O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Senatining Kengashi O‘zbekiston Respublikasi Bosh vaziri o‘rinbosarlarining yangi ish o‘rinlarini yaratish bo‘yicha amalga oshirilayotgan ishlar samaradorligi to‘g‘risidagi axborotini eshitib hamda Sirdaryo, Surxondaryo va Qashqadaryo viloyatlarida o‘tkazilgan o‘rganish natijalarini muhokama qilib, hududlarda aholining bandligini ta’minlash, ularni tadbirkorlik faoliyatiga yanada keng jalb qilish borasida muayyan ishlar amalga oshirilganligini qayd etadi.
Joriy yilning yanvar-mart oylarida ishsiz va chet elda ishlab qaytib kelgan 72,8 ming nafar fuqaroga mavjud bo‘sh ish o‘rinlariga ishga joylashishda ko‘maklashilgan.
“Temir daftar”, “Ayollar daftari” va “Yoshlar daftari” doirasida 13,2 ming nafar fuqaroga 31,6 mlrd so‘m subsidiya ajratilib, tadbirkorlik va o‘zini o‘zi band qilish orqali bandligi ta’minlangan.
Mahallalarga biriktirilgan hokim yordamchilari tavsiyasiga asosan 30,7 ming nafar fuqaro kasb-hunar va tadbirkorlik ko‘nikmalariga o‘qitishga jalb etilgan.
Shu bilan birga, ayrim soha va hududlarda yangi ish o‘rinlarini yaratish va aholi bandligini ta’minlashda kamchiliklarga yo‘l qo‘yilgan hamda mavjud imkoniyatlardan samarali foydalanilmagan.
Xususan, Sirdaryo, Surxondaryo va Qashqadaryo viloyatlarida yangi ish o‘rinlarini yaratishning prognoz parametrlari va uning har oylik ijrosi xalq deputatlari viloyat, tuman (shahar) Kengashlari muhokamasidan o‘tkazilmagan.
Shuningdek, yangi ish o‘rinlarini yaratish va aholi bandligini ta’minlash borasidagi ishlarni muvofiqlashtirib, mavjud muammolarni tezkor bartaraf etish maqsadida viloyatlarda shtablar faoliyati yo‘lga qo‘yilmagan.
Vazirlik, idoralar bilan viloyatlar hokimliklari o‘rtasida yangi ish o‘rinlari yaratish borasidagi hamkorlikning yo‘lga qo‘yilmaganligi oqibatida Bandlik va mehnat munosabatlari vazirligi huzuridagi Respublika shtabi va hokimliklarning ma’lumotlari o‘rtasida farq mavjud.
Xususan, Surxondaryo viloyati hokimligining ma’lumotida qurilish sohasida 1 498 ta yangi ish o‘rni yaratilib, belgilangan reja 139 foizga bajarilganligi qayd etilgan bo‘lsa-da, Vazirlar Mahkamasi ma’lumotida bu sohada 693 ta yangi ish o‘rni yaratilganligi ko‘rsatilgan.
Vazirlik va idoralar tomonidan tashkil etiladigan yangi ish o‘rinlarining manzilli ro‘yxatlari to‘liq shakllantirilmagan.
Bundan tashqari, yaratilgan ish o‘rinlari soni soliq organlari ma’lumotlar bazasidagi ma’lumotlar bilan solishtirilganda, manzilli ro‘yxat va loyihalar kesimida ish o‘rinlari yaratilganligi o‘z tasdig‘ini topmadi.
Xususan, Investitsiya dasturi doirasida ishga tushgan loyihalar bo‘yicha Sirdaryo viloyatida 1 173 ta ish o‘rnidan 1 170 tasida (99 foiz), Qashqadaryo viloyatida 417 ta ish o‘rnidan 386 tasida (93 foiz) va Surxondaryo viloyatida 731 ta ish o‘rnidan 583 tasida (80 foiz)da aholi bandligi ta’minlanmagan.
Qashqadaryo viloyatidagi paxta va g‘allachilik, meva-sabzavotchilik klasterlarida 3 060 ta yangi ish o‘rnining 2 537 tasi (83 foizi), Surxondaryo viloyatidagi fermer xo‘jaliklarida 3 484 ta yangi ish o‘rnining 883 tasi (25 foizi) amalda yaratilmagan.
Elektron auksion savdosiga chiqarilgan qishloq xo‘jaligiga mo‘ljallangan yer uchastkalari bo‘yicha yetarli ravishda targ‘ibot-tashviqot ishlari olib borilmaganligi sababli aholining xabardorligi past.
Natijada auksionga chiqarilgan yer maydonlarining Surxondaryo viloyatida 69 foizi, Qashqadaryo viloyatida 57 foizi va Sirdaryo viloyatida 48 foizida talabgor fuqarolardan arizalar kelib tushmaganligi sababli auksion o‘tkazilmagan deb hisoblangan.
Shu jumladan, Qashqadaryo viloyatida 2,8 ming gektar yer uchastkasi bir necha marotaba takroran savdoga chiqarilgan bo‘lsa-da, auksion samarasiz yakunlangan.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2022-yil 27-yanvardagi “Xizmatlar sohasini rivojlantirishga oid qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi PQ-104-soni qaroriga asosan xalqaro yo‘llar bo‘yida xizmat ko‘rsatish obyektlarini tashkil etish maqsadida Qashqadaryo viloyatida 4,3 gektar, Sirdaryo viloyatida 3,5 gektar va Surxondaryo viloyatida 2,0 gektar zarur infratuzilma bilan ta’minlangan yer uchastkalari tegishli tashkilotlar bilan kelishish ishlari yakunlanmaganligi sababli elektron auksion savdosiga hanuzgacha joylashtirilmagan.
Sirdaryo viloyatida yangidan faoliyatini boshlagan 794 ta yakka tartibdagi tadbirkordan 144 tasi bir oyning ichida faoliyatini vaqtincha to‘xtatib qo‘ygan.
O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi tomonidan Sirdaryo, Surxondaryo va Qashqadaryo viloyatlarida umumiy ovqatlanish korxonalarida o‘tkazilgan anonim so‘rovnoma natijalariga ko‘ra, ushbu sohada ishlovchi xodimlarning 55 foizi norasmiy band bo‘lganlardir.
“Usta-shogird” an’analari asosida mahallalarda yoshlarga hunar o‘rgatish yo‘nalishi bo‘yicha ish o‘rinlarini tashkil etish rejasi Qashqadaryo viloyatining Mirishkor, Muborak, Nishon va Yakkabog‘ tumanlarida umuman bajarilmagan.
Qurilish sohasida Qashqadaryo viloyatida 757 ta, Sirdaryo viloyatida 704 ta ish o‘rni rejaga nisbatan kam yaratilgan bo‘lsa, Surxondaryo viloyatida 1 150 ta yangi ish o‘rnining 583 tasi soliq organi ma’lumotlari bazasida qayd etilmagan.
Turizm va unga yo‘ldosh xizmat ko‘rsatish loyihalari hisobiga tashkil etilgan yangi ish o‘rinlari bir vaqtning o‘zida hududiy investitsiya dasturi doirasidagi loyihalarda ham takroran ko‘rsatilgan.
Xususan, Sirdaryo viloyatida turizm yo‘nalishida yaratilgan 156 ta yangi ish o‘rnining 91 tasi hududiy investitsiya dasturi doirasida yaratilgan ish o‘rinlari ma’lumotida ham qayd etilgan.
Qashqadaryo va Surxondaryo viloyatlarida sport sohasida yangi ish o‘rinlarini tashkil etish o‘z holiga tashlab qo‘yilgan, yaratiladigan ish o‘rinlarining manzilli ro‘yxati ishlab chiqilmagan.
Mehnat yarmarkalarida korxona va tashkilotlar yetarli miqdordagi bo‘sh ish o‘rinlari bilan ishtirok etgan bo‘lsa-da, ishsiz fuqarolarni yarmarkalarga jalb qilish, ularni taklif etilgan ish o‘rinlariga ishga joylashtirish bo‘yicha zarur choralar ko‘rilmagan.
Jumladan, Surxondaryo viloyatining Termiz tumanida o‘tkazilgan yarmarkada korxona va tashkilotlar 741 ta bo‘sh ish o‘rni bilan qatnashgan bo‘lsa, mazkur yarmarkaga bor-yo‘g‘i 13 nafar fuqaro jalb etilgan.
Qashqadaryo viloyatining Shahrisabz tumani, Surxondaryo viloyatining Termiz, Qiziriq, Qumqo‘rg‘on tumanlari va Termiz shahrida kasb-hunarga o‘qitilgan ishsizlarning bandligi ta’minlanmagan.
Yuqoridagilardan kelib chiqib, hudud va tarmoqlarda yangi ish o‘rinlarini yaratish, aholi bandligini ta’minlash borasida olib borilayotgan ishlar samaradorligini yanada oshirish maqsadida “Parlament nazorati to‘g‘risida”gi Qonunning 21-moddasiga muvofiq O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Senatining Kengashi qaror qiladi:
1. O‘zbekiston Respublikasi Bosh vaziri o‘rinbosarlarining yangi ish o‘rinlarini yaratish bo‘yicha amalga oshirilayotgan ishlar samaradorligi to‘g‘risidagi axboroti ma’lumot uchun qabul qilinsin.
2. O‘zbekiston Respublikasi Investitsiyalar va tashqi savdo vazirligi, Qishloq xo‘jaligi vazirligi, Qurilish vazirligi, Sportni rivojlantirish vazirligi, Sirdaryo, Surxondaryo hamda Qashqadaryo viloyatlari hokimliklariga yangi ish o‘rinlarini yaratish va aholi bandligini ta’minlashda mas’uliyatsizlik bilan yondashganligi ko‘rsatib o‘tilsin.
bir oy muddatda 2022-yilning o‘tgan davri mobaynida yangi ish o‘rinlarini yaratishning prognoz parametrlari ijrosini sohalar va yo‘nalishlar kesimida chuqur tahlil qilib, tegishli hukumat a’zolari va mutasaddilarning mas’uliyatini oshirish choralarini ko‘rsin hamda natijasi yuzasidan Senatga axborot kiritsin;
bir oy muddatda soha va yo‘nalishlar kesimida yaratilgan ish o‘rinlarini muvofiqlashtirgan holda monitoring qilib borish imkoniyatini beruvchi maxsus elektron tizimni joriy etish choralarini ko‘rsin. Bunda:
qishloq xo‘jaligi sohasida ijara huquqi asosida beriladigan yer maydonlarini ular auksion savdolari natijasiga ko‘ra haqiqatda fuqarolarga ajratilib, dehqon xo‘jaligi davlat ro‘yxatidan o‘tkazilgandan so‘ng hisobga olish;
qishloq xo‘jaligida mavsumiy va vaqtinchalik ish o‘rinlarida band bo‘lgan fuqarolarning hisobini manzilli ro‘yxati asosida yuritish tizimini yo‘lga qo‘yish masalalari nazarda tutilsin;
yangi ish o‘rinlarini yaratish va aholi bandligini ta’minlashda sustkashlikka yo‘l qo‘ygan, prognoz ko‘rsatkichlarini bajarmagan Sirdaryo viloyatining Guliston va Sirdaryo tumanlari, Surxondaryo viloyatining Angor, Jarqo‘rg‘on, Oltinsoy, Sariosiyo, Termiz va Qumqo‘rg‘on tumanlari, Qashqadaryo viloyatining Kasbi, Muborak, Yakkabog‘, Qarshi va G‘uzor tumanlari mas’ul rahbarlariga nisbatan javobgarlik choralarini ko‘rish;
mehnatga layoqatli ishsiz aholi o‘rtasida “E-auksion.uz” elektron savdo platformasiga qo‘yilgan yer maydonlari bo‘yicha targ‘ibot-tashviqot ishlarini olib borishda hokim yordamchilarining faolligini oshirish;
yangi ish o‘rinlarini yaratishga mas’ul vazirlik va idoralar bilan birgalikda tuman (shahar) va sohalar kesimida joriy yilning birinchi choragida tashkil etilgan yangi ish o‘rinlarining to‘liq manzilli ro‘yxatini shakllantirish;
viloyat hokimliklari huzurida tashkil etilgan ish bilan ta’minlashga ko‘maklashish maqsadli jamg‘armasi mablag‘laridan foydalanish samaradorligini tanqidiy qo‘rib chiqish va jamg‘arma faoliyatini takomillashtirish;
bo‘sh ish o‘rinlari bo‘yicha mehnat yarmarkalarini nafaqat shahar va tumanlar markazida, balki mahallalararo tashkil etish bo‘yicha chora-tadbirlarni belgilash;
mehnatga layoqatli ishsiz fuqarolarni kasb-hunarga tayyorlash dasturlari ijrosini o‘z vaqtida ta’minlash, bunda o‘quv markazlari imkoniyatlaridan unumli foydalanish, o‘qishni tugatgan ishsizlarning bandligini ta’minlash, mehnat yarmarkalari natijadorligini oshirish bo‘yicha tegishli choralar ko‘rsin.
yuridik shaxslarda band bo‘lganlar, yakka tartibdagi tadbirkorlar va ularning yollanma ishchilari, o‘zini o‘zi band qilgan shaxslar hamda dehqon xo‘jaliklarida band bo‘lgan aholining hisobini yuritish bo‘yicha alohida tartib ishlab chiqsin va uning amaldagi tizim bilan integratsiyalashuvini;
ish o‘rinlari to‘g‘risidagi ma’lumotlarning haqiqiyligini ta’minlash maqsadida Bandlik va mehnat munosabatlari vazirligi huzurida tashkil etilgan Respublika shtabiga ularning so‘roviga asosan ma’lumotlar taqdim etilishini;
ishga qabul qilingan va o‘zini o‘zi band qilgan fuqarolarning mehnat munosabatlarini o‘rnatilgan tartibda rasmiylashtirish orqali budjetga soliq tushumlari oshirilishini ta’minlasin.
yangi ish o‘rinlari yaratish dasturi, yaratiladigan ish o‘rinlarining manzilli ro‘yxati hamda sohalar va yo‘nalishlar kesimida mavjud bo‘sh ish o‘rinlari;
aholining qonuniy mehnat faoliyatini kafolatlash bo‘yicha yaratilgan imtiyozlar va ajratilgan subsidiyalar;
o‘tkazilishi rejalashtirilgan mehnat yarmarkalari to‘g‘risidagi axborotlar joylashtirilishi va doimiy ravishda yangilab borilishini ta’minlasin;
hokim yordamchilari faoliyatini muvofiqlashtirib boruvchi shtablar faoliyatini takomillashtirgan holda, ularda yangi ish o‘rinlarini yaratish ishlarini doimiy ravishda monitoring qilib borilishini yo‘lga qo‘ysin;
O‘zbekiston Respublikasi Investitsiyalar va tashqi savdo vazirligi bilan birgalikda bir oy muddatda:
investitsiya dasturi doirasida tashabbuskorlar tomonidan rad etilib, istiqbolsiz deb topilgan loyihalar o‘rniga yangi loyihalarni shakllantirsin va o‘rnatilgan tartibda Vazirlar Mahkamasiga kiritsin;
investitsiya dasturi loyihalarini o‘z vaqtida ishga tushirish yuzasidan zarur choralar ko‘rsin hamda foydalanishga topshirilgan loyihalar doirasida yaratilgan ish o‘rinlari bo‘yicha fuqarolar ishga joylashgani rasmiylashtirilganiga alohida e’tibor qaratsin;
ushbu band ijrosi yuzasidan amalga oshirilgan ishlar to‘g‘risidagi batafsil axborotni Oliy Majlis Senatiga bir oy muddatda taqdim etsin.
6. Qoraqalpog‘iston Respublikasi Jo‘qorg‘i Kengesi, xalq deputatlari viloyat, tuman va shahar Kengashlariga:
O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Senatining 2022-yil 4-fevraldagi SQ-478-IV-sonli Qarorining 6-ilovasida keltirilgan namunaviy tartibga muvofiq joylarda yangi ish o‘rinlarini yaratish va aholi bandligini ta’minlash ishlari samaradorligi ustidan nazoratini amalga oshirish;
mahalliy budjetning qo‘shimcha manbalari negizida yangi ish o‘rinlarini yaratishga va mablag‘lar aholi bandligini ta’minlash maqsadlarini ko‘zda tutuvchi tadbirlarga yo‘naltirilishiga alohida e’tibor qaratish;
har chorakda xizmatlar sohasini rivojlantirish bo‘yicha ko‘rilayotgan choralar, hokim yordamchilarining mahallada tadbirkorlikni rivojlantirish va kambag‘allikni qisqartirish bo‘yicha “Yo‘l xaritalari” ijrosini muhokama qilib, mutasaddi rahbarlar faoliyatiga tanqidiy baho berib borish tavsiya etilsin.
7. O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Senatining tegishli qo‘mitalari ushbu Qarorda belgilangan vazifalarning vazirlik va idoralar tomonidan o‘z vaqtida va sifatli ijro etilishini nazorat qilib borsin.