O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “O‘zbekistonda fermerlik faoliyatini tashkil qilishni yanada takomillashtirish va uni rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” 2012-yil 22-oktabrdagi PF-4478-son Farmonini bajarish yuzasidan hamda fermer xo‘jaliklarining yer maydonlarini maqbullashtirish jarayonida ularning huquqlari va qonuniy manfaatlariga rioya etilishini ta’minlash, fermer xo‘jaliklarini tugatishda qonunchilik normalariga rioya etish kafolatlarining ishonchli tizimini yaratish maqsadida Vazirlar Mahkamasi qaror qiladi:
1. Fermer xo‘jaligining yer maydonini maqbullashtirish va uni tugatish tartibi to‘g‘risidagi Nizom ilovaga muvofiq tasdiqlansin.
2. Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashining Raisi, viloyatlar va tumanlar (shaharlar) hokimlari zimmasiga fermer xo‘jaliklarining yer maydonlarini maqbullashtirish qonun hujjatlariga qat’iy rioya qilingan holda amalga oshirilishi yuzasidan shaxsiy javobgarlik yuklansin.
Keyingi tahrirga qarang.
3. Mazkur qarorning bajarilishini nazorat qilish O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining Qishloq va suv xo‘jaligi, qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini qayta ishlash hamda iste’mol tovarlari masalalari axborot-tahlil departamentiga yuklansin.
1. Ushbu Nizom fermer xo‘jaligining yer maydonini maqbullashtirish va uni tugatish tartibini belgilaydi.
2. Fermer xo‘jaligi davlat mulki bo‘lgan yer maydonini ijara shartnomasi tuzish asosida uzoq muddatli ijaraga berish, fermer tomonidan tegishli majburiyatlar qabul qilish yo‘li bilan tashkil etiladi.
fermer xo‘jaligining yer maydonini maqbullashtirish — er-suv resurslaridan yanada oqilona foydalanish va fermer xo‘jaligining moliyaviy barqarorligini ta’minlash maqsadida uning yer maydoni hajmini o‘zgartirish;
fermer xo‘jaligini tugatish — fermer xo‘jaligini ixtiyoriylik asosida yoki mazkur Nizom va boshqa qonun hujjatlariga muvofiq tugatish;
Keyingi tahrirga qarang.
tugatuvchi — fermer xo‘jaligi rahbari yoki xo‘jalik sudi tomonidan tayinlanadigan tugatish komissiyasi yoki jismoniy shaxs;
Keyingi tahrirga qarang.
Komissiya – yer maydonlarini berish (realizatsiya qilish) masalalarini ko‘rib chiqish bo‘yicha tuman (shahar)) komissiyasi.
4. Fermer xo‘jaligi yer maydonini kamaytirishni nazarda tutgan holda ixtiyoriylik asosida uni maqbullashtirish fermer xo‘jaligi rahbarining tuman (shahar) hokimiga berilgan ariza asosida amalga oshiriladi.
O‘zining yer maydonini kengaytirgan holda uni ixtiyoriylik asosida maqbullashtirishni xohlovchi fermer xo‘jaligi davlat mulki bo‘lgan yer maydonlarini uzoq muddatli ijaraga berish tanlovida qonun hujjatlarida belgilangan tartibda qatnashishi kerak.
Keyingi tahrirga qarang.
Tuman (shahar) hokimi ariza tushgandan so‘ng uch kun muddatda hujjatlarni tegishli xulosa olish uchun Komissiyaga taqdim etadi.
Keyingi tahrirga qarang.
Keyingi tahrirga qarang.
5. Komissiya taqdim etilgan hujjatlar asosida fermer xo‘jaligi yer maydonini ixtiyoriylik asosida maqbullashtirish masalasini bir hafta muddatda ko‘rib chiqadi va tegishli xulosa chiqaradi. Bunda Komissiya fermer xo‘jaligiga birkitilgan yer maydonini yaxlit holda ko‘rib chiqadi.
Keyingi tahrirga qarang.
6. Tuman (shahar) hokimi Komissiyaning ijobiy xulosasi asosida bir hafta muddatda ixtiyoriylik asosida fermer xo‘jaligi yer maydonini maqbullashtirish to‘g‘risida qaror qabul qiladi. Bunda bo‘shab qolgan yer maydoni olib qo‘yiladi va kelgusida qonun hujjatlarida belgilangan tartibda talabgorlarga tanlov asosida beriladi.
Keyingi tahrirga qarang.
7. Ixtiyoriylik asosida amalga oshirilgan maqbullashtirishdan so‘ng fermer xo‘jaligida qolgan yer maydoni “Fermer xo‘jaligi to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonunida nazarda tutilgan minimal miqdordan kam bo‘lmasligi kerak, dehqonchilik mahsuloti yetishtirishga ixtisoslashtirilgan fermer xo‘jaligi uchun ijaraga beriladigan yer maydonining eng kam o‘lchami paxtachilik va g‘allachilik uchun — kamida 30 gektar, bog‘dorchilik, uzumchilik, sabzavotchilik va boshqa ekinlar yetishtirish uchun — kamida 5 gektar bo‘ladi. Fermer xo‘jaligi yer maydonini maqbullashtirishda yer maydoni konturlarining yaxlitligi buzilishiga yo‘l qo‘yilmaydi.
8. Tuman (shahar) hokimining ixtiyoriylik asosida fermer xo‘jaligi yer maydonini maqbullashtirish to‘g‘risidagi qarori yer maydonlarini berish (realizatsiya qilish) masalalarini ko‘rib chiqish bo‘yicha viloyat (Qoraqalpog‘iston Respublikasi) komissiyasiga ko‘rib chiqish uchun yuboriladi, Komissiya o‘n kun mobaynida tuman (shahar) hokimining qarorini tasdiqlaydi yoki uni rad etish to‘g‘risida asoslangan qaror chiqaradi.
9. Tuman (shahar) hokimining fermer xo‘jaligi yer maydonini maqbullashtirish to‘g‘risidagi qarori yer maydonlarini berish (realizatsiya qilish) masalalarini ko‘rib chiqish bo‘yicha viloyat (Qoraqalpog‘iston Respublikasi) komissiyasi tomonidan tasdiqlangandan so‘ng, tuman (shahar) hokimi va fermer xo‘jaligi rahbari o‘rtasida tuzilgan yer maydonini uzoq muddatli ijaraga berish shartnomasiga o‘zgartirishlar belgilangan tartibda rasmiylashtiriladi.
10. Ixtiyoriylik asosida fermer xo‘jaligi yer maydonini maqbullashtirish ushbu Nizomning 1-ilovasiga muvofiq sxema bo‘yicha amalga oshiriladi.
11. Fermer xo‘jaligini ixtiyoriylik asosida tugatish O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Tadbirkorlik subyektlarini ixtiyoriy tugatish va ularning faoliyatini to‘xtatish tartibini takomillashtirish to‘g‘risida” 2007-yil 27-apreldagi PQ-630-son qaroriga muvofiq amalga oshiriladi.
12. Fermer xo‘jaligi tomonidan shartnoma intizomi buzilishining hamda xo‘jalik faoliyati samarasiz yuritilishining aniqlangan holatlari asosida fermer xo‘jaligi yer maydonini maqbullashtirish mahalliy davlat hokimiyati organlari tashabbusi bilan amalga oshiriladi.
Keyingi tahrirga qarang.
13. Yer maydonini uzoq muddatli ijaraga olish shartnomasini bekor qilish va fermer xo‘jaligini tugatish qonun hujjatlarida belgilangan tartibda, mahalliy davlat hokimiyati organlari (tuman (shahar) hokimi) tomonidan taqdim etiladigan da’volar asosida, xo‘jalik sudi qaroriga binoan amalga oshiriladi.
Keyingi tahrirga qarang.
14. Fermer tomonidan o‘z zimmasiga olingan shartnoma majburiyatlari bajarilishining chuqur tahlili natijasida quyidagi holatlarning aniqlanishi:
a) yer maydonini ijaraga olish shartnomasi shartlarining qo‘pol ravishda buzilganligi, eng avvalo, fermer xo‘jaligiga ijaraga berilgan qishloq xo‘jaligi ekin maydonlaridan boshqa maqsadlarda foydalanilganligi — yer resurslari va davlat kadastri, qishloq va suv xo‘jaligi organlari hamda tuman fermerlari kengashi tomonidan;
b) fermer xo‘jaligini shakllantirish chog‘ida fermer xo‘jaligi ixtisoslashuvining buzilganligi — yer resurslari va davlat kadastri, qishloq va suv xo‘jaligi organlari hamda tuman fermerlari kengashi tomonidan;
v) ijaraga berilgan qishloq xo‘jaligi ekin maydonlaridan oqilona foydalanmaslik, muntazam (ketma-ket uch yil mobaynida) normativ kadastr bahosidan past hosil olinganligi — qishloq va suv xo‘jaligi, yer resurslari va davlat kadastri organlari hamda tuman fermerlari kengashi tomonidan;
g) fermer xo‘jaligi bilan tayyorlov tashkilotlari o‘rtasida, eng avvalo, davlat ehtiyojlari uchun qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini xarid qilish bo‘yicha tuzilgan kontraktatsiya shartnomalari shartlarining muntazam (ketma-ket uch yil mobaynida) bajarilmaganligi (fors-major holatlarining vujudga kelishi holatlari bundan mustasno) — qishloq va suv xo‘jaligi organlari, tuman fermerlari kengashi, shuningdek tayyorlov tashkilotlari tomonidan;
d) xo‘jalik faoliyatining samarasiz va past rentabellik bilan yuritilishi — qishloq va suv xo‘jaligi organlari, davlat soliq xizmati organlari, shuningdek tuman fermerlari kengashi tomonidan fermer xo‘jaligi yer maydonini maqbullashtirish va uni tugatish bilan bog‘liq masalalar bo‘yicha da’vo arizalarini qo‘zg‘atish va xo‘jalik sudiga berish uchun asos hisoblanadi.
Keyingi tahrirga qarang.
15. Aniqlangan holatlar yuzasidan dalolatnoma tuziladi, unga yo‘l qo‘yilgan qonun buzilishlari holatini tasdiqlovchi zarur hujjatlar va materiallar ilova qilinadi, dalolatnoma mazkur Nizomning 14-bandida ko‘rsatilgan organlar (tashkilotlar) vakillari va fermer xo‘jaligi rahbari tomonidan imzolanadi.
16. Fermer xo‘jaligi rahbari dalolatnomani imzolashdan bosh tortgan taqdirda, dalolatnomada bu to‘g‘rida yozuv qayd qilinadi, u tuman fermerlari kengashi raisi hamda ikki nafar jismoniy shaxs tomonidan tasdiqlanadi. Dalolatnoma ikki nusxada tuziladi, ulardan biri fermer xo‘jaligi rahbariga topshiriladi.
Keyingi tahrirga qarang.
17. Dalolatnoma asosida mazkur Nizomning 14-bandida ko‘rsatilgan organlar (tashkilotlar) bir kun mobaynida tegishli taqdimnomani tuman fermerlari kengashi bilan kelishilgan dalolatnoma, shuningdek zarur hujjatlar va materiallar bilan birga tuman (shahar) hokimiga yuboradilar.
Keyingi tahrirga qarang.
18. Tuman (shahar) hokimi uch kun muddatda, barcha hujjatlar va materiallarni yer maydonlarini berish (realizatsiya qilish) masalalarini ko‘rib chiqish bo‘yicha tuman (shahar) komissiyasiga tegishli xulosa olish uchun taqdim etadi.
Keyingi tahrirga qarang.
19. Komissiya bir hafta muddatda, taqdim etilgan hujjatlar va materiallar tahlili asosida yer maydonini ijaraga berish shartnomasini bekor qilish yoxud yer maydonini maqbullashtirish to‘g‘risida xulosa tayyorlaydi, xulosa tuman fermerlari kengashi bilan kelishilgan dalolatnoma va boshqa zarur hujjatlar bilan birgalikda tuman (shahar) hokimiga yuboriladi.
Keyingi tahrirga qarang.
20. Dalolatnomada ko‘rsatilgan holatlar tasdig‘ini topmagan va (yoki) asoslanmaganligi aniqlangan taqdirda, Komissiya mazkur Nizomning 14-bandida ko‘rsatilgan organlar (tashkilotlar)ning taqdimnomasini qaytarish to‘g‘risida qaror qabul qilib, tuman (shahar) hokimiga va ko‘rsatilgan organlar (tashkilotlar)ga bildirishnoma yuboradi va kiritilgan hujjatlarni qaytaradi.
Keyingi tahrirga qarang.
21. Tuman (shahar) hokimi Komissiyaning yer maydonini ijaraga berish shartnomasini bekor qilish yoxud yer maydonini maqbullashtirish to‘g‘risidagi xulosasi asosida, qonun hujjatlarida belgilangan tartibda, Komissiyaning xulosasini, dalolatnoma va boshqa zarur hujjatlar hamda materiallarni ilova qilgan holda fermer xo‘jaligi rahbari bilan yer maydonini ijaraga berish shartnomasini bekor qilish yoxud uning yer maydonini maqbullashtirish to‘g‘risida fermer xo‘jaligi rahbariga taklif kiritadi.
Shartnomani bekor qilish to‘g‘risidagi taklif fermer xo‘jaligi rahbari tomonidan rad etilganda yoki O‘zbekiston Respublikasi Fuqarolik kodeksining 384-moddasida belgilangan muddatda javob olinmaganda tuman (shahar) hokimi, qonun hujjatlarida belgilangan tartibda, Komissiyaning xulosasini, dalolatnoma va boshqa zarur hujjatlar va materiallarni ilova qilgan holda fermer xo‘jaligi bilan yer maydonini ijaraga berish shartnomasini bekor qilish yuzasidan xo‘jalik sudiga da’vo arizasini yuboradi.
Keyingi tahrirga qarang.
22. Ijara shartnomasini bekor qilish yuzasidan da’vo arizasi xo‘jalik sudi tomonidan rad etilgan taqdirda tuman (shahar) hokimi ushbu Nizomning 14-bandida ko‘rsatilgan organlar (tashkilotlar)ning taqdimnomasini rad etish to‘g‘risida qaror qabul qiladi hamda Komissiyaga va ko‘rsatilgan organlar (tashkilotlar)ga bildirishnoma yuboradi va kiritilgan hujjatlarni qaytaradi.
Keyingi tahrirga qarang.
23. Da’vo arizasi sud tomonidan qoniqtirilgan taqdirda sud qarori qonuniy kuchga kirgan kundan boshlab tuman (shahar) hokimi bir hafta muddatda fermer xo‘jaligi yer maydonini zaxiraga olib qo‘yish va fermer xo‘jaligini tugatish to‘g‘risida qaror qabul qiladi, qarorga muvofiq fermer xo‘jaligi ishlarini boshqarish yuzasidan barcha vakolatlar tugatish komissiyasiga o‘tadi.
Tugatilgan fermer xo‘jaligining yer maydoni olib qo‘yiladi va keyinchalik qonun hujjatlarida belgilangan tartibda boshqa talabgorlarga tanlov asosida beriladi.
Keyingi tahrirga qarang.
24. Fermer xo‘jaligini tugatishda mulk huquqi bilan unga qarashli bo‘lgan imoratlar, inshootlar yoki ekinlar joylashgan yer maydonini olib qo‘yishga faqat qonun hujjatlarida belgilangan hollarda va tartibda yo‘l qo‘yiladi.
Keyingi tahrirga qarang.
Tuman (shahar) hokimining qarori asosida mulkdorga olib qo‘yilgan mol-mulkka teng qiymatli mol-mulk berish va uning ko‘rgan zararlarini qoplash yoki mulk huquqi bekor qilinishi tufayli yetkazilgan zararning o‘rnini to‘liq hajmda qoplash tegishli yer maydonini uni uzoq muddatli ijaraga berish tanlovi natijalari asosida olgan fermer xo‘jaligi tomonidan amalga oshiriladi.
Keyingi tahrirga qarang.
25. Fermer xo‘jaligi tomonidan shartnoma intizomining buzilishi va xo‘jalik faoliyatining samarasiz yuritilishi aniqlangan holatlar asosida fermer xo‘jaligi yer maydonini maqbullashtirish va uni tugatish ushbu Nizomning 2-ilovasiga muvofiq sxema bo‘yicha amalga oshiriladi.
26. Tugatilayotgan fermer xo‘jaligining qarzlarini to‘lash qonun hujjatlarida belgilangan tartibda amalga oshiriladi.
Keyingi tahrirga qarang.
27. Fermer xo‘jaligi ixtiyoriylik asosida tugatilganda uning qarzlarini to‘lash tugatuvchi tomonidan O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Tadbirkorlik subyektlarini ixtiyoriy tugatish va ularning faoliyatini to‘xtatish tartibini takomillashtirish to‘g‘risida” 2007-yil 27-apreldagi PQ-630-son qarori bilan tasdiqlangan Tadbirkorlik subyektlarini ixtiyoriy tugatish va ularning faoliyatini to‘xtatish tartibi to‘g‘risidagi Nizomga muvofiq amalga oshiriladi.
28. Kreditorlarning talablarini to‘liq qondirishning imkoni yo‘qligi aniqlangan taqdirda tugatuvchi fermer xo‘jaligini iqtisodiy nochor (bankrot) deb e’tirof etish to‘g‘risidagi ariza bilan xo‘jalik sudiga murojaat qilishi shart. Fermer xo‘jaligi bankrot deb e’tirof etilgan vaqtdan boshlab ixtiyoriy tugatish to‘xtatiladi va bundan keyingi tartibot bankrotlik to‘g‘risidagi qonun hujjatlariga muvofiq amalga oshiriladi.
Keyingi tahrirga qarang.
29. Tugatilayotgan fermer xo‘jaligining mablag‘lari va mol-mulki yetarli bo‘lmagan taqdirda, uning budjetga va budjetdan tashqari jamg‘armalarga majburiy to‘lovlar bo‘yicha to‘lanmagan qarzlari O‘zbekiston Respublikasi Davlat soliq qo‘mitasi taqdimnomasiga binoan Hisob-kitoblar mexanizmini takomillashtirish va budjetga to‘lovlar intizomini mustahkamlash bo‘yicha Hukumat komissiyasi qarori bilan hisobdan chiqariladi.
Keyingi tahrirga qarang.
30. Qonunchilikda nazarda tutilgan hollarda, soliqlar va majburiy to‘lovlar bo‘yicha to‘lanmagan qarzlarning paydo bo‘lishiga yo‘l qo‘ygan tugatilayotgan fermer xo‘jaligining mansabdor shaxslariga nisbatan materiallar davlat soliq xizmati organlari va budjetdan tashqari jamg‘armalar tomonidan aybdor shaxslarni qonunda belgilangan javobgarlikka tortish va davlatga yetkazilgan moddiy zararni qoplash uchun huquqni muhofaza qilish organlariga beriladi.
31. Ushbu Nizomda tartibga solinmagan masalalar, shuningdek uni qo‘llashda yuzaga keladigan kelishmovchiliklar qonun hujjatlarida belgilangan tartibda hal etiladi.
Keyingi tahrirga qarang.
32. Mazkur Nizom talablari buzilishida aybdor bo‘lgan shaxslar qonun hujjatlarida belgilangan tartibda javob beradilar.
Keyingi tahrirga qarang.
Fermer xo‘jaligining yer maydonini maqbullashtirish va uni tugatish tartibi to‘g‘risidagi Nizomga
1-ILOVA
1-ILOVA
Keyingi tahrirga qarang.
Fermer xo‘jaligining yer maydonini maqbullashtirish va uni tugatish tartibi to‘g‘risidagi Nizomga
2-ILOVA
2-ILOVA
Keyingi tahrirga qarang.