LexUZ sharhi
Mazkur qaror O‘zbekistan Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2023-yil 14-dekabrdagi 660-sonli “Davlat mulkini ijaraga berish tartibini yanada takomillashtirish to‘g‘risida”gi qaroriga asosan o‘z kuchini yo‘qotgan.
Davlat mulkini ijaraga berish tartibini yanada takomillashtirish hamda davlat mulkini ijaraga berishdan tushayotgan mablag‘lardan samarali foydalanish maqsadida Vazirlar Mahkamasi qaror qiladi:
1. Vazirlar Mahkamasining “Davlat mulkini ijaraga berish tartibini takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” 2009-yil 8-apreldagi 102-son qaroriga (O‘zbekiston Respublikasi QT, 2009-y., 4-son, 26-modda) ilovaga muvofiq o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritilsin.
2. Mazkur qarorning bajarilishini nazorat qilish O‘zbekiston Respublikasi Bosh vazirining birinchi o‘rinbosari R.S. Azimov zimmasiga yuklansin.
1. Vazirlar Mahkamasining “Davlat mulkini ijaraga berish tartibini takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” 2009-yil 8-apreldagi 102-son qarorida (O‘zbekiston Respublikasi QT, 2009-y., 4-son, 26-modda):
a) 2-bandning yettinchi xatboshidagi “respublika va viloyat”, “Monopoliyadan chiqarish, raqobat va tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlash davlat qo‘mitasi” so‘zlari chiqarib tashlansin, “har chorakda e’lon qilish” so‘zlari “joylashtirish” so‘zi bilan almashtirilsin;
b) 3-bandning to‘rtinchi va beshinchi xatboshilari quyidagi mazmundagi to‘rtinchi — yettinchi xatboshilar bilan almashtirilsin:
“markazlarning tranzit hisob raqamlariga tushadigan ijara to‘lovi mablag‘larining 50 foizi tegishli budjet daromadiga, 40 foizi — davlat mulkini balansida saqlovchiga va 10 foizi — tegishli markazga yo‘naltiriladi;
ijara to‘lovi muddatini o‘tkazib yuborganlik uchun undirilgan penya summasining va shartnoma majburiyatlarini buzganlik uchun jarima summasining 50 foizi markazlar ixtiyorida qoladi, qolgan qismi esa tegishli budjet daromadiga yo‘naltiriladi.
Belgilab qo‘yilsinki, tegishli markazning Qoraqalpog‘iston Respublikasi Davlat mulki qo‘mitasi, O‘zbekiston Respublikasi Davlat mulki qo‘mitasining viloyatlar va Toshkent shahar hududiy boshqarmalari tomonidan qonun hujjatlarida belgilangan tartibda olinayotgan sof foydasining bir qismi yoki hammasi O‘zbekiston Respublikasi Davlat mulki qo‘mitasining budjetdan tashqari jamg‘armasida jamlanadi.
O‘zbekiston Respublikasi Davlat mulki qo‘mitasining budjetdan tashqari jamg‘armasida jamlanadigan mablag‘lar O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligida ro‘yxatdan o‘tkazilgan budjetdan tashqari jamg‘armaning daromadlar va xarajatlar smetasiga muvofiq belgilangan tartibda sarflanadi”;
“Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklari har yili ko‘chmas davlat mulkidan foydalanganlik uchun ijara to‘lovining eng kam stavkalarini tasdiqlashda davlat mulki bo‘lgan binolar va xonalarda joylashgan budjet tashkilotlari uchun ijara to‘lovining nol stavkasini belgilashni nazarda tutsinlar”;
“4-1. Belgilab qo‘yilsinki, ijaraga berilgan davlat mulkiga zarar yetkazganlik belgilari aniqlangan taqdirda yetkazilgan zarar summasi baholash tashkiloti tomonidan uni baholash yo‘li bilan aniqlanadi va aybdor shaxslardan belgilangan tartibda undiriladi.
Zarar summasi tegishli markazning tranzit hisob raqamida jamlanadi hamda markazning baholashni o‘tkazish bilan bog‘liq xarajatlari va sud xarajatlari chegirilgan holda davlat mulkini balansida saqlovchiga yo‘naltiriladi”;
“Davlat mulkini ijara shartnomasi tuzmasdan ijaraga berish, ijara shartnomasida ijaraga berilgan mulkning parametrlari va soni ataylab noto‘g‘ri qayd etilganligi, buning natijasi ijara to‘lovining yashirilishiga olib kelganligi holati aniqlangan taqdirda markaz buzilish aniqlangan sanadan boshlab uch ish kuni mobaynida, belgilangan tartibda davlat mulkidan foydalanganlik davri uchun ijara to‘lovini ikki baravar miqdorda hisoblab chiqadi va uni undirish uchun tegishli hujjatlarni balansida saqlovchiga taqdim etadi.
Hisoblab yozilgan to‘lov summasi balansida saqlovchi tomonidan to‘lanmagan taqdirda davlat mulki joylashgan joydagi markaz hujjatlar balansida saqlovchiga taqdim etilgan sanadan boshlab o‘n ish kuni o‘tgach hisoblab yozilgan to‘lov summasini belgilangan tartibda undirish uchun materiallarni sudga topshiradi”.
“davlat mulki — davlat korxonalari va budjet tashkilotlari balansidagi mol-mulk, shuningdek yuridik shaxslarning ommaviy mulkni boshqaruvchi yoxud vakolatli davlat organi tomonidan tasarruf etish huquqisiz ularga berilgan mol-mulki (davlat mulki obyektlarini investitsiya majburiyatlari va boshqa majburiyatlar bilan sotish hollari bundan mustasno)”;
“Binolar va inshootlar bo‘yicha ijara to‘lovining eng kam stavkalari hisob-kitoblari O‘zbekiston Respublikasi Davlat mulki qo‘mitasi tomonidan har yili 1-noyabrgacha tayyorlanadi hamda kelishish uchun O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi va Iqtisodiyot vazirligiga taqdim etiladi, ular o‘n ish kuni mobaynida ularni kelishadilar yoki qayta ishlash va keyinchalik O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi va Iqtisodiyot vazirligining mulohazalari va takliflari olingan sanadan boshlab o‘n ish kunidan ortiq bo‘lmagan muddatda kelishishga kiritish uchun O‘zbekiston Respublikasi Davlat mulki qo‘mitasiga qaytaradilar.
Joriy yilning 15-dekabridan kechikmay binolar va inshootlar bo‘yicha ijara to‘lovi eng kam stavkalarining kelishilgan hisob-kitoblari O‘zbekiston Respublikasi Davlat mulki qo‘mitasi tomonidan tegishli ravishda Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklariga tasdiqlash uchun yuboriladi”;
ikkinchi—beshinchi xatboshilar tegishli ravishda to‘rtinchi — yettinchi xatboshilar deb hisoblansin;
“balansida saqlovchining rahbari va bosh buxgalteri ijaraga berilayotgan mol-mulkning tiklangan qiymati to‘g‘risida taqdim etilgan axborotning ishonchliligi uchun javob beradilar”;
“10-1. Ijara shartnomasini tuzishda isitish, sovutish, elektr energiyasi bilan ta’minlash, sovuq va issiq suv ta’minoti, yong‘in xavfsizligi va qo‘riqlash (hisoblagich, dizel generatori, sovutish mashinasi (chiller, fankoyl va boshqalar), tortish ventilyatorlari, nasoslar, transformator va taqsimlash kichik stansiyalari, yong‘in xavfsizligi va qo‘riqlash tizimlari, ko‘tarish mexanizmlari (shu jumladan liftlar va boshqalar) zinapoya panjaralari, zinapoyalar, lift shaxtalari va boshqa shaxtalar, shuningdek balansida saqlovchi va ijaraga oluvchilarning xodimlari va/yoki o‘quvchilari oshxonalar va bufetlarda ovqatlanishi uchun foydalanadigan maydonchalar bo‘yicha muhandislik tarmoqlari va kommunikatsiyalar, mexanik, elektr, sanitariya-texnik asbob-uskunalar va boshqa asbob-uskunalar va qurilmalar bo‘yicha ijara to‘lovi belgilanmaydi.
Davlat mulkining ko‘rsatib o‘tilgan turlari bo‘yicha shartnomada kommunal va foydalanish to‘lovlari, shu jumladan amortizatsiya ajratmalari (mavjud bo‘lganda) nazarda tutiladi”;
“10-2. Turli sport, madaniy, o‘quv, tibbiyot tadbirlari va boshqa ijtimoiy tadbirlar (to‘garaklar)ni tashkil etish, shuningdek darsdan tashqari (ishdan tashqari) vaqtda balansida saqlovchi va ijaraga oluvchilarning xodimlari ovqatlanishi va/yoki davolanishini tashkil etish maqsadida ijaraning ayrim obyektlari (oshxonalar va bufetlar, zallar (xonalar), sport inshootlari 270 ish kuni va 8 soatlik ish kuni hisobidan kelib chiqib ijara to‘lovining soatbay stavkasi to‘langan holda ijaraga berilishi mumkin”;
“Davlat mulki davriy nashrlarda, shuningdek O‘zbekiston Respublikasi Davlat mulki qo‘mitasi va Savdo-sanoat palatasining veb-saytlarida foydalanilmayotgan davlat mulki ijaraga berilishi to‘g‘risida majburiy tarzda e’lon qilish sharti bilan (chorakda kamida bir marta) ijaraga beriladi”;
“Ijaraga oluvchi ijara shartnomasi muddatini uzaytirish to‘g‘risida yozma murojaat qilgan taqdirda shartnoma ushbu Nizomning 7-bandida nazarda tutilgan davlat mulki ijarasining eng ko‘p muddatidan ortiq bo‘lmagan muddatga, ushbu ijara obyekti bo‘yicha majburiy e’lon berilmasdan, belgilangan tartibda uzaytiriladi. Ushbu eng ko‘p muddat tugagach davlat mulki umumiy asoslarda ijaraga beriladi”;
“13. Har bir ijara shartnomasi bo‘yicha buyurtmanomalar ijaraga beruvchi tomonidan foydalanilmayotgan davlat mulkini ijaraga berish to‘g‘risida e’lon berilgandan keyin birinchi buyurtmanoma ro‘yxatdan o‘tkazilgan sanadan boshlab, har bir buyurtmanomaga tartib raqami berilgan hamda buyurtmanoma berilgan sana va vaqt ko‘rsatilgan holda, besh ish kuni mobaynida maxsus daftarda ro‘yxatdan o‘tkaziladi.
Ko‘rsatib o‘tilgan muddat tamom bo‘lgandan keyin tushgan talabnomalarni (buyurtmanomalarni) ko‘rib chiqish ikki ish kunidan oshmaydigan muddat mobaynida amalga oshiriladi.
Talabgorlar (talabgor) talabnomalarni (buyurtmanomalarni) ko‘rib chiqishda qatnashishi mumkin. Buyurtmanomalarni ko‘rib chiqishda qatnashmagan talabgor ko‘rib chiqish natijalari to‘g‘risida yozma ravishda (faks, elektron pochta, pochta orqali) xabardor qilinadi”;
“Talabgorlarning takliflari teng bo‘lgan taqdirda ijara shartnomasi, agar talabgorlardan biri buyurtmanomalarni ko‘rib chiqish jarayonida ijara to‘lovining dastlabki taklifidan ortiq bo‘lgan miqdorda ijara to‘lovini taklif etmasa, boshqalardan oldin buyurtmanoma bergan talabgor bilan tuziladi. Ushbu holatda shartnoma ijara to‘lovining eng yuqori miqdorini taklif etgan talabgor bilan tuziladi”;
to‘rtinchi xatboshiga “tuziladi” so‘zidan keyin “yoxud unga ijara shartnomasi tuzishning sabablari asoslangan rad javobi yuboriladi” so‘zlari qo‘shilsin;
xalqaro tashkilotlar vakolatxonalari, O‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomalari doirasida o‘z faoliyatini amalga oshiruvchi qo‘shma loyihalarni amalga oshirish bo‘yicha guruhlar davlat mulki ijara shartnomasini tuzishning ustunlik huquqiga ega bo‘ladilar, ular O‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomalari shartlariga, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining, O‘zbekiston Respublikasi Hukumatining qarorlariga muvofiq davlat mulki bo‘lgan binolar va xonalarda joylashtiriladi, ular uchun ijara to‘lovining nul stavkasi belgilangan, qonun hujjatlarida nazarda tutilgan hollar bundan mustasno;
balansida saqlovchining yuritishida bo‘lgan tashkilotlar, shuningdek balansida saqlovchining yuqori tashkiloti (muassasasi) hisoblangan vazirliklar (idoralar)ning tarkibiy bo‘linmalari;
nodavlat notijorat tashkilotlari davlat mulki ijara shartnomasini tuzishning ustunlik huquqiga ega bo‘ladilar”;
“15-1. Amal qilish muddati navbatdagi yilga o‘tadigan ko‘chmas davlat mulki ijara shartnomasi bo‘yicha bo‘lajak yil davri uchun ijara to‘lovi belgilangan tartibda bo‘lajak yilga ijara to‘lovining eng kam stavkalariga muvofiq belgilanadi.
Ushbu Nizom 15-bandining birinchi va ikkinchi xatboshilarida ko‘rsatilgan shartlarga muvofiq tuzilgan, amal qilish muddati keyingi yilga o‘tadigan ko‘chmas davlat mulki ijara shartnomasi bo‘yicha kelgusi yil davri uchun ijara to‘lovi oldingi va kelgusi yil uchun eng kam stavkalardan kelib chiqqan holda hisoblangan ijara to‘lovi tafovutiga mutanosib ravishda ko‘payadi yoki kamayadi.
Ijaraga oluvchi kelishmagan taqdirda ijara shartnomasi bekor qilinadi va ijara obyekti belgilangan tartibda ijaraga beriladi”;
“Buyurtmanomalarni ko‘rib chiqish natijalari to‘g‘risidagi bayonnoma Komissiya tomonidan qaror qabul qilingan kunda Komissiya a’zolari tomonidan imzolanadi va uning raisi tomonidan tasdiqlanadi”;
k) 22-bandning uchinchi xatboshiga “to‘lovlari” so‘zidan keyin “shu jumladan amortizatsiya ajratmalari” so‘zlari qo‘shilsin;
ikkinchi xatboshiga “ijara to‘lovi summasini” so‘zlaridan oldin “balansda saqlovchiga ajratiladigan” so‘zlari qo‘shilsin;
uchinchi va to‘rtinchi xatboshilar quyidagi mazmundagi uchinchi — beshinchi xatboshilar bilan almashtirilsin:
“Ijara to‘lovi, shuningdek bir ish kuni mobaynida ijaraga beruvchilarning tranzit hisob raqamlariga tushgan ijara to‘lovini to‘lash kechiktirilganligi uchun undirilgan penya summasi va shartnoma majburiyatlari buzilganligi uchun jarima quyidagi tartibda taqsimlanishi kerak;
ijara to‘lovi mablag‘larining 50 foizi — tegishli budjet daromadiga, 40 foizi — davlat mulkini balansida saqlovchiga, 10 foizi — ijaraga beruvchiga yo‘naltiriladi;
ijara to‘lovini to‘lash kechiktirilganligi uchun undirilgan penya summasi va shartnoma majburiyatlari buzilganligi uchun jarimaning 50 foizi tegishli budjet daromadiga yo‘naltiriladi va qolgan 50 foizi ijaraga beruvchining tasarrufida qoladi;
beshinchi va oltinchi xatboshilar tegishli ravishda oltinchi va yettinchi xatboshilar deb hisoblansin;
m) 25-bandga “ijara muddati tugagach” so‘zlaridan keyin “yoki ijara shartnomasi muddatidan oldin bekor qilinganda, haqiqiy emas deb hisoblanganda” so‘zlari qo‘shilsin;
“Balansida saqlovchi yil choragida kamida bir marta o‘zi uning yuritishida bo‘lgan davlat mulkini xatlovdan o‘tkazishga va foydalanilmayotgan davlat mulki aniqlangan taqdirda 10 kun mobaynida ijaraga beruvchiga davlat mulki joylashgan joyni, miqdori, tarkibi va boshqa umumiy tavsiflarini ko‘rsatgan holda uning haqidagi ma’lumotlarni taqdim etishga majbur.
Ko‘rsatib o‘tilgan ma’lumotlar yashirilganligi, o‘z vaqtida taqdim etilmaganligi, shuningdek ularning buzilganligi uchun balansida saqlovchi va aybdor shaxslar qonun hujjatlariga muvofiq javob beradilar”;
“38. Qamrab olishning to‘liqligi, o‘z vaqtida va zarur tarzda hisoblanishi, ijaraga berilgan davlat mulki bo‘yicha ijara to‘lovi to‘lanishini nazorat qilish ijaraga beruvchilar tomonidan, shuningdek belgilangan tartibda tekshirishlar amalga oshirilgan taqdirda — O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligining Nazorat-taftish bosh boshqarmasi tomonidan amalga oshiriladi”.