LexUZ sharhi
Mazkur qaror O‘zbekistan Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2022-yil 21-iyuldagi 396-sonli “Qonunchilik bazasini yanada tizimlashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qaroriga asosan o‘z kuchini yo‘qotgan.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Yerdan foydalanish samaradorligini oshirish to‘g‘risida” 1994-yil 24-noyabrdagi Farmoniga muvofiq Vazirlar Mahkamasi qaror qiladi:
yer maydonlari ajratish bo‘yicha doimiy ishlovchi maxsus komissiya to‘g‘risidagi Nizom 1-ilovaga muvofiq;
Qoraqalpog‘iston Respublikasida foydalanilmayotgan yerlarni hamda past rentabelli va zarar ko‘rib ishlovchi qishloq xo‘jaligi korxonalarining yerlarini fuqarolarga meros qilib qoldirish sharti bilan umrbod egalik qilishlari uchun, tajriba tariqasida berish haqidagi Nizom 2-ilovaga muvofiq tasdiqlansin.
2. Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklari bir hafta muddatda tumanlar va shaharlarda fuqarolarga meros qilib qoldirish sharti bilan umrbod egalik qilishlari uchun yer maydonlarini sotishning tashkiliy ishlarini hal etish maqsadida yer maydonlari ajratish bo‘yicha doimiy ishlovchi maxsus komissiyalar tashkil etilishini ta’minlasinlar.
3. O‘zbekiston Respublikasi Davlat mulki qo‘mitasi tumanlar va shaharlar hokimliklarining takliflari bo‘yicha joylarda sotish huquqisiz fuqarolarga meros qilib qoldirish sharti bilan umrbod egalik qilishlari uchun yer maydonlarini sotishga oid kimoshdi savdolarini tashkil etsinlar.
Oldingi tahrirga qarang.
(3-bandning ikkinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1995-yil 11-apreldagi 126-sonli qaroriga muvofiq o‘z kuchini yo‘qotgan)
Oldingi tahrirga qarang.
(4-band O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1995-yil 26-dekabrdagi 475-sonli qaroriga muvofiq o‘z kuchini yo‘qotgan)
5. O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi va Davlat mulki qo‘mitasi bir oy muddatda Vazirlar Mahkamasiga:
erning amaldagi bahosini hisobga olgan holda yakka tartibda uy-joy qurilishi va shaxsiy yordamchi xo‘jalik yuritish uchun beradigan erning yangi soliq stavkalarini tasdiqlash to‘g‘risida;
6. O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi, Moliya vazirligi Davlat mulki qo‘mitasi, Markaziy banki bir oy muddatda meros qoldirish sharti bilan umrbod egalik qilish huquqini beradigan kimoshdi savdosida sotib olingan yer maydonlarini yakka tartibda uy-joy qurilishiga maqsadli kreditlar olish uchun bankka garov qo‘yish tartibi va shartlari to‘g‘risidagi takliflarni tayyorlasinlar Vazirlar Mahkamasiga kiritsinlar.
7. Mazkur qarorning bajarilishini nazorat qilish Bosh vazirning birinchi o‘rinbosari I.X. Jo‘rabekov zimmasiga yuklansin.
1. Mazkur Nizom shaharlar va tumanlar hokimliklari huzuridagi erdan samarali foydalanish bo‘yicha doimiy ishlovchi maxsus komissiyalarning funksiyalarini va ish tartibini belgilaydi.
2. Maxsus komissiya tumanlar va shaharlar hokimlarining qarori bilan Davlat mulki qo‘mitasi, moliya, soliq, tabiatni muhofaza qilish organlari, yer tuzish, suv xo‘jaligi xizmatlari, fuqarolarning o‘zini-o‘zi boshqarish organlari vakillaridan va boshqa mutaxassislardan iborat tarkibda tuziladi. Komissiya a’zolari orasidan rais, raisning o‘rinbosari, komissiya kotibi tayinlanadi.
3. Komissiya o‘z faoliyatida O‘zbekiston Respublikasi qonunlariga, O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi qarorlariga, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining farmonlari va qarorlariga, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarorlari va farmoyishlariga, Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashining, tegishli viloyat, shahar va tuman hokimliklarining qarorlariga, boshqa normativ hujjatlarga, shuningdek, mazkur Nizomga amal qiladi.
o‘z hududi bo‘yicha yerlarning toifalari va sifatiga ko‘ra (tuproq boniteti, zarar ko‘rib ishlovchi va past rentabelli qishloq xo‘jaligi korxonalari va boshqalar) hisobga olinishini ta’minlaydi, yerlarning suv bilan ta’minlanganlik darajasini, suv xo‘jaligi inshootlari bilan jihozlanganligini va boshqalarni hisobga oladi;
meros qilib qoldirish sharti bilan umrbod egalik qilish uchun sotib olingan, merosga olingan yerlarning maqsadli foydalanilishini nazorat qiladi;
yer maydonlarini meros qilib qoldirish sharti bilan umrbod egalik qilish uchun kimoshdi savdosida sotish haqida;
yerdan foydalanishning belgilangan tartibi buzilgan taqdirda olib qo‘yish haqida takliflar kiritadi.
5. Komissiya korxonalar, tashkilotlar va muassasalardan axborotni so‘rab olish hamda o‘z funksiyalarini bajarish uchun mutaxassislarni jalb etish huquqiga ega bo‘ladi.
6. Komissiya faoliyatini amalga oshirish bilan bog‘liq xarajat tegishli mahalliy budjet mablag‘lari hisobidan amalga oshiriladi.
8. Qarorlar komissiya tomonidan ochiq ovoz berish yo‘li bilan qilinadi va uning a’zolarining 50 foizdan ortig‘i ovoz bersa haqiqiy hisoblanadi.
2. Foydalanilmayotgan yerlar deganda egalik qilish, foydalanish berilmagan yerlar, ijaraga berilmagan yerlar, zaxira yerlar, shuningdek, korxonalar, muassasalar, tashkilotlar va fuqarolarga berilgan, biroq “Yer to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonunining 13-moddasi 10-bandida nazarda tutilgan muddatlarda foydalanilmagan yerlar tushuniladi.
3. Foydalanilmayotgan yerlarni sotish mahalliy hokimiyat organlari tomonidan tuzilgan va tasdiqlangan registrlar bo‘yicha amalga oshiriladi.
4. Foydalanilmayotgan yerlar hamda past rentabelli va zarar ko‘rib ishlovchi qishloq xo‘jaligi korxonalarining yerlari fuqarolarga sotish huquqisiz meros qilib qoldirish sharti bilan umrbod egalik qilish huquqi berilgan holda sotiladi.
5. Ko‘rsatib o‘tilgan yerlardan qishloq xo‘jaligi mahsulotlari yetishtirish va ularni qayta ishlash, yakka tartibdagi uy-joy qurilishi, ishlab chiqarish va ijtimoiy infrastrukturani shakllantirish, shuningdek, belgilangan tartibda boshqa ishlab chiqarish maqsadlari foydalaniladi.
6. Yerlarni sotish Davlat mulki qo‘mitasi organlari tomonidan kimoshdi savdosida yoki tanlov asosida amalga oshiriladi.
7. Yer maydonlari kimoshdi savdosi yoki tanlov g‘oliblariga beriladi, ularga meros qilib qoldirish sharti bilan umrbod egalik huquqini beruvchi dalolatnoma beriladi.
a) bu yerlar joylashgan tuman yoki shahar aholisi ularni sotib olishda ustunlik huquqiga ega bo‘ladilar;
b) ikkinchi navbatda sotib olish huquqi Qoraqalpog‘iston Respublikasining qolgan boshqa aholisiga beriladi;
v) “a” va “b” —kichik bandlarda ko‘rsatilgan xaridorlar bo‘lmagan taqdirda tanlov — kimoshdi savdosida sotib olishga O‘zbekiston Respublikasining qolgan boshqa hududida yashovchi aholi, shuningdek xorijiy jismoniy shaxslar qo‘yiladi.
9. Meros qilib qoldirish sharti bilan umrbod egalik qilish sotiladigan yer maydonining hajmi mahalliy sharoitlarni olgan holda belgilanadi. Bunda yer maydoni hajmi sug‘oriladigan yerlarda 5 gektardan va sug‘orilmaydigan yerlarda 15 gektardan oshmasligi kerak.
10. Yer maydonlarini kimoshdi savdosi va tanlov asosida sotish bilan bog‘liq yerga egalik qilishda yuz beradigan barcha o‘zgarishlar shaharchalar, qishloqlar va ovullarning o‘zini o‘zi boshqarish organlarining yer-kadastr daftarlariga, shuningdek, boshqa yer-kadastri hujjatlariga kiritiladi.
11. Sotilgan yerlarda aniqlangan foydali qazilma boyliklar davlatga tegishli bo‘ladi. Meros qilib qoldirish sharti bilan egalik qilish uchun berilgan yer maydonlarida qidiruv ishlari olib borish yoki foydali qazilma boyliklarni qazish zarur bo‘lgan taqdirda davlat ularning egalariga sifati bir xil yer maydonlari beradi yoki erni sotib olish va o‘zlashtirish bilan bog‘liq xarajat inflatsiyani hisobga olgan holda, kompensatsiya qiladi.
12. Mazkur Nizom asosida meros qilib qoldirish sharti bilan umrbod egalik qilish va doimiy foydalanish uchun sotib olingan musodara qilinishi va olib qo‘yilishi mumkin emas, O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlarida nazarda tutilgan hollar bundan istisnodir.
13. Past rentabelli va zarar ko‘rib ishlovchi qishloq xo‘jaligi korxonalari tarqatib yuborilganda ular foydalangan yerlar jismoniy shaxslarga meros qilib qoldirish sharti bilan umrbod egalik uchun ushbu Nizomda nazarda tutilgan tartibda sotiladi.
14. Yer masalalarini hal etish uchun tumanlar va shaharlarda mazkur qarorga 1-ilovada belgilangan tartibda doimiy ishlovchi maxsus komissiyalar tashkil etiladi.
15. Qoraqalpog‘iston Respublikasida yer uchastkalari ajratish bo‘yicha maxsus komissiyalar mazkur qarorga 1-ilovada ko‘rsatib o‘tilgan funksiyalarga qo‘shimcha ravishda fuqarolarning yerlarni meros qilib qoldirish sharti bilan umrbod egalik qilish uchun sotish bo‘yicha tanlovlarda ishtirok etish uchun bergan arizalarini ko‘rib chiqadi va hokimliklarga tegishli takliflarni kiritadilar.
16. Tugatilayotgan zarar ko‘rib ishlovchi va past rentabelli xo‘jaliklar mol-mulkining dastlabki bahosi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan 1994-yil 23-iyunda tasdiqlangan “Qishloq xo‘jaligida xususiylashtirish va mulkchilikning shakllarini shakllantirishning vaqtinchalik tartibi”ga muvofiq belgilanadi.