Rivojlanayotgan bozor munosabatlari sharoitlarida qurilish pudrati shartnomasi bo‘yicha tomonlarning manfaatlarini himoya qilish, sug‘urta hodisalari oqibatida paydo bo‘ladigan qurilish tavakkalchiliklari qoplanishini va zararlar to‘lanishini ta’minlash maqsadida Vazirlar Mahkamasi qaror qiladi:
Obyektlarni davlat mablag‘lari va Hukumat kafolati ostidagi kreditlar hisobiga barpo etishda qurilish tavakkalchiliklarini majburiy sug‘urta qilish to‘g‘risidagi Nizom ilovaga muvofiq;
Nizomda nazarda tutilgan tavakkalchiliklarni majburiy sug‘urta qilish bo‘yicha cheklangan tariflar sug‘urta pulining 0,4 foizi miqdorida tasdiqlansin.
mulkchilik shakllaridan qat’i nazar, xo‘jalik yurituvchi subyektlar — pudratchilar davlat budjeti mablag‘lari va Hukumat kafolati ostidagi kreditlar hisobiga mablag‘ bilan ta’minlanayotgan obyektlarni qurish uchun pudrat shartnomalarini tuzishda Obyektlarni davlat mablag‘lari va Hukumat kafolati ostidagi kreditlar hisobiga barpo etishda qurilish tavakkalchiliklarini majburiy sug‘urta qilish to‘g‘risidagi Nizomga muvofiq tavakkalchiliklarni majburiy sug‘urta qiladilar;
Oldingi tahrirga qarang.
qurilish pudrati shartnomalari bo‘yicha mablag‘ bilan ta’minlash faqat shartnomalar sug‘urta polislari mavjud bo‘lgan taqdirda boshlanadi. Sug‘urta polisi sug‘urtalovchi tomonidan sug‘urta qildiruvchiga sug‘urta shartnomasida belgilangan sug‘urta mukofoti to‘langandan keyin taqim etiladi.
(2-bandning uchinchi xatboshi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2002-yil 27-noyabrdagi 413-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2002-y., 22-son, 180-modda; )
4. Mazkur qarorning bajarilishini nazorat qilish O‘zbekiston Respublikasi Bosh vazirining o‘rinbosarlari B.S. Hamidov va A.N. Isayev zimmasiga yuklansin.
1. Mazkur Nizom Fuqarolik kodeksining 669-moddasiga va Vazirlar Mahkamasining “Kapital qurilishda iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” 1998-yil 3-sentabrdagi 375-son qaroriga muvofiq ishlab chiqilgan hamda davlat budjeti mablag‘lari va Hukumat kafolati ostidagi kreditlar hisobiga mablag‘ bilan ta’minlanayotgan qurilish obyektlari bo‘yicha tavakkalchiliklarni majburiy sug‘urta qilish (keyingi o‘rinlarda “sug‘urta qilish” deb ataladi) tartibi va shartlarini belgilaydi.
Oldingi tahrirga qarang.
Davlat budjeti mablag‘lari va Hukumat kafolati ostidagi kreditlar hisobiga mablag‘ bilan ta’minlanayotgan qurilish obyektlari bo‘yicha tavakkalchiliklarni sug‘urta qilish O‘zbekiston Respublikasining Fuqarolik kodeksiga hamda boshqa qonun hujjatlari va me’yoriy hujjatlarga muvofiq, shuningdek mazkur Nizomga binoan amalga oshiriladi.
(1-bandning ikkinchi xatboshi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2002-yil 27-noyabrdagi 413-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2002-y., 22-son, 180-modda)
2. Sug‘urta tashkiloti (keyingi o‘rinlarda “sug‘urtalovchi” deb ataladi) pudratchi va yoki sug‘urtalashdan manfaatdor boshqa shaxslarning (keyingi o‘rinlarda “sug‘urtalanuvchi” deb ataladi) mulkiy manfaatlarini, shuningdek qurilish pudrati shartnomasida nazarda tutilgan qurilish-montaj ishlarini amalga oshirishda uchinchi shaxslarning hayotiga, sog‘lig‘iga va mol-mulkiga zarar yetkazilganligi uchun sug‘urtalanuvchining javobgarligini sug‘urta qiladi.
3. Sug‘urta qilish sug‘urta shartnomasida belgilangan sug‘urtalanuvchi va yoki boshqa shaxs foydasiga amalga oshiriladi. Sug‘urtalanuvchiga va bunday shaxsga sug‘urta qilingan mol-mulk nobud bo‘lishi yoki shikastlanishidan yetkazilgan zarar to‘lanishi mumkin.
4. Binolar, inshootlar, asbob-uskunalar, mashinalar, ularga ehtiyot qismlar, materiallar va qurilish maydonida bo‘lgan hamda sug‘urta shartnomasida qayd etilgan qurilish va montaj buyumini o‘zida ifodalaydigan boshqa mol-mulk, shuningdek qurilish-montaj ishlarini amalga oshirishda uchinchi shaxslarning hayotiga, sog‘lig‘iga va mol-mulkiga zarar yetkazilganligi uchun sug‘urtalanuvchining javobgarligi sug‘urta qilish obyektlari hisoblanadi.
5. Mazkur Nizom bo‘yicha sug‘urta qilish tavakkalchiliklarning quyidagi guruhlari qoplanishini ta’minlaydi:
qurilish-montaj ishlarini amalga oshirishda uchinchi shaxslar oldida fuqarolik javobgarligi paydo bo‘lishi.
6. Polisning yoki tavakkalchiliklarni sug‘urta qilish shartnomasining amal qilish muddati sug‘urtalovchi va sug‘urtalanuvchi o‘rtasidagi kelishuvga ko‘ra qurilish pudrati shartnomasining muddatiga muvofiq belgilanadi. Obyektni foydalanishga topshirish muddati uzaytirilgan taqdirda, polis tomonlarning qo‘shimcha kelishuviga ko‘ra belgilanadigan qo‘shimcha sug‘urta to‘lovi to‘lanishi sharti bilan amal qilishda davom etadi.
Oldingi tahrirga qarang.
6-1. Obyektlarni davlat kapital qo‘yilmalari hisobiga barpo etishda qurilish tavakkalchiliklarini sug‘urta qilish qurilish tavakkalchiliklarini majburiy sug‘urta qilish xarajatlarini obyekt qurilishining umumiy qiymatiga kiritgan holda amalga oshiriladi.
(I bo‘lim O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2003-yil 11-iyundagi 261-sonli qarori asosida 6-1-band bilan to‘ldirilgan — O‘R QHT, 2003-y., 11-son, 88-modda)
7. Sug‘urtalovchining javobgarligi sug‘urta shartnomasida ko‘rsatilgan sug‘urta puli bilan cheklanadi. Qurilayotgan obyekt to‘liq qiymatining 80 foizidan ortiq bo‘lmagan qismi yoki ilgari bajarilgan ishlar hajmi, shu jumladan materiallar qiymati hisobga olingan holda rejalashtirilayotgan yilda barpo etilayotgan obyekt qiymatining bir qismi tomonlarning kelishuviga ko‘ra sug‘urta puli bo‘lishi mumkin.
Qurilish-montaj ishlarini amalga oshirishda uchinchi shaxslarning hayoti, sog‘lig‘i va mol-mulkiga yetkazilgan zarar uchun sug‘urtalanuvchining javobgarligini sug‘urta qilish bo‘yicha sug‘urta tovoni sug‘urtalashning butun muddati uchun sug‘urta shartnomasida belgilangan javobgarlik limitlari doirasida belgilanadi.
Sug‘urtalovchi uchinchi shaxslarning hayoti, sog‘lig‘i va mol-mulkiga zarar yetkazilishi bilan bog‘liq xarajatlarni sug‘urta shartnomasi uning foydasiga tuzilgan shaxs yetkazilgan zarar uchun albatta javob bergan taqdirdagina to‘laydi.
Agar sug‘urta shartnomasida bir hodisa bo‘yicha javobgarlik limiti belgilangan bo‘lsa, ayni bir sug‘urta hodisasi tufayli kelib chiqqan barcha zararlar bo‘yicha tovon puli, shu jumladan zararning oldini olish yoki uni qisqartirish bo‘yicha xarajatlar ushbu limitdan ortiq bo‘lishi mumkin emas. Sug‘urtalovchi shuningdek sug‘urta hodisasidan keyin hududni tozalash bilan bog‘liq oqilona xarajatlarni ham to‘laydi, biroq u sug‘urta pulining 2 foizidan ortiq bo‘lmasligi kerak.
Sug‘urta hodisasidan keyin hududni tiklash ishlarini olib borish uchun yaroqli holga keltirish uchun amalga oshirilishi kerak bo‘lgan xarajatlar tozalash bo‘yicha xarajatlar deb hisoblanadi.
8. Sug‘urtalovchining javobgarligi sug‘urtalangan mol-mulk qurilish maydoniga tushirilgan paytdan boshlanadi, biroq sug‘urtalanuvchi tomonidan sug‘urta uchun sug‘urta to‘lovi amalda to‘langan sanadan va sug‘urta shartnomasida qayd etilgan sanadan oldin boshlanmaydi. Sug‘urtalovchining javobgarligi qurilish, montaj qilish, asbob-uskunalarni bo‘sh va ish holatida sinashning butun davri mobaynida davom etadi hamda obyektni foydalanishga topshirish paytida, biroq sug‘urta shartnomasida ko‘rsatilgan sanadan kechikmay tamom bo‘ladi.
9. Mazkur Nizomga muvofiq tuzilgan sug‘urta shartnomalari bo‘yicha quyidagilar natijasida bevosita yoki bilvosita paydo bo‘ladigan zararlar qoplanmaydi:
har xil harbiy harakatlar yoki harbiy tadbirlar va ularning oqibatlari, minalar, bombalar, boshqa urush qurollarining ta’siri, xalq g‘alayonlari va ish tashlashlar, terrorizm, musodara qilish, rekvizitsiya, mol-mulkni xatlab qo‘yish, harbiy yoki fuqaro ma’murlari va biror bir siyosiy tashkilotlarning farmoyishiga ko‘ra mol-mulkning yo‘q qilinishi yoki shikastlantirilishi;
sug‘urtalanuvchining, foydasiga sug‘urta tuzilgan shaxsning yoki ularning vakillarining qasddan qilgan harakati yoki qo‘pol ehtiyotsizligi;
sug‘urtalanuvchiga, foydasiga sug‘urta tuzilgan shaxslarga yoki ularning vakillariga sug‘urta hodisasi boshlangungacha ma’lum bo‘lgan xatolar, kamchiliklar yoki nuqsonlar;
ayrim buyumlarning korroziyaga uchrashi, chirishi, tabiiy eskirishi, o‘zidan-o‘zi yonishi yoki boshqa tabiiy xossalari, bunda ushbu hodisalar keltirib chiqargan baxtsiz hodisalar natijasida boshqa sug‘urta qilingan buyumlar shikastlanishidan ko‘rilgan zararning o‘rni qoplanishi shart;
qurilish texnikasi va transport vositalari ichki tomonining tashqi omillarga bog‘liq bo‘lmagan holda sinishi natijasida shikastlanishi.
10. Sug‘urtalovchi shuningdek obyektlar qurilishida foydalaniladigan nuqsonli materiallar, buyumlar yoki ularning qismlari almashtirilishi, tuzatilishi yoki sozlanishi qiymatini, shuningdek ishlarni amalga oshirishdagi xatolar qiymatini ham to‘lamaydi. Ushbu istisno daxl qilingan nuqsonli materiallar va buyumlar bilangina bevosita cheklanib qoladi, ammo materiallar yoki ishlardagi bunday nuqsonlar natijasida to‘g‘ri qurilgan obyektlar va buyumlarga yetkazilgan zarar qoplanishini istisno qilmaydi.
11. Yonilg‘i-moylash materiallari, kimyoviy moddalar, sovutish suyuqliklari va boshqa yordamchi materiallar, sug‘urta qilingan obyekt tomonidan ishlab chiqarilgan mahsulot (sug‘urtalangan tavakkalchiliklar uchun zarur bo‘lgan qurilish obyektlaridan tashqari), qimmatbaho metallar, toshlar, san’at asarlari, hujjatlar va qimmatli qog‘ozlarning nobud bo‘lishi yoki shikastlanishi, shuningdek faqat xatlov paytida aniqlangan zarar, boy berilgan foyda yoki shartnomaviy jarimalar singari biror-bir bilvosita zarar sug‘urta bilan qoplanmaydi.
12. Sug‘urta shartnomasi sug‘urtalanuvchining yozma ariza-anketasi asosida tuziladi, unda tavakkalchilik darajasi to‘g‘risida bir fikrga kelish uchun muhim ahamiyatga ega bo‘lgan barcha holatlar to‘g‘risidagi axborot mavjud bo‘ladi va sug‘urtalovchi tomonidan imzolanadigan sug‘urta polisi bilan rasmiylashtiriladi.
Sug‘urtalanuvchi ariza-anketa bilan bir vaqtda tavakkalchilik darajasini baholash uchun zarur bo‘lgan barcha hujjatlarni taqdim etadi.
Shartnoma tuzilgandan keyin unga kiritiladigan o‘zgartirish va qo‘shimchalar tomonlar imzolagan, sug‘urta shartnomasi va sug‘urta polisining uzviy qismi bo‘lib qoladigan qo‘shimcha bitimlar bilan rasmiylashtiriladi.
13. Sug‘urtalanuvchi sug‘urtalovchiga sug‘urta uchun sug‘urta to‘lovini to‘lashga majbur. Sug‘urta to‘lovini to‘lash boshlangungacha sug‘urta shartnomasining sug‘urtalovchining majburiyatlariga oid qismi kuchga kirmaydi. Sug‘urta to‘lovi foizdagi to‘lov stavkasini jami sug‘urta summasiga ko‘paytirgan holda hisoblab chiqariladi.
Sug‘urta to‘lovi miqdori sug‘urtalash muddatlarining davomiyligiga va tomonlarning ahdlashuvi bo‘yicha sug‘urta to‘lovining umumiy miqdoriga bog‘liq holda tabaqalashtiriladi.
14. Sug‘urtalanuvchi sug‘urtalovchini sug‘urta summasi o‘zgarganligi, shuningdek tomonlar sug‘urta to‘g‘risidagi shartnomani imzolashgandan keyin tavakkalchilikda bo‘lgan o‘zgarishlar to‘g‘risida xabardor qilishi shart. Obyekt qiymatini 10 foizdan ziyod ko‘paytiruvchi o‘zgartirishlar sug‘urtalovchiga shartnoma shartlarini qayta ko‘rib chiqishni talab qilish huquqini beradi.
15. Sug‘urtalovchi sug‘urta hodisalarining oldini olishni ta’minlovchi shart-sharoitlarni yaratishga qaratilgan oldini olish tadbirlarini qurilish tavakkalchiliklarini sug‘urtalash uchun tushadigan mablag‘larning ikki foizi doirasida mablag‘ bilan ta’minlashi mumkin.
16. Agar sug‘urtalanuvchiga va sug‘urta shartnomasi uning foydasiga tuzilgan shaxsga bog‘liq bo‘lmagan sabablarga ko‘ra ishlar uch oydan ortiq bo‘lmagan davrga to‘xtatib turilsa, sug‘urta shartnomasining amal qilishi tomonlar o‘rtasidagi qo‘shimcha bitimga muvofiq ko‘rsatib o‘tilgan davrga to‘xtatib turilishi mumkin va u sug‘urtalanuvchining yozma shakldagi bildirishnomasidan keyin ishlar qayta tiklanganda, sug‘urta davrini ishlar to‘xtatib turilgan davrga ko‘paytirgan holda, qo‘shimcha sug‘urta to‘lovisiz yangidan kuchga kiradi.
Qurilish obyekti sug‘urtalanuvchiga va sug‘urtalash uning foydasiga tuzilgan shaxsga bog‘liq bo‘lmagan sabablarga ko‘ra konservatsiya qilinganda sug‘urta shartnomasi bo‘yicha qolgan davr uchun mutanosib ravishda hisoblab chiqarilgan sug‘urta to‘lovining bir qismi sug‘urtalovchi tomonidan qaytariladi.
Boshqa barcha hollarda sug‘urta davri faqat tomonlarning ahdlashuvi bo‘yicha, miqdori tomonlar o‘rtasidagi kelishuvga ko‘ra belgilanadigan qo‘shimcha sug‘urta to‘lovi to‘langan holda uzaytirilishi mumkin.
Agar ishlarni jadallashtirish natijasida qurilishning belgilangan muddati sug‘urta shartnomasida ko‘rsatilgan sug‘urta muddati tugashidan ilgari tugasa sug‘urta to‘lovi qaytarilmaydi.
17. Sug‘urta hodisasi boshlanganda sug‘urtalanuvchi yoki sug‘urta shartnomasi uning foydasiga tuzilgan shaxs, sug‘urtalovchining so‘rovnomalarini yoki talablarini kutib o‘tirmasdan, ko‘rilishi mumkin bo‘lgan zararlarni kamaytirishning imkoni bo‘lgan barcha choralarini ko‘rishi va 7 kalendar kundan kechikmay sug‘urtalovchini sodir bo‘lgan hodisadan yozma ravishda xabardor qilishi shart. Sug‘urtalovchi xabarni olgandan keyin 3 kun mobaynida obyektni ko‘zdan kechirib chiqishga majbur.
18. Sug‘urtalanuvchi mazkur mol-mulk bo‘yicha boshqa sug‘urta tashkilotlari bilan tuzilgan barcha sug‘urta shartnomalari to‘g‘risida sug‘urtalovchini yozma ravishda xabardor qilishi shart.
Sug‘urtalanuvchi barcha rejalar, spetsifikatsiyalar, topshiriqnomalar, dublikatlar yoki nusxalarni hamda sug‘urta hodisasi boshlanishi holatlari va sabablari to‘g‘risida xulosa chiqarish imkonini beruvchi boshqa zarur hujjatlarni sug‘urtalovchiga taqdim etishi kerak.
19. Sug‘urtalanuvchining yozma arizasi olingandan va sug‘urta tovoni to‘lash to‘g‘risidagi masalani hal etish uchun zarur bo‘lgan barcha hujjatlar olingandan keyin komissiya tuziladi, komissiya tarkibiga sug‘urtalanuvchining va sug‘urtalovchining vakillari, shuningdek, zarurat bo‘lganda, manfaatdor shaxs hisobiga vakolatli tashkilotlarning vakillari kiritiladi.
20. Sug‘urtalovchining vakillari vaziyatni, zarar xarakterini va miqdorini aniqlash uchun sug‘urta hodisasi sodir bo‘lgan joyga erkin kira olishi hamda sug‘urtalanuvchi va sug‘urta shartnomasi uning foydasiga tuzilgan shaxsning tegishli hujjatlaridan bemalol foydalana olishi kerak.
Sug‘urtalovchi va sug‘urtalanuvchi o‘rtasida vaziyatlar, zararning xarakteri va miqdori bo‘yicha kelishmovchiliklar bo‘lgan taqdirda masala ekspert komissiyasi tomonidan hal qilinadi.
Har qaysi tomon o‘z ekspertini tayinlaydi va bu to‘g‘rida ikkinchi tomonni xabardor qiladi hamda o‘z eksperti xizmatiga haq to‘laydi.
Oldingi tahrirga qarang.
Ushbu qoida tomonlarning kelishmovchiliklarni qonunchilikda nazarda tutilgan boshqa shakllarda hal etish bo‘yicha huquqlarini cheklamaydi.
(20-bandning to‘rtinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2022-yil 4-apreldagi 153-sonli qarori tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 05.04.2022-y., 09/22/153/0266-son)
21. Sug‘urtalanuvchi shikastlangan mol-mulk va hodisa ro‘y bergan joy sug‘urtalovchining vakillari tomonidan ko‘zdan kechirilgach hamda sug‘urta hodisasi oqibatlarini bartaraf etish bo‘yicha xatti-harakatlar sug‘urtalovchi bilan yozma ravishda kelishib olingandan keyin, imkoniyatga qarab sug‘urta hodisasi oqibatlarini bartaraf etishga (almashtirishga, tuzatishga) kirishishi mumkin.
22. Sug‘urtalovchi yoki uning vakili sug‘urtalangan mol-mulkni qutqarishda va saqlab qolishda, buning uchun zarur choralarni ko‘rgan yoki ko‘rsatgan holda, qatnashish huquqiga ega. Sug‘urtalovchining yoki uning vakillarining ushbu xatti-harakatlari sug‘urtalovchi tomonidan sug‘urta tovonini to‘lash majburiyatini e’tirof etish hisoblanmaydi.
23. Sug‘urta tovoni sug‘urta hodisasi e’tirof etilgandan va ko‘rilgan zarar miqdorini hamda to‘lanishi kerak bo‘lgan sug‘urta tovoni summasini aniqlovchi dalolatnoma komissiya tomonidan imzolangandan keyin besh bank kuni mobaynida to‘lanishi kerak.
24. Nobud bo‘lgan mol-mulk uchun tovon summasi uni tiklash yoki sug‘urta hodisasi vaqtidagi almashtirishlar qiymati bilan, ushbu summalardan qaysi biri kamroqligidan kelib chiqqan holda, cheklanadi.
Shikastlangan mol-mulkni tuzatish xarajatlari uning haqiqiy qiymatidan yoki sug‘urta hodisasi vaqtidagi almashtirish qiymatidan ortib ketgan taqdirda u nobud bo‘lgan deb hisoblanadi.
25. Mol-mulk shikastlangan taqdirda uni bevosita sug‘urta hodisasi boshlanishidan oldingi holatiga keltirish uchun zarur tuzatish xarajatlari to‘lanadi.
26. Sug‘urtalovchi zararni bartaraf etish yoki kamaytirish maqsadida qilingan xarajatlarni, agar ushbu zarar sug‘urta shartlariga ko‘ra to‘lanishi kerak bo‘lsa, to‘laydi.
27. Agar aynan bir sug‘urta hodisasi sug‘urta shartnomasi ular foydasiga tuzilgan bir nechta shaxslarga zarar yetkazgan bo‘lsa, umumiy tovon summasi ushbu shaxslar o‘rtasida har qaysi shaxs ko‘rgan zararning umumiy zarar summasidagi miqdoriga mutanosib ravishda taqsimlanadi.
28. Agar sug‘urta hodisasi boshlangan vaqtda sug‘urtalovchi tomonidan sug‘urtalangan mol-mulkka nisbatan boshqa sug‘urta shartnomalari amal qilayotgan bo‘lsa, zarar tovoni har qaysi sug‘urtalovchi tomonidan mol-mulk sug‘urtalangan sug‘urta summalariga mutanosib ravishda taqsimlanadi va sug‘urtalovchi zarar tovonining faqat o‘z ulushiga tushgan qisminigina to‘laydi.
29. Sug‘urtalovchi sug‘urta tovonini to‘lash bo‘yicha o‘z majburiyatlarini bajarish muddatini o‘tkazib yuborganlik uchun sug‘urtalanuvchiga to‘lov muddati o‘tgan har bir kun uchun, to‘lanishi kerak bo‘lgan sug‘urta tovoni summasining 0,15 foizi miqdorida, lekin to‘lanishi kerak bo‘lgan summaning ko‘pi bilan 10 foizi miqdorida neustoyka to‘laydi.
30. Agar zarar summasi zarar yetkazishda aybdor bo‘lgan shaxs tomonidan to‘liq to‘langan bo‘lsa, sug‘urtalanuvchi sug‘urta tovoniga bo‘lgan huquqini yo‘qotadi.
Agar zarar qisman yoki to‘lanadigan sug‘urta tovonidan kamroq miqdorda undirilgan bo‘lsa, bu holda u sug‘urtalanuvchi yetkazilgan zarar uchun javobgar shaxsdan olgan summani hisobga olgan holda to‘lanadi.
31. Sug‘urta tovoni to‘langandan keyin sug‘urtalanuvchi yoki sug‘urta shartnomasi uning foydasiga tuzilgan shaxs yetkazilgan zarar uchun javobgar shaxslarga nisbatan zararni to‘latishni talab qilish huquqi, to‘langan summa doirasida, sug‘urtalovchiga o‘tadi. Sug‘urtalanuvchi barcha hujjatlarni sug‘urtalovchiga berishga va aybdor shaxsga nisbatan talab qilish huquqini amalga oshirish uchun zarur bo‘lgan barcha xatti-harakatlarni qilishga majbur.
sug‘urtalanuvchining yoki sug‘urta shartnomasi uning foydasiga tuzilgan shaxsning ataylab qilingani isbotlangan, sug‘urta hodisasi boshlanishiga yo‘naltirilgan xatti-harakatlar sodir etganligi, ularning o‘z fuqarolik burchini bajarishi yoki sug‘urtalanuvchining yoki uchinchi shaxslarning hayotini, salomatligini, sha’ni va qadr-qimmatini muhofaza qilish bilan bog‘liq xatti-harakatlar bundan mustasno;
sug‘urtalash obyekti, tavakkalchilik darajasi, sug‘urta hodisasi va uning oqibatlari to‘g‘risida sug‘urtalovchiga soxta ma’lumotlarni qasddan xabar qilganlik;
sug‘urtalovchini tavakkalchilikdagi jiddiy o‘zgarishlar, shuningdek sug‘urtalanuvchiga va sug‘urta shartnomasi ularning foydasiga tuzilgan shaxslarga ma’lum bo‘lgan xatolar, kamchiliklar va nuqsonlar to‘g‘risida xabardor qilmaganlik hamda sug‘urtalovchining yoki uning vakilining vaziyatni, zararning xarakterini va miqdorini aniqlashda qatnashishiga to‘sqinlik qilganlik;
Oldingi tahrirga qarang.
O‘zbekiston Respublikasi qonunchilikda nazarda tutilgan boshqa holatlar oqibatida sodir bo‘lganda sug‘urtalovchi sug‘urta tovonini to‘lashni rad etishga haqlidir.
(32-bandning beshinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2022-yil 4-apreldagi 153-sonli qarori tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 05.04.2022-y., 09/22/153/0266-son)
Sug‘urtalovchi sug‘urtalanuvchi yoki sug‘urta shartnomasi uning foydasiga tuzilgan shaxs tomonidan zararni bartaraf etish va qisqartirishga doir oqilona chora-tadbirlar ko‘rilmaganligi tufayli yetkazilgan zarar darajasida sug‘urta tovoni to‘lashni rad etishga ham haqlidir.