LexUZ шарҳи
Мазкур Битим Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 1997 йил 15 декабрдаги 552-сонли «Ҳукуматлараро шартномаларни тасдиқлаш тўғрисида»ги қарори билан тасдиқланган
Ўзбекистон Республикаси Ҳукумати ва Туркия Жумҳурияти Ҳукумати, бундан кейин Томонлар деб аталувчилар,
божхона қонунларининг бузилиши улар мамлакатларининг иқтисодий, молиявий ва тижорат манфаатларига зиён келтиришини ҳисобга олиб,
божхона қонунлари бузилишини бартараф этишга қаратилган ҳаракатлар ушбу божхона органларининг яқин ҳамкорлиги натижасида янада самаралироқ бўлишига ишониб,
1953 йил 5 декабрдаги Ўзаро маъмурий кўмаклашиш бўйича Божхона ҳамкорлиги кенгаши (Бутунжаҳон божхона ташкилоти) тавсияларини эътиборга олиб,
1. «Божхона қонунлари» атамаси товарларни импорт, экспорт, транзит қилиш ва барча божхона процедураларини амалда қўллаш, жумладан тақиқлаш, чеклаш ва назорат қилишга нисбатан Томонларнинг божхона органлари амал қиладиган қонунлар, қонун кучидаги ва бошқа норматив ҳужжатларни англатади.
2. «Божхона ҳуқуқларини бузиш» атамаси ҳар қандай қоидабузарлик ёки божхона қонунларини бузишга уринишни англатади.
3. «Божхона божлари ва солиқлари» атамаси божхона божлари ва кўрсатилган хизматларнинг тахминий қийматига қадар чекланган йиғимлардан ташқари, товарларни импорт ёки экспорт қилишда ёхуд улар муносабати билан ундириладиган бошқа барча бож, солиқ ва йиғимларни англатади.
4. «Божхона органи» атамаси Ўзбекистон Республикаси учун Давлат божхона қўмитасини, Туркия Жумҳурияти учун Бош вазир ҳузуридаги Божхона кичик котибиятини англатади.
1. Ушбу Битим доирасидаги кўмаклашишлар, иккала Томоннинг миллий қонунларига мувофиқ божхона органларининг ваколатлари ва мавжуд маблағлари доирасида амалга оширилади.
2. Томонларнинг божхона органлари ушбу Битим қоидаларига мувофиқ божхона қоидалари бузилишининг олдини олиш, текшириш ва уларга қарши курашда ҳамкорлик қиладилар ва бир-бирларига кўмаклашадилар.
1. Бир Томон божхона органининг сўровига биноан бошқа Томоннинг божхона органи божхона қонунларига риоя қилишни таъминлашда ёрдам бериши мумкин бўлган барча мавжуд ахборотни тақдим этади, шу жумладан:
2. Ушбу Битим доирасидаги кўмаклашиш қуйидагиларга тегишли бўлган ахборотни ўз ичига олади, лекин у билан чекланиб қолмайди:
а) божхона ҳуқуқини бузишнинг олдини олишда фойда келтириши мумкин бўлган ҳуқуқни муҳофаза қилиш ҳаракатлари, хусусан божхона ҳуқуқини бузишга қарши курашнинг махсус усуллари;
с) янги техника воситалари ва божхона ҳуқуқини бузишларга қарши янги усулларни муваффақиятли қўллаш натижасида тўпланган тажриба ва ютуқлар;
1. Бир Томон божхона органининг сўровига биноан бошқа Томоннинг божхона органи шу божхона органига қуйидаги масалаларга оид маълумотларни беради:
а) сўраётган Томон божхона органига божхона юк баённомаси билан бирга тақдим этилган расмий ҳужжатларнинг аслига тўғрилиги;
b) бошқа Томон ҳудудидан сўраётган Томон ҳудудига олиб кирилган товар қонуний экспортга тегишлилиги;
с) сўраётган Томон ҳудудидан сўралаётган Томон ҳудудига олиб чиқилган товар қонуний импортга тегишлилиги.
2. Бундай маълумотда товарларни тўлиқ божхона расмийлаштирувидан ўтказиш учун фойдаланилган божхона процедуралари кўрсатилиши лозим.
1. Ушбу Битим доирасидаги юбориладиган ёки олинадиган ҳар қандай маълумот, ҳужжат ёки бошқа хабарларга махфийлик режими берилади ҳамда улардан фақат ушбу Битимда кўрсатилган мақсадларда фойдаланиш мумкин. Уларга қабул қилаётган мамлакатда унинг ҳудудида олинган бу турдаги маълумот, ҳужжат ва хабарларга нисбатан қўлланадиган ҳимоя ва расмий махфийлик воситалари берилади.
2. Бундай маълумот ва ҳужжатларни фақат суриштирув, маъмурий ва судлов ишларини олиб боришда ишлатиш мумкин.
3. Сўраётган Томон ушбу Битим доирасида олинган ашёвий далиллар ёки маълумотдан сўровда кўрсатилгандан ташқари мақсадларда сўралаётган Томон билан олдиндан келишмай туриб фойдаланмайди.
1. Агар сўралаётган Томон ёрдам кўрсатиш ҳақидаги сўровни бажариш суверенитетга, хавфсизликка ва бошқа муҳим миллий манфаатларга ёки унинг миллий қонунларига зид келади деб ҳисобласа, кўмаклашишни рад этиши ёки бундай ёрдамни муайян шароит ёхуд талабларга риоя қилинган тақдирда кўрсатиши мумкин.
2. Агар кўмаклашиш ҳақидаги сўров рад қилинган бўлса, сўраётган божхона органига кечиктирмасдан қабул қилинган қарор ва рад жавобининг сабаблари ҳақида ёзма равишда хабар берилади.
3. Сўралаётган божхона органи томонидан олиб борилаётган тергов, жазолаш ишларига ёки суд жараёнига тўсқинлик қилмаслик мақсадида кўмаклашиш кейинга қолдирилиши мумкин. Бундай ҳолларда сўралаётган Томон сўраётган Томон билан бундай кўмаклашиш сўралаётган Томон маълум шартлар қўйганида кўрсатилиши мумкинлигини аниқлаш учун маслаҳатлашиш ўтказади.
4. Агар сўраётган Томон божхона органининг ўзи сўралаётган Томон божхона органидан шунга ўхшаш сўров олгани тақдирда ёрдам кўрсата олмаса, у ўз сўровида ушбу ҳолга эътиборни қаратмоғи лозим. Бундай сўровни қондириш сўралаётган Томон божхона органи ихтиёрига ҳавола этилади.
а) сўровлар ушбу Битимга мувофиқ ёзма равишда юборилади. Бундай сўровларни ижро этиш учун керак бўлган ҳужжатлар илова қилинади. Зарурат юзасидан, зудлик билан ҳаракат қилиш лозим бўлган ҳолларда, оғзаки сўров қабул қилиниши мумкин, бироқ у қисқа муддатда ёзма равишда тасдиқланади;
b) сўровлар ёзма равишда инглиз тилида бўлиши керак. Бундай сўровларга илова қилинган барча ҳужжатлар зарур ҳолларда инглиз тилига таржима қилинади;
b) Сўралаётган Томоннинг божхона органи сўровни бажара оладиган ташкилот бўлмаса, у тегишли маслаҳатлашишлардан сўнг сўровни амалдаги қонунларга мувофиқ ўз ваколати доирасида бажара оладиган ташкилотга зудлик билан етказади ёки сўраётган Томонга бундай сўровни ижро этиш учун зарур бўлган тегишли процедура ҳақида маълумот беради.
3. Томонларнинг божхона органлари ушбу Битим мақсадларини кўзлаб бундай алоқани амалга ошириш учун масъул бўлган ходимларни тайинлайдилар ва ушбу ходимларнинг исми, лавозимлари, телефон ва факс рақамлари рўйхати билан алмашадилар. Улар ўз тергов бўлинмалари ўртасида бевосита алоқа ўрнатишлари мумкин.
1. Сўралаётган божхона органи миллий қонунларга мувофиқ, сўровни мақбул муддатларда ижро этиш юзасидан оқилона чора-тадбирлар кўради.
2. Исталган Томоннинг божхона органи бошқа Томон божхона органининг сўровига биноан ҳар қандай керакли сўровларни бажаради, жумладан зарур ҳолларда гувоҳ ва экспертлар ёки божхона ҳуқуқини бузишни содир этишда гумон қилинаётган шахсларни сўровдан ўтказади.
1. Томонларнинг божхона органлари сўров бўйича товарларни ташишга оид ҳамда уларнинг қиймати, миқдори, ишланган ва юборилаётган жойини кўрсатувчи ҳужжатларни тақдим этадилар.
2. Нусхалар етарли бўлмаган ҳолдагина ишлар, ҳужжатлар ва бошқа материалларнинг асл нусхалари сўралади. Махсус сўров бўйича бундай ишлар, ҳужжатлар ва бошқа материалларнинг нусхалари тегишлича тасдиқланади.
3. Юборилган ишлар, ҳужжатлар ва бошқа материалларнинг асл нусхалари энг қисқа вақт ичида қайтарилиши лозим. Сўров бўйича судга тақдим қилиш учун ёки шунга ўхшаш мақсадлар учун зарур бўлган асл нусхалар зудлик билан қайтариб берилади.
4. Бир Томон божхона органининг сўровига биноан бошқа Томоннинг божхона органи ўз ихтиёрича, ходимларнинг розилиги билан уларга бошқа Томон ҳудудида маъмурий ёки жиноий ишларни олиб боришда гувоҳ ва/ёки эксперт сифатида қатнашишга рухсат беради ҳамда уларни ижро қилиш муҳим аҳамиятга эга деб қараладиган ишлар, ҳужжатлар ва бошқа материалларнинг асл нусхаларини тақдим этади. Бундай сўровда судлов ишларини юргизиш вақти, жойи ва тури, шунингдек ходимларнинг ким сифатида қатнашишлари кўрсатилади.
1. Томонлар, ушбу Битим шартларини бажариш билан боғлиқ бўлган харажатларни қоплаш ҳақидаги барча талаблардан воз кечадилар, гувоҳларни йўллаш, давлат хизматчилари бўлмаган эксперт ва таржимонларга бериладиган тўлов бундан мустасно.
2. Агар сўровни бажариш катта харажатлар билан боғлиқ бўлса, Томонлар ушбу сўровни ижро этиш шартларини белгилаб олиш, шунингдек харажатларнинг қай йўсинда қопланиши тўғрисида маслаҳатлашадилар.
1. Бир Томон божхона органи бошқа Томон божхона органининг сўровига биноан ўз имкониятлари доирасида қуйидаги махсус кузатувларни амалга оширади:
а) сўраётган Томон ҳудудида божхона ҳуқуқини бузишни содир этиш учун фойдаланишда гумон қилинаётган транспорт воситаларини;
2. Томонларнинг божхона органлари бошқа Томон ҳудудида ҳуқуқни бузишларга олиб келиши мумкин бўлган фаолият ҳақидаги барча мавжуд маълумотларни бир-бирларига тақдим этадилар. Бошқа Томоннинг иқтисодиётига, инсонлар саломатлигига, жамият хавфсизлигига ва ҳаётий муҳим манфаатларига сезиларли зиён етказилиши аён бўлган ҳолларда бундай маълумот сўровсиз юборилади.
b) маслаҳатлашишлар ўтказилгач, ушбу Битимни ижро этиш учун ҳар қандай маъмурий кўрсатмалар ишлаб чиқишлари мумкин деб аҳдлашиб олдилар.
1. Ушбу Битим Томонлар унинг кучга кириши учун зарур бўлган ички давлат процедураларини бажарганликлари ҳақидаги охирги билдириш хати дипломатик йўллар орқали олинган санадан бошлаб 30 кун ўтгач кучга киради.
2. Ушбу Битим Томонларнинг ўзаро ёзма равишдаги келишувларига мувофиқ ўзгартирилиши ва тўлдирилиши мумкин.
3. Ушбу Битим ноаниқ давр мобайнида ўз кучини сақлайди. У Томонлардан бири бошқа Томонни дипломатик йўллари орқали ушбу Битимнинг амал қилишини тўхтатиш тўғрисидаги ўз нияти тўғрисида ёзма равишда хабардор қилган санадан уч ой ўтгач амал қилишини тўхтатади.
Ушбу Битим амал қилиши тўхтатилган вақтгача тугалланмаган ишлар унинг қоидаларига мувофиқ охирига етказилади.