Keyingi tahrirga qarang.
O‘zbekiston Respublikasining “O‘zbekiston Respublikasining Markaziy banki to‘g‘risida” (O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Axborotnomasi, 1995-yil, 12-son, 247-modda), “Kredit uyushmalari to‘g‘risida” (O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Axborotnomasi, 2002-yil, 4-5-son, 65-modda), “Mikrokredit tashkilotlari to‘g‘risida”gi (O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Axborotnomasi, 2006-yil, 9-son, 495-modda) qonunlari, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2010-yil 26-noyabrdagi PQ-1438-sonli “2011 — 2015-yillarda respublika moliya-bank tizimini yanada isloh qilish va barqarorligini oshirish hamda yuqori xalqaro reyting ko‘rsatkichlariga erishishning ustuvor yo‘nalishlari to‘g‘risida”gi qaroriga (O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to‘plami, 2010-yil, 48-son, 442-modda) muvofiq O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki Boshqaruvi qaror qiladi:
Keyingi tahrirga qarang.
1. O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki tomonidan kredit uyushmalari, mikrokredit tashkilotlari va lombardlar faoliyatini tekshirish tartibi to‘g‘risidagi nizom ilovaga muvofiq tasdiqlansin.
Keyingi tahrirga qarang.
2. Mazkur qaror O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligida davlat ro‘yxatidan o‘tkazilgan kundan boshlab o‘n kun o‘tgandan keyin kuchga kiradi.
Keyingi tahrirga qarang.
Mazkur Nizom O‘zbekiston Respublikasining “O‘zbekiston Respublikasining Markaziy banki to‘g‘risida”gi (O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Axborotnomasi, 1995-yil, 12-son, 247-modda), “Kredit uyushmalari to‘g‘risida”gi (O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Axborotnomasi, 2002-yil, 4-5-son, 65-modda), “Mikrokredit tashkilotlari to‘g‘risida”gi (O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to‘plami, 2006-yil, 37-38-son, 372-modda) qonunlariga, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2010-yil 26-noyabrdagi PQ-1438-son “2011 — 2015-yillarda respublika moliya-bank tizimini yanada isloh qilish va barqarorligini oshirish hamda yuqori xalqaro reyting ko‘rsatkichlariga erishishning ustuvor yo‘nalishlari to‘g‘risida” qarori (O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to‘plami, 2010-yil, 48-son, 442-modda) va O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2003-yil 17-sentabrdagi 402-son “O‘zbekiston Respublikasi hududida lombardlarni ro‘yxatdan o‘tkazish va ular faoliyatini litsenziyalash masalalari to‘g‘risida”gi qaroriga (O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to‘plami, 2003-yil, 17-18-son, 149-modda) muvofiq Markaziy bank tomonidan kredit uyushmalari, mikrokredit tashkilotlari va lombardlar faoliyatini tekshirish tartibini belgilaydi.
Keyingi tahrirga qarang.
1. Markaziy bank moliya-bank tizimi barqarorligini saqlab turish, omonatchilar, qarz oluvchilar va kreditorlarning manfaatlari himoya qilinishini ta’minlash, kredit uyushmalari, mikrokredit tashkilotlari va lombardlar faoliyatini (bundan keyingi o‘rinlarda nobank kredit tashkilotlari deb yuritiladi) tartibga solish hamda nazorat qilish borasidagi vazifalarini amalga oshirish uchun tekshiruvlar o‘tkazadi.
Keyingi tahrirga qarang.
2. Nobank kredit tashkilotlari faoliyatini tekshirishni Markaziy bank tomonidan tekshirish o‘tkazish vakolati berilgan uning tegishli tarkibiy tuzilmasi (bundan keyingi o‘rinlarda tekshirish o‘tkazuvchi tarkibiy tuzilma deb yuritiladi) amalga oshiradi.
Keyingi tahrirga qarang.
tekshirish — nobank kredit tashkilotlari faoliyati ustidan nazoratni bevosita joyiga chiqib, ularning moliyaviy ahvoliga va faoliyatiga xos bo‘lgan xavf-xatarlarga baho berish hamda ular faoliyatini tartibga soluvchi qonun hujjatlari talablariga rioya qilinishi ahvolini tekshirish;
Keyingi tahrirga qarang.
masofadan nazorat qilish — nobank kredit tashkilotlari faoliyatidagi muammolarni boshlang‘ich davrida aniqlash maqsadida ular tomonidan Markaziy bankka taqdim etiladigan hisobotlar tahliliga, shu jumladan, ularning moliyaviy holatining monitoringiga asoslangan nazorat turi;
nazorat tartibida tekshirish — nobank kredit tashkilotlarida tekshirish o‘tkazuvchi tarkibiy tuzilma tomonidan o‘tkazilgan avvalgi tekshirishda aniqlangan xato va kamchiliklarni bartaraf etilishi ahvolini nazorat qilish maqsadida amalga oshiriladigan tekshirish;
Keyingi tahrirga qarang.
rejadan tashqari tekshirish — nobank kredit tashkilotlarida tekshirish o‘tkazuvchi tarkibiy tuzilma tomonidan o‘tkaziladigan yillik tekshirishlar rejasiga kiritilmagan tekshirish.
Keyingi tahrirga qarang.
4. Tekshirish o‘tkazuvchi tarkibiy tuzilma tomonidan nobank kredit tashkilotlari faoliyatini tekshirishning asosiy maqsadlari quyidagilardan iborat:
nobank kredit tashkilotlarining moliyaviy holatiga baho berish, ularning faoliyatida mavjud bo‘lgan xavf-xatarlarni, omonatchilar, qarz oluvchilar va kreditorlar manfaatlari himoyasi ta’minlanganligini aniqlash va baholash;
Keyingi tahrirga qarang.
nobank kredit tashkilotlarining iqtisodiy normativlarga rioya qilinishini, ularga nisbatan belgilangan me’yorlarni to‘g‘ri hisoblanishi ahvolini tekshirish. Bunda kapitalning yetarliligiga, aktivlar sifatiga, ularning to‘g‘ri tasniflanishi va ehtimoliy yo‘qotishlarni qoplash uchun zaxiralarning o‘z vaqtida va to‘liq shakllantirilishiga, likvidlik masalalariga alohida e’tibor berish lozim;
nobank kredit tashkilotlari tomonidan Markaziy bankka taqdim etiladigan hisobotlar va ma’lumotlarning haqqoniyligini tekshirish;
nobank kredit tashkilotlarida buxgalteriya ishi va hujjat aylanishini tashkil etilishi, buxgalteriya hisobining umumiy qoidalariga rioya etilishi, buxgalteriya hisobi va hisobotlarini to‘g‘ri yuritilishi va haqqoniyligi, aktivlar, majburiyatlar, kapital, pul oqimi, asosiy vositalar hisobining buxgalteriya andozalari va prinsiplariga mos ravishda aks ettirilishi ahvolini tekshirish;
nobank kredit tashkilotlarida ichki nazoratni joriy etish hamda amalga oshirilishi ahvolini tekshirish;
nobank kredit tashkilotlari faoliyatini tartibga soluvchi qonun hujjatlarida belgilangan talablariga rioya qilinishi ahvolini tekshirish.
Keyingi tahrirga qarang.
5. Tekshirish o‘tkazuvchi tarkibiy tuzilma nobank kredit tashkilotlari faoliyatini qonun hujjatlari talablariga rioya qilgan holda tekshiradi.
Keyingi tahrirga qarang.
6. Tekshirish o‘tkazuvchi tarkibiy tuzilmaning nobank kredit tashkilotlarida o‘tkazgan tekshirish hisoboti (dalolatnomasi) faqat Markaziy bankning nobank kredit tashkilotlarini nazorat qilish maqsadlarida ishlatilishi mumkin.
7. O‘tkazilgan tekshirish natijalari nobank kredit tashkilotlarini qonun hujjatlariga muvofiq o‘z moliyaviy hisobotlarini har yilgi tashqi audit tekshiruvidan o‘tkazish majburiyatidan ozod etmaydi.
Keyingi tahrirga qarang.
Keyingi tahrirga qarang.
8. Nobank kredit tashkilotlarini tekshirish rejali, nazorat tartibida va rejadan tashqari amalga oshiriladi.
Keyingi tahrirga qarang.
9. Rejali tekshirishlar reja asosida o‘tkaziladi. O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki tomonidan nobank kredit tashkilotlarining moliyaviy holatini aniqlash hamda uning faoliyatiga umumiy baho berish maqsadida tekshirishlar kompleks tarzda o‘tkaziladi.
Keyingi tahrirga qarang.
10. Tekshirish davomida aniqlangan xato va kamchiliklarni nobank kredit tashkilotlari tomonidan bartaraf etilishi ustidan nazorat tartibida tekshirish o‘tkazilishi mumkin.
Keyingi tahrirga qarang.
11. Nobank kredit tashkilotlari faoliyati yillik rejaga asosan yilda bir marotaba tekshirishdan o‘tkaziladi, qonun hujjatlarida boshqa muddatlar ko‘rsatilgan holatlar bundan mustasno.
Keyingi tahrirga qarang.
Keyingi tahrirga qarang.
Tekshirish davri avvalgi tekshirish davri tugagan sanadan navbatdagi tekshirish boshlangan oyning birinchi sanasigacha bo‘lgan davrni qamrab oladi.
12. Rejadan tashqari tekshirishlar nobank kredit tashkilotlari faoliyatining alohida masalalari bo‘yicha o‘tkaziladi.
Keyingi tahrirga qarang.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining yoki Vazirlar Mahkamasining qarorlari va huquqni muhofaza qiluvchi idoralarning tekshiruv o‘tkazish to‘g‘risidagi tegishli qarorlari asosida;
masofadan nazorat qilish natijalariga ko‘ra nobank kredit tashkilotlari moliyaviy holatining barqaror emas deb topilishi va omonatchilar hamda kreditorlar manfaatlariga xavf-xatar tug‘dirishi mumkin bo‘lgan holatlar mavjudligida;
Keyingi tahrirga qarang.
Keyingi tahrirga qarang.
14. Tekshirish muddati 30 kalendar kundan oshmasligi kerak. Rejadan tashqari tekshirishlarda, istisno tariqasidagi hollarda Markaziy bank farmoyishi asosida bu muddat ko‘pi bilan 30 kunga uzaytirilishi mumkin.
Keyingi tahrirga qarang.
15. Nobank kredit tashkilotlari faoliyatini tekshirishda tekshiruvchi mansabdor shaxslarning tarkibi ular tomonidan bajariladigan ishlar hajmi va xususiyatidan kelib chiqqan holda shakllantiriladi.
16. Nobank kredit tashkilotlarida tekshirishlar o‘tkazish rejasi kalendar yili boshlangunga qadar tuziladi va Markaziy bank Boshqaruvi tomonidan tasdiqlanadi.
17. Tekshirishlarni rejalashtirishda masofadan nazorat qilish natijasi bo‘yicha xulosalari inobatga olinadi.
Keyingi tahrirga qarang.
tekshirish o‘tkazilayotgan nobank kredit tashkilotlari faoliyati bilan bog‘liq binolarga va xizmat xonalariga erkin kirib-chiqish;
tekshirish o‘tkazish bilan bevosita bog‘liq bo‘lgan zarur hujjatlar va boshqa axborotlarni talab qilish;
nobank kredit tashkilotlarining xodimlari bilan suhbatlar o‘tkazishga, ulardan tekshirish davomida paydo bo‘ladigan masalalar bo‘yicha ma’lumotlar va tushuntirishlar olish, shuningdek, qonun hujjatlari talablariga rioya qilmaslik yoki ularni talab darajasida bajarmaslik holatlari yuzasidan yozma tushuntirishlar talab qilish;
Keyingi tahrirga qarang.
tekshirish hisobotini (dalolatnoma) nobank kredit tashkilotlari imzolashdan bosh tortganda yoki uni imzolash asossiz kechiktirilganda tekshiruvchi mansabdor shaxslar tomonidan imzo qo‘yilib, Markaziy bank rahbariyatiga imzodan bosh tortganligini asoslantirgan holda bildirishnoma kiritish.
Tekshiruvchi mansabdor shaxslar qonun hujjatlarida nazarda tutilgan boshqa huquqlarga ham ega bo‘lishi mumkin.
Keyingi tahrirga qarang.
tekshiruv natijalarini hisobot (dalolatnoma) bilan rasmiylashtirib, uning bir nusxasini tekshirilayotgan nobank kredit tashkiloti ixtiyorida qoldirish;
tekshirish davomida o‘zlariga ma’lum bo‘lgan bank, tijorat va xizmat sirini tashkil etuvchi ma’lumotlarni uchinchi shaxslarga oshkor etmaslik;
Keyingi tahrirga qarang.
Tekshiruvchi mansabdor shaxslar qonun hujjatlarida nazarda tutilgan boshqa majburiyatlarni ham olishi mumkin.
Keyingi tahrirga qarang.
tekshiruvchi mansabdor shaxslardan Markaziy bankning tekshirish o‘tkazish to‘g‘risidagi farmoyishini hamda ularning xizmat guvohnomalarini ko‘rsatishni talab qilish va tanishish;
tekshirish o‘tkazish uchun asosga ega bo‘lmagan shaxslarning tekshirish o‘tkazishiga yo‘l qo‘ymaslik;
tekshiruvchi mansabdor shaxslardan tekshirish natijalari bo‘yicha tuzilgan hisobot (dalolatnoma)ning bir nusxasini olish;
Nobank kredit tashkilotlari qonun hujjatlarida nazarda tutilgan boshqa huquqlarga ham ega bo‘lishi mumkin.
Keyingi tahrirga qarang.
tekshiruvchi mansabdor shaxslarga tekshirish o‘tkazish uchun barcha zarur shart-sharoitlarni yaratish;
tekshirish boshlanish kunining o‘zidayoq nobank kredit tashkilotining kengashi a’zolarini, ta’sischilarini o‘tkaziladigan tekshirish to‘g‘risida xabardor qilish;
tekshiruvchi mansabdor shaxslarga amaliy yordam ko‘rsatish uchun biriktiriladigan xodimlarni tayinlash;
Nobank kredit tashkilotlari qonun hujjatlarida nazarda tutilgan boshqa majburiyatlarni ham olishi mumkin.
Keyingi tahrirga qarang.
22. Nobank kredit tashkilotlarida o‘tkazilgan tekshirish natijalari bo‘yicha hisobot (dalolatnoma) ikki nusxada tuziladi.
23. Hisobotning (dalolatnoma) ikkala nusxasi ham tekshiruvchi mansabdor shaxslar, tekshirilgan nobank kredit tashkiloti rahbari va bosh buxgalteri tomonidan imzolanadi. Hisobot (dalolatnoma)ning bir nusxasi tekshirilgan nobank kredit tashkilotida qoldiriladi.
24. Tekshirish natijalari bo‘yicha tuzilgan hisobot (dalolatnoma) Markaziy bankning tekshirish hisobotlarini ko‘rib chiquvchi ishchi organi tomonidan ko‘rib chiqiladi.
25. Nobank kredit tashkilotida o‘tkazilgan tekshirish natijalari bo‘yicha tuzilgan hisobot (dalolatnoma) Markaziy bankning roziligisiz oshkor qilinishi mumkin emas.
Keyingi tahrirga qarang.