LexUZ sharhi
Mazkur qaror O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2008-yil 4-avgustdagi 169-sonli “Xorijiy fuqarolarni O‘zbekiston Respublikasi ta’lim muassasalariga o‘qishga qabul qilish va o‘qitish tartibini takomillashtirish to‘g‘risida”gi qarori bilan o‘z kuchini yo‘qotgan.
Xorijiy davlatlar fuqarolarini O‘zbekiston Respublikasi o‘quv yurtlari va ilmiy muassasalariga o‘qishga qabul qilish va o‘qitish tizimini tartibga solish maqsadida Vazirlar Mahkamasi qaror qiladi:
1. Xorijiy fuqarolarni O‘zbekiston Respublikasi o‘quv yurtlari va ilmiy muassasalariga o‘qishga qabul qilish va o‘qitish tartibi to‘g‘risidagi ilova qilinayotgan Nizom tasdiqlansin.
2. Respublika o‘quv yurtlari va ilmiy muassasalarida, ularning qaysi idoraga qarashliligidan qat’i nazar, xorijiy fuqarolardan mutaxassislar tayyorlashga rahbarlik qilish O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligiga yuklansin.
O‘zbekiston Respublikasiga o‘qish uchun kelayotgan xorijiy fuqarolar bilan tuziladigan namunaviy shartnoma (kontrakt)larni bir oy muddatda ishlab chiqsin;
Toshkent davlat universiteti va Toshkent davlat texnika universitetining faoliyat ko‘rsatayotgan tayyorlov bo‘limlari negizida Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi huzurida chet ellik fuqarolarga til o‘rgatadigan xo‘jalik hisobidagi Markazni tashkil etsin, Markazga respublika o‘quv yurtlariga o‘qishga kelayotgan xorijiy davlatlar fuqarolarini til va umumta’lim bo‘yicha tayyorlash vazifasi yuklatilsin. Markazni mablag‘ bilan ta’minlash xorijiy talabalarni o‘qitishdan tushadigan mablag‘lar hisobiga amalga oshirilsin;
manfaatdor vazirliklar va idoralar bilan kelishgan holda oliy o‘quv yurtlari, ilmiy muassasalarda xorijiy fuqarolarning o‘qishi uchun to‘lov miqdorlarini belgilash bo‘yicha tavsiyalar ishlab chiqsin.
xorijiy fuqarolar O‘zbekiston Respublikasining o‘quv va ilmiy muassasalariga o‘qishga shartnoma (kontrakt) asosida qabul qilinadilar, O‘zbekiston Respublikasi bilan boshqa mamlakatlar o‘rtasida tuzilgan hukumatlararo bitimlarda nazarda tutilgan o‘qishga qabul qilish hollari bundan mustasno;
agar davlatlararo bitimlar va kontraktlarda boshqa valyuta nazarda tutilmagan bo‘lsa, xorijiy fuqarolarning o‘qishi uchun to‘lovlar erkin muomaladagi valyutada amalga oshiriladi;
xorijiy fuqarolarni o‘qitishga ruxsatnomalar oliy va o‘rta maxsus o‘quv yurtlariga — Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi tomonidan, umumta’lim maktablari va hunar-texnika bilim yurtlariga esa — O‘zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligi tomonidan beriladi;
O‘zbekiston Respublikasiga o‘qishga kelayotgan xorijiy fuqarolarga viza olishda yordam berish O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi va Xalq ta’limi vazirligi talabnomalari bo‘yicha O‘zbekiston Respublikasi Tashqi ishlar vazirligi tomonidan amalga oshiriladi;
xorijiy fuqarolarni qabul qilgan o‘quv yurtlari va ilmiy muassasalar O‘zbekiston Respublikasining qonun hujjatlariga muvofiq va belgilangan tartibda o‘qishning butun davri uchun ularning milliy pasportlarini ichki ishlar organlarida ro‘yxatdan o‘tkazishlari shart.
1. O‘zbekiston Respublikasida xorijiy fuqarolarni o‘qishga qabul qilish va o‘qitish “Ta’lim to‘g‘risida”gi Qonunga, boshqa qonun hujjatlari va mazkur Nizomga muvofiq amalga oshiriladi.
2. O‘zbekiston Respublikasida ta’lim olayotgan xorijiy fuqarolar O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi, qonunlari va xalqaro shartnomalariga muvofiq huquqlarga va erkinliklarga ega bo‘ladilar.
3. Xorijiy fuqarolarni o‘qitish O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligining ruxsatiga ega bo‘lgan o‘quv yurtlarida, umumta’lim maktablari va hunar-texnika bilim yurtlarida esa Xalq ta’limi vazirligining ruxsati bilan amalga oshiriladi.
4. Respublika o‘quv yurtlarida xorijiy fuqarolarni o‘qitish o‘zbek yoki (o‘qiyotganlarning xohishiga ko‘ra) rus tilida olib boriladi.
5. O‘zbekiston Respublikasida xorijiy fuqarolarni o‘qishga qabul qilish quyidagilar asosida amalga oshiriladi;
b) O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligida dastlabki ekspertizadan va ro‘yxatdan o‘tkaziladigan jamoa va shaxsiy shartnomalar hamda kontraktlar (shu jumladan, O‘zbekistonga kelish maqsadlaridan qat’i nazar, haqiqiy vizalar bo‘yicha respublikaga kelgan xorijiy fuqarolar bilan ham).
6. O‘qitish uchun to‘lovlarning turlari, miqdorlari, tartibi va muddati, stipendiya bilan ta’minlash, turar joy berish, tibbiy xizmat ko‘rsatish va fors-major holatlar natijasida yetkazilgan zararni qoplash mazkur Nizomning 5-bandida ko‘rsatilgan shartnoma va kontraktlarga muvofiq belgilanadi.
8. O‘rta maxsus o‘quv yurtlariga to‘liqsiz o‘rta yoki o‘rta maktab darajasida ma’lumotga ega 25 yoshgacha bo‘lgan xorijiy fuqarolar qabul qilinadi.
9. Oliy o‘quv yurtlariga o‘rta maktab darajasida ma’lumotga ega 35 yoshgacha bo‘lgan xorijiy fuqarolar qabul qilinishi mumkin.
Madaniyat, sport, san’at va arxitektura o‘quv yurtlariga tegishli ma’lumotga va qobiliyatga ega bo‘lgan xorijiy fuqarolar qabul qilinadi. Ko‘rsatilgan o‘quv yurtlariga ularni qabul qilish mazkur mutaxassisliklarning o‘ziga xos xususiyatlari bilan bog‘liq talablarga binoan o‘tkaziladi.
10. Oliy o‘quv yurtlari, akademiya institutlari va boshqa ilmiy muassasalarning aspiranturasiga va ordinaturasiga oliy ma’lumotli, 35 yoshgacha bo‘lgan xorijiy fuqarolar qabul qilinishi mumkin.
Aspiranturaga va ordinaturaga kiruvchilar O‘zbekiston Respublikasida belgilangan talablarga muvofiq tayyorlangan referat yoki e’lon qilingan ishlarning rasmiy ravishda tasdiqlangan ro‘yxatini taqdim etishlari kerak.
11. O‘quv yurtlari, akademiyaning yoki tarmoq ilmiy-tadqiqot institutlariga, malaka oshirish fakultetlari va kurslariga tajriba orttirish uchun oliy yoki o‘rta maxsus ma’lumotga ega bo‘lgan xorijiy fuqarolar qabul qilinishi mumkin.
12. O‘qishni tamomlagan xorijiy fuqarolarga olgan ma’lumoti to‘g‘risida xalqaro namunada tegishli hujjatlar beriladi.
13. Xorijiy o‘quvchilar respublika o‘quv yurtlariga, agar shartnoma yoki bitimda boshqacha tartib kelishilmagan bo‘lsa, oilalari va qarindoshlarisiz keladilar.
14. O‘qish uchun kelgan xorijiy fuqarolar tibbiy ko‘rikdan va “OITS kasalliklari oldini olish to‘g‘risida” O‘zbekiston Respublikasining Qonuniga muvofiq OITS virusi bor-yo‘qligini aniqlash tekshiruvidan o‘tadilar.
15. O‘zbekiston Respublikasiga o‘qish uchun kelgan xorijiy fuqarolar quyidagi hujjatlarni topshiradilar;
o‘rganilgan fanlar va ular bo‘yicha imtihonlarda olingan 6aholar (ballar) ko‘rsatilgan hujjatlarning ma’lumoti haqidagi asl nusxalari va notarial tasdiqlangan nusxalari;
O‘qishga kirish uchun hujjatlarni topshirish tartibi va muddatlari Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi tomonidan ishlab chiqilgan va tasdiqlangan maxsus yo‘riqnoma asosida belgilanadi.
16. Oliy va o‘rta maxsus o‘quv yurtlariga, aspiranturaga o‘qishga kirishni yoki tajriba orttirishni xohlagan, o‘zbek yoki rus tilini bilmaydigan xorijiy fuqarolar Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi huzuridagi til o‘rgatish Markazida til o‘rganish va tanlangan mutaxassislik bo‘yicha umumta’lim fanlarini o‘z ichiga olgan dasturlar asosida ta’lim oladilar. O‘zbekiston Respublikasidan tashqarida o‘zbek yoki rus tillarini o‘rgangan xorijiy fuqarolarga, til o‘rganish markazida test sinovlaridan o‘tgach, o‘qishga kirish uchun yo‘llanma beriladi.
17. Xorijiy fuqarolar umumta’lim maktablariga yoki hunar-texnika bilim yurtlariga Xalq ta’limi vazirligining yo‘llanmalari bilan o‘qishga kiradilar va zarurat bo‘lganda, o‘qiyotgan joyida til o‘rganish kurslaridan o‘tadilar.
18. Markazda o‘qish tugagach imtihonlar o‘tkaziladi. Bitirish imtihonlarini muvaffaqiyatli topshirgan o‘quvchilarga O‘zbekiston Respublikasining tegishli o‘quv yurtlarida o‘qishni davom ettirish huquqini beradigan belgilangan namunadagi guvohnoma (sertifikat) beriladi. Markazdagi o‘qish davrida zarur umumta’lim bilimlarini egallay olmagan va til o‘rganishga bo‘lgan layoqatini ko‘rsata olmagan xorijiy o‘quvchilarga o‘qish uchun yo‘llanma berilmasdan ro‘yxatdan chiqariladilar.
19. O‘quv yurtlarida va ilmiy muassasalarda o‘qiyotgan xorijiy fuqarolarni o‘qitish tartibi, muddati va ularga qo‘yiladigan talablar O‘zbekiston Respublikasining tegishli vazirliklari, idoralari tomonidan tasdiqlangan ta’lim o‘quv yurtlari va ilmiy muassasalar to‘g‘risidagi nizomlar bilan belgilanadi.
kafedralarning ilmiy-tadqiqot ishlarida, talabalarning ilmiy jamiyatlari va to‘garaklarida qatnashish;
o‘quv yurtlarining kutubxonalari, sport komplekslari, klublari va madaniyat saroylaridan foydalanish;
O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga va boshqa qonun hujjatlariga amal qilish, mahalliy urf-odat va an’analarga hurmat bilan munosabatda bo‘lish, xorijiy fuqarolarning bo‘lishi va yurishi bo‘yicha respublikada belgilangan qoidalarni bajarish;
intizomga rioya qilish, mashg‘ulotlarga qatnashish, o‘quv rejalari va dasturlarida nazarda tutilgan o‘quv va ishlab chiqarish ishlarining barcha turlarini bajarish, imtihon va sinovlarni belgilangan muddatlarda topshirish;
22. O‘qishda o‘zlashtirmaslik, intizomni, o‘quv yurti va talabalar yotoqxonasining ichki tartib-qoidalarini buzganlik uchun, shuningdek, O‘zbekiston Respublikasining normativ hujjatlarida xorijiy o‘quvchilarga nisbatan nazarda tutilgan boshqa sabablarga ko‘ra o‘quv yurti ro‘yxatidan chiqarib yuborishgacha bo‘lgan ma’muriy choralar ko‘rilishi mumkin; O‘zbekiston Respublikasi hududida bo‘lish va yurish tartibini qo‘pol ravishda buzganlik uchun ular o‘quv yurtlarining iltimosiga binoan ichki ishlar organlari tomonidan respublikadan tashqariga chiqarib yuboriladilar.
23. O‘zbekiston Respublikasi hududida jinoyat sodir etgan xorijiy o‘quvchilar, agar xalqaro shartnoma va bitimlarda boshqa chora ko‘zda tutilmagan bo‘lsa, O‘zbekiston Respublikasining jinoyat va jazo qonuniga binoan javobgarlikka tortiladilar.
24. O‘qishni tugatgan yoki o‘quv yurtlari va ilmiy muassasalar ro‘yxatidan o‘chirilgan xorijiy o‘quvchilar bir oy muddatda O‘zbekiston Respublikasidan o‘z vataniga yoki doimiy yashaydigan mamlakatiga jo‘nab ketishga majbur.
25. O‘zbekiston Respublikasida ta’lim olayotgan xorijiy o‘quvchilar bir mamlakat o‘quvchilarini birlashtiradigan vatandoshlik uyushmasini tashkil qilishlari mumkin. Ularning o‘quv yurti ma’muriyati va talabalar tashkilotlari bilan mustahkam aloqada amalga oshiriladigan va siyosiy tusga ega bo‘lmagan faoliyati o‘quv rejalarini muvaffaqiyatli bajarishga, intizomga rioya qilishga, uning a’zolarining o‘quv yurti ijtimoiy hayotida faol ishtirok etishlariga, ularni ezgulik, insonparvarlik, xalqlar o‘rtasida do‘stlik va tinchlik ruhida tarbiyalashga qaratilgan bo‘lishi kerak.