Temir yo‘l transportining boshqaruv tizimini yanada takomillashtirish, tarmoqni monopoliyadan chiqarish hamda uning korxonalari va tashkilotlarini aksiyalashtirish jarayonlarini chuqurlashtirish asosida transport kommunikatsiyalarini rivojlantirishni, harakatdagi sostavni texnika bilan qayta jihozlashni ta’minlash, respublika aholisiga, iqtisodiyot tarmoqlari va sohalariga temir yo‘l transporti xizmati ko‘rsatish darajasi va sifatini oshirish maqsadida:
1. Quyidagilar temir yo‘l transporti sohasidagi iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirishning ustuvor yo‘nalishlari hisoblansin:
mononoliyadan chiqarish chora-tadbirlarini izchil amalga oshirish va temir yo‘l transporti xizmatlari bozorida raqobat muhitini shakllantirish;
yo‘lovchilar tashish, harakatdagi sostavni, refrijerator va konteyner xo‘jaligini ta’mirlash korxonalarini bosqichma-bosqich aksiyalashtirish;
ijtimoiy infratuzilma, yuk va yo‘lovchilarga xizmat ko‘rsatish obyektlarini, ta’mirlash-qurilish, savdo va ta’minot tashkilotlarini davlat tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirishni jadallashtirish, ular negizida mulkchilikning nodavlat shakllaridagi korxonalar shu jumladan xususiy korxonalar tashkil etish;
boshqaruv tizimiga va tashish jarayoni qatnashchilari o‘rtasidagi xo‘jalik aloqalariga bozor tamoyillari va mexanizmlarini joriy etish;
temir yo‘l kompleksini rekonstruksiya qilish, yangilash va zamonaviylashtirishga chet el investitsiyalarini keng jalb qilish bo‘yicha qulay shart-sharoitlar yaratish;
mamlakat iqtisodiyotining samarali va barqaror faoliyat ko‘rsatishini ta’minlashda temir yo‘l transportining ahamiyatini kuchaytirish, temir yo‘l transporti kommunikatsiyalarini rivojlantirish.
2 Vazirlar Mahkamasining 2000-yil 17-oktabrdagi 401-son qarori bilan tuzilgan Temir yo‘l transporti korxonalari va tashkilotlarini monopoliyadan va davlat tasarrufidan chiqarish hamda aksiyalashtirish masalalari bo‘yicha maxsus komissiyaning:
“O‘zbekiston temir yo‘llari” davlat-aksiyadorlik kompaniyasini ochiq aksiyadorlik jamiyatiga aylantirish;
“O‘zbekiston temir yo‘llari” davlat-aksiyadorlik kompaniyasining yuk va yo‘lovchilar tashish bo‘yicha hududiy direksiyalari hamda Orolbo‘yi bo‘limi negizida funksional tarkibiy bo‘linmalar va korxonalar tashkil etish;
“O‘zbekiston temir yo‘llari” davlat-aksiyadorlik kompaniyasining yuk va yo‘lovchilar tashishni tashkil etish, yo‘lovchilar va yuk tashish vagonlari, refrijerator va konteyner xo‘jaligini ta’mirlash korxonalarini bosqichma-bosqich ochiq aksiyadorlik jamiyatlariga aylantirish;
yuk va yo‘lovchilar tashishni tashkil etish va amalga oshirish bilan bevosita bog‘liq bo‘lmagan ijtimoiy obyektlarni, yordamchi va xizmat ko‘rsatish korxonalarini davlat tasarrufidan va “O‘zbekiston temir yo‘llari” davlat-aksiyadorlik kompaniyasi tizimidan chiqarish to‘g‘risidagi takliflari qabul qilinsin.
3 Belgilab qo‘yilsinki, yuk va yo‘lovchilar tashuvchi, xalq iste’mol tovarlari ishlab chiqaruvchi, shuningdek yuk jo‘natuvchilar va yo‘lovchilarga transport-ekspeditorlik va servis xizmatlari ko‘rsatuvchi korxonalar va tashkilotlar:
davlat tasarrufidan chiqariladi va xususiylashtiriladi, shu jumladan xususiy mulk sifatida sotiladi, shuningdek turli tashkiliy-huquqiy shakllarda tashkil etilishi mumkin;
ko‘rsatilayotgan xizmatlar sifatini oshirish va qiymatini pasaytirish maqsadida o‘z faoliyatini raqobat asosida amalga oshiradi.
4. “O‘zbekiston temir yo‘llari” davlat-aksiyadorlik kompaniyasiga quyidagi asosiy vazifalar yuklansin:
temir yo‘l transportining barqaror va samarali ishlashini, yuk va yo‘lovchilar tashish xavfsizligini ta’minlash, ko‘rsatiladigan transport xizmatlari sifatini oshirish;
vokzallarda va poyezdlarda yo‘lovchilarga servis xizmati ko‘rsatish, boshqa servis xizmatlari ko‘rsatish bo‘yicha mulkchilikning nodavlat shakllaridagi korxonalar, shu jumladan xususiy korxonalar tashkil etishni rag‘batlantirish;
temir yo‘llarning moddiy-texnika bazasini mustahkamlash, ularning tarmoqlarini yanada rivojlantirish va ularning poyezdlar o‘tkazish qobiliyatini oshirish, yagona texnika siyosati asosida ilg‘or texnologiyalarni, menejmentning zamonaviy usullarini keng joriy etish;
chet el investitsiyalarini keng jalb qilish va temir yo‘l transporti hamda xalqaro yuk va yo‘lovchilar tashish sohasida xalqaro hamkorlikni chuqurlashtirish.
Oldingi tahrirga qarang.
(5-band O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020-yil 20-martdagi PF-5971-sonli Farmoniga asosan o‘z kuchini yo‘qotgan — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 20.03.2020-y., 06/20/5971/0348-son)
Oldingi tahrirga qarang.
(6-band O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017-yil 16-avgustdagi PF-5157-sonli Farmoniga asosan o‘z kuchini yo‘qotgan)
7. O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi, Davlat mulki qo‘mitasi bir oy muddatda O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlariga mazkur Farmondan kelib chiqadigan o‘zgartirish va qo‘shimchalar to‘g‘risida takliflar kiritsinlar.
8. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “O‘zbekiston temir yo‘llari” davlat-aksionerlik kompaniyasini tuzish to‘g‘risida” 1994-yil 7-noyabrdagi PF-982-son Farmonining 2- va 4-bandlari o‘z kuchini yo‘qotgan deb hisoblansin.
9. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi mazkur Farmonni amalga oshirish yuzasidan o‘n kun muddatda qaror qabul qilsin.
LexUZ sharhi
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2001-yil 3-martdagi 108-son “O‘zbekiston temir yo‘llari” davlat-aksiyadorlik kompaniyasini boshqarishni tashkil etishni takomillashtirish to‘g‘risida”gi va 2001-yil 3-martdagi 109-son “Temir yo‘llarda yuk va yo‘lovchilar tashish xavfsizligini nazorat qilish davlat inspeksiyasi faoliyatini tashkil etish to‘g‘risida”gi qarorlariga qarang.