LexUZ sharhi
Mazkur Shartnoma O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining 2003-yil 25-apreldagi 484–II-sonli “O‘zbekiston Respublikasi bilan Koreya Respublikasi o‘rtasida tutib topshirish to‘g‘risidagi shartnomani ratifikatsiya qilish haqida”gi qarori bilan ratifikatsiya qilingan.
O‘zbekiston Respublikasi bilan Koreya Respublikasi (bundan keyin “Tomonlar” deb ataluvchilar),
ikki mamlakat o‘rtasida jinoyatlarni oldini olish va bartaraf etish bo‘yicha yanada samaraliroq hamkorlikka hamda huquqbuzarlarni tutib topshirish to‘g‘risida shartnomani tuzish orqali tutib topshirish sohasida ikki mamlakat o‘rtasidagi munosabatlarga ko‘maklashish istagida,
Har bir Tomon ushbu Shartnoma qoidalariga muvofiq boshqa Tomonga ayblov qo‘yish, sud jarayoni yoki tutib topshirishni taqozo etadigan huquqbuzarlik uchun jazoni o‘tash maqsadida so‘rayotgan Tomon talab qilayotgan istalgan shaxsni boshqa Tomonga tutib topshirishga rozidir.
1. Ushbu Shartnoma maqsadlarida so‘rov kelib tushgan vaqtda ikkala Tomon qonunchiligida kamida bir yil ozodlikdan mahrum etish yoki yanada jiddiyroq jazo belgilangan huquqbuzarliklar uchun tutib topshirishga olib keladigan huquqbuzarliklar sanaladi.
2. Tutib topshirish to‘g‘risida so‘rov so‘rayotgan Tomon sudi tomonidan tutib topshirishni taqozo etadigan har qanday huquqbuzarlik uchun ozodlikdan mahrum etish to‘g‘risida hukm chiqarilgan shaxsga taalluqli bo‘lsa, jazoni qolgan o‘tash muddati faqat 4 oydan kam bo‘lmagan taqdirdagina tutib topshirish amalga oshiriladi.
3. Ushbu modda maqsadlarida harakat ikkala Tomonning qonunchiligiga qarshi qaratilgan huquqbuzarlik ekanligini aniqlash uchun quyidagilarning ahamiyati yo‘q:
(a) Tomonlarning qonunchiligi huquqbuzarlikni tashkil etadigan xuddi ana shunday toifadagi huquqbuzarlik doirasida xulq-atvorni belgilaydimi yoki huquqbuzarlik shunday atama bilan nomlanadimi;
(b) tutib topshirilishi so‘ralayotgan shaxsga qarshi taxmin qilinayotgan xulq-atvorning majmui e’tiborga olinishi lozim va bu Tomonlarning qonunchiligi bo‘yicha huquqbuzarlik unsurlari farq qiladimi.
4. Agar shaxsning tutib topshirilishi soliq, bojxona, valyutaga oid yoki boshqa moliyaviy qonunchilikka qarshi huquqbuzarlik uchun talab qilinayotgan bo‘lsa, so‘ralayotgan Tomon qonunchiligi so‘rayotgan Tomonning qonunchiligi kabi shunday soliqlar yoki majburiyatlarni yoxud soliq, boj, bojxona yoki valyuta qoidalarini ko‘zda tutmaganligi asosida tutib topshirish rad etilmaydi.
5. Agar huquqbuzarlik so‘rayotgan Tomonning hududidan tashqarida amalga oshirilgan bo‘lsa, so‘ralayotgan Tomon qonunchiligi uning hududidan tashqarida shu kabi holatlarda amalga oshirilgan huquqbuzarlik uchun jazo belgilangan bo‘lsa, tutib topshirish amalga oshirilishi lozim. Agar so‘ralayotgan Tomon qonunchiligi buni ko‘zda tutmagan bo‘lsa, so‘ralayotgan Tomon o‘z ixtiyoriga ko‘ra tutib topshirishni amalga oshirishi mumkin.
6. Agar tutib topshirish to‘g‘risida so‘rov ulardan har biri ikkala Tomon qonunchiligiga ko‘ra jazoga tortiladigan huquqbuzarliklar turkumiga taalluqli bo‘lsa, lekin ulardan ba’zi birlari ushbu moddaning 1- va 2-bandlarida qayd etilgan shartlarni bajarmayotgan bo‘lsa, huquqbuzarlik uchun tutib topshirish, shaxs, hech bo‘lmaganda, tutib topshirishni taqozo etadigan jinoyatlarning biri uchun topshirilishi sharti bilan, amalga oshirilishi mumkin.
1. So‘ralayotgan Tomon tutib topshirish so‘ralayotgan bu huquqbuzarlikni siyosiy huquqbuzarlik yoki siyosiy huquqbuzarlik bilan bog‘liq bo‘lgan huquqbuzarlik deb belgilagan bo‘lsa. Siyosiy huquqbuzarlikka tayanish quyidagi huquqbuzarliklarni qamrab olmasligi lozim:
(a) Davlat rahbari yoki Hukumat rahbari shaxsiga qarshi yoxud uning oila a’zolarini qo‘lga olish yoki hayotiga suiqasd qilishga urinish yoki hujum qilish;
(b) ikkala Tomon ishtirok etayotgan ko‘p tomonlama xalqaro bitimlardan kelib chiqib, shu jumladan, lekin genotsid, terrorizm va odamlarni o‘g‘irlash to‘g‘risida bunday bitimlar bilan cheklanib qolmasdan, huquqbuzarlik yuzasidan Tomonlar yurisdiksiyani o‘rnatish yoki tutib topshirishni amalga oshirish majburiyatiga ega bo‘lishi.
2. Agar so‘ralayotgan shaxs so‘ralayotgan Tomon hududida tutib topshirish so‘ralayotgan huquqbuzarlik uchun sud javobgarligiga tortilgan bo‘lsa yoki sudlangan va hukm qilingan yo oqlangan bo‘lsa.
3. Tutib topshirish so‘ralayotgan huquqbuzarlik uchun jinoiy ta’qib etish yoki jazolash so‘ralayotgan Tomon qonunchiligiga ko‘ra muddat o‘tib ketganligi sababli tugatilgan yoki so‘ralayotgan Tomon hududida xuddi shunday huquqbuzarlik amalga oshirilgan bo‘lsa. So‘rayotgan Tomon qonunchiligiga muvofiq muddat o‘tib ketganligini to‘xtatib qo‘yishi mumkin bo‘lgan harakat va holatlar so‘ralayotgan Tomon uchun haqiqiy hisoblanadi va bu holda so‘rayotgan Tomon bunday muddat o‘tib ketganligi bilan bog‘liq bo‘lgan o‘z qonunchiligining qoidalari to‘g‘risida yozma arizani taqdim etadi.
4. Agar so‘ralayotgan Tomon tutib topshirish to‘g‘risida so‘rov so‘ralayotgan shaxsning irqi, dini, millati, jinsi, yoki siyosiy qarashlariga ko‘ra ta’qib etish va jazolash maqsadida taqdim etilgan, yoki mana shu sabablardan istalgan biri bo‘yicha ushbu shaxsga zarar yetkazilishi mumkin deb taxmin qilishga yetarlicha asoslarga ega bo‘lsa.
1. Tutib topshirish so‘ralayotgan huquqbuzarlik so‘ralayotgan Tomon qonunchiligiga muvofiq uning hududida to‘la yoki qisman amalga oshirilgan deb baholangan bo‘lsa;
2. So‘ralayotgan shaxs tutib topshirish so‘ralayotgan xuddi shunday huquqbuzarlik uchun uchinchi davlatda butkul oqlangan yoki sudlangan, hamda, agar chiqarilgan hukm to‘la ijro etilgan bo‘lsa yoki endi ijro qilina olinmasa;
3. Agar so‘ralayotgan Tomon ayrim hollarda so‘rayotgan Tomon huquqbuzarliklari va manfaatlarining jiddiyligini e’tiborga olib, so‘ralayotgan shaxsning shaxsiy holatlari tufayli tutib topshirish gumanitar sabablar bo‘yicha amalga oshirilmasligi mumkin deb hisoblasa;
4. Tutib topshirish so‘ralayotgan huquqbuzarlik oddiy jinoyat huquqi bo‘yicha emas, balki harbiy huquq bo‘yicha huquqbuzarlik bo‘lsa.
Agar so‘ralayotgan shaxs so‘ralayotgan Tomonda tutib topshirish so‘ralayotgan huquqbuzarlik uchun emas, balki boshqa biror-bir huquqbuzarlik uchun jinoiy ta’qib qilinayotgan yoki muddatni o‘tayotgan bo‘lsa, so‘ralayotgan Tomon so‘ralayotgan shaxsni topshirishi yoki jinoiy ta’qib yoxud belgilangan jazo muddatining to‘la yoki istalgan qismining tugashiga qadar topshirishni kechiktirishi mumkin. So‘ralayotgan Tomon so‘rayotgan Tomonni har qanday kechiktirish to‘g‘risida xabardor etishi lozim.
1. Tomonlardan hech biri ushbu Shartnoma asosida o‘z fuqarolarini tutib topshirish majburiyatini olmagan, biroq, so‘ralayotgan Tomon, o‘z ixtiyoriga ko‘ra, bunday shaxslarni lozim deb topsa tutib topshirishga haqlidir.
2. Agar so‘ralayotgan shaxsning tutib topshirilishi faqat fuqarolik asosida rad etilgan bo‘lsa, so‘ralayotgan Tomon, so‘rayotgan Tomonning iltimosiga ko‘ra, uning ma’murlariga ayblov qo‘yish uchun imkoniyat berishi lozim.
(a) so‘ralayotgan shaxsning shaxsi va mumkin bo‘lsa, fuqaroligi hamda turish joyini tavsiflangan hujjatlar;
(e) huquqbuzarlik uchun sud tomonidan ta’qib etishning muddati yoki jazoni ijro etish bilan bog‘liq bo‘lgan qonunchilikning bayoni.
3. Agar tutib topshirish to‘g‘risida so‘rov hali aybdor deb tan olinmagan shaxsga taalluqli bo‘lsa, u quyidagilar bilan ilova qilinishi lozim:
(a) so‘rayotgan Tomon sudi yoki boshqa vakolatli ma’muri tomonidan berilgan hibsga olish yoki ushlab turish uchun order nusxasi;
(b) so‘ralayotgan shaxsni hibsga olish yoki ushlab turish uchun yozilgan order aynan o‘sha shaxsga taalluqligini belgilovchi axborot;
(s) tutib topshirish so‘ralayotgan huquqbuzarlikni sodir etgan so‘ralayotgan shaxsni gumon qilish uchun asos bo‘lib xizmat qiladigan huquqbuzarlik bo‘yicha ayblov xulosasi.
4. Agar tutib topshirish to‘g‘risida so‘rov aybdor deb tan olingan shaxsga taalluqli bo‘lsa, u quyidagilar bilan ilova qilinishi lozim:
5. Ushbu Shartnoma qoidalariga muvofiq so‘rayotgan Tomon taqdim etadigan barcha hujjatlar tasdiqlanishi va so‘ralayotgan Tomon tiliga yoki ingliz tiliga bo‘lgan tarjima bilan ilova qilinishi lozim.
6. Ushbu Shartnoma maqsadlarida hujjat agar u so‘rayotgan Tomon sudyasi yoki boshqa mansabdor shaxs tomonidan imzolangan yoxud tasdiqlangan va so‘rayotgan Tomon vakolatli ma’murlarining rasmiy muhri bilan biriktirilgan bo‘lsa haqiqiy deb hisoblanadi.
1. Agar so‘ralayotgan Tomon ushbu Shartnomaga muvofiq tutib topshirishni amalga oshirish uchun tutib topshirish to‘g‘risida so‘rovni asoslash maqsadida taqdim etilgan axborot yetarli emas deb hisoblasa, bu Tomon o‘zi belgilagan vaqt ichida qo‘shimcha axborot taqdim etilishini talab qilishga haqlidir.
2. Agar tutib topshirilishi so‘ralayotgan shaxs hibsda bo‘lsa, va ushbu Shartnomaga muvofiq taqdim etilgan qo‘shimcha axborot yetarli bo‘lmasa yoki belgilangan vaqt ichida olinmagan bo‘lsa, bu shaxs ozod etilishi mumkin. Uning ozod etilishi so‘rayotgan Tomonga bu shaxsni tutib topshirish to‘g‘risidagi yangi so‘rovni yuborishiga to‘sqinlik qilmaydi.
3. Shaxs 2-bandga muvofiq ozod etilayotganda so‘ralayotgan Tomon imkon qadar tez orada bu haqda so‘rayotgan Tomonni xabardor etadi.
1. Kechiktirib bo‘lmaydigan hollarda tutib topshirish to‘g‘risida so‘rov yuborilgunga qadar Tomon so‘ralayotgan shaxsni vaqtincha hibsga olinishini iltimos qilishi mumkin. Vaqtincha hibsga olish to‘g‘risida so‘rov diplomatik kanallar orqali yoki bevosita O‘zbekiston Respublikasi Bosh prokuraturasi bilan Koreya Respublikasi Adliya vazirligi o‘rtasida yuborilishi mumkin.
2. Vaqtincha hibsga olish to‘g‘risida so‘rov yozma shaklda bo‘lishi va quyidagilarni o‘zida aks ettirishi lozim:
(e) hibsga olishni yoki ushlab turishni amalga oshirish uchun order, yoxud so‘ralayotgan shaxsga nisbatan ayblov xulosasi yoki ayblov hukmi;
3. Bunday ariza qabul qilinishi bilan so‘ralayotgan Tomon so‘ralayotgan shaxsning hibsga olinishini ta’minlash uchun zaruriy choralarni ko‘radi va so‘rayotgan Tomon natijalar to‘g‘risida zudlik bilan xabardor etiladi.
4. Hibsga olingan shaxs ozod etiladi qachonki, so‘rayotgan Tomon 7-moddada qayd etilgan tegishli hujjatlar bilan ilova qilingan tutib topshirish to‘g‘risida so‘rovni hibsga olingan kundan boshlab qirq besh (45) kun ichida taqdim etish imkoniga ega bo‘lmasa, agar so‘rov kelgusida olingan bo‘lsa, bu so‘ralayotgan shaxsni tutib topshirish bo‘yicha jarayon boshlanishiga to‘siq bo‘lmasligi sharti bilan.
So‘ralayotgan shaxs tutib topshirishni amalga oshirish yo‘riqnomasiga nisbatan shaxsning roziligi to‘g‘risida so‘ralayotgan Tomonning sud yoki boshqa vakolatli organlarini xabardor qilgan holda so‘rayotgan Tomon tutib topshirishni yengillashtirish uchun o‘z qonunchiligida ko‘zda tutilgan barcha zarur choralarni ko‘rishi lozim.
1. Ikki yoki undan ortiq davlatlardan aynan bir shaxsni ayni bir huquqbuzarlik yoki turli huquqbuzarliklar bo‘yicha tutib topshirish to‘g‘risida so‘rov olinsa, so‘ralayotgan Tomon shaxsni bu davlatlarning qay biriga tutib topshirishini aniqlab olib, o‘z qarori to‘g‘risida boshqa davlatlarni xabardor qilishi lozim.
2. Shaxs tutib topshiriladigan davlatni aniqlashda so‘ralayotgan Tomon barcha shart-sharoitlarni, jumladan quyidagilarni ko‘rib chiqishi lozim:
1. So‘ralayotgan Tomon tutib topshirish to‘g‘risidagi so‘rov bo‘yicha qaror qabul qilishi bilanoq bunday qaror to‘g‘risida so‘rayotgan Tomonni diplomatik kanallar orqali xabardor qiladi. Tutib topshirish to‘g‘risidagi so‘rovni ijro etishni butunlay yoki qisman rad qilish sabablari to‘g‘risida xabar qilinishi lozim.
2. So‘ralayotgan Tomon so‘ralayotgan shaxsni so‘rayotgan Tomonning tegishli ma’murlariga so‘ralayotgan Tomonning hududida belgilangan ikkala Tomon uchun qulay joyda topshirishi lozim.
3. So‘rayotgan Tomon shaxsni so‘ralayotgan Tomon hududidan so‘ralayotgan Tomon belgilaydigan ma’qul muddat ichida olib ketishi lozim va agar shaxs bu muddat ichida qabul qilinmagan bo‘lsa, so‘ralayotgan Tomon bu shaxsni ozod etishi va xuddi o‘sha huquqbuzarlik uchun topshirishni rad etishi mumkin.
4. Topshiriladigan shaxsni Tomon olib ketishi yoki boshqa joyga ko‘chirishiga to‘sqinlik qilayotgan hollarda, bu Tomon boshqa Tomonni bu haqda xabardor etishi lozim va bu holda ushbu moddaning 3-bandi qoidalari qo‘llanilmaydi. Ikkala Tomon ushbu modda qoidalari asosida topshirish yoki boshqa joyga ko‘chirishning yangi sanasini o‘zaro belgilaydilar.
1. Co‘ralayotgan Tomonning qonunchiligi ruxsat bergan darajada va rioya etilishi lozim bo‘lgan uchinchi tomonlarning huquqlariga rioya qilish sharti bilan so‘ralayotgan Tomon hududida aniqlangan, huquqbuzarlik oqibatida o‘zlashtirilgan yoki so‘rayotgan Tomonning so‘roviga binoan ashyoviy dalillar sifatida talab qilinishi mumkin bo‘lgan barcha mulklar tutib topshirish amalga oshirilayotgan bo‘lsa, topshirilishi lozim.
2. Agar so‘ralayotgan shaxsning o‘limi, yo‘qolib qolishi yoki qochishi oqibatida tutib topshirishning imkoni bo‘lmasa, so‘ralayotgan Tomonning so‘roviga binoan ushbu moddaning 1-bandida qayd etilgan mulk so‘ralayotgan Tomonga topshirilishi lozim.
3. Agar ushbu Tomon, so‘ralayotgan Tomon qonunchiligi talablariga muvofiq yoki uchinchi tomonlarning manfaatlarini himoya etish maqsadida topshirilgan mulkni qaytarish to‘g‘risida so‘rasa, har qanday topshirilgan mulk so‘ralayotgan Tomonga bepul qaytarilishi lozim.
1. Ushbu Shartnomaga ko‘ra tutib topshirilgan shaxsni so‘rayotgan Tomonda ushlab turish, ta’qib etish yoki sud javobgarligiga tortish mumkin emas, quyidagi hollar bundan mustasno:
(a) tutib topshirish bo‘yicha amalga oshirilgan huquqbuzarliklar yoki aynan o‘sha dalillarga asoslanib tutib topshirish amalga oshirilgan, boshqacha nomlangan huquqbuzarliklar, agar bunday huquqbuzarlik tutib topshirishga olib kelsa, yoki unchalik ahamiyatga ega bo‘lmagan huquqbuzarlik o‘z ichiga olsa;
(s) so‘ralayotgan Tomonning vakolatli ma’murlari shaxsni ushlab turishni amalga oshirishga rozi bo‘lgan huquqbuzarliklar bo‘yicha ta’qib qilish yoki sud javobgarligiga tortish;
(ii) mavjud bo‘lgan taqdirda so‘ralayotgan Tomonga tutib topshirilgan shaxsning huquqbuzarlikka taalluqli bergan ko‘rsatmalarining huquqiy yozmalari taqdim etilishi lozim; va
(iii) so‘rov ko‘rib chiqilgunga qadar so‘ralayotgan Tomon aytgan vaqt davomida tutib topshirilgan shaxs so‘rayotgan Tomon tarafidan ushlab turishi mumkin.
2. Ushbu Shartnomaga ko‘ra tutib topshirilgan shaxs, uning tutib topshirilishiga qadar bo‘lgan muddatda sodir etgan huquqbuzarlik bo‘yicha so‘ralayotgan Tomonning roziligisiz uchinchi davlatga tutib topshirilishi mumkin emas.
3. Ushbu moddaning 1- va 2-bandlari tutib topshirilgan shaxsni ushlab turish, ta’qib qilish yoki sud javobgarligiga tortishga yoki uni uchinchi davlatga tutib topshirilishiga monelik qilmaydi, agar:
(a) shaxs tutib topshirilganidan so‘ng so‘rayotgan Tomonning hududini tark etib, ixtiyoriy ravishda qaytsa; yoki
(b) shaxs ketishi mumkin bo‘lgan kundan boshlab qirq besh kun (45) davomida so‘rayotgan Tomonning hududini tark etmasa.
So‘rayotgan Tomon tutib topshirilgan shaxsga nisbatan jinoiy ish qo‘zg‘ash yoki unga nisbatan jazoni ijro etish yoxud bu shaxsni uchinchi davlatga tutib topshirish to‘g‘risida so‘ralayotgan Tomonni o‘z vaqtida xabardor qilishi lozim.
1. Bir Tomon, uchinchi davlat tomonidan tutib topshirilgan shaxsni, boshqa Tomon hududi orqali o‘z qonunchiligida ko‘zda tutilgan tashishga O‘zbekiston Respublikasi Bosh prokuraturasi va Koreya Respublikasi Adliya vazirligi o‘rtasida diplomatik kanallar yordamida yoki bevosita yozma so‘rov yuborish orqali hal qilinadi.
2. Tranzit Tomon hududida hech qanday qo‘nish rejalashtirilmaydi degan shart bilan havo transportidan foydalanishda tranzit to‘g‘risida ruxsat olish talab etilmaydi. Bu Tomonning hududida rejalashtirilmagan qo‘nish chog‘ida boshqa Tomondan ushbu moddaning 1-bandida ko‘zda tutilganidek tranzit tashish to‘g‘risida so‘rovning taqdim etilishini talab qilib olish mumkin.
1. So‘ralayotgan Tomon tutib topshirish to‘g‘risidagi so‘rov bilan bog‘liq uning yurisdiksiyasidagi ishni yuritish bo‘yicha kelib chiqadigan har qanday xarajatlarni qoplaydi.
2. So‘ralayotgan Tomon uning hududida tutib topshirilishi so‘ralayotgan shaxsning hibsga olinishi va ushlanishi yoki mulkni xatga olish hamda uni topshirish bilan bog‘liq xarajatlarni qoplaydi.
3. So‘rayotgan Tomon so‘ralayotgan Tomon hududidan tutib topshirilayotgan shaxsni topshirishda qilingan xarajatlar va tranzit xarajatlarini qoplaydi.
1. Tomonlar har bir Tomonning so‘roviga ko‘ra ushbu Shartnomani talqin qilish va qo‘llash bilan bog‘liq maslahatlashuvlarni olib boradilar.
2. O‘zbekiston Respublikasi Bosh prokuraturasi va Koreya Respublikasi Adliya vazirligi ushbu Shartnomaning alohida holatlarini ko‘rib chiqish bilan bog‘liq, shuningdek bajarish protseduralariga ko‘maklashish va yaxshilash maqsadida bir-birlari bilan maslahatlashuvlar olib boradilar.
1. Ushbu Shartnoma ratifikatsiya qilinishi lozim. Ushbu Shartnoma ratifikatsiya yorliqlari almashinuvidan so‘ng kuchga kiradi.
2. Ushbu Shartnoma u kuchga kirgan sanaga qadar va undan keyin sodir etilgan huquqbuzarliklarga nisbatan qo‘llaniladi.
3. Tomonlarning har biri istalgan vaqtda yozma xabar qilish orqali ushbu Shartnomaning amal qilishini to‘xtatishi mumkin. Ushbu Shartnoma bunday xabarnoma yuborilgan sanadan olti (6) oy o‘tgach amal qilishdan to‘xtaydi.
Ushbuni tasdiqlab, o‘zlarining tegishli hukumatlari tomonidan tegishlicha vakolatlangan quyida imzo chekuvchilar ushbu Shartnomani imzoladilar.
Toshkent shahrida 2003-yil 12-fevralda, ikki nusxada, o‘zbek, koreys va ingliz tillarida tuzildi, bunda barcha matnlar autentikdir. Talqin qilishda har qanday kelishmovchiliklar kelib chiqsa, ingliz tilidagi matn ustunlik qiladi.