LexUZ шарҳи
Мазкур Шартнома Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг 1998 йил 1 майдаги 624-I-сонли «Ўзбекистон Республикаси ва Украина ўртасида фуқаролик ва оилавий ишлар бўйича ҳуқуқий ёрдам ҳамда ҳуқуқий муносабатлар тўғрисидаги шартномани ратификация қилиш ҳақида»ги Қарори билан ратификация қилинган.
Ўзбекистон Республикаси ва Украина, бундан кейин — Аҳдлашувчи Томонлар деб аталувчилар,
Аҳдлашувчи Томонлар иккаласи ҳам фуқароларининг шахсий ва мулкий ҳуқуқларини тенг ҳуқуқий муҳофаза қилишни таъминлашга интилишдан келиб чиқиб,
фуқаролик ва оилавий ишлар бўйича ҳуқуқий ёрдам кўрсатиш борасидаги ҳамкорликни ривожлантиришга муҳим аҳамият бериб,
1. Аҳдлашувчи Томонлардан ҳар бирининг фуқаролари бошқа Аҳдлашувчи Томон ҳудудида ўз шахсий ва мулкий ҳуқуқлари нисбатан ана шу Томоннинг ўз фуқароларидек ҳуқуқий муҳофазадан фойдаланадилар.
2. Аҳдлашувчи Томонлардан ҳар бирининг фуқаролари бошқа Аҳдлашувчи Томоннинг фуқаролик ва оилавий ишлар ваколат доирасига кирадиган судлар, прокуратуралар (қуйида «адлия муассасалари» деб аталувчилар) ва бошқа муассасаларига эркин ва тўсиқларсиз мурожаат қилиш ҳуқуқига эга, ушбу Аҳдлашувчи Томон фуқаролари каби ана шундай шартларда уларда қатнашишлари, илтимос беришлари, даъво қилишлари ва бошқа процессуал ҳаракатларни амалга оширишлари мумкин.
3. Ушбу Шартноманинг қоидалари тегишли тарзда Аҳдлашувчи Томонларнинг ҳудудларида уларнинг қонунларига биноан таъсис этилган юридик шахсларга қўлланилади.
1. Аҳдлашувчи Томонлардан ҳар бирининг фуқаролари бошқа Аҳдлашувчи Томон ҳудудида суд ва нотариал божлари ва харажатларини тўлашдан ва қоплашдан озод қилинадилар, шунингдек, ушбу Аҳдлашувчи Томоннинг ўз фуқаролари учун белгиланган шартларда ва ҳажмларда бепул юридик ёрдамдан фойдаланадилар.
2. Ушбу модданинг 1-бандида назарда тутилган имтиёзлар аниқ иш бўйича, шу жумладан, қарорни ижро этиш бўйича амалга оширилаётган барча процессуал ҳаракатларга татбиқ қилинади.
1. Ушбу Шартноманинг 2-моддасида назарда тутилган имтиёзлар тўғрисида илтимоснома тақдим этган шахснинг шахсий, оилавий ва мулкий аҳволи тўғрисидаги ҳужжатлар асосида берилади. Ушбу ҳужжатлар ҳудудида ушбу шахс яшаш ва туриш жойига эга бўлган Аҳдлашувчи Томонларнинг ваколатли муассасалари томонидан берилади.
2. Агар илтимоснома берувчи шахс Аҳдлашувчи Томонлар ҳудудида яшаш ёки туриш жойига эга бўлмаса, у ҳолда ушбу модданинг 1-бандида назарда тутилган ҳужжатлар унга у фуқароси бўлган Аҳдлашувчи Томоннинг тегишли дипломатик ваколатхонаси ёки консуллик муассасаси томонидан берилиши мумкин.
3. Имтиёзлар бериш тўғрисида илтимоснома бўйича қарор чиқараётган адлия муассасаси ҳужжатларни берган муассасалардан қўшимча маълумотларни ёки зарур тушунтиришларни талаб қилиши мумкин.
1. Аҳдлашувчи Томонларнинг адлия муассасалари фуқаролик ва оилавий ишлар бўйича ушбу Шартнома қоидаларига мувофиқ ёрдам берадилар.
2. Адлия муассасалари ушбу модданинг 1-бандида кўрсатилган ишлар бўйича бошқа муассасаларга ҳам ҳуқуқий ёрдам кўрсатадилар.
Ҳуқуқий ёрдам кўрсатишда Аҳдлашувчи Томонларнинг адлия муассасалари бир-бирлари билан агар ушбу Шартнома билан муносабатларнинг бошқа тартиби белгиланмаса, Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги ва Украина Адлия вазирлиги орқали муносабатга киришадилар.
Аҳдлашувчи Томонларнинг адлия муассасалари сўраётган Аҳдлашувчи Томоннинг қонунчилигида назарда тутилган процессуал ва бошқа ҳаракатларни бажариш йўли билан, шу жумладан:
1) ҳужжатларни тузиш ва тегишли ҳужжатлар ва материалларнинг аслини ёки тасдиқланган нусхаларини тақдим этиш, шу жумладан жўнатиш;
7) фуқаролик ва оилавий ишлар бўйича суд қарорларини, жиноий ишларнинг фуқаролик даъвоси қисми бўйича ҳукмларни эътироф этиш ва ижро этиш;
2) ҳуқуқий ёрдам сўралаётган ишнинг номи, илтимоснома мақсадининг баёни ва сўралаётган ёрдамнинг тавсифи;
3) томонларнинг, учинчи шахсларнинг, гувоҳларнинг исми ва фамилиялари, уларнинг яшаш ёки турган жойи, туғилган жойи ва вақти, фуқаролиги, машғулоти, юридик шахслар учун — уларнинг номи ва жойлашган ўрни тўғрисидаги маълумотлар;
2. Зарурат бўлганда илтимосномага керакли тартибда илтимосни бажаришни осонлаштирувчи ҳужжатларнинг тасдиқланган нусхалари ёки улардан кўчирмалар илова қилинади.
3. Ҳужжатларни топшириш тўғрисидаги илтимосномада олувчининг аниқ манзили ва ҳужжатларнинг номи ҳам кўрсатилган бўлиши керак.
4. Илтимоснома сўраётган адлия муассасасининг тегишли мансабдор шахси томонидан имзоланган ва гербли муҳри билан тасдиқланган бўлиши керак.
1. Ҳуқуқий ёрдам кўрсатиш тўғрисидаги илтимосни бажаришда сўралаётган адлия муассасаси ўз давлатининг қонунчилигини қўллайди. Илтимос қилаётган томоннинг адлия муассасаси илтимосига кўра у сўраётган процессуал нормаларини, агар фақат улар сўралаётган Аҳдлашувчи Томоннинг қонунчилигига зид бўлмаса, қўллаши мумкин.
2. Агар сўралаётган адлия муассасаси ҳуқуқий ёрдам кўрсатиш тўғрисидаги илтимосни бажаришга ваколатли бўлмаса, у илтимосни ваколатли муассасага жўнатади ва бу ҳақда сўраётган адлия муассасасини хабардор қилади.
3. Сўраётган адлия муассасасининг илтимосига биноан сўралаётган адлия муассасаси унга ва манфаатдор томонларга, агар сўралаётган Аҳдлашувчи Томоннинг қонунчилиги билан бунга йўл қўйиладиган бўлса, уларнинг илтимосни бажариш чоғида иштирок этишлари учун ҳуқуқий ёрдам кўрсатиш тўғрисидаги илтимосни бажариш вақти ва жойи тўғрисида ўз вақтида хабар қилади.
4. Агар илтимосномада кўрсатилган шахснинг аниқ манзилгоҳи номаълум бўлса у Аҳдлашувчи Томон ҳудудида бўлган қонунчилигига асосан сўралаётган муассаса унинг манзилгоҳини аниқлаш учун зарур бўлган чоралар кўрадилар.
5. Аҳдлашувчи Томонларнинг адлия муассасалари ҳуқуқий ёрдам кўрсатиш тўғрисидаги илтимосни ўз вақтида ва тўлиқ бажариш учун зарур чора-тадбирларни кўрадилар. Илтимос бажарилгандан кейин адлия муассасаси зарурат бўлганда сўраётган адлия муассасасига ҳуқуқий ёрдам кўрсатиш тўғрисидаги илтимосномага илова қилинган ҳужжатларни қайтаради.
6. Ушбу Шартноманинг 19-моддасига мувофиқ ҳуқуқий ёрдам кўрсатиш мумкин бўлмаган тақдирда, сўралаётган адлия муассасаси сўраётган адлия муассасасига ҳуқуқий ёрдам кўрсатиш тўғрисидаги илтимосномани ва илова қилинган ҳужжатларни қайтаради.
1. Зарур бўлганда Аҳдлашувчи Томонлардан бирининг ҳудудида иш судда кўрилаётганда қатнашиш учун бошқа Аҳдлашувчи Томон ҳудудидаги гувоҳлар ва экспертлар чақирилиши мумкин.
2. Сўралаётган Аҳдлашувчи Томоннинг адлия муассасаси томонидан берилган чақириқнома бўйича сўраётган Аҳдлашувчи Томоннинг адлия муассасасига келган гувоҳ ва эксперт, ўзининг фуқаролигидан қатъи назар, ушбу Аҳдлашувчи Томон ҳудудида унинг давлат чегарасидан ўтгунгача содир этилган қандайдир хатти-ҳаракат муносабати билан жиноий ёки маъмурий жавобгарликка тортилиши, қамоққа олиниши ёки жазоланиши мумкин эмас. Ушбу шахслар ўзларининг кўриб чиқилаётган иш бўйича кўрсатмалари ёки экспертлар сифатидаги хулосалари муносабати билан ҳам жиноий ёки маъмурий жавобгарликка тортилиши, қамоққа олиниши ёки жазоланиши мумкин эмас.
3. Ушбу модданинг 2-бандида кўрсатилган шахслар, агар улар сўралаётган Аҳдлашувчи Томон ҳудудидан, бунинг учун имкониятга эга бўлишса-да, уларни сўроқ қилган адлия муассасаси уларга бундан буён уларнинг бу ерда бўлишларига зарурат йўқлигини хабар қилган кундан бошлаб 15 кун ўтгунгача кетишмаса, ушбу банд билан назарда тутилган кафолатларни йўқотадилар. Ушбу шахслар сўралаётган Аҳдлашувчи Томон ҳудудидан ўзига алоқадор бўлмаган айб билан кетолмаган вақт ушбу муддатга қўшилмайди.
4. Гувоҳга ва экспертга йўлкира ва сўралган давлатда бўлиш билан боғлиқ харажатларни ҳамда ишда бўлмаган кунлари учун олинмаган иш ҳақини сўралаётган Аҳдлашувчи Томон тўлайди. Эксперт экспертиза ўтказганлиги учун ҳам ҳақ олиш ҳуқуқига эгадир. Чақириқномада чақирилган шахснинг қандай тўловларни олишга ҳақли эканлиги кўрсатилган бўлиши керак. Бундай шахсларнинг илтимосномаларига биноан сўралаётган Аҳдлашувчи Томоннинг адлия муассасалари уларга тегишли харажатларни қоплаш учун аванс тўлайди.
5. Аҳдлашувчи Томонлардан бирининг ҳудудида яшовчи гувоҳ ва экспертни бошқа Аҳдлашувчи Томоннинг адлия муассасасига чақириш улар келмаган тақдирда мажбур қилиш воситаларини қўллаш таҳдиди тусида бўлмаслиги керак.
1. Сўралаётган Аҳдлашувчи Томоннинг адлия муассасаси ҳужжатларни топширишни, агар топширилаётган ҳужжатлар ушбу давлат тилида ёки рус тилида тузилган ёки зарур тартибда тасдиқланган таржима билан таъминланган бўлса, ушбу Аҳдлашувчи Томоннинг илтимосига ва унинг ҳудудида амалда бўлган қоидаларга мувофиқ амалга оширади. Акс ҳолда, у уларни ихтиёрий равишда қабул қилишга рози бўлса, ҳужжатларни у олувчига беради.
2. Топшириш учун мўлжалланган ҳужжатларнинг таржимаси тўғрилигини илтимос қилган томоннинг адлия муассасаси ёхуд Аҳдлашувчи Томонлардан бирининг дипломатик ёки консуллик вакили тасдиқлайди.
3. Агар ҳужжатни илтимосномада кўрсатилган манзил бўйича топшириш мумкин бўлмаса, сўралаётган адлия муассасаси ўз давлатининг қонунчилигига мувофиқ манзилни аниқлаш учун зарур чора-тадбирларни кўради. Манзилни аниқлашнинг иложи бўлмаган тақдирда, сўралаётган адлия муассасаси сўраётган адлия муассасасини бу ҳақда хабардор қилади ва топширилиши керак бўлган ҳужжатларни унга қайтаради.
Ҳужжатларнинг топширилишини тасдиқлаш сўралаётган Аҳдлашувчи Томон ҳудудида амалда бўлган қонунчиликка мувофиқ расмийлаштирилади. Тасдиқномада ҳужжатнинг топширилиш усули, жойи ва вақти, шунингдек ҳужжатларни берган шахс кўрсатилган бўлиши лозим. Ҳужжатларнинг топширилгани тўғрисидаги тасдиқнома сўраётган адлия муассасасига жўнатилади.
Аҳдлашувчи Томонлар ўзларининг дипломатик ваколатхоналари ёки консуллик муассасалари орқали бошқа Аҳдлашувчи Томон ҳудудидаги ҳужжатларни топшириш ва ўз фуқароларини сўроқ қилиш ҳуқуқига эгадирлар. Бунда мажбурий тусдаги чораларни қўллаш ёки уларни қўллашга таҳдид қилинмаслиги лозим.
1. Аҳдлашувчи Томонлардан бирининг ҳудудида муассаса ёки бунга махсус ваколатли шахс томонидан ўз ваколати доирасида белгиланган шаклда тайёрланган ёки тасдиқланган ва гербли муҳр билан тасдиқланган ҳужжатлар бошқа Аҳдлашувчи Томон ҳудудида бирон-бир махсус гувоҳномасиз қабул қилинади.
2. Аҳдлашувчи Томонлардан бирининг ҳудудида расмий ҳужжатлар сифатида қараладиган ҳужжатлар бошқа Аҳдлашувчи Томон ҳудудида расмий ҳужжатларнинг тасдиқловчи кучи билан фойдаланилади.
Аҳдлашувчи Томонларнинг адлия муассасалари фуқаролик ҳолати ҳужжатларини қайд этиш тўғрисидаги гувоҳномаларни, маълумот, меҳнат стажи тўғрисидаги ҳамда ўз давлатлари фуқароларининг ва Аҳдлашувчи Томонларнинг ҳудудида доимий яшовчи бошқа шахсларнинг шахсий ёки мулкий манфаатларига тааллуқли бошқа ҳужжатларни бевосита бир-бирига илтимос бўйича таржимасиз ва бепул жўнатадилар.
1. Аҳдлашувчи Томонларнинг адлия муассасалари ўз давлатларининг қонунчилигига мувофиқ, агар бу фуқароларнинг ҳуқуқларини амалга ошириш учун талаб қилинса, Аҳдлашувчи Томонлар ҳудудларида яшовчи шахслар манзилларини аниқлашда илтимосга кўра, бир-бирларига ёрдам берадилар. Бунда сўраётган адлия муассасаси илтимосномада кўрсатилган шахс манзилини аниқлашга ёрдам бериши мумкин бўлган ўзидаги мавжуд маълумотларни хабар қилади.
2. Аҳдлашувчи Томонларнинг адлия муассасалари Аҳдлашувчи Томонлар ҳудудида яшайдиган, сўраётган Томоннинг адлия муассасаларида фуқаролик ва оилавий ишлар бўйича мулкий талаблар қўйилган шахсларнинг иш жойини ёки машғулоти турини ва даромадлар тўғрисидаги маълумотларни аниқлашда бир-бирларига ёрдам берадилар.
Аҳдлашувчи Томонлар адлия муассасаларининг марказий органлари илтимос бўйича бир-бирларига ўз давлатларида амалдаги ва амалда бўлган қонунчилик тўғрисида ҳамда унинг адлия муассасалари томонидан қўлланиш амалиёти тўғрисидаги маълумотларни тақдим этадилар.
1. Аҳдлашувчи Томонларнинг адлия муассасалари ушбу Шартномани бажаришда бир-бири билан муносабатларда ўзбек, украин ва рус тилларидан фойдаланадилар.
2. Сўраётган Аҳдлашувчи Томон тилида жўнатилаётган ҳужжатларга, агар ушбу Шартномада бошқача тартиб назарда тутилмаган бўлса, уларнинг сўралаётган Аҳдлашувчи Томон тилидаги ёки рус тилидаги таржимаси илова қилинади.
3. Ҳужжатларнинг ёзма таржимаси тўғрилигини тасдиқлаш Аҳдлашувчи Томонлар қонунчилигига ва ушбу Шартнома қоидаларига мувофиқ амалга оширилади.
Сўралаётган Аҳдлашувчи Томон ҳуқуқий ёрдам кўрсатиш бўйича харажатларни қоплашни талаб қилмайди. Ўз ҳудудларида ҳуқуқий ёрдам кўрсатишда пайдо бўлган барча харажатларни Аҳдлашувчи Томонларнинг ўзлари қоплайдилар.
1. Ҳуқуқий ёрдам кўрсатиш тўғрисидаги илтимоснома, агар уни бажариш давлат суверенитетига ёки хавфсизлигига зарар келтирса ёхуд сўралаётган Аҳдлашувчи Томон қонунчилигига зид бўлса тўлиқ ёки қисман рад этилиши мумкин.
2. Илтимосномани қондириш рад этилгани тўғрисида қарор қабул қилинган тақдирда сўраётган Аҳдлашувчи Томон бу ҳақда, рад этиш сабаби кўрсатилган ҳолда, ёзма равишда хабардор қилинади.
1. Ушбу бўлимнинг II — V қисмларида бошқача тартиб назарда тутилмаган бўлса, Аҳдлашувчи Томонлардан бирининг ҳудудида яшаш жойига эга бўлган шахсларга, уларнинг фуқаролигидан қатъи назар, даъволар ушбу Аҳдлашувчи Томон судларига, юридик шахсларга эса даъволар ҳудудида юридик шахснинг бошқарув органи жойлашган Аҳдлашувчи Томон судларига тақдим қилинади.
2) низога сабаб бўлган шартномадаги мажбурият бажарилганда ёки тўлиқ ёхуд қисман бажарилиши керак бўлганда;
3) шаъни, қадр-қиммати ва ишдаги обрўсини ҳимоя қилиш тўғрисидаги даъво бўйича даъвогар доимий яшаш ёки туриш жойига эга бўлганда ҳам ваколатли бўлади.
3. Шахсий мулк ҳуқуқи ва кўчмас мулкка бошқа мулкий ҳуқуқлар тўғрисидаги даъволар бўйича мулк жойлашган ердаги судлар мутлақ ваколатлидир. Юклар, йўловчилар ва багажлар ташиш шартномалари бўйича ташувчиларга даъволар белгиланган тартибда эътирозлар билдирилган транспорт ташкилоти бошқармаси жойлашган жойга тақдим қилинади.
1. Агар томонларнинг низони ушбу судларга ўтказиш тўғрисидаги ёзма келишуви мавжуд бўлса, Аҳдлашувчи Томонларнинг судлари ишни бошқа ҳолларда ҳам кўриб чиқишлари мумкин. Бунда 20-модданинг 3-бандидан ва ушбу бўлимнинг II — V қисмлари билан белгиланган бошқа нормалардан, шунингдек, тегишли Аҳдлашувчи Томон қонунчилигидан келиб чиқадиган мутлақ ваколат Томонларнинг келишуви билан ўзгартирилиши мумкин эмас.
2. Низони ўтказиш тўғрисида келишувлар мавжуд бўлган тақдирда суд жавобгарнинг аризасига биноан ишни кўриш учун бошқа судга ўтказади.
1. Иккала Аҳдлашувчи Томон судларида худди ўша Томонлар ўртасида, худди шу предмет тўғрисида ва худди шу асосларда иш бўйича судлов қўзғатилганда ишни кейинроқ қўзғаган суд судловни тўхтатади.
2. Аҳдлашувчи Томонларнинг розилигига кўра ишни илгари қўзғатган суд ҳам агар ушбу иш бошқа судда, хусусан далилларнинг катта қисми жойлашган жой бўйича янада тезроқ ва ҳар томонлама кўриб чиқилишини эътироф этса, ишга оид кўриб чиқишни тўхтатиши мумкин.
3. Айнан шу ҳуқуқий муносабатлардан келиб чиқадиган қарши даъво ва чегириш тўғрисидаги талаб, худди асосий даъводек, асосий даъвони кўриб чиқаётган судда кўриб чиқилади.
1. Жисмоний шахснинг муомалага лаёқати ушбу шахс фуқароси бўлган Аҳдлашувчи Томон қонунчилиги билан белгиланади.
2. Юридик шахснинг ҳуқуқий лаёқати у ҳудудида таъсис этилган Аҳдлашувчи Томон қонунчилиги билан белгиланади.
1. Ушбу модданинг 2- ва 3-бандларида назарда тутилган ҳоллардан ташқари, шахснинг муомалага чекланган лаёқатлилиги ёки муомалага лаёқатсизлиги тўғрисидаги ишлар бўйича ушбу шахс фуқароси бўлган Аҳдлашувчи Томон суди ваколатлидир.
2. Агар Аҳдлашувчи Томонлардан бирининг судига унинг ҳудудида доимий яшовчи, бошқа Аҳдлашувчи Томоннинг фуқароси бўлган шахснинг муомалага чекланган лаёқатлилиги ёки муомалага лаёқатсизлигини эътироф этиш асослари маълум бўладиган ҳолда, у ушбу шахс фуқароси бўлган Аҳдлашувчи Томон судини бу ҳақда хабардор қилади.
3. Агар муомалага чекланган лаёқатли ёки муомалага лаёқатсиз деб эътироф этиш учун асослардан хабардор қилинган Аҳдлашувчи Томон суди уч ой мобайнида ишни бошламаса ёки ўз фикрини хабар қилмаса, муомалага чекланган лаёқатлилик ёки муомалага лаёқатсизликни эътироф этиш тўғрисидаги иш ҳудудида ушбу фуқаро яшаш жойига эга бўлган Аҳдлашувчи Томон судида кўриб чиқилади. Шахсни муомалага чекланган лаёқатли ёки муомалага лаёқатсиз деб эътироф этиш тўғрисидаги қарор ушбу шахс фуқароси бўлган Аҳдлашувчи Томоннинг ваколатли судига жўнатилади.
4. Ушбу модданинг 1 — 3-бандлари қоидалари тегишли равишда муомалага лаёқатлиликни тиклашга ҳам қўлланади.
5. Ушбу модданинг 2- ва 3-бандларида назарда тутилган ва кечиктириб бўлмайдиган ҳолларда, шахсни ёхуд унинг мол-мулкини муҳофаза қилиш учун зарур чора-тадбирларни ҳудудида ушбу шахс доимий яшайдиган Аҳдлашувчи Томон суди мустақил равишда қабул қилиши мумкин. Ушбу чора-тадбирлар муносабати билан қабул қилинган фармойишлар ушбу шахс фуқароси бўлган Аҳдлашувчи Томон судига жўнатилади.
1. Шахсни бедарак йўқолган деб эътироф этиш ёки вафот этган деб эълон қилиш тўғрисидаги ишлар бўйича ҳамда ўлим фактини белгилаш тўғрисидаги ишлар бўйича сўнгги маълумотларга кўра у тирик бўлган вақтда фуқароси ҳисобланган Аҳдлашувчи Томоннинг судлари ваколатлидир.
2. Аҳдлашувчи Томонлардан ҳар бирининг судлари бошқа Аҳдлашувчи Томон фуқаросини бедарак йўқолганлигини ёки вафот этганлигини эътироф этиши, шунингдек, ҳуқуқ ва манфаатлари ушбу Аҳдлашувчи Томон қонунчилигида асосланган унинг ҳудудида яшовчиларнинг илтимосномасига кўра унинг ўлганлик фактини белгилаши мумкин.
3. Бедарак йўқолганликни эътироф этиш ёки вафот этган деб эълон қилиш ва ўлим фактини белгилаш тўғрисидаги ишларни кўриб чиқишда Аҳдлашувчи Томон судлари ўз давлати қонунчилигини қўллайдилар.
1. Никоҳга кирувчи ҳар бир шахс учун никоҳдан ўтиш шартлари у фуқароси ҳисобланадиган Аҳдлашувчи Томон қонунчилиги билан белгиланади. Бундан ташқари, никоҳдан ўтишга тўсиқларга нисбатан ҳудудида никоҳдан ўтилаётган Аҳдлашувчи Томон қонунчилиги талабларига риоя этилиши керак.
1. Эр-хотинларнинг шахсий ва мулкий ҳуқуқий муносабатлари улар биргаликда яшаш жойига эга бўлган Аҳдлашувчи Томон қонунчилиги бўйича белгиланади.
2. Агар эр-хотинлардан бири Аҳдлашувчи Томонлардан бирининг ҳудудида, иккинчиси — бошқа Аҳдлашувчи Томон ҳудудида яшаса ва шу билан бирга эр-хотиннинг иккаласи ҳам айнан бир фуқароликка эга бўлса, уларнинг шахсий ва мулкий ҳуқуқий муносабатлари улар фуқароси ҳисобланадиган Аҳдлашувчи Томон қонунчилиги бўйича белгиланади.
3. Агар эр-хотиндан бири Аҳдлашувчи Томонлардан бирининг, иккинчиси — Аҳдлашувчи Томонлардан бошқасининг фуқароси ҳисобланса ва улардан бири Аҳдлашувчи Томонлардан бирининг ҳудудида, иккинчиси — Аҳдлашувчи Томонлардан бошқасининг ҳудудида яшаса, у ҳолда уларнинг шахсий ва мулкий-ҳуқуқий муносабатлари ҳудудида улар охирги биргаликдаги яшаш жойига эга бўлган Аҳдлашувчи Томон қонунчилиги билан белгиланади.
4. Агар ушбу модданинг 3-бандида кўрсатилган шахслар Аҳдлашувчи Томонлар ҳудудида биргаликдаги яшаш жойига эга бўлишмаган бўлса, адлия муассасаси ишни кўриб чиқаётган Аҳдлашувчи Томоннинг қонунчилиги қўлланади.
5. Эр-хотинларнинг уларнинг кўчмас мулкка бўлган ҳуқуқий муносабатлари, ушбу мулк ҳудудида жойлашган Аҳдлашувчи Томон қонунчилиги бўйича белгиланади.
6. Эр-хотинларнинг шахсий ва мулкий ҳуқуқий муносабатлари тўғрисидаги ишлар бўйича қонунчилиги ушбу модданинг 1-, 3-, 5-бандларига мувофиқ қўлланилиши керак бўлган Аҳдлашувчи Томон адлия муассасалари ваколатлидир.
1. Никоҳни бекор қилиш тўғрисидаги ишлар бўйича эр-хотинлар ариза берилган вақтда фуқаролари бўлган Аҳдлашувчи Томон қонунчилиги қўлланади.
2. Агар эр-хотинлардан бири Аҳдлашувчи Томонлардан бирининг, иккинчиси — Аҳдлашувчи Томонлардан бошқасининг фуқароси бўлса, адлия муассасаси никоҳни бекор қилиш тўғрисидаги ишни кўриб чиқаётган Аҳдлашувчи Томон қонунчилиги қўлланади.
1. 28-модданинг 1-бандида назарда тутилган ҳолатда никоҳни бекор қилиш тўғрисидаги ишлар бўйича эр-хотинлар ариза берилган вақтда фуқаролари бўлган Аҳдлашувчи Томоннинг адлия муассасалари ваколатлидир. Агар ариза берилган вақтда эр-хотиннинг иккаласи ҳам бошқа Аҳдлашувчи Томон ҳудудида яшашса, у ҳолда ҳам ушбу Аҳдлашувчи Томон адлия муассасалари ваколатлидир.
2. 28-модданинг 2-бандида назарда тутилган ҳолатда никоҳни бекор қилиш тўғрисидаги ишлар бўйича эр-хотиннинг иккаласи ҳам ҳудудида яшайдиган Аҳдлашувчи Томон адлия муассасалари ваколатлидир. Агар эр-хотиндан бири Аҳдлашувчи Томонлардан бирининг ҳудудида, иккинчиси — Аҳдлашувчи Томонлардан бошқасининг ҳудудида яшаса, у ҳолда никоҳни бекор қилиш тўғрисидаги ишлар бўйича эр-хотинлар ҳудудларида яшайдиган иккала Аҳдлашувчи Томон адлия муассасалари ваколатлидир.
1. Никоҳни ҳақиқий эмас деб эътироф этиш тўғрисидаги ишлар бўйича 26-моддага мувофиқ никоҳдан ўтишда қўлланган Аҳдлашувчи Томон қонунчилиги қўлланади.
2. Никоҳни ҳақиқий эмас деб эътироф этиш тўғрисидаги ишлар бўйича Аҳдлашувчи Томонлар адлия муассасаларининг ваколатлиги ушбу Шартноманинг 29-моддага мувофиқ белгиланади.
Оталикни ёки оналикни белгилаш ва бекор қилиш бола туғилиши бўйича фуқароси ҳисобланган Аҳдлашувчи Томон қонунчилиги бўйича белгиланади.
1. Ота-оналар ва болалар ўртасидаги ҳуқуқий муносабатлар ҳудудида улар биргаликда яшаш жойига эга бўлган Аҳдлашувчи Томоннинг қонунчилиги билан белгиланади.
2. Агар ота-оналар ва болалардан биронтасининг яшаш жойи бошқа Аҳдлашувчи Томон ҳудудида жойлашган бўлса, улар ўртасидаги ҳуқуқий муносабатлар бола фуқароси бўлган Аҳдлашувчи Томоннинг қонунчилиги билан белгиланади.
3. Никоҳсиз туғилган бола ва унинг онаси ҳамда отаси ўртасидаги ҳуқуқий муносабатлар бола фуқароси бўлган Аҳдлашувчи Томоннинг қонунчилиги билан белгиланади.
4. Балоғат ёшига етган болалардан алиментлар ундириш тўғрисидаги ишлар бўйича ҳудудида алимент олишга даъвогар шахс яшаш жойига эга бўлган Аҳдлашувчи Томоннинг қонунчилиги қўлланади.
5. Ота-оналар ва болалар ўртасидаги ҳуқуқий муносабатлар тўғрисидаги ишлар бўйича ушбу модданинг 1-, 2-, 3- ва 4-бандларига мувофиқ қонунчилиги қўлланадиган Аҳдлашувчи Томоннинг суди ваколатлидир.
1. Васийлик ва ҳомийликни белгилаш ёки бекор қилиш ўзига нисбатан васийлик ёки ҳомийлик белгиланаётган ёки бекор қилинаётган шахс фуқароси бўлган Аҳдлашувчи Томоннинг қонунчилиги бўйича амалга оширилади.
2. Васий ва ҳомий билан васийликка ёки ҳомийликка олинаётган шахс ўртасидаги ҳуқуқий муносабатлар васий ёки ҳомийни адлия муассасаси тайинлаган Аҳдлашувчи Томон қонунчилиги билан тартибга солиб борилади.
3. Васийликни ёки ҳомийликни қабул қилиш мажбурияти васий ёки ҳомий этиб тайинланаётган шахс фуқароси бўлган Аҳдлашувчи Томоннинг қонунчилиги билан белгиланади.
4. Аҳдлашувчи Томонлардан бирининг фуқароси бўлган шахснинг васийси ва ҳомийси этиб бошқа Аҳдлашувчи Томоннинг фуқароси, агар у васийлик ёки ҳомийлик амалга ошириладиган Аҳдлашувчи Томон ҳудудида яшаса, тайинланиши мумкин.
34-модда
Аҳдлашувчи Томонлар адлия муассасаларининг васийлик ва ҳомийлик масалаларидаги ваколатлилиги
Аҳдлашувчи Томонлар адлия муассасаларининг васийлик ва ҳомийлик масалаларидаги ваколатлилиги
Агар ушбу Шартнома билан бошқача тартиб белгиланмаган бўлса, ўзига нисбатан васийлик ёки ҳомийлик белгиланаётган шахс фуқароси бўлган Аҳдлашувчи Томоннинг адлия муассасалари васийлик ва ҳомийликни белгилаш ёки бекор қилиш тўғрисидаги ишлар бўйича ваколатли ҳисобланади.
1. Бир Аҳдлашувчи Томон фуқаросининг манфаатлари йўлида, агар унинг яшаш жойи, доимий турар жойи ёхуд мулки бошқа Аҳдлашувчи Томон ҳудудида бўлса, васийлик ёки ҳомийлик бўйича чоралар кўриш зарур бўлиб қолган ҳолларда ушбу Аҳдлашувчи Томоннинг адлия муассасаси ушбу Шартноманинг 34-моддага мувофиқ зудлик билан ваколатли адлия муассасасини хабардор қилиб қўяди.
2. Кечиктириш мумкин бўлмаган ҳолларда бошқа Аҳдлашувчи Томон ўз қонунчилик ҳужжатларига мувофиқ зарур бўлган вақтинчалик чора-тадбирларни ўзи кўриши мумкин. Бунда у 34-моддага мувофиқ ваколатли адлия муассасани хабардор қилиб қўйишга мажбурдир. Ушбу чора-тадбирлар ушбу Шартномани 34-моддада кўрсатиб ўтилган адлия муассаса томонидан бошқа қарор қабул қилингунга қадар ўз кучини сақлаб қолади.
1. Васийлик ва ҳомийликдаги шахс ушбу Аҳдлашувчи Томон ҳудудида яшаш жойига, доимий турар жойига ёки мулкка эга бўлган ҳолларда 34-моддага мувофиқ ваколатли адлия муассаса васийлик ёки ҳомийликни бошқа Аҳдлашувчи Томон адлия муассасасига бериши мумкин. Васийлик ёки ҳомийликни бериш сўраётган адлия муассасаси васийлик ёки ҳомийликни ўзига қабул қилган пайтдан бошлаб кучга киради ва бу ҳақда сўралган адлия муассасаси хабардор қилиб қўйилади.
2. Ушбу модданинг 1-бандига мувофиқ васийлик ёки ҳомийликни қабул қилган адлия муассасаси уни ўз давлати қонунчилигига мувофиқ амалга оширади.
1. Фарзандликка олиш ёки уни бекор қилиш бола фуқароси бўлган Аҳдлашувчи Томоннинг қонунларига ҳужжатларига мувофиқ фарзандликка олиш ёки уни бекор қилиш ҳақида ариза берилган вақтдан бошлаб белгиланади.
2. Агар бола бошқа Аҳдлашувчи Томоннинг фуқароси ҳисобланса, фарзандликка олишда ёки уни бекор қилишда қонуний вакилнинг ва ваколатли давлат органининг, шунингдек у фуқароси ҳисобланган Аҳдлашувчи Томоннинг қонунчилиги шуни талаб этса, боланинг ҳам розилигини олиш зарур.
3. Агар боланинг бири Аҳдлашаётган Томоннинг фуқароси, иккинчиси эса бошқа Аҳдлашаётган Томоннинг фуқароси ҳисобланган эр-хотинлар томонидан фарзандликка олинаётган бўлса, фарзандликка олиш ёки уни бекор қилиш иккала Аҳдлашаётган Томон қонунчилигида назарда тутилган шартларга мувофиқ амалга оширилиши керак.
4. Фарзандликка олиш ёки уни бекор қилиш тўғрисида ариза берилган пайтда фарзандликка олувчи фуқароси ҳисобланган Аҳдлашувчи Томоннинг адлия муассасаси фарзандликка олиш ёки уни бекор қилиш ишлари бўйича ваколатлидир, Ушбу модданинг 3-бандида назарда тутилган ҳолларда эса эр-хотинлар охирги биргаликдаги яшаш жойига ёки турар жойига эга бўлган ёки ҳозир эга бўлган Аҳдлашувчи Томон ҳудудидаги адлия муассасаси ваколатлидир.
1. Кўчмас мулкка эгалик қилиш ҳуқуқи ҳудудида кўчмас мулк жойлашган Аҳдлашувчи Томоннинг қонунчилигига мувофиқ белгиланади. Қандай мулк кўчмас ҳисобланиши ҳақидаги масала ҳудудида ушбу кўчмас мулк жойлашган давлатнинг қонунчилигига мувофиқ ҳал этилади.
2. Давлат реестрига киритилиши зарур бўлган транспорт воситаларига эгалик ҳуқуқи ҳудудида транспорт воситасини рўйхатдан ўтказишни амалга оширган орган жойлашган Аҳдлашувчи Томоннинг қонунчилигига биноан белгиланади.
3. Мулкка эгалик ҳуқуқининг пайдо бўлиши ва бекор қилиниши ёки бошқа мулкка ашёвий ҳуқуқ бундай ҳуқуқнинг пайдо бўлиши ёки бекор қилинишига асос бўлиб хизмат қилувчи ҳаракатлар ёки бошқа ҳолатлар юз берган вақтда ҳудудида жойлашган Аҳдлашувчи Томоннинг қонунчилигига биноан белгиланади.
4. Битишув мавзуси ҳисобланган шахсий мулк ҳуқуқининг ёки мулкка бошқа мулкий ҳуқуқнинг пайдо бўлиши ва бекор қилиниши томонлар битимларида бошқача кўзда тутилган бўлмаса ҳудудида келишув имзоланган томоннинг қонунчилиги билан белгиланади.
2. Кўчмас мулкка оид ва унга бўлган ҳуқуқлар бўйича келишувлар шакли ҳудудида бундай мулк жойлашган Аҳдлашувчи Томоннинг қонунчилигига биноан белгиланади.
Ишонч қоғозининг шакли ва амалда бўлиш муддати ҳудудида ишонч қоғози берилган Томоннинг қонунчилигига кўра белгиланади.
Томонларнинг келишувлар бўйича ҳуқуқ ва мажбуриятлари, агар томонларнинг битимлари билан бошқа тартиб кўзда тутилмаган бўлса, уни амалга ошириш жойидаги қонунчилик бўйича белгиланади.
1. Шартномалар ва бошқа ҳуқуқий меъёрдаги ҳаракатлардан келиб чиққанлардан ташқари, зарарни қоплаш ҳақидаги мажбуриятлар ҳудудида зарарни қоплаш ҳақидаги талабга асос бўлиб хизмат қилган ҳаракат ёки бошқа ҳолатлар юз берган Аҳдлашувчи Томоннинг қонунчилигига биноан белгиланади.
2. Агар зарар келтирувчи ва зарар кўрган бир Аҳдлашувчи Томоннинг фуқароси ҳисобланса, шу Аҳдлашувчи Томоннинг қонунчилиги қўлланилади.
3. Ушбу модданинг 1- ва 2-бандларида эслатилган ишлар бўйича ҳудудида зарарни қоплаш ҳақидаги талабга асос бўлиб хизмат қилган ҳаракат ёки бошқа ҳолатлар юз берган Аҳдлашувчи Томон суди ваколатлидир. Зарар кўрган ҳудудида жавобгар яшаш жойига эга бўлган Аҳдлашувчи Томон судига ҳам даъво аризаси бериши мумкин.
Даъво қўзғатиш муддати масалалари тегишли ҳуқуқий муносабатлар тартибга солиниши учун қўлланиладиган қонун ҳужжатларига мувофиқ ҳал этилади.
Ҳар бир Аҳдлашувчи Томоннинг фуқаролари бошқа Аҳдлашувчи Томон ҳудудида қонун бўйича мулк ёки ҳуқуқни қонун ёхуд васиятнома бўйича ушбу Аҳдлашувчи Томон фуқароларидай тенг шартларда ва ҳажмда мерос қилиб қолдиришлари мумкин.
1. Мулкни мерос қилиб қолдириш ҳуқуқи, ушбу модданинг 2-бандида назарда тутилган ҳоллардан ташқари, мерос қилиб қолдирувчи ҳудудида охирги турар жойига эга бўлган Аҳдлашувчи Томоннинг қонунчилиги бўйича белгиланади.
2. Кўчмас мулкни мерос қилиб қолдириш ҳуқуқи мулк ҳудудида жойлашган Аҳдлашувчи Томоннинг қонунчилигига кўра белгиланади.
Агар меросга қолдиришда қўлланилиши керак бўлган Аҳдлашувчи Томоннинг қонунчилиги бўйича меросхўр давлат бўлса, унда мерос қилиб қолдирилган кўчар мулк вафот этган вақтда мерос қолдирувчи фуқароси ҳисобланган Аҳдлашувчи Томонга ўтади, мерос қилиб қолдирилган кўчмас мулк эса ўзи жойлашган ҳудудда Аҳдлашувчи Томонга ўтади.
Шахснинг васиятнома тузиш ва уни бекор қилиш қобилияти, шунингдек васиятноманинг шакли ва уни бекор қилиш далолатнома тузиш вақтида васият қилувчи яшаш жойига эга бўлган давлат ҳуқуқи бўйича белгиланади.
1. Кўчар мулкни мерос қилиб олиш ҳақидаги ишлар бўйича кўриб чиқиши мерос қолдирувчи вафот этган вақтда ҳудудида турар жойга эга бўлган Аҳдлашувчи Томоннинг адлия муассасалари олиб боришга ваколатлидир.
2. Кўчмас мулкни мерос қилиб олиш ҳақидаги ишлар бўйича кўриб чиқишни мулк жойлашган ҳудуддаги Аҳдлашувчи Томон адлия муассасаси кўриб чиқишга ваколатлидир.
3. Ушбу модданинг 1- ва 2-бандларидаги қоидалар мерос тўғрисидаги ишлар кўриб чиқиладиган ишлар муносабати билан пайдо бўладиган низоларни кўриб чиқишда ҳам қўлланилади.
Мерос ишлари бўйича, шу жумладан, мерос қилиб олиш низолари бўйича Аҳдлашувчи Томонлардан ҳар бирининг дипломатик ваколатхонаси ёки консуллик муассасаси, меросдан воз кечиш ҳуқуқини истисно қилганда, ўз давлатининг фуқароларини, агар улар бўлмасалар ёки вакил тайинламаган бўлсалар, бошқа Аҳдлашувчи Томоннинг муассасаларида махсус ишончнома қоғозисиз ифодалаш учун ваколатлидир.
1. Аҳдлашувчи Томонлар адлия муассасалари ўз қонунчиликларига мувофиқ бошқа Аҳдлашувчи Томон фуқаролари томонидан ўз ҳудудларида қолдирилган меросни муҳофаза қилиш ёки унга эгалик қилиш учун зарур чора-тадбирлар кўрадилар.
2. Ушбу модданинг 1-бандига мувофиқ кўрилган чоралар тўғрисида мерос берувчи фуқароси ҳисобланадиган Аҳдлашувчи Томоннинг дипломатик ваколатхонаси ёки консуллик муассасаси тезда хабардор қилинади. Кўрсатилган ваколатхона ёки муассаса ушбу чора-тадбирларни амалга оширишда иштирок этиши мумкин.
3. Ушбу модданинг 1-бандига мувофиқ кўрилган чора-тадбирлар мерос тўғрисидаги ишни амалга оширишга ваколати бўлган адлия муассасаси, шунингдек дипломатик ваколатхона ёки консуллик муассасасининг илтимосига кўра, бекор қилиниши ёки кечиктирилиши ўзгартирилиши мумкин.
1. Агар мерос қолган кўчар мулк ёки мерос қолган кўчар ёки кўчмас мулкни сотишдан тушган пул суммаси мерос қилиб олишни кўриб чиқиш тугаганидан сўнг яшаш жойи ёки турар жойи бошқа Аҳдлашувчи Томон ҳудудида жойлашган меросхўрларга берилиши зарур бўлса, унда меросга қолган мулк ёки тушган пул суммаси ушбу Аҳдлашувчи Томон дипломатик вакиллиги ёки консуллик муассасасига берилади.
2. Мерос олиш ҳуқуқи ҳақидаги ишлар бўйича ваколатли бўлган адлия муассасаси меросга қолган мулкни дипломатик вакиллик ёки консуллик муассасасига ўтқазиш тўғрисида фармойиш беради.
1) мерос қолган мулк жойлашган Аҳдлашувчи Томоннинг қонунчилигида белгиланган муддатда мерос қолдирувчининг кредиторлари билдирган барча талаблар тўланган ёки таъминланган бўлса;
3) агар бу зарур бўлса, ваколатли муассасалар меросга қолдирилган мулкни олиб чиқиб кетишга рухсат берган бўлса;
4. Пул суммаларини ўтказиш Аҳдлашувчи Томонлар ҳудудида амалда бўлган қонунчиликка мувофиқ амалга оширилади.
Аҳдлашувчи Томонлардан ҳар бири ушбу Шартномада назарда тутилган шартларда Аҳдлашувчи Томон ҳудудида чиқарилган қонуний кучга кирган қуйидаги қарорларни эътироф этади ва бажаради:
1) адлия муассасаларининг фуқаролик ва оилавий ишлар бўйича қарорлари, шунингдек шундай ишлар бўйича суд томонидан тасдиқланган ярашув битимлари (қуйида — қарорлар);
2) жиноят содир этиш натижасида кўрилган зарарни қоплашга оид жиноий ишлар бўйича судларнинг ҳукмлари.
1. Ҳар бир Аҳдлашувчи Томоннинг адлия муассасалари томонидан чиқарилган ва қонуний кучга кирган, ўз хусусиятига кўра бажарилиши талаб этилмайдиган қарорлар бошқа Аҳдлашувчи Томон ҳудудида махсус ишларни бажармасдан қуйидаги шартларда эътироф этилади, агар:
1) сўралаётган Аҳдлашувчи Томоннинг адлия муассасалари илгари бу ишлар бўйича қонуний кучга кирган қарорлар чиқармаган бўлсалар;
2) ушбу Шартномага кўра иш, қарор ҳудудида эътироф этилиши бўлган Аҳдлашувчи Томоннинг қонунчилигига кўра улар томонидан назарда тутилмаган ҳолларда улар Аҳдлашувчи Томон адлия муассасаларининг алоҳида ваколатларига тааллуқли бўлмаса.
2. Ушбу моддадаги 1-банднинг қоидалари васийлик ва ҳомийлик бўйича қарорларга ҳам, шунингдек фуқаролик ҳолати ҳужжатларини қайд этиш органлари томонидан чиқарилган қарорларга ҳам тегишли бўлади.
1. Қарорларни мажбурий ижро этишга рухсат бериш тўғрисидаги илтимоснома ижро этилиши керак бўлган Аҳдлашувчи Томоннинг ваколатли судига берилади. Илтимоснома биринчи поғонадаги иш бўйича қарор чиқарган судга ҳам киритилиши мумкин. Ушбу суд илтимосномани илтимоснома бўйича қарор чиқариш ваколатига эга бўлган судга жўнатади.
1) қарор ёки унинг тасдиқланган нусхаси, шунингдек қарор қонуний кучга кирганлиги ва ижро этилиши кераклиги ҳақидаги расмий ҳужжат ёки у қонуний кучга киргунга қадар ижро этилиши керак бўлган, агар бу қарорнинг ўзидан келиб чиқмаса, ҳужжат;
2) жараёнда иштирок этмаган томонга қарши қарор чиқарилганлигини, белгиланган тартибда ва ўз вақтида судга чақиртирилганлигини ва келмаганлиги натижалари тўғрисида хабардор бўлганлиги, унинг процессуал муомалага лаёқатли эмаслиги ҳоллари эса белгиланган равишда айтилганлигини билдирувчи ҳужжат;
3. Қарорларни мажбурий ижро этишга рухсат бериш тўғрисидаги илтимоснома ва унга илова қилинган ҳужжатлар сўралаётган Аҳдлашувчи Томон тилига ёки рус тилига таржима қилиниб тасдиқланган таржимаси билан таъминланади.
1. 52-, 54-моддада назарда тутилган қарорларни эътироф этиш ва мажбурий бажаришга рухсат бериш тўғрисидаги илтимоснома, ҳудудида мажбурий бажариш амалга ошириладиган Аҳдлашувчи Томоннинг судлари томонидан кўриб чиқилади.
2. Қарорларни эътироф этиш ва мажбурий бажаришга рухсат бериш ҳақидаги илтимосномани кўриб чиқувчи суд ушбу Шартномада назарда тутилган шартларга риоя қилинганлигини белгилаш билан чегараланади. Шартларга риоя қилинган ҳолларда, суд мажбурий бажариш тўғрисида қарор чиқаради.
3. Мажбурий бажариш тартиби ҳудудида мажбурий бажарилиши керак бўлган Аҳдлашувчи Томон қонунчилиги бўйича белгиланади.
Қуйидаги ҳолларда 52-, 54-моддада назарда тутилган мажбурий ижро этиш тўғрисидаги қарорларни эътироф этиш учун рухсатнома беришни рад этиш мумкин:
1) ҳудудида қарор чиқарилган Аҳдлашувчи Томоннинг қонунчилигига мувофиқ у қонуний кучга кирмаганда ёки ижро этилиши керак бўлмаганда, қарор қонуний кучга киргунга қадар ижро этилиши керак бўлган ҳоллар бундан мустаснодир;
2) жавобгар ўзига ёки унинг вакилига ўз вақтида ва тегишли равишда судга келиш учун чақириқ қоғози берилмаганлиги сабабли жараёнда қатнашмаганда;
3) ушбу Аҳдлашувчи Томонлар ўртасидаги ушбу баҳс бўйича шу қарор эътироф этилиши ва ижро этилиши лозим бўлган ва шу асосда Аҳдлашувчи Томон ҳудудида олдин ҳам қонуний кучга кирган қарор чиқарилган ёки учинчи давлат судининг эътироф этилган қарори бўлган ёхуд ушбу Аҳдлашувчи Томон муассасаси томонидан ушбу иш бўйича кўриб чиқиш қўзғатилганда;
4) ушбу Шартнома қоидаларига асосан, ушбу Шартномада кўзда тутилмаган вазиятларда эса ҳудудида қарор тан олиниши ва ижро этилиши зарур бўлган Аҳдлашувчи Томоннинг қонунчилигига асосан иш унинг муассасаларининг истисноли ваколатига тааллуқли бўлганда;
5) Шартномада келишилган судга тегишли иш бўйича томонларнинг битимини тасдиқловчи ҳужжат бўлмаганда;
6) суд кўриб чиқаётган қарорларни эътироф этиш ва ижро этиш тўғрисидаги илтимоснома Аҳдлашувчи Томонларнинг қонунчилигида назарда тутилган мажбурий ижро этиш муддати ўтиб кетганда.
1. Ушбу Шартномани қўллашда пайдо бўладиган масалалар ўзаро келишувга кўра ваколатли адлия муассасалари томонидан ҳал этилади. Зарурият бўлганда келиб чиққан англашилмовчиликларни тартибга солиш мақсадида Аҳдлашувчи Томонларнинг тегишли давлат органлари вакилларидан иборат қўшма Комиссия тузилиши мумкин.
2. Аҳдлашувчи Томонлар адлия муассасаларининг марказий органлари томонидан ушбу Шартнома қоидаларини амалда ошириш масалалари бўйича идоралараро халқаро шартномалар тузилиши мумкин.
1. Ушбу Шартнома Аҳдлашувчи Томонлар иштирокчилар бўлган бошқа халқаро шартномаларининг қоидаларига дахл қилмайди.
2. Ушбу Шартнома кучга киргандан сўнг Ўзбекистон Республикаси ва Украина иштирокчилар бўлган 1993 йилдаги Фуқаро, оилавий ва жиноий ишлар бўйича ҳуқуқий ёрдам ҳамда ҳуқуқий муносабатлар тўғрисидаги Конвенция қоидалари ушбу Шартнома қоидаларига қарши қилмаган даражада Аҳдлашувчи Томонлар ўртасида қўлланилади.
Ушбу Шартномага Аҳдлашувчи Томонларнинг ўзаро келишуви бўйича ушбу Шартноманинг 60-моддасида назарда тутилган шартларга биноан кучга кирадиган қўшимчалар ва ўзгартиришлар киритилиши мумкин.
Ушбу Шартнома ратификация қилиниши керак ва ратификация ёрлиқлари билан алмашишилган санадан бошлаб ўттизинчи куни кучга киради.
Ушбу Шартнома кучга кирган санасидан бошлаб беш йил давомида амал қилади ҳамда унинг амал қилиш муддати, агар Аҳдлашувчи Томонлардан бири бошқа Аҳдлашувчи Томонга унинг амал қилишини тўхтатиш ўз истаги тўғрисида ёзма хабарномани юбормаса, кейинги беш йиллик даврга ўз-ўзидан узайтирилади. Шартнома бошқа Аҳдлашувчи Томон бундай хабарнома олган санадан бошлаб олти ой ўтиши билан ўз кучини йўқотади.
Ушбу Шартноманинг амал қилиши у кучга киргунга қадар пайдо бўлган ҳуқуқий муносабатларга ҳам жорий этилади.