Keyingi tahrirga qarang.
Jahon axborot tarmoqlaridan foydalanishni kengaytirish va tartibga solish, O‘zbekiston Respublikasi axborot resurslarini tayyorlash va ularni tarqatish masalalarini yo‘lga qo‘yish va ularni himoya qilish, ma’lumotlarni uzatish xizmatlaridan foydalanishni tartibga keltirish maqsadida Vazirlar Mahkamasi qaror qiladi:
O‘zbekiston Respublikasi axborot resurslarini tayyorlash va ularni ma’lumotlarni uzatish tarmoqlarida, shu jumladan, Internetda tarqatish tartibi to‘g‘risidagi Nizom 1-ilovaga muvofiq;
O‘zbekiston Respublikasida provayderlar hamda abonentlarning Ma’lumotlarni uzatish milliy tarmog‘idan axborot olish va ulardan foydalanish qoidalari 2-ilovaga muvofiq tasdiqlansin.
Keyingi tahrirga qarang.
2. Operatorlar (provayderlar) va abonentlar bo‘lgan vazirliklar, idoralar, korxonalar, muassasalar, tashkilotlar, jamoat birlashmalari va fuqarolar axborotlarni uzatish-qabul qilish (ayirboshlash)da mazkur qarorning 1-bandida ko‘rsatib o‘tilgan Nizom va Qoidalarga qat’iy amal qilsinlar.
Keyingi tahrirga qarang.
3. O‘zbekiston pochta va telekommunikatsiyalar agentligi, O‘zbekiston Respublikasi Fan va texnika davlat qo‘mitasi, Davlat matbuot qo‘mitasi, O‘zbekiston Milliy axborot agentligi ko‘rsatib o‘tilgan hujjatlarda bayon qilingan qoidalar va talablarga rioya qilinishi ustidan nazoratni ta’minlasinlar.
Keyingi tahrirga qarang.
4. Mazkur qarorning bajarilishini nazorat qilish Bosh vazir o‘rinbosari L.A. Axmetov zimmasiga yuklansin.
1. Mazkur Nizom jahon axborot tarmoqlaridan foydalanishni kengaytirish va tartibga solish, axborot resurslarini muhofaza qilishni ta’minlash, konstitutsiyaviy tuzumni zo‘rlik bilan o‘zgartirishga da’vat qiluvchi axborotlar tarqatilishiga, urush, zulm va pornografiyani targ‘ib qilishga, diniy va milliy nizolarni qo‘zg‘ashga, insonning sha’ni va qadr-qimmatini poymol qilishga hamda O‘zbekiston Respublikasining amaldagi qonun hujjatlari bilan tarqatilishi taqiqlangan boshqa axborotlarning tarqatilishiga yo‘l qo‘ymaslik maqsadida O‘zbekiston Respublikasi hududida axborotlarni tezkorlik bilan ayirboshlash uchun axborot resurslarini tayyorlash va ularni tarqatish masalalarini tartibga soladi.
Keyingi tahrirga qarang.
2. Mazkur Nizom “Aloqa to‘g‘risida”, “Axborotlashtirish to‘g‘risida”, “Radiochastota spektri to‘g‘risida”, “Ommaviy axborot vositalari to‘g‘risida”, “Axborot olish kafolatlari va erkinligi to‘g‘risida”, “Iste’molchilarning huquqlarini himoya qilish to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi qonunlariga, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Chastota spektridan foydalanish, teleradiodasturlarni shakllantirish va tarqatish hamda ma’lumotlar uzatish samaradorligini oshirish yuzasidan qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida” 1998-yil 10-iyuldagi 293-son, “Ma’lumotlar uzatish milliy tarmog‘ini tashkil etish va jahon axborot tarmoqlaridan foydalanishni tartibga solish to‘g‘risida” 1999-yil 5-fevraldagi 52-son qarorlariga muvofiq ishlab chiqilgan.
3. Mazkur Nizom davlat organlariga, fuqarolarga, mulkchilik shakllaridan va idoraviy bo‘ysunishidan qat’i nazar, korxona, muassasa va tashkilotlarga, jamoat birlashmalariga tadbiq etiladi.
4. Mazkur Nizom “Elektron hisoblash mashinalari uchun yaratilgan dasturlar va ma’lumotlar bazalarining huquqiy himoyasi to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonuni bilan tartibga solinadigan munosabatlarga ta’sir qilmaydi.
Hujjatlashtirilgan axborot (hujjat) — identifikatsiya qilish imkonini beruvchi rekvizitlari bo‘lgan materialda belgilab qo‘yilgan axborot.
Maxfiy axborot — O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlariga muvofiq foydalanish cheklangan hujjatlashtirilgan axborot.
Ommaviy axborot — omma uchun mo‘ljallangan hujjatlashtirilgan axborot, matbuot, audio, audiovizual va boshqa xil xabarlar va materiallar.
Axborot resurslari — ayrim hujjatlar va hujjatlarning ayrim massivlari, axborot tizimlari (kutubxonalar, arxivlar, fondlar, ma’lumotlar banklari, axborot tizimlarining boshqa turlari)dagi hujjatlar va hujjatlar massivi.
Axborot mahsulotlari (mahsulot) — foydalanuvchilarning ehtiyojlariga muvofiq tayyorlangan va foydalanuvchilarning ehtiyojlarini qondirish uchun mo‘ljallangan yoki qo‘llaniladigan hujjatlashtirilgan axborot.
Axborot xizmatlari — foydalanuvchilarni axborot mahsulotlari bilan ta’minlovchi subyektlar (mulkdorlar va mulk egalari)ning harakatlari.
Hujjatlashtirilgan axborot, axborot resurslari, axborot mahsulotlari va (yoki) axborot ayirboshlash vositalari egasi — ko‘rsatib o‘tilgan obyektlarga qonun bilan belgilangan hajmda egalik qilish, undan foydalanish, uni tasarruf etish vakolatini amalga oshiruvchi subyekt.
Axborotdan, axborot ayirboshlash vositalaridan (keyingi o‘rinlarda foydalanuvchi deb ataladi) foydalanuvchi (iste’molchi) — o‘ziga zarur bo‘lgan axborot mahsulotlarini yoki xalqaro axborot ayirboshlash vositalaridan foydalanish imkoniyatlarini olish uchun mulkdorga yoki mulk egasiga murojaat qiluvchi va undan foydalanuvchi subyekt.
Axborot jarayonlari — axborot tayyorlash, to‘plash, qayta ishlash, jamg‘arish, saqlash, qidirish, tarqatish va foydalanish jarayonlari.
Axborot ayirboshlash — axborot mahsulotlarini uzatish va ularni olish, shuningdek, axborot xizmatlari ko‘rsatish.
Axborot ayirboshlash vositalari — axborot ayirboshlashda foydalaniladigan axborot tizimlari va aloqa tarmoqlari.
Axborot sohasi (muhiti) — subyektlarning axborot tayyorlash, qayta ishlash va foydalanish bilan bog‘liq bo‘lgan faoliyat sohasi.
Axborot xavfsizligi — axborot jarayonining axborot sohasi (muhiti) obyektlariga ularni yo‘q qilish, to‘sish, chalkashtirish, tuzatish, tanishtirish maqsadida muayyan tasodifiy va ataylab qilinadigan ta’sirlardan va boshqa ruxsat etilmagan harakatlardan muhofaza qilinganlik holati.
Keyingi tahrirga qarang.
6. Axborot resurslari davlatga tegishli bo‘lishi va davlatga tegishli bo‘lmasligi hamda ular fuqarolar, korxonalar va tashkilotlar, jamoat tashkilotlari mulki bo‘lishi mumkin.
Davlat budjet mablag‘lari hisobiga, shuningdek, davlat tomonidan qonunda belgilangan boshqa usullar bilan yaratiladigan, sotib olinadigan, to‘planadigan axborot resurslarining egasi hisoblanadi.
Jismoniy va yuridik shaxslar o‘zlarining mablag‘lari hisobiga yaratilgan, ular tomonidan qonuniy asoslarda sotib olingan, hadya yoki meros tarzida olingan, shaxsiy foydalanish uchun davlat tomonidan berilgan hujjatlar, hujjatlar massivlari egalari hisoblanadilar.
Davlat hujjatlashtirilgan axborot davlat siri deb hisoblangan hollarda yoki konstitutsiyaviy tuzumni zo‘rlik bilan o‘zgartirishga da’vat qiluvchi, urush, zulm va pornografiyani targ‘ib qiluvchi, diniy va milliy nizolarni qo‘zg‘ovchi, inson sha’ni va qadr-qimmatini poymol qiluvchi hamda O‘zbekiston Respublikasida amaldagi qonun hujjatlari bilan tarqatilishi taqiqlangan axborotlarni va boshqa axborotlarni jismoniy va yuridik shaxslardan belgilangan tartibda olib qo‘yish huquqiga egadir.
Davlat siriga kiritilgan ma’lumotlardan iborat bo‘lgan axborot resurslari egasi ushbu mulkni faqat davlat hokimiyati tegishli organlarining ruxsati bilan tasarruf qilishga haqlidir.
Keyingi tahrirga qarang.
7. Axborot resurslariga egalik qilish huquqi, ularning egalari o‘rtasidagi munosabatlar Fuqarolik kodeksi va Axborotlashtirish to‘g‘risidagi qonun bilan tartibga solinadi.
8. Axborotni davlat siriga kiritish “Davlat sirlarini himoya qilish to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonuniga muvofiq amalga oshiriladi, axborotni maxfiy hisoblash va undan foydalanish shartlari O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari bilan belgilangan tartibda amalga oshiriladi.
Keyingi tahrirga qarang.
Keyingi tahrirga qarang.
9.1. Hujjatlashtirilgan axborot, axborot resurslari, axborotni ayirboshlash vositasi mulkdorlarning mulkiy huquqlari obyektlari hisoblanadi va ularning mulki tarkibiga qo‘shiladi. O‘zbekiston Respublikasining axborot mahsulotlari va axborot ayirboshlash vositalariga mulkiy huquqi bilan bog‘liq munosabatlar O‘zbekiston Respublikasining Fuqarolik kodeksi bilan tartibga solinadi.
9.2. Axborot xizmati ko‘rsatish yoki uni olish natijasida paydo bo‘ladigan mulkiy huquq bilan bog‘liq munosabatlar axborot mahsulotlari mulkdori yoki egasi va foydalanuvchi o‘rtasidagi shartnoma bilan belgilanadi. Axborot xizmati ko‘rsatish olingan hujjatlashtirilgan axborotga foydalanuvchi uchun mualliflik huquqini bermaydi.
9.3. Axborot mahsulotlari, agar ular O‘zbekiston Respublikasining qonun hujjatlariga va xalqaro shartnomalariga zid bo‘lmasa, tovar hisoblanadi.
Keyingi tahrirga qarang.
10. Maxfiy axborotni, ommaviy axborotni ayirboshlash mazkur Nizomda va O‘zbekiston Respublikasi hududida amalda bo‘lgan boshqa me’yoriy hujjatlarda belgilanadigan tartibda amalga oshiriladi.
11.1. Axborot ayirboshlash vositalaridan O‘zbekiston Respublikasi hududida faqat ularning egasining yoki ular tomonidan vakil qilingan shaxsning xohishiga ko‘ra foydalaniladi.
11.2. Maxfiy axborot Ma’lumotlarni uzatish milliy tarmog‘i bo‘yicha tarqatilganda maxfiy axborot bilan ishlash ruxsatnomasiga ega bo‘lgan va axborot ayirboshlashning sertifikatlangan vositalaridan foydalanuvchi jismoniy va yuridik shaxslar uchun uning muhofaza qilinishi ta’minlanadi.
Keyingi tahrirga qarang.
11.3. Axborot ayirboshlash vositalari faoliyat ko‘rsatishining shtatdan tashqari vaziyatlari aniqlanganda — xato komandalar, shuningdek, xizmat ko‘rsatuvchi xodim yoki boshqa shaxslarning ruxsat etilmagan harakatlari yoxud yolg‘on axborot sababli komandalar paydo bo‘lganda ushbu vositalarning egasi axborot ayirboshlashni amalga oshirish uchun nazorat organlariga va axborot ayirboshlashning o‘zaro hamkorlik qiluvchi vositalar egasiga bu haqda o‘z vaqtida xabar berishi kerak, aks holda u yetkazilgan zarar uchun javob beradi.
12.1. Axborot tizimlari, tarmoqlarini axborot ayirboshlash vositalari tarkibiga ulash Axborot faoliyati va ma’lumotlar uzatishni takomillashtirish va samaradorligini oshirish bo‘yicha idoralararo muvofiqlashtirish komissiyasining qaroriga ko‘ra berilgan litsenziyalar mavjud bo‘lganda amalga oshiriladi.
12.2. Axborot ayirboshlash vositalari tarkibiga axborot resurslaridan foydalanishning alohida qoidalari belgilangan davlat axborot tizimlari, tarmoqlarini ulash O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining ruxsati bilan amalga oshiriladi.
Keyingi tahrirga qarang.
13. Jismoniy va yuridik shaxslarning ayirboshlash vositalaridan va axborot mahsulotlaridan foydalanishi O‘zbekiston Respublikasining qonun hujjatlariga muvofiq ushbu vositalar va mahsulotlar egasi tomonidan belgilangan qoidalarga ko‘ra amalga oshiriladi.
Keyingi tahrirga qarang.
Axborot ayirboshlash vositalari va axborot mahsulotlari egasi u tomonidan belgilangan foydalanish qoidalarining ochiqligini va ular bilan foydalanuvchining tanishish imkoniyatini ta’minlashi shart.
Axborot ayirboshlash sohasidagi faoliyatni muvofiqlashtirish va tartibga solish Axborot faoliyati va ma’lumotlar uzatishni takomillashtirish va samaradorligini oshirish bo‘yicha idoralararo muvofiqlashtirish komissiyasi tomonidan amalga oshiriladi.
15. Axborot mahsulotlarini, axborot xizmati ko‘rsatishni, axborot ayirboshlash vositalarini sertifikatlash.
15.1. Axborot mahsulotlarini, axborot xizmatlarini O‘zbekiston Respublikasiga olib kirishda importyor mazkur mahsulotlar va xizmatlar belgilangan talablarga muvofiqligini kafolatlovchi sertifikat taqdim etadi.
Keyingi tahrirga qarang.
15.2. Davlat siridan iborat bo‘lgan axborotni tayyorlash va tarqatishda foydalaniladigan axborot ayirboshlash vositasini, shuningdek, axborotni muhofaza qilish vositasini majburiy ravishda sertifikatlash zarur.
O‘zbekiston Respublikasining qonun hujjatlari bilan jo‘natilishi (chiqarilishi) cheklanishi mumkin bo‘lgan hujjatlashtirilgan axborot toifasiga kiritilgan boshqa axborotni O‘zbekiston Respublikasidan jo‘natish (chiqarish) cheklanadi.
Keyingi tahrirga qarang.
16.2. Konstitutsiyaviy tuzumni zo‘rlik bilan o‘zgartirishga da’vat qiluvchi, urush, zulm va pornografiyani targ‘ib qiluvchi, diniy va milliy nizolarni qo‘zg‘ovchi, inson sha’ni va qadr-qimmatini poymol qiluvchi axborotlar hamda amaldagi qonun hujjatlari bilan tarqatilishi taqiqlangan boshqa axborotlarning olib kirilishi va tarqatilishi taqiqlanadi.
Keyingi tahrirga qarang.
16.3. Hujjatlashtirilgan axborot, axborot resurslari, axborot mahsulotlari, xalqaro ayirboshlash vositalari egasi mansabdor shaxslarning axborot ayirboshlashni cheklash bo‘yicha xatti-harakatlari ustidan, agar ushbu xatti-harakatlar asoslanmagan va uning huquqini buzayotgan bo‘lsa, sudga shikoyat qilishga haqlidir.
Axborot ayirboshlashni amalga oshirishda qonunga xilof ravishdagi xatti-harakatlar uchun jismoniy va yuridik shaxslar — O‘zbekiston Respublikasi rezidentlari va norezidentlari O‘zbekiston Respublikasining qonun hujjatlariga muvofiq javob beradilar.
Keyingi tahrirga qarang.
18. Davlat axborot resurslarini va axborot resurslarini davlat bilan birgalikda shakllantirishga ixtisoslashgan tashkilotlar ma’lumotlarni uzatish tarmoqlarini loyihalash, qurish va foydalanish bo‘yicha faoliyatning bu turiga ruxsatnoma olishlari shart.
19. Davlat axborot resurslarini shakllantirish va ularga xizmat ko‘rsatish uchun mo‘ljallangan axborot tizimlari, ma’lumotlar bazalari va banklari qonun hujjatlariga muvofiq sertifikatlanishi kerak.
Keyingi tahrirga qarang.
Keyingi tahrirga qarang.
20. Davlat, jamoat organlari, fuqarolar, mulkchilik shakllari va qaysi idoraviy bo‘ysunishidan qat’i nazar, korxona, muassasa va tashkilotlar davlat axborot resurslarini shakllantirish uchun zarur bo‘lgan tegishli shaklda hujjatlashtirilgan axborotni davlat axborot resurslarini shakllantirish va undan foydalanish uchun mas’ul bo‘lgan organlarga va (yoki) tashkilotlarga taqdim etishlari shart.
Majburiy tartibda taqdim etiladigan hujjatlashtirilgan axborot ro‘yxati va davlat axborot resurslarini to‘plash va qayta ishlash uchun javobgar bo‘lgan organlar va tashkilotlar ro‘yxati Vazirlar Mahkamasi tomonidan tasdiqlanadi.
axborot taqdim etish shakllarini tartibga soluvchi xalqaro standartlarni, foydalanuvchilarning o‘zlarining oxirgi qurilmalari bilan xalqaro aloqa tizimlari va telekommunikatsiyalarga, shu jumladan, Internetga ham kirishlarini ta’minlash uchun aloqa va telekommunikatsiyalar protokollarini joriy qilish bilan ta’minlanishi kerak.
22. Axborot resurslari egasi axborot bilan ishlash qoidalarini buzganlik uchun qonun hujjatlarida ko‘zda tutilgan tartibda javob beradi.
Keyingi tahrirga qarang.
23. Axborot resurslarini ma’lumotlar uzatish tarmog‘ida tarqatish shartnoma asosida O‘zbekiston Respublikasining qonun hujjatlariga muvofiq amalga oshiriladi.
Keyingi tahrirga qarang.
24. Axborot resurslarini Internet tarmog‘ida tarqatish Internet tarmog‘ining provayderlari orqali amalga oshiriladi.
Internet tarmog‘ining provayderi Ma’lumotlarni uzatish milliy tarmog‘i operatori — “UzRAK” ma’lumotlarni uzatish davlat tarmog‘ini rivojlantirish va undan foydalanish korxonasi bilan Internet tarmog‘iga ulanishni tashkil etish uchun ma’lumotlarni uzatish kanallari va texnika vositalarini taqdim etish to‘g‘risida shartnoma tuzishi kerak.
O‘zbekistonning ijtimoiy-siyosiy iqtisodiy hayoti to‘g‘risidagi axborotning Internet tarmog‘ida tarqatilishini O‘zbekiston Milliy axborot agentligi, Davlat matbuot qo‘mitasi, Tashqi ishlar vazirligi va “UzRAK” ma’lumotlarni uzatish davlat tarmog‘ini rivojlantirish va undan foydalanish korxonasi muvofiqlashtiradi.
Internet tarmog‘idan foydalanish faqat “UzRAK” ma’lumotlarni uzatish davlat tarmog‘ini rivojlantirish va undan foydalanish korxonasining Ma’lumotlarni uzatish milliy tarmog‘i vositalari orqali ajratilgan liniyalar yoki kommutatsiya qilingan qo‘shilmalar bo‘yicha amalga oshiriladi.
Internet bilan ishlash uchun X.25, Frame Relay va ATM shuningdek, kommutatsiya qilingan telefon tarmog‘idan kommutatsiya qilingan kanallar RRR/SLIP (Point protocol IP protocol) bo‘yicha ma’lumotlarni uzatish kanallaridan foydalangan holda foydalanish mumkin.
Keyingi tahrirga qarang.
1. O‘zbekiston Respublikasida provayderlar va abonentlarning Ma’lumotlarni uzatish milliy tarmog‘idan axborot olishi va ulardan foydalanishi Qoidalari (keyingi o‘rinlarda Qoidalar deb ataladi) O‘zbekiston Respublikasi hududida Ma’lumotlarni uzatish milliy tarmog‘idan, shu jumladan Internet tarmog‘idan axborot olish, provayderlar va abonentlarga ma’lumotlar uzatish tarmog‘i xizmatlari ko‘rsatishning tartibini, asosiy shartlarini belgilab beradi.
2. Mazkur Qoidalar “Aloqa to‘g‘risida”, “Axborotlashtirish to‘g‘risida”, “Radiochastota spektri to‘g‘risida”, “Ommaviy axborot vositalari to‘g‘risida”, “Axborot olish kafolatlari va erkinliklari to‘g‘risida”, “Iste’molchilarning huquqlarini himoya qilish to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi qonunlariga va O‘zbekiston Respublikasining boshqa qonun hujjatlariga, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Chastota spektridan foydalanish, teleradiodasturlarni shakllantirish va tarqatish hamda Ma’lumotlarni uzatish samaradorligini oshirish yuzasidan qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida” 1998-yil 10-iyuldagi 293-son, “Ma’lumotlarni uzatish milliy tarmog‘ini tashkil etish va jahon axborot tarmoqlaridan foydalanishni tartibga solish to‘g‘risida” 1999-yil 5-apreldagi 52-son qarorlariga muvofiq ishlab chiqilgan.
3. Qoidalar mulkchilik shakllaridan va idoraviy bo‘ysunishidan qat’i nazar, Ma’lumotlarni uzatish tarmog‘i xizmatlari abonentlari va provayderlari tomonidan bajarilishi majburiy hisoblanadi.
4. “UzRAK” Ma’lumotlarni uzatish davlat tarmog‘ini rivojlantirish va undan foydalanish korxonasi Ma’lumotlarni uzatish davlat tarmog‘ining milliy operatori hamda Internet tarmog‘ining O‘zbekiston Respublikasi hududidagi milliy provayderi hisoblanadi.
Oldingi tahrirga qarang.
“UzPAK” korxonasi O‘zbekiston aloqa va axborotlashtirish agentligi tizimidagi davlat korxonasi hisoblanadi hamda Ma’lumotlarni uzatish milliy tarmog‘i texnik vositalari orqali respublika va xalqaro, shu jumladan Internet kompyuter tarmoqlaridan markazlashtirilgan tartibda ma’lumotlar olishni ta’minlaydi
(4-bandning ikkinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2002-yil 23-sentabrdagi 328-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2002-y., 17-18-son, 139-modda)
5. Ma’lumotlarni uzatish milliy tarmog‘i “UzPAK” Ma’lumotlarni uzatish davlat tarmog‘i bazasiga asoslanadi.
6. Ma’lumotlarni uzatish tarmoqlari barcha operatorlari, shu jumladan Internet tarmog‘i provayderlarining faoliyati qonun hujjatlarida belgilangan tartibda berilgan litsenziya asosida amalga oshiriladi.
Ma’lumotlarni uzatish tarmoqlari barcha operatorlari va Internet tarmog‘i provayderlari xalqaro tarmoqlarga faqat Ma’lumotlarni uzatish milliy tarmog‘i orqali ulanish huquqiga ega.
Operatorlar va provayderlar tomonidan xizmatlar ko‘rsatish, ma’lumotlar uzatish tarmoqlarini loyihalash, qurish va ulardan foydalanish jarayonida O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari buzilgan va mazkur Qoidalar bajarilmagan hollarda ma’lumotlar uzatish tarmoqlari operatorlari va Internet xizmatlari provayderlari ma’lumotlar uzatish tarmoqlarini loyihalash, qurish va ulardan foydalanish huquqini beruvchi litsenziyadan mahrum qilinadilar hamda O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlariga muvofiq javobgarlikka tortiladilar.
Oldingi tahrirga qarang.
7. Mazkur Qoidalarning bajarilishini nazorat qilish Pochta va telekommunikatsiyalar xo‘jalik yurituvchi subyektlari faoliyati ustidan davlat nazoratini amalga oshiruvchi davlat aloqa inspeksiyasi, O‘zbekiston aloqa va axborotlashtirish agentligi hamda O‘zbekiston Milliy axborot agentligi tomonidan amalga oshiriladi.
(7-band O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2002-yil 23-sentabrdagi 328-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2002-y., 17-18-son, 139-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
8. Ma’lumotlarni uzatishning milliy, idoraviy va boshqa tarmoqlari O‘zbekiston Respublikasi Fan va texnika davlat qo‘mitasi hamda O‘zbekiston aloqa va axborotlashtirish agentligining me’yoriy hujjatlariga muvofiq tashkil etiladi. Ma’lumotlarni uzatish tarmoqlari loyihalari davlat ekspertizasidan o‘tkazilishi, Ma’lumotlarni uzatish tarmoqlarida qo‘llaniladigan va ularga ulanadigan texnik vositalar esa O‘zbekiston Respublikasida belgilangan texnik me’yorlar va talablarga muvofiq kelishi, shuningdek qonun hujjatlarida belgilangan tartibda sertifikatlanishi kerak.
(8-band O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2002-yil 23-sentabrdagi 328-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2002-y., 17-18-son, 139-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
9. Ma’lumotlarni uzatish tarmoqlarini O‘zbekiston Respublikasining umumiy foydalaniladigan telekommunikatsiyalar tarmoqlariga ulash va ularning telekommunikatsiyalar operatorlari bilan o‘zaro hamkorligi O‘zbekiston aloqa va axborotlashtirish agentligi tomonidan tasdiqlangan amaldagi me’yoriy hujjatlar talablariga muvofiq amalga oshirilishi lozim.
(9-band O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2002-yil 23-sentabrdagi 328-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2002-y., 17-18-son, 139-modda)
10. O‘zbekiston Respublikasi hududida Ma’lumotlarni uzatish tarmoqlari, shu jumladan Internet tarmoqlari xizmatlari ko‘rsatish jarayonlarini tartibga soluvchi nizomlar, qoidalar va boshqa me’yoriy hujjatlar Ma’lumotlarni uzatish tarmoqlari barcha operatorlari, Internet provayderlari, ma’lumotlarni uzatish tarmoqlari abonentlari tomonidan bajarilishi majburiydir.
11. Ma’lumotlarni uzatish — tarmoq terminal asbob-uskunalarining bir-biridan yiroqda joylashgan qurilmalari o‘rtasidagi ishlov berish, shu jumladan hisoblash vositalari bilan ishlov berish maqsadidagi signallar ko‘rinishidagi xabarlar ayirboshlanishini ta’minlaydigan telekommunikatsiyalar turidir.
12. Ma’lumotlarni uzatish tarmog‘i — ma’lumotlarni uzatish tarmog‘i tarqoq foydalanuvchilari o‘rtasida ma’lumotlarni uzatishni ta’minlash uchun mo‘ljallangan telekommunikatsiya uzellari va kanallari jamidir.
13. Ma’lumotlarni uzatish tarmoqlarining xizmatlari ma’lumotlarni uzatish xizmatlari tomonidan ko‘rsatiladi.
Abonentlarga umumiy foydalanishdagi ma’lumotlarni uzatish tarmoqlarida xizmat ko‘rsatish xalqaro klasslari, asosiy va fakultativ xizmat ko‘rsatuvchi xizmatlar ro‘yxati MSE-T X.1, X.2 (10/96) tavsiyalarda keltirilgan.
14.1. Dialog rejimida “ma’lumotlarni ayirboshlash” xizmati — bu vaqtning real ko‘lamida ma’lumotlarni uzatish xizmatlaridan foydalanuvchilar o‘rtasida xabarlarni navbati bilan ayirboshlashdir.
14.2. “Fayllarni uzatish” xizmati ularning foydalanuvchilar kompyuterlarida qat’iy belgilangan izchillikda amaliy jarayonlar o‘rtasida o‘tkazilishidan iboratdir.
14.3. “Terminalning emulatsiyasi” xizmati foydalanuvchining EHMi boshqa turdagi terminal (oxirgi asbob-uskuna)ni aynan o‘xshatishdan iboratdir. Xizmatdan foydalanuvchining terminalning muayyan turi — odatda eng oddiy, ya’ni faqat axborotni kiritish — chiqarishni amalga oshiruvchi, ishlov berish katta EHMda yuz beradigan turi bilan o‘zaro hamkorlik qilishga mo‘ljallangan ma’lumotlarni katta EHMda uzatishga murojaat qilishida foydalaniladi.
14.4. “Elektron hujjatlarni uzatish” xizmati. Elektron hujjatlar raqamli signallar ko‘rinishida taqdim etiladi, ular MSE T.410 tavsiyalarga muvofiq jo‘natiladi.
III. MA’LUMOTLAR UZATISh MILLIY TARMOG‘IDAN AXBOROT OLISh VA UNING XIZMATLARIDAN FOYDALANISh TARTIBI
15. Milliy operatorning Ma’lumotlarni uzatish milliy tarmog‘idan axborot olishi va uning xizmatidan foydalanishi, milliy operator bilan provayder (abonent) hamda provayder bilan abonent o‘rtasidagi munosabatlar shartnoma asosida amalga oshiriladi.
16. Milliy operator provayder (abonent) bilan hamda provayder abonent bilan shartnoma tuzishlaridan oldin quyidagi masalalar bo‘yicha ishonchli axborot taqdim etishlari shart:
milliy operator yoki provayder tomonidan ko‘rsatiladigan ma’lumotlarni uzatish tarmog‘i asosiy va qo‘shimcha xizmatlari;
tarmoqning texnik imkoniyatlari: xizmatlardan foydalana olish (ulanishni tezkorlik bilan amalga oshirish imkoniyati va uning ishonchliligi, xizmat ko‘rsatishning kafolatli darajasi, texnik jihatdan sifatli va tezkorlik bilan qo‘llab-quvvatlash, axborotning himoya qilinishi ta’minlanishining kafolatli darajasi).
17. Milliy operator va provayder, milliy operator (provayder) va abonent o‘rtasidagi shartnomalar O‘zbekiston Respublikasining qonun hujjatlariga muvofiq tuzilishi va:
milliy operator va provayder yoki milliy operator (provayder) va abonent o‘rtasidagi hisob-kitoblar tizimini;
O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlarida nazarda tutilgan, shuningdek milliy operatorning o‘zi tomonidan provayder yoki abonentga nisbatan belgilanadigan boshqa shartlarni belgilashi shart.
18. Provayder (abonent) bilan shartnoma tuzilgandan so‘ng milliy operator provayderga uning manziliga doir rekvizitlarni (manzil makoni, unga qarashli nomlarni) xabar qiladi, provayderning tarmoqqa ulanishini ta’minlaydi, unga ma’lumotlar uzatish milliy tarmog‘ining ishlash tartibi va undan axborot olish tartibi bo‘yicha yo‘l-yo‘riq ko‘rsatadi, Qoidalar buzilgan taqdirda javobgarlik to‘g‘risida ogohlantiradi, zarur qo‘shimcha asbob-uskunalarni tavsiya qiladi.
provayderlar va abonentlar lokal va korporativ tarmoqlarini magistral aloqa kanallari vositasida birlashtirish;
Ma’lumotlarni uzatish milliy tarmog‘idagi boshqa xizmatlar, shu jumladan qo‘shimcha va servis xizmatlari ro‘yxati uning ishlab chiqarish imkoniyatlariga qarab belgilanadi.
20. Ma’lumotlarni uzatish milliy tarmog‘idagi xizmatlarga tariflar O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlariga va shartnomaga muvofiq belgilanadi.
a) o‘z faoliyatini O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlariga va mazkur Qoidalarga muvofiq amalga oshirishga;
b) abonent bilan tuzilgan shartnomaga muvofiq muddat va hajmda ishlar bajarish va Ma’lumotlarni uzatish xizmatlari ko‘rsatishga; xizmatlar ko‘rsatishdagi kamchiliklarni shartnomada belgilangan muddatda bartaraf etishga;
Oldingi tahrirga qarang.
v) O‘zbekiston aloqa va axborotlashtirish agentligi tomonidan belgilanadigan texnik talablarga muvofiq Ma’lumotlarni uzatish milliy tarmog‘i xizmatlariga ulanishni ta’minlashga;
(21-bandning “v” kichik bandi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2002-yil 23-sentabrdagi 328-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2002-y., 17-18-son, 139-modda)
g) O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlariga muvofiq axborotga, EHM va boshqa dasturiy-axborot mahsulotiga, dasturiy ta’minotga mulkchilik huquqi himoya qilinishiga rioya qilishga;
d) Ma’lumotlarni uzatish milliy tarmog‘i yoki provayderning serverlarida joylashtirilgan axborotning saqlanishi, yaxlitligi, himoya qilinishi va xavfsizligini ta’minlashga;
e) “Ommaviy axborot vositalari to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonunining 6-moddasiga muvofiq axborotni tarqatishda suiiste’mollarga va Ma’lumotlarni uzatish tarmog‘idan foydalanishga yo‘l qo‘ymaslikka;
z) o‘z tarmog‘ida abonentning axboroti himoya qilinishini, shuningdek tarmoqli dasturiy ta’minotdan va abonentlarning axborot resurslaridan ruxsat berilmagan axborot olinishi himoya qilinishini ta’minlashga;
i) Pochta va telekommunikatsiyalar xo‘jalik yurituvchi subyektlari faoliyati ustidan davlat nazoratini amalga oshiruvchi Davlat aloqa inspeksiyasi xodimlarining O‘zbekiston Respublikasidagi o‘z obyektlariga to‘siqsiz kirishlarini ta’minlashga, ularning talabiga ko‘ra o‘z vakolatiga kiruvchi axborotni berishga, ularning ko‘rsatmalarini o‘z vaqtida bajarishga;
k) ko‘rsatilgan xizmatlar uchun abonentlar bilan shartnomaga muvofiq hisob-kitoblar qilishga, foydalanuvchining talabiga ko‘ra o‘zaro hisob-kitoblarning joriy holati to‘g‘risida axborot taqdim etishga;
agar abonent shartnoma shartlarini yoki mazkur qoidalarni buzsa yoki favqulodda holatlar bilan bog‘liq sabablarga ko‘ra u Ma’lumotlarni uzatish milliy tarmog‘idan uzib qo‘yilishi;
n) abonent tomonidan mazkur Qoidalarda ko‘rsatilgan majburiyatlarga rioya qilinishini talab qilishga majburdir.
abonent tomonidan O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlariga zid xatti-harakatlar sodir etilgan taqdirda abonentni 10 kun oldin xabardor qilgan holda u bilan tuzilgan shartnomani bekor qilishga yoki to‘xtatishga haqlidir.
a) davlat siri va qonun bilan qo‘riqlanadigan boshqa sirni tashkil etuvchi ma’lumotlarni amaldagi qoidalarni buzgan holda uzatish uchun Ma’lumotlarni uzatish milliy tarmog‘idan foydalanilishiga yo‘l qo‘ymaslikka;
b) konstitutsiyaviy tuzumni zo‘rlik bilan o‘zgartirishga da’vat qiluvchi, urush, zulm va pornografiyani targ‘ib qiluvchi, diniy va milliy nizolarni qo‘zg‘ovchi, insonning sha’ni va qadr-qimmatini poymol qiluvchi va amaldagi qonun hujjatlari bilan tarqatish taqiqlangan boshqa axborotni Ma’lumotlarni uzatish milliy tarmog‘i orqali tarqatmaslikka;
v) agar bu O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlariga zid bo‘lsa Ma’lumotlarni uzatish milliy tarmog‘idan olingan ma’lumotlardan tijorat yoki notijorat maqsadida tarqatish uchun foydalanmaslikka;
g) Ma’lumotlarni uzatish milliy tarmog‘idan axborot olish atributlarini boshqa tashkilotlar yoki jismoniy shaxslarga bermaslikka va ularning nusxasini ko‘paytirmaslikka, ularning maxfiyligini ta’minlashga;
d) Ma’lumotlarni uzatish milliy tarmog‘i faoliyati va axborot ayirboshlash buzilishiga olib kelishi mumkin bo‘lgan tarmoq dasturiy va apparat ta’minoti bilan bog‘liq xatti-harakatlarni sodir etmaslikka;
e) Ma’lumotlarni uzatish milliy tarmog‘idan olingan, mualliflik huquqi himoya qilinishi obyekti hisoblangan materiallarni bermaslik, e’lon qilmaslik, jo‘natmaslik, asliday qaytarmaslik yoki tarqatmaslikka;
j) o‘zida kompyuter viruslari yoki tarmoq uchun zararli boshqa komponentlar bo‘lgan har qanday axborot yoki dasturiy ta’minotni Ma’lumotlarni uzatish milliy tarmog‘ida bermaslik, e’lon qilmaslik, jo‘natmaslik, asliday qaytarmaslik yoki tarqatmaslikka;
z) ma’lumotlarni uzatish milliy tarmog‘i xizmatlari ko‘rsatishga tuzilgan shartnomalar bo‘yicha huquqlarni uchinchi shaxslarga bermaslikka;
l) milliy operator (provayder) bilan tuzilgan shartnomaning barcha shartlarini bajarishga majburdir.
a) milliy operator (provayder) ning shartnomada nazarda tutilgan xizmatlaridan sifatli va uzluksiz foydalanish;
b) milliy operator (provayder)dan mazkur Qoidalar bilan belgilangan majburiyatlar, shuningdek Ma’lumotlarni uzatish milliy tarmog‘idan axborot olish va uning xizmatlaridan foydalanishga tuzilgan shartnoma bo‘yicha uning majburiyatlari bajarilishini talab qilish;
v) amaldagi qonun hujjatlariga muvofiq Ma’lumotlarni uzatish milliy tarmog‘idan axborot olish va uning xizmatlaridan foydalanishda milliy operator (provayder) o‘z majburiyatlarini bajarmagan yoki zarur darajada bajarmagan taqdirda unga e’tirozlar bildirish;
g) milliy operator (provayder) bilan tuzilgan shartnomani qonun hujjatlari bilan nazarda tutilgan tartibda bekor qilishga haqlidir. Bunda shartnoma abonentning yozma arizasi asosida bekor qilinadi;
d) milliy operator (provayder) tomonidan shartnomaning Ma’lumotlarni uzatish milliy tarmog‘idan axborot olishni yomonlashtirgan shartlaridan va (yoki) ko‘rsatilayotgan xizmatlar sifatidan jiddiy ravishda orqaga chekinilgan taqdirda abonent o‘z tanlashiga ko‘ra quyidagilarni talab qilishga haqli bo‘ladi:
o‘rniga xuddi shunday ish bajarilishi va (yoki) ayni shunday iste’mol xossalariga ega bo‘lgan xizmatlar ko‘rsatilishi;
25. Milliy operator (provayder) va abonent o‘zaro majburiyatlar bajarilishi uchun O‘zbekiston Respublikasining amaldagi qonun hujjatlariga va shartnoma shartlariga muvofiq javob beradi.
26. Milliy operator (provayder), agar majburiyatlarni bajarmaslik yengib bo‘lmaydigan kuch oqibati hisoblansa yoki abonentning aybiga ko‘ra yuz bergan bo‘lsa, abonent oldida javob bermaydi.
27. Aloqa harakatlarida tanaffuslar yuz bergan taqdirda (xizmatlar ko‘rsatilmasligi) milliy operator foydalanuvchiga abonent tomonidan buyurtmanoma berilgan kundan boshlab aloqadagi tanaffusning har bir kuni uchun ko‘rsatilmagan xizmatlar qiymatining 0,5 foizi miqdorida neustoyka (penya) to‘laydi, bunda penyaning umumiy miqdori ko‘rsatilmagan xizmatlar qiymatining 50 foizidan ortiq bo‘lmasligi kerak.
Keyingi tahrirga qarang.