Bozor mexanizmi samarali ishlashi uchun tegishli shart-sharoitlarni ta’minlash, davlat tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirish jarayonlarini jadallashtirish zarurligidan kelib chiqib hamda xususiy mulkni himoya qilish maqsadida:
1. Respublika hayotining barcha sohalarida iqtisodiy islohotlarni joriy etish bo‘yicha ishlarni muvofiqlashtirish maqsadida O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti huzurida iqtisodiy islohot, tadbirkorlik va xorijiy investitsiyalar bo‘yicha Idoralararo Kengash tashkil etilsin.
O‘zbekiston Respublikasi Tashqi iqtisodiy aloqalar vazirligi, Moliya vazirligi va Adliya vazirligi bilan birgalikda ikki hafta muddatda Kengashning tuzilmasini, tarkibini, maqomini va uning ijroiya apparati shtatlarini belgilasin.
Keyingi tahrirga qarang.
2. Vazirlar Mahkamasi bir oy muddatda davlat tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirish jarayonlarini chuqurlashtirish bo‘yicha Davlat dasturini ishlab chiqsin hamda ko‘rib chiqish uchun taqdim etsin, bunda sanoat va qurilish tarmoqlarida xususiylashtirishni amalga oshirishga alohida e’tibor berilsin. Unda quyidagilar nazarda tutilsin:
yopiq turdagi aksionerlik jamiyatlarini fuqarolarning davlat tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirish jarayoniga erkin kirishini ta’minlaydigan ochiq turdagi jamiyatlarga aylantirish;
Respublika ko‘chmas mulk savdosi birjasini tashkil etish hamda xususiylashtirilishi kerak bo‘lgan davlat obyektlarini u orqali sotishni amalga oshirish;
respublika fond birjasini tashkil etish hamda unda xususiylashtirilayotgan korxonalar aksiyalarining birinchi turkumi joylashtirilishini ta’minlash.
“O‘zdavjamg‘arma” O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi, Davlat mulki qo‘mitasi va O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki bilan birgalikda tashkil etilayotgan va qayta tuzilayotgan aksionerlik jamiyatlarining aksiyalarini chiqarishni va ularning fond birjasida joylashtirilishini ta’minlasin.
3. Savdo va xizmat ko‘rsatish sohasi obyektlarini, shuningdek, ular joylashgan yer uchastkalarini jismoniy va yuridik, shu jumladan, xorijiy shaxslarga xususiylashtiriladigan obyektlarni sotib olishda ular foydalanadigan mablag‘larning manbalari bo‘yicha deklaratsiyani ulardan talab qilmagan holda tanlov asosida xususiy mulk qilib sotishga ruxsat berilsin.
Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimlari xususiy mulk asosida qurilayotgan va tashkil etilayotgan savdo va xizmat ko‘rsatish sohasi korxonalarini shaharlar va aholi yashaydigan joylarning eng nufuzli va gavjum qismlarida joylashtirishni nazarda tutsinlar.
Buning uchun tegishli mablag‘lar va imkoniyatlarga ega bo‘lganlarning hammasiga zarur imtiyozlar, shu jumladan, kreditlar, shuningdek, xususiy korxona egalariga O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi doirasida davlat kafolatlari berilsin.
Barcha davlat tuzilmalari va mansabdor shaxslar Farmonning ushbu bandini so‘zsiz bajarishni ta’minlasinlar, bunda xususiy mulkchilik huquqiga nisbatan har qanday tajovuz qonun bilan qat’iy va ayovsiz bartaraf etilishi nazarda tutilsin.
davlatga qarashli bo‘lmagan mulkni huquqiy himoya qilishni ta’minlash yuzasidan aniq chora-tadbirlar hamda fuqarolarning xususiy mulkka egalik huquqlarini buzganlik uchun ma’muriy va jinoiy javobgarlik choralarini belgilasin. Ko‘rsatilgan takliflar direktiv organlarga taqdim etilsin;
belgilangan tartibda O‘zbekiston Respublikasining Jinoyat, Fuqarolik kodekslariga hamda boshqa qonun hujjatlariga qo‘shimchalar va o‘zgartirishlar kiritish to‘g‘risidagi takliflarni taqdim etsinlar.
5. O‘zbekiston Respublikasida valyuta bozorini rivojlantirish va muomaladagi mavjud valyuta resurslaridan foydalanish samaradorligini oshirish maqsadida O‘zbekiston Respublikasi Tashqi iqtisodiy faoliyat milliy banki:
xalqaro bank amaliyotida qabul qilingan normalarga muvofiq foizlar to‘lagan holda jismoniy shaxslarga chet el valyutasida schyotlar ochish uchun joylarda zarur sharoitlar yaratsin;
o‘zining “VIZA Interneshnl” debit va kredit kartochkalarini muomalaga chiqarishni hamda ularga ham O‘zbekiston Respublikasi ichida, ham chet elda xizmat ko‘rsatishni tezlashtirsin;
banklarning naqd chet el valyutasidagi kassa operatsiyalarini o‘z korrespondentlik schyotlari tizimi orqali markazlashtirilgan tarzda xizmat ko‘rsatishga qabul qilsin.
6. Fuqarolarning tovarlar keltirishni va ichki bozorni to‘ldirishni ta’minlaydigan xususiy-tadbirkorlik faoliyati har tomonlama rag‘batlantirilsin, mayda ulgurji, shu jumladan, oilaviy asosdagi savdo tuzilmalarini tashkil etish butun choralar bilan qo‘llab-quvvatlansin.
Ushbu maqsadda O‘zbekiston Respublikasi Tashqi iqtisodiy faoliyat milliy banki va aksionerlik-tijorat banklari tegishli garov yoki kafolat sharti bilan O‘zbekiston Respublikasi fuqarolariga milliy va chet el valyutasida kredit berishni amalga oshirsinlar. Davlat muassasalari ko‘rsatilgan tuzilmalarni ro‘yxatga olishda va banklarda ularning schyotlarini ochishda mavjud bo‘lgan to‘siqlar va sansalorliklarni bartaraf etsinlar. Adliya vazirligi ko‘rsatilgan masalalar bo‘yicha nizomni tasdiqlasin.
Naqd chet el valyutalari va MDH mamlakatlari pul belgilarini O‘zbekiston Respublikasi fuqarolari va xorijiy fuqarolar tomonidan respublikaga keltirish va chetga chiqarish bo‘yicha cheklashlar bekor qilinsin, O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlariga zid bo‘lgan hollar bundan mustasno.
7. Xalq iste’mol mollari ishlab chiqarishga ixtisoslashtirilgan, ustav fondida xorijiy sarmoya ulushi 50 foizdan ortiq bo‘lgan qo‘shma korxonalar xorijiy valyutadagi tushumdan soliq to‘lashdan va valyutani O‘zbekiston Respublikasi Markaziy bankiga majburiy sotishdan, ro‘yxatga olingan paytdan boshlab 5 yil muddatga ozod qilinsinlar.
Keyingi tahrirga qarang.
8. Moliya vazirligi huzurida, “O‘zdavxazina”ning O‘zbekiston Respublikasi hududidagi aktivlarining bir qismini bergan holda, mamlakat va xorijiy investitsiyalar sug‘urtasi bo‘yicha “O‘zbekinvest” davlat kompaniyasi tashkil etilsin.
Moliya vazirligi bir oy muddatda dastlabki ustav sarmoyasini shakllantirish manbalari to‘g‘risidagi masalani hal etsin, Kompaniya to‘g‘risidagi nizomni ishlab chiqsin va tasdiqlasin. Bunda xorijiy investitsiyalar uchun eng qulay tartib yaratilish nazarda tutilsin.
Keyingi tahrirga qarang.
9. Faoliyatning ayrim turlari bilan shug‘ullanish uchun maxsus ruxsatnomalar (litsenziyalar) berish jarayoni soddalashtirilsin. Ushbu huquqlar 1-ilovadagi davlat boshqaruv organlariga berilsin.
Bunda Hukumatning 1-ilovaga kirmagan ayrim vazirliklar va idoralar tomonidan maxsus ruxsatnomalar (litsenziyalar) berish huquqi to‘g‘risidagi ilgari qabul qilingan hujjatlar o‘z kuchini yo‘qotgan deb hisoblansin.
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi bir oy muddatda shug‘ullanish maxsus ruxsatnoma (litsenziya)ni talab etuvchi faoliyat turlarini qisqartirish bo‘yicha hamda mazkur Farmondan kelib chiquvchi qonun hujjatlarini o‘zgartirish to‘g‘risida O‘zbekiston Respublikasi Oliy Kengashiga takliflar kiritsin.
10. Belgilab qo‘yilsinki, umumiy sanoat uchun mo‘ljallangan mahsulotlarni va xalq iste’mol mollarini davlat tomonidan xarid qilish hajmlari tasdiqlanmaydi, taqsimlanmaydi hamda yetkazib beruvchilarga va iste’molchilarga ma’lum qilinmaydi.
Vazirlar Mahkamasi davlat ehtiyojlari uchun oziq-ovqat tovarlarini aholining ijtimoiy ehtiyojlarini ta’minlash, davlatlararo bitimlarni bajarish va eksport maqsadlari uchun yoqilg‘i-energetika va xomashyo resurslarini yetkazib berish hajmlarini aniqlasin va tasdiqlasin.
11. Korxonalar va xo‘jaliklar ixtiyorida qoladigan tovarlar va mahsulotlarni so‘m-kuponlarga sotish bo‘yicha tovar-xomashyo birjalari ishtirokida ulgurji yarmarkalarni tashkil etish va o‘tkazish amaliyotga joriy etilsin.
Shu tarzda sotib olingan tovarlarni respublika tashqarisiga chiqarish uchun tasdiqlovchi hujjatlar mavjud bo‘lgan taqdirda, litsenziya talab qilinmaydi va boj poshlinasi olinmaydi.
12. Vazirlar Mahkamasi Komplekslarining rahbarlari ikki hafta muddatda Vazirlar Mahkamasiga quyidagilar to‘g‘risida takliflar kiritsinlar:
korxonalarning xo‘jalik faoliyatini boshqarish organi sifatida bozor munosabatlarini rivojlantirish shart-sharoitlariga javob bermayotgan davlat konsernlarini tugatish to‘g‘risida;
konsernlarni 2-ilovaga muvofiq ishlab chiqaruvchilar uyushmalariga aylantirish, ushbu uyushmalar to‘g‘risidagi nizomlarni ishlab chiqish va tasdiqlash, bunda ularning direktiv funksiyalarga ega emasligi, ularning asosiy vazifasi bozor konyunkturasi va mahsulotlar marketingidan kelib chiqqan holda ishlab chiqarishni rivojlantirish strategiyasini belgilashdan iborat ekanligini nazarda tutish.
Davlat-aksionerlik uyushmalari va korporatsiyalari o‘z ustavlarini “O‘zbekiston Respublikasida korxonalar to‘g‘risida”gi Qonunga va yuqorida ko‘rsatilgan talablarga muvofiqlashtirilsinlar.
O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligiga xo‘jalik birlashmalari ustavlarini ro‘yxatga olish va ularga rioya etilishini nazorat qilish huquqi berilsin.
13. Hokimliklar va yuqori boshqaruv organlari tomonidan, mulkchilik shaklidan qat’i nazar, korxonalar, muassasalar va tashkilotlarning moliyaviy va xo‘jalik faoliyatiga har qanday aralashishga yo‘l qo‘yilmaydi deb hisoblansin.
Hokimliklar tomonidan tumanlar va shaharlar hududidagi korxonalar, muassasalar va tashkilotlarning mablag‘lari hisobiga har xil budjetdan tashqari jamg‘armalar tashkil etilishi qat’iyan taqiqlansin.
14. O‘zbekiston Respublikasiga keltiriladigan tovarlarning barcha turlari importiga boj poshlinalari 1995-yil 1-iyulga qadar bekor qilinsin.
LexUZ sharhi
Mazkur bandining tovarlar importidan boj haqi olishni bekor qilishga oid qismining amal qilish muddati O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 1995-yil 19-iyuldagi PF-1205-son Farmoniga muvofiq 1995-yil 1-oktabrgacha uzaytirilgan.
Tashqi iqtisodiy aloqalar vazirligi va Adliya vazirligi manfaatdor vazirliklar va idoralar bilan birgalikda bir oy muddatda respublika hududiga keltirish taqiqlangan tovarlar (qimmatli buyumlar) ro‘yxatini aniqlasinlar va uni respublika bojxona bo‘linmalariga yetkazsinlar.
Keyingi tahrirga qarang.
O‘zbekiston Respublikasi Tashqi iqtisodiy aloqalar vazirligi tomonidan beriladigan litsenziyalar bo‘yicha belgilangan kvotalar hajmida eksport qilinadigan tovarlar ro‘yxati 3-ilovaga muvofiq;
O‘zbekiston Respublikasi Tashqi iqtisodiy aloqalar vazirligi tomonidan beriladigan litsenziyalar bo‘yicha eksport va import qilinadigan maxsus tovarlar (ishlar, xizmatlar) ro‘yxati 5-ilovaga muvofiq;
Bundan ushbu bandning amal qilishi O‘zbekiston Respublikasi hududidan tashqariga, shu jumladan MDH mamlakatlariga olib chiqilib ketiladigan tovarlarga joriy etilishi belgilab qo‘yilsin.
3, 4, 5-ilovalarga kiritilmagan boshqa barcha tovarlarga ko‘rsatib o‘tilgan cheklashlar tegishli ravishda tatbiq etilmaydi.
16. O‘zbekiston Respublikasi fuqarolarining chet elga borishlari tartibi soddalashtirilsin. Chet elga boruvchining arizasi va tegishli xorijiy davlatning kelish vizasi chet elga borish uchun asos bo‘ladi deb hisoblansin.
O‘zbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligi va Tashqi ishlar vazirligi O‘zbekiston Respublikasiga kelish va undan tashqariga jo‘nab ketish hujjatlarini rasmiylashtirish jarayonlarini kompyuterlashtirish bo‘yicha bir oy muddatda takliflar kiritilsin.
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi chet elga borishlari maxsus kelishishni talab etuvchi mansabdor shaxslar ro‘yxatini o‘n kun muddatda belgilasin.
17. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi bir oy muddatda mazkur Farmonni bajarish bo‘yicha tegishli qarorlar qabul qilsin.
LexUZ sharhi
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1994-yil 26-yanvardagi 36-son “O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 1994-yil 21-yanvardagi Farmonini bajarish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi va 1994-yil 25-martdagi 163-son “Tashqi savdo operatsiyalarini tartibga solish bo‘yicha chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qaroriga qarang.
Keyingi tahrirga qarang.
2. Radioelektronika va elektr texnikasi sanoati korxonalari uyushmasi — radioelektronika va elektr texnikasi sanoati konserni negizida
4. Mashinasozlik korxonalari uyushmasi — mashinasozlik konserni, “Qishloqxo‘jalikmash” konsernining qishloq xo‘jaligi mashinasozligi korxonalari va to‘qimachilik sanoati uchun mashinasozlik konserni negizida
5. Avtomobilsozlik korxonalari uyushmasi — “Qishloqxo‘jalikmash” konsernining avtomobilsozlik korxonalari negizida
6. Rangli metallar qazib olish korxonalari uyushmasi — O‘zbekiston Respublikasi Davlat qimmatbaho metallar qo‘mitasi negizida
Oldingi tahrirga qarang.
(3, 4, 5, 6—ilovalar O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 1995-yil 19-iyuldagi PF-1205-son Farmoniga muvofiq O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1995-yil 25-iyuldagi 287-son “Tashqi iqtisodiy faoliyatni yanada erkinlashtirish va takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qarori qabul qilinishi bilan o‘z kuchini yo‘qotgan — Oliy Majlis Axborotnomasi, 1995-y., 7-8-son, 160-modda;)