LexUZ sharhi
Mazkur qaror O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2008-yil 2-oktabrdagi 221-sonli “O‘zbekiston Respublikasi Hukumatining ayrim qarorlariga o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritish, shuningdek ba’zilarini o‘z kuchini yo‘qotgan deb hisoblash to‘g‘risida (O‘zbekiston Respublikasining “Qimmatli qog‘ozlar bozori to‘g‘risida” 2008-yil 22-iyuldagi O‘RQ-163-son Qonuni)”gi qarori bilan o‘z kuchini yo‘qotgan.
Fond bozori qatnashchilari huquqlarini himoya qilish qimmatli qog‘ozlar bozoridagi munosabatlarni tartibga solish maqsadida Vazirlar Mahkamasi qaror qiladi:
O‘zbekiston Respublikasi Davlat mulki qo‘mitasi huzuridagi Qimmatli qog‘ozlar bozori faoliyatini muvofiqlashtirish va nazorat qilish markazining Apellatsiyalarni ko‘rib chiqish kengashi tarkibi 1-ilovaga* muvofiq;
Qimmatli qog‘ozlar bozori faoliyatini muvofiqlashtirish va nazorat qilish markazining Apellatsiyalarni ko‘rib chiqish kengashi to‘g‘risidagi nizom 2-ilovaga muvofiq tasdiqlansin.
2. Belgilab qo‘yilsinki, O‘zbekiston Respublikasi Davlat mulki qo‘mitasi huzuridagi Qimmatli qog‘ozlar bozori faoliyatini muvofiqlashtirish va nazorat qilish markazining Apellatsiyalarni ko‘rib chiqish kengashi a’zolari boshqa ishga o‘tganlarida ularning lavozimlariga yangidan tayinlangan shaxslar Kengash tarkibiga kiritiladi.
3. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “O‘zbekiston Respublikasi Davlat mulki qo‘mitasi huzuridagi Qimmatli qog‘ozlar bozori faoliyatini muvofiqlashtirish va nazorat qilish markazining Apellatsiyalarni ko‘rib chiqish kengashining a’zolarini tayinlash to‘g‘risida” 1996-yil 13-avgustdagi 282-son qarori o‘z kuchini yo‘qotgan deb hisoblansin.
1. Mazkur Nizom “Qimmatli qog‘ozlar bozorining faoliyat ko‘rsatish mexanizmi to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonuni, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “O‘zbekiston Respublikasi Davlat mulki qo‘mitasi huzurida Qimmatli qog‘ozlar bozori ishlashini muvofiqlashtirish va nazorat qilish markazini tashkil etish to‘g‘risida” 1996-yil 26-martdagi Farmoni, O‘zbekiston Respublikasi Davlat mulki qo‘mitasi huzuridagi Qimmatli qog‘ozlar bozorini muvofiqlashtirish va nazorat qilish markazi to‘g‘risidagi Nizom, (Vazirlar Mahkamasining 1996-yil 30-martdagi 126-son qaroriga 3-ilova) shuningdek O‘zbekiston Respublikasi qimmatli qog‘ozlar bozori bo‘yicha boshqa qonun hujjatlari va me’yoriy hujjatlarga muvofiq ishlab chiqilgan hamda O‘zbekiston Respublikasi Davlat mulki qo‘mitasi huzuridagi Qimmatli qog‘ozlar bozori faoliyatini muvofiqlashtirish va nazorat qilish markazining Apellatsiyalarni ko‘rib chiqish kengashi faoliyatini tartibga soladi, shuningdek qimmatli qog‘ozlar bozori qatnashchilari o‘rtasidagi nizolarni ko‘rib chiqish va Apellatsiyalarni ko‘rib chiqish kengashiga tegishli qarorlar kiritish tartibini belgilaydi.
Apellatsiyalarni ko‘rib chiqish kengashi — Qimmatli qog‘ozlar bozori faoliyatini muvofiqlashtirish va nazorat qilish markazining (keyingi o‘rinlarda Markaz deb ataladi) muhim (me’yoriy tusga ega bo‘lgan) hujjatlari loyihalarini va O‘zbekiston Respublikasi qimmatli qog‘ozlar bozorida davlat siyosatining boshqa masalalarini amalga oshirish, qimmatli qog‘ozlar bozori qatnashchilari o‘rtasida paydo bo‘ladigan iqtisodiy nizolarni ko‘rib chiqish yo‘li bilan qimmatli qog‘ozlar bozorida munosabatlarni tartibga solish va qimmatli qog‘ozlar bozori qatnashchilari huquqlarini himoya qilish maqsadida tashkil etilgan doimiy faoliyat ko‘rsatuvchi kollegial organ.
Markaz — O‘zbekiston Respublikasi Davlat mulki qo‘mitasi huzuridagi Qimmatli qog‘ozlar bozori faoliyatini muvofiqlashtirish va nazorat qilish markazi.
Apellatsiya — qimmatli qog‘ozlar bozori qatnashchisining qimmatli qog‘ozlar bozori qatnashchilarining huquqqa xilof harakatlari ustidan murojaati.
Buzilish — qimmatli qog‘ozlar bozori to‘g‘risidagi O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlarining buzilishi.
Nizoni hal qilishda qatnashuvchi shaxslar — tomonlar, Kengash a’zolari, uchinchi shaxslar, ekspertlar, maslahatchilar va boshqalar.
3. Apellatsiyalarni ko‘rib chiqish Kengashi (keyingi o‘rinlarda Kengash deb ataladi) o‘z faoliyatida O‘zbekiston Respublikasining amaldagi qonun hujjatlari me’yorlariga, Qimmatli qog‘ozlar bozori faoliyatini muvofiqlashtirish va nazorat qilish markazining me’yoriy hujjatlariga, shuningdek mazkur Nizomga amal qiladi.
4. Kengashning o‘z vakolatlari doirasida qabul qilingan qarorlari barcha jismoniy va yuridik shaxslar — qimmatli qog‘ozlar bozori qatnashchilari tomonidan bajarilishi majburiy hisoblanadi.
— qimmatli qog‘ozlar bozori qatnashchilarining huquqqa xilof harakatlari ustidan tushgan apellatsiyalarni ko‘rib chiqish va ular yuzasidan qarorlar qabul qilish;
Keyingi tahrirga qarang.
— qimmatli qog‘ozlar bozori qatnashchilarining faoliyatini tartibga soluvchi buyruqlar, qoidalar, yo‘riqnomalar va boshqa hujjatlarning (me’yoriy tusga ega bo‘lgan) muhim loyihalarini ko‘rib chiqish;
— respublikada qimmatli qog‘ozlar bozorini shakllantirish, rivojlantirish, tartibga solish sohasida davlat siyosatini amalga oshirishning asosiy masalalarini ko‘rib chiqish.
— O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlariga muvofiq fond birjasida operatsiyalarni to‘xtatib qo‘yish va birjalarning ishlash va qimmatli qog‘ozlar bilan operatsiyalar o‘tkazish qoidalari buzilgan taqdirda kliring va operatsiyalar bo‘yicha hisob-kitoblarni muayyan vaqtga to‘xtatib qo‘yish to‘g‘risida qaror qabul qilish;
— qimmatli qog‘ozlar bozori qatnashchilaridan nizolarni hal qilish uchun zarur bo‘lgan hujjatlar, ma’lumotlar va xulosalarni taqdim etishni talab qilish, ushbu ma’lumotlar bilan bevosita tanishish;
— amaldagi qonun hujjatlariga muvofiq qimmatli qog‘ozlar to‘g‘risidagi qonun hujjatlari buzilishining aniqlangan hollari bo‘yicha apellatsiya materiallarini huquqni muhofaza qilish organlariga berish yuzasidan Markaz bo‘linmalariga topshiriq berish;
— ariza beruvchi tomonidan ko‘rsatilmagan qimmatli qog‘ozlar bozori qatnashchilarini uchinchi shaxslar sifatida jalb qilish;
— nizolarni hal qilishni xolisona va o‘z vaqtida ta’minlashga yo‘naltirilgan O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlariga zid bo‘lmagan boshqa harakatlarni sodir etish.
8. Kengash O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan faoliyati moliya bozori va qimmatli qog‘ozlar bozorini tartibga solish bilan bog‘liq bo‘lgan davlat organlari va tashkilotlar vakillaridan tayinlanadigan 7 kishidan iborat bo‘ladi;
Kengash a’zosi vakolati O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi, Markaz, Kengash yoki vakili Kengash a’zosi hisoblangan tashkilot tashabbusiga ko‘ra muddatidan oldin to‘xtatilishi mumkin.
Keyingi tahrirga qarang.
9. Lavozimiga ko‘ra Markaz bosh direktori Kengash raisi hisoblanadi, u Kengash faoliyatiga rahbarlik qiladi va uning o‘z vakolatlarini samarali amalga oshirishi chora-tadbirlarini ko‘radi.
10. Kengash tomonidan apellatsiyalar qonuniylik, kollegiallik, oshkoralik, tomonlarning qonun oldida tengligi prinsiplari asosida ko‘rib chiqiladi.
11. Apellatsiyalar Kengash joylashgan joyda yoki ish manfaatlaridan kelib chiqqan holda Kengash ularni ko‘rib chiqish maqsadga muvofiq deb hisoblaydigan boshqa joyda bir oy muddatda ko‘rib chiqiladi. Zaruriyat bo‘lganda Kengash ishni ko‘rib chiqish muddatini uzaytirish huquqiga ega, biroq ushbu muddat bir oydan ko‘p bo‘lmasligi kerak.
12. Kengash apellatsiyani qabul qilar ekan ish qo‘zg‘atilganligi, ishni ko‘rib chiqish kuni, soati va joyi to‘g‘risida tomonlarni xabardor qiladi.
13. Apellatsiyalarni ko‘rib chiqishda tomonlarning har qaysisi teng huquqlardan foydalanadi. Da’vogar Kengash qaror qabul qilgunga qadar o‘z apellatsiyasini qaytarib olish, apellatsiya talabini o‘zgartirish, ishni kelishuv yo‘li bilan tugatishga haqli.
14. Quyidagi hollarda Kengash apellatsiya talabini hal qilishda da’vogarlarga o‘z bilganicha rad javobini berishga haqli, agar:
— aynan shu tomonlar o‘rtasida aynan shu mavzu to‘g‘risida yoki aynan shu asoslarga ko‘ra Kengashda yoxud sudda ko‘rib chiqish mavzusi bo‘lgan bo‘lsa;
— bir apellatsiyada bir necha talablar bir javobgarga yoki bir nechta javobgarga birlashtirilgan, bu talablar paydo bo‘lish asoslari yoki taqdim etilgan isbotlar bo‘yicha o‘zaro bog‘lanmagan bo‘lsa;
— Kengash tomonidan qaror qabul qilingunga qadar ish to‘g‘rilanganligi haqida da’vogardan ariza tushgan bo‘lsa;
15. Apellatsiya apellatsiya kelib tushgan kundan boshlab besh kundan kechiktirmasdan Kengash tomonidan qaytariladi.
16. Apellatsiyaning qaytarilishi kamchiliklar bartaraf qilingandan keyin umumiy tartibda u bilan Kengashga ikkinchi marta murojaat qilishga to‘sqinlik qilmaydi.
Kengash a’zolari yoki Kengash raisi tomonidan taklif etilgan kun tartibi masalalari Kengashning keyingi majlisida ko‘rib chiqilishi shart.
Kengashning navbatdan tashqari majlislari Kengash a’zolarining ko‘pchiligi yoki Kengash raisi tashabbusi bilan ular Kengashning navbatdan tashqari majlisini chaqirish to‘g‘risida taklif bilan Markazga murojaat etgan paytdan boshlab besh kundan kechiktirmay Markaz tomonidan chaqiriladi.
Markaz navbatdan tashqari majlisni chaqirish to‘g‘risidagi taklif bilan murojaat olingan paytdan boshlab uch kun muddatda Kengashning navbatdan tashqari yig‘ilishi chaqiriladigan joy va vaqtini belgilaydi, bu to‘g‘rida Kengash a’zolarini xabardor qiladi.
Kengash a’zosining majlisda qatnashish imkoniyati bo‘lmagan taqdirda Kengash a’zosi bu to‘g‘rida Markazni xabardor qiladi.
18. Kengash majlisi agar unda Kengashning besh nafar a’zosi qatnashgan taqdirda vakolatli hisoblanadi.
20. Zarurat bo‘lganda Kengash ekspertlar va maslahatchilarni, uchinchi shaxslarni taklif qilish, shuningdek apellatsiyaning to‘liq va holisona hal etilishi uchun zarur bo‘lgan qo‘shimcha hujjatlarni talab qilib olish huquqiga ega.
— ish jarayonida paydo bo‘ladigan barcha masalalar yuzasidan o‘zining dalil-isbotlari va fikr-mulohazalarini taqdim etish;
— ishda qatnashuvchi boshqa shaxslarning iltimoslari, dalil-isbotlari va fikr-mulohazalariga qarshi e’tiroz bildirish;
22. Yozma ravishdagi isbotlar Kengashga asl nusxada yoxud tasdiqlangan nusxa holida beriladi. Agar ishni ko‘rib chiqish yoki qaror qabul qilish uchun hujjatning bir qismi ahamiyatga ega bo‘lsa, undan tasdiqlangan ko‘chirma taqdim etiladi.
23. Agar tomonlar taqdim etgan isbotlar yetarli bo‘lmasa Kengash qimmatli qog‘ozlar bozori qatnashchilaridan, ularning ishda qatnashishidan kat’i nazar, ish yuzasidan xolisona qaror qabul qilish uchun hujjatlar, ma’lumotlar va xulosalarni taqdim etishni talab qilish, ushbu materiallar bilan bevosita tanishish huquqiga ega.
24. Apellatsiyalarni ko‘rib chiqish kengashi qarorlari kvorum mavjud bo‘lganda — uning majlisida a’zolarning kamida 5 tasi qatnashganda Kengash a’zolarining oddiy ko‘pchilik ovozi bilan qabul qilinishi mumkin va Kengash qarori ko‘rinishida rasmiylashtiriladi.
— apellatsiya, ariza mohiyati va ishni ko‘rib chiqishda qatnashayotgan shaxslarning tushuntirishlari;
— ishning Kengash tomonidan aniqlangan jihatlari qaror qabul qilishga asos bo‘lgan dalillar, qaror qabul qilishda Kengash amal qilgan qonun hujjatlari;
26. Qaror Kengashning barcha a’zolari tomonidan imzolanadi, Kengash a’zolaridan birortasining qabul qilingan qarorga e’tirozi bo‘lsa, uning alohida fikri qarorga ilova qilinadi.
27. Qaror Kengash majlisida uning raisi tomonidan e’lon qilinadi va qaror nusxasi 5 kun muddatda tomonlarga yuboriladi.
28. Tomonlardan biri uzrsiz sabablar bilan Kengash majlisiga kelmagan taqdirda apellatsiya mohiyati bo‘yicha ko‘rib chiqiladi, qaror unga e’lon qilingan deb hisoblanadi.
30. Kengash qarori qarorda ko‘rsatilgan tartibda va muddatlarda bajariladi. Qarorda bajarish muddati ko‘rsatilmagan bo‘lsa, u darhol bajarilishi kerak.
31. Javobgar tomonidan qaror Kengash tomonidan belgilangan muddatda bajarilmagan taqdirda unga nisbatan Markaz bosh direktorining buyrug‘i asosida amaldagi qonun hujjatlariga muvofiq jazo choralari qo‘llaniladi.