LexUZ шарҳи
Мазкур Фармон Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 27 сентябрдаги ПФ-6075-сонли «Ўз аҳамиятини йўқотган қонунчилик ҳужжатларини қайта кўриб чиқиш тизимини жорий этиш орқали мамлакатда ишбилармонлик муҳитини яхшилаш чора-тадбирлари тўғрисида»ги Фармонига асосан ўз кучини йўқотган.
Республикада бозор инфратузилмасини шакллантириш, улгуржи ва биржа савдосини ривожлантириш борасида изчил ишлар олиб борилмоқда. Ўзбекистон Республикасининг «Биржалар ва биржа фаолияти тўғрисида»ги Қонуни қабул қилинди. Давлат эҳтиёжлари учун маҳсулот харид қилишни монополиядан чиқариш, товар-хом ашё биржаларидаги савдода контрактлар тузиш тартибини такомиллаштириш чора-тадбирлари амалга оширилди. Ўзбекистон товар-хом ашё биржаси, доимий ишловчи Республика ярмарка савдоси маркази — «Ўзкўргазмасавдо», улгуржи бозорлар тармоғи, бозор инфратузилмасининг бошқа бўғинлари ташкил қилинди.
Шу билан бирга, улгуржи ва биржа савдосининг мавжуд тизими самарасиз ишламоқда. Тайёр маҳсулотларни ва моддий-хом ашё ресурсларини биржа савдоларида сотиш ҳажми етарли даражада эмас. Келишувларни тузиш чоғида ҳамон эскича номақбул маъмурий-буйруқбозлик тамойиллари устун бўлиб, бунда моддий ресурслар сотувчилар билан истеъмолчилар ўртасида олдиндан тақсимлаб қўйилмоқда. Кўплаб биржа келишувлари амалда биржалар савдо сессияларида эмас, балки улардан ташқарида тузилмоқда. Рақобатчилик ва танлаш эркинлиги йўқ даражада. Талаб ва таклифнинг мутаносиблигига асосланган бозор механизмлари ҳали суст ишламоқда.
«Ўзулгуржибиржасавдо» уюшмаси фаолияти бозор иқтисодиётининг ҳозирги замон талабларига мос келмайди. Мавжуд ишлаб чиқариш ва омборхона имкониятларидан самарасиз фойдаланилмоқда. Улгуржи, биржа савдоси корхоналарининг сарф-харажатлари ва шунга кўра, савдо устама нархлари юқори даражададир. Моддий ресурсларнинг биржа савдоси асосан марказда жамланган. Кичик ва ўрта бизнес субъектлари ҳамда қурилиш ташкилотларининг бозор шароитида моддий-техника ресурсларини эркин харид қилишлари таъминланмаяпти.
Биржа ва ярмарка савдолари қониқарсиз ўтказилаяпти. Брокерлар малакаси, айниқса, вилоят товар-хом ашё биржаларида паст даражададир.
1. «Ўзулгуржибиржасавдо» уюшмасининг улгуржи ва биржа савдоси тизимини ташкил этиш борасидаги иши қониқарсиз деб топилсин.
2. «Ўзулгуржибиржасавдо» уюшмаси ва товар-хом ашё биржаларининг фаолиятини таҳлил этиш бўйича Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2001 йил 5 январдаги 10-сон фармойиши билан тузилган Махсус комиссиянинг, Давлат мулки қўмитасининг ва «Ўзулгуржибиржасавдо» уюшмаси муассисларининг қуйидаги таклифлари маъқуллансин:
Ўзбекистон улгуржи ва биржа савдоси бўйича республика акционерлик уюшмаси — «Ўзулгуржибиржасавдо»ни тугатиш тўғрисида.
Олдинги таҳрирга қаранг.
(2-банднинг учинчи хатбошиси Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2011 йил 3 мартдаги ПФ-4290-сонли Фармонига асосан чиқарилган — ЎР ҚҲТ, 2011 й., 9-сон, 85-модда)
Олдинги таҳрирга қаранг.
тугатилаётган «Ўзулгуржибиржасавдо» уюшмаси таркибида бўлган ҳудудий акциядорлик тижорат-воситачи компанияларни Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенгаши ва вилоят ҳокимликлари қарамоғига ўтказиб, улар зиммасига улгуржи ва майда улгуржи савдони ташкил этиш, кичик бизнес субъектлари, хусусий тадбиркорлар моддий-техника ресурсларини янада эркинроқ харид қилишлари учун шарт-шароит яратиш вазифаларини юклаш тўғрисида.
(2-банднинг тўртинчи хатбошиси Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2004 йил 8 январдаги ПФ-3376-сон Фармони таҳририда — Ўзбекистон Республикаси Қонун ҳужжатлари тўплами,2004 й., 1-2-сон, 9-модда)
3. Ўзбекистон республика товар-хом ашё биржасини тугатилаётган «Ўзулгуржибиржасавдо» уюшмаси таркибидан чиқариб, унинг фаолиятини мустақил бозор тузилмаси сифатида ташкил этиш мақсадга мувофиқ деб ҳисоблансин.
4. Вазирлар Маҳкамаси бир ой муддатда Ўзбекистон Республикасининг «Биржа ва биржа фаолияти тўғрисида»ги Қонунига биржа фаолиятини ташкил этишни яхшилашга, биржа битимларининг амалга оширилиши ҳамда биржа нархлари белгиланиши учун биржалар ва биржа савдоси қатнашчиларининг жавобгарлигини оширишга қаратилган зарур ўзгартиш ва қўшимчаларни белгиланган тартибда Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисига кўриб чиқиш учун тақдим этсин.
5. «Ўзбекистон шартномалар ва савдо бўйича давлат-акционерлик уюшмаси — «Ўзшартномасавдо»ни тугатиш ҳамда Ўзбекистон улгуржи ва биржа савдоси бўйича республика акционерлик уюшмаси — «Улгуржибиржасавдо»ни таъсис этиш тўғрисида» Ўзбекистон Республикаси Президентининг 1994 йил 28 февралдаги ПФ-772-сон Фармонининг 2 ва 3-бандлари ўз кучини йўқотган деб ҳисоблансин.
Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги ўн кун муддатда амалдаги қонунчиликка мазкур Фармондан келиб чиқадиган ўзгаришлар тўғрисида Вазирлар Маҳкамасига таклифлар киритсин.
6. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси бир ҳафта муддатда ушбу Фармонни амалга ошириш чора-тадбирлари тўғрисида қарор қабул қилсин.