LexUZ шарҳи
Ўзбекистон Республикаси мазкур Конвенцияга Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг 1996 йил 27 декабрдаги 364-I-сонли «Ҳаво кемаларига ҳуқуқларнинг халқаро тан олиниши тўғрисидаги Конвенцияга қўшилиш ҳақида»ги қарорига асосан қўшилган.
1944 йилнинг ноябр-декабр ойларида Чикагода бўлиб ўтган халқаро фуқаро авиацияси конференцияси самолёт ҳуқуқларини ўтказиш билан боғлиқ Конвенцияни имкон қадар илгари қабул қилишни тавсия қилди,
Бу келажакда халқаро фуқаро авиациясини кенгайтириш учун зарур эканлигини ҳисобга олиб, ушбу самолёт ҳуқуқлари халқаро миқёсда эътироф этилади, имзо чекувчилар, тегишли равишда ваколатли,
(д) шартнома бўйича қарзларни тўлаш кафолати сифатида кўзда тутилган ҳаво кемаларига ипотека, ипотека ва шунга ўхшаш ҳуқуқлар;
(1) шартнома давлат қонунига биноан ташкил этилган бўлиб, унда ҳаво кемаси ташкил этилган пайтда давлат томонидан рўйхатга олинган ва
(2) ҳаво кемаси давлат тасарруфида рўйхатдан ўтган Аҳдлашувчи давлатнинг давлат ҳужжатида расман рўйхатдан ўтган.
Турли Аҳдлашувчи давлатларда кетма-кет рўйхатга олиш тартиби ҳар бир рўйхатга олиш вақтида ҳаво кемаси давлат томонидан рўйхатдан ўтган давлат қонунига мувофиқ белгиланиши керак.
2. Ушбу Конвенцияда ҳеч нарса ҳар қандай Аҳдлашувчи давлатнинг қонунига мувофиқ ҳаво кемасига бўлган ҳар қандай ҳуқуқларнинг тан олинишига тўсқинлик қилмаслиги керак; бироқ, Аҳдлашувчи давлатлар ушбу модданинг 1-бандида қайд этилган ҳуқуқлардан устун бўлган ҳар қандай ҳуқуқларни қабул қилмаслиги ёки тан олмаслиги керак.
2. Агар ушбу Конвенцияда бошқача тартиб белгиланмаган бўлса, 2-модданинг 1-бандида кўрсатилган ҳар қандай ҳуқуқни рўйхатдан ўтказиш бўйича ҳаракатлар учинчи томонларга нисбатан ушбу рўйхатга олиш амалга ошириладиган Аҳдлашувчи давлатнинг қонунига мувофиқ белгиланиши керак.
3. Аҳдлашувчи давлат ўз қонунларига мувофиқ қонуний равишда белгиланмаслиги мумкин бўлган ҳар қандай ҳуқуқни рўйхатга олишни тақиқлаши мумкин.
1. Рўйхатга олишни юритиш учун масъул бўлган бошқарув органининг манзили ҳаво кемасини рўйхатдан ўтказиш тўғрисидаги ҳар бир сертификатда унинг давлат тасарруфига мувофиқ кўрсатилиши керак.
2. Ҳар қандай шахсга ушбу органдан рўйхатдан ўтган ёзувлардан тўғри тасдиқланган нусхалари ёки кўчирмалар олиш ҳуқуқи берилиши керак. Бундай нусхалар ёки нусхалар, биринчи навбатда, ушбу ёзувнинг мазмунини исботлаши керак.
3. Агар Аҳдлашувчи давлатнинг қонуни рўйхатга олиш учун ҳужжат топширишнинг ўзи билан бир хил таъсирга эга бўлиши кераклигини назарда тутса, у ушбу Конвенция мақсадлари учун бир хил ҳаракатга эга бўлиши керак. Бундай ҳолда, бундай ҳужжат жамоатчиликка очиқ эканлигига ишонч ҳосил қилиш учун етарли чоралар кўриш керак.
4. Рўйхатга олишни бошлайдиган орган томонидан амалга ошириладиган хизматлар учун мақбул тўловлар белгиланиши мумкин.
қутқарув ёки сақлаб қолиш тартиби самолёт гаровини талаб қилиш ҳуқуқи учун, якунланди бўлган Аҳдлашувчи давлат қонунига мувофиқ асос бериш, бундай ҳуқуқ Аҳдлашувчи давлатлар томонидан тан олиниши керак ва у бошқа барча ҳаво ҳуқуқлари бўйича устувор бўлиши керак.
2. 1-бандда кўрсатилган ҳуқуқлар тартибда, улар юзага келган воқеаларнинг тескари саналари билан қондирилиши керак.
3. Ушбу ҳуқуқлар уч ой ичида, самолётни қутқариш ёки сақлаш тартиб-таомиллари тугаган санадан бошлаб рўйхатга олиниши мумкин.
4. Ушбу ҳуқуқлар, агар ушбу давр мобайнида 3-бандда қайд этилган уч ойлик муддат тугагандан сўнг, бошқа Аҳдлашувчи давлатларда тан олинмаслиги керак:
(б) миқдори келишилган эмас ёки суд иши қўзғатилмади. Суд жараёни давом этар экан, қонун уч ойлик муддат тўхтатилиши ёки кечиктирилиши мумкин бўлган вазиятларни аниқлаши керак.
1-модданинг 1 (д) бандида кўрсатилган ҳуқуқнинг устуворлиги уларга кафолатланган барча миқдорларга нисбатан қўлланилади. Шу билан бирга, киритилган фоизлар миқдори суд жараёнидан уч йил олдин ва процессуал ҳаракат давомида тўпланганлардан ошмаслиги керак.
Суд қарори ёки унга кўра, ҳар қандай бошқа ҳуқуқ билан самолёт ҳибсга ёки сотилган тақдирда, Аҳдлашувчи давлатлар ҳибсга ёки суд қарори ижросини 1 модданинг 1 бандида қайд этилгандек ҳар қандай ҳуқуқларини тан шарт эмас.
1. Ҳаво кемасини сотиш бўйича суд қарори сотилаётган Аҳдлашувчи давлатнинг Қонуни билан белгиланиши керак.
(б) суд қарорини ижро этувчи қарз берувчи судга ёки бошқа ваколатли органга ҳаво кемасига тегишли рўйхатдан ўтган тасдиқланган кўчирма тақдим этиши керак. У белгиланган санадан бир ой олдин, у эрда амалдаги қонунга мувофиқ давлат томонидан рўйхатга олинган жойга сотиш учун расмий хабарнома бериш керак ва иложи бўлса, рўйхатдан ўтган хат билан параллел равишда хабардор қилиш керак, рўйхатдан ўтган эгаси ва рўйхатдан ўтган ҳаво кемасининг ҳуқуқлари эгаси, шунингдек, рўйхатга олиш китобида кўрсатилган манзиллар бўйича 3-модда 3-бандига мувофиқ реестрга киритилган ҳуқуқлар.
3. 2-банднинг талабларига риоя қилмаслик оқибатлари, сотишнинг амалга оширилиши керак бўлган Аҳдлашувчи давлатнинг Қонунида назарда тутилган бўлиши керак.
Бироқ, ушбу банднинг талабларини бузган ҳолда амалга ошириладиган ҳар қандай сотиш, бундай қоидабузарлик натижасида зарар кўрган ҳар қандай шахс томонидан сотилган кундан бошлаб олти ой мобайнида амалга оширилган талабга мувофиқ бекор қилиниши мумкин.
4. Агар ваколатли орган олдида қўйилган ушбу Конвенцияга мувофиқ суд қарорини ижро этувчи кредиторнинг ҳуқуқидан устун бўлган барча ҳуқуқлар сотишдан тушган даромадлар билан қопланмаса ёки харидор томонидан қабул қилинмаса, суд қарори билан ҳеч қандай савдо амалга оширилмайди.
5. Қонун бузилиши ёки зарар суд қарори асосида, сотиш бўлиб ўтди Аҳдлашувчи давлат ҳудудида шахслар ёки мол-мулкка етказилган бўлса, ҳар қандай самолёт қарз кафолати сифатида эътироф этилган I-модда кўрсатилган қонун объекти ҳисобланади ҳар қандай давлат томонидан етарли ва самарали суғурта қилиш ёки ҳар қандай давлатда суғурта мажбурияти эксплуатация қилувчи ёки унинг номидан бундай қонун бузилиши ёки зарарни қоплаш, бундай Аҳдлашувчи давлатнинг миллий қонуни, ушбу шахсга тегишли бўлган ва шу кредитор томонидан эътироф этилган ҳар қандай бундай ҳуқуқлар доирасида, самолётга ёки бошқа самолётга ҳибсга олинган тақдирда, тақдим этиши мумкин:
(а) юқорида келтирилган 4-банднинг қоидалари бундай зарар кўрган шахсга ёки унинг вакилига тегишли бўлмаслиги керак, агар у суд қарорини ижро этувчи кредитор бўлса;
(б) 1-моддада қайд этилган ҳар қандай қонун, самолётга қўйилган қарз кафолати сифатида кўрилганлиги, бундай зарар кўрган шахсга ёки унинг вакилига сотиш миқдорининг 80% дан кўпроғига нисбатан илгари сурилиши мумкин эмас.
Қарздорнинг мол-мулкини сотиш суд қарорини ижро этиш тартибида қарзни қоплаш учун мавжуд бўлган Аҳдлашувчи давлатнинг Қонунида белгиланган бошқа чекловлар мавжуд бўлмаганда, суғурта полиси ушбу хатбошининг етарли даражада сақланиши керак, агар суғурта суммаси ҳибсга олинган самолётнинг қийматига мос келадиган бўлса.
6. Сотишнинг амалга оширилишига олиб келадиган даъвони бажариш учун кредиторларнинг умумий манфаатлари учун қабул қилинадиган савдоларни амалга оширадиган Аҳдлашувчи давлатнинг Қонунига мувофиқ қонуний равишда қопланадиган суммалар сотишдан олинган даромадлардан қатъи назар, 2-моддада назарда тутилган ҳар қандай даъволарга тўланиши керак.
Қоидаларнинг 7 моддасига мувофиқ суд даъвоси асосида самолёт сотиш харидор томонидан қабул қилинмайди мажбурият ҳолда, эркин, бундай самолёт мулкчилик ўтказиш орқали амалга оширилиши лозим.
Қоидаларнинг 7-моддасига асосланган даъво сотиш ҳолларда ташқари, бошқа Аҳдлашувчи давлатнинг миллий реестрига Аҳдлашувчи давлат миллий реестрига ҳеч ҳаво кемаси узатиш барча эгалари рози эмас ёки узатиш учун рухсат бермади, агар амалга оширилиши лозим.
1. Агар I-моддада белгиланган ва қарзни тўлаш кафолати сифатида қараладиган ҳаво кемасига рўйхатдан ўтган ва маълум бир жойларда сақланадиган захира буюмлар тўғрисидаги шартнома давлат қонунига мувофиқ амалга оширилса, бундай ҳуқуқ барча Аҳдлашувчи давлатлар томонидан, захира қисмлар жойида ёки белгиланган жойларда қолгунча, ушбу ҳуқуқнинг тавсифини, бундай ҳуқуқ эгасининг номи ва манзилини ва ушбу ҳуқуқнинг, бундай ҳуқуқ рўйхатдан ўтган бўлса, захира қисмлар учинчи томонларга тегишли равишда хабар бериш учун, жойига тақдим этилади.
2. Бундай захира қисмларнинг табиати ва тахминий сонини кўрсатадиган ариза рўйхатга олиш ҳужжатига киритилиши керак. Бундай захира буюмлар, кредиторнинг ҳақига зарар бермасдан, шу каби нарсалар билан алмаштирилиши мумкин.
3. 7-модданинг 1 ва 4-бандлари, шунингдек 7-моддаларининг қоидалари ижро варақаси бўйича эҳтиёт қисмларни сотиш билан боғлиқ бўлиши керак. Бироқ, суд қарорини ижро этувчи қарз берувчи кафолатловчи эмас, 7-модданинг 4-моддаси, бундай савдога нисбатан қўлланилишида, агар таклиф қилинган нарх захира буюмлар қийматининг камида учдан икки қисмини ташкил этса, сотиш учун масъул бўлган маъмурият томонидан тайинланган мутахассислар томонидан белгиланади. Бундан ташқари, ваколатли органлари суд қарори ижросини қабул кредиторнинг талабларини қондириш мақсадида, 6бандда суд харажатларини тўлагандан кейин, сотиш бундай даромад учдан икки қисми учун, имтиёзли ҳуқуқ эгаларига тўланадиган миқдорини чеклаш мумкин.
4. Ушбу модданинг мақсадлари учун «эҳтиёт қисмлар» атамаси ҳаво кемасининг қисмлари, моторлар, перванеллар (ҳаво винтлари), асбоблар, мосламалар, ускуналар, юқорида кўрсатилган ёки умуман, самолётга ўрнатиш учун ишлатиладиган ҳар қандай бошқа объектларнинг бир қисмини ўз ичига олади.қисмларни алмаштириш ёки олиб ташлаш.
1. Ушбу Конвенциянинг қоидалари ҳар бир Аҳдлашувчи давлатда бошқа Аҳдлашувчи давлатда давлат тасарруфида рўйхатдан ўтган барча ҳаво кемаларига қўлланилиши керак.
2. Ҳар бир Аҳдлашувчи Давлат, шунингдек, давлат томонидан рўйхатдан ўтган ҳаво кемасига ҳам мурожаат қилиши керак:
(б) қоидаларнинг 4-моддалари, агар мол-мулкни сақлаб қолиш бўйича ҳаракатлар ўз ҳудудида тугатилмаган бўлса.
Ушбу Конвенцияда ҳеч нарса, ҳар қандай Аҳдлашувчи давлатнинг иммиграция, божхона ёки навигация билан боғлиқ бўлган миллий қонунларини самолётларга қарши мажбурий равишда қўллаш ҳуқуқига зарар этказмаслиги керак.
Ушбу Конвенция ҳарбий, божхона ва полиция хизматларида ишлатиладиган ҳаво кемаларига нисбатан қўлланилмаслиги керак.
Ушбу Конвенция мақсадлари учун Аҳдлашувчи давлатларнинг ваколатли ҳуқуқий ва маъмурий органлари ўз миллий қонунида ҳар қандай қарама-қарши ҳолат мавжуд бўлганда ҳар бири билан бевосита келишиши мумкин.
Аҳдлашувчи давлатлар ушбу Конвенция қоидаларини бажариш учун зарур бўлган чораларни кўришлари керак ва бу чора-тадбирлар тўғрисида халқаро фуқаро авиацияси ташкилоти (ИCАО) Бош котибини дарҳол хабардор қилишлари керак.
Ушбу Конвенция мақсадлари учун «ҳаво кемаси» атамаси ҳаво кемасида фойдаланиш учун мўлжалланган ҳаво кемаси, двигател, перванел, радиоаппаратурани ва бошқа барча қисмларни ўз ичига олиши керак.
Давлат мансублиги мақсадлари учун самолёт алоҳида рўйхатдан кимнинг халқаро муносабатлар Аҳдлашувчи Давлат учун масъул бўлган ҳар қандай ҳудудида олиб борилади бўлса, ушбу Конвенцияда ишоратлар ушбу Аҳдлашувчи давлат қонунига, деб ҳудудида қонунга мос ёзувлар сифатида талқин қилиниши керак.
2. Ратификация протоколлари халқаро фуқаро авиацияси ташкилоти (ИКАО) архивларида сақланиши керак, бу эса ҳар бир Аҳдлашувчи ва қўшилган давлатни сақлаш санасини хабардор қилиши керак.
1. Имзо чеккан икки давлатлар ушбу Конвенцияни ратификация қилиш бўйича ўз протоколларини топширгандан сўнг, улар ўртасида ратификация тўғрисидаги иккинчи протоколни сақлаш санасидан кейин тўқсон кун ичида кучга кириши керак. У ҳар бир Давлат учун кучга кириши керак, у ўша кундан кейин ратификация қилиш тўғрисидаги протоколини депозитга топширгандан сўнг, тўққизинчи куни, ратификация тўғрисидаги протоколни топширади.
2. Халқаро фуқаро авиацияси ташкилоти (ИКАО) ушбу Конвенциянинг кучга кириши санаси тўғрисида ҳар бир имзолаган давлатни хабардор қилиши керак.
3. Ушбу Конвенция кучга киргандан сўнг, у халқаро фуқаро авиацияси ташкилоти Бош котиби томонидан Америка Қўшма Штатлари ташкилотида рўйхатга олиниши керак.
2. Иштирок этиш халқаро фуқаро авиацияси ташкилоти (ИКАО) архивларига қўшилиш тўғрисидаги протоколни топширган пайтдан бошлаб кучга кириши керак, бу эса ҳар бир имзолаган ва унга қўшилган давлатни сақлаш санаси тўғрисида хабардор қилиши керак.
3. Иштирок этиш халқаро фуқаро авиацияси ташкилоти архивларига қўшилиш тўғрисидаги протоколни топшириш санасидан кейин тўққизинчи кундан бошлаб кучга кириши керак.
1. Ҳар қандай Аҳдлашувчи Давлат ушбу Конвенцияни халқаро фуқаро авиацияси ташкилотига (ИКАО) денонсация қилиш тўғрисида хабар бериш орқали рад этиши мумкин, бу эса ҳар бир имзоланган ва Қўшилган давлатнинг бундай хабарномасини олиш санаси ҳақида хабардор қилиши керак.
2. Денонсация халқаро фуқаро авиацияси ташкилотига денонсация билдиришномаси киритилганидан олти ой ўтгач кучга кириши керак.
1. Ҳар қандай Давлат ратификация ёки қўшилиш тўғрисидаги ўз протоколларини топшириш вақтида ушбу Конвенцияни қўллаш, бундай давлатнинг халқаро муносабатлари масъул бўлган ҳар қандай бир ёки бир нечта ҳудудга тааллуқли эмаслигини эълон қилиши мумкин.
2. Халқаро фуқаро авиацияси ташкилоти ҳар қандай бундай баёнотни имзолаган ва қўшилган давлатни хабардор қилиши керак.
3. Ушбу модданинг 1-бандига биноан эълон қилинган ҳудудларни истисно қилганда, ушбу Конвенция бундай давлатнинг халқаро муносабатлари масъул бўлган барча ҳудудларга қўлланилиши керак.
4. Ҳар қандай Давлат ушбу Конвенцияга ушбу модданинг 1-бандига биноан ариза берган барча ёки ҳар қандай ҳудудлар номидан алоҳида-алоҳида қўшилишлари мумкин, 21-модданинг 2 ва 3-бандлари бундай қўшилиш учун қўлланилиши керак.
5. Ҳар қандай Аҳдлашувчи Давлат ушбу Конвенцияни 22-моддаси қоидаларига мувофиқ, барча ёки ҳар қандай ҳудудлар учун алоҳида-алоҳида рад этиши мумкин, бундай давлат жавобгар бўлган ташқи алоқалар учун.
1948 йил 19 Июн куни Женевада бўлиб ўтди инглиз, француз ва испан тилларида ҳар бир матн ҳақиқий матнга мос келади.
Ушбу Конвенция халқаро фуқаро авиацияси ташкилотининг архивларида сақланиши керак, бу ерда 18-моддага мувофиқ имзолаш учун очиқ бўлиши керак.