Tabiiy gaz uchun hisob-kitob qilish mexanizmini takomillashtirish, tuzilgan shartnomalarga muvofiq gaz bilan ta’minlovchi tashkilotlar va iste’molchilarning tabiiy gaz o‘z vaqtida yetkazib berilishi va uning uchun haq to‘lanishi uchun mas’uliyatini kuchaytirish maqsadida Vazirlar Mahkamasi qaror qiladi:
1. Tabiiy gaz iste’molchilari va gaz bilan ta’minlovchi tashkilotlar o‘rtasidagi o‘zaro hisob-kitoblar tartibi to‘g‘risidagi nizom 1-ilovaga muvofiq tasdiqlansin va 2005-yil 1-iyundan boshlab amalga kiritilsin.
“O‘zbekneftgaz” milliy xolding kompaniyasi, “O‘zkommunxizmat” agentligi tabiiy gaz iste’molchilari bilan birgalikda bir oy muddatda shartnoma munosabatlarini ko‘rsatib o‘tilgan Nizomga muvofiqlashtirsinlar.
2. “O‘zbekenergo” davlat-aksiyadorlik kompaniyasi va “O‘zkimyosanoat” davlat-aksiyadorlik kompaniyasi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Mahsulotlar, xomashyo va materiallarning yuqori likvidli turlarini sotishning bozor mexanizmlarini joriy etishni davom ettirish to‘g‘risida” 2004-yil 5-fevraldagi 57-son qaroriga 5-ilovaga kiritilgan o‘zlariga qarashli korxonalar uchun gaz bilan ta’minlashning O‘zbekiston neft mahsulotlari va gazdan foydalanishni nazorat qilish davlat inspeksiyasi bilan kelishilgan texnologik va avariya broni darajasini ikki oy muddatda tasdiqlasinlar.
3. Etkazib berilgan tabiiy gaz uchun qarzlarni undirish to‘g‘risidagi da’volar bo‘yicha arizalar xo‘jalik sudlarida va fuqarolik ishlari bo‘yicha sudlarda ko‘rib chiqilayotganda tabiiy gaz yetkazib beruvchi tashkilotlar oldindan davlat boji to‘lashdan ozod qilinsin, keyinchalik davlat boji summasi aybdor tomondan undirilsin.
Keyingi tahrirga qarang.
4. O‘zbekiston Respublikasi Hukumatining 2-ilovaga muvofiq ayrim qarorlariga o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritilsin.
5. O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi, tegishli vazirliklar va idoralar bir oy muddatda idoraviy normativ hujjatlarni mazkur qarorga muvofiqlashtirsinlar.
6. Mazkur qarorning bajarilishini nazorat qilish O‘zbekiston Respublikasi Bosh vazirining birinchi o‘rinbosari R.S. Azimov zimmasiga yuklansin.
1. Mazkur Nizom tabiiy gaz iste’molchilari va gaz bilan ta’minlovchi tashkilotlar o‘rtasidagi o‘zaro hisob-kitoblar tartibini belgilaydi.
budjet tashkiloti — ularga yuklangan vazifalar va funksiyalarni bajarish bilan bog‘liq faoliyatni moliyalashtirishning asosiy manbai sifatida Davlat budjetida ular uchun mablag‘ ajratish nazarda tutilgan vazirlik, davlat qo‘mitasi, idora yoki tashkilot;
tabiiy gaz — konlardan qazib olinadigan, gaz va neft qazib oluvchi va gazni qayta ishlovchi korxonalar tomonidan qayta ishlanadigan tabiiy gaz (keyingi o‘rinlarda matnda “gaz” deb yuritiladi);
Keyingi tahrirga qarang.
hisob-kitob davri — kalendar oy, uning doirasida gaz yetkazish hajmi belgilanishi hamda yetkazib berilgan gaz uchun yetkazib beruvchi bilan tabiiy gaz iste’molchisi o‘rtasida o‘zaro hisob-kitob qilinishi kerak;
iste’molchilar — gazdan yoqilg‘i yoki xomashyo sifatida foydalanadigan korxonalar, tashkilotlar, muassasalar, yuridik shaxs bo‘lmasdan tadbirkorlik faoliyati bilan shug‘ullanadigan jismoniy shaxslar, shuningdek aholi;
gaz yetkazib beruvchilar — gaz bilan ta’minlovchi tashkilotlarga yoki iste’molchilarga gaz yetkazib berilishini ta’minlovchi gaz va neft qazib oluvchi hamda gaz va neftni qayta ishlovchi korxonalar;
Keyingi tahrirga qarang.
gaz bilan ta’minlovchi tashkilot — iste’molchilarga gaz yetkazib berilishi, uzatilishi va taqsimlanishini ta’minlovchi gaz-transport tashkiloti va hududiy gaz bilan ta’minlovchi korxonalar;
Keyingi tahrirga qarang.
gaz-transport tashkiloti —gaz yetkazib beruvchidan gazni xarid qiluvchi va uni qazib olish yoki qayta ishlash joyidan taqsimlash va iste’mol qilish manzillariga uzatuvchi tashkilot;
Keyingi tahrirga qarang.
hududiy gaz bilan ta’minlovchi tashkilot — gazning taqsimlanishi, uzatilishi va iste’molchilarga yetkazib berilishini ta’minlovchi tashkilot (uning gaz tarmoqlari orqali gaz yetkazib berish, sotish va olingan gaz uchun iste’molchilar, shu jumladan Zarafshon shahri aholisi bilan o‘zaro hisob-kitob qilinadigan Navoiy kon-metallurgiya kombinati maqomiga ko‘ra hududiy gaz bilan ta’minlovchi korxonaga tenglashtiriladi);
Keyingi tahrirga qarang.
avariya broni — asbob-uskunalarning saqlanishi va odamlar hayotining xavfsizligi ta’minlanishi uchun mulkchilikning barcha shakllaridagi xo‘jalik yurituvchi subyekt faoliyatining qisman yoki to‘liq to‘xtatilishida zarur bo‘lgan gazning eng kam hajmi;
texnologiya broni — ishlab chiqarishning texnologiya jarayoni, sikli shtatda qayd etilganidek tugallanishi uchun zarur bo‘lgan gaz hajmi.
3. Mazkur Nizomning amal qilishi gaz va neft qazib oluvchi hamda gaz va neftni qayta ishlovchi korxonalar bilan gaz-transport tashkiloti o‘rtasidagi gaz yetkazib berish sohasidagi munosabatlarga tatbiq etilmaydi.
4. Gaz shartnomada qayd etilgan hajmlarda va texnik parametrlarda, belgilangan narxlar bo‘yicha yetkazib beriladi.
Keyingi tahrirga qarang.
5. Iste’molchining aybi bilan gaz shartnomada buyurtma berilgan hajmdan kam iste’mol qilingan taqdirda avans tariqasida to‘langan mablag‘lar qaytarilmaydi, ko‘rsatilgan mablag‘lar esa keyinchalik iste’mol qilishda hisobga olinadi.
Keyingi tahrirga qarang.
6. Iste’molchining tabiiy gaz uchun muddati o‘tib ketgan qarzdorligi mavjud bo‘lganda uning tomonidan avans to‘lovi sifatida o‘tkazilgan mablag‘lar muddati o‘tib ketgan qarzni qoplashga yo‘naltiriladi hamda avans to‘lovi sifatida hisobga olinmaydi.
Keyingi tahrirga qarang.
7. Muddati o‘tib ketgan qarzdorlikka ega bo‘lgan gaz iste’molchilarini gaz yetkazib berish tarmoqlaridan uzib qo‘yish va ularga takroran ulash xarajatlari iste’molchilar hisobiga qoplanadi.
8. Etkazib berilgan gaz qiymatiga shartnomada qayd etilgan muddatlarda o‘z vaqtida haq to‘lanmagan taqdirda, iste’molchi (aholidan tashqari) gaz yetkazib beruvchi tashkilotga muddati o‘tkazib yuborilgan har bir kun uchun muddati o‘tkazib yuborilgan to‘lov summasining 0,4 foizi miqdorida, biroq muddati o‘tkazib yuborilgan to‘lov summasining 50 foizidan ortiq bo‘lmagan miqdorda penya to‘laydi. Gaz uchun o‘z vaqtida haq to‘lanmagan taqdirda aholi muddati o‘tkazib yuborilgan har bir kun uchun 0,1 foiz miqdorida, biroq muddati o‘tkazib yuborilgan to‘lov summasining 50 foizidan ortiq bo‘lmagan miqdorda penya to‘laydi.
Keyingi tahrirga qarang.
Majburiyatlarning bajarilmasligi fors-major holatlar oqibatida yuzaga kelgan taqdirda iste’molchi penya to‘lashdan ozod qilinadi.
9. Gaz yetkazib beruvchi tomonidan gaz shartnomaviy hajmlardan kam yetkazib berilgan taqdirda gaz yetkazib beruvchi muddati o‘tkazib yuborilgan har bir kun uchun majburiyatning bajarilmagan qismi summasining 0,4 foizi miqdorida, biroq yetkazib berilmagan gaz qiymatining 50 foizidan ortiq bo‘lmagan miqdorda penya to‘laydi.
Majburiyatlarning bajarilmasligi fors-major holatlar oqibatida yuzaga kelgan taqdirda gaz yetkazib beruvchi penya to‘lashdan ozod qilinadi.
Keyingi tahrirga qarang.
10. Iste’molchi tomonidan tuzilgan shartnomada belgilangandan, aholi iste’mol qiladigan hajmdan tashqari, ortiq hajmda va gaz yetkazib beruvchi bilan oldindan kelishmasdan gaz olingan taqdirda gaz iste’molchisidan quyidagi miqdorlarda:
hududiy gaz bilan ta’minlovchi korxona uchun — shartnomadagi hajmlardan ortiqcha (aholi iste’mol qiladigan tabiiy gaz hajmidan tashqari) olingan gaz qiymatiga 1,5 koeffitsiyent bilan;
aholidan tashqari boshqa iste’molchilar uchun — shartnomadagi hajmlardan ortiqcha olingan gaz qiymatiga 2 koeffitsiyent bilan oshirilgan to‘lov undiriladi.
Keyingi tahrirga qarang.
11. Iste’molchining taklifi bilan mo‘ljallanayotgan o‘zgartirishlardan kamida 10 kun oldin navbatdagi oy (yil choragi) uchun buyurtma berilgan gaz hajmlari bo‘yicha shartnomalarga kiritilgan o‘zgartirishlar ortiqcha olish deb hisoblanmaydi.
Keyingi tahrirga qarang.
12. Aholi iste’mol qilingan gaz hajmi uchun hisobga olish pribori ko‘rsatkichlari yoki tuzilgan shartnomalarga va hududiy gaz bilan ta’minlovchi korxona tomonidan berilgan abonent daftarchasiga muvofiq belgilangan normativlar bo‘yicha oy tamom bo‘lgandan keyin 10 kun mobaynida haq to‘laydi.
Keyingi tahrirga qarang.
13. Gaz qiymatiga belgilangan muddatda qisman yoki to‘liq haq to‘lanmagan taqdirda, hududiy gaz bilan ta’minlovchi korxona 2 kun muddatda iste’molchini hosil bo‘lgan qarzni o‘n kun muddatda to‘lash zarurligi to‘g‘risida xabardor qiladi.
Keyingi tahrirga qarang.
14. Agar ko‘rsatilgan muddatda iste’molchi olingan gaz qiymati uchun haq to‘lamasa, u gaz ta’minlash tarmog‘idan uzib qo‘yiladi. Iste’molchidan debitorlik qarzlarni bundan keyin undirib olish hududiy gaz bilan ta’minlovchi korxona tomonidan qonun hujjatlarida belgilangan tartibda amalga oshiriladi.
Keyingi tahrirga qarang.
Keyingi tahrirga qarang.
15. Budjet tashkiloti hisob-kitob oyi boshlanishidan kamida 5 kun oldin tuzilgan shartnomada ko‘rsatilgan iste’mol qilinadigan oylik gaz hajmi qiymatining kamida 15 foizi uchun oldindan haq to‘lashi shart.
Keyingi tahrirga qarang.
16. Oldindan haq to‘lash summasi o‘tkazilmagan taqdirda budjet tashkilotiga gaz yetkazib berilmaydi.
Keyingi tahrirga qarang.
17. Olingan gaz uchun budjet tashkilotlari hisob-kitob oyi tugagandan keyin 30 kun o‘tgungacha uzil-kesil hisob-kitob qiladilar.
Keyingi tahrirga qarang.
18. Hisob-kitob oyi uchun yetkazib berilgan gaz hajmi hisobga olish priborlari ko‘rsatkichlari asosida aniqlanadi va hisob-kitob oyi tamom bo‘lishidan oldin 5 kun mobaynida budjet tashkiloti va hududiy gaz bilan ta’minlovchi korxona o‘rtasidagi gazni qabul qilish-berish dalolatnomasi bilan rasmiylashtiriladi.
Keyingi tahrirga qarang.
19. Agar uzil-kesil hisob-kitob belgilangan muddatda amalga oshirilmagan bo‘lsa, gazni qabul qilish-berish dalolatnomasi asosida hududiy gaz bilan ta’minlovchi korxona tomonidan uch kun muddatda xizmat ko‘rsatuvchi bank orqali avans to‘lovi summasi chiqarib tashlangan holda hisob-kitob davrida yetkazib berilgan gaz qiymati summasiga to‘lov talabnomasi beriladi. Agar to‘lov talabnomasi talabnoma berilgan kundan boshlab uch bank kuni mobaynida budjet tashkilotining aybi bilan bajarilmasdan qolsa, budjet tashkilotiga gaz yetkazib berish to‘xtatiladi (kasalxonalar, poliklinikalar, maktablar va maktabgacha tarbiya muassasalaridan tashqari).
Keyingi tahrirga qarang.
Keyingi tahrirga qarang.
20. Iste’molchilar iste’mol qilinadigan gaz uchun hisob-kitob oyi boshlanishidan kamida 5 kun oldin gaz-transport tashkiloti va hududiy gaz bilan ta’minlovchi korxonalarning talab qilib olinadigan depozit hisob raqamiga tuzilgan shartnomada ko‘rsatilgan oylik gaz hajmi qiymatining kamida 30 foizi uchun oldindan haq to‘laydilar.
Keyingi tahrirga qarang.
21. Oldindan haq to‘lash summasi o‘tkazilmagan taqdirda gaz-transport tashkiloti va hududiy gaz bilan ta’minlovchi korxona tomonidan iste’molchiga gaz yetkazib berilmaydi.
Keyingi tahrirga qarang.
22. Olingan gaz uchun iste’molchi iste’molchi-hududiy gaz bilan ta’minlovchi korxona va gaz-transport tashkilotining magistral gaz quvuri gaz tarmoqlari ajralishi chegarasida joylashgan hisobga olish priborining ko‘rsatkichlariga muvofiq hisob-kitob oyi tamom bo‘lishidan oldin 5 kun mobaynida belgilangan tartibda rasmiylashtirilgan gazni qabul qilish-berish dalolatnomasi asosida hisob-kitob oyidan keyingi oyning 10-kunigacha uzil-kesil hisob-kitob qiladi.
Keyingi tahrirga qarang.
23. Agar uzil-kesil hisob-kitob belgilangan muddatda amalga oshirilmagan taqdirda, gaz bilan ta’minlovchi tashkilot va hududiy gaz bilan ta’minlovchi korxonalar gazni qabul qilish-berish dalolatnomalari asosida, xizmat ko‘rsatuvchi banklar orqali, o‘tkazilgan to‘lovlar summasini chiqarib tashlagan holda, hisob-kitob oyida amalda yetkazib berilgan gaz qiymati summasiga to‘lov talabnomalari beradilar.
Keyingi tahrirga qarang.
24. Agar to‘lov talabnomalari iste’molchining aybi bilan talabnoma berilgan kundan boshlab 3 bank kuni mobaynida bajarilmagan taqdirda, iste’molchiga gaz yetkazib berish to‘xtatiladi.
Iste’molchidan debitorlik qarzlarni bundan keyin undirib olish gaz-transport tashkiloti va hududiy gaz bilan ta’minlovchi korxona tomonidan qonun hujjatlarida belgilangan tartibda amalga oshiriladi. Iste’molchi gaz-transport tashkiloti va hududiy gaz bilan ta’minlovchi korxona tomonidan gaz bilan ta’minlash tarmog‘idan uzib qo‘yilgandan keyin uning gaz ta’minoti tarmog‘iga o‘zboshimchalik bilan ulanishi aybdor shaxslarga nisbatan amaldagi qonun hujjatlarida belgilangan, jinoiy javobgarlikka tortishgacha bo‘lgan choralar qo‘llanishiga olib keladi.
Keyingi tahrirga qarang.
Keyingi tahrirga qarang.
25. Vazirlar Mahkamasining 2004-yil 5-fevraldagi 57-son qaroriga 5-ilovaga kiritilgan korxonalar hisob-kitob oyi boshlanishidan kamida 5 kun oldin tabiiy gaz yetkazib beruvchilarning hisob raqamlariga tuzilgan shartnomalarda ko‘rsatilgan oylik gaz hajmi qiymatining kamida 15 foizi uchun oldindan haq to‘lashi shart.
Keyingi tahrirga qarang.
26. Oldindan to‘lanadigan haq summasi o‘tkazilmagan yoki u 15 foizdan kam miqdorda o‘tkazilgan taqdirda Vazirlar Mahkamasining 2004-yil 5-fevraldagi 57-son qaroriga 5-ilovaga kiritilgan korxonalarga gaz berish gaz yetkazib beruvchilar tomonidan gaz ta’minotining texnologiya va avariya broni darajasigacha qisqartiriladi, gaz tarmog‘idan to‘liq uzib qo‘yish esa faqat sud qarori bo‘yicha amalga oshiriladi.
Keyingi tahrirga qarang.
27. Vazirlar Mahkamasining 2004-yil 5-fevraldagi 57-son qaroriga 5-ilovaga kiritilgan korxonalar olingan gaz uchun hisob-kitob oyi tamom bo‘lgandan keyin 30 kun o‘tgungacha uzil-kesil hisob-kitob qiladi. Olingan gaz hajmi gaz tarmoqlarining ajralish chegaralarida joylashgan hisobga olish priborlari ko‘rsatkichlari asosida aniqlanadi va hisob-kitob oyi tugagandan keyin 3 kun mobaynida gazni qabul qilish-berish dalolatnomalari bilan rasmiylashtiriladi.
Keyingi tahrirga qarang.
28. Agar belgilangan muddatda uzil-kesil hisob-kitob qilinmasa, yetkazib beruvchilar gazni qabul qilish-berish dalolatnomalari asosida, xizmat ko‘rsatuvchi banklar orqali, amalga oshirilgan to‘lovlar summasini chegirgan holda, hisob-kitob oyida amalda yetkazib berilgan gaz qiymati summasiga to‘lov talabnomasi beradi.
29. Agar to‘lov talabnomasi Vazirlar Mahkamasining 2004-yil 5-fevraldagi 57-son qaroriga 5-ilovaga kiritilgan korxonalarning aybi bilan to‘lov talabnomasi berilgan kundan boshlab uch bank kuni mobaynida bajarilmasa, gaz yetkazib berish gaz ta’minotining texnologiya va avariya broni darajasigacha qisqartiriladi. Korxonadan debitorlik qarzlarni bundan keyin undirib olish sud tartibida amalga oshiriladi.
Keyingi tahrirga qarang.
30. Hududiy gaz bilan ta’minlovchi korxona hisob-kitob oyi boshlanishidan kamida 5 kun oldin, aholi iste’mol qiladigan gaz hajmini hisobga olmagan holda, tuzilgan shartnomada ko‘rsatilgan oylik gaz hajmi qiymatining kamida 15 foizi miqdorida gaz yetkazib beruvchilarning hisob raqamiga oldindan haq to‘lashi shart.
Keyingi tahrirga qarang.
31. Oldindan to‘lanadigan haq summasi o‘tkazilmagan yoki u 15 foizdan kam miqdorda o‘tkazilgan taqdirda, gaz yetkazib beruvchilar tomonidan hududiy gaz bilan ta’minlovchi korxonaga gaz yetkazib berish aholi iste’mol qiladigan darajagacha, shuningdek Vazirlar Mahkamasining 2004-yil 5-fevraldagi 57-son qaroriga 5-ilovaga kiritilgan korxonalarning texnologiya va avariya broni darajasigacha qisqartiriladi.
Keyingi tahrirga qarang.
32. Olingan gaz uchun hududiy gaz bilan ta’minlovchi korxona hisob-kitob oyi tamom bo‘lgandan keyin 30 kun o‘tgungacha uzil-kesil hisob-kitob qiladi. Olingan gaz hajmi gaz tarmoqlarining ajralish chegaralaridagi hisobga olish priborlari ko‘rsatkichlari asosida aniqlanadi va hisob-kitob oyi tugagandan keyin 3 kun mobaynida gazni qabul qilish-berish dalolatnomasi bilan rasmiylashtiriladi.
Keyingi tahrirga qarang.
33. Agar belgilangan muddatda uzil-kesil hisob-kitob qilinmasa, gaz yetkazib beruvchi gazni qabul qilish-berish dalolatnomalari asosida, xizmat ko‘rsatuvchi banklar orqali, amalga oshirilgan to‘lovlar summasini chegirgan holda, hisob-kitob davrida amalda yetkazib berilgan gaz qiymati summasiga to‘lov talabnomasi beradi.
34. Agar berilgan to‘lov talabnomasi talabnoma berilgan vaqtdan boshlab 3 bank kuni mobaynida hududiy gaz bilan ta’minlovchi korxonaning aybi bilan bajarilmasa, gaz yetkazib berish aholi iste’mol qiladigan darajagacha, shuningdek Vazirlar Mahkamasining 2004-yil 5-fevraldagi 57-son qaroriga 5-ilovaga kiritilgan korxonalarning texnologiya va avariya broni darajasigacha qisqartiriladi. Hududiy gaz bilan ta’minlovchi korxonadan debitorlik qarzlarni bundan keyin undirib olish qonun hujjatlarida belgilangan tartibda amalga oshiriladi.
Keyingi tahrirga qarang.
35. Hududiy gaz bilan ta’minlovchi korxonalar filiallarining jamlovchi ikkilamchi va maxsus hisob raqamlariga gaz uchun to‘lov sifatida tushgan barcha pul mablag‘lari har kuni to‘liq miqdorda hududiy gaz bilan ta’minlovchi korxonalarning talab qilib olinadigan depozit hisob raqamlariga va tegishli maxsus hisob raqamlariga o‘tkaziladi.
Keyingi tahrirga qarang.
36. Gaz yetkazib beruvchilar va iste’molchilar mazkur Nizomga rioya qilinishi yuzasidan O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlariga muvofiq javob beradilar.
Keyingi tahrirga qarang.
O‘zbekiston Respublikasi Hukumatining ayrim qarorlariga kiritilayotgan o‘zgartirish va qo‘shimchalar
1. Vazirlar Mahkamasining 2000-yil 10-yanvardagi 8-son qarori (O‘zbekiston Respublikasi QT, 2000-y., 1-son, 2-modda) bilan tasdiqlangan O‘zbekiston Respublikasi iste’molchilariga gaz yetkazib berish qoidalarining 4.8-bandi chiqarib tashlansin.
2. Vazirlar Mahkamasining “Mahsulotlar, xomashyo va materiallarning yuqori likvidli turlarini sotishning bozor mexanizmlarini joriy etishni davom ettirish to‘g‘risida” 2004-yil 5-fevraldagi 57-son qaroriga 3-ilovaning 24-bandiga (O‘zbekiston Respublikasi QT, 2004-y., 2-son, 10-modda) “resurslar” so‘zidan keyin “aholiga sotiladigan gaz hajmidan tashqari” so‘zlari qo‘shilsin.