12.04.2022 йилдаги ЎРҚ-763-сон
 LexUZ шарҳи
 LexUZ шарҳи
 LexUZ шарҳи
Тўловга қобилиятсизлик тўғрисидаги иш ушбу Қонуннинг 7-моддасига мувофиқ судга мурожаат этиш ҳуқуқига эга бўлган шахснинг (органнинг) аризаси асосида қарздор юридик шахс давлат рўйхатидан ўтган жойдаги, шунингдек қарздор жисмоний шахс ва (ёки) якка тартибдаги тадбиркорнинг яшаш жойидаги суд томонидан кўриб чиқилади.
 LexUZ шарҳи
Қарздорнинг тўловга қобилиятсизлиги тўғрисидаги ишлар Ўзбекистон Республикасининг Иқтисодий процессуал кодексида назарда тутилган қоидалар бўйича, ушбу Қонунда белгиланган ўзига хос хусусиятлар инобатга олинган ҳолда суд томонидан кўриб чиқилади.
 LexUZ шарҳи
Ушбу Қонуннинг 5-моддаси биринчи қисмида назарда тутилган аломатлар мавжуд бўлганда қарздор тўловга қобилиятсизлик тўғрисида иш қўзғатиш ҳақидаги ариза билан судга мурожаат этишга ҳақли.
Қарздорнинг, тугатиш комиссиясининг ёки тугатувчининг аризаси ушбу модданинг биринчи ва иккинчи қисмларида назарда тутилган ҳолатлар юзага келган пайтдан эътиборан бир ойдан кечиктирмай судга юборилиши керак.
Қарздорнинг раҳбари, тугатиш комиссияси аъзолари ёки тугатувчи томонидан судга қарздорга нисбатан тўловга қобилиятсизлик тўғрисида иш қўзғатиш ҳақида ариза тақдим этилмаганлиги ушбу Қонуннинг 9-моддаси учинчи қисмида назарда тутилган муддат тугаганидан кейин қарздорнинг юзага келган пул мажбуриятлари ва (ёки) солиқлар ҳамда йиғимлар бўйича мажбуриятлари қарздор раҳбарининг, тугатиш комиссияси аъзоларининг ёки тугатувчининг субсидиар жавобгарлигига сабаб бўлади.
Ушбу модданинг бешинчи қисмида назарда тутилган қоидалар жисмоний шахсларнинг тўловга қобилиятсизлиги тўғрисидаги ишлар кўриб чиқилаётганда қўлланилмайди.
Ушбу модда бешинчи қисмининг тўртинчи ва бешинчи хатбошиларида назарда тутилган, кредиторлар йиғилишининг мутлақ ваколатлари жумласига киритилган қарорлар, ушбу Қонун 86-моддасининг учинчи қисмида назарда тутилган қарздорнинг молиявий ҳолати тўғрисидаги муваққат бошқарувчининг хулосаси асосида қабул қилиниши мумкин.
Кредиторлар йиғилишида ушбу Қонун 12-моддаси бешинчи қисмининг иккинчи ва учинчи хатбошиларида кўрсатилган масалаларни кўриб чиқишда биринчи, иккинчи ва учинчи гуруҳ кредиторлари овоз бериш ҳуқуқига эга.
Кредиторлар йиғилишида ушбу Қонун 12-моддаси бешинчи қисмининг тўртинчи, бешинчи, олтинчи ва еттинчи хатбошиларида кўрсатилган масалаларни кўриб чиқишда биринчи ҳамда иккинчи гуруҳ кредиторлари овоз бериш ҳуқуқига эга.
Лозим даражада хабардор этиш деганда кредиторга, тегишли ваколатли органга, шунингдек ушбу Қонуннинг 12-моддасига мувофиқ кредиторлар йиғилишида иштирок этиш ҳуқуқига эга бўлган бошқа шахсга кредиторлар йиғилиши ўтказилиши ҳақидаги хабарни кредиторлар йиғилиши ўтказиладиган санадан камида икки ҳафта олдин почта алоқаси орқали ёки бундай хабар кредиторлар йиғилиши ўтказиладиган санадан камида беш кун олдин олинишини таъминловчи бошқа усулда юбориш тушунилади.
 LexUZ шарҳи
Суд бошқарувчиси кредиторлар қўмитасининг ёки ушбу модданинг биринчи қисмида кўрсатилган кредиторларнинг талабига биноан чақирилаётган кредиторлар йиғилиши кун тартибининг масалалари таърифига ўзгартишлар киритишга ҳақли эмас.
Кредиторлар йиғилиши кредиторлар қўмитасининг ёки ушбу модданинг биринчи қисмида кўрсатилган кредиторларнинг талабига биноан тегишли ариза билан суд бошқарувчисига мурожаат этилган пайтдан эътиборан кечи билан ўттиз кунлик муддат ичида суд бошқарувчиси томонидан чақирилади.
 LexUZ шарҳи
 LexUZ шарҳи
 LexUZ шарҳи
Ушбу модданинг биринчи қисмида назарда тутилган талабларга жавоб берадиган, фуқаролик ва иқтисодий суд ишларини юритишга ихтисослашуви бўйича лицензияга эга бўлган адвокат ҳам суд бошқарувчиси бўлиши мумкин.
Суд ушбу модданинг учинчи қисмида кўрсатилган асосларга мувофиқ тўловга қобилиятсизлик тўғрисидаги ишда иштирок этаётган шахслар тақдим этган далиллар бўлган тақдирда, суд бошқарувчилигига тавсия этилган номзодни тайинлашни рад этади ёки суд бошқарувчисини вазифаларини бажаришдан озод этади.
 LexUZ шарҳи
Қўшимча маълумот учун Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик кодексининг 52-бобига (Суғурта) ва «Суғурта фаолияти тўғрисида»ги Ўзбекистон Республикаси Қонунига қаранг.
Ушбу модданинг бешинчи қисмида кўрсатилган талаблар тўловга қобилиятсизликнинг соддалаштирилган тартибини амалга ошираётган суд бошқарувчиларига нисбатан татбиқ этилмайди.
ушбу Қонуннинг 26-моддасига мувофиқ ҳақ олишга;
Олдинги таҳрирга қаранг.
 LexUZ шарҳи
Агар суд бошқарувчиси зиммасига ушбу Қонуннинг 23-моддасига мувофиқ юклатилган вазифалар бажарилмаганлиги ёхуд лозим даражада бажарилмаганлиги қарздорга ёки кредиторларга зарар етказилишига олиб келган бўлса, бу суд бошқарувчисини ўз вазифаларини бажаришдан озод этиш учун асос бўлиб хизмат қилиши мумкин.
Суднинг депозит ҳисобварағига ўтказилган пул маблағларининг ўрни жисмоний шахснинг тўловга қобилиятсизлиги жараёнида қарздор жисмоний шахснинг мол-мулки ҳисобидан ушбу Қонун 221-моддасининг иккинчи қисмида назарда тутилган тартибда қопланади. Қарздор жисмоний шахснинг мол-мулки мавжуд бўлмаган тақдирда, агар кредиторлар йиғилишида бошқача келишув белгиланган бўлмаса, молиявий бошқарувчига ҳақ тўлаш суднинг депозит ҳисобварағига аризачи томонидан ўтказилган пул маблағлари билан чекланади.
 LexUZ шарҳи
Олдинги таҳрирга қаранг.
(29-модданинг учинчи қисми Ўзбекистон Республикасининг 2023 йил 28 ноябрдаги ЎРҚ-880-сонли Қонуни таҳририда — Қонунчилик маълумотлари миллий базаси, 29.11.2023 й., 03/23/880/0905-сон)
 LexUZ шарҳи
Ушбу Қонуннинг 5-моддаси биринчи қисмида назарда тутилган тўловга қобилиятсизлик аломатлари юзага келган тақдирда, қарздорнинг раҳбари бу ҳақда қарздорнинг муассисларига (иштирокчиларига), бошқарув органларига ёки қарздор мол-мулкининг эгасига ёзма шаклда хабар қилиши шарт.
 LexUZ шарҳи
Тўловга қобилиятсизлик тўғрисидаги иш ушбу Қонуннинг 5-моддаси биринчи қисмида назарда тутилган аломатлар мавжуд бўлганда суд томонидан қўзғатилиши мумкин, бундан ушбу Қонунда назарда тутилган ҳоллар мустасно.
 LexUZ шарҳи
Қарздорнинг ўзига нисбатан тўловга қобилиятсизлик тўғрисида иш қўзғатиш ҳақидаги аризасига Ўзбекистон Республикасининг Иқтисодий процессуал кодексида назарда тутилган ҳужжатлардан ташқари қарздорлик мавжудлигини, шунингдек кредиторларнинг талабларини қарздор тўла ҳажмда қаноатлантиришга қодир эмаслигини, қарздорнинг аризасига асос бўлган бошқа ҳолатларни тасдиқловчи ҳужжатлар илова қилинади.
Ушбу модданинг биринчи ва иккинчи қисмларида кўрсатилган ҳужжатларнинг асл нусхаси ёки тасдиқланган кўчирма нусхалари илова қилинади.
Кредиторнинг қарздорга нисбатан тўловга қобилиятсизлик тўғрисида иш қўзғатиш ҳақидаги аризасига Ўзбекистон Республикасининг Иқтисодий процессуал кодексида назарда тутилган ҳужжатлардан ташқари қарздорнинг кредитор олдидаги пул мажбуриятларини, шунингдек қарзи мавжудлигини ва унинг миқдорини тасдиқловчи ҳужжатлар, тўловга қобилиятсизликнинг соддалаштирилган тартиб-таомилида ҳамда жисмоний шахснинг тўловга қобилиятсизлиги тўғрисидаги ишда суд бошқарувчисига ҳақ тўлаш харажатлари тўланганлигини тасдиқловчи ҳужжат илова қилинади.
Ваколатли давлат органининг аризаси судга ушбу Қонуннинг 41 ва 43-моддаларида назарда тутилган талабларга риоя этилган ҳолда берилади.
Судья қарздорнинг тўловга қобилиятсизлиги тўғрисида иш қўзғатиш ҳақида Ўзбекистон Республикасининг Иқтисодий процессуал кодекси ва ушбу Қонун талабларига риоя этган ҳолда берилган аризани ўз иш юритувига қабул қилади.
Агар ушбу Қонун 37-моддасининг биринчи қисмида назарда тутилган шарт бузилган бўлса, судья қарздорга нисбатан тўловга қобилиятсизлик тўғрисида иш қўзғатиш ҳақидаги аризани қабул қилишни рад этади.
Агар қарздорга нисбатан тўловга қобилиятсизлик тўғрисида иш қўзғатиш ҳақидаги ариза ушбу Қонуннинг 39 — 45-моддаларида назарда тутилган талабларга мувофиқ бўлмаса, судья аризани қайтаради. Ариза билан мурожаат этиш қарздорнинг раҳбари учун мажбурий бўлган ва аризага ушбу Қонуннинг 40-моддасида назарда тутилган ҳужжатлар илова қилинмаган ҳолларда бундай ариза суд томонидан қабул қилинади, етишмаётган ҳужжатлар эса тўловга қобилиятсизлик тўғрисидаги ишни суд муҳокамасига тайёрлаш тартибида талаб қилиб олинади.
Ўзбекистон Республикасининг Иқтисодий процессуал кодексида кредиторларнинг талабларини таъминлаш бўйича назарда тутилган чора-тадбирлардан ташқари суд битимларни суд бошқарувчисининг розилигисиз тузишни тақиқлаб қўйишга, қимматли қоғозларни, валюта қимматликларини ва бошқа мол-мулкни сақлаш учун учинчи шахсларга топширишни қарздорнинг зиммасига юклатишга ҳамда қарздорнинг мол-мулки бут сақланишини таъминлашга қаратилган бошқа чора-тадбирлар кўришга ҳақли.
Суд ушбу модданинг учинчи қисмида назарда тутилган ҳолатлар юзага келгунига қадар кредиторларнинг талабларини таъминлашга доир чора-тадбирларни бекор қилишга ҳақли.
Қарздорга нисбатан тўловга қобилиятсизлик тўғрисида иш қўзғатиш ҳақидаги ариза юзасидан ёзма фикрда Ўзбекистон Республикасининг Иқтисодий процессуал кодексида назарда тутилган маълумотлар кўрсатилиши керак. Қарздорнинг ёзма фикри мавжуд эмаслиги тўловга қобилиятсизлик тўғрисидаги ишнинг кўрилишига монелик қилмайди.
Тўловга қобилиятсизлик тўғрисидаги ишни суд муҳокамасига тайёрлаш Ўзбекистон Республикасининг Иқтисодий процессуал кодексида назарда тутилган тартибда, ушбу Қонунда белгиланган ўзига хос хусусиятлар инобатга олинган ҳолда судья томонидан амалга оширилади.
 LexUZ шарҳи
 LexUZ шарҳи
Суд харажатлари, шу жумладан тўлов муддати кечиктирилган ёки бўлиб-бўлиб тўланадиган давлат божи бўйича харажатлар, маълумотларни ушбу Қонуннинг 53 ва 54-моддаларида назарда тутилган тартибда оммавий ахборот воситаларида эълон қилиш харажатлари, шунингдек суд бошқарувчиларига ҳақ тўлаш харажатлари қарздорнинг мол-мулки ҳисобидан навбатдан ташқари тўланади.
Кузатув, суд санацияси, ташқи бошқарув ёки тугатишга доир иш юритиш тартиб-таомиллари жараёнида суд бошқарувчиси берган аризалар, шу жумладан ўзи билан кредиторлар ўртасида, ўзи билан қарздор ўртасида келиб чиққан келишмовчиликлар тўғрисида ушбу Қонунга мувофиқ берилган аризалар, шунингдек кредиторларнинг ўз ҳуқуқ ва қонуний манфаатлари бузилганлиги хусусидаги шикоятлари олинган кундан эътиборан ўн беш кунлик муддатдан кечиктирмай суд томонидан кўриб чиқилади. Суд бошқарувчисининг аризасига, кредиторнинг шикоятига мазкур аризани ёки шикоятни кўриб чиқишда иштирок этаётган бошқа шахсларга уларнинг кўчирма нусхалари юборилганлигига оид далиллар илова қилиниши керак. Мазкур аризалар ва шикоятларни кўриб чиқиш натижалари юзасидан суд ажрим чиқаради. Бу ажрим устидан қонунда белгиланган тартибда ва муддатларда шикоят берилиши мумкин.
Суднинг ажрими устидан шикоят бериш ҳуқуқига эга бўлмаган шахслар томонидан берилган, шунингдек ушбу модданинг биринчи ва иккинчи қисмларида назарда тутилган тартибни бузган ҳолда ёки тегишли ариза ёхуд шикоятни тасдиқловчи далиллар илова қилинмаган ҳолда берилган ариза ва шикоятлар қайтарилиши керак.
Суднинг ушбу модданинг биринчи қисмида кўрсатилган келишмовчиликларни кўриб чиқиш натижалари тўғрисидаги ажримига апелляция шикояти суд томонидан ажрим чиқарилган пайтдан эътиборан ўн кун ичида берилади ва у судга келиб тушган пайтдан эътиборан ўн кун ичида кўриб чиқилиши лозим.
Ушбу модданинг иккинчи қисмида назарда тутилган асослардан ташқари тўловга қобилиятсизлик тўғрисидаги иш қўзғатилгунига қадар тузилган қуйидаги битимлар ҳақиқий эмас деб топилиши мумкин:
Ушбу Қонуннинг 70-моддасида назарда тутилган асослар мавжуд бўлганда, тугатишга доир иш юритиш тартиб-таомилини тамомлаш тўғрисида суд ажрими чиқарилгандан сўнг қарздорнинг ходимлари ёки собиқ ходимлари мол-мулк етарли эмаслиги сабабли қопланмай қолган қарздорлик масаласи бўйича субсидиар жавобгар бўладиган шахсларни субсидиар жавобгарликка тортиш тўғрисида судга мурожаат этишга ҳақли.
Ушбу Қонуннинг 70-моддасида назарда тутилган асослар бўйича субсидиар жавобгарликка тортиш тўғрисида ариза бериш ҳуқуқига эга бўлган шахс, субсидиар жавобгарликка тортиш учун тегишли асослар мавжудлигини билган ёки билиши керак бўлган кундан эътиборан уч йил ичида, бироқ қарздорни тугатишга доир иш юритишни тамомлаш ҳақида суд ажрими чиқарилгандан сўнг уч йилдан кечиктирмай судга субсидиар жавобгарликка тортиш тўғрисидаги ариза билан мурожаат қилиши мумкин.
Агар ушбу Қонуннинг 70-моддасида назарда тутилган асослар бўйича субсидиар жавобгарликка тортиш тўғрисидаги аризани кўриб чиқиш жараёнида субсидиар жавобгарлик миқдорини аниқлаш мумкин бўлмаса, суд аризани кўриб чиқишни субсидиар жавобгарликка тортиш учун зарур бўлган барча далиллар аниқлангунига ва кредитор билан ҳисоб-китоблар тугагунига қадар тўхтатиб туриш тўғрисида ажрим чиқаради. Ушбу ажрим устидан шикоят берилиши (протест келтирилиши) мумкин.
Ушбу модданинг биринчи қисмида назарда тутилган хабарнома юборилган санадан эътиборан йигирма кун ичида тугатиш бошқарувчиси судга кредиторлар томонидан субсидиар жавобгарликка тортиш тўғрисидаги талаб қилиш ҳуқуқидан фойдаланиш усулини танлаш натижалари ҳақидаги ҳисоботни юборади.
Кредитор ушбу модданинг иккинчи қисмида назарда тутилган муддат ичида ариза тақдим этмаган тақдирда, кредитор ушбу модда иккинчи қисмининг иккинчи хатбошисида назарда тутилган усулни танлаган деб ҳисобланади.
ушбу модда иккинчи қисмининг учинчи хатбошисида назарда тутилган усулни танлаган ҳар бир кредиторга ушбу Қонуннинг 150-моддасида назарда тутилган талабни қаноатлантириш навбати ва миқдори кўрсатилган ҳолдаги ижро ҳужжатини талабларининг суммасига мувофиқ беради;
Агар ушбу модда иккинчи қисмининг иккинчи хатбошисида назарда тутилган усулни танлаган кредиторларнинг талаблари суммаси мазкур модда иккинчи қисмининг учинчи ва тўртинчи хатбошиларида назарда тутилган усулни танлаган кредиторларнинг талаблари суммасидан ортиқ бўлса, тугатиш бошқарувчиси тўловга қобилиятсизлик тўғрисидаги иш доирасида субсидиар жавобгарлик бўйича қарзни ундиришни амалга оширади. Акс ҳолда, суд бошқарувчиси талаб қилиш ҳуқуқини сотиш ва бошқа кредитор фойдасига воз кечиш усулларини тасдиқлаш учун кредиторлар йиғилишини чақиради.
Агар субсидиар жавобгарликка тортиш тўғрисидаги суд ҳужжатининг ижросини таъминлаш ҳақидаги ижро варақаси тўловга қобилиятсизлик доирасидаги иш бўйича ундирувчи сифатида қарздорнинг номига берилган бўлса ва унинг ижроси ушбу Қонуннинг 140-моддасида назарда тутилган тугатишга доир иш юритиш муддатининг ошишига олиб келса, қарз бошқа шахс фойдасига талаблардан воз кечиш ёки қарзни бошқа шахсга ўтказиш орқали ундирилиши мумкин.
Агар субсидиар жавобгарликка тортиш тўғрисидаги ариза ушбу модданинг биринчи қисмига мувофиқ берилган бўлса, аризани кўриб чиқишда қуйидаги ҳаракатлар амалга оширилади:
Ушбу модданинг учинчи қисмида назарда тутилган ҳолатлар бўйича келишмовчиликлар бўлган тақдирда, қарздор контрагентининг шартномани ўзгартириш ёки бекор қилиш тўғрисидаги талаби суд томонидан тўловга қобилиятсизлик тўғрисидаги иш доирасида кўриб чиқилади.
Ушбу Қонун 150 ва 185-моддаларининг қоидалари ўзаро талабларни кўриб чиқишда инобатга олинмайди. Тарафлардан бири мажбуриятларни тугатиш тўғрисида маълум қилса, тарафларнинг қарама-қарши талаблари бир-бирига мос келган кундан эътиборан кучга кирган, яъни мажбуриятни бажариш муддати ўтган пайтдан эътиборан мажбуриятлар, тўлаш учун ариза тушган-тушмаганлигидан ёки қабул қилинган-қилинмаганлигидан қатъи назар, тугатилган деб ҳисобланади.
 LexUZ шарҳи
ушбу Қонуннинг 79-моддасида назарда тутилган ҳолларда кузатув тартиб-таомили даврида кредиторларнинг талабларини бажаришга эътирозлар билдиришга;
қарздорнинг мол-мулки бут сақланишини таъминлаш юзасидан қўшимча чоралар кўриш ҳақидаги, шу жумладан ушбу Қонуннинг 81-моддасида назарда тутилмаган битимларни муваққат бошқарувчининг розилигисиз тузишни тақиқлаш тўғрисидаги, мол-мулкни сақлаш учун учинчи шахсларга бериш ҳақидаги, шунингдек бундай чораларни бекор қилиш тўғрисидаги илтимоснома билан судга мурожаат этишга;
 LexUZ шарҳи
Муваққат бошқарувчи кредиторларнинг биринчи йиғилиши ўтказиладиган санани белгилайди ва бу ҳақда барча аниқланган кредиторларни, қарздор ходимларининг вакилини, шунингдек кредиторларнинг биринчи йиғилишида иштирок этиш ҳуқуқига эга бўлган бошқа шахсларни (органларни) хабардор қилади. Кредиторларнинг биринчи йиғилишини ўтказиш тўғрисида хабардор қилиш ушбу Қонуннинг 14-моддасида назарда тутилган тартибда муваққат бошқарувчи томонидан амалга оширилади. Кредиторларнинг биринчи йиғилиши қарздорга нисбатан тўловга қобилиятсизлик тўғрисида иш қўзғатиш ҳақидаги ариза иш юритишга қабул қилинганлиги тўғрисидаги суд ажримида суд мажлисини ўтказишнинг белгиланган санасига камида беш кун муддат қолганида ўтказилиши керак.
Талаблари ушбу Қонун 87-моддасининг биринчи қисмида назарда тутилган тартибда тақдим этилган ва кредиторларнинг талаблари реестрига киритилган кредиторлар кредиторлар биринчи йиғилишининг овоз бериш ҳуқуқига эга бўлган иштирокчиларидир.
Агар кредиторларнинг биринчи йиғилишида тўловга қобилиятсизлик тартиб-таомилларидан бирини қўллаш ҳақида қарор қабул қилинмаган бўлса ёки судга унинг қарорларидан ҳеч бири ушбу Қонуннинг 16-моддасида белгиланган муддатда тақдим этилмаган бўлса, суд доимий тўловга қобилиятсизлик аломатлари бўлган тақдирда, агар ушбу моддада бошқача қоида белгиланмаган бўлса, қарздорни банкрот деб топиш ва тугатишга доир иш юритишни бошлаш тўғрисида қарор қабул қилади. Доимий тўловга қобилиятсизлик аломатлари мавжуд бўлмаган тақдирда, суд қарздорнинг фаолиятини тиклаш тартиб-таомилларидан бирини жорий этиш тўғрисидаги масалани кредиторлар йиғилишида кўриб чиқиш учун тақдим этилган материалларни қайтаради.
 LexUZ шарҳи
Қаранг: Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик кодексининг 22-боби (Мажбуриятларнинг бажарилишини таъминлаш).
Қарзни тўлаш жадвалига мувофиқ қаноатлантирилиши лозим бўлган пул мажбуриятлари ва (ёки) солиқлар ҳамда йиғимлар бўйича кредиторнинг талаблари суммасига Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик кодексининг 327-моддасида назарда тутилган тартибда ва миқдорда фоизлар ҳисобланади. Бу фоизлар суд санациясини жорий этиш ҳақида суд ажрим чиқарган пайтдан эътиборан ва кредиторнинг талабини қаноатлантириш пайтигача, агар бундай қаноатлантириш рўй бермаса, — унда қарздорни банкрот деб топиш ва тугатишга доир иш юритишни бошлаш тўғрисида қарор қабул қилиш пайтигача кредиторнинг талаблари суммасига қўшиб ёзилиши лозим.
Кредиторлар йиғилишининг, мажбуриятларни бажариш таъминотини берган шахсларнинг ёки санация қилувчи бошқарувчининг қарздорнинг раҳбари суд санацияси режасини бажармаганлиги ёхуд лозим даражада бажармаганлиги ҳақидаги ёки қарздорнинг раҳбари қарздорнинг, кредиторларнинг, мажбуриятларни бажариш таъминотини берган шахсларнинг ҳуқуқлари ва қонуний манфаатларини бузадиган ҳаракатлар (ҳаракатсизлик) содир этганлиги тўғрисидаги маълумотларни ўз ичига олган илтимосномасига биноан суд қарздорнинг раҳбарини ўз вазифасини бажаришдан четлаштиришга ҳақлидир. Бундай ҳолларда суд қарздорнинг раҳбари вазифасини бажаришни санация қилувчи бошқарувчининг зиммасига юклатишга ҳақли. Суд қарздорнинг раҳбарини ўз вазифасини бажаришдан четлаштириш ҳақида ажрим чиқаради, бу ажрим устидан шикоят берилиши (протест келтирилиши) мумкин.
 LexUZ шарҳи
ушбу Қонун 96-моддасининг бешинчи қисмида назарда тутилган ҳолларда қарздорнинг битимлари ва қарорларини келишиб олишга ҳамда мазкур битимлар ва қарорлар ҳақида кредиторларга ахборот тақдим этишга;
ушбу Қонуннинг 63, 64 ва 65-моддаларида белгиланган тартибда қарздорнинг битимларини ҳақиқий эмас деб топиш тўғрисида судга ариза беришга;
ушбу Қонун 96-моддасининг тўртинчи қисмида назарда тутилган ҳолларда қарздорнинг раҳбарини ўз вазифасини бажаришдан четлаштириш ҳақидаги илтимоснома билан судга мурожаат қилишга;
Олдинги таҳрирга қаранг.
ушбу Қонуннинг 12-моддасида назарда тутилган ҳолларда кредиторларнинг йиғилишини чақириши;
Суд санацияси режасида қарздорнинг устав фондини (устав капиталини) камайтириш, ушбу Қонуннинг 130-моддасига мувофиқ қарздорнинг қўшимча эмиссиявий акцияларини чиқариш ва жойлаштириш, устав фондига (устав капиталига) қўшимча улуш киритиш ҳамда кредиторларнинг талабларини акцияларга айирбошлаш назарда тутилиши мумкин.
Кредиторларнинг қарзни тўлаш жадвалида назарда тутилган барча талаблари суд санацияси тартиб-таомилининг суд томонидан белгиланган муддати ўтишидан олдин қарздор томонидан қаноатлантирилган тақдирда, қарздорнинг раҳбари суд санацияси тартиб-таомили муддатидан илгари тамомланганлиги ҳақида судга ушбу Қонуннинг 104-моддасида назарда тутилган тартибда ҳисобот тақдим этади. Қарздор раҳбарининг суд санацияси тартиб-таомили муддатидан илгари тамомланганлиги тўғрисидаги ҳисоботи, санация қилувчи бошқарувчининг қарздор раҳбарининг ҳисоботига доир хулосаси ва кредиторларнинг шикоятлари суд томонидан мажлисда кўриб чиқилади.
Суд санацияси тартиб-таомилининг белгиланган муддати тугашига камида ўн беш кун қолганида қарздорнинг раҳбари ўтказилган суд санацияси тартиб-таомилининг натижалари ҳақида судга ҳисобот тақдим этиши шарт. Мазкур ҳисоботга қарздорнинг охирги санадаги ҳолатга кўра бухгалтерия баланси, қарздорнинг молиявий натижалари тўғрисидаги ҳисобот, қаноатлантирилган талаблар миқдори ва мазкур қаноатлантиришни тасдиқловчи ҳужжатлар, шунингдек санация қилувчи бошқарувчининг қарздор раҳбарининг ҳисоботига доир хулосаси, қаноатлантирилган талаблар миқдори кўрсатилган ҳолда кредиторларнинг талаблари реестри, талаблари қаноатлантирилмаган кредиторларнинг шикоятлари илова қилиниши керак. Қарздор раҳбарининг суд санацияси тартиб-таомилини ўтказиш натижалари ҳақидаги ҳисоботи ва кредиторларнинг шикоятлари суд томонидан мажлисда кўриб чиқилади.
Ташқи бошқарув тартиб-таомили учун белгиланган муддат ушбу модданинг учинчи қисмида белгиланган муддатлар доирасида кредиторлар йиғилишининг илтимосномасига, ваколатли давлат органининг қарорига ёки ташқи бошқарувчининг аризасига кўра суд томонидан қисқартирилиши ёки узайтирилиши мумкин.
Ушбу модданинг биринчи қисмида назарда тутилган пул мажбуриятлари ва (ёки) солиқлар ҳамда йиғимлар юзасидан мораторийнинг амал қилиш муддати ичида:
Ташқи бошқарув жорий этилган пайтдаги пул мажбуриятлари ва (ёки) солиқлар ҳамда йиғимлар бўйича кредиторлар талабларининг суммасига Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик кодексининг 327-моддасида назарда тутилган тартибда ва миқдорда фоизлар ҳисобланади. Бу фоизлар бир навбатдаги талабларга қарздорга нисбатан ташқи бошқарув жорий этилган санадан эътиборан ва суд томонидан шу навбат талаблари бўйича кредиторлар билан ҳисоб-китобларни бошлаш ҳақида ажрим чиқариладиган санага қадар ёки қарздорни банкрот деб топиш ва тугатишга доир иш юритишни бошлаш тўғрисида қарор қабул қилинадиган пайтга қадар ҳисобланади. Ҳисобланган фоизлар суммаси кредиторга асосий қарз суммасини тўлаш билан бир вақтда тўланиши лозим.
Мораторий кредиторларнинг ташқи бошқарувчи шартномани бажаришдан ушбу Қонуннинг 119-моддасига мувофиқ бош тортганлиги оқибатида етказилган зарарларнинг ўрнини қоплаш ҳақидаги талабларига нисбатан ҳам татбиқ этилади.
Ушбу модданинг иккинчи ва учинчи қисмларида назарда тутилган қоидалар бажарилиш муддати ташқи бошқарув тартиб-таомили жорий этилганидан кейин бошланган пул мажбуриятларига ва (ёки) солиқларга ҳамда йиғимларга нисбатан қўлланилмайди.
 LexUZ шарҳи
Қўшимча маълумот учун Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик кодексининг 57-бобига (Зарар етказишдан келиб чиқадиган мажбуриятлар) қаранг.
Кредиторларнинг йиғилиши томонидан қарор қабул қилишнинг ушбу Қонуннинг 17-моддасида назарда тутилган тартибига мувофиқ кредиторларнинг энг кўп овозини олган шахснинг номзоди судга таклиф этилади.
ушбу Қонуннинг 22-моддасига мувофиқ ташқи бошқарувчи этиб тайинланишига монелик қиладиган ҳолатлар аниқланган тақдирда.
ушбу Қонуннинг 118-моддасида назарда тутилган чекловларни ҳисобга олган ҳолда қарздорнинг мол-мулкини тасарруф этишга;
ушбу Қонуннинг 26-моддасига мувофиқ ҳақ олишга;
ушбу Қонуннинг 63 — 65-моддаларида белгиланган тартибда қарздорнинг шартномаларини ҳақиқий эмас деб топиш ҳақида судга ариза беришга;
Олдинги таҳрирга қаранг.
қарздорнинг шартномаларини бажариш ушбу Қонуннинг 119-моддасида белгиланган тартибда рад этилишини маълум қилишга.
Кредиторларнинг ташқи бошқарувчи томонидан аниқланган ўз талаблари миқдори, таркиби ва уларни қаноатлантириш навбати хусусидаги ушбу Қонуннинг 116-моддасида белгиланган муддатларда берилган эътирозлари суд томонидан мазкур эътирозлар олинган санадан эътиборан бир ойдан кечиктирмай кўриб чиқилади.
Ушбу модданинг иккинчи қисмида назарда тутилган ҳолларда шартнома барча тарафлар томонидан шундай шартнома юзасидан ташқи бошқарувчининг шартномани бажаришни рад этиши тўғрисидаги аризаси олинган пайтдан эътиборан бекор қилинган деб ҳисобланади.
Ушбу модданинг биринчи қисми нормалари бузилган ҳолда тузилган битимлар, агар улар илгари қарздорнинг ташқи бошқарувчиси вазифасини бажарган шахс томонидан тузилган бўлса, кредиторнинг, шунингдек янги тайинланган ташқи бошқарувчининг аризасига кўра суд томонидан ҳақиқий эмас деб топилиши мумкин.
Қарздорнинг тўлов қобилияти ушбу Қонуннинг 5-моддасида белгиланган тўловга қобилиятсизлик аломатлари мавжуд бўлмаган ва (ёки) кредиторлар томонидан билдирилган талаблардан воз кечилган тақдирда тикланган деб эътироф этилади.
Агар ушбу модданинг бешинчи қисмида назарда тутилган муддатларда судга ташқи бошқарув режаси тақдим этилмаган бўлса, суд қарздорни банкрот деб топиш ва тугатишга доир иш юритишни бошлаш ҳақида қарор қабул қилишга ҳақли.
Ушбу модданинг биринчи қисмида назарда тутилган чора-тадбирлардан ташқари ваколатли давлат органининг тақдимномасига биноан суд устав фондида (устав капиталида) давлат улуши бўлган қарздорнинг фаолият кўрсатмаётган объектларини консервация қилиш тўғрисида ажрим чиқариши мумкин.
Агар корхонани (бизнесни) мулкий мажмуа сифатида электрон онлайн-аукцион шаклидаги кимошди савдосида сотиш тўғрисидаги эълонда кўрсатилган муддат ичида битта ҳам буюртма келиб тушмаса ёки битта иштирокчидан буюртма тушган бўлса, кимошди савдоси амалга ошмаган деб топилади ва ушбу модданинг ўнинчи — ўн учинчи қисмларида назарда тутилган шартларда такрорий электрон онлайн-аукцион шаклидаги кимошди савдоси ўтказилади. Корхона (бизнес) мулкий мажмуа сифатида биринчи электрон онлайн-аукцион шаклидаги кимошди савдосида сотилмаган ҳолларда ҳам такрорий электрон онлайн-аукцион шаклидаги кимошди савдоси ўтказилади.
Такрорий электрон онлайн-аукцион шаклидаги кимошди савдосини ўтказиш мақсадида ташқи бошқарувчи кредиторлар йиғилишининг ёки кредиторлар қўмитасининг қарорига мувофиқ корхонани (бизнесни) мулкий мажмуа сифатида сотиш ҳақидаги янги хабарни амалга ошмаган деб топилган ёки корхона (бизнес) мулкий мажмуа сифатида сотилмаган электрон онлайн-аукцион шаклидаги кимошди савдосининг санасидан эътиборан ўн беш кун ичида, ушбу Қонуннинг мазкур моддасида ва 54-моддасида назарда тутилган тартибда эълон қилади. Бунда электрон онлайн-аукцион шаклидаги кимошди савдоси хабар эълон қилинган санадан эътиборан камида ўн беш кунлик муддат ўтгач, ўтказилади. Корхонани (бизнесни) мулкий мажмуа сифатида сотиш нархи кредиторлар йиғилишининг ёки кредиторлар қўмитасининг қарорига кўра босқичма-босқич пасайтирилиши мумкин, бунда пасайтириш миқдори аввалги кимошди савдосидаги нархнинг ўн фоизидан кўп бўлмаслиги керак. Агар мулкий мажмуа сифатида сотилаётган корхона (бизнес) дастлабки савдодаги бошланғич нархидан йигирма фоизгача камайтирилган нархда сотилмаса, кейинги такрорий савдонинг бошланғич нархи кредиторлар йиғилиши билан келишилган ҳолда белгиланиши мумкин. Бунда пасайтириш миқдори дастлабки савдодаги бошланғич нархдан эллик фоиздан ошмаслиги керак.
Мулкий мажмуа сифатида сотилаётган корхонанинг (бизнеснинг) олди-сотди шартномаси электрон онлайн кимошди савдоси ғолиби билан ташқи бошқарувчи ўртасида электрон онлайн-аукцион шаклидаги кимошди савдоси якунлари эълон қилинган кундан эътиборан ўн кундан кечиктирмай тузилади. Электрон онлайн-аукцион шаклидаги кимошди савдосида ғолиб чиққан шахс ва кимошди савдосининг ташкилотчиси кимошди савдоси ўтказилган куни ана шу савдонинг натижалари тўғрисидаги баённомани расмийлаштиради ва ушбу баённома шартнома кучига эга бўлади. Электрон онлайн-аукцион шаклидаги кимошди савдосида ғолиб чиққан шахс электрон онлайн-аукцион шаклидаги кимошди савдоси баённомасини ёки олди-сотди шартномасини имзолашдан бош тортган тақдирда ўзи тўлаган закалатдан маҳрум бўлади. Закалат суммаси электрон онлайн-аукцион шаклидаги кимошди савдоси ташкилотчиларининг ушбу тадбирни ўтказишга кетган чиқимлари чегириб ташланган ҳолда қарздорнинг активлари таркибига киритилади.
Қарздор мол-мулкининг баҳолаш қиймати кредиторларнинг талаблари реестрига мувофиқ талаблар суммасидан ошмаган тақдирда, қарздорнинг активлари ўрнини алмаштириш тўғрисида қарор қабул қилишни ёқлаб барча кредиторлар овоз берган тақдирда, кредиторлар йиғилиши мазкур қарорни қарздорнинг барча мол-мулкини қарздорнинг таъсис ҳужжатлари билан ваколат берилган бошқарув органининг розилигисиз акциядорлик жамиятининг устав фондига (устав капиталига) ёки бир нечта акциядорлик жамиятининг устав фондларига (устав капиталларига) киритиш йўли билан қабул қилиши мумкин. Бунда мазкур жамиятлар устав фондларининг миқдори киритилаётган мол-мулкнинг баҳоловчи ташкилот аниқлаган баҳолаш қиймати асосида белгиланади. Мазкур ҳолда қарздорнинг активлари ўрнини алмаштириш амалга оширилгунига қадар ташқи бошқарувчи томонидан иш ҳақи бўйича, алиментларни ундириш тўғрисидаги талабларни қаноатлантириш учун ҳисобварақдан пул маблағларини ўтказишни ёки беришни назарда тутувчи ижро ҳужжатлари, муаллифлик шартномалари юзасидан ҳақ тўлаш бўйича, қарздорнинг меҳнатга оид муносабатлардан ва уларга тенглаштирилган ҳуқуқий муносабатлардан келиб чиқувчи солиқлар ҳамда йиғимлар ва талаблар бўйича мажбуриятлари бажарилишини тенг даражада таъминлайдиган, шунингдек фуқароларнинг жиноят ёхуд маъмурий ҳуқуқбузарлик оқибатида ўз мол-мулкига етказилган зарарнинг ўрнини қоплашга доир талаблари бўйича қарзлар тўланиши шарт.
Кредиторлар билан ҳисоб-китоблар тамомланганидан кейин ташқи бошқарувчи ушбу Қонуннинг 158-моддаси талабларига мувофиқ ҳисобот тайёрлайди ва ушбу Қонуннинг 160-моддасида белгиланган тартибда қарздор корхонанинг тўловга қобилиятсизлик тартиб-таомилини тугаллайди.
Ижро этилиши ушбу модда биринчи қисмининг тўққизинчи хатбошисига мувофиқ тугатилган ижро ҳужжатлари қонунчиликда белгиланган тартибда давлат ижрочилари томонидан тугатиш бошқарувчисига ўтказилиши лозим. Қарздорнинг барча мажбуриятларини бажаришга фақат тугатишга доир иш юритиш доирасида йўл қўйилади.
Олдинги таҳрирга қаранг.
Тугатишга доир иш юритиш жараёнида тугатиш бошқарувчиси қарздорнинг мол-мулкини инвентаризация қилади ва унинг қийматини белгилайди. Тугатиш бошқарувчиси мазкур фаолиятни амалга ошириш учун баҳоловчи ташкилотни ва бошқа мутахассисларни уларнинг хизматлари учун қарздорнинг мол-мулки ҳисобидан ҳақ тўлаган ҳолда жалб этишга, агар кредиторлар йиғилиши ёки кредиторлар қўмитаси томонидан ҳақ тўлашнинг бошқа манбаи белгиланмаган бўлса, ҳақли. Устав фондида (устав капиталида) давлат улуши бўлган қарздорнинг мол-мулки баҳоланаётганда баҳоловчи ташкилот жалб этилиши шарт. Қарздорнинг кредиторлари йиғилиши ёки кредиторлари қўмитаси мазкур хизматлар ҳақини тўлаш мажбурияти зиммасига юклатиладиган, қилган харажатларининг ўрни кейинчалик қарздорнинг мол-мулки ҳисобидан навбатдан ташқари қопланадиган шахсни, агар унинг ўзи рози бўлса, тайинлашга ҳақли.
Қарздорнинг ягона ҳисобварақларидан кредиторларга тўловлар ушбу Қонуннинг 149, 150 ва 185-моддаларида назарда тутилган тартибда амалга оширилади ҳамда қуйидагилар тўланади:
Агар қарздорнинг бутун мол-мулки мажбуриятлар бажарилишининг таъминоти сифатида қабул қилинган бўлса ва мазкур мол-мулкни сотишдан тушган сумма кредиторларнинг қарздорнинг барча мол-мулки билан таъминланган талаблари суммасидан кам ёки унга тенг бўлиб қолса, у ҳолда ушбу кредиторларнинг талабларини қаноатлантириш ушбу Қонун 150-моддасининг биринчи қисмида назарда тутилган харажатларнинг ўрни қопланганидан ва талаблар қаноатлантирилганидан кейин ҳамда иш ҳақи тўлаш учун пул маблағлари берилишини назарда тутувчи тўлов ҳужжатлари бўйича талаблар қаноатлантирилганидан кейин амалга оширилади.
Қарздорнинг активлари ўрнини алмаштириш ушбу Қонуннинг 131-моддасида белгиланган тартибда ва шартлар асосида амалга оширилади.
Қаноатлантирилган талаблар, шунингдек қайси талаблар бўйича қарздан воз кечиш тўғрисида битимга эришилган бўлса, ўша талаблар ёки тугатиш бошқарувчиси томонидан ҳисобга олиниши билдирилган ёхуд мажбуриятларни тугатишнинг бошқа асослари бўлган талаблар кредиторларнинг қаноатлантирилган талаблари деб ҳисобланади. Талабни ҳисобга олиш, шунингдек қарздан воз кечиш орқали талабни қаноатлантиришга фақат билдирилган талабларни қаноатлантиришнинг навбати ва нисбати принципига риоя этилган тақдирда йўл қўйилади. Қарздан воз кечиш ҳақида битим имзолаш йўли билан кредиторлар талабларини қаноатлантиришга мазкур битим кредиторлар йиғилиши ёки кредиторлар қўмитаси билан келишилган тақдирда йўл қўйилади. Тугатишга доир иш юритишда қарздорнинг мажбуриятларини янгилаш тўғрисида битим тузиш йўли билан кредиторлар талабларини қаноатлантиришга йўл қўйилмайди.
ушбу Қонуннинг 22-моддасига мувофиқ тугатиш бошқарувчи этиб тайинланишига монелик қиладиган ҳолатлар аниқланган тақдирда.
қарздорнинг ушбу Қонуннинг 159-моддасида назарда тутилган мол-мулки тўғрисидаги маълумотлар.
Келишув битими фақат харажатларнинг ўрни қопланганидан ва ушбу Қонун 150-моддасининг биринчи қисмида назарда тутилган талаблар ҳамда иш ҳақини тўлаш учун пул маблағлари берилишини назарда тутувчи тўлов ҳужжатларига доир талаблар қаноатлантирилганидан кейин суд томонидан тасдиқланиши мумкин.
ушбу модданинг биринчи қисмида кўрсатилган харажатлар қопланганлигини ва талаблар қаноатлантирилганлигини тасдиқловчи ҳужжатлар;
Ушбу Қонун 165-моддасининг биринчи қисмида кўрсатилган харажатларнинг ўрнини қоплашга ва талабларни қаноатлантиришга доир мажбуриятлар бажарилмаган тақдирда суд келишув битимини тасдиқлашни рад этади.
Шаҳарни ташкил этувчи ҳамда унга тенглаштирилган корхонанинг тўловга қобилиятсизлиги тўғрисидаги иш ушбу Қонуннинг 5-моддасида назарда тутилган тўловга қобилиятсизлик аломатлари мавжуд бўлган тақдирда суд томонидан қўзғатилиши мумкин.
Олдинги таҳрирга қаранг.
(172-модданинг иккинчи қисми Ўзбекистон Республикасининг 2023 йил 28 ноябрдаги ЎРҚ-880-сонли Қонуни таҳририда — Қонунчилик маълумотлари миллий базаси, 29.11.2023 й., 03/23/880/0905-сон)
 LexUZ шарҳи
Олдинги таҳрирга қаранг.
(173-модданинг биринчи қисми Ўзбекистон Республикасининг 2023 йил 28 ноябрдаги ЎРҚ-880-сонли Қонуни таҳририда — Қонунчилик маълумотлари миллий базаси, 29.11.2023 й., 03/23/880/0905-сон)
Олдинги таҳрирга қаранг.
(173-модданинг иккинчи қисми Ўзбекистон Республикасининг 2023 йил 28 ноябрдаги ЎРҚ-880-сонли Қонуни таҳририда — Қонунчилик маълумотлари миллий базаси, 29.11.2023 й., 03/23/880/0905-сон)
Олдинги таҳрирга қаранг.
(173-модданинг учинчи қисми Ўзбекистон Республикасининг 2023 йил 28 ноябрдаги ЎРҚ-880-сонли Қонуни таҳририда — Қонунчилик маълумотлари миллий базаси, 29.11.2023 й., 03/23/880/0905-сон)
Олдинги таҳрирга қаранг.
(174-модданинг учинчи қисми Ўзбекистон Республикасининг 2023 йил 28 ноябрдаги ЎРҚ-880-сонли Қонуни таҳририда — Қонунчилик маълумотлари миллий базаси, 29.11.2023 й., 03/23/880/0905-сон)
Ушбу модданинг учинчи қисмида назарда тутилган талабларга риоя этилмаслиги қарздорни банкрот деб топиш ва тугатишга доир иш юритишни бошлаш учун асос бўлади.
Танловнинг мазкур модданинг иккинчи, учинчи ва тўртинчи қисмларида назарда тутилмаган шартлари фақат кредиторлар йиғилишининг розилиги билан ушбу Қонуннинг 17-моддасида назарда тутилган тартибда белгиланиши мумкин.
Олдинги таҳрирга қаранг.
(175-модданинг тўққизинчи қисми Ўзбекистон Республикасининг 2023 йил 28 ноябрдаги ЎРҚ-880-сонли Қонуни таҳририда — Қонунчилик маълумотлари миллий базаси, 29.11.2023 й., 03/23/880/0905-сон)
Ушбу Қонуннинг 103-моддаси талабларига мувофиқ суд санацияси тартиб-таомилини муддатидан илгари тугатиш фақат қишлоқ хўжалиги ишларининг тегишли даври тугайдиган муддатни ҳамда етиштирилган қишлоқ хўжалиги маҳсулотини реализация қилиш учун зарур бўлган вақтни ҳисобга олган ҳолда амалга оширилиши мумкин.
Агар ушбу модданинг иккинчи қисмида кўрсатилган шахслар бир ой ичида қишлоқ хўжалиги корхонасининг мол-мулкини ва мулкий ҳуқуқларини сотиб олиш истагини билдирмаган бўлса, суд бошқарувчиси ёки қарздорнинг раҳбари мол-мулк қонунчиликка мувофиқ реализация қилинишини амалга оширади.
Ушбу Қонуннинг 38-моддасида назарда тутилган шахслардан ташқари, Ўзбекистон Республикаси Марказий банки ва Фуқароларнинг банклардаги омонатларини кафолатлаш фонди ҳам банкнинг тўловга қобилиятсизлиги тўғрисидаги ишда иштирок этувчи шахслардир.
Ушбу Қонуннинг 38-моддасида назарда тутилган шахслардан ташқари, суғурта фаолиятини тартибга солиш соҳасидаги махсус ваколатли давлат органи ҳам суғурталовчининг тўловга қобилиятсизлиги тўғрисидаги ишда иштирок этувчи шахсдир.
Ушбу Қонуннинг 38-моддасида назарда тутилган шахслардан ташқари, қимматли қоғозлар бозорини тартибга солиш бўйича ваколатли давлат органи ҳам қимматли қоғозлар бозори профессионал иштирокчисининг тўловга қобилиятсизлиги тўғрисидаги ишда иштирок этувчи шахсдир.
 LexUZ шарҳи
Ушбу Қонуннинг 38-моддасида назарда тутилган шахслардан ташқари, қурилиш фаолиятини тартибга солиш соҳасидаги ваколатли давлат органи ҳам улуш киритиш асосидаги қурилиш бўйича қурувчининг (бундан буён матнда қурувчи деб юритилади) тўловга қобилиятсизлиги тўғрисидаги ишда иштирок этувчи шахсдир.
Жисмоний шахснинг тўловга қобилиятсизлиги тўғрисидаги иш ушбу Қонуннинг 195-моддасида назарда тутилган аломатлар мавжуд бўлган тақдирда суд томонидан қўзғатилиши мумкин.
Ушбу Қонун 9-моддаси биринчи қисмининг иккинчи хатбошисида назарда тутилган ҳолларда, агар жисмоний шахс барча мажбуриятларининг умумий суммаси базавий ҳисоблаш миқдорининг камида икки юз бараварини ташкил этса, бундай ҳолат юзага келган кундан эътиборан ўттиз кундан кечиктирмай жисмоний шахс ўзига нисбатан тўловга қобилиятсизлик тўғрисида иш қўзғатиш ҳақидаги ариза билан судга мурожаат қилиши керак.
Жисмоний шахсни тўловга қобилиятсиз деб топиш тўғрисидаги ариза ушбу Қонун 195-моддасида назарда тутилган тўловга қобилиятсизлик аломатлари мавжуд бўлган тақдирда судга берилиши мумкин.
Қарздор жисмоний шахсни тўловга қобилиятсиз деб топиш тўғрисидаги аризага ушбу Қонуннинг 40-моддасида назарда тутилган ҳужжатлардан ташқари қуйидаги ҳужжатлар илова қилинади:
Ушбу модданинг биринчи қисмида кўрсатилган суд қарори мавжуд бўлмаган тақдирда, жисмоний шахсни тўловга қобилиятсиз деб топиш ҳақидаги ариза кредитор томонидан қуйидаги талаблар бўйича берилиши мумкин:
Жисмоний шахсни тўловга қобилиятсиз деб топиш ҳақидаги аризага ушбу Қонуннинг 41 — 43-моддаларида назарда тутилган ҳужжатлар билан бирга якка тартибдаги тадбиркор мақоми мавжудлигини ёки йўқотилганлигини тасдиқловчи маълумотлар (агар бундай фаолият билан шуғулланган бўлса) илова қилинади.
Жисмоний шахснинг тўловга қобилиятсизлиги тўғрисидаги ишни қўзғатиш ҳақидаги ажримда суд қарздор жисмоний шахснинг зиммасига суднинг ажрими олинган кундан эътиборан ўн беш кунлик муддат ичида судга ушбу Қонуннинг 198-моддасида назарда тутилган ҳужжатлар илова қилинган ҳолдаги ёзма фикрини тақдим этиш мажбуриятини юклайди. Агар жисмоний шахснинг тўловга қобилиятсизлиги тўғрисидаги ариза қарздор жисмоний шахс томонидан берилган бўлса, бу қоида қўлланилмайди.
Суднинг жисмоний шахсни тўловга қобилиятсиз деб топиш тўғрисидаги аризани қаноатлантириш ва унинг қарзини таркибий жиҳатдан ўзгартириш тартиб-таомилини жорий этиш ҳақидаги ажрими, агар бундай ариза ушбу Қонуннинг 196-моддасида назарда тутилган асосларга кўра берилган бўлса, агар жисмоний шахснинг тўловга қобилиятсизлиги аломатлари исботланган ҳамда ушбу Қонуннинг 200-моддасида назарда тутилган ҳолатлардан лоақал биттаси содир бўлса, чиқарилади.
ушбу Қонун 200-моддасининг тўртинчи қисмида кўрсатилган асослар бўлмаса;
Ушбу модданинг биринчи қисмида назарда тутилган битимларни амалга ошириш билан боғлиқ низолар суд томонидан ҳал этилади.
Жисмоний шахснинг қарзини таркибий жиҳатдан ўзгартириш жараёнида қарздор жисмоний шахс ва (ёки) кредитор ушбу Қонуннинг 143-моддасида назарда тутилган муддат тугаган санадан эътиборан ўн кун ичида жисмоний шахснинг қарзини таркибий жиҳатдан ўзгартириш режасини молиявий бошқарувчига тақдим этишга ҳақли.
Ушбу модданинг биринчи қисмида назарда тутилган маълумотлар жисмоний шахснинг қарзини таркибий жиҳатдан ўзгартириш режасида кўрсатилади.
Агар ушбу Қонуннинг 221-моддасига мувофиқ қаноатлантирилиши керак бўлган жорий мажбуриятларга доир талабларнинг, кредиторларнинг талаблари реестрига киритилган биринчи ва иккинчи навбатдаги кредиторлар талабларининг тўлиқ қаноатлантирилиши назарда тутилган бўлса, кредиторлар йиғилиши томонидан маъқулланган жисмоний шахснинг қарзини таркибий жиҳатдан ўзгартириш режаси суд томонидан тасдиқланиши лозим.
Ушбу модданинг еттинчи қисмида назарда тутилган суд ажримлари устидан шикоят берилиши (протест келтирилиши) мумкин.
Ушбу модданинг бешинчи қисмида назарда тутилган суд ажримлари устидан шикоят берилиши (протест келтирилиши) мумкин.
Ушбу модданинг биринчи қисмида назарда тутилган ҳолларда кредитор ёки тегишли ваколатли орган жисмоний шахснинг қарзини таркибий жиҳатдан ўзгартириш тартиб-таомилини муддатидан илгари тугатиш тўғрисида судга мурожаат қилиш ҳуқуқига эга.
жисмоний шахс суд томонидан ушбу Қонун 200-моддасининг иккинчи қисмига мувофиқ зиммасига юклатилган мажбуриятни узрли сабабларсиз бажармаган бўлса;
Ушбу модданинг бешинчи қисмида назарда тутилган ҳолларда суд жисмоний шахснинг мол-мулкини сотиш тартиб-таомилини тамомлаш тўғрисидаги ажримда жисмоний шахсга нисбатан мажбуриятларни бажаришдан озод этиш ҳақидаги қоида қўлланилмаслигини кўрсатади, агар ушбу ҳоллар тўловга қобилиятсизлик тўғрисидаги иш тамомланганидан кейин аниқланган бўлса, суд қарздор жисмоний шахсни мажбуриятлардан озод этиш ҳақидаги қоида қўлланилмаслиги тўғрисида ажрим чиқаради.
Қарздор жисмоний шахс томонидан тузилган битимларни ҳақиқий эмас деб топиш тўғрисидаги ариза молиявий бошқарувчи томонидан ушбу Қонуннинг 63, 64 ва (ёки) 65-моддаларига асосан судга ўз ташаббусига кўра ёхуд кредиторлар йиғилишининг ёки кредиторлар қўмитасининг қарорига биноан, шунингдек кредитор ёки тегишли ваколатли орган томонидан берилиши мумкин.
Ушбу модданинг учинчи ва тўртинчи қисмларида назарда тутилган қоидалар якка тартибдаги тадбиркор мақомини йўқотган қарздор жисмоний шахсни банкрот деб топиш чоғида қўлланилмайди.
Суд кредиторлар томонидан билдирилган талабларни ушбу Қонун 233-моддасининг иккинчи қисмида назарда тутилган муддатда кўриб чиқади. Кўриб чиқиш натижаларига кўра суд кредиторларнинг талабларини қаноатлантириш тартиби ва миқдори ҳақида ажрим чиқаради.
Ушбу модданинг биринчи қисмида назарда тутилган ҳолатлар аниқланган тақдирда, тугатиш комиссияси (тугатувчи) юридик шахсга нисбатан тўловга қобилиятсизлик тўғрисида иш қўзғатиш ҳақидаги ариза билан судга ёки қонунчиликда назарда тутилган тегишли чоралар кўрилиши учун давлат солиқ хизмати органларига мурожаат этиши шарт.
Ушбу Қонун 238-моддасининг иккинчи қисмида назарда тутилган талабларнинг бузилганлиги юридик шахсларнинг ягона давлат реестрига юридик шахс тугатилганлиги тўғрисидаги ёзувни киритишни рад этиш учун асос бўлади.
Ушбу Қонун 238-моддасининг иккинчи қисмида назарда тутилган талабларнинг бузилишига йўл қўйган тугатиш комиссиясининг раиси ёки тугатувчи тугатилаётган юридик шахснинг пул мажбуриятлари ва (ёки) солиқлари ҳамда йиғимлари юзасидан қаноатлантирилмаган талаблар бўйича субсидиар жавобгар бўлади.
1) Ўзбекистон Республикасининг 1994 йил 5 майда қабул қилинган «Банкротлик тўғрисида»ги 1054-XII-сонли Қонуни (Ўзбекистон Республикаси Олий Кенгашининг Ахборотномаси, 1994 йил, № 5, 130-модда);
Ушбу Қонуннинг 14-боби 2023 йил 1 январдан эътиборан амалга киритилади.