Keyingi tahrirga qarang.
Sud buyrug‘i berish to‘g‘risidagi ishlarni ko‘rishda O‘zbekiston Respublikasi Xo‘jalik protsessual kodeksi normalarini to‘g‘ri va bir xilda qo‘llanilishini ta’minlash maqsadida, “Sudlar to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonunining 47-moddasini qo‘llab, O‘zbekiston Respublikasi Oliy xo‘jalik sudi Plenumi qaror qiladi:
Keyingi tahrirga qarang.
1. Xo‘jalik sudlarining e’tibori sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi ishlar O‘zbekiston Respublikasining Xo‘jalik protsessual kodeksi (bundan buyon matnda XPK deb yuritiladi)da belgilangan qoidalarga qat’iy rioya etilgan holda O‘zbekiston Respublikasining Fuqarolik kodeksi, Soliq kodeksi (bundan buyon matnda Soliq kodeksi deb yuritiladi), “Lizing to‘g‘risida”gi Qonun va boshqa qonun hujjatlari asosida ko‘rilishiga qaratilsin.
Keyingi tahrirga qarang.
2. Sudlar nazarda tutishlari lozimki, XPKning 103-moddasida nazarda tutilgan sud buyrug‘i berish bo‘yicha talablarning ro‘yxati tugal hisoblanadi va u kengaytirilgan tarzda talqin qilinmaydi.
Keyingi tahrirga qarang.
2.1. Agar sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi arizada talab XPK 103-moddasining 1-bandiga asosan qo‘yilgan bo‘lsa, soliq qarzining miqdori qonun hujjatlarida belgilangan eng kam miqdordan oz bo‘lmasligi, shuningdek talabda qarzni undirishni qarzdorning mol-mulkiga qaratish so‘ralgan bo‘lishi lozim.
Agar qarzdorlik miqdori qonun hujjatlarida belgilangan miqdordan kam bo‘lsa, shuningdek arizada qarzni undirishni qarzdorning mol-mulkiga qaratish to‘g‘risida talab qo‘yilmagan bo‘lsa, sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi arizani qabul qilish XPK 107-moddasi birinchi qismining 1-bandiga asosan rad etiladi.
Sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi talab XPK 103-moddasining 1-bandiga asosan qo‘yilgan holda, qarzdor tomonidan qarzdorlikning tan olinishi talab etilmaydi.
Keyingi tahrirga qarang.
2.2. O‘zbekiston Respublikasi Uy-joy kodeksi 133-moddasining birinchi qismiga muvofiq kommunal xizmatlar uchun majburiy to‘lovlar sovuq va issiq suv ta’minoti, suvni chiqarib yuborish (kanalizatsiya), elektr ta’minoti, gaz ta’minoti, isitish (issiqlik ta’minoti), qattiq va suyuq maishiy chiqindilarni olib chiqish uchun to‘lanadigan to‘lovlardan iboratdir.
O‘zbekiston Respublikasining “Aloqa to‘g‘risida”gi Qonuni 2-moddasining birinchi qismiga ko‘ra aloqa sohasidagi munosabatlarning obyektlari pochta jo‘natmalarini qabul qilib olish, tashish va ko‘rsatilgan joyga yetkazib berish vositalarining yig‘indisi bo‘lgan pochta aloqasi tarmoqlaridan hamda bir yoki bir nechta uzatish turlarini: telefon, telegraf, faksimil uzatishlarni, hujjatli xabarlarning boshqa turlari ma’lumotlarini uzatishni, televideniye va radioeshittirish dasturlarini translatsiya qilishni ta’minlovchi telekommunikatsiyalar vositalari yig‘indisi bo‘lgan telekommunikatsiyalar tarmoqlaridan iborat.
Aloqa xizmatlari to‘lovlari bo‘yicha qarzdorlikni undirish haqidagi ariza qarzdorlik summasi hisobga olish priborlari ko‘rsatkichlari bilan aniqlangan holdagina sud buyrug‘i tartibida ko‘rib chiqilishi mumkin.
Sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi talab XPK 103-moddasining 11-bandiga asosan bildirilganda, qarzdor tomonidan qarzdorlikning tan olinishi talab etilmaydi.
Keyingi tahrirga qarang.
2.3. Sudlar shuni e’tiborga olishlari lozimki, XPK 103-moddasining 2-bandiga asosan berilgan sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi arizada debitorlik qarzni qarzdorning mol-mulkidan undirish to‘g‘risida talab qo‘yilishi mumkin emas. Bunday talab bildirilganda, arizani qabul qilish XPK 107-moddasi birinchi qismining 1-bandiga asosan rad etiladi.
XPK 103-moddasining 2-bandiga asosan qarzdorlikni undirish to‘g‘risida talab qo‘yilganda qarzdorlik qarzdor tomonidan hujjatlar asosida tan olingan bo‘lishi lozim.
Keyingi tahrirga qarang.
2.4. XPK 103-moddasining 4-bandiga asosan berilgan arizada faqat lizingga berilgan mol-mulkni talab qilib olish to‘g‘risida talab qo‘yilishi mumkin. Agar arizada lizingga berilgan mol-mulkni talab qilib olish to‘g‘risidagi talabdan tashqari lizing to‘lovlarini undirish to‘g‘risidagi talab ham bildirilgan bo‘lsa, arizani qabul qilish XPK 107-moddasi birinchi qismining 1-bandiga asosan rad etiladi.
Keyingi tahrirga qarang.
Lizing beruvchi tomonidan o‘z mol-mulkini talab qilib olish haqida talab qo‘yilganda lizing oluvchi tomonidan lizing shartnomasi bo‘yicha qarzdorlikni tan olinishi talab etilmaydi.
Keyingi tahrirga qarang.
3. Sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi ariza XPKning 23, 26—28, 32-moddalarida nazarda tutilgan sudlovga taalluqlilik va tegishlilikning umumiy qoidalariga amal qilgan holda beriladi.
Keyingi tahrirga qarang.
3.1. Sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi ariza yuridik shaxs maqomiga ega bo‘lmagan kreditor tomonidan yoki yuridik shaxs maqomiga ega bo‘lmagan qarzdorga nisbatan berilganda, arizani qabul qilish XPK 117-moddasi birinchi qismining 1-bandiga mos holda rad etiladi.
Keyingi tahrirga qarang.
3.2. Ariza bilan yuridik shaxsning alohida bo‘linmasi (filiali, vakolatxonasi) yuridik shaxs nomidan ishonchnoma asosida murojaat etsa, sud arizani qabul qilishni rad etishga haqli emas.
Bunda talab qilinayotgan summa (talab qilib olinayotgan mol-mulk) alohida bo‘linma (filial, vakolatxona) foydasiga emas, balki manfaatlari ko‘zlanib harakat qilinayotgan yuridik shaxs foydasiga undiriladi.
4. XPK 104-moddasining birinchi qismi talablariga ko‘ra sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi ariza xo‘jalik sudiga yozma shaklda beriladi.
Keyingi tahrirga qarang.
Ariza axborot tizimi orqali elektron shaklda berilganda arizani yozma shaklda berish haqidagi talabga rioya etilgan hisoblanadi.
5. Sudlarga tushuntirilsinki, sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi ariza bilan kreditor yoki uning vakili murojaat qilishi mumkin. Biroq, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Elektr energiyasidan foydalanganlik uchun hisob-kitob qilish mexanizmini tubdan takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” 2004-yil 1-noyabrdagi 511-sonli qaroriga asosan yuridik shaxslar tomonidan iste’mol qilingan elektr energiyasi uchun muddati o‘tkazib yuborilgan qarzdorlikni undirishni mol-mulkka qaratish to‘g‘risidagi arizalar bilan sudga murojaat qilish vakolati davlat soliq xizmati organlariga yuklatilgan. Bunday hollarda davlat soliq xizmati organlari kreditor hisoblanmasligini inobatga olib, sud buyrug‘ida kreditor sifatida tegishli energiya ta’minoti korxonasi ko‘rsatiladi hamda qarzdorlik energiya ta’minoti korxonasi foydasiga undiriladi.
6. Sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi arizaning mazmuni XPK 104-moddasining ikkinchi qismi talablariga mos kelishi lozim, aks holda arizani qabul qilish XPK 107-moddasi birinchi qismining 2-bandiga asosan rad etiladi.
Keyingi tahrirga qarang.
7. Sudlar e’tiborga olishlari kerakki, sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi arizaga kreditorning talabini tasdiqlovchi hujjatlar ilova qilinishi lozim.
7.1. Soliqlar va boshqa majburiy to‘lovlar bo‘yicha qarzdorlikni undirishni tashkilotlar va fuqarolarning mol-mulkiga qaratish to‘g‘risidagi arizaga quyidagi hujjatlar ilova qilinishi lozim:
soliq to‘lovchining bank hisobvaraqlarida pul mablag‘lari yo‘qligi to‘g‘risidagi bank ma’lumotnomasi;
soliq tekshiruvi natijalari bo‘yicha (bunday tekshiruv o‘tkazilgan taqdirda) soliq qarzi to‘g‘risidagi ma’lumotnoma;
soliq to‘lovchining oxirgi hisobot davriga doir buxgalteriya balansining nusxasi, bundan moliyaviy hisobotni taqdim etish muddati kelmagan, yangi tashkil etilgan yuridik shaxslar mustasno. Bunday holatda davlat soliq xizmati organi sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi arizada yuridik shaxs yangi tashkil etilganligi sababli moliyaviy hisobotni taqdim etish muddati kelmaganligi haqidagi ma’lumotni aks ettirishi yoki ushbu holatni tasdiqlovchi hujjatni unga ilova qilishi kerak.
Iste’mol qilingan elektr energiyasi uchun muddati o‘tkazib yuborilgan to‘lovlarni undirishni qarzdorning mol-mulkiga qaratish to‘g‘risidagi davlat soliq xizmati organining arizasiga quyidagi hujjatlar ilova qilinishi lozim:
iste’mol qilingan elektr energiyasi uchun muddati o‘tkazib yuborilgan to‘lovlar bo‘yicha qarzni qoplash to‘g‘risidagi talabnoma;
elektr tarmoqlari korxonasi bilan iste’molchi (qarzdor) o‘rtasida tuzilgan elektr ta’minoti shartnomasining asli yoki nusxasi;
elektr tarmoqlari korxonasi tomonidan iste’molchining bankdagi hisob raqamiga to‘lov talabnomasi qo‘yilganligini tasdiqlovchi dalil.
Keyingi tahrirga qarang.
7.2. Kommunal xizmatlar va aloqa xizmatlari to‘lovlari bo‘yicha qarzdorlikni undirish uchun sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi arizaga quyidagi hujjatlar ilova qilinishi lozim:
xizmat ko‘rsatilganligini tasdiqlovchi hujjatlar (hisob-faktura, hisobga olish priborlari ko‘rsatkichlari aks ettirilgan ma’lumot, qabul qilish-topshirish dalolatnomasi, to‘lov talabnomasi va boshqalar).
Keyingi tahrirga qarang.
7.3. Hujjatlar asosida tan olingan debitorlik qarzni undirish uchun sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi arizaga quyidagi hujjatlar ilova qilinishi lozim:
tovarlar yetkazilganligi, ishlar bajarilganligi, xizmatlar ko‘rsatilganligini tasdiqlovchi hujjatlar;
qarzdorlik tan olinganligini tasdiqlovchi hujjatlar (solishtirish dalolatnomasi, yozishmalar va h. k.)ning asli.
7.4. Lizing beruvchi tomonidan lizing oluvchidan o‘z mol-mulkini talab qilib olish uchun sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi arizaga quyidagi hujjatlar ilova qilinishi lozim:
Keyingi tahrirga qarang.
7.5. Sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi arizaga kreditorning talabini tasdiqlovchi boshqa hujjatlar ham ilova qilinishi mumkin.
Sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi arizaga arz qilingan talabni tasdiqlovchi hujjatlar ilova qilinmagan taqdirda, uni qabul qilish XPK 107-moddasi birinchi qismining 3-bandiga asosan rad etiladi.
Keyingi tahrirga qarang.
7.6. Agar qonunda yoxud shartnomada nizoni sudgacha hal qilish (talabnoma yuborish) tartibiga rioya qilinishi belgilangan bo‘lsa, sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi arizaga ushbu tartibga rioya qilinganligini tasdiqlovchi dalillar ilova qilinishi kerak. Bunday dalillar ilova qilinmagan taqdirda, ariza XPK 118-moddasi birinchi qismining 6-bandiga mos holda qaytariladi.
Keyingi tahrirga qarang.
8. Sudlar shuni inobatga olishlari kerakki, qonun hujjatlari talabiga ko‘ra notarial tasdiqlanishi va (yoki) davlat ro‘yxatidan o‘tkazilishi shart bo‘lgan bitimlar asosida vujudga kelgan qarzdorlikni undirish yoki mol-mulkni talab qilib olish bo‘yicha sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi arizaga ushbu talablarga rioya etilganligini tasdiqlovchi dalillar ilova qilinishi lozim, aks holda sud buyrug‘ini berish XPK 109-moddasi ikkinchi qismining 2-bandiga asosan rad etiladi. Ushbu tartib g‘aznachilikdan ro‘yxatdan o‘tkazish majburiy bo‘lgan shartnomalarga nisbatan ham tatbiq etiladi.
Keyingi tahrirga qarang.
9. XPKning 105-moddasiga muvofiq arizachi (kreditor) sud buyrug‘ini berish to‘g‘risida ariza berganida qarzdorga arizaning nusxasini topshirishi shart. Qarzdor — yuridik shaxsga sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi arizaning nusxasi topshirilganligining dalili bo‘lib, uning rahbari yoki xodimining muhr (shtamp) bilan tasdiqlangan imzosi, qarzdor — fuqaroga esa uning shaxsiy imzosi hisoblanadi. Ushbu tartibga rioya qilinmagan taqdirda, sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi arizani qabul qilish XPK 107-moddasi birinchi qismining 4-bandiga asosan rad etiladi.
Keyingi tahrirga qarang.
10. XPK 106-moddasining birinchi qismiga ko‘ra sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi ariza uchun sudga da’vo arizasi bilan umumiy tartibda murojaat qilinganda nizolashilayotgan summa asosida hisoblab chiqilgan stavkaning ellik foizi miqdorida davlat boji to‘lanadi.
Soliq kodeksining 330-moddasiga asosan xo‘jalik sudlarida davlat bojini to‘lashdan ozod qilingan shaxslar sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi arizalar bo‘yicha ham davlat bojini to‘lashdan ozod etiladilar.
Keyingi tahrirga qarang.
10.1. XPK 106-moddasining ikkinchi qismiga ko‘ra sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi arizani qabul qilish rad etilgan taqdirda, undiruvchi to‘lagan davlat boji undiruvchi tomonidan qarzdorga umumiy tartibda da’vo arizasi berilganda to‘lanishi lozim bo‘lgan davlat boji hisobiga o‘tkaziladi.
Keyingi tahrirga qarang.
Sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi arizani qabul qilish rad etilgan taqdirda, davlat bojini qaytarish masalasi kreditorning arizasiga asosan hal etiladi. Bunday holda sud kreditorning da’vo bilan umumiy tartibda murojaat qilgan yoki qilmaganligini aniqlashi lozim.
Agar kreditor tomonidan umumiy tartibda da’vo arizasi taqdim etilgan bo‘lsa, davlat boji to‘lanishi lozim bo‘lgan boj hisobiga o‘tkaziladi, aks holda to‘langan davlat boji qaytariladi.
10.2. Soliq kodeksi 337-moddasi yigirma beshinchi qismining mazmuniga ko‘ra sud buyrug‘i bekor qilingan taqdirda, kreditor tomonidan to‘langan davlat boji qaytarilmaydi. Kreditor tomonidan sudga umumiy tartibda da’vo arizasi berilgan taqdirda, u to‘lanishi lozim bo‘lgan davlat boji hisobiga olinadi, murojaat qilinmagan taqdirda esa, to‘langan davlat boji bo‘yicha xarajat uning zimmasida qoldiriladi.
Keyingi tahrirga qarang.
10.3. Sudlar inobatga olishlari lozimki, kreditor tomonidan oldindan davlat boji to‘lanmasdan taqdim etilgan ariza bo‘yicha berilgan sud buyrug‘i bekor qilinganda, qarzdordan undirilgan davlat boji uning arizasiga asosan qaytariladi.
10.4. Sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi arizani qabul qilish XPK 117-moddasi birinchi qismining 1-bandiga mos ravishda rad etilganda, ariza XPK 118-moddasi birinchi qismining 5, 6, 9-bandlariga mos holda qaytarilganda, shuningdek, sud buyrug‘ini berish XPK 109-moddasining ikkinchi qismiga asosan rad etilganda kreditor tomonidan to‘langan davlat boji qarzdorga nisbatan umumiy tartibda kreditor tomonidan da’vo taqdim etilganda to‘lanishi lozim bo‘lgan boj hisobiga o‘tkaziladi.
Keyingi tahrirga qarang.
Agar kreditor sudga da’vo arizasi bilan murojaat qilmagan bo‘lsa, davlat boji faqat Soliq kodeksining 342-moddasida nazarda tutilgan hollarda qaytariladi.
Keyingi tahrirga qarang.
11. Agar sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi arizaga pochta xarajatlari to‘langanligini tasdiqlovchi hujjat ilova qilinmagan bo‘lsa, ariza XPK 118-moddasi birinchi qismining 5-bandiga mos holda qaytariladi.
Keyingi tahrirga qarang.
12. Sudlar inobatga olishlari kerakki, agar sud buyrug‘i berilgunga qadar kreditordan sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi arizani qaytarish yoki talabdan voz kechish haqida ariza berilgan bo‘lsa, sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi ariza XPK 118-moddasining 9-bandiga mos holda qaytariladi.
Keyingi tahrirga qarang.
Sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi arizaning qaytarilganligi kreditorning sudga bunday ariza bilan qayta murojaat etishiga to‘sqinlik qilmaydi.
13. Sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi arizani qabul qilishni rad etish yoki qaytarish to‘g‘risida ajrim chiqariladi. Mazkur ajrim ustidan shikoyat qilinishi mumkin.
14. XPK 108-moddasining birinchi qismiga ko‘ra qarzdor unga sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi arizaning nusxasi topshirilgan paytdan boshlab o‘n kunlik muddatda xo‘jalik sudiga kreditor talablariga qarshi e’tirozlarini tasdiqlovchi hujjatlar ilova qilingan yozma fikrini taqdim etishga haqli.
XPKning 108-moddasida qarzdor yozma fikrining shakli va mazmuniga nisbatan muayyan talablar belgilanmaganligi sababli u erkin shaklda bayon etilishi mumkin. Biroq yozma fikrda arizadagi talabga munosabat bildirilgan bo‘lishi kerak. Yozma fikr axborot tizimi orqali elektron shaklda ham yuborilishi mumkin.
Sudlar inobatga olishlari lozimki, XPK 108-moddasining birinchi qismida belgilangan o‘n kunlik muddat sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi arizaning nusxasi qarzdorga topshirilgan kundan boshlab hisoblanadi. Agar arizaning nusxasi topshirilganligini tasdiqlovchi hujjatda bunday sana ko‘rsatilmagan bo‘lsa, o‘n kunlik muddat ushbu ariza sudga kelib tushgan kundan boshlab hisoblanadi.
XPKda sud buyrug‘ini berish muddati ko‘rsatilmaganligi bois u yozma fikrni taqdim etish uchun qarzdorga berilgan o‘n kunlik muddat tugaganidan keyingi kundan yoki bildirilgan talabga qarzdorning roziligi haqidagi yozma fikri kelib tushganidan keyingi kundan kechiktirmasdan beriladi.
Sudlarga tushuntirilsinki, agar sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi ariza yozma fikrni taqdim etish uchun berilgan o‘n kunlik muddat o‘tganidan keyin sudga kelib tushgan bo‘lsa, sud buyrug‘i ariza sudga kelib tushganidan keyingi kundan kechiktirmasdan beriladi.
Keyingi tahrirga qarang.
15. XPK 109-moddasining birinchi qismiga ko‘ra sudya sud buyrug‘ini ishni sudda muhokama qilmasdan, qarzdor va undiruvchini chaqirmasdan hamda ularning tushuntirishlarini eshitmasdan beradi.
Keyingi tahrirga qarang.
Shu munosabat bilan sudlar sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi arizalar va ularga ilova qilingan hujjatlarni puxta o‘rganishlari, ularning qonun hujjatlari talablariga to‘liq javob berishini aniqlashlari lozim.
15.1. XPK 109-moddasining ikkinchi qismiga ko‘ra, agar qarzdor bildirilgan talabga rozi bo‘lmasa, huquq to‘g‘risidagi mavjud nizo taqdim etilgan hujjatlar asosida hal etib bo‘lmaydi deb hisoblansa, sudya sud buyrug‘ini berishni rad etadi.
Sud buyrug‘ini berishni rad etish to‘g‘risida ajrim chiqariladi. Mazkur ajrim ustidan shikoyat qilinishi mumkin.
Sudlar sud buyrug‘ini berishni rad etish to‘g‘risidagi ajrimda kreditorning o‘sha talab bo‘yicha umumiy tartibda da’vo taqdim etish huquqi mavjudligini tushuntirishlari lozim. Sud buyrug‘ini berishni rad etish to‘g‘risidagi ajrim ustidan berilgan apellatsiya yoki kassatsiya shikoyatlari XPKning 172, 191-moddalari tartibida hal etiladi. Ajrim apellatsiya yoki kassatsiya instansiyasi sudlari tomonidan bekor qilingan taqdirda, ish hal qilish uchun birinchi instansiya sudiga yuboriladi.
Keyingi tahrirga qarang.
16. Sudlar shuni inobatga olishlari lozimki, sud buyrug‘ining mazmuni XPK 110-moddasining birinchi qismi talablariga mos kelishi, shuningdek unda qarzdordan undiruvchi foydasiga undirilishi lozim bo‘lgan sud xarajatlarining summasi ham ko‘rsatilishi kerak.
Sud buyrug‘i ikkita asl nusxada imzolanadi, ulardan biri ishda qoladi, boshqasi sudning gerbli muhri bilan tasdiqlanadi va undiruvchiga beriladi (yuboriladi). Qarzdorga sud buyrug‘ining nusxasi yuboriladi.
Keyingi tahrirga qarang.
Keyingi tahrirga qarang.
17. Sud buyrug‘i apellatsiya, kassatsiya instansiyalarida, nazorat tartibida va yangi ochilgan holatlar bo‘yicha qayta ko‘rilmaydi. Shu bois sud buyrug‘i ustidan berilgan apellatsiya yoki kassatsiya shikoyati, yangi ochilgan holatlar bo‘yicha qayta ko‘rish to‘g‘risidagi arizani qabul qilish XPK 117-moddasi birinchi qismining 1-bandiga mos holda rad etiladi. Agar shikoyat yoki ariza ish yuritishga qabul qilingan bo‘lsa, u bo‘yicha ish yuritish XPK 86-moddasining 1-bandiga mos holda tugatiladi.
Keyingi tahrirga qarang.
18. Sud buyrug‘i ijro hujjati kuchiga ega bo‘lganligi sababli uni ijroga taqdim etishning o‘tkazib yuborilgan muddatini tiklash va dublikatini berish, uning ijrosini kechiktirish yoki uni bo‘lib-bo‘lib ijro etish, ijro etish usulini va tartibini o‘zgartirish, shuningdek qaytarma ijrosi to‘g‘risidagi masalalarni hal etishda sudlar XPKning 215 — 220-moddalariga amal qilishlari lozim.
Keyingi tahrirga qarang.
19. Sudlar XPK 103-moddasining 1-bandiga asosan berilgan sud buyrug‘i ijrosini kechiktirish yoki bo‘lib-bo‘lib ijro etish haqidagi masalani hal etishda O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi yoki u vakolat bergan organ tomonidan soliqlar va boshqa majburiy to‘lovlarning qaysi turlari, summalari hamda ularning to‘lovi qanday muddatga kechiktirilganligi va (yoki) bo‘lib-bo‘lib to‘lashga ruxsat etilganligini aniqlashlari kerak.
Keyingi tahrirga qarang.
20. XPK 111-moddasining birinchi qismiga ko‘ra, agar qarzdor sud buyrug‘i berilgan kundan e’tiboran o‘n kunlik muddatda sud buyrug‘ini bekor qilish to‘g‘risida ariza bersa, sudya buyruqni bekor qiladi.
Sud buyrug‘ini bekor qilish to‘g‘risidagi arizaning shakli va mazmuniga nisbatan XPKda muayyan talablar belgilanmagan. Shundan kelib chiqib, ariza erkin shaklda bayon etilishi mumkin, ammo unda sud buyrug‘ini bekor qilish sabablari ko‘rsatilgan, shuningdek unga ushbu sabablarni tasdiqlovchi hujjatlar ilova qilingan bo‘lishi kerak. Sud buyrug‘ini bekor qilish to‘g‘risidagi ariza axborot tizimi orqali elektron shaklda ham berilishi mumkin.
XPKda sud buyrug‘ini bekor qilish to‘g‘risidagi arizani ko‘rib chiqish muddati nazarda tutilmaganligi sababli, u sudga kelib tushganidan keyingi kundan kechiktirilmasdan, sudda muhokama qilinmasdan, qarzdor va undiruvchi chaqirtirilmasdan hamda ularning tushuntirishlari eshitilmasdan ko‘rib chiqiladi. Arizani ko‘rib chiqish natijasi bo‘yicha ajrim chiqariladi. Ajrimda kreditorning sudga umumiy tartibda murojaat qilish huquqi tushuntiriladi.
Agar ariza belgilangan muddat o‘tganidan keyin taqdim etilgan bo‘lib, muddatni tiklash to‘g‘risida iltimosnoma berilmagan bo‘lsa, bu holat uni rad etish uchun asos bo‘ladi.
Agar ariza XPKning 111-moddasida nazarda tutilgan muddat o‘tkazib yuborilgan holda berilgan bo‘lsa va muddatning o‘tkazilishi sabablari iltimosnoma asosida uzrli deb topilsa, sudya muddatni tiklab, sud buyrug‘ini bekor qilishga haqli.
XPKda o‘tkazilgan muddatni tiklashning uzrli sabablari ro‘yxati nazarda tutilmaganligi bois, sudlar muddatni tiklash masalasini hal etishda iltimosnomada keltirilgan sabablarni o‘rganib, ularga o‘z ichki ishonchlari asosida baho berishlari lozim.
Agar o‘n kunlik muddatning o‘tkazib yuborilganligi uzrsiz deb topilsa, buyruqni bekor qilishni rad etish haqida ajrim chiqariladi. Mazkur ajrim ustidan shikoyat qilinishi mumkin.
Keyingi tahrirga qarang.
21. Sudlar e’tiborga olishlari kerakki, XPKning 107-moddasida nazarda tutilgan asoslar bo‘yicha sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi arizani qabul qilishni rad etish, shuningdek 109-moddasi ikkinchi qismining 2-bandi bo‘yicha sud buyrug‘ini berishni rad etish masalalari sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi ariza kelib tushgan kundan boshlab besh kundan kechiktirmay ko‘riladi, natijasi bo‘yicha ajrim chiqariladi. XPK 109-moddasi ikkinchi qismining 1-bandi bo‘yicha sud buyrug‘ini berishni rad etish haqidagi masala kreditorning talabiga qarzdorning rozi bo‘lmaganligi haqidagi yozma fikri kelib tushganidan keyingi kundan kechiktirmasdan ko‘riladi.
Keyingi tahrirga qarang.
22. Sudlarga tushuntirilsinki, sud buyrug‘ini berish to‘g‘risidagi ishlar yuzasidan chiqarilgan ajrimlar XPK 153-moddasining birinchi qismiga mos holda ular chiqarilgandan keyin besh kunlik muddatda taraflarga yuboriladi yoki ularga tilxat olib topshiriladi, ularning elektron manzili mavjud bo‘lgan taqdirda esa, ajrimlar axborot tizimi orqali elektron shaklda yuborilishi mumkin.