LexUZ шарҳи
Мазкур Шартнома Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг 1997 йил 25 апрелдаги 430-I-сонли «Ўзбекистон Республикаси ва Қирғизистон Республикаси ўртасида Фуқаролик, оилавий ва жиноий ишлар бўйича ўзаро ҳуқуқий ёрдам кўрсатиш тўғрисидаги шартномани ратификация қилиш ҳақида»ги қарори билан ратификация қилинган.
Ўзбекистон Республикаси ва Қирғизистон Республикаси, кейинги ўринларда «Аҳдлашувчи Томонлар» деб юритиладилар,
Аҳдлашувчи Томонлар фуқароларининг шахсий ва мулкий ҳуқуқларини тенг ҳуқуқий муҳофаза қилишни таъминлашга интилишдан келиб чиқиб,
фуқаролик, оилавий ва жиноий ишлар бўйича ҳуқуқий ёрдам кўрсатиш борасидаги ҳамкорликни ривожлантиришга муҳим аҳамият бериб,
1. Аҳдлашувчи Томонлардан ҳар бирининг фуқаролари, шунингдек, унинг ҳудудида доимий яшовчи бошқа шахслар бошқа Аҳдлашувчи Томон ҳудудида ўз шахсий ва мулкий ҳуқуқларига нисбатан ана шу Томоннинг ўз фуқароларидек ҳуқуқий муҳофазадан фойдаланадилар.
2. Аҳдлашувчи Томонлардан ҳар бирининг фуқаролари, шунингдек, унинг ҳудудида яшовчи бошқа шахслар бошқа Аҳдлашувчи Томоннинг фуқаролик, оилавий ва жиноий ишлар ваколат доирасига кирадиган судлар, прокуратуралар, ички ишлар, адлия органларига (кейинги ўринларда «адлия муассасалари» деб юритилади) ва бошқа муассасаларига эркин ва тўсиқларсиз мурожаат қилиш ҳуқуқига эга, мазкур Аҳдлашувчи Томон фуқаролари каби ана шундай шартларда уларда қатнашишлари, илтимос қўзғатишлари, даъво қилишлари ва бошқа процессуал ҳаракатларни амалга оширишлари мумкин.
3. Мазкур Шартноманинг 1-моддаси 1-бандининг қоидалари Аҳдлашувчи Томонларнинг ҳудудларида уларнинг қонунчиликларига биноан таъсис этилган юридик шахсларга тегишли равишда қўлланилади.
1. Аҳдлашувчи Томонлардан ҳар бирининг фуқаролари, унинг ҳудудида доимий яшовчи бошқа шахслар бошқа Аҳдлашувчи Томон ҳудудида суд ва нотариал пошлиналари ва харажатларини тўлашдан ва қоплашдан озод қилинадилар, шунингдек, мазкур Аҳдлашувчи Томоннинг ўз фуқаролари учун белгиланган шартларда ва ҳажмларда бепул юридик ёрдамдан фойдаланадилар.
2. Ушбу модданинг 1-бандида назарда тутилган имтиёзлар аниқ иш бўйича, шу жумладан, қарорни ижро этиш бўйича амалга оширилаётган барча процессуал ҳаракатларга татбиқ қилинади.
1. Ушбу Шартноманинг 2-моддасида назарда тутилган имтиёзлар тўғрисида илтимоснома тақдим этган шахснинг шахсий, оилавий ва мулкий аҳволи тўғрисидаги ҳужжатлар асосида берилади. Ушбу ҳужжатлар ҳудудида ушбу шахс яшаш ва туриш жойига эга бўлган Аҳдлашувчи Томонларнинг ваколатли муассасалари томонидан берилади.
2. Агар илтимоснома тақдим этган шахс Аҳдлашувчи Томонлар ҳудудида яшаш ва туриш жойига эга бўлмаса, у ҳолда ушбу модданинг 1-бандида назарда тутилган ҳужжатлар унга у фуқароси бўлган Аҳдлашувчи Томоннинг тегишли дипломатик ваколатхонаси ёки консуллик муассасаси томонидан берилиши мумкин.
3. Имтиёзлар бериш тўғрисида илтимоснома бўйича қарор чиқараётган адлия муассасаси зарур бўлганда ҳужжатларни берган муассасалардан қўшимча маълумотларни ёки зарур тушунтиришларни талаб қилиши мумкин.
1. Аҳдлашувчи Томонларнинг адлия муассасалари фуқаролик, оилавий ва жиноий ишлар бўйича мазкур Шартнома қоидаларига мувофиқ ўзаро ёрдам берадилар.
2. Адлия муассасалари мазкур модданинг 1-бандида кўрсатилган ишлар бўйича бошқа муассасаларга ҳам ҳуқуқий ёрдам кўрсатадилар.
3. Мазкур модданинг 1-бандида кўрсатилган ишлар бўйича бошқа муассасалар ҳуқуқий ёрдам ҳақидаги илтимосномаларни адлия муассасалари орқали жўнатадилар.
Аҳдлашувчи Томонларнинг адлия муассасалари сўраётган Аҳдлашувчи Томоннинг қонунчилигида назарда тутилган процессуал, оператив-қидирув ва бошқа ҳаракатларни бажариш йўли билан, шу жумладан:
а) ҳужжатларни тузиш ва жўнатиш, тегишли ҳужжатлар ва материалларнинг, шу жумладан, банк, молия, юридик ва иш ҳужжатларининг аслини ёки тасдиқланган нусхаларини тақдим этиш;
б) тинтув ўтказиш, предметлар ва ҳужжатларни олиш ва олиб қўйиш, мулкни хатлаш, ашёвий далилларни жўнатиш ва бериш;
е) ҳуқуқни бузишда айбланувчи шахсларни, шунингдек, бедарак йўқолган шахсларни қидириш, ҳуқуқни бузишда айбланувчи шахсларни, шунингдек, ҳукмни ижро этиш учун бериш;
з) фуқаролик ва оилавий ишлар бўйича суд қарорларини, жиноий ишларнинг фуқаролик даъвоси қисми бўйича ҳукмларни, ижро ёзувларини эътироф этиш ва ижро этиш;
1. Ҳуқуқий ёрдам кўрсатишда Аҳдлашувчи Томонларнинг адлия муассасалари бир-бирлари билан ўзларининг ваколатли органлари орқали муносабатга киришадилар.
Ўзбекистон Республикаси томонидан — Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги, Ўзбекистон Республикаси Прокуратураси, Ўзбекистон Республикаси Ички ишлар вазирлиги;
Қирғизистон Республикаси томонидан — Қирғизистон Республикаси Адлия вазирлиги, Қирғизистон Республикаси Бош прокуратураси, Қирғизистон Республикаси Суд Департаменти ва Қирғизистон Республикаси Ички ишлар вазирлиги киради.
б) ҳуқуқий ёрдам сўралаётган ишнинг номи, илтимоснома мақсадининг баёни ва сўралаётган ёрдамнинг тавсифи;
в) томонларнинг, жабрланувчиларнинг, гувоҳларнинг, шубҳа қилинаётганларнинг, айбланувчиларнинг, судланувчиларнинг ёки ҳукм қилинганларнинг исми ва фамилиялари, уларнинг яшаш ёки турган жойи, фуқаролиги, машғулоти, юридик шахслар учун — уларнинг номи ва жойлашган ўрни тўғрисидаги маълумотлар;
г) «в» кичик бандда кўрсатилган шахсларнинг вакиллари бўлганда — уларнинг исми, фамилияси ва манзили;
е) жиноий ишлар бўйича ҳам ҳуқуқни бузиш фактлари тавсифи, тегишли қонунларнинг баёни ёки матни, шунингдек, агар хатти-ҳаракат натижасида зарар етказилган бўлса — моддий зарарнинг миқдори тўғрисидаги маълумотлар.
2. Зарурат бўлганда илтимосномага керакли тартибда илтимосни бажаришни осонлаштирувчи ёки прокурорлар томонидан санкцияланадиган процессуал ҳаракатлар учун зарур бўладиган ҳужжатларнинг тасдиқланган нусхалари ёки улардан кўчирмалар илова қилинади.
3. Ҳужжатларни топшириш тўғрисидаги илтимосномада олувчининг аниқ манзили ва ҳужжатларнинг номи ҳам кўрсатилган бўлиши керак.
4. Илтимоснома сўраётган адлия муассасасининг тегишли мансабдор шахси томонидан имзоланган ва гербли муҳри билан тасдиқланган бўлиши керак.
1. Ҳуқуқий ёрдам кўрсатиш тўғрисидаги илтимосни бажаришда сўралаётган адлия муассасаси ўз давлатининг қонунчилигини қўллайди. Илтимос қилаётган томоннинг адлия муассасаси илтимосига кўра у сўраётган Аҳдлашувчи Томоннинг процессуал нормаларини, агар фақат улар сўралаётган Аҳдлашувчи Томоннинг қонунчилигига зид бўлмаса, қўллаши мумкин.
2. Агар сўралаётган адлия муассасаси ҳуқуқий ёрдам кўрсатиш тўғрисидаги илтимосни бажаришга ваколатли бўлмаса, у илтимосни ваколатли муассасага жўнатади ва бу ҳақда сўраётган адлия муассасасини хабардор қилади.
3. Сўраётган адлия муассасасининг илтимосига биноан сўралаётган адлия муассасаси унга ва манфаатдор томонларга, агар сўралаётган Аҳдлашувчи Томоннинг қонунчилиги билан бунга йўл қўйиладиган бўлса, уларнинг илтимосни бажариш чоғида иштирок этишлари учун ҳуқуқий ёрдам кўрсатиш тўғрисидаги илтимосни бажариш вақти ва жойи тўғрисида ўз вақтида хабар қилади.
4. Аҳдлашувчи Томонларнинг адлия муассасалари ҳуқуқий ёрдам кўрсатиш тўғрисидаги илтимосни ўз вақтида ва тўлиқ бажариш учун зарур чора-тадбирларни кўрадилар. Илтимос бажарилгандан кейин адлия муассасаси зарурат бўлганда сўраётган адлия муассасасига ҳуқуқий ёрдам кўрсатиш тўғрисидаги илтимосномага илова қилинган ҳужжатларни қайтаради.
5. Ушбу Шартноманинг 19-моддасига мувофиқ ҳуқуқий ёрдам кўрсатиш мумкин бўлмаган тақдирда, сўралаётган адлия муассасаси сўраётган адлия муассасасига ҳуқуқий ёрдам кўрсатиш тўғрисидаги илтимосномани ва илова қилинган ҳужжатларни қайтаради.
1. Зарур бўлганда Аҳдлашувчи Томонлардан бирининг ҳудудида дастлабки терговда ёки иш судда кўрилаётганда қатнашиш учун бошқа Аҳдлашувчи Томон ҳудудидаги гувоҳлар, жабрланувчилар, даъвогар фуқаролар, жавобгар фуқаролар, уларнинг вакиллари, экспертлар чақирилиши мумкин.
2. Сўралаётган Аҳдлашувчи Томоннинг адлия муассасаси томонидан берилган чақириқнома бўйича сўраётган Аҳдлашувчи Томоннинг адлия муассасасига келган гувоҳ, жабрланувчи, даъвогар фуқаро, жавобгар фуқаро ва уларнинг вакиллари, ўзининг фуқаролигидан қатъи назар, мазкур Аҳдлашувчи Томон ҳудудида унинг давлат чегарасидан ўтгунгача содир этилган қандайдир кирдикор муносабати билан жиноий ёки маъмурий жавобгарликка тортилиши, қамоққа олиниши ёки жазоланиши мумкин эмас. Ушбу шахслар ўзларининг кўриб чиқилаётган иш бўйича кўрсатмалари ёки экспертлар сифатидаги хулосалари муносабати билан ҳам жиноий ёки маъмурий жавобгарликка тортилиши, қамоққа олиниши ёки жазоланиши мумкин эмас.
3. Ушбу модданинг 2-бандида кўрсатилган шахслар, агар улар сўралаётган Аҳдлашувчи Томон ҳудудидан, бунинг учун имкониятга эга бўлишсада, уларни сўроқ қилган адлия муассасаси уларга бундан буён уларнинг бу ерда бўлишларига зарурат йўқлигини хабар қилган кундан бошлаб икки ҳафта муддат ўтгунгача кетишмаса,мазкур банд билан назарда тутилган кафолатларни йўқотадилар. Ушбу шахслар сўралаётган Аҳдлашувчи Томон ҳудудидан ўзига алоқадор бўлмаган айб билан кетолмаган вақт мазкур муддатга қўшилмайди.
4. Гувоҳга, экспертга, шунингдек, жабрланувчига ва унинг қонуний вакилига йўлкира ва сўралган давлатда бўлиш билан боғлиқ харажатларни ҳамда ишда бўлмаган кунлари учун олинмаган иш ҳақини сўралаётган Аҳдлашувчи Томон тўлайди. Эксперт экспертиза ўтказганлиги учун ҳам ҳақ олиш ҳуқуқига эгадир. Чақириқномада чақирилган шахснинг қандай тўловларни олишга ҳақли эканлиги кўрсатилган бўлиши керак. Бундай шахсларнинг илтимосномаларига биноан сўралаётган Аҳдлашувчи Томоннинг адлия муассасалари уларга тегишли харажатларни қоплаш учун (бўнак) аванс тўлайди.
5. Аҳдлашувчи Томонлардан бирининг ҳудудида яшовчи жабрланувчини, даъвогар фуқарони ва жавобгар фуқарони, гувоҳ ва экспертни бошқа Аҳдлашувчи Томоннинг адлия муассасасига чақириш, улар келмаган тақдирда, мажбур қилиш воситаларини қўллаш таҳдид тусида бўлмаслиги керак.
1. Сўралаётган Аҳдлашувчи Томоннинг адлия муассасаси ҳужжатларни топширишни, агар топширилаётган ҳужжатлар мазкур давлат тилида тузилган ёки зарур тартибда тасдиқланган таржима билан таъминланган бўлса, ушбу Аҳдлашувчи Томоннинг илтимосига ва унинг ҳудудида амалда бўлган қоидаларга мувофиқ амалга оширади. Акс ҳолда, у уларни ихтиёрий равишда қабул қилишга рози бўлса, ҳужжатларни у олувчига беради.
2. Топшириш учун мўлжалланган. ҳужжатларнинг таржимаси тўғрилигини илтимос қилган томоннинг адлия муассасаси ёхуд Аҳдлашувчи Томонлардан бирининг дипломатик ёки консуллик вакили тасдиқлайди.
3. Агар ҳужжатни илтимосномада кўрсатилган манзил бўйича топшириш мумкин бўлмаса, сўралаётган адлия муассасаси ўз давлатининг қонунчилигига мувофиқ манзилни аниқлаш учун зарур чора-тадбирларни кўради. Манзилни аниқлашнинг иложи бўлмаган тақдирда, сўралаётган адлия муассасаси сўраётган адлия муассасасини бу ҳақда хабардор қилади ва топширилиши керак бўлган ҳужжатларни унга қайтаради.
Аҳдлашувчи Томонлар ўзларининг дипломатик ваколатхоналари ёки консуллик муассасалари орқали бошқа Аҳдлашувчи Томон ҳудудидаги ҳужжатларни топшириш ва ўз фуқароларини сўроқ қилиш ҳуқуқига эгадирлар. Бунда мажбурий тусдаги чораларни қўллана олмайдилар ёки уларни қўллашга таҳдид қилолмайдилар.
1. Аҳдлашувчи Томонлардан бирининг ҳудудида муассаса ёки бунга махсус ваколатли шахс томонидан ўз ваколати доирасида белгиланган шаклда тайёрланган ёки тасдиқланган ва гербли муҳр билан тасдиқланган ҳужжатлар бошқа Аҳдлашувчи Томон ҳудудида бирон-бир махсус гувоҳномасиз қабул қилинади.
2. Аҳдлашувчи Томонлардан бирининг ҳудудида расмий ҳужжатлар сифатида қараладиган ҳужжатлар бошқа Аҳдлашувчи Томон ҳудудида расмий ҳужжатларнинг тасдиқловчи кучи билан фойдаланилади.
1. Аҳдлашувчи Томонларнинг адлия муассасалари фуқаролик ҳолати ҳужжатларини, қайд этиш гувоҳномаларини, маълумот, меҳнат стажи тўғрисидаги ҳамда ўз давлатлари фуқароларининг ва Аҳдлашувчи Томонларнинг ҳудудида доимий яшовчи бошқа шахсларнинг шахсий ёки мулкий манфаатларига тааллуқли бошқа ҳужжатларни бевосита бир-бирига илтимос бўйича таржимасиз ва бепул жўнатадилар.
2. Ушбу модданинг 1-бандида кўрсатилган ҳужжатлар Аҳдлашувчи Томонларнинг адлия муассасалари томонидан бошқа Аҳдлашувчи Томон ҳудудида яшовчи бевосита манфаатдор шахсларга уларнинг илтимосларига кўра таржимасиз ва бепул жўнатилиши мумкин.
1. Аҳдлашувчи Томонларнинг адлия муассасалари, ўз давлатларининг қонунчилигига мувофиқ, агар бу фуқароларнинг ҳуқуқларини амалга ошириш учун талаб қилинса, Аҳдлашувчи Томонлар ҳудудларида яшовчи шахслар манзилларини аниқлашда, илтимосга кўра, бир-бирларига ёрдам берадилар. Бунда сўраётган адлия муассасаси илтимосномада кўрсатилган шахс манзилини аниқлашга ёрдам бериши мумкин бўлган ўзидаги мавжуд маълумотларни хабар қилади.
2. Аҳдлашувчи Томонларнинг адлия муассасалари Аҳдлашувчи Томонлар ҳудудида яшайдиган, сўраётган Томоннинг адлия муассасаларида фуқаролик, оилавий ва жиноий ишлар бўйича мулкий талаблар қўйилган шахсларнинг фуқаролик ҳолатини, иш жойини ёки машғулоти турини ва даромадларини аниқлашда бир-бирларига ёрдам берадилар.
3. Ушбу моддага мувофиқ ҳуқуқий ёрдам кўрсатишда Аҳдлашувчи Томонларнинг адлия муассасалари бир-бирлари билан ҳам ўз марказий органлари орқали, ҳам бевосита алоқада бўладилар.
Аҳдлашувчи Томонлар адлия муассасаларининг ваколатли органлари илтимос бўйича бир-бирларига ўз давлатларида амалдаги ва амалда бўлган қонунчилик тўғрисида ҳамда унинг адлия муассасалари томонидан қўлланиш амалиёти тўғрисида маълумотларни, шунингдек, ҳуқуқий масалалар бўйича бошқа ахборотларни тақдим этадилар.
1. Аҳдлашувчи Томонларнинг адлия муассасалари ушбу Шартномани бажаришда бир-бири билан муносабатларда ўзбек, қирғиз ва рус тилларидан фойдаланадилар.
2. Сўраётган Аҳдлашувчи Томон тилида жўнатилаётган ҳужжатларга, агар ушбу Шартномада бошқача тартиб назарда тутилмаган бўлса, уларнинг сўралаётган Аҳдлашувчи Томон тилидаги ёки рус тилидаги таржимаси илова қилинади. Аҳдлашувчи Томонлар, зарур бўлган ҳолларда, ўзбек ва қирғиз тилларига ёзма ва оғзаки таржимани ҳам таъминлайдилар.
3. Ҳужжатларнинг ёзма таржимасининг тўғрилигини тасдиқлаш Аҳдлашувчи Томонлар қонунчилигига ва ушбу Шартнома қоидаларига мувофиқ амалга оширилади.
Сўралаётган Аҳдлашувчи Томон ҳуқуқий ёрдам кўрсатиш бўйича харажатларни тўлашни талаб қилмайди. Ўз ҳудудларида ҳуқуқий ёрдам кўрсатишда пайдо бўлган барча харажатларни, агар ушбу Шартномада бошқача тартиб назарда тутилмаган бўлса, Аҳдлашувчи Томонларнинг ўзлари амалга оширадилар.
1. Ҳуқуқий ёрдам кўрсатиш тўғрисидаги илтимоснома, агар уни бажариш инсон ҳуқуқлари бузилишига олиб келса, давлат суверенитетига ёки хавфсизлигига зарар келтирса ёхуд сўралаётган Аҳдлашувчи Томон қонунчилигига зид бўлса, тўлиқ ёки қисман рад этилиши мумкин.
2. Илтимосни қондириш рад этилгани тўғрисида қарор қабул қилинган тақдирда сўраётган Аҳдлашувчи Томон бу ҳақда, рад этиш сабаби кўрсатилган ҳолда, ёзма равишда хабардор қилинади.
1. Ушбу бобнинг қисмларида бошқача тартиб назарда тутилмаган бўлса, Аҳдлашувчи Томонлардан бирининг ҳудудида яшаш жойига эга бўлган шахсларга, уларнинг фуқаролигидан қатъи назар, даъволар ушбу Аҳдлашувчи Томон судларига, юридик шахсларга эса даъволар ҳудудида юридик шахснинг бошқарув органи, унинг ваколатхонаси ёхуд филиали жойлашган Аҳдлашувчи Томон судларига берилади.
б) низога сабаб бўлган шартномадаги мажбурият бажарилганда ёки тўлиқ ёхуд қисман бажарилиши керак бўлганда;
в) шаъни, қадр-қиммати ва ишдаги обрўсини ҳимоя қилиш тўғрисидаги даъво бўйича даъвогар доимий яшаш ёки туриш жойига эга бўлганда ҳам ваколатли бўлади.
3. Мулкий ҳуқуқ ва кўчмас мулкка бошқа ашёвий ҳуқуқлар тўғрисидаги даъволар бўйича мулк жойлашган ердаги судлар мутлақ ваколатлидир. Юклар, йўловчилар ва багажлар ташиш шартномалари бўйича ташувчиларга даъволар белгиланган тартибда эътирозлар билдирилган транспорт ташкилоти бошқармаси жойлашган жойга берилади.
1. Агар томонларнинг низони ушбу судларга. ўтказиш тўғрисидаги ёзма келишуви мавжуд бўлса, Аҳдлашувчи Томонларнинг судлари ишни бошқа ҳолларда ҳам кўриб чиқишлари мумкин. Бунда 19-модданинг 3-бандидан ва ушбу бўлимнинг қисмлари билан белгиланган бошқа нормалардан, шунингдек, тегишли Аҳдлашувчи Томон қонунчилигидан келиб чиқадиган мутлақ ваколат Томонларнинг келишуви билан ўзгартирилиши мумкин эмас.
2. Низони ўтказиш тўғрисида келишувлар мавжуд бўлган тақдирда суд жавобгарнинг аризасига биноан иш бўйича судлов ишларини тўхтатади.
1. Иккала Аҳдлашувчи Томон судларида худди ўша Томонлар ўртасида, худди шу предмет тўғрисида ва худди шу асосларда иш бўйича судлов қўзғатилганда ишни кейинроқ қўзғаган суд судловни тўхтатади.
2. Айнан шу ҳуқуқий муносабатлардан келиб чиқадиган қарши даъво ва чегириш тўғрисидаги талаб, худди асосий даъводек, асосий даъвони кўриб чиқаётган судда кўриб чиқилади.
1. Жисмоний шахснинг муомалага лаёқати ушбу шахс фуқароси бўлган Аҳдлашувчи Томон қонунчилиги билан белгиланади.
2. Фуқаролиги бўлмаган шахснинг муомалага лаёқати у доимий яшаш жойига эга бўлган мамлакат ҳуқуқи бўйича аниқланади.
3. Юридик шахснинг ҳуқуқий лаёқати у ҳудудида таъсис этилган Аҳдлашувчи Томон қонунчилиги билан белгиланади.
1. Ушбу модданинг 2 ва 3-бандларида назарда тутилган ҳоллардан ташқари, шахсни муомалага чекланган лаёқатлилиги ёки муомалага лаёқатсизлиги тўғрисидаги ишлар бўйича ушбу шахс фуқароси бўлган Аҳдлашувчи Томон суди ваколатлидир.
2. Агар Аҳдлашувчи Томонлардан бирининг судига унинг ҳудудида доимий яшовчи, бошқа Аҳдлашувчи Томоннинг фуқароси бўлган шахснинг муомалага чекланган лаёқатлилиги ёки муомалага лаёқатсизлигини эътироф этиш асослари маълум бўладиган ҳолда, у мазкур шахс фуқароси бўлган Аҳдлашувчи Томон судини бу ҳақда хабардор қилади.
3. Агар муомалага чекланган лаёқатли ёки муомалага лаёқатсиз деб эътироф этиш учун асослардан хабардор қилинган Аҳдлашувчи Томон суди уч ой мобайнида ишни бошламаса ёки ўз фикрини хабар қилмаса, муомалага чекланган лаёқатлилик ёки муомалага лаёқатсизликни эътироф этиш тўғрисидаги иш ҳудудида. мазкур фуқаро яшаш жойига эга бўлган Аҳдлашувчи Томон судида кўриб чиқилади. Шахсни муомалага чекланган лаёқатли ёки муомалага лаёқатсиз деб эътироф этиш тўғрисидаги қарор мазкур шахс фуқароси бўлган Аҳдлашувчи Томоннинг ваколатли судига жўнатилади.
4. Ушбу модданинг 1 — 3-бандлари қоидалари тегишли равишда муомалага лаёқатлиликни тиклашга ҳам қўлланади.
5. Ушбу модданинг 2 ва 3-бандларида назарда тутилган ва кечиктириб бўлмайдиган ҳолларда, шахсни ёхуд унинг мол-мулкини муҳофаза қилиш учун зарур чора-тадбирларни ҳудудида мазкур шахс доимий яшайдиган Аҳдлашувчи Томон суди мустақил равишда қабул қилиши мумкин. Ушбу чора-тадбирлар муносабати билан қабул қилинган фармойишлар мазкур шахс фуқароси бўлган Аҳдлашувчи Томон судига жўнатилади. Агар ушбу Аҳдлашувчи Томон бошқача чора белгилаган бўлса, ушбу фармойишлар бекор қилиниши мумкин.
1. Шахсни бедарак йўқолган деб эътироф этиш ёки вафот этган деб эълон қилиш тўғрисидаги ишлар бўйича ҳамда ўлим фактини белгилаш тўғрисидаги ишлар бўйича сўнгги маълумотларга кўра у тирик бўлган вақтда фуқароси ҳисобланган Аҳдлашувчи Томоннинг судлари, бошқа шахслар бўйича эса шахснинг охирги яшаш жойидаги адлия муассасалари ваколатлидир.
2. Аҳдлашувчи Томонлардан ҳар бирининг судлари бошқа Аҳдлашувчи Томон фуқаросини ва унинг ҳудудида яшаган бошқа шахсни бедарак йўқолганлигини ёки вафот этганлигини эътироф этиши, шунингдек, ҳуқуқ ва манфаатлари ушбу Аҳдлашувчи Томон қонунчилигида асосланган унинг ҳудудида яшовчиларнинг илтимосномасига кўра унинг ўлганлик фактини белгилаши мумкин.
3. Бедарак йўқолганликни эътироф этиш ёки вафот этган деб эълон қилиш ва ўлим фактини белгилаш тўғрисидаги ишларни кўриб чиқишда Аҳдлашувчи Томон судлари ўз давлати қонунчилигини қўллайди.
1. Никоҳга кирувчи ҳар бир шахс учун никоҳдан ўтиш шартлари у фуқароси ҳисобланадиган Аҳдлашувчи Томон қонунчилиги билан, фуқаролиги бўлмаган шахслар учун эса уларнинг доимий яшаш жойи ҳисобланадиган Аҳдлашувчи Томон қонунчилиги билан белгиланади. Бундан ташқари, никоҳдан ўтишга тўсиқларга нисбатан ҳудудида никоҳдан ўтилаётган Аҳдлашувчи Томон қонунчилиги талабларига риоя этилиши керак.
1. Эр-хотинларнинг шахсий ва мулкий ҳуқуқий муносабатлари улар биргаликда яшаш жойига эга бўлган Аҳдлашувчи Томон қонунчилиги бўйича белгиланади.
2. Агар эр-хотинлардан бири Аҳдлашувчи Томонлардан бирининг ҳудудида, иккинчиси — бошқа Аҳдлашувчи Томон ҳудудида яшаса ва шу билан бирга эр-хотиннинг иккаласи ҳам айнан бир фуқароликка эга бўлса, уларнинг шахсий ва мулкий ҳуқуқий муносабатлари улар фуқароси ҳисобланадиган Аҳдлашувчи Томон қонунчилиги бўйича белгиланади.
3. Агар эр-хотиндан бири Аҳдлашувчи Томонлардан бирининг, иккинчиси — Аҳдлашувчи Томонлардан бошқасининг фуқароси ҳисобланса ва улардан бири Аҳдлашувчи Томонлардан бирининг ҳудудида, иккинчиси — Аҳдлашувчи Томонлардан бошқасининг ҳудудида яшаса, у ҳолда уларнинг шахсий ва мулкий-ҳуқуқий муносабатлари ҳудудида улар охирги биргаликдаги яшаш жойига эга бўлган Аҳдлашувчи Томон қонунчилиги билан белгиланади.
4. Агар ушбу модданинг 3-бандида кўрсатилган шахслар Аҳдлашувчи Томонлар ҳудудида биргаликдаги яшаш жойига эга бўлишмаган бўлса, муассасаси ишни кўриб чиқаётган Аҳдлашувчи Томоннинг қонунчилиги қўлланади.
5. Эр-хотинларнинг уларнинг кўчмас мулкка бўлган ҳуқуқий муносабатлари, ушбу мулк ҳудудида жойлашган Аҳдлашувчи Томон қонунчилиги бўйича белгиланади.
6. Эр-хотинларнинг шахсий ва мулкий ҳуқуқий муносабатлари тўғрисидаги ишлар бўйича қонунчилиги ушбу модданинг 1 — 3, 5-бандларига мувофиқ қўлланилиши керак бўлган Аҳдлашувчи Томон муассасалари ваколатлидир.
1. Никоҳни бекор қилиш тўғрисидаги ишлар бўйича эр-хотинлар ариза берилган вақтда фуқаролари бўлган Аҳдлашувчи Томон қонунчилиги қўлланади.
2. Агар эр-хотинлардан бири Аҳдлашувчи Томонлардан бирининг, иккинчиси — Аҳдлашувчи Томонлардан бошқасининг фуқароси бўлса, муассасаси никоҳни бекор қилиш тўғрисидаги ишни кўриб чиқаётган Аҳдлашувчи Томон қонунчилиги қўлланади.
1. 27-модданинг 1-бандида назарда тутилган ҳолатда никоҳни бекор қилиш тўғрисидаги ишлар бўйича эр-хотинлар ариза берилган вақтда фуқаролари бўлган Аҳдлашувчи Томоннинг адлия муассасалари ваколатлидир. Агар ариза берилган вақтда эр-хотиннинг иккаласи ҳам бошқа Аҳдлашувчи Томон ҳудудида яшашса, у ҳолда ҳам ушбу Аҳдлашувчи Томон муассасалари ваколатлидир.
2. 27-модданинг 2-бандида назарда тутилган ҳолатда никоҳни бекор қилиш тўғрисидаги ишлар бўйича эр-хотиннинг иккаласи ҳам ҳудудида яшайдиган Аҳдлашувчи Томон муассасалари ваколатлидир. Агар эр-хотиндан бири Аҳдлашувчи Томонлардан бирининг ҳудудида, иккинчиси Аҳдлашувчи Томонлардан бошқасининг ҳудудида яшаса, у холда никоҳни бекор қилиш тўғрисидаги ишлар бўйича эр-хотинлар ҳудудларида яшайдиган иккала Аҳдлашувчи Томон муассасалари ваколатлидир.
1. Никоҳни ҳақиқий эмас деб эътироф этиш тўғрисидаги ишлар бўйича 25-моддага мувофиқ никоҳдан ўтишда қўлланган Аҳдлашувчи Томон қонунчилиги қўлланади.
2. Никоҳни ҳақиқий эмас деб эътироф этиш тўғрисидаги ишлар бўйича ваколатли муассасалар 28-моддага мувофиқ белгиланади.
Оталикни ёки оналикни белгилаш ва бекор қилиш бола туғилганидан фуқароси ҳисобланган Аҳдлашувчи Томон қонунчилиги бўйича белгиланади.
1. Ота-оналар ва болалар ўртасидаги ҳуқуқий муносабатлар ҳудудида улар биргаликда яшаш жойига эга бўлган Аҳдлашувчи Томоннинг қонунчилиги билан белгиланади.
2. Агар ота-оналар ва болалардан биронтасининг яшаш жойи бошқа Аҳдлашувчи Томон ҳудудида жойлашган бўлса, улар ўртасидаги ҳуқуқий муносабатлар бола фуқароси бўлган Аҳдлашувчи Томоннинг қонунчилиги билан белгиланади.
3. Никоҳсиз туғилган бола ва унинг онаси ҳамда отаси ўртасидаги ҳуқуқий муносабатлар бола фуқароси бўлган Аҳдлашувчи Томоннинг қонунчилиги билан белгиланади.
4. Балоғат ёшига етган болалардан алиментлар ундириш тўғрисидаги ишлар бўйича ҳудудида алимент олишга даъвогар шахс яшаш жойига эга бўлган Аҳдлашувчи Томоннинг қонунчилиги қўлланади.
5. Ота-оналар ва болалар ўртасидаги ҳуқуқий муносабатлар тўғрисидаги ишлар бўйича ушбу модданинг 1,2,3 ва 4-бандларига мувофиқ қонунчилиги қўлланадиган Аҳдлашувчи Томоннинг суди ваколатлидир.
1. Васийлик ва ҳомийликни белгилаш ёки бекор қилиш ўзига. нисбатан васийлик ёки ҳомийлик белгиланаётган ёки бекор қилинаётган шахс фуқароси бўлган Аҳдлашувчи Томоннинг қонунчилиги бўйича амалга оширилади.
2. Васий ва ҳомий билан васийликка ёки ҳомийликка олинаётган шахс ўртасидаги ҳуқуқий муносабатлар васий ёки ҳомийни тайинлаган муассасанинг Аҳдлашувчи Томони қонунчилиги билан тартибга солиб борилади.
3. Васийликни ёки ҳомийликни қабул қилиш мажбурияти васий ёки ҳомий этиб тайинланаётган шахс фуқароси бўлган Аҳдлашувчи Томоннинг қонунчилиги билан белгиланади.
4. Аҳдлашувчи Томонлардан бирининг фуқароси бўлган шахснинг васийси ва ҳомийси этиб бошқа Аҳдлашувчи Томоннинг фуқароси, агар у васийлик ёки ҳомийлик амалга ошириладиган Томон ҳудудида яшаса, тайинланиши мумкин.
Агар ушбу Шартнома билан бошқача тартиб белгиланмаган бўлса, ўзига нисбатан васийлик ёки ҳомийлик белгиланаётган шахс фуқароси бўлган Аҳдлашувчи Томоннинг муассасалари васийлик ва ҳомийликни белгилаш ёки бекор қилиш тўғрисидаги ишлар бўйича ваколатли ҳисобланади.
1. Бир Аҳдлашувчи Томон фуқаросининг манфаатлари йўлида, агар унинг яшаш жойи, турар жойи ёхуд мулки бошқа Аҳдлашувчи Томон ҳудудида бўлса, васийлик ёки ҳомийлик бўйича чоралар кўриш зарур бўлиб қолган ҳолларда ушбу Аҳдлашувчи Томоннинг муассасаси 33-моддага мувофиқ зудлик билан ваколатли органни хабардор қилиб қўяди.
2. Кечиктириш мумкин бўлмаган ҳолларда бошқа Аҳдлашувчи Томон ўз қонунчилик ҳужжатларига мувофиқ зарур бўлган вақтинчалик чора-тадбирларни ўзи кўриши мумкин. Бунда у 33-моддага мувофиқ ваколатли муассасани хабардор қилиб қўйишга мажбурдир. Ушбу чора-тадбирлар 33-моддада кўрсатиб ўтилган муассаса томонидан бошқа қарор қабул қилингунга қадар ўз кучини сақлаб қолади.
1. Васийлик ва ҳомийликдаги шахс ушбу Аҳдлашувчи Томон ҳудудида яшаш жойига, турар жойига ёки мулкка эга бўлган ҳолларда 33-моддага мувофиқ ваколатли орган васийлик ёки ҳомийликни бошқа Аҳдлашувчи Томон муассасасига бериши мумкин. Васийлик ёки ҳомийликни бериш сўраётган муассаса васийлик ёки ҳомийликни ўзига қабул қилган пайтдан бошлаб кучга киради ва бу ҳақда сўралган муассасани хабардор қилиб қўяди.
2. Мазкур модданинг 1-бандига мувофиқ васийлик ёки ҳомийликни қабул қилган муассаса уни ўз давлати қонунчилигига мувофиқ амалга оширади. У васийликка олинган ёки ҳомийликдаги шахснинг шахсий мақомига алоқадор масалалар бўйича қарор чиқариш ҳуқуқига эга эмас, лекин бу шахс фуқароси ҳисобланган Аҳдлашувчи Томоннинг қонунчилиги бўйича зарур бўлса никоҳдан ўтишига рухсат бериши мумкин.
1. Фарзандликка олиш ёки уни бекор қилиш фарзандликка олувчи фуқароси бўлган Аҳдлашувчи Томоннинг қонун ҳужжатларига мувофиқ фарзандликка олиш ёки уни бекор қилиш ҳақида ариза берилган вақтдан бошлаб белгиланади.
2. Агар бола бошқа Аҳдлашувчи Томоннинг фуқароси ҳисобланса, фарзандликка олишда ёки уни бекор қилишда қонуний вакилнинг ва ваколатли давлат органининг, шунингдек, у фуқароси ҳисобланган Аҳдлашувчи Томоннинг қонунчилиги бўйича, агар шуни талаб этса, боланинг ҳам розилигини олиш зарур.
3. Агар боланинг бири Аҳдлашаётган Томоннинг фуқароси, бошқаси эса бошқа Аҳдлашаётган Томоннинг фуқароси ҳисобланган эр-хотинлар томонидан фарзандликка олинаётган бўлса, фарзандликка олиш ёки уни бекор қилиш иккала Аҳдлашаётган Томон қонунчилигида назарда тутилган шартларга мувофиқ амалга оширилиши керак.
4. Фарзандликка олиш ёки уни бекор қилиш тўғрисида ариза берилган пайтда. фарзандликка олувчи фуқароси ҳисобланган Аҳдлашувчи Томоннинг муассасаси фарзандликка олиш ёки уни бекор қилиш ишлари бўйича ваколатлидир, мазкур модданинг 3-бандида назарда тутилган ҳолларда эса эр-хотинлар охирги яшаш жойига ёки турар жойига эга бўлган ёки ҳозир эга бўлган Аҳдлашувчи Томон ҳудудидаги муассаса ваколатлидир.
1. Кўчмас мулкка эгалик қилиш ҳуқуқи ҳудудида кўчмас мулк жойлашган Аҳдлашувчи Томоннинг қонунчилигига мувофиқ белгиланади. Қандай мулк кўчмас ҳисобланиши ҳақидаги масала ҳудудида ушбу кўчмас мулк жойлашган давлатнинг қонунчилигига мувофиқ ҳал этилади.
2. Давлат реестрига киритилиши зарур бўлган транспорт воситаларига эгалик ҳуқуқи ҳудудида транспорт воситасини рўйхатдан ўтказишни амалга оширган орган жойлашган Аҳдлашувчи Томоннинг қонунчилигига биноан белгиланади.
3. Мулкка эгалик ҳуқуқининг пайдо бўлиши ва бекор қилиниши ёки бошқа мулкка ашёвий ҳуқуқ бундай ҳуқуқнинг пайдо бўлиши ёки бекор қилинишига асос бўлиб хизмат қилувчи ҳаракатлар ёки бошқа ҳолатлар юз берган вақтда ҳудудида жойлашган Аҳдлашувчи Томоннинг қонунчилигига биноан белгиланади.
4. Келишув мавзуси ҳисобланган мулкка эгалик ҳуқуқининг пайдо бўлиши ва бекор қилиниши ёки бошқа мулкка ашёвий ҳуқуқ Томонлар битимларида бошқача кўзда тутилган бўлмаса ҳудудида келишув имзоланган Томоннинг қонунчилиги билан белгиланади.
2. Кўчмас мулкка оид ва унга бўлган ҳуқуқлар бўйича келишувлар шакли ҳудудида бундай мулк жойлашган Аҳдлашувчи Томоннинг қонунчилигига биноан белгиланади.
Ишонч қоғозининг шакли ва амалда бўлиш муддати ҳудудида ишонч қоғози берилган Томоннинг қонунчилигига кўра белгиланади.
Томонларнинг келишувлар бўйича ҳуқуқ ва мажбуриятлари, агар томонларнинг битимлари билан бошқа тартиб кўзда тутилмаган бўлса, уни амалга ошириш жойидаги қонунчилик бўйича белгиланади.
1. Шартномалар ва бошқа ҳуқуқий меъёрдаги ҳаракатлардан келиб чиққанлардан ташқари, зарарни қоплаш ҳақидаги мажбуриятлар ҳудудида зарарни қоплаш ҳақидаги талабга асос бўлиб хизмат қилган ҳаракат ёки бошқа ҳолатлар юз берган Аҳдлашувчи Томоннинг қонунчилигига биноан белгиланади.
2. Агар зарар келтирувчи ва зарар кўрган бир Аҳдлашувчи Томоннинг фуқароси ҳисобланса, шу Аҳдлашувчи Томоннинг қонунчилиги қўлланилади.
3. Мазкур модданинг 1 ва 2-бандларида эслатилган ишлар бўйича ҳудудида зарарни қоплаш ҳақидаги талабга асос бўлиб хизмат қилган ҳаракат ёки бошқа ҳолатлар юз берган Аҳдлашувчи Томон суди ваколатлидир. Зарар кўрган ҳудудида жавобгар яшаш жойига. эга бўлган Аҳдлашувчи Томон судига ҳам даъво аризаси бериши мумкин.
Даъво қўзғатиш муддати масалалари тегишли ҳуқуқий муносабатлар тартибга солиниши учун қўлланиладиган қонун ҳужжатларига мувофиқ ҳал этилади.
1. Ҳар бир Аҳдлашувчи Томоннинг фуқаролари бошқа Аҳдлашувчи Томон ҳудудида қонун бўйича. ҳуқуқни ёхуд васиятнома бўйича мулкни ёки ҳуқуқни тенглик шартларида ва мазкур Аҳдлашувчи Томон фуқаролари каби худди шундай ҳажмда мерос қилиб қолдиришлари мумкин.
2. Мулкни мерос қилиб қолдириш ҳуқуқи, мазкур модданинг 3-бандида назарда тутилган ҳоллардан ташқари, мерос қилиб қолдирувчи ҳудудида. охирги турар жойига эга бўлган Аҳдлашувчи Томоннинг қонунчилиги бўйича белгиланади.
3. Кўчмас мулкни мерос қилиб қолдириш ҳуқуқи мулк ҳудудида жойлашган Аҳдлашувчи Томоннинг қонунчилигига кўра белгиланади.
Агар меросга қолдиришда қўлланилиши керак бўлган Аҳдлашувчи Томоннинг қонунчилиги бўйича меросхўр давлат бўлса, унда мерос қилиб қолдирилган кўчар мулк вафот этган вақтда мерос қолдирувчи фуқароси ҳисобланган Аҳдлашувчи Томонга ўтади, мерос қилиб қолдирилган кўчмас мулк эса ўзи жойлашган ҳудудда Аҳдлашувчи Томонга ўтади.
Шахснинг васиятнома тузиш ва уни бекор қилиш қобилияти, шунингдек, васиятноманинг шакли ва уни бекор қилиш далолатнома тузиш вақтида васият қилувчи яшаш жойига эга бўлган ўша давлат ҳуқуқи бўйича белгиланади. Бироқ васиятнома ёки уни бекор қилиш агар васиятнома уни тузиш жойи ҳуқуқи талабларини қондирса, васиятнома шаклига риоя қилинмаса, оқибатда ҳақиқий эмас деб топилиши мумкин эмас.
1. Кўчар мулкни мерос қилиб олиш ҳақидаги ишлар бўйича кўриб чиқишни мерос қолдирувчи вафот этган вақтда турар жойга эга бўлган ҳудуддаги Аҳдлашувчи Томоннинг муассасалари олиб боришга ваколатлидир.
2. Кўчмас мулкни мерос қилиб олиш ҳақидаги ишлар бўйича кўриб чиқишни мулк жойлашган ҳудуддаги Аҳдлашувчи Томон муассасаси кўриб чиқишга ваколатлидир.
3. Мазкур модданинг 1 ва 2-бандларидаги қоидалар мерос тўғрисидаги ишлар кўриб чиқиладиган ишлар муносабати билан пайдо бўладиган низоларни кўриб чиқишда ҳам қўлланилади.
Мерос қилиб олиш ишлари бўйича, шу жумладан, мерос қилиб олиш низолари бўйича Аҳдлашувчи Томонлардан ҳар бирининг дипломатик ваколатхонаси ёки консуллик муассасаси, меросдан воз кечиш ҳуқуқини истисно қилганда, ўз давлатининг фуқароларини, агар улар бўлмасалар ёки вакил тайинламаган бўлса, бошқа Аҳдлашувчи Томоннинг муассасаларида махсус ишончнома қоғозисиз ифодалаш учун ваколатлидир.
1. Аҳдлашувчи Томонлар муассасалари ўз қонунчиликларига мувофиқ бошқа Аҳдлашувчи Томон фуқаролари томонидан ўз ҳудудларида қолдирилган меросни муҳофаза қилиш ёки унга эгалик қилиш учун зарур чора-тадбирлар кўрадилар.
2. Ушбу модданинг 1-бандига мувофиқ кўрилган чоралар тўғрисида мерос берувчи фуқароси ҳисобланадиган Аҳдлашувчи Томоннинг дипломатик ваколатхонаси ёки консуллик муассасаси тезда хабардор қилинади. Кўрсатилган ваколатхона ёки муассаса ушбу чора-тадбирларни амалга оширишда иштирок этиши мумкин.
3. Ушбу модданинг 1-бандига мувофиқ кўрилган чора-тадбирлар мерос қилиш тўғрисидаги ишни амалга оширишга ваколати бўлган адлия муассасаси, шунингдек, дипломатия ваколатхонаси ёки консуллик муассасасининг илтимосига кўра ўзгартирилиши мумкин.
1. Агар кўчар мерос қолган мулк ёки мерос қолган кўчар ёки кўчмас мулкни сотишдан тушган пул суммаси мерос қилиб олишни кўриб чиқиш тугаганидан сўнг яшаш жойи ёки турар жойи бошқа Аҳдлашувчи Томон ҳудудида жойлашган меросхўрларга берилиши зарур бўлса., унда меросга қолган мулк ёки тушган пул суммаси ушбу Аҳдлашувчи Томон дипломатик вакиллиги ёки консуллик муассасасига берилади.
2. Мерос олиш ҳуқуқи ҳақидаги ишлар бўйича ваколатли бўлган муассаса меросга қолган мулкни дипломатик вакиллик ёки консуллик муассасасига бериш тўғрисида фармойиш беради.
а) мерос қолган мулк жойлашган Аҳдлашувчи Томоннинг қонунчилигида белгиланган муддатда мерос қолдирувчининг кредиторлари билдирган барча талаблар тўланган ёки таъминланган бўлса;
в) агар бу зарур бўлса, ваколатли муассасалар меросга қолдирилган мулкни олиб чиқиб кетишга рухсат берган бўлса;
4. Пул суммаларини ўтказиш Аҳдлашувчи Томонлар ҳудудида амалда бўлган қонунчиликка мувофиқ амалга оширилади.
Аҳдлашувчи Томонлардан ҳар бири мазкур Шартномада назарда тутилган шартларда. Аҳдлашувчи Томон ҳудудида чиқарилган қонуний кучга кирган қуйидаги қарорларни эътироф этади ва бажаради:
а) адлия муассасаларининг фуқаролик ва оилавий ишлар бўйича қарорлари, шунингдек, шундай ишлар бўйича суд томонидан тасдиқланган ярашув битимлари ва пул мажбуриятларига нисбатан нотариал далолатномалар (кейинги ўринларда — қарорлар дейилади).
б) жиноят содир этиш натижасида кўрилган зарарни қоплашга оид жиноий ишлар бўйича судларнинг ҳукмлари.
1. Ҳар бир Аҳдлашувчи Томоннинг адлия муассасалари томонидан чиқарилган ва қонуний кучга кирган, ўз хусусиятига кўра бажарилиши талаб этилмайдиган қарорлар бошқа Аҳдлашувчи Томон ҳудудида махсус ишларни бажармасдан қуйидаги шартларда эътироф этилади, агар:
а) сўралаётган Аҳдлашувчи Томоннинг адлия муассасалари илгари бу ишлар бўйича қонуний кучга кирган қарорлар чиқармаган бўлсалар;
б) мазкур Шартномага кўра иш, қарор ҳудудида эътироф этилиши керак бўлган Аҳдлашувчи Томоннинг қонунчилигига кўра улар томонидан назарда тутилмаган ҳолларда улар Аҳдлашувчи Томон адлия муассасаларининг алоҳида ваколатларига тааллуқли бўлмаса.
2. Мазкур моддадаги 1-банднинг қоидалари ҳам васийлик ва ҳомийлик бўйича қарорларга, шунингдек, фуқаролик ҳолати ҳужжатларини қайд этиш органлари томонидан чиқарилган қарорларга ҳам тегишли бўлади.
1. Қарорларни мажбурий ижро этишга рухсат бериш тўғрисидаги илтимоснома ижро этилиши керак бўлган Аҳдлашувчи Томоннинг ваколатли судига берилади. Илтимоснома биринчи поғонадаги иш бўйича қарор чиқарган судга ҳам киритилиши мумкин. Ушбу суд илтимосномани илтимоснома бўйича қарор чиқариш ваколатига эга бўлган судга жўнатади.
а) қарор ёки унинг тасдиқланган нусхаси, шунингдек, қарор қонуний кучга кирганлиги ва ижро этилиши кераклиги ҳақидаги расмий ҳужжат ёки у қонуний кучга киргунга қадар ижро этилиши керак бўлган, агар бу қарорни ўзидан келиб чиқмаса, ҳужжат;
б) жараёнда иштирок этмаган томонга қарши қарор чиқарилганлигини, белгиланган тартибда ва ўз вақтида судга чақиртирилганлигини, унинг процессуал муомалага лаёқатли эмаслиги ҳоллари эса белгиланган равишда айтилганлигини билдирувчи ҳужжат;
3. Қарорларни мажбурий ижро этишга рухсат бериш тўғрисидаги илтимоснома ва унга илова қилинган ҳужжатлар сўралаётган Аҳдлашувчи Томон тилига ёки рус тилига таржима қилиниб тасдиқланган таржимаси билан таъминланади.
1. 52-моддада назарда тутилган қарорларни эътироф этиш ва мажбурий бажаришга рухсат бериш тўғрисидаги илтимоснома ҳудудида мажбурий бажариш амалга ошириладиган Аҳдлашувчи Томоннинг судлари томонидан кўриб чиқилади.
2. Қарорларни эътироф этиш ва мажбурий бажаришга рухсат бериш ҳақидаги илтимосномани кўриб чиқувчи суд мазкур Шартномада назарда. тутилган шартларга риоя қилинганлигини белгилаш билан чегараланади. Шартларга риоя қилинган ҳолларда, суд мажбурий бажариш тўғрисида қарор чиқаради.
3. Мажбурий бажариш тартиби ҳудудида бажарилиши керак бўлган Аҳдлашувчи Томон қонунчилиги бўйича белгиланади.
Куйидаги ҳолларда 50-моддада назарда тутилган қарорларни эътироф этиш ва мажбурий ижро этиш учун рухсатнома беришни рад этиш мумкин:
а) ҳудудида қарор чиқарилган Аҳдлашувчи Томоннинг қонунчилигига мувофиқ у қонуний кучга кирмаганда ёки ижро этилиши керак бўлмаганда, қарор қонуний кучга киргунга қадар ижро этилиши керак бўлган ҳоллар бундан мустаснодир;
б) жавобгар ўзига ёки унинг вакилига ўз вақтида ва тегишли равишда судга келиш учун чақириқ қоғози берилмаганлиги сабабли жараёнда қатнашмаганда;
в) ушбу Аҳдлашувчи Томонлар ўртасидаги ушбу баҳс бўйича шу қарор эътироф этилиши ва ижро этилиши лозим бўлган ва шу асосда Аҳдлашувчи Томон ҳудудида олдин ҳам қонуний кучга кирган қарор чиқарилган ёки учинчи давлат судининг эътироф этилган қарори бўлган ёхуд ушбу Аҳдлашувчи Томон муассасаси томонидан ушбу иш бўйича кўриб чиқиш қўзғатилганда;
г) мазкур Шартнома қоидаларига асосан, мазкур Шартномада кўзда тутилмаган вазиятларда эса ҳудудида қарор тан олиниши ва ижро этилиши зарур бўлган Аҳдлашувчи Томоннинг қонунчилигига асосан иш унинг муассасаларининг истисноли ваколатига тааллуқли бўлганда;
д) Шартномада келишилган судга тегишли иш бўйича томонларнинг битимини тасдиқловчи ҳужжат бўлмаганда;
е) суд кўриб чиқаётган қарорларни эътироф этиш ва ижро этиш тўғрисидаги илтимоснома Аҳдлашувчи Томонларнинг қонунчилигида назарда тутилган мажбурий ижро этиш муддати ўтиб кетганда.
1. Аҳдлашувчи Томонлар мазкур Шартномада назарда тутилган шартларга мувофиқ бир-бирларининг илтимосларига кўра ўзларининг ҳудудларидаги ҳуқуқни бузганлик учун жиноий жавобгарликка тортиш сабабли ёхуд шундай ҳуқуқбузарлик сабабли ҳукмни ижро этиш сўралаётган давлатда қидирилаётган шахсларни ушлаб бериш мажбуриятини оладилар.
2. Мазкур Шартноманинг мақсади учун жиноятчиларни беришга сабаб бўлган сўралаётган ва сўраётган Аҳдлашувчи Томонларнинг қонунчилигига мувофиқ ҳуқуқ бузишлар ҳисобланадиган ҳуқуқ бузишлар бир йилдан ортиқ озодликдан маҳрум этиш ёки оғирроқ жазо билан жазоланадилар.
3. Ушбу модданинг 2-бандида назарда тутилган ҳуқуқ бузарликларга нисбатан чиқарилган ҳукмни ижро этиш учун жиноятчини бериш, агар жазо муддати тамом бўлгунга қадар камида олти ой қолган бўлса, амалга оширилади.
4. Жиноятчини бериш ҳақидаги илтимоснома бир неча алоҳида ҳуқуқ бузишларга тааллуқли бўлса, улардан ҳаммаси мазкур модданинг 2-бандида назарда тутилган шартларга мувофиқ келмаса, унда. талаб қилинаётган жиноятчини беришга, ҳеч бўлмаганда ҳуқуқ бузишлардан бири жиноятчини беришга сабаб бўлса, шу шарт билан рухсат этилиши мумкин.
б) илтимоснома олинган пайтда сўралаётган Аҳдлашувчи Томоннинг қонунчилигига мувофиқ жиноий таъқиб қўзғатилиши мумкин бўлмаса ёки ҳукм ҳар қандай қонуний асосларга, шунингдек, муддати ўтиши ёки умумий афв бўйича ижро этилиши мумкин бўлмаса;
в) сўралаётган Аҳдлашувчи Томон ҳудудида худди шу жиноят учун бериш талаб этилаётган шахсга. нисбатан ҳукм ёки иш бўйича кўриб чиқишни бекор қилиш тўғрисида қонуний кучга кирган қарор чиқарилган бўлса;
г) жиноятчини бериш тўғрисида илтимоснома тушиши муносабати билан сўралаётган Аҳдлашувчи Томон ҳудудида, шунингдек, жиноят содир этиш вақтида унинг қонунчилигига мувофиқ рўйхатдан ўтказилган унинг байроғи остидаги кемада ёки ҳаво кемасида бутунлай ёки қисман содир этилган бўлса;
д) жиноятчини бериш тўғрисида тушадиган илтимоснома муносабати билан жиноятчи учун жиноий таъқиб қилиш сўралаётган Аҳдлашувчи Томонларнинг мутлақ компетенциясига киради;
е) жиноятчини бериш тўғрисида тушадиган илтимоснома муносабати билан жиноят учун жиноий таъқиб сўраётган ва сўралаётган Аҳдлашувчи Томонларнинг қонунчилигига мувофиқ фақат жабрланувчининг шикоятига кўра қўзғатиш мумкин бўлса.
1. Жиноятчини бериш тўғрисидаги илтимоснома ёзма ҳолда жўнатилади ва унда бериш талаб этилаётган шахс тўғрисидаги зарур ахборотлар, шунингдек, унинг фуқаролиги ва турар жойи ёки яшаш жойи ҳақидаги маълумотлар бўлиши керак.
а) ҳар қандай бошқа ахборотлар билан бир қаторда ушбу шахснинг шахсини аниқлашга ёрдам бериши мумкин бўлган иложи борича. аниқ баён — тасвири, шунингдек, фото расми ёки агар бўлса, бошқа тасвири;
б) мазкур жиноятни квалификацияловчи тегишли қоиданинг матни ёки, зарур бўлганда, мазкур жиноят тўғри келадиган тегишли қонундан кўчирма ва мазкур жиноят сабаб бўлиши мумкин бўлган жазонинг баён-тасвири.
3. Агар талаб қилинган шахс ҳуқуқ бузарликда айбланаётган бўлса., бериш тўғрисидаги илтимосномага жиноятнинг ҳақиқий ҳолатлари баён этилган қамоққа олиш ҳақидаги қарорнинг тасдиқланган нусхаси, шунингдек, жиноят содир этилган вақт ва жой, моддий зарар ҳақидаги, агар шундай зарар кўрилган бўлса, маълумотлар.
4. Агар талаб қилинаётган шахс ҳуқуқ бузарлик учун ҳукм қилинган бўлса, жиноятчини бериш ҳақидаги илтимосномага қонуний кучга кирган ҳукмнинг тасдиқланган нусхаси ёки тасдиқланган ундан кўчирманинг айблов қисми ва чиқарилган ҳукм ҳамда, агар ҳукм қилинган шахс жазонинг бир қисмини ўтаган бўлса, жазонинг ўталмаган қисми ҳақидаги маълумотлар баён қилинган ҳолда илова қилинади.
5. Жиноятчини бериш ҳақидаги илтимоснома ва унга илова қилинадиган ҳужжатлар ушбу Шартноманинг 16-моддасига мувофиқ тузилади.
6. Жиноятчини бериш ҳақидаги илтимоснома сўралаётган Аҳдлашувчи Томон ҳудудидаги талаб қилинаётган шахснинг турар жойи маълум бўлган ҳолларда жўнатилади.
1. Сўралаётган Аҳдлашувчи Томон ўз қонунчилигида назарда тутилган тартибга мувофиқ жиноятчини бериш ҳақидаги илтимосномани кўриб чиқади ва сўраётган Аҳдлашувчи Томонни ўз қарори ҳақида зудлик билан хабардор қилади.
2. Илтимосномани қондириш ҳақида қарор қабул қилинган ҳолларда сўралаётган Аҳдлашувчи Томон талаб қилинаётган шахсни қамоққа олиш учун тезлик билан чора-тадбирлар кўради. Бу шахснинг қамоққа олинганлиги ҳақида сўраётган Аҳдлашувчи Томон зудлик билан хабардор қилинади.
3. Жиноятчини бериш ҳақидаги илтимосномани қондиришдаги ҳар қандай тўлиқ ёки қисман рад этишлар тегишли сабаблар билан асослаб берилади.
1. Агар сўралаётган Аҳдлашувчи Томон жиноятчини бериш ҳақида тақдим этилган илтимосномани асослашдаги ахборотни етарли эмас деб ҳисобласа, у ўзига маъқул муддатда қўшимча ахборот беришни талаб қилиши мумкин. Айни замонда сўралаётган Аҳдлашувчи Томон берилиши талаб этилаётган шахснинг ўз ҳудудидан чиқиб кетишининг олдини олиш учун уни кузатишни таъминлаш учун зарур чора-тадбирлар кўриши мумкин.
2. Мазкур модданинг 1-бандида назарда тутилган ҳолларда Аҳдлашувчи Томон бошқа Аҳдлашувчи Томонга иложи борича қисқа муддатда қўшимча ахборот тақдим этиш учун зарур чоралар кўради.
1. Талаб қилинаётган шахс қочмоқчи бўлганлиги ҳақидаги асосларга эга бўлса, сўраётган Аҳдлашувчи Томон сўралаётган Томонга талаб қилинаётган шахсни уни бериш ҳақида илтимоснома олингунга қадар ушлаб туриш тўғрисида илтимоснома билан мурожаат қилиши мумкин. Бундай илтимоснома жиноий полициянинг Халқаро ташкилотлари орқали ёки бевосита матнни бериш техника воситалари-телеграф, телекс, телефакс, электрон почтасидан фойдаланган ҳолда берилиши мумкин.
2. Бундай илтимоснома талаб қилинаётган шахснинг баён-тасвири, жиноятчини бериш ҳақида. илтимоснома юборилиши тўғрисидаги ариза, қамоқда. сақлаш тўғрисида (қамоққа олиш учун ордер)ги қарор ёки қонуний кучга кирган ҳукм борлиги ҳақидаги хабар, ушбу ҳуқуқ бузарлик учун жазо тайинланиши ёки тайинланганлиги ҳақидаги хабар, шунингдек, муддатнинг яна қандай қисмини ўташи кераклиги ҳақидаги маълумот, ушбу иш бўйича фактларнинг баёни ва сўралаётган шахснинг турган жойи ҳақидаги маълумотлардан иборат бўлиши керак.
3. Сўралаётган Аҳдлашувчи Томон бундай илтимоснома юзасидан ўз қонунчилигига мувофиқ тезда қарор қабул қилади ва тезлик билан бу ҳақда сўраётган Аҳдлашувчи Томонни хабардор қилади.
4. Бу каби илтимоснома асосида ушланган шахс сўралаётган Аҳдлашувчи Томон қонунида назарда тутилган муддат ўтиши билан , агар уни бериш ҳақида илтимоснома тушмаса, озод қилинади.
5. Мазкур модданинг 4-бандига мувофиқ шахсни озод қилиш кейинчалик жиноятчини бериш ҳақида илтимоснома ва тасдиқловчи ҳужжатлар олинган ҳолларда талаб қилинаётган шахсни бериш мақсадида қайтадиган ушлаш ва қамоққа олишга тўсқинлик қилмайди.
1. Мазкур Шартноманинг 60-моддасида назарда тутилган илтимоснома асосида ушланган шахс алоҳида ҳолларда сўралаётган Аҳдлашувчи Томоннинг қонунчилигига мувофиқ факсимил алоқа орқали берилган қамоққа олиш ҳақидаги қарор ёки қонуний кучга кирган ҳукмнинг нусхалари, ёхуд айблов қисми ва чиқарилган ҳукм баён қилинган ҳолдаги тасдиқланган ундан кўчирма бўлганда жиноятчини бериш ҳақида илтимоснома олингунга қадар қамоққа олиниши мумкин. Юқорида кўрсатиб ўтилган ҳужжатлар сўралаётган Аҳдлашувчи Томон тилига ёки рус тилига таржимаси билан жўнатилади.
2. Мазкур модданинг 1-бандида назарда тутилган ҳолларда Аҳдлашувчи Томонлар сўраётган Аҳдлашувчи Томон жиноятчини бериш ҳақида илтимоснома ва тасдиқловчи ҳужжатларни тақдим этиш керак бўлган вақт даврини келишиб оладилар. Сўралаётган Аҳдлашувчи Томон, агар жиноятчини бериш ҳақидаги илтимоснома Аҳдлашувчи Томонлар билан келишиб олинган вақтдаги даврда келиб тушмаса, қамоққа олинган шахсни озод қилади.
1. Аҳдлашувчи Томонлар бундай шахслар сўралаётган Аҳдлашувчи Томон ҳудудида бўлишлари мумкинлиги ҳақидаги асосларга эга бўлганларида жиноятчини бериш ҳақида илтимоснома олгунга қадар, ушбу Шартноманинг 56-моддасига мувофиқ беришга сабаб бўлган ҳуқуқ бузарликлар содир этишда айбланаётган шахсларни илтимосномага мувофиқ қидиришни амалга оширадилар.
3. Мазкур моддага мувофиқ ушланган шахс, агар у ушланган вақтдан бошлаб ўттиз сутка мобайнида уни бериш тўғрисида илтимоснома тушмаса, озод қилиниши керак.
1. Жиноятчини бериш тўғрисидаги илтимосномани қондириш ҳақида хабарнома олиниши билан Аҳдлашувчи Томонлар талаб қилинаётган шахсни беришнинг вақтини, жойини ва тадбирларини белгилайдилар.
2. Агар ўзига боғлиқ бўлмаган ҳолатларга кўра Аҳдлашувчи Томонлардан бири берилиши керак бўлган шахсни бера олмаса ёки қабул қила олмаса, у зудлик билан бу ҳақда иккинчи Аҳдлашувчи Томонни хабардор қилади. Сўралаётган ва сўраётган Аҳдлашувчи Томонлар беришнинг янги муддатларини биргаликда белгилайдилар ва бунда 62-модданинг 3-бандидаги қоидалар қўлланилади.
1. Агар берилиши талаб этилаётган шахс сўралаётган Аҳдлашувчи Томонлар ҳудудида жиноий жавобгарликка тортилса ёки бошқа қилмиши учун ҳукм қилинган бўлса, уни бериш муддати жиноий таъқиб қилиш тўхтатилгунча, ҳукм ижро этилгунга қадар ёки жазодан озод қилингунга қадар узайтирилиши мумкин.
2. Мазкур модданинг 1-бандида назарда тутилган бериш муддатини узайтириш ҳукмни ижро этиш муддатини ўтказиб юбориши ёки шахсга нисбатан терговга жиддий зарар етказиши мумкин бўлса, унда. сўралаётган Аҳдлашувчи Томон сўраётган Аҳдлашувчи Томондан талаб қилинаётган шахснинг муддатини узайтириш ўрнига сўралаётган ва сўраётган Аҳдлашувчи Томонлар билан биргаликда белгиланадиган шартларга мувофиқ вақтинчага бериши мумкин.
Агар Аҳдлашувчи Томонлардан бири бир шахснинг ўзини бериш тўғрисида бир вақтнинг ўзида бошқа Аҳдлашувчи Томондан ва қандайдир учинчи давлатдан илтимоснома олса, у жиноятчини бериш ҳақидаги қайси илтимоснома қондирилишини ўз хоҳишига кўра белгилайди.
Сўралаётган Аҳдлашувчи Томонларнинг розилигисиз берилган шахсни у берилгунга қадар содир этган қилмиши учун жиноий жавобгарликка тортиш ёки жазолаш мумкин эмас.
Агар берилган шахс сўралаётган Аҳдлашувчи Томонлар ҳудудларида ҳуқуқбузарлик учун жавобгарликдан бутунлай озод қилингунга қадар сўралаётган Аҳдлашувчи Томонлар ҳудудига қайтарилса, унда бу шахсни такрорий бериш мазкур Шартноманинг 57-моддасида назарда тутилган ҳужжатларни тақдим этмай илтимоснома бўйича амалга оширилиши мумкин.
1. Сўралаётган Аҳдлашувчи Томонлар қонунчилиги йўл қўядиган даражада ва тегишли равишда риоя қилиниши лозим бўлган учинчи томоннинг ҳуқуқларини ҳисобга олиб, сўралаётган давлатда барча аниқланган, ҳуқуқ бузарлик натижасида сотиб олинган, шахсни қайтаришга сабаб бўлган ёки жиноий иш бўйича далил сифатида талаб қилиниши мумкин бўлган мол-мулк, агар бериш рухсат этилган сўралаётган Аҳдлашувчи Томонларнинг илтимосномалари бўлганда берилади.
2. Юқорида эслатилган мол-мулк, агар бу ҳақда сўралаётган Аҳдлашувчи Томон сўраётган бўлса, ҳатто қандайдир сабаблар бўйича шартлашишга эришилган бўлса ҳам, шахсни беришни амалга ошириш мумкин бўлмаса ҳам, шу Томонга берилади.
3. Агар айтиб ўтилган мулк жиноий иш бўйича далил сифатида сўралаётган Аҳдлашувчи Томонга зарур бўлса, унда уни бериш иш бўйича ишлар тугагунча муддати узайтирилиши мумкин.
4. Агар айтиб ўтилган мулк сўралаётган Аҳдлашувчи Томон ҳудудида хатланиши ва ёки мусодара этилиши керак бўлса, унда бу Томон мулкни ушлаб ёки вақтинчага бериб туриши мумкин.
5. Агар сўралаётган Аҳдлашувчи Томонларнинг қонунчилиги ёки учинчи томоннинг ҳуқуқлари ҳимоя қилиш манфаатлари шуни талаб қилса, бундай тартибда берилган ҳар қандай мулк, агар буни мазкур Томон талаб қилса, суд муҳокамаси тамом бўлиши билан сўраётган Аҳдлашувчи Томонга текинга қайтарилади.
1. Агар шахс учинчи давлатдан бир Аҳдлашувчи Томонга бошқа Аҳдлашувчи Томон ҳудуди орқали берилиши керак бўлса, унда бу шахсни олувчи Томон бошқа Томондан бу шахсни унинг ҳудуди орқали транзит олиб ўтиш учун рухсатнома сўрайди. Мазкур қоида бошқа Аҳдлашувчи Томоннинг ҳудудига қўниш режалаштирилмаганда, ҳаво транспортидан фойдаланган ҳолларда қўлланилмайди.
2. Транзит ташишлар вақтида транзит қилаётган давлат қамоқдаги шахсни сақлашнинг юридик имкониятларини таъминлайди ва олиб кетилаётган шахсни кузатиб кетаётган бошқа Аҳдлашувчи Томоннинг вакилларига зарур ёрдам кўрсатади.
3. Аҳдлашувчи Томон ҳудудидан учиб ўтаётган ҳаво кемаси бу ерда режадан ташқари қўнган ҳолларда у олиб кетилаётган шахсни кузатиб кетаётган бошқа Аҳдлашувчи Томонларнинг вакилларининг илтимосномасига кўра мазкур модданинг 1-бандига мувофиқ олиб кетилаётган шахсни транзит ташиш тўғрисида илтимоснома олгунга қадар 48 соат давомида қамоқда сақлаши мумкин. Бундай илтимос матнни беришнинг техник воситалари, шунингдек, телеграф, телекс, телефакс, электрон почта ёрдамида берилиши мумкин.
Аҳдлашувчи Томонлар ўзларига берилган шахсларга қарши жиноий иш бўйича иш юритиш натижалари тўғрисида бир-бирларини хабардор қилиб турадилар. Илтимосномага кўра қатъий қарорнинг нусхаси ҳам жўнатилади.
Аҳдлашувчи Томонлардан ҳар бири бошқа Аҳдлашувчи Томоннинг илтимосига кўра ўз фуқаросига ёки ўз ҳудудида доимий яшовчи шахсга қарши, агар бу шахс сўралаётган Аҳдлашувчи Томоннинг қонунчилигига мувофиқ ҳуқуқбузарликни содир этишда шубҳа қилинаётган бўлса, агар шахсни беришга имкон берувчи шартлар бўлмаса жиноий таъқибни амалга ошириши мумкин.
1. Жиноий таъқибни амалга ошириш тўғрисидаги илтимоснома ёзма ҳолда юборилади ва унда қуйидагилар бўлиши керак:
б) жиноий судлов ишларини бериш тўғрисида юборилаётган илтимоснома муносабати билан қилмишнинг баён-тасвири, шунингдек, ҳуқуқбузарлик содир этилган жой ва вақт ҳақидаги аниқ маълумот;
д) сўралаётган Аҳдлашувчи Томоннинг қонун-қоидалари матни, шу асосида қилмиш ҳуқуқбузарлик деб эътироф этилади, шунингдек, зарур бўлганда терговни амалга ошириш учун аҳамиятли бўлган қонунчилик нормаларининг бошқа матнлари;
е) жабрланувчининг шикояти бўйича қўзғатиладиган жиноий ишлар бўйича жабрланувчиларнинг аризалари ва зарарни қоплаш тўғрисидаги ариза.
2. Илтимоснома. ва унга илова қилинадиган ҳужжатлар мазкур Шартноманинг 17-моддаси қоидаларига мувофиқ расмийлаштирилади.
1. Агар сўралаётган Аҳдлашувчи Томон жиноий таъқибни амалга ошириш ҳақидаги илтимосномани рад этса, у сўраётган Аҳдлашувчи Томонни рад этиш сабаблари ҳақида хабардор қилади.
а) шубҳа қилинаётган шахс сўралаётган Аҳдлашувчи Томон фуқароси ҳисобланмаса, ёки мазкур Томон ушбу шахс доимий яшайдиган давлат бўлиб ҳисобланмаса;
б) илтимоснома юборилиши билан боғлиқ ҳуқуқбузарлик беришга сабаб бўлувчи ҳуқуқбузарлик ҳисобланмаса, рад этилиши мумкин.
Жиноий таъқибни амалга ошириш тўғрисидаги илтимоснома, агар таъқиб қилиш талаб қилинаётган шахсга нисбатан сўралаётган Аҳдлашувчи Томонлар ҳудудида қонуний кучга кирувчи ҳукм ёки сўралаётган Аҳдлашувчи Томон хабардор қилинадиган иш бўйича қатъий қарор чиқарилган бўлса, бажарилмайди. Бундай ҳолларда сўралаётган Аҳдлашувчи Томон адлия муассасалари томонидан жиноий иш қўзғатилиши эмас, улар томонидан қўзғатилган иш эса тўхтатилиши керак.
1. Аҳдлашувчи Томонлар ўз қонунчиликларига мувофиқ ва қамоқда. сақланаётган шахсларнинг розилиги билан тегишли илтимослар бўлганда тергов ишларини ўтказишда. кўрсатмалар бериш ёки ёрдам кўрсатиш мақсадида уларни бир-бирларига вақтинчалик беришлари мумкин.
2. Мазкур модданинг 1-бандида назарда тутилган шахсларни бериш Аҳдлашувчи Томонлар биргаликда келишиб олган муддатда, лекин бир ойдан ошмаган муддатда, алоҳида ҳолларда эса икки ойдан ошмаган муддатда амалга оширилиши мумкин.
1. Мазкур Шартноманинг 62-моддасига мувофиқ берилиши талаб этилаётган шахсни бериш муддати Аҳдлашувчи Томонлар билан бирга, одил судловни амалга ошириш манфаатларидан келиб чиқиб ва Аҳдлашувчи Томонларнинг қонунчилиги билан рухсат этилган қамоқда сақлаш муддатларини ҳисобга олган ҳолда, белгиланади.
2. Мазкур Шартноманинг 62-моддасида ва мазкур модданинг 1-бандида назарда тутилган ҳолларда вақтинча бериладиган шахсни қамоқда сақлаш муддатлари сўраётган ва сўралаётган Аҳдлашувчи Томонларнинг тегишли қонунчилигига кўра ҳар бир жиноий иш бўйича алоҳида ҳисобга олиниши керак.
Аҳдлашувчи Томонлар ҳуқуқни бузишдан олинган даромадларни аниқлашда, олиб қўйишда ва мусодара қилишда бир-бирларига ёрдам кўрсатадилар. Мазкур Шартноманинг мақсадлари учун «ҳуқуқни бузишдан олинган даромадлар» тушунчаси ҳуқуқни бузиш оқибатида тўғридан-тўғри ёки билвосита олинган ёки сотилган исталган шубҳа қилинган ёки суд томонидан аниқланган мулкни ёки ўзида мулк қийматини ифодаловчи мулкни, ёхуд ҳуқуқни бузиш натижасида олинган бошқа фойдани ифодалайди.
1. Сўраётган Аҳдлашувчи Томон сўралаётган Аҳдлашувчи Томонга ҳуқуқни бузишдан олинган даромадларга тегишли бўлган ёрдам кўрсатиш тўғрисидаги илтимосномани юборар экан, ўзи бундай даромадлар сўралаётган Аҳдлашувчи Томоннинг юрисдикцияси доирасида бўлиши мумкин деб ҳисоблайдиган сабаблар тўғрисида маълум қилади.
2. Сўралаётган Аҳдлашувчи Томон мазкур модданинг 1-бандига мувофиқ йўлланган илтимосномани олиб, ҳуқуқни бузишдан олинган бирон-бир даромад унинг юрисдикцияси доирасида бор ёки йўқлигини аниқлаш учун зарур чоралар кўради ҳамда сўраётган Аҳдлашувчи Томонни текшириш натижаларидан хабардор қилади.
3. Агар ҳуқуқни бузишдан олинган бирон-бир даромад сўралаётган Аҳдлашувчи Томоннинг юрисдикцияси доирасида бўлса, у активларни аниқлаш, молиявий операцияларни текшириш ва ҳуқуқни бузишдан олинган даромадларни олиб қўйишни таъминлашга ёрдам бериши мумкин бўлган бошқа ахборот ёки далилларни олиш учун зарур чоралар кўради.
4. Ҳуқуқни бузишдан олинган мўлжалланаётган даромадлар аниқланган тақдирда сўралаётган Аҳдлашувчи Томон, тегишли илтимоснома мавжуд бўлган тақдирда, ушбу даромадларга нисбатан сўраётган Аҳдлашувчи Томон суди томонидан узил-кесил қарор қабул қилингунга қадар гумон қилинаётган ҳуқуқни бузишдан олинган ушбу даромадлар билан бирон-бир операциялар ўтказишга, уларни беришга ёки улардан фойдаланишга йўл қўймаслик мақсадида ўзининг қонунчилиги билан рухсат берилган чораларни кўради.
5. Сўралаётган Аҳдлашувчи Томон қонунчилигида белгиланган доирада, у сўраётган Аҳдлашувчи Томоннинг ҳуқуқни бузишдан олинган даромадларни олиб қўйиш ёки мусодара қилиш тўғрисидаги узил-кесил қарорини ижро этади ёки ижро этишга санкция беради, ёки сўраётган Аҳдлашувчи Томоннинг илтимосномага мувофиқ ушбу даромадларни олиш учун бошқа зарур чоралар кўради.
6. Аҳдлашувчи Томонлар ушбу моддани қўллашда ҳалол учинчи томонларнинг ҳуқуқларига риоя этилишини таъминлайдилар, ҳуқуқни бузишдан олинган даромадларни бериш эса мазкур Шартноманинг 72-моддасида назарда тутилган шартларга риоя қилинган ҳолда амалга оширилади.
Аҳдлашувчи Томонлар ўзаро мақбул келишувлар, шу жумладан, исталган учинчи томон билан тузилган келишувлар ва аҳдлашувлар асосида муомалада тақиқланган буюмлар, воситалар ёки моддаларнинг ноқонуний айланишида қатнашувчи шахсларни аниқлаш ва уларни жиноий таъқиб қилиш мақсадида айланиши тақиқланган буюмлар, воситалар ёки моддаларни назоратли етказиб бериш усулидан етарли даражада фойдаланишни назарда тутувчи зарур чора-тадбирларни ўз қонунчилиги доирасида ва ўз имкониятларидан келиб чиқиб кўрадилар. Назоратли етказиб бериш усулидан фойдаланиш тўғрисидаги қарор ҳар бири алоҳида ҳолда одамларнинг ҳаёти ва соғлиғига, атроф муҳит учун хавфлилиги даражасини, ҳуқуқларни ва қонун билан қўриқланадиган манфаатларни зарур даражада ҳисобга олган ҳолда Аҳдлашувчи Томонларнинг ваколатли органлари томонидан қабул қилинади ва, зарурат бўлганда, Томонлар эришган юрисдикцияга нисбатан молиявий аҳдлашувлар ва ўзаро ҳамфикрликни ҳисобга олиши мумкин. Назоратли етказиб беришлар эришилган аҳдлашувларга, шу жумладан, исталган учинчи томон иштирокидаги аҳдлашувларга мувофиқ амалга ошириладиган айланиши тақиқланган буюмлар, воситалар ёки моддаларнинг ғайриқонуний партиялари сақланган ёки олиб қўйилган ҳолда бундан буёнги ташиш, ёхуд бундай буюмлар, воситалар ёки моддаларнинг одамлар ҳаёти ва соғлиги ҳамда атроф муҳит учун эҳтимол тутилган хавфлилиги даражасини ҳисобга олган ҳолда уларни тўлиқ ёки қисман алмаштириш учун фойдаланилиши мумкин.
1. Аҳдлашувчи Томонлар ҳар йили бошқа Аҳдлашувчи Томоннинг фуқароларига нисбатан уларнинг судлари томонидан чиқарилган айблов ҳукмлари қонуний кучга кирганлиги тўғрисида бир-бирларига маълум қиладилар, айни вақтда ҳукм қилинганларнинг мавжуд фотосуратлари ва бармоқ изларини юборадилар.
2. Аҳдлашувчи Томонлар, агар ушбу шахслар сўраётган Аҳдлашувчи Томон ҳудудида жиноий жавобгарликка тортилсалар, илгари уларнинг судлари томонидан ҳукм қилинган шахсларнинг судланганлиги тўғрисидаги маълумотларни илтимосномага кўра бир-бирларига маълум қиладилар.
а) сўралаётган Аҳдлашувчи Томон ёрдам кўрсатиш тўғрисидаги илтимоснома, унинг мазмунини ва тасдиқловчи ҳужжатларни, шунингдек, бундай ёрдам кўрсатилганлик ҳолларини сир сақлаш учун зарур чора-тадбирларни кўради. Агар ушбу илтимосномани махфийликни бузмаган ҳолда қондиришнинг имкони бўлмаса, сўралаётган Аҳдлашувчи Томон бу ҳақда сўраётган Аҳдлашувчи Томонни хабардор қилади, у кейинчалик шунга қарамай ушбу илтимосномани қондириш тўғрисида илтимос қилиш кераклиги ёки йўқлигини аниқлайди;
б) сўраётган Аҳдлашувчи Томон сўралаётган Аҳдлашувчи Томонга берилган далиллар ва ахборотларни сир сақлайди, ушбу далиллар ва ахборотлар илтимосномада кўрсатилган терговни ва суд текширишини ўтказиш учун талаб қилинган ҳоллар бундан мустаснодир.
Сўраётган Аҳдлашувчи Томон сўралаётган Аҳдлашувчи Томон томонидан берилган ахборот ёки далиллардан бирон-бир тергов ёки текшириш учун сўралаётган Аҳдлашувчи Томоннинг розилигисиз фойдаланмайди ёки бермайди, ёрдам тўғрисидаги илтимосномада кўрсатилганлар бундан мустаснодир.
Аҳдлашувчи Томонлар зарурат бўлганда улар биргаликда тергов ўтказаётган ишлар бўйича ҳуқуқни бузишлар тўғрисидаги ишлар бўйича, шунингдек, одил судловни амалга ошириш манфаатлари талаб қилган ҳолларда бундай ишларни судда кўриб чиқишда гувоҳлар, жабрланганлар ва жиноий жараённинг бошқа қатнашчиларини ҳимоя қилиш юзасидан ўзларининг қонунчиликларида назарда тутилган чора-тадбирларни кўрадилар.
Ҳибсдаги шахсларни мазкур Шартноманинг 75-моддасида назарда тутилган кўрсатма. бериш ёки терговни ўтказиш учун ёрдам бериш учун вақтинча бериш чогида олиб ўтиш билан боғлиқ харажатлар, ушбу шахсларни учинчи давлатларнинг ҳудудлари орқали транзит олиб ўтиш харажатлари ҳам шу жумлага киради, сўраётган Аҳдлашувчи Томон томонидан қопланади.
1. Аҳдлашувчи Томонлар илтимосномага кўра, бундай шахслар сўралаётган Аҳдлашувчи Томоннинг ҳудудида бўлиши мумкин деб ҳисоблаш учун асос мавжуд бўлган тақдирда, бедарак йўқолган шахсларни қидиришни амалга оширадилар.
2. Бедарак йўқолган шахсларни қидириш тўғрисидаги илтимоснома мазкур Шартноманинг 7 ва 17-моддалари қоидаларига мувофиқ тузилади ҳамда у қидирилаётган шахс турган жойни аниқлашга ёрдам бериши мумкин бўлган бошқа ҳар қандай ахборот билан биргаликда қидирилаётган шахснинг имкони борича тўлиқроқ тавсифини ўз ичига олиши керак.
3. Бедарак йўқолган шахсни қидириш тўғрисидаги илтимосномага улар мавжуд бўлса, қидирилаётган шахснинг фотосурати ёки бошқа график тасвири, тиш картаси, қўллари бармоқларининг изи, шунингдек, талаб қилиниши мумкин бўлган бошқа ҳужжатлар ёки уларнинг нусхалари илова қилинади.
86-модда
Жиноий ишлар бўйича ҳуқуқий ёрдам кўрсатишда Аҳдлашувчи Томонлар вакилларининг иштирок этиши
Жиноий ишлар бўйича ҳуқуқий ёрдам кўрсатишда Аҳдлашувчи Томонлар вакилларининг иштирок этиши
Аҳдлашувчи Томонлардан бирининг адлия муассасалари вакиллари иккинчи Аҳдлашувчи Томоннинг розилиги билан мазкур Аҳдлашувчи Томон адлия муассасалари томонидан жиноий ишлар бўйича ҳуқуқий ёрдам кўрсатиш тўғрисидаги илтимосномасини бажаришда қатнашишлари мумкин.
1. Аҳдлашувчи Томонлар вақтинча топшириш ёки бериш рухсат этилган шахсларни ва тергов ишларини ўтказишга ёрдам бериш учун берилаётган шахсларни уларнинг ҳудудидан чиқаришда хавфсизликни таъминлаш мақсадида бундай шахслар сўраётган Аҳдлашувчи Томоннинг адлия муассасаларининг қуролли вакиллари кузатуви остида кузатиб борилиши мумкинлигини келишиб олдилар. Бу ҳақда сўралаётган Аҳдлашувчи Томонни иккинчи томон олдиндан хабардор қилиб қўяди.
2. Мазкур модданинг 1-бандида назарда тутилган ҳолларда сўраётган Аҳдлашувчи Томон адлия муассасалари вакилларига улар ўз хизмат вазифаларини бажараётган вақтда сўралаётган Аҳдлашувчи Томон ҳуқуқни муҳофаза қилиш органлари ходимларининг ҳуқуқий мақоми жорий этилади.Шунга мувофиқ равишда улар ўзлари бўлган давлат ва ўз давлатларининг ҳуқуқий ҳимоясидан фойдаланадилар, шахсий дахлсизликка, ҳисобда турадиган ўқ отар қуролни ва махсус воситаларни сақлаш, олиб юриш ва қўллаш ҳуқуқига эга бўладилар ҳамда ўз функцияларини ўзлари бўлган давлатнинг норматив ҳужжатларига мувофиқ бажарадилар.
3. Мазкур модданинг 2-бандида эслатиб ўтилган адлия муассасалари вакиллари томонидан содир этилган ҳуқуқ бузишлар тўғрисидаги ишларни тергов қилишда улар фуқаролари ҳисобланган Аҳдлашувчи Томон иккинчи Аҳдлашувчи Томонга зарур ёрдам ва кўмак беради. Бундай ҳолларда ҳуқуқ бузувчиларни жиноий таъқиб қилиш илтимоснома бўйича Аҳдлашувчи Томонлар қонунчилигига ва мазкур Шартнома қоидаларига биноан улар фуқароси ҳисобланган Томонга берилиши мумкин.
4. Адлия муассасалари вакилларининг ҳисобда турадиган ўқ отар қуроли, унга ўқ-дорилар, махсус воситалар ва якка тартибдаги ҳимояланиш воситалари мазкур модданинг 1-бандида назарда тутилган ҳолларда сўралаётган Аҳдлашувчи Томоннинг ҳудудига махсус рўйхатлар (рухсатномалар) бўйича. қўйилади, уларнинг шакли ва мазмуни ҳар иккала Аҳдлашувчи Томон томонидан келишилиши керак ва албатта яна олиб чиқиб кетилиши керак. Қурол-яроғ, ўқ-дори, махсус воситалар ва якка тартибдаги ҳимояланиш воситаларини олиб чиқиб кетиш эслатиб ўтилган рўйхатлар (рухсатномалар) асосида амалга оширилади ҳамда адлия муассасалари вакиллари сўралаётган Аҳдлашувчи Томон ҳудудига киришларида божхона органлари томонидан тасдиқланади.
5. Мазкур модда қоидалари Томонлар томонидан учинчи давлатларга берилган шахсларни Аҳдлашувчи Томонлар ҳудуди орқали транзит олиб ўтиш ҳолларига ҳам жорий этилади. Мазкур шартноманинг 66-моддаси 4-бандида назарда тутилган ҳолларда Аҳдлашувчи Томонларнинг олиб ўтилаётган шахсларни кузатиб бораётган вакилларида ўқ отар қуроллар, ўқ-дорилар, махсус воситалар ва якка тартибдаги ҳимояланиш воситалари мавжуд эканлиги тўғрисида мазкур шартноманинг 66-моддаси 1 ва 4-бандларига мувофиқ тақдим этиладиган транзит олиб ўтиш тўғрисидаги илтимосномада маълум қилинади. Бундай илтимоснома олингунга қадар қурол-яроғ, ўқ-дорилар, махсус воситалар ва якка тартибдаги ҳимояланиш воситалари сақлаш учун сўралаётган Аҳдлашувчи Томон адлия муассасаларига топширилиши керак.
Топшириш, жиноий таъқиб қилиш масалалари, шунингдек, прокурор санкциясини талаб қилувчи процессуал ҳаракатлар бўйича алоқалар Аҳдлашувчи Томонларнинг Бош прокурорлари томонидан амалга оширилади.
1. Мазкур Шартномани қўллашда пайдо бўладиган масалалар ўзаро келишувга кўра адлия органларининг ваколатли муассасаси томонидан ҳал этилади. Зарурият бўлганда келиб чиққан англашилмовчиликларни тартибга солиш мақсадида Аҳдлашувчи Томонларнинг тегишли давлат органлари вакилларидан иборат қўшма Комиссия тузилиши мумкин.
2. Аҳдлашувчи Томонлар адлия муассасаларининг ваколатли органлари томонидан мазкур Шартнома қоидаларини амалда қўллаш масалалари бўйича идоралараро шартномалар (битимлар) тузилиши мумкин.
Мазкур Шартнома қоидалари Аҳдлашувчи Томонларнинг мазкур Шартнома кучга киргунга қадар Аҳдлашувчи Томонлар қатнашчилари бўлган бошқа халқаро шартномаларидан келиб чиқувчи мажбуриятларига дахл қилмайди.
Мазкур Шартномага Аҳдлашувчи Томонларнинг ўзаро келишуви бўйича мазкур Шартноманинг 86-моддасида назарда тутилган шартларга биноан кучга кирадиган қўшимчалар ва ўзгартиришлар киритилиши мумкин.
Мазкур Шартнома ратификация қилинади ва ратификация ёрликлари айирбошланган санадан сўнг ўттиз кундан кейин кучга киради.
1. Мазкур Шартнома кучга кириш санасидан бошлаб беш йил давомида амал қилади ҳамда унинг амал қилиш муддати, агар Аҳдлашувчи Томонлардан бири ёки ҳар иккала Аҳдлашувчи Томон унинг амал қилишини тўхтатиш истагини билдирмасалар, кейинги беш йиллик даврга ўз-ўзидан узайтирилади.
2. Аҳдлашувчи Томонлардан ҳар бири навбатдаги беш йиллик давр тамом бўлишидан олти ой олдин иккинчи Аҳдлашувчи Томонни ёзма равишда хабардор қилиб, мазкур Шартномани рад этиши мумкин. Шартнома бошқа Аҳдлашувчи Томондан бундай хабарнома олинган санадан бошлаб олти ой ўтиши билан ўз кучини йўқотади.
Мазкур Шартноманинг амал қилиши у кучга киргунга қадар пайдо бўлган ҳуқуқий муносабатларга ҳам жорий этилади.
1996 йил 24 декабрда Тошкент шаҳрида ҳар бири ўзбек, қирғиз ва рус тилларида, икки асл нусхада тузилди, бунда барча матнлар бир хил кучга эгадир.