O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Kapital qurilishda iqtisodiy islohotlarni yanada chuqurlashtirishning asosiy yo‘nalishlari to‘g‘risida” 2003-yil 6-maydagi PF-3240-son Farmonini bajarish yuzasidan hamda bozor munosabatlarini rivojlantirish, qurilishda narxlarni shakllantirish mexanizmini takomillashtirish, investitsiya jarayoni barcha qatnashchilarining pirovard natijalar, investitsiya loyihalarini amalga oshirish samaradorligi uchun javobgarligini oshirish maqsadida Vazirlar Mahkamasi qaror qiladi:
Obyektlarni qurish qiymatini shartnomaviy joriy narxlarda belgilash tartibi to‘g‘risidagi Vaqtinchalik nizom 1-ilovaga muvofiq;
Obyektlar qurilishining ikkinchi va keyingi yillarida shartnomaviy joriy narxlarda qurilish shartnomaviy qiymatini aniqlashtirish tartibi to‘g‘risidagi Vaqtinchalik nizom 2-ilovaga muvofiq tasdiqlansin.
O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi, Iqtisodiyot vazirligi, “Davarxitektqurilish” qo‘mitasi 2003-yil yakunlari bo‘yicha mazkur nizomlarga zarur o‘zgartirish va qo‘shimchalar to‘g‘risida Vazirlar Mahkamasiga takliflar kiritsinlar.
2. O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi, Monopoliyadan chiqarish va raqobatni rivojlantirish davlat qo‘mitasi, Iqtisodiyot vazirligi, “Davarxitektqurilish” qo‘mitasi markazlashtirilgan kapital qo‘yilmalar hisobiga moliyalashtiriladigan obyektlar qurilishida narxlarning sun’iy ravishda oshib ketishiga yo‘l qo‘ymagan holda ularning shakllantirilishi ustidan doimiy nazorat o‘rnatsinlar.
Keyingi tahrirga qarang.
birinchi moliyaviy yilda kapital qo‘yilmalar hajmlari va ularni sarflash yo‘nalishlari ko‘rsatilgan, qurilishning ikkinchi va keyingi yillari uchun ular aniqlashtirilgan holda qurilishning barcha davriga tuziladi hamda investitsiya loyihasining asosiy texnik-iqtisodiy ko‘rsatkichlarini aks ettiradi;
qurilishlarning O‘zbekiston Respublikasi Iqtisodiyot vazirligi va Moliya vazirligi bilan kelishilgan aniq ro‘yxati, o‘tkazilgan tanlov savdolari (tenderlar) va tuzilgan shartnomalar shartlari asosida qurilishning har bir yakka tartibdagi obyekti bo‘yicha investor (buyurtmachi) tomonidan tuziladi va tasdiqlanadi;
4. Obyektlar qurilishi uchun joriy narxlarni asoslangan holda belgilash uchun O‘zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo‘mitasi hamda Mehnat va aholini ijtimoiy muhofaza qilish vazirligi 2003-yilning III choragidan boshlab “Davarxitektqurilish” qo‘mitasining Narxlarni shakllantirish mintaqaviy markazlariga ularning so‘rovlariga ko‘ra mintaqalar bo‘yicha “qurilish” tarmog‘ida o‘rtacha ish haqining vujudga kelgan miqdorlari to‘g‘risida ma’lumotlar taqdim etsinlar.
5. O‘zbekiston Respublikasi Davlat arxitektura va qurilish qo‘mitasi kapital qurilishda narxlarni shakllantirishning smeta-normativ bazasini takomillashtirish va yangilashga doir chora-tadbirlar dasturini uch oy muddatda ishlab chiqsin va Vazirlar Mahkamasiga taqdim etsin.
6. O‘zbekiston Respublikasi Hukumatining 3-ilovaga muvofiq ayrim qarorlari o‘z kuchini yo‘qotgan deb hisoblansin hamda ayrimlariga o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritilsin.
7. O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi manfaatdor vazirliklar va idoralar bilan birgalikda bir oy muddatda Vazirlar Mahkamasiga O‘zbekiston Respublikasining qonun hujjatlariga mazkur qarordan kelib chiquvchi o‘zgartirish va qo‘shimchalar to‘g‘risida takliflar kiritsin.
8. Mazkur qarorning bajarilishini nazorat qilish O‘zbekiston Respublikasi Bosh vazirining birinchi o‘rinbosari K.N. To‘laganov va O‘zbekiston Respublikasi Bosh vazirining o‘rinbosari R.S. Azimov zimmasiga yuklansin.
1. Mazkur Nizom markazlashtirilgan manbalar (davlat kapital qo‘yilmalari) hisobiga qurilayotgan qurilish obyektlarining shartnomaviy joriy narxlardagi qiymatini aniqlash tartibini belgilab beradi.
2. Obyekt qurilishi bo‘yicha ishlar va xizmatlarning joriy narxlardagi shartnomaviy qiymati tanlov savdolari (tender) natijalari bo‘yicha shakllantiriladi.
3. Tanlov savdolari (tender)ni tashkil etish va o‘tkazish maqsadida obyekt qurilishi qiymati resurslarga xarajatlarni prognozlashtirilayotgan joriy narxlar va tariflarda kalkulatsiya qilishga asoslangan resurs usuli bo‘yicha hisoblab chiqiladi.
Bunda yangidan qurilayotgan, markazlashtirilgan manbalar (davlat kapital mablag‘lari) hisobiga moliyalashtirilayotgan obyektlar bo‘yicha bazaviy narxlardagi smeta hujjatlari tuzilmaydi, resurslar smetalari chiqarish tartibi saqlanib qoladi.
4. Obyekt qurilishining mazkur Nizomga muvofiq buyurtmachi tomonidan aniqlangan boshlang‘ich qiymati tanlov savdolari (tenderlar) o‘tkazishda yo‘nalish hisoblanadi va pudrat shartnomasi (kontrakt) tuzish uchun asos bo‘lib xizmat qilmaydi.
5. Tanlov savdolari boshlang‘ich qiymatni oshkor qilmasdan o‘tkazilgan taqdirda u tanlov savdolari (tender)ning ikkinchi bosqichigacha maxfiy axborot hisoblanadi.
6. Tanlov savdolari (tender)da ishtirok etayotgan pudratchi tashkilotlar tanlov taklifi narxini mazkur Nizomning 10-bandida nazarda tutilgan tartibda va pudrat ishlari bozori konyunkturasidan, shu jumladan ish haqiga xarajatlarni aniqlash imkoniyatidan, korxonada shakllangan mehnatga haq to‘lash shartlari va shaklidan kelib chiqqan holda mustaqil ravishda aniqlaydilar.
7. Talabgorning tanlov taklifi (oferta)da ko‘rsatilgan narxi maxfiy axborot hisoblanadi va tanlov savdolari (tender)ning ikkinchi bosqichigacha oshkor qilinmaydi.
8. Obyekt qurilishi boshlang‘ich qiymatini va talabgor narxini belgilangan davrgacha oshkor etishda aybdor bo‘lgan shaxslar O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlariga muvofiq javob beradilar.
Keyingi tahrirga qarang.
9. Obyekt qurilishining shartnomaviy joriy narxi talabgorlarning tanlovdagi narx bo‘yicha takliflaridan maqbul narxni tanlash asosida, buyurtmachining boshlang‘ich narxini va tanlov hujjatlari shartlarini hisobga olgan holda belgilanadi.
11. “Resurs usuli” bo‘yicha obyektning joriy narxlardagi qiymati quyidagi formula bo‘yicha aniqlanadi:
Kr — navbatdagi yilda qurilishda narx o‘sishining prognozlashtirilayotgan indeksidan kelib chiqib aniqlanadigan tavakkalchilik koeffitsiyenti.
12. Asbob-uskunalar, mebel va inventarga xarajatlar transport xarajatlarini hisobga olgan holda ishlab chiqaruvchi korxonalar (yetkazib beruvchilar)ning narxlari qo‘llanilgan holda spetsifikatsiyalar asosida yoki narxlar monitoringi asosida shakllantiriladigan ma’lumotlar banki bo‘yicha aniqlanadi.
13. Qurilish materiallari, buyumlar va konstruksiyalarga xarajatlar mazkur mintaqada shakllangan birlikka o‘rtacha narxlar qo‘llanilgan holda tender hujjatlari tarkibida ishlab chiqiladigan Yig‘ma resurs hisob-kitobiga muvofiq amaldagi ko‘rsatkichlar asosida quyidagi formula bo‘yicha aniqlanadi:
N — obyekt qurilishi uchun talab qilinadigan qurilish materiali (buyum, konstruksiya)ning alohida turi miqdori;
Har xil qurilish materiallari (buyumlar, konstruksiyalar)ning o‘rtacha qiymati tayyorlovchi zavodlarning ulgurji sotish narxlari, qurilish materiallari birjalari va yarmarkalaridagi narxlar, “Davarxitektqurilish” qo‘mitasi tomonidan chiqariladigan kataloglar, “Davarxitektqurilish” qo‘mitasining narx belgilash bo‘yicha mintaqaviy markazlari ma’lumotlari asosida aniqlanadi.
Qonun hujjatlari normalariga muvofiq belgilangan qurilish materiallari (buyumlar, konstruksiyalar) narxlari tayyorlovchi zavodlarning ulgurji narxlarini, idishlarga xarajatlarni, transport xarajatlarini, ta’minot-sotish tashkilotlarining ustama narxlarini o‘z ichiga oladi.
Keyingi tahrirga qarang.
Transport xarajatlarini “Davarxitektqurilish” qo‘mitasi tomonidan ishlab chiqilgan Yuklarni qurilish uchun tashishga hisob-kitob joriy narxlarini aniqlash bo‘yicha metodik tavsiyalar asosida hisoblab chiqish tavsiya qilinadi.
14. Ish haqi xarajatlari obyektning normativ mehnat sarfini bir kishi-soatning joriy qiymatiga (so‘mlarda) va ijtimoiy sug‘urtaga ajratmalar miqdorini hisobga oluvchi koeffitsiyentga ko‘paytirish yo‘li bilan quyidagi formula bo‘yicha aniqlanadi:
T – tender hujjatlari tarkibida yoki ishga tushirilgan obyektlarga o‘xshash kishi-soatlarda aniqlanadigan obyekt qurilishining normativ mehnat sarfi;
Sch — ishchilarning o‘rtacha soatlik ish haqi, obyekt qurilishi qiymatini hisoblab chiqishda mintaqa bo‘yicha quruvchilarning o‘rtacha statistik oylik ish haqi darajasidan kelib chiqib hisoblab chiqiladi;
Zms — oldingi 12 oy uchun statistika ma’lumotlari asosida bir oy uchun hisoblab chiqilgan mintaqa bo‘yicha quruvchilarning o‘rtacha yillik ish haqi, oyiga so‘m;
F — O‘zbekiston Respublikasi Mehnat va aholini ijtimoiy muhofaza qilish vazirligi ma’lumotlari bo‘yicha soatlarda ish vaqtining o‘rtacha oylik fondi.
15. Obyekt qurilishi qiymatini aniqlashda mashina va mexanizmlardan foydalanish xarajatlari qiymati joriy narxlarda quyidagi formula bo‘yicha qabul qilinadi:
Mashina va mexanizmlardan foydalanishning joriy narxlarini “Davarxitektqurilish” qo‘mitasining metodik tavsiyalari asosida aniqlash tavsiya qilinadi.
16. Pudratchining boshqa xarajatlari (Pp) zarur foydadan, shu jumladan pudrat ishlari (xizmatlar) bozori konyunkturasidan kelib chiqib shakllantiriladigan majburiy to‘lovlar va ajratmalardan iborat bo‘ladi.
Obyektning qurilish qiymatini aniqlashda pudratchining boshqa xarajatlari to‘g‘ridan to‘g‘ri xarajatlar summasining 20 foizigacha darajada qabul qilinishi mumkin.
Keyingi tahrirga qarang.
17. Buyurtmachining boshqa xarajatlari va sarflari (Pz) loyiha-qidiruv ishlari, ekspertiza, tanlov savdolari (tender) o‘tkazish, texnik nazorat xarajatlaridan, obyekt qurilishi bilan bog‘liq boshqa xarajatlardan iborat bo‘ladi.
18. Buyurtmachi obyekt qurilishi qiymati tarkibida obyekt qurilishini tashkil etish, unga xizmat ko‘rsatish, kuzatib borish, qurilishi tugallangan obyektni foydalanishga qabul qilib olish, shuningdek obyekt qurilishi jarayonida pudratchi tashkilotga berilgan bank kreditlari bo‘yicha foizlar to‘lash bilan bog‘liq boshqa xarajatlarni ham hisobga olishi kerak.
Keyingi tahrirga qarang.
19. Buyurtmachining boshqa xarajatlari obyekt qurilishi qiymatini shakllantirishda belgilangan miqdorlarda obyektning shartnomaviy qiymatiga kiritiladi.
20. O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi, Iqtisodiyot vazirligi, Monopoliyadan chiqarish va raqobatni rivojlantirish davlat qo‘mitasi, “Davarxitektqurilish” qo‘mitasi markazlashtirilgan manbalar (davlat kapital qo‘yilmalari) hisobiga moliyalashtiriladigan obyektlar qurilishining boshlang‘ich narxlari shakllantirilishi bo‘yicha doimiy monitoringni amalga oshiradilar.
Keyingi tahrirga qarang.
21. Obyekt qurilishi muddati bir kalendar yildan ortiq bo‘lganda ikkinchi yilga va keyingi yillarga shartnomaviy narx Obyektlar qurilishining ikkinchi va keyingi yillarida shartnomaviy joriy narxlarda qurilish shartnomaviy qiymatini aniqlashtirish tartibi to‘g‘risidagi Vaqtinchalik nizomga muvofiq aniqlanadi.
1. Mazkur Nizom tanlov savdolari (tender) natijasida joriy narxlarda tuzilgan pudrat shartnomalari (kontrakt) bo‘yicha markazlashtirilgan manbalar (davlat kapital qo‘yilmalari) hisobiga qurilayotgan qurilish obyektlarining ikkinchi va keyingi yillar uchun shartnomaviy joriy narxlarini aniqlashtirish tartibini nazarda tutadi.
2. Tanlov savdolari (tender) natijalari bo‘yicha tuzilgan obyektning qurilishini amalga oshirish pudrat shartnomasiga (kontraktga), ish hajmlari bosqichlar va bajarish muddatlari bo‘yicha bo‘lingan holda, ishlarni amalga oshirish jadvali ilova qilinadi.
Har yili hisobot yili tugashi bilan buyurtmachi tomonidan pudratchi tashkilot bilan birgalikda prognoz qilinayotgan yil va keyingi yillar uchun bajarilayotgan ishlarning (xizmatlarning) kontrakt bo‘yicha qoldiq qiymati aniqlanadi.
Qurilishning titul ro‘yxatini shakllantirish va kapital qo‘yilmalarning obyektlar bo‘yicha limitlarini aniqlash mazkur Nizomga muvofiq shartnomalarda belgilangan obyekt qurilishining davom etish muddatlari va qiymatiga qat’iy muvofiq bo‘lishi zarur.
Ikkinchi va keyingi yillar uchun qurilishning titul ro‘yxatlariga o‘zgartirishlar pudrat shartnomasi (kontrakt) asosida kiritiladi.
3. Narx omillari bo‘yicha indeksatsiya qilinishi lozim bo‘lgan ikkinchi yil uchun pudrat ishlari (xizmatlar) qiymati buyurtmachilar va pudratchi tashkilotlar tomonidan quyidagi formula bo‘yicha aniqlanadi:
O1 – ishlarni bajarish jadvaliga muvofiq qurilishning birinchi yilidagi pudrat ishlari hajmining joriy narxlardagi qiymati;
K1 – pudrat shartnomasi (kontrakt) tuzilgan vaqtda belgilangan obyekt qiymatiga nisbatan hisoblab chiqiladigan obyekt qurilishining ikkinchi yili uchun shartnomaviy narx o‘zgarishini hisobga oluvchi koeffitsiyent.
Narx omillari bo‘yicha indeksatsiya qilinishi lozim bo‘lgan uchinchi yil uchun pudrat ishlari (xizmatlar) qiymati buyurtmachilar va pudratchi tashkilotlar tomonidan quyidagi formula bo‘yicha aniqlanadi:
O1 va O2 – ishlarni bajarish jadvaliga muvofiq qurilishning birinchi va ikkinchi yillari uchun pudrat ishlari hajmining joriy narxlardagi qiymati;
K2 – pudrat shartnomasi (kontrakt) tuzilgan vaqtda belgilangan obyektning qiymatiga nisbatan hisoblab chiqiladigan obyekt qurilishining uchinchi yili uchun shartnomaviy narx o‘zgarishini hisobga oluvchi koeffitsiyent.
4. K koeffitsiyentni — qurilishning ikkinchi yili (va keyingi yillari) uchun shartnomaviy narx o‘zgarishini aniqlash buyurtmachi va pudratchi bilan birgalikda quyidagi asosiy narx shakllantiruvchi komponentlar asosida aniqlanadi:
Keyingi tahrirga qarang.
Bunda komponentlar va asosiy qurilish materiallarining turlari har bir muayyan obyekt bo‘yicha, pudrat shartnomasi (kontrakt) tuzilgan paytdagi obyektni qurish qiymatining kamida 70 foizini tashkil etadigan asosiy narx shakllantiruvchi komponentlarni hisobga olgan holda tanlanadi.
5. Mazkur Nizomga muvofiq aniqlangan pudrat ishlari (xizmatlar) qiymati ushbu qurilish obyekti bo‘yicha tanlov savdolari (tender) o‘tkazgan tanlov komissiyasi tomonidan ko‘rib chiqiladi va tasdiqlanadi.
6. O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi, Iqtisodiyot vazirligi, “Davarxitektqurilish” qo‘mitasi, Monopoliyadan chiqarish va raqobatni rivojlantirish davlat qo‘mitasi obyektlar markazlashtirilgan manbalar (davlat kapital qo‘yilmalari) hisobiga qurilganda ikkinchi yilga (va keyingi yillarga) qurilishning shartnomaviy joriy narxi aniqlashtirilishi ustidan doimiy monitoringni amalga oshiradilar.
Keyingi tahrirga qarang.
7. Mazkur Nizomga rioya etilishi va obyekt qurilishining keyingi yillari uchun shartnomaviy narxlar to‘g‘ri aniqlanishi uchun javobgarlik qonun hujjatlariga muvofiq pudrat shartnomasi (kontrakt) tuzgan buyurtmachi bilan pudratchi tashkilotlar zimmasiga yuklanadi.
O‘zaro hisob-kitob qilishda narxni shakllantiruvchi asosiy omillar va boshqa hisoblab chiqiladigan ko‘rsatkichlar asossiz qo‘llanilishi natijasida ikkinchi yilga va keyingi yillarga obyektlar qurilishi qiymati oshirib yuborilishi hollari aniqlangan taqdirda oshirib yuborilgan summa qonun hujjatlarida belgilangan tartibda respublika budjetida tiklanadi.
Keyingi tahrirga qarang.
1. Vazirlar Mahkamasining “1992-yil kapital qurilish prognozi to‘g‘risida” 1992-yil 12-martdagi 126-son qarorining 7-bandi.
Keyingi tahrirga qarang.
2. Vazirlar Mahkamasining “Kapital qurilishda iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” 1998-yil 3-sentabrdagi 375-son qaroriga 8-ilova.
1. Vazirlar Mahkamasining 1999-yil 5-fevraldagi 54-son qarori bilan tasdiqlangan Mahsulot (ishlar, xizmatlar)ni ishlab chiqarish va sotish xarajatlari tarkibi hamda moliyaviy natijalarni shakllantirish tartibi to‘g‘risidagi Nizomning (O‘zbekiston Respublikasi QT, 1999-y., 2-son, 9-modda) “Ishlab chiqarish tusidagi boshqa xarajatlar” 1.5-kichik bo‘limiga quyidagi mazmundagi 1.5.10-band qo‘shilsin:
“1.5.10. Obyektlarni davlat kapital qo‘yilmalari hisobiga qurishda qurilish tavakkalchiliklarini sug‘urta qilish bilan bog‘liq xarajatlar”.
2. Vazirlar Mahkamasining 1999-yil 20-dekabrdagi 532-son qarori bilan tasdiqlangan Obyektlarni davlat mablag‘lari va Hukumat kafolati ostidagi kreditlar hisobiga barpo etishda qurilish tavakkalchiliklarini majburiy sug‘urta qilish to‘g‘risidagi Nizomning (O‘zbekiston Respublikasi QT, 1999-y., 12-son, 70-modda) I bo‘limiga quyidagi mazmundagi 6-1-band qo‘shilsin:
“6-1. Obyektlarni davlat kapital qo‘yilmalari hisobiga barpo etishda qurilish tavakkalchiliklarini sug‘urta qilish qurilish tavakkalchiliklarini majburiy sug‘urta qilish xarajatlarini obyekt qurilishining umumiy qiymatiga kiritgan holda amalga oshiriladi”.
3. Vazirlar Mahkamasining “Kapital qurilishda iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirishga doir qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida” 2000-yil 5-avgustdagi 305-son qarorida (O‘zbekiston Respublikasi QT, 2000-y., 8-son, 48-modda):
“Mazkur band birinchi xatboshining amal qilishi ular bo‘yicha shartnomalar (kontraktlar) tanlov savdolari (tenderlar) natijalariga ko‘ra tuzilgan qurilish obyektlariga tatbiq etilmaydi”;
qarorga 4-ilova (Obyektlar qurilishini loyihalash hujjatlarini ishlab chiqish bilan ayni bir vaqtda amalga oshirish tartibi to‘g‘risidagi Nizom)ning 15-bandi o‘z kuchini yo‘qotgan deb hisoblansin.