taqdim etilganda beriladi.
Konsullik muassasasi joylashgan davlatdagi tashkilotlardan amalga oshirilgan notarial harakatlar to‘g‘risidagi ma’lumotlar (hujjatlar) bo‘yicha talabnomalar kelib tushsa, ushbu masala mazkur konsullik muassasasi rahbari tomonidan hal qilinadi.
Amalga oshirilgan notarial harakatlarning maxfiyligini buzishda aybdor bo‘lgan shaxslar qonunda belgilangan tartibda javobgar bo‘ladi.
6. Konsullik muassasasida notarial ish yuritishlar O‘zbekiston Respublikasining davlat tilida amalga oshiriladi. Agar notarial harakatni bajarish iltimosi bilan murojaat qilgan shaxs ish yuritilayotgan tilni bilmasa, notarial harakatni bajarayotgan konsul yoki konsul taniydigan tarjimon rasmiylashtirilayotgan hujjatlarning matnlarini unga tarjima qilib berishi lozim. Bu haqda hujjat matniga va tasdiqlovchi yozuvga kim tomonidan tarjima qilinganligi va matn mazmuni tushuntirilganligi haqida konsul tomonidan yozib qo‘yilishi, imzolanishi va muhr qo‘yilishi kerak. Bunday holda murojaat qilgan shaxs o‘zi biladigan tilda ismi, familiyasi, otasining ismini to‘liq yozib, imzo qo‘yadi.
7. Konsullar fuqarolar va yuridik shaxslarning murojaatiga ko‘ra bitimlar, arizalar va boshqa hujjatlar loyihalarini tuzadi, hujjatlarning ko‘chirma nusxalari va dublikatlarini, ulardan ko‘chirmalarni tayyorlaydi, shuningdek notarial harakatlarni amalga oshirish masalalari yuzasidan tushuntirishlar beradi.
Oldingi tahrirga qarang.
8. Agar notarial harakatni bajarish O‘zbekiston Respublikasining qonunchilik hujjatlariga zid bo‘lsa, konsul bunday harakatni bajarishni rad etadi.
(8-bandning birinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi adliya vazirining 2021-yil 30-noyabrdagi 20-mh-sonli buyrug‘i (ro‘yxat raqami 3338, 30.11.2021-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 30.11.2021-y., 10/21/3338/1117-son)
Oldingi tahrirga qarang.
Agar hujjatlar O‘zbekiston Respublikasining qonunchilik hujjatlari talablariga mos kelmasa yoki o‘z mazmuniga ko‘ra O‘zbekiston Respublikasining davlat manfaatlariga zarar yetkazishi mumkin bo‘lsa yoxud fuqarolarning sha’ni va qadr-qimmatiga putur yetkazuvchi ma’lumotlarga ega bo‘lsa, konsul bunday hujjatlarni notarial harakatlarni amalga oshirish uchun qabul qilmaydi.
(8-bandning ikkinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi adliya vazirining 2021-yil 30-noyabrdagi 20-mh-sonli buyrug‘i (ro‘yxat raqami 3338, 30.11.2021-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 30.11.2021-y., 10/21/3338/1117-son)
Notarial harakatni bajarish to‘g‘risidagi murojaati rad etilgan shaxsning iltimosiga binoan unga rad etishning sabablari bayon qilinishi va rad etish ustidan shikoyat qilish tartibi tushuntirib berilishi lozim.
9. Notarial harakatlar konsullik muassasasida amalga oshiriladi. Ayrim hollarda notarial harakatlar mazkur muassasadan boshqa joyda bajarilishi mumkin.
Notarial harakatlar konsullik muassasasi binosidan tashqarida bajarilsa, hujjatning tasdiqlovchi yozuvida va notarial harakatlarni ro‘yxatga olish reyestrida (keyingi o‘rinlarda reyestr deb yuritiladi) notarial harakat amalga oshirilgan joyning manzili ko‘rsatiladi.
10. Notarial harakatlar buning uchun zarur bo‘lgan barcha hujjatlar taqdim etilgan, konsullik yig‘imlari to‘langan va amaldagi xarajatlar qoplangan kuni bajariladi.
Oldingi tahrirga qarang.
Notarial harakatlarni bajarish qo‘shimcha ma’lumotlar yoki hujjatlar talab qilinganda yoxud hujjatlarni ekspertizaga jo‘natish zarurati bo‘lganda, shuningdek O‘zbekiston Respublikasining qonunchilik hujjatlarida nazarda tutilgan boshqa asoslarga ko‘ra kechiktirilishi mumkin.
(10-bandning ikkinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi adliya vazirining 2021-yil 30-noyabrdagi 20-mh-sonli buyrug‘i (ro‘yxat raqami 3338, 30.11.2021-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 30.11.2021-y., 10/21/3338/1117-son)
Notarial harakatlarni amalga oshirish, basharti qonunga binoan manfaatdor shaxslardan ushbu harakatlarni amalga oshirishga e’tiroz bor-yo‘qligini so‘rash zarur bo‘lganda, kechiktirilishi mumkin. Notarial harakatni amalga oshirishni kechiktirish muddati bir oydan oshmasligi lozim. Notarial harakatni amalga oshirishni so‘rab murojaat qilgan shaxsning talabiga ko‘ra unga notarial harakatni amalga oshirishni kechiktirish haqidagi qaror beriladi.
Manfaatdor shaxs tasdiqlashni so‘rayotgan huquq yoki fakt ustida da’volashish uchun sudga murojaat qilish istagidagi boshqa manfaatdor shaxsning arizasiga ko‘ra notarial harakatni amalga oshirish ko‘pi bilan o‘n kun muddatga kechiktirilishi mumkin. Agar bu muddat ichida ariza tushganligi haqida suddan ma’lumot olinmasa, notarial harakat amalga oshirilishi lozim.
Bir manfaatdor shaxs tasdiqlashni so‘rayotgan huquq yoki fakt ustida da’volashayotgan boshqa manfaatdor shaxsdan ariza tushganligi to‘g‘risida suddan ma’lumot olingan taqdirda notarial harakatni amalga oshirish mazkur ish sudda hal bo‘lguniga qadar to‘xtatib turiladi.
Oldingi tahrirga qarang.
Qonunchilik hujjatlarida notarial harakatlarni amalga oshirishni kechiktirish va to‘xtatib turishning boshqa asoslari ham belgilanishi mumkin.
(10-bandning oltinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi adliya vazirining 2021-yil 30-noyabrdagi 20-mh-sonli buyrug‘i (ro‘yxat raqami 3338, 30.11.2021-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 30.11.2021-y., 10/21/3338/1117-son)
11. Konsullar notarial harakatlarni amalga oshirishni so‘rab murojaat qiluvchilarning (ularning qonuniy vakillarining, shuningdek vasiy va homiylarining) va yuridik shaxs vakillarining shaxsini aniqlaydi.
Notarial harakatlarni amalga oshirishni so‘rab murojaat qiluvchi fuqarolarning shaxsi quyidagi hujjatlarga asosan aniqlanadi:
Oldingi tahrirga qarang.
O‘zbekiston Respublikasi fuqarolari — biometrik pasport, shu jumladan xorijga chiqish biometrik pasporti yoki diplomatik pasport;
(11-bandning uchinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligining 2022-yil 22-dekabrdagi 5-son hamda Tashqi ishlar vazirligining 2022-yil 21-dekabrdagi 75-sonli qarori (ro‘yxat raqami 2191-1, 22.12.2022-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 28.12.2022-y., 10/22/2191-1/1126-son)
Oldingi tahrirga qarang.
16 yoshga to‘lmagan fuqarolar — xorijga chiqish biometrik pasporti yoki tug‘ilganlik to‘g‘risidagi guvohnoma;
(11-bandning to‘rtinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligining 2022-yil 22-dekabrdagi 5-son hamda Tashqi ishlar vazirligining 2022-yil 21-dekabrdagi 75-sonli qarori (ro‘yxat raqami 2191-1, 22.12.2022-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 28.12.2022-y., 10/22/2191-1/1126-son)
Oldingi tahrirga qarang.
harbiy xizmatchilar — xorijga chiqish biometrik pasporti yoki shaxsiy harbiy guvohnomalar va harbiy biletlar;
(11-bandning beshinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligining 2022-yil 22-dekabrdagi 5-son hamda Tashqi ishlar vazirligining 2022-yil 21-dekabrdagi 75-sonli qarori (ro‘yxat raqami 2191-1, 22.12.2022-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 28.12.2022-y., 10/22/2191-1/1126-son)
Oldingi tahrirga qarang.
fuqaroligi bo‘lmagan shaxslar — O‘zbekiston Respublikasi yoki chet davlatining vakolatli tashkilotlari tomonidan rasmiylashtirilgan fuqaroligi bo‘lmagan shaxs uchun harakatlanish hujjati.
(11-bandning yettinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligining 2022-yil 22-dekabrdagi 5-son hamda Tashqi ishlar vazirligining 2022-yil 21-dekabrdagi 75-sonli qarori (ro‘yxat raqami 2191-1, 22.12.2022-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 28.12.2022-y., 10/22/2191-1/1126-son)
12. Bitimlar tasdiqlab berilayotganida ularda ishtirok etayotgan fuqarolarning muomala layoqati belgilangan tartibda aniqlanadi va yuridik shaxslarning huquq layoqati tekshiriladi. Bitim vakil tomonidan tuzilgan taqdirda uning vakolati ham tekshiriladi.
13. Yuridik shaxsning huquq layoqati u tuzilgan paytdan boshlab vujudga keladi. Yuridik shaxs davlat ro‘yxatidan o‘tkazilgan paytdan boshlab tashkil etilgan hisoblanadi.
O‘zbekiston Respublikasining Fuqarolik kodeksi (O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Axborotnomasi, 1996-y., 2-songa ilova) (keyingi o‘rinlarda Fuqarolik kodeksi deb yuritiladi) 43-moddasiga muvofiq quyidagi hujjatlar yuridik shaxsning ta’sis hujjatlari bo‘lib hisoblanadi:
Yuridik shaxsning huquq layoqatini, uning organlarining yoki vakillarining vakolatini tekshirishda, uning tashkiliy-huquqiy shakliga e’tibor berish zarur.
14. Notarial tartibda tasdiqlanadigan bitimlar, shuningdek ariza va boshqa hujjatlar notarial harakatlarni amalga oshirayotgan konsul huzurida imzolanadi. Agar bitim, ariza yoki boshqa hujjat konsul yo‘qligida imzolangan bo‘lsa, imzo chekkan shaxs hujjatni o‘zi imzolaganligini shaxsan tasdiqlashi lozim.
Agar fuqaro jismoniy nuqsoni, kasalligi, savodsizligi tufayli yoki qandaydir boshqa sabablarga ko‘ra bitim, ariza yoki boshqa hujjatni o‘z qo‘li bilan imzolay olmasa, bitim, ariza yoki boshqa hujjatni uning topshirig‘iga ko‘ra uning o‘zi va konsul hozirligida boshqa fuqaro imzolashi mumkin, bunda notarial harakatni amalga oshirishni so‘rab murojaat qilgan fuqaroning hujjatni o‘z qo‘li bilan imzolay olmaganligi sabablari hujjat matniga va tasdiqlovchi yozuvga yozib qo‘yilishi lozim.
Agar notarial harakatni amalga oshirishni so‘rab murojaat qilgan fuqaro savodsiz, ko‘zi ojiz bo‘lsa yoki qandaydir sabablar tufayli ko‘zi yaxshi ko‘ra olmasa, shuningdek kasalligi tufayli bitim, ariza va boshqa hujjatlarni o‘qiy olmasa, konsul unga hujjat matnini ovoz chiqarib o‘qib beradi va bu haqda hujjat matnida va tasdiqlovchi yozuvda qayd etadi.
Notarial harakatni amalga oshirishni so‘rab kar-soqovlik nuqsoni (kar-soqov, kar, qulog‘i og‘ir) bo‘lgan shaxs murojaat qilsa hamda u savodsiz bo‘lsa, notarial harakatni amalga oshirish paytida u bilan muomala qila oladigan va bitim, ariza yoki boshqa hujjatning mazmunini uning xohish-irodasiga muvofiq ekanligini o‘z imzosi bilan tasdiqlovchi surdo tarjimon hozir bo‘lishi shart.
Kar-soqovlik nuqsoni (kar-soqov, kar, qulog‘i og‘ir) bo‘lgan hamda muomala layoqatiga ega bo‘lgan savodli fuqaro notarial harakatlarni amalga oshirishni so‘rab murojaat qilsa, bitim, ariza yoki boshqa hujjat uning o‘zi tomonidan va surdo tarjimon tomonidan imzolanishi mumkin.
Kar-soqovlik nuqsoni (kar-soqov, kar, qulog‘i og‘ir) bo‘lgan, muomala layoqatiga ega bo‘lgan, biroq surdo tarjimon bilan muloqot qila olmaydigan savodli fuqaro o‘z imzosi bilan bitim, ariza yoki boshqa hujjatning mazmunini o‘zining xohish-irodasiga muvofiq ekanligini konsulga yozma ravishda bildiradigan bo‘lsa, notarial harakatlarni amalga oshirishda surdo tarjimonning ishtiroki shart emas. Ushbu yozishmalar bitim, ariza yoki boshqa hujjatlar bilan birga tikib qo‘yiladi.
Oldingi tahrirga qarang.
Tarjimon yoki surdo tarjimon hujjat tarjimasini noto‘g‘ri yoki yolg‘on tarjima qilganligi uchun qonunchilik hujjatlariga muvofiq javobgarlikka tortilishlari haqida konsul tomonidan ogohlantiriladi va bu haqda hujjat matnida ko‘rsatiladi.
(14-bandning yettinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi adliya vazirining 2021-yil 30-noyabrdagi 20-mh-sonli buyrug‘i (ro‘yxat raqami 3338, 30.11.2021-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 30.11.2021-y., 10/21/3338/1117-son)
15. Konsullar O‘zbekiston Respublikasi Tashqi ishlar vazirligi orqali notarial harakatlarni amalga oshirish uchun hujjatlar va materiallarni talab qilishga haqli. Hujjatlar va materiallar konsullar tomonidan ko‘rsatilgan muddatda taqdim etilishi lozim.
16. Konsul o‘z nomiga va o‘z nomidan, xotini (eri) nomiga va uning nomidan, xotinining (erining) va o‘zining yaqin qarindoshlari nomiga va ularning nomidan notarial harakatlarni bajarishi mumkin emas.
17. Konsullar tomonidan notarial harakatlarni amalga oshirish uchun hujjatlar qabul qilinmaydi, agar:
hujjatlar qirib o‘chirilgan yoki qo‘shimchalar kiritilgan, so‘zlari ustidan chizilgan va izoh berilmagan boshqa tuzatishlari bo‘lsa, shuningdek qalamda yozilgan bo‘lsa;
hujjatlar bir necha varaqlarda bayon etilib, varaqlari raqamlanmagan va ip o‘tkazib tikilmagan bo‘lsa, hujjatni bergan tashkilot mansabdor shaxsining imzosi va muhri bo‘lmasa;
Oldingi tahrirga qarang.
18. Notarial tasdiqlanadigan bitim, ariza va boshqa hujjatlarning matni aniq va ravshan yozilgan bo‘lishi lozim, bitim, ariza va hujjatning mazmuniga taalluqli sana va muddatlar hech bo‘lmaganda bir marta so‘z bilan, bitim, ariza va boshqa hujjatning matnida baholar ko‘rsatilsa, raqam hamda so‘z bilan yozilishi, yuridik shaxslarning nomlari esa — ularning organlari joylashgan yerlarini (pochta manzilini) ko‘rsatgan holda qisqartirishlarsiz yozilishi, zarur hollarda esa bankdagi hisob raqam va soliq to‘lovchining identifikatsiya raqami (keyingi o‘rinlarda STIR deb yuritiladi) ko‘rsatilishi lozim. Fuqarolarning familiyasi, ismi, otasining ismi, doimiy yashash joyi bo‘yicha ro‘yxatga olingan manzili to‘liq ko‘rsatilgan holda yozilishi, notarial harakatlarni amalga oshirishda chet el fuqarolari qatnashayotgan bo‘lsa, ularning fuqaroligi ham ko‘rsatib o‘tilishi kerak.
(18-band O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligining 2022-yil 22-dekabrdagi 5-son hamda Tashqi ishlar vazirligining 2022-yil 21-dekabrdagi 75-sonli qarori (ro‘yxat raqami 2191-1, 22.12.2022-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 28.12.2022-y., 10/22/2191-1/1126-son)
19. Hujjatdagi oxirigacha to‘ldirilmagan satrlar va boshqa bo‘sh joylarga chiziq tortib qo‘yiladi, chet elda amal qiladigan hujjatlar bundan mustasno. Qo‘shimcha va tuzatishlar tegishli shaxslarning (bitim ishtirokchilarining hamda bitimni, arizani va boshqa hujjatlarni imzolagan boshqa shaxslarning) imzosidan oldin izohlanishi va tasdiqlovchi yozuvning oxirida konsulning imzosidan oldin takroran izohlanishi, konsulning imzosi va muhri bilan tasdiqlanishi kerak. Tasdiqlovchi yozuvdagi tuzatishlar konsulning imzosidan oldin izohlanishi va imzosi hamda muhri bilan tasdiqlanishi kerak. Bunda, tuzatishlar shunday qilinishi kerakki, o‘chirilgan barcha so‘zlarni va raqamlarni boshlang‘ich matnda o‘qish imkoni bo‘lishi lozim.
Konsul tomonidan hujjatning nusxasini shahodatlantirishda, hujjat noto‘g‘ri yoki imlo xatolari bilan yozilgan bo‘lsa yoxud unda izoh berilmagan tuzatishlar mavjud bo‘lsa yoki hujjatning rekvizitlari to‘liq yozilmagan bo‘lsa, konsul murojaat qilgan shaxsga hujjatdagi kamchiliklarni tuzatib kelishni yoki hujjatni takroran olishni tavsiya qiladi.
Konsul o‘z tashabbusi bilan yoki manfaatdor shaxslarning iltimosiga ko‘ra notarial tasdiqlab berilgan hujjatga uning mohiyatini o‘zgartirmaydigan qo‘shimchalarni kiritishi yoki uning aniq arifmetik xatolarinigina tuzatishi mumkin.
21. Notarial tasdiqlanayotgan yoki shahodatlantirilayotgan bitim, ariza va boshqa hujjatlar bir necha alohida varaqlarda bayon etilgan taqdirda, ular ip o‘tkazib tikiladi, varaqlari esa raqamlanadi hamda konsulning muhri qo‘yilgan holda konsulning imzosi bilan tasdiqlanadi.
22. Merosga bo‘lgan huquq, mulk huquqi, fuqaroning tirik ekanligi va muayyan joyda ekanligi faktlari, fuqaroning fotosuratda aks ettirilgan shaxs ekanligi tasdiqlanganda, shuningdek, saqlash uchun hujjatlar qabul qilib olinganida tegishli guvohnomalar beriladi.
23. Bitimlarni tasdiqlashda, hujjatlar nusxalarining va hujjatlardan olingan ko‘chirmalarning to‘g‘riligini, hujjatlardagi imzolarning haqiqiyligini, hujjatlarning bir tildan boshqa tilga qilingan tarjimasi to‘g‘riligini tasdiqlashda, hujjatlar taqdim etilgan vaqtni tasdiqlashda tegishli hujjatlarga tasdiqlovchi yozuvlar yoziladi hamda konsul tomonidan imzolanib, muhr bosiladi.
24. Tasdiqlovchi yozuvning matni texnik vositalarda (kompyuterda yoki yozuv mashinkasida) o‘chirilmasdan aniq yozilishi shart. Ochiq joylarga chiziq tortib qo‘yilishi, yozuvlar va boshqa tuzatishlar mazkur Yo‘riqnomaning 19-bandi asosida izohlanishi kerak.
Tasdiqlovchi yozuvlarni amalga oshirish uchun tegishli yozuv matni bo‘lgan shtamplar ishlatilishi mumkin.
Tasdiqlovchi yozuv tegishli hujjatga sig‘magan taqdirda, u hujjatga biriktirib qo‘yilgan alohida qog‘oz varag‘ida davom ettirilishi yoki to‘la bayon etilishi mumkin. Bunda hujjat matni bayon etilgan varaqlar va tasdiqlovchi yozuv varaqlari ip o‘tkazib tikiladi, raqamlanadi va konsulning imzosi bilan tasdiqlanib, muhr bosiladi.
25. Konsullar tomonidan amalga oshiriladigan notarial harakatlar reyestrda ro‘yxatga olinadi. Reyestrlar bilan konsullik muassasalarini ta’minlash Adliya vazirligi tomonidan amalga oshiriladi.
Har bir notarial harakat alohida tartib raqami bilan ro‘yxatga olinadi. Reyestrda qayd etilgan notarial harakat raqami konsul tomonidan tasdiqlanadigan yoki beriladigan hujjatning tasdiqlovchi yozuvida ko‘rsatiladi.
Reyestrdagi tartib raqamlarining raqamlanishida xatolikka yo‘l qo‘yilsa, alohida ma’lumotnoma tuzgan holda, u konsulning imzosi va muhri bilan reyestrga yelimlanib qo‘yiladi.
Reyestrdagi yozuvlarda xatolikka yo‘l qo‘yilganda mazkur Yo‘riqnomaning 19-bandiga rioya qilgan holda tuzatishlar kiritiladi.
Hujjatlar nusxalarining to‘g‘riligi shahodatlantirilganda, hujjatning har bir nusxasiga alohida reyestr raqami beriladi. Tasdiqlovchi yozuvda raqamlar shu tartibda ko‘rsatiladi.
Oldingi tahrirga qarang.
Reyestrlar ip o‘tkazib tikilishi va ularning varaqlari raqamlanishi lozim. Reyestr Tashqi ishlar vazirligining Konsullik-huquqiy departamenti mas’ul bo‘lim boshlig‘i tomonidan imzolanadi va muhr bilan tasdiqlanadi.
(25-bandning sakkizinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligining 2022-yil 22-dekabrdagi 5-son hamda Tashqi ishlar vazirligining 2022-yil 21-dekabrdagi 75-sonli qarori (ro‘yxat raqami 2191-1, 22.12.2022-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 28.12.2022-y., 10/22/2191-1/1126-son)
26. Tasdiqlanib berilayotgan hujjat tegishli konsullik yig‘imi to‘lanib, taraflar (taraf) tomonidan imzolanganidan so‘ng konsul tomonidan imzolanib, muhr qo‘yiladi va reyestrda qayd etiladi. Reyestrga yozuvlar konsullik muassasasining vakolat berilgan boshqa xodimi tomonidan ham kiritilishi mumkin. Hujjatni olayotgan shaxs reyestrga familiyasi, ismi va otasining ismini to‘liq yozadi va imzolaydi.
Shahodatlantirilib berilayotgan hujjat tegishli konsullik yig‘imi to‘lanib, hujjat muayyan shaxs tomonidan imzolanganidan yoki hujjatning to‘g‘riligi tekshirilganidan so‘ng konsul tomonidan imzolanib, muhr qo‘yiladi hamda konsul (konsullik muassasasining boshqa xodimi) tomonidan reyestrga qayd etiladi. Hujjatni olayotgan shaxs reyestrga familiyasi, ismi va otasining ismini to‘liq yozadi va imzo qo‘yadi.
27. Konsul fuqarolar yoki yuridik shaxslarga ularning yozma arizasiga muvofiq hamda sud, prokuratura, tergov organlarining qaror yoki ajrim shaklida yoxud protsessual qonunlarda belgilangan boshqa tartibda rasmiylashtirilgan talabnomalariga asosan reyestrlardan ko‘chirmalar (sud, prokuratura, tergov organlariga reyestrdan ko‘chirmaning kseronusxasi) beradi. Reyestrlarning asl nusxalarini berish man etiladi.
28. Konsul tomonidan tasdiqlangan yoki berilgan, nusxalari konsullik muassasasida saqlanayotgan hujjatlar yo‘qolgan taqdirda, nomidan yoxud topshirig‘iga binoan notarial harakatlar bajarilgan fuqarolar va yuridik shaxslarning yoki ular qonuniy vakillarining yozma arizasiga ko‘ra yo‘qolgan hujjatlarning dublikatlari beriladi.
Fuqarolar va yuridik shaxslarning vakillariga berilgan ishonchnomalar matnida hujjatning dublikatini olish vakolati ko‘rsatilgan bo‘lishi lozim.
Hujjat dublikatida tasdiqlangan va berilgan asl hujjatning to‘liq matni bo‘lishi shart. Hujjatlarning kseronusxalari uning asl (nusxasi) va dublikati o‘rnini bosa olmaydi.
Konsul tomonidan tasdiqlangan yoki berilgan hujjatlarning dublikatlari fuqarolar va yuridik shaxslarning merosxo‘rlaridan (huquqiy vorislaridan) biriga berilishi mumkin.
Vasiyatnomaning dublikati vasiyat qiluvchiga, u vafot etganidan keyin esa vasiyatnomada ko‘rsatilgan yoki qonun bo‘yicha merosxo‘rlarga yoxud ularning vakillariga vasiyat qiluvchining o‘lim haqidagi guvohnomasi taqdim etilganidan keyin beriladi.
Vasiyatnomada ko‘rsatilgan merosxo‘rlar vafot etgan taqdirda, vasiyatnomaning dublikati vasiyat qiluvchining va o‘zlaridan oldingi merosxo‘rning (merosxo‘rlarning) o‘lim haqidagi guvohnomasini (notarial tartibda tasdiqlangan guvohnoma nusxasini) yoxud o‘lim haqidagi dalolatnoma yozuvidan ko‘chirmani, zarur hollarda merosxo‘rlarning merosni qoldiruvchi bilan qarindoshlik munosabatlarini (agar bu hujjatlar ilgari taqdim etilmagan bo‘lsa) tasdiqlovchi hujjatlarni taqdim etgan merosxo‘rlarga beriladi.
29. Notarial harakatlarni amalga oshirishga asos bo‘lgan hujjatlar bitimning konsullik muassasasida qoldiriladigan nusxasiga, merosga bo‘lgan huquq to‘g‘risidagi guvohnomaga va boshqa notarial harakatlarda esa hujjatning nusxasiga konsullik muassasasi yig‘majildlarida saqlanishi uchun qo‘shib qo‘yiladi.
Notarial harakatlarni amalga oshirishni so‘rab murojaat qilgan fuqarolar va yuridik shaxslar hamda ularning vakillarining shaxsini tasdiqlaydigan hujjatning nomi, uning raqami, berilgan sanasi va shu hujjatni bergan organning nomi reyestrga yozib qo‘yilgach, qaytarib beriladi.
30. Ijara shartnomalari tasdiqlanganda, marhum erdan (xotindan) keyin xotinning (erning) arizasiga ko‘ra umumiy mol-mulkdagi ulushga bo‘lgan mulk huquqi to‘g‘risida guvohnoma berilganda, er-xotinning umumiy mol-mulkidagi ulushga bo‘lgan mulk huquqi to‘g‘risida guvohnomalar berilganda, mulk huquqini tasdiqlovchi hujjatlarning asl nusxalari konsullik muassasasida qoldirilmaydi.
31. Taqdim etilgan hujjatning aynanligiga shubha tug‘ilsa, konsul bu hujjatni olib qolib, uni ekspertizaga yuborishga haqlidir.
Agar shu kabi hujjatlar konsullik muassasasi joylashgan davlat yoki konsullik okrugi doirasidagi davlatlar tashkilotlaridan berilgan bo‘lsa, konsul ushbu tashkilotlar rahbarlariga bu hujjatlarning haqiqiyligini tasdiqlash uchun rasmiy so‘rovnoma yuboradi.
Agar hujjatlar konsullik okrugi doirasida bo‘lmagan boshqa davlatlardan kelib tushadigan bo‘lsa, konsul o‘sha davlatdagi konsullik muassasasiga hujjatlarning haqiqiyligini tasdiqlash uchun so‘rovnoma yuboradi.
muomalaga layoqatsiz fuqaro yoxud zarur vakolatlari bo‘lmagan vakil notarial harakatni amalga oshirishni so‘rab murojaat qilgan bo‘lsa;
yuridik shaxs nomidan amalga oshiriladigan bitim uning ustavida yoki nizomida ko‘rsatilgan maqsadlarga zid bo‘lsa;
Oldingi tahrirga qarang.
notarial harakatni amalga oshirish uchun taqdim etilayotgan hujjatlar qonunchilik hujjatlari talablariga muvofiq bo‘lmasa.
(32-bandning oltinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi adliya vazirining 2021-yil 30-noyabrdagi 20-mh-sonli buyrug‘i (ro‘yxat raqami 3338, 30.11.2021-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 30.11.2021-y., 10/21/3338/1117-son)
Oldingi tahrirga qarang.
Taqdim etilgan hujjatlarning qalbakilashtirilganligi yaqqol ko‘rinib turgan bo‘lsa yoki bunga shubha tug‘diruvchi yetarli asoslarning mavjudligi holatlari ham notarial harakatni amalga oshirish uchun taqdim etilayotgan hujjatlar qonunchilik hujjatlari talablariga muvofiq emas deb hisoblanadi.
(32-bandning yettinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi adliya vazirining 2021-yil 30-noyabrdagi 20-mh-sonli buyrug‘i (ro‘yxat raqami 3338, 30.11.2021-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 30.11.2021-y., 10/21/3338/1117-son)
Notarial harakatni amalga oshirish rad etilgan taqdirda notarial harakatni amalga oshirishni rad etish haqida konsul murojaat qilingan kundan boshlab uch kundan kechiktirmasdan qaror chiqaradi hamda notarial harakatni amalga oshirishni so‘rab murojaat qilgan shaxsga beradi.
qaror chiqarilgan sana, qaror chiqargan konsulning familiyasi, ismi va otasining ismi, konsullik muassasasi nomi;
notarial harakatni amalga oshirishni so‘rab murojaat qilgan shaxsning familiyasi, ismi va otasining ismi, turar joyi, shuningdek, agar yuridik shaxs bo‘lsa, uning to‘liq nomi va joylashgan eri (pochta manzili) va STIRi;
Oldingi tahrirga qarang.
notarial harakatni amalga oshirishni rad etishga sabab bo‘lgan holatlar (qonunchilik hujjatlariga asoslangan holda);
(32-bandning o‘n uchinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi adliya vazirining 2021-yil 30-noyabrdagi 20-mh-sonli buyrug‘i (ro‘yxat raqami 3338, 30.11.2021-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 30.11.2021-y., 10/21/3338/1117-son)
Oldingi tahrirga qarang.
33. Konsul notarial harakatlarni amalga oshirganlik uchun qonunchilik hujjatlarida belgilangan stavkalar bo‘yicha konsullik yig‘imi va haqiqiy xarajatlarning o‘rnini qoplash hisobidan yig‘imni undiradi.
(33-bandning birinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligining 2022-yil 22-dekabrdagi 5-son hamda Tashqi ishlar vazirligining 2022-yil 21-dekabrdagi 75-sonli qarori (ro‘yxat raqami 2191-1, 22.12.2022-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 28.12.2022-y., 10/22/2191-1/1126-son)
Konsul notarial harakatni konsullik muassasasi binosidan tashqari boshqa joyda amalga oshirganda manfaatdor fuqaro yoki yuridik shaxslar uning amalda qilingan transport va boshqa xarajatlarining o‘rnini qoplaydi.
Oldingi tahrirga qarang.
Konsul yo‘l qo‘ygan xatosi natijasida o‘zi amalga oshirgan notarial harakatning noto‘g‘riligini bilib qolgan taqdirda, u ana shu notarial harakatni belgilangan tartibda bekor qilish choralarini ko‘rish maqsadida Tashqi ishlar vazirligining Konsullik-huquqiy departamentini xabardor qiladi.
(33-bandning uchinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligining 2022-yil 22-dekabrdagi 5-son hamda Tashqi ishlar vazirligining 2022-yil 21-dekabrdagi 75-sonli qarori (ro‘yxat raqami 2191-1, 22.12.2022-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 28.12.2022-y., 10/22/2191-1/1126-son)
34. Konsullar qonunga muvofiq notarial shaklda tasdiqlanishi majburiy qilib qo‘yilgan bitimlarni tasdiqlaydi, O‘zbekiston Respublikasida joylashgan uy-joyni (uy-joyning bir qismini), kvartira, dala hovli, bog‘ hovli, garajni, shuningdek boshqa bino, inshoot yoki imoratni boshqa shaxsga o‘tkazish va garovga qo‘yish to‘g‘risidagi bitimlar bundan mustasno.
Bitimlarni tasdiqlashda hujjatlarning kseronusxasi uning asl nusxasi va dublikati o‘rnini bosa olmaydi.
35. Konsul bitim ishtirokchisining muomala layoqatini aniqlash paytida shu bitim ishtirokchisining yoshini tasdiqlovchi hujjatni talab qiladi.
Oldingi tahrirga qarang.
Konsulda bitim ishtirokchilaridan birining ruhiy holati buzilganligi yoki aqli zaifligi oqibatida o‘z xatti-harakatlarining ahamiyatini tushuna olmaydi yoki shu harakatlarni boshqara olmaydi deb yoxud spirtli ichimliklarni yoki giyohvandlik va psixotrop moddalarni iste’mol qilishi oqibatida o‘z oilasini og‘ir moddiy ahvolga solib qo‘yadi deb hisoblash uchun asosi bo‘lsada (shubha tug‘dirsada), ammo shu fuqaroning muomalaga layoqatsiz yoki muomala layoqati cheklanganligi to‘g‘risida ma’lumotlar bo‘lmasa, u bitimni tasdiqlashni kechiktiradi va sudning shu shaxsni muomalaga layoqatsiz yoki muomala layoqati cheklangan deb topganligi to‘g‘risidagi qarori bor-yo‘qligini aniqlaydi.
(35-bandning ikkinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligining 2022-yil 22-dekabrdagi 5-son hamda Tashqi ishlar vazirligining 2022-yil 21-dekabrdagi 75-sonli qarori (ro‘yxat raqami 2191-1, 22.12.2022-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 28.12.2022-y., 10/22/2191-1/1126-son)
Agar mazkur shaxs sud tomonidan muomalaga layoqatsiz deb topilgan bo‘lsa, konsul notarial harakatni amalga oshirishni rad etish haqida qaror chiqaradi. Konsul ushbu qarordan norozi tomonga sudga murojaat qilish huquqi to‘g‘risida tushuntirishi lozim.
Agar mazkur shaxs sud tomonidan muomala layoqati cheklangan deb topilgan bo‘lsa, konsul notarial harakatni amalga oshirishda muomala layoqati cheklangan shaxs homiysining roziligini talab etadi.
36. O‘n to‘rt yoshga to‘lmagan voyaga yetmaganlar (kichik yoshdagi bolalar) uchun bitimlarni Fuqarolik kodeksi 29-moddasining ikkinchi qismida ko‘rsatilganlardan tashqari, ularning nomidan faqat ota-onasi, farzandlikka oluvchilari yoki vasiylari tuzishi mumkin. Bunday bitimlarni tuzishda ota-onaning har ikkisining roziligi talab qilinadi.
Vasiylik sud tomonidan muomalaga layoqatsiz deb topilgan shaxslarga nisbatan ham belgilanadi. Muomalaga layoqatsiz deb topilgan fuqaro nomidan bitimlarni uning vasiysi amalga oshiradi.
Vasiylikdagi shaxs nomidan hadya shartnomasi tuzishga yo‘l qo‘yilmaydi. Bu qoidalar ota-onalar (farzandlikka oluvchilar) tomonidan o‘zlarining voyaga yetmagan bolalariga vasiylik, homiylik qiluvchilar sifatida tuziladigan bitimlarga ham tegishlidir.
O‘n to‘rt yoshdan o‘n sakkiz yoshgacha bo‘lgan voyaga yetmaganlar, Fuqarolik kodeksi 27-moddasining ikkinchi qismida sanab o‘tilganlardan tashqari, bitimlarni o‘z ota-onalari, farzandlikka oluvchilari yoki homiylarining yozma roziligi bilan tuzadilar. Bunday bitimlarni tuzishda ota-onaning har ikkisining roziligi talab qilinadi.
Homiylik sud tomonidan muomala layoqati cheklangan deb topilgan shaxslarga nisbatan ham belgilanadi. Muomalaga layoqati cheklangan deb topilgan fuqaro bitimlarni homiyning roziligi bilangina amalga oshiradi.
Vasiy va homiy, ularning eri (xotini) va yaqin qarindoshlari vasiylik va homiylikdagi shaxs bilan bitimlar tuzishga, shuningdek vasiylikdagi yoki homiylikdagi shaxs bilan vasiy yoki homiyning eri (xotini) va yaqin qarindoshlari o‘rtasidagi sud ishlarini yuritishda vasiylik yoki homiylikdagi shaxsning vakili bo‘lishga haqli emas.
Oldingi tahrirga qarang.
37. Konsul bitimda ishtirok etayotgan yuridik shaxslarning huquq layoqatini tekshirish paytida yuridik shaxsning ta’sis hujjatlari bilan tanishib chiqishi, shuningdek u qonunchilik hujjatlarida belgilangan tartibda davlat ro‘yxatidan o‘tkazilganligini hamda amalga oshirilayotgan notarial harakatlar ularning ta’sis hujjatlariga muvofiq yoki muvofiq emasligini tekshirishi shart.
(37-bandning birinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi adliya vazirining 2021-yil 30-noyabrdagi 20-mh-sonli buyrug‘i (ro‘yxat raqami 3338, 30.11.2021-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 30.11.2021-y., 10/21/3338/1117-son)
Vakilning vakolati uning nomiga berilgan ishonchnoma va (yoki) vakolatini tasdiqlovchi boshqa hujjatlar (qaror, umumiy majlis bayonnomasi, kuzatuv kengashining qarori, buyruq va hokazo) bilan tasdiqlanadi.
Bitimda yuridik shaxsning rahbari bevosita ishtirok etganda, bitim yuridik shaxsning muhri bilan tasdiqlanadi.
Konsul ta’sis hujjati bo‘yicha bitimlar tuzish huquqiga ega bo‘lgan yuridik shaxsning rahbaridan bitimlar va boshqa harakatlarni bajarish uchun ishonchnoma talab qilmaydi. Bunday hollarda uning mansab mavqeyini tasdiqlovchi hujjat talab qilinadi.
Vakil tomonidan taqdim etilgan ishonchnoma shubha tug‘dirgan taqdirda, konsul uni tasdiqlagan tegishli mansabdor shaxs (tashkilot) orqali tegishli ravishda tekshirishi lozim.
38. Bitimlar bekor qilingan vaqtda to‘langan konsullik va amaldagi xarajatlar yig‘imi qaytarilmaydi.
Oldingi tahrirga qarang.
39. Fuqarolar va yuridik shaxslar tomonidan taqdim qilingan bitimlarning loyihalari yoki konsullik muassasasida tuziladigan bitim va arizalarning loyihalari qonunchilik hujjatlariga zid bo‘lmasligi lozim.
(39-bandning birinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi adliya vazirining 2021-yil 30-noyabrdagi 20-mh-sonli buyrug‘i (ro‘yxat raqami 3338, 30.11.2021-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 30.11.2021-y., 10/21/3338/1117-son)
bitimni tasdiqlagan konsullik muassasasi joylashgan erning (pochta manzilining) to‘liq nomi va konsulning ismi, familiyasi, otasining ismi;
Oldingi tahrirga qarang.
bitim imzolangan sana so‘zlar bilan qayd qilinishi; taraflarning familiyalari, ismlari va otalarining ismlari to‘liq yozilishi; doimiy yashash joyi bo‘yicha ro‘yxatga olingan manzillari haqidagi ma’lumotlar; yuridik shaxslarning nomlari hech bo‘lmaganda bir marotaba to‘liq yozilishi, ularning davlat ro‘yxatidan o‘tkazilganligi va joylashgan yerlari (pochta manzili), shuningdek STIRi to‘g‘risidagi ma’lumotlar, taraflar qarindosh bo‘lsa, ularning qarindoshlik darajasi;
(39-bandning beshinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligining 2022-yil 22-dekabrdagi 5-son hamda Tashqi ishlar vazirligining 2022-yil 21-dekabrdagi 75-sonli qarori (ro‘yxat raqami 2191-1, 22.12.2022-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 28.12.2022-y., 10/22/2191-1/1126-son)
Oldingi tahrirga qarang.
taraflarning o‘zaro kelishuviga ko‘ra qonunchilik hujjatlariga zid kelmaydigan huquq va majburiyatlarining o‘tishi haqidagi boshqa shartlar;
(39-bandning o‘n birinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi adliya vazirining 2021-yil 30-noyabrdagi 20-mh-sonli buyrug‘i (ro‘yxat raqami 3338, 30.11.2021-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 30.11.2021-y., 10/21/3338/1117-son)
er-xotinning mulkni nikohga qadar olganligini aniqlashda nikohning qachon va qaysi FHDY bo‘limida qayd etilganligi haqidagi yozuv;
bitimning mazmuni, ahamiyati konsul tomonidan tushuntirilganligi va taraflarning asl maqsadiga muvofiq kelishi o‘z aksini topishi kerak.
Bitimning barcha nusxalarini taraflar (ularning qonuniy vakillari, vasiy yoki homiylari) familiyalari, ismlari va otalarining ismlarini to‘liq yozib shaxsan imzolaydilar.
Bitimning barcha nusxalariga konsul tegishli tasdiqlovchi yozuvni yozib, reyestrga qayd qilingan tartib raqamini, undirilgan konsullik yig‘imi miqdorini ko‘rsatib imzolaydi va muhrini qo‘yadi.
Oldingi tahrirga qarang.
Notarial tartibda tasdiqlanadigan bitim mazmuni bayon etilgan hujjat nusxalarining soni notarial harakatni amalga oshirishni so‘rab murojaat qilgan shaxslar tomonidan belgilanadi, lekin u bitimda qatnashuvchi tomonlar miqdoridan oshib ketmasligi kerak, qonunchilik hujjatlarida nazarda tutilgan hollar bundan mustasno.
(39-bandning o‘n yettinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi adliya vazirining 2021-yil 30-noyabrdagi 20-mh-sonli buyrug‘i (ro‘yxat raqami 3338, 30.11.2021-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 30.11.2021-y., 10/21/3338/1117-son)
40. Bitim O‘zbekiston Respublikasi fuqarolari yoki yuridik shaxslari va chet el fuqarolari yoki yuridik shaxslari o‘rtasida tuzilayotganda, O‘zbekiston Respublikasi hamda konsullik muassasasi joylashgan davlat qonunchiligiga ko‘ra ushbu bitim notarial tasdiqlanishi va konsullik muassasasi joylashgan davlatda amal qilishi lozim bo‘lganda, konsul taraflarga mazkur bitimni mahalliy notarius tomonidan tasdiqlash yuzasidan tavsiya berishi mumkin.
Bitim tomonlaridan biri konsullik muassasasi joylashgan davlat fuqarosi yoki shu davlat yuridik shaxsi bo‘lsa, konsullik muassasasi joylashgan davlat qonunchiligi yoki ushbu davlat va O‘zbekiston Respublikasi ishtirok etayotgan xalqaro shartnomada konsul tomonidan bitimlarni rasmiylashtirish taqiqlanmagan bo‘lsa, konsul bitimlarni rasmiylashtirishi mumkin.
41. Ayirboshlash shartnomasiga ayirboshlash mohiyatiga zid kelmaydigan oldi-sotdi shartnomasi haqidagi tegishli qoidalar tatbiq etiladi. Bunda har qaysi taraf almashtirish yo‘li bilan topshirish majburiyatini olgan tovarni sotuvchi va qabul qilish majburiyatini olgan tovarni sotib oluvchi hisoblanadi.
Ayirboshlash shartnomasi tasdiqlanayotganda, taraflarga Fuqarolik kodeksining 497—501-moddalari mazmuni tushuntirilib, bu haqda shartnoma matnida ko‘rsatib o‘tiladi.
42. Shartnomaning predmeti muomaladan olingan yoki muomalada bo‘lishi cheklangan ashyolar, ko‘chmas mulk bo‘lishi mumkin emas.
43. Agar ayirboshlash shartnomasidan boshqacha tartib kelib chiqmasa, ayirboshlanadigan tovarlar teng qiymatli deb taxmin qilinadi, ularni topshirish va qabul qilish xarajatlarini esa har bir holda tegishli majburiyatlarni bajaradigan taraf amalga oshiradi.
44. Ayirboshlanayotgan tovarlar teng qiymatli emas deb tan olingan taqdirda, shartnomada ayirboshlashga taqdim qilinayotgan tovar bahosidan past bo‘lgan tovarni topshirishi lozim bo‘lgan tarafga baholardagi farq uchun haq to‘lashning boshqacha tartibi belgilanishi mumkin.
45. Hadya shartnomasiga muvofiq bir taraf (hadya qiluvchi) boshqa taraf (hadya oluvchi)ga ashyoni tekinga mulk qilib beradi yoki berish majburiyatini oladi yoxud unga o‘ziga yoki uchinchi shaxsga nisbatan mulk huquqi (talabi)ni beradi yoki berish majburiyatini oladi yoxud uni o‘zi yoki uchinchi shaxs oldidagi mulkiy majburiyatdan ozod qiladi yoinki ozod qilish majburiyatini oladi.
Biron bir shaxsga ashyoni yoki mulk huquqini tekinga berishni yoki biron bir shaxsni mulkiy majburiyatdan ozod etishni va’da qilish (hadya etishni va’da qilish), agar va’da tegishli shaklda berilgan bo‘lsa va kelajakda aniq shaxsga ashyo yoki mulkiy huquqni tekinga berish yoki uni mulkiy majburiyatdan ozod qilish maqsadi aniq ko‘rinib turgan bo‘lsa, hadya shartnomasi deb tan olinadi.
Hadyani hadya oluvchiga hadya qiluvchining vafotidan keyin topshirishni nazarda tutuvchi shartnoma o‘z-o‘zidan haqiqiy emas.
46. Hadya shartnomasida hadya narsasi aniq ko‘rsatib qo‘yilgan bo‘lishi kerak. Ashyo, mulk huquqi yoki mulkiy majburiyatdan ozod qilish shaklida hadya narsasini aniq ko‘rsatmasdan o‘zining mol-mulkini yoki mol-mulkning bir qismini hadya etishni va’da qilish o‘z-o‘zidan haqiqiy emas.
47. Hadya oluvchi o‘ziga hadya topshirilgunga qadar istagan vaqtida uni rad etishga haqli. Bunday holda hadya shartnomasi bekor qilingan hisoblanadi.
48. Hadya shartnomasida hadya oluvchi hadya qiluvchidan oldin vafot etgan taqdirda, hadya qiluvchining hadyani bekor qilish huquqi shart qilib qo‘yilishi mumkin.
Konsul taraflarga Fuqarolik kodeksining 502—510-moddalari mazmunini tushuntirib, bu haqda hadya shartnomasining matniga yozib qo‘yadi.
49. Umumfoydali maqsadlarda qilingan hadya xayr-ehson hisoblanadi. Umumfoydali maqsad xayr-ehsonning farqli belgilaridan hisoblanadi.
Konsul taraflarga Fuqarolik kodeksining 511-moddasi mazmunini tushuntirib, bu haqda xayr-ehson shartnomasining matniga yozib qo‘yadi.
ijara narsasi umumiy birgalikdagi mulk bo‘lgan taqdirda (er-xotinning birgalikdagi mulki), barcha egalarining (er-xotinning) roziligi;
ijaraga beruvchi va ijaraga oluvchi o‘rtasida tuzilgan mol-mulkni topshirish va qabul qilish dalolatnomasi;
vasiylikdagi shaxsga qarashli bo‘lgan mol-mulk bir yildan ortiq muddatga ijaraga berilganda, vasiylik va homiylik organlarining roziligi.
Agar mulk ijarasining muddati shartnomada belgilanmagan bo‘lsa, shartnoma nomuayyan muddatga tuzilgan hisoblanadi. Bunda, taraflardan har biri boshqa tarafni bir oy oldin ogohlantirib, ko‘chmas mulk ijarasida esa — uch oy oldin yozma ravishda istagan paytda shartnomadan voz kechishi mumkin. Qonun yoki shartnomada nomuayyan muddatga tuzilgan mulk ijarasi shartnomasini bekor qilish haqida oldindan ogohlantirishning boshqa muddatlari ham belgilab qo‘yilishi mumkin.
52. Qonunda mulk ijarasining ayrim turlari uchun ijaraga olish uchun eng ko‘p (oxirgi) muddatlar belgilab qo‘yilishi mumkin. Bunday hollarda, basharti ijara muddati shartnomada belgilangan bo‘lmasa va qonunda belgilangan oxirgi muddat tugagunicha taraflardan hech qaysisi shartnomadan voz kechmasa, oxirgi muddat o‘tishi bilan shartnoma bekor bo‘ladi. Qonunda belgilangan oxirgi muddatdan ortiq muddatga tuzilgan bunday mulk ijarasi shartnomasi oxirgi muddatga teng muddatga tuzilgan hisoblanadi.
53. Mol-mulkni ishonchli boshqarish shartnomasi bo‘yicha bir taraf (boshqaruvning muassisi) ikkinchi tarafga (ishonchli boshqaruvchiga) mol-mulkini muayyan muddatga ishonchli boshqaruvga topshiradi, ikkinchi taraf esa ushbu mol-mulkni boshqaruvning muassisi yoki u ko‘rsatgan shaxs (foyda oluvchi) manfaatlarini ko‘zlab boshqarish majburiyatini oladi.
Mol-mulkni ishonchli boshqarishga topshirish bu mol-mulkka mulk huquqining ishonchli boshqaruvchiga o‘tishiga olib kelmaydi.
Ishonchli boshqarish obyektlari korxonalar va boshqa mol-mulk komplekslari, ko‘chmas mulkka mansub bo‘lgan alohida obyektlar, qimmatli qog‘ozlar, alohida huquqlar va boshqa mol-mulkdan iborat bo‘lishi mumkin.
54. Mol-mulkni ishonchli boshqarish shartnomasi shakliga rioya qilmaslik, uning haqiqiy bo‘lmasligini keltirib chiqaradi.
55. Davlat ro‘yxatidan o‘tkazilishi lozim bo‘lgan mulkni ishonchli boshqarish shartnomasini tasdiqlashda ushbu mulk boshqaruvning muassisiga tegishliligi, shu mulkni boshqa shaxsga o‘tkazish taqiqlanmaganligi va xatlanmaganligi tekshiriladi. Bunda konsul Tashqi ishlar vazirligi orqali Adliya vazirligiga murojaat etadi.
56. Taqiq va xatlov mavjud bo‘lgan hollarda mol-mulkni ishonchli boshqarish shartnomasi faqat kreditor rozi bo‘lgan taqdirdagina tasdiqlanadi. Taqiq hamda xatlov sud va tergov organlari tomonidan qo‘yilgan taqdirda, shartnoma taqiq va xatlov olib tashlangandan so‘ng rasmiylashtiriladi.
57. Mol-mulkni ishonchli boshqarish shartnomasini tasdiqlashda Fuqarolik kodeksining 850—852-moddalari talablaridan kelib chiqqan holda hujjatlar talab etiladi.
shartnomaning nomi, shartnoma tasdiqlangan joyning to‘liq nomi va tuzilgan sanasi (yil, oy va kun so‘zlar bilan yoziladi);
agar haq to‘lash shartnomada nazarda tutilgan bo‘lsa, ishonchli boshqaruvchiga to‘lanadigan haqning miqdori va shakli.
Shartnomada yuqorida nazarda tutilgan shartlar bo‘lmagan taqdirda, shartnoma tuzilmagan hisoblanadi.
59. Mol-mulkni ishonchli boshqarish shartnomasi besh yildan ortiq bo‘lmagan muddatga tuziladi. Shartnomaning amal qilish muddati tamom bo‘lganida taraflardan birining shartnomani bekor qilish to‘g‘risidagi arizasi bo‘lmasa, shartnoma unda nazarda tutilgan muddatga va shartlar asosida uzaytirilgan hisoblanadi.
Ishonchli boshqarishga topshiriladigan ayrim turdagi mol-mulklar uchun qonunda shartnoma amal qilishining boshqa eng ko‘p muddatlari belgilab qo‘yilishi mumkin.
Ishonchli boshqarish shartnomasini tasdiqlashda konsul Fuqarolik kodeksining 849—861-moddalari talablarining mazmuni, shuningdek mol-mulkni ishonchli boshqarish obyektiga qarab shartnomani davlat ro‘yxatidan o‘tkazish zarurligini, ro‘yxatdan o‘tkazmaslik natijasida kelib chiqadigan oqibatlarni tushuntiradi va bu haqda shartnomaning matnida ko‘rsatiladi.
60. Fuqarolik kodeksining 732-moddasiga muvofiq qarz shartnomasi bo‘yicha bir taraf (qarz beruvchi) ikkinchi tarafga (qarz oluvchiga) pul yoki turga xos alomatlari bilan belgilangan boshqa ashyolarni mulk qilib beradi, qarz oluvchi esa qarz beruvchiga bir yo‘la yoki bo‘lib-bo‘lib, o‘shancha summadagi pulni yoki qarzga olingan ashyolarning xili, sifati va miqdoriga baravar ashyolarni (qarz summasini) qaytarib berish majburiyatini oladi.
61. Qarz shartnomasi tasdiqlanayotganda konsul taraflarning haqiqiy istaklarini aniqlashi lozim. Shartnomada qarzning qaytarilish muddati, joyi va majburiyat bajarilishini ta’minlash usullari haqida konsul tomonidan tushuntirilganligi ko‘rsatilishi kerak. Lozim bo‘lsa, konsul taraflarning xohish-istaklarini aniqlash maqsadida ulardan ariza olishi mumkin.
62. Qarz shartnomasi bo‘yicha foizlarni belgilash yuzasidan shartlar taraflar tomonidan Fuqarolik kodeksining 734-moddasida ko‘rsatilgan tartibda belgilanadi.
63. Fuqaroning o‘ziga tegishli mol-mulkni yoki bu mol-mulkka nisbatan huquqini vafot etgan taqdirda tasarruf etish xususidagi xohish-irodasi vasiyat deb e’tirof qilinadi.
Vasiyatnoma matni vasiyat qiluvchi tomonidan yozilib, konsulga shaxsan taqdim etilgan yoki uning so‘zlaridan konsul tomonidan yozib olingan bo‘lishi lozim.
Vasiyatnomani tasdiqlab berishda vasiyat qiluvchidan uning vasiyat qilinayotgan mol-mulkka bo‘lgan huquqini tasdiqlovchi hujjatlarni taqdim etish talab qilinmaydi.
Vasiyatnoma yozilgan joyi va vaqti ko‘rsatilgan holda yozma shaklda tuzilishi lozim. Yozma shakldagi vasiyatnoma vasiyat qiluvchining o‘z qo‘li bilan imzolanishi, familiyasi, ismi va otasining ismi to‘liq yozilishi shart.
Agar vasiyat qiluvchi jismoniy nuqsonlari, kasalligi yoki savodsizligi tufayli vasiyatnomani o‘z qo‘li bilan imzolay olmasa, uning iltimosiga binoan konsul hozir bo‘lganida vasiyat qiluvchi o‘z qo‘li bilan imzolay olmaganligining sabablari ko‘rsatilgan holda, vasiyatnomaga boshqa shaxs imzo qo‘yishi mumkin. Bunday holatda, konsul Fuqarolik kodeksining 1128-moddasiga asosan vasiyat qiluvchining o‘rniga vasiyatnomani imzolagan fuqaroga meros ochilgunga qadar vasiyatnomaning mazmuni, uning tuzilishi, bekor qilinishi yoki o‘zgartirilishiga daxldor ma’lumotlarni oshkor qilishga haqli emasligini tushuntiradi va bu haqda vasiyatnoma matnida va tasdiqlovchi yozuvda qayd etadi.
vasiyatnoma kimning foydasiga tuzilgan yoki kimga nisbatan vasiyat majburiyati yuklatilgan bo‘lsa, o‘sha shaxs, uning eri (xotini), bolalari, ota-onasi, nevaralari va chevaralari, shuningdek vasiyat qiluvchining qonun bo‘yicha merosxo‘rlari;
65. Vasiyat qiluvchining iltimosiga binoan vasiyatnomani tasdiqlashda guvohlar ishtirok etishi mumkin. Bunday holda vasiyatnomaning har ikki nusxasiga bu haqda yozib qo‘yiladi.
66. Vasiyat qiluvchining xohishiga ko‘ra vasiyatnoma konsul tomonidan uning mazmuni bilan tanishib chiqilmasdan (maxfiy vasiyatnoma) tasdiqlanadi.
Oldingi tahrirga qarang.
Maxfiy vasiyatnomani vasiyat qiluvchi haqiqiy sanalmaslik xavfi ostida o‘z qo‘li bilan yozishi va imzolashi, familiyasi, ismi va otasining ismini to‘liq yozishi lozim. Bu haqda konsul vasiyat qiluvchidan og‘zaki so‘raydi va tasdiqlovchi yozuvda ko‘rsatadi. Vasiyatnoma ikki guvoh va konsul ishtirokida xatjildga solinib, xatjild yelimlanishi lozim, guvohlar o‘z familiyasi, ismi, otasining ismini va doimiy yashash joyi bo‘yicha ro‘yxatga olingan manzilni ko‘rsatgan holda xatjildga imzo qo‘yadilar. Guvohlar imzo qo‘ygan xatjild guvohlar va konsulning ishtirokida boshqa xatjildga solinadi va bu xatjild ham yelimlanadi, unga konsul tasdiqlovchi yozuvni yozib qo‘yadi.
(66-bandning ikkinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligining 2022-yil 22-dekabrdagi 5-son hamda Tashqi ishlar vazirligining 2022-yil 21-dekabrdagi 75-sonli qarori (ro‘yxat raqami 2191-1, 22.12.2022-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 28.12.2022-y., 10/22/2191-1/1126-son)
Maxfiy vasiyatnoma reyestrda qayd etilib, alifbo kitobiga kiritiladi va vasiyatnomalar turadigan yig‘majildda saqlanadi.
67. Vasiyat qiluvchining vasiyatnomani o‘zgartirish yoki bekor qilish haqidagi arizasi konsul tomonidan notarial shahodatlantirilishi kerak.
Konsul vasiyatnomani o‘zgartirish yoki bekor qilish to‘g‘risida ariza olgan taqdirda vasiyatnomaning konsullik muassasasida saqlanayotgan nusxasiga, reyestrga va alifbo kitobiga bu xususda yozuv kiritadi. Vasiyatnomani o‘zgartirish yoki bekor qilish to‘g‘risida ariza konsullik muassasasida yuritiladigan bitimlarni bekor qilish to‘g‘risidagi alohida yig‘majildda saqlanadi.
Vasiyat qiluvchi o‘zida saqlanayotgan vasiyatnoma nusxasini taqdim etgan taqdirda, vasiyatnomaning o‘zgartirilganligi yoki bekor qilinganligi to‘g‘risida bu nusxaga ham yozib qo‘yiladi.
68. Konsul vasiyatnomani tasdiqlashda vasiyat qiluvchiga Fuqarolik kodeksining 1127 va 1142-moddalari mazmunini tushuntirishi va bu haqda vasiyatnoma matnida ko‘rsatib o‘tishi lozim.
Oldingi tahrirga qarang.
69. Konsul O‘zbekiston Respublikasining Davlat bayrog‘i ostida suzib yurgan kemalarda safarda bo‘lgan fuqarolarning shu kemalarning kapitanlari tomonidan tasdiqlangan vasiyatnomalarini qabul qiladi va Tashqi ishlar vazirligi orqali meros qoldiruvchining doimiy yashash joyi bo‘yicha tegishli idoraviy notarial arxivga jo‘natadi.
Agar vasiyat qiluvchining O‘zbekiston Respublikasida doimiy yashash joyi bo‘lmasa yoki uning yashash joyi noma’lum bo‘lsa, vasiyatnoma O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi tomonidan belgilangan idoraviy notarial arxivga yuboriladi.
(69-band O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligining 2022-yil 22-dekabrdagi 5-son hamda Tashqi ishlar vazirligining 2022-yil 21-dekabrdagi 75-sonli qarori (ro‘yxat raqami 2191-1, 22.12.2022-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 28.12.2022-y., 10/22/2191-1/1126-son)
70. Fuqarolik kodeksining 134-moddasiga asosan bir shaxs (ishonch bildiruvchi) tomonidan ikkinchi shaxsga (ishonchli vakilga) uchinchi shaxslar oldida vakillik qilish uchun berilgan yozma vakolat ishonchnoma hisoblanadi. Ishonchli vakil o‘ziga ishonchnoma bilan berilgan vakolatlar doirasida ish olib boradi.
Oldingi tahrirga qarang.
71. Fuqarolik kodeksining 129-moddasiga asosan o‘z xususiyatiga ko‘ra faqat shaxsan tuzilishi mumkin bo‘lgan bitimni, shuningdek qonunchilik hujjatlarida nazarda tutilgan boshqa bitimlarni vakil orqali tuzishga yo‘l qo‘yilmaydi.
(71-band O‘zbekiston Respublikasi adliya vazirining 2021-yil 30-noyabrdagi 20-mh-sonli buyrug‘i (ro‘yxat raqami 3338, 30.11.2021-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 30.11.2021-y., 10/21/3338/1117-son)
72. Yuridik shaxs nomidan, shuningdek yuridik shaxsga ham ishonchnoma faqat yuridik shaxsning ustavida (nizomida) ko‘rsatilgan faoliyat maqsadlariga zid bo‘lmagan bitimlarni tuzish uchungina berilishi mumkin. Bu holda, konsul yuridik shaxsning ustavini (nizomini) tekshiradi.
Konsullar bir yoki bir necha shaxs nomidan bir yoki bir necha shaxs nomiga yozilgan ishonchnomalarni tasdiqlaydilar.
Oldingi tahrirga qarang.
Notarial shaklni talab qiluvchi bitimlarni tuzish yoxud yuridik shaxslarga nisbatan harakatlarni amalga oshirish uchun berilgan ishonchnoma notarial tasdiqlangan bo‘lishi kerak, Fuqarolik kodeksining 136, 137, 138-moddalarida nazarda tutilgan hollar va qonunchilik hujjatlari bilan ishonchnomaning o‘zgacha shakli belgilab qo‘yilgan boshqa hollar bundan mustasno.
(72-bandning uchinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi adliya vazirining 2021-yil 30-noyabrdagi 20-mh-sonli buyrug‘i (ro‘yxat raqami 3338, 30.11.2021-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 30.11.2021-y., 10/21/3338/1117-son)
Ishonchli vakil haqidagi, shuningdek ishonchnoma obyekti haqidagi ma’lumotlar ishonchnoma beruvchi tomonidan taqdim etilgan hujjatlar yoki uning so‘zlariga asosan yozilishi mumkin. Ishonchli vakil haqidagi, shuningdek ishonchnoma obyekti haqidagi ma’lumotlar ishonch bildiruvchining so‘zlariga asosan yozilgan hollarda berilgan ma’lumotlarning to‘g‘riligi uchun ishonch bildiruvchi mas’uldir. Bu haqda ishonchnoma matnida va tasdiqlovchi yozuvida qayd etib qo‘yiladi.
Oldingi tahrirga qarang.
74. Ishonchnoma matnida uning tuzilgan (imzolangan) joyi va sanasi, ishonch bildiruvchi va ishonchli vakilning familiyasi, ismi, otasining ismi (yuridik shaxsning to‘liq nomi va joylashgan eri (pochta manzili), STIRi), doimiy yashash joyi bo‘yicha ro‘yxatga olingan manzili, ishonchli vakilga berilayotgan vakolatlar doirasi, Fuqarolik kodeksining 141 va 142-moddalari tushuntirilganligi ko‘rsatilishi kerak.
(74-band O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligining 2022-yil 22-dekabrdagi 5-son hamda Tashqi ishlar vazirligining 2022-yil 21-dekabrdagi 75-sonli qarori (ro‘yxat raqami 2191-1, 22.12.2022-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 28.12.2022-y., 10/22/2191-1/1126-son)
75. Fuqarolik kodeksining 505-moddasiga muvofiq hadya oluvchining nomi va hadya narsasi ko‘rsatilmagan hadyani vakil tomonidan amalga oshirish ishonchnomasi o‘z-o‘zidan haqiqiy emas.
Konsul mulkni hadya qilish shartnomasini tasdiqlash bilan bog‘liq ishonchnomani tasdiqlashda ishonchnoma matnida hadya oluvchining nomi va hadya narsasini ko‘rsatishi shart.
76. Ishonchnoma bittadan ortiq ishonchli shaxsga berilgan taqdirda, u ishonchli shaxslar soni bo‘yicha rasmiylashtiriladi.
77. Ishonchnoma ko‘pi bilan uch yil muddatga berilishi mumkin. Agar ishonchnomada muddat ko‘rsatilmagan bo‘lsa, u berilgan kundan boshlab bir yil mobaynida o‘z kuchini saqlaydi.
79. Vakolatlarning boshqa shaxsga berilishiga asos bo‘lgan ishonchnoma notarial tasdiqlangan bo‘lishi kerak, Fuqarolik kodeksining 136, 137, 138-moddalarida nazarda tutilgan hollar bundan mustasno.
80. Fuqarolik kodeksining 140-moddasiga muvofiq ishonchnoma berilgan shaxs o‘z vakolatidagi harakatlarni shaxsan amalga oshirishi shart. Basharti, unga ishonchnoma bilan vakolat berilgan bo‘lsa yoki uni ishonchnoma bergan shaxsning manfaatlarini himoya qilishga sharoit majbur qilsa, u harakatlarni amalga oshirishni boshqa shaxsga o‘tkazishi mumkin.
O‘z vakolatini boshqa shaxsga ishonib topshirish tartibida berilgan ishonchnoma shunday ishonib topshirish huquqi ko‘rsatib qo‘yilgan asosiy ishonchnoma taqdim etilganidan keyin yoki asosiy ishonchnoma bo‘yicha vakil ishonchnoma bergan shaxsning manfaatlarini himoya qilish uchun vaziyat taqozosi bilan shunday ish tutishga majbur bo‘lganligi haqida dalillar taqdim etganidan keyin notarial tasdiqlanishi kerak. O‘z vakolatini boshqa shaxsga ishonib topshirish tartibida berilgan ishonchnoma asosiy ishonchnoma bo‘yicha berilganidan ko‘proq huquqni qamrab olmasligi kerak. O‘z vakolatini boshqa shaxsga ishonib topshirish tartibida berilgan ishonchnomaning amal qilish muddati bu ishonchnomani berishga asos bo‘lgan asosiy ishonchnomaning amal qilish muddatidan ortiq bo‘lishi mumkin emas.
Oldingi tahrirga qarang.
O‘z vakolatini boshqa shaxsga ishonib topshirish tartibida berilgan ishonchnoma matnida asosiy ishonchnoma tasdiqlangan sana, joy va reyestr raqami, asosiy ishonchnoma olgan, bergan va vakolat ishonib topshirilayotgan shaxsning familiyasi, ismi, otasining ismi va doimiy yashash joyi bo‘yicha ro‘yxatga olingan manzili, asosiy ishonchnoma bilan berilgan barcha yoki ayrim vakolatlarini (masalan, avtomototransport vositasini sotish, boshqarish, ta’mirlash, haydab olib borish va shu kabilar) berilayotganligi haqida aniq ko‘rsatilishi kerak. Tasdiqlovchi yozuvda esa vakolat berilgan shaxs asosiy ishonchnomaga asosan harakat qilayotganligi ko‘rsatib o‘tiladi. Konsullik muassasasida qoldiriladigan asosiy ishonchnomaga esa mazkur ishonchnoma bo‘yicha vakolatlar boshqa shaxsga berilganligi haqida yozib qo‘yiladi. Asosiy ishonchnomaning nusxasi konsullik muassasasida qoldiriladigan o‘z vakolatini boshqa shaxsga ishonib topshirish tartibida berilgan ishonchnomaga qo‘shib tikib qo‘yiladi.
(80-bandning uchinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligining 2022-yil 22-dekabrdagi 5-son hamda Tashqi ishlar vazirligining 2022-yil 21-dekabrdagi 75-sonli qarori (ro‘yxat raqami 2191-1, 22.12.2022-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 28.12.2022-y., 10/22/2191-1/1126-son)
81. Ishonchnoma beruvchi tomonidan ishonchnoma bekor qilingan taqdirda ishonchnoma bergan shaxsning bu haqdagi arizasidagi imzosining haqiqiyligi notarial tartibda shahodatlantiriladi. Bu haqda reyestrga hamda konsullik muassasasida saqlanayotgan ishonchnoma nusxasiga belgi qo‘yiladi. Ushbu ariza ishonchnoma nusxasiga yoki alohida yig‘ma jildga tikib qo‘yiladi. Arizaning ikkinchi nusxasi ishonchli vakilni xabardor qilish uchun ishonch bildiruvchiga beriladi.
Oldingi tahrirga qarang.
Agar bekor qilinayotgan ishonchnoma idoraviy notarial arxivda rasmiylashtirilgan bo‘lsa, konsul tomonidan uni bekor qilinganligi haqida Tashqi ishlar vazirligi orqali tegishli idoraviy notarial arxivga ma’lumot yuborishi lozim.
(81-bandning ikkinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligining 2022-yil 22-dekabrdagi 5-son hamda Tashqi ishlar vazirligining 2022-yil 21-dekabrdagi 75-sonli qarori (ro‘yxat raqami 2191-1, 22.12.2022-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 28.12.2022-y., 10/22/2191-1/1126-son)
82. Konsul basharti qonun bo‘yicha merosxo‘rlarning yoki vasiyat majburiyati yuzasidan huquq oluvchilarning, kreditorlar yoki davlatning manfaatlari uchun zarur bo‘lsa, fuqarolar va yuridik shaxslarning xabariga ko‘ra yoki o‘z tashabbusi bilan meros mol-mulkning qo‘riqlanishiga doir chora-tadbirlar ko‘radi.
yashash joyi ma’lum bo‘lgan merosxo‘rlarni meros ochilganligi haqida va mol-mulkni ro‘yxatga olinishi to‘g‘risida xabardor qiladi;
o‘lim faktini tasdiqlash uchun o‘lim haqidagi guvohnomani yoki o‘lim haqidagi dalolatnoma yozuvidan ko‘chirmani talab qiladi, guvohnomaning nusxasi meros ishida qoldiriladi;
meros mol-mulkni qo‘riqlashga dastlabki chora-tadbirlar ko‘rilgan yoki ko‘rilmaganligini, agar ko‘rilgan bo‘lsa, unda bu chora-tadbir kim tomonidan ko‘rilganligini, meros qoldiruvchining mol-mulki turgan xona (xonalar) muhrlanganligini, bu xonaning (xonalarning) kaliti kimdaligini aniqlaydi;
ushbu mol-mulkni ro‘yxatga olish to‘g‘risida merosxo‘rlar yoki boshqa manfaatdor shaxslarni xabardor qiladi.
84. Meros qoldiruvchi bilan birgalikda yashab kelayotgan shaxslar yoki boshqa merosxo‘rlar ro‘yxatga olish uchun mol-mulkni taqdim etgan taqdirdagina, konsul ushbu mol-mulkni ro‘yxatga oladi.
Agar meros qoldiruvchi bilan birgalikda yashab kelayotgan shaxslar yoki boshqa merosxo‘rlar mol-mulkni ro‘yxatga olishga qarshilik qilishsa, konsul mol-mulkni xatlash uchun taqdim etishdan bosh tortganlik to‘g‘risida dalolatnomani tuzadi va merosxo‘rlarni bu haqda xabardor qiladi, ularga bu masala yuzasidan da’vo bilan sudga murojaat etish yoki da’voni ta’minlash maqsadida sud tartibida mol-mulkni ro‘yxatdan o‘tkazish huquqlarini tushuntiradi.
Agar ro‘yxatga olish uchun joyiga chiqilganda, ro‘yxatga olinishi lozim bo‘lgan mol-mulk mavjud bo‘lmasa va merosxo‘rlar yoki boshqa shaxslar tomonidan olib ketilgan bo‘lsa, konsul mol-mulk mavjud emasligi to‘g‘risida yoki mol-mulk olib ketilganligi to‘g‘risida dalolatnoma tuzadi va bu haqda merosxo‘rlarga yoki boshqa manfaatdor shaxslarga xabar beradi, ularning buzilgan huquqlarini himoya qilish va mol-mulkni qaytarish talabi bilan tegishli organlarga murojaat etish huquqini tushuntiradi.
meros mol-mulk to‘g‘risidagi xabar yoki uni qo‘riqlashga doir chora-tadbirlar ko‘rish to‘g‘risidagi topshiriqning kelib tushgan sanasi;
ro‘yxatga olish sanasi, ro‘yxatga olishda ishtirok etuvchi shaxslarning familiyasi, ismi, otasining ismi;
86. Ro‘yxatga olishni amalga oshirishda ishtirok etgan merosxo‘rlar va boshqa manfaatdor shaxslarning kelishuviga ko‘ra ro‘yxatga olinayotgan har bir meros mol-mulki alohida baholanishi kerak. Kelishuv bo‘lmaganida esa meros mol-mulkiga yoki uning kelishuvga erishilmagan qismiga nisbatan baholash meros mol-mulkining baholanishini talab qilgan shaxsning hisobidan baholovchi tashkilot tomonidan amalga oshiriladi.
Agar merosxo‘rlar tomonidan meros qabul qilinmasa, baholovchi tashkilotning xizmat haqi meros mol-mulki hisobidan undiriladi.
88. Ro‘yxatga olish dalolatnomasining har bir betida buyumlar (predmetlar) miqdori va ularning bahosi natijalariga, ro‘yxat tugaganida buyumlar (predmetlar) miqdori va ularning bahosi umumiy natijalariga yakun yasaladi.
Qo‘shnilar va boshqa shaxslarning ayrim buyumlari ularga tegishli ekanligi to‘g‘risidagi arizalari ro‘yxatga olish dalolatnomasiga kiritiladi, manfaatdor shaxslarga sudga da’vo bilan murojaat etib, ushbu mol-mulkni ro‘yxatdan chiqarish tartibi tushuntiriladi.
Ro‘yxatga olish dalolatnomasi kamida uch nusxada tuzilib, bitta nusxasi meros ishiga tikiladi, ikkinchisi tilxat bilan meros boshqaruvchilari va meros mol-mulk saqlash uchun topshirilgan boshqa shaxslarga, uchinchisi merosga bo‘lgan huquq to‘g‘risidagi guvohnoma bilan birgalikda merosxo‘rlarga beriladi.
Oldingi tahrirga qarang.
89. Meros mol-mulkini ro‘yxatga olish dalolatnomasi asosida reyestrda meros mol-mulkining qo‘riqlanishiga doir chora-tadbirlarni ko‘rish bo‘yicha notarial harakatni ro‘yxatga olish navbatdagi raqam bilan amalga oshiriladi va ushbu notarial harakat uchun qonunchilik hujjatlarida belgilangan tartibda konsullik yig‘imi undiriladi.
(89-band O‘zbekiston Respublikasi adliya vazirining 2021-yil 30-noyabrdagi 20-mh-sonli buyrug‘i (ro‘yxat raqami 3338, 30.11.2021-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 30.11.2021-y., 10/21/3338/1117-son)
90. Vafot etgan shaxsdan qolgan pul mablag‘lari merosxo‘rlarga guvohnoma berilgunga qadar yoki meros olish huquqi bo‘yicha meros mulkini davlat foydasiga o‘tish hollarida konsullik muassasasining depozit hisob raqamiga topshiriladi.
91. Oltin, kumush, platina va tangadagi, quymadagi va xom turdagi platina guruhdagi metallarga, chet el valyutasiga, chet el valyutasida berilgan to‘lov hujjatlariga, hujjatli shakldagi qimmatli qog‘ozlarga, qimmatbaho metallardan, toshlardan ishlab chiqarilgan buyumlarga, shuningdek qimmatbaho toshlarga alohida ro‘yxat tuziladi, ular konvertga yoki yumshoq idishga solinadi, muhrlanadi, plombalanadi va ro‘yxatga olingan kunning keyingi kunidan kechiktirmay, merosxo‘rlarga berilgunicha yoki meros olish huquqi bo‘yicha meros mol-mulki davlatga o‘tish holatida davlat foydasiga topshirilgunga qadar, tegishli tartibda saqlanadi.
Hujjatsiz shakldagi qimmatli qog‘ozlar depozitariyning hisobga olish registrlaridagi yozuvlar tarzida tegishli depozitariylarda saqlanadi.
Oldingi tahrirga qarang.
Bazaviy hisoblash miqdorining o‘n baravaridan kam bo‘lgan narxdagi qimmatbaho ashyolar (buyumlar) meros mol-mulk saqlash uchun topshirilgan shaxslarda qoldiriladi.
(91-bandning uchinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligining 2022-yil 22-dekabrdagi 5-son hamda Tashqi ishlar vazirligining 2022-yil 21-dekabrdagi 75-sonli qarori (ro‘yxat raqami 2191-1, 22.12.2022-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 28.12.2022-y., 10/22/2191-1/1126-son)
Ro‘yxatga olingan qimmatbaho ashyolarni (buyumlarni) saqlash uchun bankka topshirishdan oldin konsul konsullik muassasasida yuritiladigan qimmatbaho ashyolar (narsalar)ni ro‘yxatga olish kitobida ularni qayd etishi lozim. Qimmatbaho ashyolar (buyumlar)ning ro‘yxati uch nusxada tuziladi. Ulardan biri qimmatbaho ashyolar (buyumlar) bilan tegishli bankka beriladi, ikkinchisi meros ishiga tikiladi va uchinchisi merosxo‘rlarga merosga bo‘lgan huquq to‘g‘risidagi guvohnoma bilan birga beriladi.
92. Agar ro‘yxatga olish vaqtida eskirishi sababli hech qanday qiymatga ega bo‘lmagan narsalar yoki uy hayvonlari mavjud bo‘lsa, merosxo‘rlarning roziligi bilan ularning biriga, merosxo‘rlar bo‘lmaganida esa konsul tomonidan meros mulkini saqlash uchun tayinlangan boshqa shaxslarga dalolatnoma tuzish orqali topshiriladi.
93. Oziq-ovqat mahsulotlarini konsul merosxo‘rlarga, ular bo‘lmaganda tegishli tashkilotlarga topshiradi. Oziq-ovqat mahsulotlarini topshirish alohida dalolatnoma bo‘yicha amalga oshiriladi.
94. Aksiyalar, obligatsiyalar, veksellar va boshqa qimmatli qog‘ozlarni ro‘yxatga olish dalolatnomasida har bir aksiyalar, obligatsiyalar, veksellar va boshqa qimmatli qog‘ozlarni chiqargan tashkilot nomi, seriyasi va raqami, ularning nominal qiymati va soni ko‘rsatiladi.
95. Omonat daftarchalari va marhumga tegishli bo‘lgan narsalarga lombard tomonidan berilgan garov pattalari ro‘yxatga olinadi va merosxo‘rlarga saqlash uchun beriladi. Merosxo‘rlar bo‘lmagan taqdirda, konsul tomonidan meros mulkini saqlash uchun tayinlangan boshqa shaxslarga topshiriladi.
96. Marhumning mol-mulki tarkibida bo‘lgan barcha turdagi qurol, shu jumladan, ov miltig‘i va portlovchi moddalarning qo‘riqlanishi va tasarruf etilishiga doir chora-tadbirlar tegishli chet davlati qonunchiligiga binoan amalga oshiriladi.
97. Meros qoldiruvchiga tegishli bo‘lgan orden, medallar, faxriy unvonlar, ko‘krak nishonlari, shuningdek ularni taqdirlash to‘g‘risidagi hujjatlar esdalik sifatida saqlash uchun meros qoldiruvchining oila a’zolarida qoldiriladi yoki merosxo‘rlarning roziligi bilan ular Tashqi ishlar vazirligi orqali muzeylarga topshirilishi mumkin.
98. Mol-mulkni ro‘yxatdan o‘tkazish vaqtida konsul mol-mulkni oddiy uy-ro‘zg‘or buyumlariga va qimmatbaho ashyolar (buyumlar) tarkibiga kiritish masalasini hal etadi. Mol-mulkni oddiy uy-ro‘zg‘or buyumlari qatoriga kiritishning asosiy xususiyati, bu ularni nafaqat meros qoldiruvchi tomonidan, balki merosxo‘rlar yoki meros qoldiruvchi bilan birga yashagan boshqa shaxslarning kundalik maishiy ehtiyojlarini qondirish uchun ulardan foydalanilganligi hisoblanadi.
Qimmatbaho ashyolar (buyumlar) tarkibiga zeb-ziynatlar, qimmatbaho metallardan ishlangan buyumlar, qimmatbaho va yarim qimmatbaho toshlar, noyob narsalar, noyob daraxt navlaridan yasalgan mebellar, asl rasmlar, qimmatbaho gilamlar, shuningdek qimmatbaho servislar, nodir kitoblarning maxsus to‘plamlari, qimmatbaho to‘plamlar kiradi.
99. Merosxo‘rlar o‘rtasida meros mol-mulkini qimmatbaho ashyo (buyum) yoki oddiy uy-ro‘zg‘or buyumlariga kiritilishi to‘g‘risida kelib chiqqan nizo sud tomonidan hal etiladi.
100. Meros qoldiruvchining shaxsiy buyumlari, shuningdek kasbiy faoliyatiga oid predmetlari (masalan, yozuv mashinkasi, kompyuter, musiqa asboblari, tibbiy asboblari va hokazo) ro‘yxatga olinishi shart.
101. Agar mol-mulkning tarkibida qimmatbaho qo‘lyozmalar, adabiyot asarlari, tarixiy yozishmalar mavjud bo‘lsa, ushbu hujjatlar alohida ro‘yxatga olinib, merosxo‘rlarga yoki tegishli tashkilotlarga saqlash uchun topshiriladi, merosxo‘rlar mavjud bo‘lmagan taqdirda, konsul ushbu hujjatlar va qimmatbaho ashyolar (buyumlar) saqlanadigan xonani (xonalarni) muhrlab qo‘yadi.
102. Meros tarkibida boshqarishni talab qiladigan mol-mulk mavjud bo‘lsa, shuningdek meros qoldiruvchining kreditorlari merosxo‘rlar tomonidan merosni qabul qilib olguniga qadar da’vo qo‘zg‘atgan hollarda, konsul meros mol-mulkini boshqaruvchisini tayinlaydi va bu haqda qaror chiqaradi.
Konsul Fuqarolik kodeksiga ko‘ra mol-mulkni ishonchli boshqarish muassisi sifatida ishtirok etib, ishonchli boshqaruvchi bilan mol-mulkni ishonchli boshqarish shartnomasini tuzadi.
Oldingi tahrirga qarang.
103. Konsul meros mol-mulki saqlash uchun topshirilgan shaxslarni, vasiy va homiylarni hamda meros boshqaruvchilarini meros mol-mulkini talon-toroj qilganlik, boshqa shaxsga o‘tkazganlik yoki yashirganlik uchun qonunchilik hujjatlariga muvofiq jinoiy javobgarlikka tortilishlari va zarar yetkazganliklari uchun moddiy javobgarlikka tortilishlari to‘g‘risida ogohlantiradi. Qilingan ogohlantirish to‘g‘risida ko‘rsatilgan shaxslardan tilxat olinadi. Bu haqda saqlanishga topshirilayotgan meros mol-mulkini ro‘yxatga olish dalolatnomasida yoki meros mol-mulkini saqlash uchun topshiriladigan shaxslarni tayinlash to‘g‘risidagi qarorida bayon etilishi mumkin.
(103-bandning birinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi adliya vazirining 2021-yil 30-noyabrdagi 20-mh-sonli buyrug‘i (ro‘yxat raqami 3338, 30.11.2021-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 30.11.2021-y., 10/21/3338/1117-son)
Meros boshqaruvchilari va saqlovchilar agar merosxo‘r bo‘lmasalar, meros mol-mulkni saqlaganlik uchun merosxo‘rlardan haq olishga haqlidir. Ko‘rsatib o‘tilgan shaxslarning meros mol-mulkni saqlash va boshqarish uchun qilgan zarur xarajatlari ham qoplanadi, bunda mol-mulkdan foydalanish hisobiga amalda olingan foyda chegirib tashlanadi.
104. Konsullar merosxo‘rlar tomonidan meros qabul qilib olinguniga qadar, agar meros qabul qilib olinmagan bo‘lsa, merosga bo‘lgan huquq to‘g‘risidagi guvohnoma davlatga berilguniga qadar, meros mol-mulki hisobidan meros mol-mulki bilan bog‘liq xarajatlarni to‘lash to‘g‘risida farmoyish beradi.
Farmoyishning bir nusxasi meros ishiga tikiladi. Ushbu farmoyish notarial harakat deb hisoblanmaydi va buning uchun konsullik yig‘imi olinmaydi.
Qonunlarda meros mol-mulk hisobidan xarajatlarni qoplashning boshqa hollari ham belgilanishi mumkin.
105. Agar shaxs konsullik muassasasiga dafn etish bo‘yicha qilingan xarajatlarni qoplash iltimosi bilan murojaat etsa, merosxo‘rlar esa merosni qabul qilishgan (merosni olish to‘g‘risida ariza taqdim etishgan, ularni boshqarishga kirishgan) bo‘lsa va ular xarajatlarni to‘lashdan ixtiyoriy ravishda bosh tortishsa, konsul ariza beruvchiga xarajatlarni qoplash to‘g‘risida merosxo‘rlarga nisbatan da’vo arizasi bilan sudga murojaat etish tartibini tushuntiradi.
Qilingan sarf-xarajatlarni tasdiqlash uchun konsul dafn marosimini tashkil qilish bo‘yicha xizmat idoralari komissiyasining dalolatnomalarini, davolash muassasalarining ma’lumotnomalarini, sud hujjatining nusxasini, merosxo‘rlarni chaqirish bo‘yicha e’lonlarning nashr etilganligi uchun to‘lov qog‘ozini va boshqa hujjatlarni talab qiladi.
106. Meros qoldiruvchining kreditorlari vasiyatnomani ijro etuvchiga (merosni boshqaruvchiga) yoki merosxo‘rlarga meros qoldiruvchining majburiyatlaridan kelib chiqadigan o‘z talablarini qo‘yishga haqlidirlar.
Arizalar yozma ravishda bayon etilishi va qarz majburiyatlarining bajarilishi muddatidan qat’i nazar, konsul tomonidan qabul qilinishi lozim. Kelib tushgan ariza to‘g‘risida konsul vasiyatnomani ijro etuvchini (merosni boshqaruvchini) yoki merosxo‘rlarni xabardor qiladi.
107. Meros ochilgan joydagi konsul merosxo‘rlarning yozma arizalariga ko‘ra merosga bo‘lgan huquq to‘g‘risida guvohnomalar beradi.
Merosni qabul qilish yoki undan voz kechish haqidagi arizalar konsul tomonidan tegishli tartibda shahodatlantirilgan bo‘lishi lozim.
Merosxo‘r shaxsan o‘zi konsullik muassasasiga kelib, arizani taqdim etgan holda, uning imzosining haqiqiyligini shahodatlash talab qilinmaydi. Bu holda, konsul merosxo‘rning shaxsini aniqlaydi va imzosi haqiqiyligini tekshiradi, bu haqda arizaga belgi qo‘yadi va shaxsini tasdiqlovchi hujjatning nomini, uning raqamini, qachon va kim tomondan berilganligini va tug‘ilgan sanasini ko‘rsatadi.
Agarda ariza pochta orqali kelib tushgan bo‘lsa, merosxo‘rning imzosi haqiqiyligi shahodatlanmagan bo‘lsa ham, ariza konsul tomonidan qabul qilinadi, merosxo‘rga esa arizani konsul tomonidan shahodatlantirilgan holda yuborish yoki konsullik muassasasiga shaxsan kelishi haqida xabarnoma yuboriladi.
Merosdan voz kechish merosxo‘r tomonidan meros ochilgan joydagi konsulga ariza berish orqali amalga oshiriladi.
Agar ishonchnomada vakil orqali merosdan voz kechish vakolati maxsus nazarda tutilgan bo‘lsa, merosdan shu tarzda voz kechilishi mumkin.
109. Agar merosxo‘r vasiyatnoma bo‘yicha ham, qonun bo‘yicha ham vorislikka chaqirilsa, u ana shu asoslarning biri yoki har ikkalasi bo‘yicha o‘ziga tegishli bo‘lgan merosdan voz kechishga haqli.
Merosxo‘r ulushning ortishi huquqi bo‘yicha o‘ziga tegishli bo‘lgan merosdan, merosning qolgan qismiga vorislikdan qat’i nazar, voz kechishga haqli.
Merosxo‘r merosdan voz kechganida vasiyatnoma bo‘yicha yoki qonun bo‘yicha merosxo‘rlar jumlasidan bo‘lmish boshqa shaxslar foydasiga voz kechayotganini ko‘rsatishga haqli.
Ushbu bandda nazarda tutilgan hollardan tashqari merosning muayyan qismidan voz kechilishiga, merosdan izohotlar bilan yoki shartlar qo‘yib voz kechilishiga yo‘l qo‘yilmaydi.
110. Merosga bo‘lgan huquq to‘g‘risidagi guvohnoma berishni so‘rab konsullik muassasasiga ariza bilan murojaat etgan marhum erdan (xotindan) keyin beva qolgan xotiniga (eriga) O‘zbekiston Respublikasi Oila kodeksining (O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Axborotnomasi, 1998-y., 5-6-songa ilova) 23-moddasi va Qonunning 63-moddasi (agar mulk meros qoldiruvchi bilan birgalikdagi nikoh davomida orttirilgan bo‘lsa) mazmuni tushuntiriladi, bu haqda meros qabul qilish haqidagi arizaga belgi qo‘yiladi. Ariza pochta orqali kelganda, marhum erdan (xotindan) keyin beva qolgan xotinga (erga) yuqorida qayd etilgan moddalar mazmuni tushuntirilgan xabarnoma yuboriladi.
111. Meros fuqaroning o‘limi yoki uning sud tomonidan vafot etgan deb e’lon qilinishi oqibatida ochiladi.
Meros qoldiruvchining vafot etgan kuni (zarurat bo‘lganda payti ham), u vafot etgan deb e’lon qilinganda esa, agar sudning qarorida boshqa muddat ko‘rsatilgan bo‘lmasa, vafot etgan deb e’lon qilish to‘g‘risidagi sudning qarori kuchga kiradigan kun meros ochilgan vaqt deb hisoblanadi.
Agar biridan keyin boshqasi meros olishga haqli bo‘lgan shaxslar bir kalendar sutka (yigirma to‘rt soat) ichida vafot etgan bo‘lsalar, ular bir vaqtda vafot etgan deb hisoblanadilar, meros ularning har biridan keyin ochiladi va ulardan har birining merosxo‘rlari vorislikka chaqiriladilar. Bu holda ularning har biridan keyin alohida meros ishi ochiladi.
112. Merosga bo‘lgan huquq to‘g‘risidagi guvohnoma meros ochilgan kundan e’tiboran olti oy o‘tganidan keyin beriladi.
Qonun bo‘yicha meros olinganida ham, vasiyatnoma bo‘yicha meros olinganida ham agar konsul tegishli mol-mulkka yoxud butun merosga nisbatan guvohnoma berishni so‘rab murojaat etgan shaxslardan boshqa merosxo‘rlar yo‘qligi to‘g‘risida ma’lumotlarga ega bo‘lsa, guvohnoma yuqorida ko‘rsatilgan muddat tugamasidan oldin berilishi mumkin.
113. Fuqarolik kodeksining 1157-moddasiga muvofiq agar qonun bo‘yicha ham, vasiyatnoma bo‘yicha ham merosxo‘rlar bo‘lmasa yoki merosxo‘rlardan hech qaysisi vorislik huquqiga ega bo‘lmasa yoxud ularning hammasi merosdan voz kechgan bo‘lsa, meros mol-mulk egasiz deb hisoblanadi.
114. Konsul qonun bo‘yicha merosga bo‘lgan huquq to‘g‘risidagi guvohnoma berish paytida meros qoldiruvchining vafot etganligini, meros ochilgan joyi va vaqtini, meros mol-mulki tarkibi va uning joylashgan joyini, meros qoldiruvchi bilan merosxo‘rlarning qarindoshlik munosabatini hamda qonun bo‘yicha merosxo‘rlar doirasini aniqlaydi.
115. Meros qoldiruvchining vafot etganligi va meros ochilgan vaqt meros qoldiruvchining o‘limi haqidagi guvohnoma yoki o‘lim haqidagi dalolatnoma yozuvlaridan ko‘chirmalar bilan tasdiqlanadi.
116. Merosning ochilish joyi deb meros qoldiruvchining oxirgi doimiy yashab turgan joyi hisoblanadi.
Agar meros qoldiruvchining oxirgi yashab turgan joyi noma’lum bo‘lsa, meros qoldiruvchiga tegishli bo‘lgan ko‘chmas mulk yoki uning asosiy qismi turgan joy, ko‘chmas mulk bo‘lmagan taqdirda esa, ko‘char mulkning asosiy qismi turgan joy meros ochilgan joy deb hisoblanadi. Merosxo‘rlarda ushbu hujjatlar mavjud bo‘lmaganda, konsul merosning ochilish joyini aniqlash to‘g‘risida sud hujjati nusxasini talab qiladi.
117. Meros qoldiruvchining oxirgi yashagan joyi konsullik muassasasi joylashgan yoki konsullik okrugi doirasidagi davlatda bo‘lsa, fuqarolik, oilaviy va jinoiy ishlar bo‘yicha yordam hamda huquqiy munosabatlar to‘g‘risida O‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomalariga asosan konsul meros ochilgan joy bo‘yicha konsullik muassasasiga murojaat etgan merosxo‘rlar doirasini tekshirib, meros qilib qoldirilgan ko‘chmas mulk yoki uning asosiy qismi joylashgan joyi bo‘yicha merosga bo‘lgan huquq to‘g‘risidagi guvohnoma beradi.
Meros qoldiruvchining oxirgi yashagan joyi MDHga a’zo davlatlar yoki boshqa chet el davlatlaridan birida bo‘lgan taqdirda, fuqarolik, oilaviy va jinoiy ishlar bo‘yicha yordam hamda huquqiy munosabatlar to‘g‘risida O‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomalariga asosan meros qilib qoldirilgan ko‘char mol-mulkka nisbatan merosga bo‘lgan huquq to‘g‘risidagi guvohnoma meros qoldiruvchining oxirgi yashagan joyi bo‘yicha beriladi.
118. Meros tarkibi meros ochilgan paytda meros qoldiruvchiga tegishli bo‘lgan, uning o‘limidan keyin ham bekor bo‘lmaydigan barcha huquq va majburiyatlarini tasdiqlovchi hujjatlar asosida aniqlanadi.
Oldingi tahrirga qarang.
119. Meros qoldiruvchi bilan merosxo‘rlarning qarindoshlik munosabatlari tug‘ilganlik haqidagi guvohnoma, nikoh tuzilganligi haqidagi guvohnoma, tug‘ilganligi va nikoh tuzilganligi haqidagi dalolatnoma yozuvlaridan ko‘chirmalar, qarindoshlik yoki boshqa munosabatlarning haqiqiyligini belgilovchi sud hujjati va qonunchilik hujjatlarida belgilangan boshqa hujjatlar bilan tasdiqlanadi.
(119-band O‘zbekiston Respublikasi adliya vazirining 2021-yil 30-noyabrdagi 20-mh-sonli buyrug‘i (ro‘yxat raqami 3338, 30.11.2021-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 30.11.2021-y., 10/21/3338/1117-son)
120. Agar marhum erdan (xotindan) keyin xotini (eri) boshqa qayd etilgan nikohdan o‘tgan bo‘lsa ham, u meros ochilishiga chaqiriladi.
Nikoh haqiqiy emas deb topilgan holatda, bunday nikohda bo‘lgan shaxslar bir-birining vafotidan keyin merosxo‘r deb hisoblanmaydilar.
Fuqarolik kodeksining 1134-moddasiga muvofiq qonun bo‘yicha vorislikda farzandlikka olingan shaxs va uning avlodlari, bir tarafdan, farzandlikka oluvchi shaxs va uning qarindoshlari, ikkinchi tarafdan, tug‘ishgan qarindoshlarga tenglashtiriladilar.
Farzandlikka olinganlar va ularning avlodlari farzandlikka olingan shaxsning ota-onasi hamda buva-buvilari, aka-ukalari, opa-singillari vafot etganidan keyin qonun bo‘yicha meros olmaydilar.
Farzandlikka olingan shaxsning ota-onasi hamda buva-buvilari, aka-ukalari, opa-singillari farzandlikka olingan shaxs va uning avlodlari vafot etganidan keyin qonun bo‘yicha meros olmaydilar.
Qonun bo‘yicha vorislarning har bir navbati avvalgi navbatdagi merosxo‘rlar bo‘lmagan, merosdan chetlashtirilgan, merosni qabul qilmagan yoxud undan voz kechgan taqdirda vorislik huquqiga ega bo‘ladi.
121. O‘zini meros qoldiruvchining qaramog‘ida bo‘lgan deb hisoblayotgan shaxs merosga bo‘lgan huquq to‘g‘risidagi guvohnomani berilishini so‘rab murojaat etsa, konsul uni meros qoldiruvchining vafotiga qadar kamida bir yil meros qoldiruvchining qaramog‘ida turganligi, shuningdek meros ochilgan kunda mehnatga layoqatsiz ekanligini tekshirishi lozim.
Yoshi bo‘yicha qaramoqda bo‘lgan shaxsning mehnatga qobiliyatsizligi uning pasporti, tug‘ilganlik haqidagi guvohnomasi va pensiya guvohnomasi bo‘yicha tekshiriladi.
122. Agar qonun bo‘yicha bir yoki bir nechta merosxo‘rlar ularni meros olishga chaqirish uchun asos bo‘ladigan qarindoshlik yoki boshqa munosabatlar isbotini keltirish imkoniyatidan mahrum bo‘lishsa, bunda ular meros qabul qilgan va tegishli isbotlarni taqdim etgan barcha merosxo‘rning (merosxo‘rlarning) yozma roziligi bilan merosxo‘rlar tarkibiga kiritilishlari mumkin. Bu rozilik yozma ariza ko‘rinishida rasmiylashtiriladi. Merosxo‘rlar shaxsan o‘zlari konsullik muassasasiga kelib, arizani taqdim etgan holda, ularning imzolarining haqiqiyligini shahodatlash talab qilinmaydi. Bu holda, konsul merosxo‘rlarning shaxsini aniqlaydi va imzolari haqiqiyligini tekshiradi, bu haqda arizaga belgi qo‘yadi va shaxsini tasdiqlovchi hujjatning nomini, uning raqamini, qachon va kim tomondan berilganligini va tug‘ilgan yilini ko‘rsatadi.
123. Konsul vasiyatnoma bo‘yicha merosga bo‘lgan huquq to‘g‘risida guvohnoma berish paytida tegishli dalillarni talab qilib olish yo‘li bilan meros qoldiruvchining vafot etganligini, vasiyatnomaning mavjudligini, merosning ochilgan vaqti va joyini, meros mol-mulkining tarkibi va u joylashgan joyini, merosdan majburiy ulush olish huquqiga ega bo‘lgan merosxo‘rlar doirasini aniqlaydi.
Vasiyatnoma bo‘yicha merosga bo‘lgan huquq to‘g‘risidagi guvohnoma berish vaqtida vasiyatnomaning bekor qilinmaganligi tekshiriladi. Vasiyatnomada uning bekor qilinmaganligi haqida belgi qo‘yilganligidan qat’i nazar, konsulda shubha tug‘ilgan taqdirda, vasiyatnomaning bekor qilinmaganligi qayta tekshiriladi.
124. Omonatni bank muassasalariga qo‘ygan omonatchi o‘zining vafotidan keyin omonatlarini boshqa shaxslarga berish yoki davlatga o‘tkazish haqida vasiyat qoldirgan bo‘lsa va bu omonat Fuqarolik kodeksining 18-bobida yoki Oila kodeksining 23-moddasida belgilangan umumiy birgalikdagi mulkni tashkil etsa, omonatchining vasiyati faqatgina o‘zining ulushiga nisbatan tatbiq qilinadi.
Banklarda saqlanayotgan omonatga vasiyatnoma bo‘yicha merosga bo‘lgan huquq to‘g‘risidagi guvohnoma berishda Fuqarolik kodeksining 1142-moddasi qoidalari qo‘llaniladi.
125. Meros qoldiruvchining voyaga yetmagan yoki mehnatga qobiliyatsiz bolalari, shu jumladan farzandlikka olgan bolalari, shuningdek mehnatga qobiliyatsiz eri (xotini) va ota-onasi, shu jumladan uni farzandlikka olganlar, vasiyatnomaning mazmunidan qat’i nazar, qonun bo‘yicha voris bo‘lganlarida ulardan har biriga tegishi lozim bo‘lgan ulushning kamida yarmini (majburiy ulush) meros qilib oladilar.
126. Merosdagi majburiy ulushdan voz kechish hech bir shartsiz bo‘lishi lozim. Boshqa shaxslar foydasiga majburiy ulushdan voz kechishga yo‘l qo‘yilmaydi. Bu holatda meros mol-mulki vasiyatnomada ko‘rsatilgan merosxo‘rlarga vasiyatnoma bo‘yicha o‘tadi.
127. Agar vasiyatnoma bo‘yicha merosxo‘rlar majburiy ulushga merosga bo‘lgan huquq to‘g‘risidagi guvohnomani olishga qarshilik qilishsa, konsul ularning sudga murojaat etish huquqlarini tushuntiradi va majburiy ulushga guvohnomani berilishini o‘n kundan oshmagan muddatga kechiktiradi.
Agar vasiyatnoma bo‘yicha merosga bo‘lgan huquq to‘g‘risidagi guvohnomada meros qoldiruvchi bilan (merosxo‘rlarning xohishi bo‘yicha) merosxo‘rlarni qarindoshlik yoki boshqa munosabatlarini ko‘rsatib o‘tishi zarur bo‘lsa, konsul ushbu munosabatlarni tasdiqlovchi hujjatlarni talab qiladi.
128. Vasiyatnoma bo‘yicha merosga bo‘lgan huquq to‘g‘risidagi guvohnomani berishda merosxo‘rlar tomonidan taqdim etilgan vasiyatnomaning asl nusxasi yoki dublikati konsullik muassasasida qoldiriladi.
Vasiyat qiluvchi uy, kvartira, uyning yoki kvartiraning bir qismi o‘tadigan merosxo‘rga bu uy, kvartira, uyning yoki kvartiraning bir qismini umrbod foydalanish uchun uchinchi shaxsga berish majburiyatini yuklashga haqli. Mazkur majburiyat konsul tomonidan merosga bo‘lgan huquq to‘g‘risidagi guvohnomada yozib qo‘yiladi.
129. Agar meros mulki tarkibiga uy, kvartira, uyning yoki kvartiraning bir qismi, korxona yoki boshqa ko‘chmas mol-mulk kirsa, konsul meros qoldiruvchiga ushbu mol-mulk mulk huquqi asosida tegishliligini tasdiqlovchi hujjatni, shuningdek ushbu mol-mulkni boshqa shaxsga o‘tkazish taqiqlanmaganligi va xatlanmaganligini tekshiradi.
130. Agar meros tarkibiga kiradigan korxonaning merosni qabul qilib olgan barcha merosxo‘rlari kelishuvida hamda meros ochilgan davlat qonunchiligida boshqacha tartib belgilangan bo‘lmasa, bunday meros natura holida taqsimlanmaydi va merosxo‘rlarga tegishli bo‘lgan ulushlarga muvofiq ularning umumiy ulushli mulkiga aylanadi.
131. Meros mol-mulki tarkibida avtomototransport vositasi mavjud bo‘lsa, konsul meros qoldiruvchiga ushbu avtomototransport vositasi mulk huquqi asosida tegishliligini tasdiqlovchi hujjatni tekshiradi va uning nusxasini meros ishiga tikib qo‘yadi. Shu bilan birga, ushbu avtomototransport vositasining boshqa shaxsga o‘tkazish taqiqlanmaganligi va xatlanmaganligini tekshiradi.
132. Agar meros mulki tarkibiga ov miltig‘i kirsa, bunda konsul tegishli chet davlatining vakolatli organi tomonidan meros qoldiruvchiga ushbu miltiqni saqlash uchun berilgan ruxsatnomani va ovchi biletini merosxo‘rdan talab qiladi.
133. Aksiyadorlik jamiyatining aksiyadorlarining meros mol-mulki tarkibiga ularga tegishli bo‘lgan aksiyalar kiradi.
Hujjatsiz shakldagi qimmatli qog‘ozlarga mulk huquqi tegishli depozitariylardan olingan depo hisobvarag‘ining ko‘chirmasiga asosan tasdiqlanadi.
Meros olish tartibida nafaqat qimmatli qog‘ozlar turi sifatida aksiyalar, shuningdek to‘liq shirkat, kommandit shirkat, qo‘shimcha mas’uliyatli yoki mas’uliyati cheklangan jamiyat ishtirokchisining, ishlab chiqarish kooperativi a’zosining (ishtirokchi, hissa qo‘shuvchi, kommanditchining) ulushi (hissasi)olinsa, bunda tegishli shirkat, kooperativ, jamiyatdagi ushbu ishtirokchining (a’zoning) ustav fondidagi (kapitalidagi) ulushi (hissasi) ham kiradi. Ushbu huquqlar meros qoldiruvchiga mulk huquqi asosida tegishliligining dalili sifatida konsul uchun tegishli tashkilotlarning ta’sis hujjatlari yoki bu haqda merosxo‘rlar tomonidan taqdim etilgan boshqa hujjatlar xizmat qiladi. Merosxo‘rlarda ushbu isbotlovchi hujjatlar mavjud bo‘lmasa, konsul ko‘rsatilgan tashkilotlarning mansabdor shaxslaridan tegishli hujjatlarni olishda ko‘mak berishi lozim. Merosxo‘rlar tomonidan taqdim etilgan hujjatlar tekshirilgandan keyin ularga merosga bo‘lgan huquq to‘g‘risidagi guvohnoma beriladi.
134. Bankda (boshqa kredit tashkilotida) saqlanayotgan omonat, meros beruvchining nomidagi qimmatli qog‘ozlar mavjudligini tasdiqlashda, konsul merosxo‘rlardan omonat daftarchasini (bank omonati shartnomasini yoki omonat mavjudligini isbotlovchi boshqa tegishli hujjatni), qimmatli qog‘ozlarga nisbatan esa tashkilotning qimmatli qog‘ozlarining maxsus reyestr yurituvchisi — depozitariyning ma’lumotnomasini talab qiladi. Omonat daftarchalari nusxalari va ma’lumotnomalar meros ishiga biriktirilgan bo‘lishi kerak.
135. Agar meros mol-mulkka nisbatan taqiq va xatlov qo‘yilgan bo‘lsa, taqiq va xatlov olib tashlanmagunga qadar merosga bo‘lgan huquq to‘g‘risidagi guvohnomani berish to‘xtatib turiladi.
136. Merosxo‘rlarning xohishiga ko‘ra merosga bo‘lgan huquq to‘g‘risidagi guvohnoma ularning har biriga alohida yoki ularning hammasiga bitta beriladi.
137. Voyaga yetmagan yoki muomalaga layoqatsiz merosxo‘rlarga merosga bo‘lgan huquq to‘g‘risidagi guvohnoma berilganligi haqida konsul ularning mulkiy manfaatlarini himoya qilish uchun merosxo‘rlarning vasiylik va homiylik organlariga xabar beradi.
138. Ma’lum meros mulkiga yoki meros mulkining ma’lum bir qismi bo‘yicha merosga bo‘lgan huquq to‘g‘risidagi guvohnoma berilganda, kelgusida avvalgi guvohnomada ko‘rsatilmagan boshqa meros mulklariga yoki meros mulkining ma’lum bir qismi bo‘yicha merosga bo‘lgan huquq to‘g‘risidagi qo‘shimcha guvohnomalar beriladi.
139. Boshqa mulkka qo‘shimcha merosga bo‘lgan huquq to‘g‘risidagi guvohnomani berish holatida ilgari berilgan guvohnomaga kiritilmagan merosxo‘rlar kelganida, ular ham meros qabul qilgan merosxo‘rlarning yozma ravishdagi roziligi bilan qo‘shimcha mulk bo‘yicha merosga bo‘lgan huquq to‘g‘risidagi guvohnomaga kiritilishlari mumkin.
140. Ba’zi bir merosxo‘rlarning ulushlari hal etilmaganda, guvohnomada hal etilmagan ulush miqdori ko‘rsatiladi.
141. Meros tarkibi bir nechta mol-mulklardan iborat bo‘lgan hollarda, merosga bo‘lgan huquq to‘g‘risida guvohnoma berish vaqtida Fuqarolik kodeksining 1150-moddasiga asosan merosxo‘rlarning talabiga va ularning kelishuviga ko‘ra o‘zlariga tegishli ulushlariga muvofiq konsul ular o‘rtasida meros mulkini taqsimlash shartnomasini rasmiylashtirishi mumkin. Kelishuvga erishilmagan taqdirda esa meros mulkini bo‘lish sud tartibida amalga oshiriladi.
merosni qabul qilib olish to‘g‘risidagi, merosga bo‘lgan huquq to‘g‘risida guvohnomalarni berish hamda meros mulki hisobiga xarajatlarni to‘lash to‘g‘risidagi farmoyishlar;
meros mol-mulkini qo‘riqlanishiga doir chora-tadbirlar ko‘rish to‘g‘risidagi arizalar (shu mulkni saqlash uchun ko‘rilgan choralar).
Qayd etilgan arizalar asosida vafot etgan shaxsning nomiga meros ishi ochiladi. Shundan keyingi barcha arizalar (qo‘shimcha arizalar, boshqa merosxo‘rlar va kreditorlardan olingan arizalar) ham meros ishlarini hisobga olish kitobida qayd etiladi. Barcha arizalarda ular olingan vaqt va meros ishining raqami ko‘rsatiladi.
Meros ishiga merosga bo‘lgan huquq to‘g‘risidagi guvohnoma va unga taalluqli barcha hujjatlar tikib qo‘yiladi.
144. Konsul er-xotinning yozma arizasiga muvofiq ulardan biriga yoki har ikkisiga nikoh davomida orttirilgan umumiy mol-mulkdagi ulushga bo‘lgan mulk huquqi to‘g‘risida guvohnoma beradi.
145. Er-xotinning umumiy mol-mulkidagi ulushga bo‘lgan mulk huquqi to‘g‘risida guvohnoma er-xotinning umumiy mulki hisoblangan mulkigagina beriladi.
Konsul er-xotinning umumiy mol-mulkidagi ulushga bo‘lgan mulk huquqi to‘g‘risida guvohnomani berish paytida nikoh tuzilganligini tasdiqlovchi hujjatni talab qiladi.
146. Ulushiga guvohnoma berilayotgan mulkning tarkibiga ko‘chmas mulk, avtomototransport vositalari va maxsus hisobda turadigan (ro‘yxatga olinishi kerak bo‘lgan) boshqa mulk kirgan taqdirda, konsul ushbu mulk er-xotinning umumiy mulki ekanligini tekshiradi.
Ko‘chmas mulkka va (yoki) avtomototransport vositalariga mulk huquqi to‘g‘risidagi guvohnomani berish paytida chet davlat tegishli tashkilotining ko‘chmas mulk ro‘yxatdan o‘tkazilganligi to‘g‘risidagi ma’lumotnomasi va (yoki) transport vositasining qayd etish guvohnomasi talab qilinadi.
147. Konsul er-xotinning umumiy mol-mulkidagi ulushga bo‘lgan mulk huquqi to‘g‘risidagi guvohnoma berganligi haqida mulk huquqini tasdiqlovchi hujjatga yozib qo‘yadi.
148. Er-xotindan biri vafot etgan taqdirda er-xotinning umumiy mol-mulkidagi ulushga bo‘lgan mulk huquqi to‘g‘risidagi guvohnoma marhum erdan (xotindan) keyin xotinning (erning) yozma arizasiga ko‘ra meros ochilgan joydagi konsul tomonidan berilib, merosni qabul qilib olgan merosxo‘rlar bu xususda xabardor qilinadi.
Xabarnomada er-xotinning umumiy mol-mulkidagi ulushga bo‘lgan mulk huquqi to‘g‘risida guvohnoma berilishi so‘ralayotgan umumiy mulk ko‘rsatiladi, mazkur shaxsning mulk talab qilishiga boshqa merosxo‘rlar norozi bo‘lgan taqdirda, ushbu masala bo‘yicha sudga murojaat qilish huquqi tushuntiriladi.
Xabarnoma pochta orqali yuboriladi. Merosxo‘rlar konsullik muassasasiga kelganlarida esa konsul ularni o‘z hissasini talab qilayotgan er yoki xotinning yozma arizasi bilan tanishtiradi. Boshqa merosxo‘rlar o‘z hissasini talab qilayotgan er yoki xotinning arizasiga rozi bo‘lsalar, bu haqda shu arizaga imzo qo‘yadilar.
Er-xotinning umumiy mol-mulkidagi ulushga bo‘lgan mulk huquqi to‘g‘risidagi guvohnoma marhum erdan (xotindan) keyin xotinga (erga) nikoh davomida orttirilgan umumiy mol-mulkning yarmisi uchun berilishi mumkin.
Merosni qabul qilib olgan merosxo‘rlarning yozma arizasiga ko‘ra va marhum erdan (xotindan) keyin xotinning (erning) roziligi bilan mulk huquqi to‘g‘risidagi guvohnomada vafot etgan erning (xotinning) ham umumiy mol-mulkdagi ulushi belgilanishi mumkin.
149. Er-xotinning umumiy mol-mulkidagi ulushga bo‘lgan mulk huquqi to‘g‘risidagi guvohnoma matnida mol-mulkning to‘liq tavsifi ko‘rsatiladi.
150. Merosni qabul qilib olgan merosxo‘rlar orasida voyaga yetmaganlar bo‘lgan taqdirda, vafot etgan shaxsning eri yoki xotiniga umumiy mol-mulkdagi ulushga bo‘lgan mulk huquqi to‘g‘risidagi guvohnoma vasiylik va homiylik organining yozma roziligi bilan beriladi.
151. Er yoki xotinga ularning umumiy mol-mulkidagi ulushga bo‘lgan mulk huquqi to‘g‘risidagi guvohnomani berish paytida ulardan birining o‘lim haqidagi guvohnoma yoki o‘lim haqidagi dalolatnoma yozuvlaridan ko‘chirma, uning vafot etgan shaxs bilan nikohda bo‘lganligini tasdiqlovchi hujjat, er-xotin mulkni nikoh davomida orttirganliklarini tasdiqlovchi hujjat talab qilinadi.
Oldingi tahrirga qarang.
152. Konsul O‘zbekiston Respublikasida joylashgan uy, kvartira, uyning yoki kvartiraning bir qismiga, avtomototransport vositasiga nisbatan berilgan er-xotinning umumiy mol-mulkidagi ulushga bo‘lgan mulk huquqi to‘g‘risidagi guvohnomaga O‘zbekiston Respublikasi Davlat soliq qo‘mitasi huzuridagi Kadastr agentligining hududiy bo‘linmalarida va DYHXX organlarida ro‘yxatga olinishi haqida yozib qo‘yadi va tushuntiradi.
(152-band O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligining 2022-yil 22-dekabrdagi 5-son hamda Tashqi ishlar vazirligining 2022-yil 21-dekabrdagi 75-sonli qarori (ro‘yxat raqami 2191-1, 22.12.2022-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 28.12.2022-y., 10/22/2191-1/1126-son)
153. Konsul fuqarolar va yuridik shaxslar tomonidan berilgan hujjatlar nusxalarining va hujjatlardan olingan ko‘chirmalarning to‘g‘riligini ushbu hujjatlar qonunga zid bo‘lmagan, yuridik ahamiyatga ega bo‘lgan hamda ularning nusxalari va ulardan olingan ko‘chirmalarning to‘g‘riligini shahodatlash qonun bilan taqiqlanmagan hollardagina shahodatlaydi.
154. Fuqaroning pasporti yoki shaxsini tasdiqlovchi boshqa hujjatlarning nusxasi shahodatlantirilmaydi, xalqaro shartnomalarda shahodatlantirilishi talab qilingan hollar bundan mustasno.
155. Matni noaniq bo‘lgan, o‘chirilgan, qo‘shimcha so‘zlar yozilgan, hujjatga doir ma’lumotlar to‘liq yozilmagan hamda nazarda tutilmagan boshqa o‘zgartirishlar qilingan, lekin tegishli tartibda izoh berilmagan hujjatlarning nusxalari shahodatlanmaydi.
156. Ko‘chirma olinayotgan hujjatda o‘zaro bog‘liq bo‘lmagan bir nechta alohida masalalarga oid qarorlar bo‘lgan taqdirdagina ko‘chirmaning to‘g‘riligi shahodatlanishi mumkin. Ko‘chirma hujjatning muayyan masalaga doir qismining to‘la matnini aks ettirishi kerak.
157. Hujjat nusxasidan ko‘chirilgan nusxaning to‘g‘riligini konsullar, basharti avvalgi nusxaning to‘g‘riligi notarial tartibda shahodatlangan bo‘lsa yoki hujjatning nusxasi uning asl nusxasi tayyorlangan tashkilot tomonidan berilgan bo‘lsa, shahodatlaydi. Hujjatning nusxasi uning asl nusxasi tayyorlangan tashkilot tomonidan berilgan bo‘lsa, hujjatning nusxasi mazkur tashkilotning blankasida bayon etilgan, muhr bosib tasdiqlangan va unda shu hujjatning asli mazkur tashkilotda ekanligi yozib qo‘yilgan bo‘lishi kerak.
158. Hujjatning shahodatlanayotgan nusxasi yoki ko‘chirmasi uning asli bilan solishtirilib chiqiladi.
159. Shahodatlantirilgan hujjatlarning nusxasi yoki ko‘chirmasi konsullik muassasasida qoldirilmaydi.
Oldingi tahrirga qarang.
160. Konsul mazmuni qonunchilik hujjatlariga zid bo‘lmagan hujjatlardagi imzolarning haqiqiyligini shahodatlaydi.
(160-band O‘zbekiston Respublikasi adliya vazirining 2021-yil 30-noyabrdagi 20-mh-sonli buyrug‘i (ro‘yxat raqami 3338, 30.11.2021-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 30.11.2021-y., 10/21/3338/1117-son)
161. Konsul imzoning haqiqiyligini shahodatlar ekan, hujjatda bayon etilgan faktlarni emas, balki faqat imzoning muayyan shaxs tomonidan qo‘yilganligini tasdiqlaydi.
162. Jismoniy nuqsoni, kasalligi, savodsizligi tufayli yoki qandaydir boshqa sabablarga ko‘ra o‘z qo‘li bilan imzo qo‘ya olmaydigan shaxs uchun imzo qo‘ygan shaxsning imzosini shahodatlash paytida konsul imzo qo‘ygan shaxsning va imzo qo‘yishni iltimos qilgan shaxsning ham shaxsini aniqlaydi, ularning muomala layoqatini tekshiradi.
163. Tegishli davlat tashkilotlaridagina qayd etiladigan holatlar tasdiqlangan (masalan, tug‘ilganlik haqidagi guvohnoma, nikoh tuzilganligi haqidagi guvohnoma, o‘lim haqidagi guvohnoma) hujjatdagi imzoning haqiqiyligi konsul tomonidan shahodatlantirilishi mumkin emas. Bunday hujjatdagi imzoning haqiqiyligi, agar bu hujjat chet el davlati sudiga yoki boshqa tashkilotlariga taqdim etish uchun mo‘ljallangan holdagina shahodatlantirilishi mumkin.
164. Yuridik shaxsning ta’sis hujjatidagi imzolarning haqiqiyligini shahodatlashda, ularning ustav fondiga (kapitaliga) hissa sifatida kiritilayotgan ro‘yxatdan o‘tkazilishi lozim bo‘lgan mulkning tegishliligini tasdiqlovchi hujjat yoki ta’sis hujjati, vakil orqali rasmiylashtirilgan hollarda esa uning vakolati tekshiriladi va bu haqda konsulning tasdiqlovchi yozuviga yozib qo‘yiladi.
165. Konsul, basharti u tegishli tillarni bilsa, hujjatning bir tildan boshqa tilga to‘g‘ri tarjima qilinganligini shahodatlaydi.
Agar konsul tegishli tillarni bilmasa, tarjima tarjimon tomonidan qilinishi mumkin, konsul uning imzosi haqiqiyligini shahodatlaydi.
166. Tarjima konsulga ma’lum bo‘lgan va tegishli tilni bilgan tarjimon tomonidan qilinishi kerak. Tarjimonning tegishli tilni bilishi uning diplomi yoki maxsus ma’lumotga ega ekanligi haqidagi sertifikat yoxud tegishli hujjatlar bilan tasdiqlanadi.
167. Notarial harakatni (bitimni tasdiqlash, nusxalarning va shu kabilarning to‘g‘riligini shahodatlash) amalga oshirish paytida notarial harakatlarni amalga oshirishni so‘rab murojaat qilgan shaxslarning (ulardan birining) iltimosiga ko‘ra ayni vaqtda boshqa tilga tarjimasi ham qilinadigan bo‘lsa, tarjima asl nusxa bilan bir varaqda, ya’ni ikkala matn tik chiziq bilan bo‘lingan varaqda yonma-yon joylashishi, asl matn chap tomonda, tarjima matni esa o‘ng tomonda bo‘lishi kerak. Bunda hujjatning butun matni va muhr ham tarjima qilinadi.
Agar tarjima tarjimon tomonidan qilinsa, uning imzosi, familiyasi, ismi, otasining ismi hujjatning tarjima matni tagiga qo‘yiladi. Hujjatni imzolovchi shaxslar hujjatning asl matni va tarjima qilingan matni tagiga o‘zlarining familiyasi, ismi, otasining ismi ko‘rsatilgan holda imzo qo‘yadilar. Bunda hujjatning tarjima matnidagi ularning imzolari tarjimon imzosidan keyin qo‘yiladi. Konsulning tasdiqlovchi yozuvi hujjatning asl matni va tarjima matni tagiga qayd etiladi.
168. Notarial harakat bajarilayotganda ayni vaqtda hujjatning tarjimasi ham qilinadigan bo‘lsa, u holda konsulning tasdiqlovchi yozuvida ikkita notarial harakat amalga oshirilayotganligi ko‘rsatiladi. Bunda, konsullik yig‘imi ikkita notarial harakat uchun undiriladi.
169. Konsul fuqaroning tirik ekanligi faktini uning shaxsiy iltimosiga ko‘ra va uning ishtirokida tasdiqlaydi.
Voyaga yetmagan shaxsning tirik ekanligi faktini tasdiqlash uning qonuniy vakillari (ota-onasi, farzandlikka olganlar, vasiylar, homiylar), shuningdek uni o‘z homiyligiga olgan tashkilotning yozma iltimosiga ko‘ra amalga oshiriladi.
170. Konsul murojaat qilgan shaxsga fuqaroning tirik ekanligi holatini tasdiqlovchi guvohnoma beradi.
Voyaga yetmagan shaxsning muayyan joyda ekanligi faktini tasdiqlash uning qonuniy vakillari (ota-onasi, farzandlikka olganlar, vasiylar, homiylar), shuningdek vasiylik va homiylik organlarining iltimosiga ko‘ra amalga oshiriladi.
172. Konsul murojaat qilgan shaxslarga fuqaroning muayyan joyda ekanlik holatini tasdiqlovchi guvohnoma beradi.
173. Konsul fuqaro taqdim etgan fotosuratdagi shaxs shu fuqaroning aynan o‘zi ekanligini tasdiqlaydi va uning tasdig‘i sifatida guvohnoma beradi.
174. Fotosurat guvohnomaning berilayotgan nusxasining yuqori chap burchagiga qo‘yilib, konsulning imzosi va muhri bilan tasdiqlanadi. Bunda muhr qisman fotosurat ustiga, qisman esa guvohnoma ustiga qo‘yilishi kerak.
176. Konsul hujjatlar taqdim etilgan vaqtni tasdiqlashda hujjat taqdim etgan fuqaroning shaxsini yoki vakolatini hamda yuridik shaxsning huquq layoqatini va vakilining vakolatini aniqlaydi. Bu notarial harakat manfaatdor shaxsning yozma arizasiga asosan amalga oshiriladi.
177. Konsulga hujjat kamida ikki nusxada taqdim etiladi. Hujjat bir varaqdan ortiq bo‘lsa, varaqlari raqamlanib, ip o‘tkazib tikiladi. Tasdiqlovchi yozuv hujjatning taqdim etilgan ikkala nusxasiga ham yoziladi, ulardan biri konsullik muassasasida qoldiriladi. Hujjatning ikkinchi nusxasi yo‘q bo‘lsa, konsul hujjatdan nusxa olib, uni konsullik muassasasining yig‘majildlariga tikib qo‘yadi hamda unga ham tasdiqlovchi yozuv yozadi.
178. Bir shaxs tomonidan ayni bir vaqtda bir necha hujjat taqdim etilsa, ularning har biriga tasdiqlovchi yozuv yoziladi va taqdim etilgan har bir hujjat uchun konsullik yig‘imi olinadi.
Oldingi tahrirga qarang.
179. Konsul Qonunning 74-moddasiga muvofiq qonunchilik hujjatlarida nazarda tutilgan hollarda kreditorga topshirish uchun qarzdordan depozitga pul summalari va qimmatli qog‘ozlarni qabul qiladi.
(179-band O‘zbekiston Respublikasi adliya vazirining 2021-yil 30-noyabrdagi 20-mh-sonli buyrug‘i (ro‘yxat raqami 3338, 30.11.2021-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 30.11.2021-y., 10/21/3338/1117-son)
181. Fuqarolik kodeksining 249-moddasiga muvofiq qarzdor o‘zi to‘lashi lozim bo‘lgan pul summalari va qimmatli qog‘ozlarni konsulning depozitiga qo‘yishga haqli, basharti majburiyat qarzdor tomonidan quyidagilar tufayli bajarilishi mumkin bo‘lmasa:
majburiyat bajarilishi lozim bo‘lgan joyda kreditor yoki ijroni qabul qilib olish uchun u vakil qilgan shaxs bo‘lmasa;
majburiyat bo‘yicha kim kreditor ekanligi xususida aniqlik yo‘qligi ko‘rinib turgan bo‘lsa, xususan, bu haqda kreditor bilan boshqa shaxslar o‘rtasida nizo chiqqanligi munosabati bilan;
kreditorning ijroni qabul qilishdan bo‘yin tovlashi yoki u tomonidan boshqacha yo‘l bilan kechiktirilishi munosabati bilan.
182. Pul summalari va qimmatli qog‘ozlarni konsulning depozitiga qo‘yish majburiyatni bajarish hisoblanadi.
Oldingi tahrirga qarang.
183. Pul summalari va qimmatli qog‘ozlarni depozitga qabul qilish majburiyat bajariladigan joydagi konsul tomonidan amalga oshiriladi. Fuqarolik kodeksining 246-moddasiga asosan majburiyatni bajarish joyi aniqlanadi. Agar majburiyatni bajarish joyi qonunchilik hujjatlari yoki shartnoma bilan belgilab qo‘yilgan bo‘lmasa va majburiyatning mohiyatidan yoxud ish muomalasi odatlaridan yoinki odatda qo‘yiladigan boshqa talablardan anglashilmasa, ijro quyidagi joylarda amalga oshirilishi kerak:
(183-bandning birinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi adliya vazirining 2021-yil 30-noyabrdagi 20-mh-sonli buyrug‘i (ro‘yxat raqami 3338, 30.11.2021-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 30.11.2021-y., 10/21/3338/1117-son)
tashishni nazarda tutadigan tovar yoki boshqa mol-mulkni topshirish majburiyatlari bo‘yicha — tovarni kreditorga yetkazib berish uchun uni birinchi tashuvchiga topshirish joyida;
qarzdorning tovarni yoki boshqa mol-mulkni topshirish yuzasidan boshqa majburiyatlari bo‘yicha — mol-mulkni tayyorlash va saqlash joyida, basharti majburiyatning kelib chiqish paytida bu joy kreditorga ma’lum bo‘lsa;
pul majburiyati bo‘yicha — majburiyat vujudga kelgan paytda kreditor yashagan joyda, agar kreditor yuridik shaxs bo‘lsa — uning majburiyat vujudga kelgan paytda joylashgan erida, agar kreditor majburiyatni bajarish vaqtigacha o‘z yashash joyini yoki joylashgan erini o‘zgartirgan bo‘lsa va bu haqda qarzdorni xabardor qilgan bo‘lsa, ijro etish joyi o‘zgartirilishi bilan bog‘liq hamma xarajatlarni kreditor hisobidan qilgan holda, uning yangi yashash joyida yoki joylashgan erida;
boshqa barcha majburiyatlar bo‘yicha — qarzdorning yashash joyida, agar qarzdor yuridik shaxs bo‘lsa, uning joylashgan erida.
184. Konsullar pul summalari va qimmatli qog‘ozlarni konsullik muassasasi joylashgan davlatdagi tegishli banklarda ochilgan depozitga qabul qiladi.
185. Yuridik shaxslar tomonidan pul summalari va qimmatli qog‘ozlarni qabul qilishda konsul quyidagi hujjatlarni talab qiladi:
yuridik shaxs ijro organi rahbarining tayinlanganligi haqidagi hujjat (qaror, umumiy majlis bayonnomasi, kuzatuv kengashining qarori, buyruq va hokazo);
umumiy majlisning o‘tkazilishi haqida hamma ta’sischilar yoki barcha aksiyadorlarga yuborilgan xabarnomalar reyestri;
umumiy majlisda qatnashmagan kreditorlarga (ta’sischi yoki aksiyadorga) umumiy majlis tomonidan qabul qilingan qarorlar bo‘yicha yuborilgan xabarnomalar reyestri;
186. Jismoniy shaxslar tomonidan pul summalari va qimmatli qog‘ozlarni qabul qilishda konsul quyidagi hujjatlarni talab qiladi:
pul summalari va qimmatli qog‘ozlarni depozitga qabul qilish uchun asoslar (kommunal xizmat ko‘rsatish tashkilotlari bilan tuzilgan shartnomalar, qarz shartnomasi, sud hujjatlari va boshqalar);
barcha kreditorlarga pul summalari va qimmatli qog‘ozlarni qabul qilish haqida yuborilgan xabarnomalar va (yoki) kreditorlar tomonidan qabul qilinmaganligini tasdiqlovchi hujjatlar;
Oldingi tahrirga qarang.
187. Konsul mazkur Yo‘riqnomaning 185 va 186-bandlarida nazarda tutilgan hujjatlardan tashqari qonunchilik hujjatlariga zid bo‘lmagan boshqa hujjatlarni ham talab qilishi mumkin.
(187-band O‘zbekiston Respublikasi adliya vazirining 2021-yil 30-noyabrdagi 20-mh-sonli buyrug‘i (ro‘yxat raqami 3338, 30.11.2021-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 30.11.2021-y., 10/21/3338/1117-son)
188. Pul summalari va qimmatli qog‘ozlarni qabul qilish haqida yozma arizada quyidagilar ko‘rsatilishi lozim:
qarzdorning familiyasi, ismi, otasining ismi (yuridik shaxsning nomi, joylashgan eri (pochta manzili), STIRi);
kreditorning familiyasi, ismi, otasining ismi (yuridik shaxsning nomi, joylashgan eri (pochta manzili), STIRi);
189. Arizalar ikki nusxada taqdim etiladi va bu haqda alohida yuritiladigan reyestr kitobiga har bir kreditor bo‘yicha alohida yozuv kiritiladi.
190. Pul summalari bo‘yicha qabul qilingan arizaning orqa tomoniga konsul pul summalarining qabul qilinganligi haqida tasdiqlovchi yozuvni yozadi.
Depozitga qimmatli qog‘ozlar qabul qilinganda arizaning orqa tomoniga qimmatli qog‘ozlarning turi, soni, ularning raqami, seriyasi va nominal qiymati yozilishi lozim.
Oldingi tahrirga qarang.
191. Pul summalari va qimmatli qog‘ozlarni depozitga qabul qilishda qonunchilik hujjatlarida belgilangan miqdorda konsullik yig‘imi undiriladi.
(191-band O‘zbekiston Respublikasi adliya vazirining 2021-yil 30-noyabrdagi 20-mh-sonli buyrug‘i (ro‘yxat raqami 3338, 30.11.2021-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 30.11.2021-y., 10/21/3338/1117-son)
Qarzdor kreditorning manzilini ko‘rsatmasa va bu manzil konsulga ma’lum bo‘lmasa, qarzdor tomonidan pul summalari va qimmatli qog‘ozlar topshirilganligi haqida kreditorga xabar qilish majburiyati uning o‘ziga yuklatilishi to‘g‘risida konsul ogohlantiradi.
193. Konsul qarzdorga topshirilgan pul summalari va qimmatli qog‘ozlar kreditorga yoki uning vakiliga topshirganligi to‘g‘risida ma’lumotnoma beradi.
194. Pul summalari va qimmatli qog‘ozlar konsullik muassasasiga pochta orqali yoki kredit tashkilotidan kelgan taqdirda, tushgan summadan tegishli konsullik yig‘imi ushlab qolinganidan keyin qolgan summa depozitga qabul qilinadi.
195. Pul summalari va qimmatli qog‘ozlarni qabul qilish haqida konsulning xabarnomasini olgan kreditor ushbu konsulga yozma ariza bilan murojaat etadi. Arizadagi imzoning haqiqiyligi notarial tartibda shahodatlantiriladi. Vakil orqali murojaat qilinganda esa vakilning vakolati tekshiriladi.
196. Pul summalari va qimmatli qog‘ozlarning ularni depozitga topshirgan shaxsga (qarzdorga) qaytarilishiga to‘lov kimning foydasiga amalga oshirilgan bo‘lsa, o‘sha shaxsning yozma roziligi bilan yoki sud qaroriga binoan yo‘l qo‘yiladi.
197. Depozitda saqlanayotgan pul summalari va qimmatli qog‘ozlar konsullik muassasasi hamda Tashqi ishlar vazirligining mulki hisoblanmaydi.
198. Depozitdagi kreditorlarga berilishi lozim bo‘lgan pul summalari va qimmatli qog‘ozlar uch yil mobaynida saqlanadi. Ushbu muddatlar o‘tgandan keyin talab qilib olinmagan pul summalari va qimmatli qog‘ozlar O‘zbekiston Respublikasining Davlat budjetiga o‘tkaziladi.
199. Qarzdordan pul summalarini undirish yoki mol-mulkni talab qilib olish uchun konsul ijro xatlarini yozadi. Bunday notarial harakatni amalga oshirish uchun manfaatdor shaxsning yozma arizasi olinadi.
Oldingi tahrirga qarang.
Konsullar tomonidan ijro xatlari O‘zbekiston Respublikasi yoki konsullik muassasasi joylashgan davlat qonunchilik hujjatlariga, shu bilan birga ushbu davlatlar o‘rtasida tuzilgan xalqaro shartnomalarda belgilangan talablar asosida yoziladi.
(199-bandning ikkinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi adliya vazirining 2021-yil 30-noyabrdagi 20-mh-sonli buyrug‘i (ro‘yxat raqami 3338, 30.11.2021-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 30.11.2021-y., 10/21/3338/1117-son)
taqdim etilgan hujjatlar qarzdorning undirib oluvchidan qarzdor ekanligi yoki boshqa majburiyatini shubhasiz tasdiqlasa;
Oldingi tahrirga qarang.
Agar ijro xati berish haqidagi talab uchun qonunchilik hujjatlarida boshqa muddat belgilangan bo‘lsa, ijro xati shu muddat ichida beriladi.
(200-bandning to‘rtinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi adliya vazirining 2021-yil 30-noyabrdagi 20-mh-sonli buyrug‘i (ro‘yxat raqami 3338, 30.11.2021-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 30.11.2021-y., 10/21/3338/1117-son)
201. Ijro xati yozish mumkin bo‘lgan muddat undiruvchida qarzni majburiy undirish huquqi paydo bo‘lgan kundan boshlab hisoblanadi.
Oldingi tahrirga qarang.
qarzdorning nomi va manzili, qarzdor jismoniy shaxsning shaxsiy identifikatsiya raqami (O‘zbekiston Respublikasi fuqarolari bo‘lmagan jismoniy shaxslarning shaxsini tasdiqlovchi boshqa hujjatlarning rekvizitlari), shuningdek qarzdor yuridik shaxsning STIRi;
(202-bandning to‘rtinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligining 2022-yil 22-dekabrdagi 5-son hamda Tashqi ishlar vazirligining 2022-yil 21-dekabrdagi 75-sonli qarori (ro‘yxat raqami 2191-1, 22.12.2022-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 28.12.2022-y., 10/22/2191-1/1126-son)
undirib olinishi kerak bo‘lgan summalar yoki talab qilib olinishi kerak bo‘lgan narsalar, shu jumladan, to‘lanishi kerak bo‘lgan penya va foizlar;
undirib oluvchi to‘lagan yoki qarzdordan undirilishi kerak bo‘lgan konsullik yig‘imi yoki tarif summalari;
203. Ijro xati qarzdorlikni belgilovchi asl hujjatda qayd etiladi. Qarzdorlikni belgilovchi asl hujjatda ijro xati yozish uchun joy bo‘lmagan hollarda u alohida varaqda amalga oshiriladi. Ushbu varaq qarzdorlikni belgilovchi asl hujjatga qo‘shib tikiladi, raqamlanadi va muhrlanadi.
Ro‘yxat ikki nusxada tuzilib, hujjatlarni saqlash uchun topshirgan shaxs va konsul tomonidan imzolanadi. Ro‘yxatning bir nusxasi konsullik muassasasida qoladi, boshqa nusxasi hujjatlarni saqlash uchun topshirgan shaxsga beriladi.
Agar hujjatlar lozim tarzda o‘rab joylashtirilgan bo‘lsa, shaxsning iltimosiga ko‘ra konsul ularni ro‘yxatsiz ham qabul qilib olishi mumkin. Hujjatlar o‘ramiga konsulning muhri qo‘yiladi hamda u konsul va hujjatlarni topshirgan shaxs tomonidan imzolanadi. Bunday hollarda konsul hujjatlar o‘ramining but saqlanishi uchun javob beradi.
205. Qabul qilib olingan hujjatlar konsullik muassasasining muhri bilan muhrlangan temir javon yoki seyflarda alohida paketlarda saqlanadi.
206. Saqlash uchun qabul qilingan hujjatlar uni saqlash uchun topshirgan shaxsga yoki uning qonuniy vakiliga guvohnoma va (yoki) ro‘yxatni taqdim etganidan keyin yoki sudning qaroriga ko‘ra qaytariladi.
207. Konsul kema egasining huquq va qonuniy manfaatlarini himoya qilish uchun dalil-isbotlarni ta’minlash maqsadida kema kapitanining kema suzib borayotganda yoki u to‘xtab turgan joyda sodir bo‘lgan hamda kema egasining oldiga mulkiy talablar qo‘yish uchun asos bo‘lishi mumkin bo‘lgan hodisa to‘g‘risidagi arizasini qabul qiladi.
Dengiz protesti haqidagi arizada yuz bergan hodisa tafsilotlari va kapitanning o‘ziga ishonib topshirilgan mulkning but saqlanishini ta’minlash yuzasidan ko‘rgan chora-tadbirlari bayon etilgan bo‘lishi kerak.
Dengiz protesti to‘g‘risidagi arizada bayon etilgan holatlarning tasdig‘i sifatida kema kapitani ariza bilan bir vaqtda yoki kema portga kirgan kundan boshlab yoki agar hodisa portda yuz bergan bo‘lsa, u yuz berganidan so‘ng yetti kundan kechiktirmay konsulga ko‘zdan kechirish uchun kema daftarini va kema daftaridan olinib kapitan tomonidan tasdiqlangan ko‘chirmani taqdim etishi shart.
208. Dengiz protesti haqidagi ariza kema portga kirgan vaqtdan boshlab yigirma to‘rt soat ichida beriladi. Agar dengiz protesti haqida ariza berish zaruratini keltirib chiqargan hodisa portda yuz bergan bo‘lsa, protest hodisa yuz bergan vaqtdan boshlab yigirma to‘rt soat ichida berilishi kerak.
Protestni belgilangan muddatda berishning imkoni bo‘lmagan taqdirda, buning sabablari dengiz protesti haqidagi arizada ko‘rsatilishi kerak.
209. Konsul kapitanning arizasi, kema daftaridagi ma’lumotlar, shuningdek kapitanning o‘zi hamda kema qo‘mondonligi tarkibidan kamida ikkita guvohni va kema komandasi tarkibidan ikkita guvohni so‘roq qilish asosida dengiz protesti haqida dalolatnoma tuzadi va uni o‘z imzosi hamda muhri bilan tasdiqlaydi. Dengiz protesti haqidagi dalolatnomaning bir nusxasi kapitanga yoki vakil qilingan shaxsga beriladi, kapitanning arizasi va kema jurnalidan ko‘chirma ilova qilingan dengiz protesti haqidagi dalolatnomaning boshqa nusxasi esa konsullik muassasasida qoldiriladi.
Oldingi tahrirga qarang.
210. Konsul qonunchilik hujjatlariga va O‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomalariga muvofiq chet el huquqi normalarini qo‘llaydi.
(210-bandning birinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi adliya vazirining 2021-yil 30-noyabrdagi 20-mh-sonli buyrug‘i (ro‘yxat raqami 3338, 30.11.2021-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 30.11.2021-y., 10/21/3338/1117-son)
Oldingi tahrirga qarang.
Konsul O‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomalari talablariga muvofiq tuzilgan hujjatlarni qabul qilib oladi, shuningdek agar O‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomalariga zid kelmasa, ularga boshqa davlatlarning qonunchilik hujjatlarida nazarda tutilgan shaklda tasdiqlovchi ustxatlar yozadi.
(210-bandning ikkinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi adliya vazirining 2021-yil 30-noyabrdagi 20-mh-sonli buyrug‘i (ro‘yxat raqami 3338, 30.11.2021-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 30.11.2021-y., 10/21/3338/1117-son)
Oldingi tahrirga qarang.
211. Chet el fuqarosi vafotidan keyin uning O‘zbekiston Respublikasi hududida qolgan mol-mulkini qo‘riqlash yoki O‘zbekiston Respublikasi fuqarosi vafot etganidan keyin chet el fuqarosiga tegishli bo‘lgan mol-mulkni qo‘riqlash, shuningdek bunday mol-mulk xususida merosga bo‘lgan huquq to‘g‘risida guvohnoma berish bilan bog‘liq harakatlar O‘zbekiston Respublikasi qonunchilik hujjatlariga muvofiq amalga oshiriladi.
(211-band O‘zbekiston Respublikasi adliya vazirining 2021-yil 30-noyabrdagi 20-mh-sonli buyrug‘i (ro‘yxat raqami 3338, 30.11.2021-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 30.11.2021-y., 10/21/3338/1117-son)
212. O‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomalariga muvofiq chet el davlati qonunida ko‘zda tutilgan shakl bo‘yicha tuzilgan vasiyatnoma vasiyat qiluvchi vafot etgandan keyin uni ochish va e’lon qilish uchun konsullik muassasasiga taqdim etilgan taqdirda konsul vasiyatnomaning mazmunini e’lon qiladi, vasiyatnomaning holati va mazmuni to‘g‘risida bayonnoma tuzadi. Bayonnomada vasiyatnoma tuzilgan kun, taqdim etayotgan shaxsning familiyasi, ismi, otasining ismi, uning muhrlangan yoki ochiq holda taqdim etilganligi, unda o‘chirilgan joylar, tuzatishlar yoki boshqa kamchiliklar bo‘lganligi yoki yo‘qligi haqidagi ma’lumotlar ko‘rsatib o‘tiladi. Bayonnoma konsul va vasiyatnomani taqdim etgan shaxs tomonidan imzolanadi. Ana shu shaxslar tomonidan vasiyatnomaning har bir varag‘iga imzo qo‘yiladi. Agar vasiyatnoma konsulda muhrlangan holda saqlanib kelgan bo‘lsa, yuqorida ko‘rsatilgan barcha harakatlarni konsulning bir o‘zi bajaradi.
213. Chet elda boshqa davlatlar vakolatli tashkilotlarining mansabdor shaxslari ishtirokida tuzilgan yoki ulardan kelayotgan hujjatlar belgilangan tartibda qonuniylashtirilgan taqdirdagina konsul tomonidan qabul qilinadi.
Oldingi tahrirga qarang.
Bunday hujjatlar O‘zbekiston Respublikasining qonunchilik hujjatlarida va xalqaro shartnomalarida nazarda tutilgan hollarda rasmiylashtirilmagan holida konsul tomonidan qabul qilinadi.
(213-bandning ikkinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi adliya vazirining 2021-yil 30-noyabrdagi 20-mh-sonli buyrug‘i (ro‘yxat raqami 3338, 30.11.2021-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 30.11.2021-y., 10/21/3338/1117-son)
214. Konsullar ayrim notarial harakatlarni amalga oshirish to‘g‘risida chet el adliya idoralari tomonidan belgilangan tartibda berilgan topshiriqlarni bajaradi.
topshiriqni bajarish O‘zbekiston Respublikasi suverenitetiga zid bo‘lsa yoki davlat xavfsizligiga tahdid solsa;
Oldingi tahrirga qarang.
215. Chet el adliya idoralarining ayrim notarial harakatlarni bajarish to‘g‘risidagi topshiriqlarini bajarish O‘zbekiston Respublikasining qonunchilik hujjatlari va xalqaro shartnomalari asosida amalga oshiriladi. Konsullar ayrim notarial harakatlarni amalga oshirish to‘g‘risidagi topshiriqlar bilan chet el adliya idoralariga murojaat qilishlari mumkin.
(215-band O‘zbekiston Respublikasi adliya vazirining 2021-yil 30-noyabrdagi 20-mh-sonli buyrug‘i (ro‘yxat raqami 3338, 30.11.2021-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 30.11.2021-y., 10/21/3338/1117-son)
Oldingi tahrirga qarang.
216. Konsullik muassasalarining chet el adliya idoralari bilan o‘zaro aloqalari tartibi qonunchilik hujjatlari va O‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomalari bilan belgilanadi.
(216-band O‘zbekiston Respublikasi adliya vazirining 2021-yil 30-noyabrdagi 20-mh-sonli buyrug‘i (ro‘yxat raqami 3338, 30.11.2021-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 30.11.2021-y., 10/21/3338/1117-son)
217. Konsullar chet davlatlarning tashkilotlarida ish yuritish uchun zarur dalillar bilan chet davlatlarning tashkilotlarini ta’minlaydi.
Oldingi tahrirga qarang.
Dalillar bilan ta’minlash harakatlarini bajarish O‘zbekiston Respublikasi Fuqarolik protsessual kodeksining normalariga muvofiq amalga oshiriladi.
(217-bandning ikkinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligining 2022-yil 22-dekabrdagi 5-son hamda Tashqi ishlar vazirligining 2022-yil 21-dekabrdagi 75-sonli qarori (ro‘yxat raqami 2191-1, 22.12.2022-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 28.12.2022-y., 10/22/2191-1/1126-son)
218. Qonunning 93-moddasiga muvofiq, agar O‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomasida notarial harakatlar to‘g‘risida O‘zbekiston Respublikasining qonunlarida nazarda tutilganidan boshqacha qoidalar belgilangan bo‘lsa, notarial harakatlarni amalga oshirish chog‘ida xalqaro shartnoma qoidalari qo‘llanadi.
Oldingi tahrirga qarang.
Agar O‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomasi konsulga O‘zbekiston Respublikasi qonunchilik hujjatlarida nazarda tutilmagan notarial harakatni amalga oshirish vakolatini bersa, konsul bu notarial harakatni O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi belgilagan tartibda amalga oshiradi.
(218-bandning ikkinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi adliya vazirining 2021-yil 30-noyabrdagi 20-mh-sonli buyrug‘i (ro‘yxat raqami 3338, 30.11.2021-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 30.11.2021-y., 10/21/3338/1117-son)
Oldingi tahrirga qarang.
219. Konsullar o‘zlari tomonidan amalga oshirilgan notarial harakatlar bilan bog‘liq hujjatlarning (bundan buyon matnda notarial harakat hujjatlari deb yuritiladi) but saqlanishini ta’minlashi lozim.
2191. Konsullar tomonidan amalga oshirilgan notarial harakat hujjatlari konsullik muassasasida uch yil davomida saqlanadi.
Notarial harakat hujjatlari konsullik muassasasida uch yil muddat saqlangandan so‘ng, konsul ularni idoraviy notarial arxivga topshirish uchun yig‘majildga tartib bilan tikilgan va mundarija ilova qilgan holda Tashqi ishlar vazirligiga har yili yanvar oyining 20 sanasiga qadar yuborilishini ta’minlaydi.
2192. Tashqi ishlar vazirligi Konsullik muassasalari tomonidan yuborilgan notarial harakat hujjatlarini har yili yanvar oyining 30 sanasiga qadar Adliya vazirligiga yuboradi.
2193. Adliya vazirligi notarial harakat hujjatlarini ular kelib tushgan kundan boshlab o‘n besh ish kuni ichida tegishliligi bo‘yicha idoraviy notarial arxivlarga yuborilishini ta’minlaydi.
2194. Notarial harakat hujjatlari idoraviy notarial arxivlarga kelib tushganda, tegishli adliya boshqarmasida tashkil etilgan ekspert komissiyasi mazkur hujjatlar kelib tushgan kundan boshlab o‘n besh ish kuni ichida ularning mazkur Yo‘riqnomaning 2191-bandida nazarda tutilgan talablar doirasida rasmiylashtirilganligini o‘rganib chiqadi.
2195. O‘rganish natijasida notarial harakat hujjatlari mazkur Yo‘riqnomaning 2191-bandida belgilangan talablarga muvofiq deb topilganda, mas’ul xodim ularni saqlash uchun qabul qiladi.
2196. O‘rganish natijasida notarial harakat hujjatlari mazkur Yo‘riqnomaning 2191-bandida belgilangan talablarga muvofiq emas deb topilganda, ekspert komissiyasi ularni saqlash uchun qabul qilishni rad etadi. Bunda, idoraviy notarial arxiv tomonidan notarial harakat hujjatlari aniqlangan kamchiliklar ko‘rsatilgan holda uch ish kuni ichida tegishli xat bilan Adliya vazirligiga yuboriladi.
2197. Adliya vazirligi aniqlangan kamchiliklarni bartaraf etish uchun idoraviy notarial arxivning xatini ilova qilgan holda uch ish kuni ichida notarial harakat hujjatlarining Tashqi ishlar vazirligiga yuborilishini ta’minlaydi.
2198. Tashqi ishlar vazirligi notarial harakat hujjatlari qaytarib yuborilgan vaqtdan boshlab o‘n besh ish kuni ichida Adliya vazirligi tomonidan ko‘rsatilgan kamchiliklarning bartaraf etilishini hamda notarial harakat hujjatlarining Adliya vazirligiga qayta yuborilishini ta’minlaydi.
(IV1-bob O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligining 2022-yil 22-dekabrdagi 5-son hamda Tashqi ishlar vazirligining 2022-yil 21-dekabrdagi 75-sonli qaroriga (ro‘yxat raqami 2191-1, 22.12.2022-y.) asosan kiritilgan — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 28.12.2022-y., 10/22/2191-1/1126-son)
Oldingi tahrirga qarang.
(V-bobning nomi O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligining 2022-yil 22-dekabrdagi 5-son hamda Tashqi ishlar vazirligining 2022-yil 21-dekabrdagi 75-sonli qarori (ro‘yxat raqami 2191-1, 22.12.2022-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 28.12.2022-y., 10/22/2191-1/1126-son)
Oldingi tahrirga qarang.
(219-band O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligining 2022-yil 22-dekabrdagi 5-son hamda Tashqi ishlar vazirligining 2022-yil 21-dekabrdagi 75-sonli qaroriga (ro‘yxat raqami 2191-1, 22.12.2022-y.) asosan o‘z kuchini yo‘qotgan — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 28.12.2022-y., 10/22/2191-1/1126-son)
Oldingi tahrirga qarang.
220. Mazkur Yo‘riqnoma talablarining buzilishida aybdor shaxslar qonunchilik hujjatlarida belgilangan tartibda javobgarlikka tortiladi.
(220-band O‘zbekiston Respublikasi adliya vazirining 2021-yil 30-noyabrdagi 20-mh-sonli buyrug‘i (ro‘yxat raqami 3338, 30.11.2021-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 30.11.2021-y., 10/21/3338/1117-son)