LexUZ sharhi
Mazkur qaror O‘zbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligi va Sog‘liqni saqlash vazirligining 2020-yil 17-martdagi 19, 113-sonli “O‘zbekiston Respublikasi hududida giyohvandlik vositalari, psixotrop moddalar va prekursorlarni tashish tartibi to‘g‘risidagi nizomni tasdiqlash haqida”gi qarorni o‘z kuchini yo‘qotgan deb topish to‘g‘risida”gi qaroriga (ro‘yxat raqami 1791-1, 28.03.2020-y.) asosan o‘z kuchini yo‘qotgan.
O‘zbekiston Respublikasining “Giyohvandlik vositalari va psixotrop moddalar to‘g‘risida”gi Qonuni, Vazirlar Mahkamasining 2003-yil 16-iyuldagi “Giyohvandlik vositalari, psixotrop moddalar va prekursorlar muomalasi bilan bog‘liq faoliyatni litsenziyalash to‘g‘risida”gi 315-son qaroriga muvofiq, O‘zbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligi hamda Sog‘liqni saqlash vazirligi qaror qiladilar:
1. “O‘zbekiston Respublikasi hududida giyohvandlik vositalari, psixotrop moddalar va prekursorlarni tashish tartibi to‘g‘risida”gi nizom ilovaga muvofiq tasdiqlansin.
2. Ushbu qaror O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligida davlat ro‘yxatidan o‘tgan vaqtdan o‘n kundan so‘ng kuchga kiritilsin.
3. Mazkur qarorning bajarilishini nazorat qilish O‘zbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirining birinchi o‘rinbosari G‘.T. Qodirov va Sog‘liqni saqlash vazirining birinchi o‘rinbosari A.I. Ikramov zimmalariga yuklatilsin.
Ichki ishlar vazirligi va Sog‘liqni saqlash vazirligining 2008-yil 17-martdagi 4, 3-son qarori bilan
TASDIQLANGAN
TASDIQLANGAN
Mazkur Nizom O‘zbekiston Respublikasining “Giyohvandlik vositalari va psixotrop moddalar to‘g‘risida”gi Qonuni, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2003-yil 16-iyuldagi “Giyohvandlik vositalari, psixotrop moddalar va prekursorlarning muomalada bo‘lishi bilan bog‘liq faoliyatni litsenziyalash to‘g‘risida”gi 315-son qaroriga muvofiq giyohvandlik vositalari, psixotrop moddalar va prekursorlarning muomalada bo‘lishi bilan bog‘liq faoliyat yuritish huquqini beruvchi litsenziyaga ega bo‘lgan yuridik shaxslar tomonidan giyohvandlik vositalari, psixotrop moddalar va prekursorlarni (bundan keyingi o‘rinlarda GPP deb yuritiladi) tashish tartibini belgilaydi.
1. O‘zbekiston Respublikasi hududida GPPlarning tashish mazkur Nizomda belgilangan tartibda avtomobil, havo va temir yo‘l transporti orqali amalga oshiriladi.
2. Mazkur Nizom qoidalari ichki ishlar, milliy xavfsizlik xizmati va bojxona organlarining ekspertiza va tezkor-qidiruv faoliyatida, shuningdek O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligining sud-ekspertiza muassasalari faoliyatida GPPlardan foydalanishda tatbiq etilmaydi. Ushbu organlar tomonidan noqonuniy muomaladan musodara qilingan GPPlarni tashish qonun hujjatlarida belgilangan tartibda amalga oshiriladi.
3. GPPlarni yuridik shaxslar tomonidan avtomobil, havo va temir yo‘l transportida tashish mazkur Nizomda belgilangan tartibda ichki ishlar organlari tomonidan beriladigan ruxsatnoma asosida amalga oshiriladi.
4. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2000-yil 31-iyuldagi “Giyohvandlik vositalari, psixotrop moddalar va prekursorlarni O‘zbekiston Respublikasi hududi orqali olib kirish, olib chiqish va tranzit tarzida o‘tkazish to‘g‘risida”gi 293-son qarorining 3, 4-ilovalarida keltirilgan II, III ro‘yxatlariga kiritilmagan murakkab (tarkibida GPPlar mavjud bo‘lgan) dori vositalarini tashishda ruxsatnoma rasmiylashtirilishi talab qilinmaydi.
5. GPPlarni O‘zbekiston Respublikasi hududida tashish uchun ruxsatnoma ichki ishlar organlari tomonidan mazkur Nizomning 2-ilovasida keltirilgan namuna asosida besh ish kuni ichida beriladi.
6. GPPlarni kam miqdorlarda tashish maqsadida yillik ruxsatnomani olish uchun quyidagi hujjatlar taqdim etiladi:
rahbar imzosi va yuridik shaxs muhri bilan tasdiqlangan, yukni tashish uchun mas’ul shaxs tayinlanganligi to‘g‘risida buyruq nusxasi;
7. O‘zbekiston Respublikasi hududida GPPlarni katta partiyada tashish uchun bir martalik ruxsatnoma ichki ishlar organlari tomonidan besh ish kuni ichida (2-ilova) yukning nomi va miqdori, yuk jo‘natilishining to‘liq marshruti, yukni tashishga mas’ul shaxs va kuzatuvchi shaxslar (qo‘riqlash tarkibi), tashishga jalb etilgan transport vositasi va ularning haydovchilari haqida ma’lumotlar ko‘rsatilgan yuridik shaxs rahbarining arizasi asosida quyidagi hujjatlari ilova qilingan holda beriladi:
ajratilgan avtomobilning joriy yil uchun texnik ko‘rikdan o‘tganligi to‘g‘risidagi uning amal qilish muddati ko‘rsatilgan texnik pasporti va haydovchilarining haydovchilik guvohnomalari nusxalari;
GPPlar yuklarni avtomobil transportida tashish uchun litsenziyaga ega bo‘lgan yuridik shaxslar bilan tuzilgan shartnoma asosida tashish holatlariga tegishli shartnoma nusxasi.
8. GPPlarni tashish huquqini beruvchi bir martalik ruxsatnoma tegishli ichki ishlar organlari tomonidan beriladi, unda tashilayotgan GPPlar turi va miqdori, yuk tashish amalga oshirilishi lozim bo‘lgan avtotransportning markasi (markalari) va davlat raqami (davlat raqamlari), shuningdek yuk tashish uchun mas’ul shaxsning pasport ma’lumotlari ko‘rsatiladi.
9. Ruxsatnomalar 3 oy muddatgacha beriladigan (GPPlarni aniq partiyasini tashish uchun) bir martalik va 6 oy muddatgacha beriladigan GPPlarni bir necha partiyalarini tashish uchun ko‘p martalik bo‘lishi mumkin.
GPPlarning aniq partiyalarini ko‘p martalik ruxsatnoma asosida tashish holatlarida yuridik shaxs ushbu partiya uchun umumiy miqdori chegarasida ularni tashish huquqiga ega. Bunda har bir tashish sanasi, GPPlarning turi va miqdori ko‘rsatilib ruxsatnomaning orqa tomoni rahbar imzosi va yuridik shaxs muhri bilan tasdiqlanishi lozim. Bunday ruxsatnoma ichki ishlar organiga topshirilishi lozim.
10. Transport vositasining markasi, davlat raqami, yukni tashish uchun mas’ul shaxs o‘zgargan hollarda bir martalik ruxsatnoma uch kunlik muddatda belgilangan tartibda qayta rasmiylashtirilishi kerak.
11. GPPlarni tuman (shahar) hududida tashish ruxsatnomasisiz baza rahbari yoki yuk jo‘natuvchi tomonidan berilgan yo‘l-kuzatuvchi hujjatlari asosida amalga oshiriladi.
12. O‘zbekiston Respublikasi hududida GPPlarni avtomobil transportida tashish avtomobil transportiga ega bo‘lgan yuridik shaxslar yoki GPPlarni tashish uchun beriladigan litsenziyaga ega bo‘lgan yuk jo‘natuvchi/yuk qabul qiluvchi bilan tuzilgan tashish to‘g‘risidagi shartnomaga asosan boshqa yuridik shaxslarga tegishli bo‘lgan avtomobil transportida amalga oshiriladi.
Giyohvandlik vositalarining 50 kilogramm (brutto og‘irlik) va undan ko‘prog‘i va psixotrop moddalarning 100 kilogramm (brutto og‘irlik) va undan ko‘prog‘ini avtomobil transportida tashish bir martalik ruxsatnoma rasmiylashtirilib, O‘zbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligining qo‘riqlash xizmati jalb etilgan holda mazkur Nizomda ko‘rsatib o‘tilgan qoidalar asosida amalga oshiriladi.
Kam miqdordagi GPPlarni (giyohvandlik vositalari 50 kilogrammdan kam (brutto og‘irlik) va psixotrop moddalari 100 kilogrammdan kam (brutto og‘irlik) tashish O‘zbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligining qo‘riqlash xizmatini jalb etmasdan amalga oshiriladi, bunda bir yillik ruxsatnoma rasmiylashtiriladi. O‘zbekiston Respublikasi hududida GPPlarni avtomobil transportida tashish uchun yuk jo‘natuvchi/yuk qabul qiluvchilar mas’uldirlar.
O‘zbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligining qo‘riqlash xizmati xodimlari kuzatuvisiz tashishga ruxsat etilgan prekursorlarning kam miqdori mazkur Nizomning 1-ilovasida keltirilgan.
13. GPPlarni avtomobil transportida tuman (shahar) ichida tashishda yukni kuzatib borish uchun mas’ul shaxs tayinlanadi. Ushbu funksiyalarni transport vositasining haydovchisiga yuklash taqiqlanadi.
Kuzatuvchi shaxslarni to‘g‘ri tanlash va ularning tayyorgarligi uchun yuk jo‘natuvchi/ yuk qabul qiluvchi tashkilotlar rahbarlari javobgardirlar.
14. GPPlarni kam miqdorda avtomobil transportida tashishda yuk jo‘natuvchi/yuk qabul qiluvchi tashkilot buyrug‘i asosida yukni tashish va qabul qilib olish uchun mas’ul shaxs tayinlanadi.
15. O‘zbekiston Respublikasi hududida GPPlarni kam miqdorda avtomobil transportida tashishda kuzatuvchi (mas’ul shaxs) o‘zi bilan quyidagi hujjatlarni olib yurishi kerak:
GPPlarni tashish uchun hududiy ichki ishlar organlari tomonidan berilgan yillik ruxsatnomaning rahbar imzosi va tashkilot muhri bilan tasdiqlangan nusxasi;
yuk jo‘natuvchi tashkilot rahbari yoki moddiy-javobgar shaxs imzosi va tashkilot muhri bilan tasdiqlangan tashilayotgan yukning yuk kuzatuv hujjatlari.
16. GPPlarni tashishda ishtirok etuvchi kuzatuvchi shaxslar hamda haydovchilar tashish qoidalari, yukning tavsifi, ortilishi va tushirilishida texnika xavfsizligiga rioya qilish to‘g‘risida tanishtirilgan bo‘lishlari kerak.
yukning to‘g‘ri qadoqlanishi va markirovkasi, tamg‘alarining mustahkam saqlanganligini ko‘zdan kechirish, yuk ortish va tushirishni kuzatib borish;
avtotransport vositasining harakat vaqtida va to‘xtab turish joylarida yukni saqlanishini ta’minlash;
18. Xavfli yuklar toifasiga kiritilgan katta hajmdagi prekursorlarni avtomobil transportida tashishda xavf-xatar to‘g‘risidagi ma’lumotlar tizimini talablarga mos holda tashkillashtirish tashishni amalga oshirayotgan avtotransport tashkilotiga yuklatiladi. Bunday tashish avtotransport vositasi xavfli yuklarni tashishga guvohnomaga ega bo‘lganda Davlat yo‘l harakati xavfsizligi xizmati organlari bilan belgilangan tartibda kelishilgan marshrut bo‘yicha amalga oshiriladi.
19. Katta hajmdagi prekursorlarni avtomobil transportida tashishda aholi yashash punktlarida haydovchilarning dam olish uchun to‘xtab turishlari taqiqlanadi.
Avtotransport vositasi to‘xtaganda yoki to‘xtab turganida to‘xtab turish tormozi yoqilgan, qiyalikda esa qo‘shimcha ravishda sirpanib ketishiga qarshi tayanch qo‘yilgan bo‘lishi kerak.
20. GPPlarni kolonna bo‘lib (ikkitadan ko‘p bo‘lgan avtotransport vositalarida) tashish kolonna boshida va oxirida O‘zbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligi kuzatuvchilarining ikkita avtomobilida amalga oshiriladi.
Kuzatuvchi avtomobillar uchun to‘lovlar yuk jo‘natuvchi yoki yuk qabul qiluvchi bilan tuzilgan shartnoma asosida amalga oshiriladi.
21. Prekursorlarni ko‘p miqdorda tashish uchun mo‘ljallangan avtotransport vositasi haydovchi va kuzatuvchi shaxsning xavfsizligini ta’minlash uchun zarur bo‘lgan tashilayotgan prekursorlarni neytrallash uchun kerakli miqdorda vositalar va individual himoya vositalari bilan jihozlanadi.
22. Katta miqdordagi prekursorlarni tashish uchun mo‘ljallangan avtomobilda quyidagilar bo‘lishi kerak:
v) bittadan kam bo‘lmagan sirpanib ketishga qarshi tayanch (tayanchning o‘lchami avtotransport vositasining turi va uning g‘ildiraklari diametriga mos bo‘lishi lozim);
g) avtonom yonuvchi ikkita o‘chib-yonuvchi (yoki doimiy) zarg‘aldoq rangdagi chiroq, ular prekursorlarning alangalanishini keltirib chiqarishi mumkin bo‘lmagan holda tuzilgan bo‘lishi kerak;
d) sutkaning qorong‘i vaqtida yoki yaxshi ko‘rinmaslik holatlarda to‘xtab turishda, agar avtotransport vositasining chiroqlari tuzatilmagan bo‘lsa, yo‘lda zarg‘aldoq rangdagi chiroqlar o‘rnatilgan bo‘lishi lozim: bittasi avtotransport vositasining old tarafiga yetmasdan 10 metr masofada, ikkinchisi avtotransport vositasining orqa tarafiga yetmasdan 10 metr masofada o‘rnatiladi;
e) dori qutisi va tashilayotgan yuklarni neytrallashtirish vositalari (birinchi tibbiy yordam ko‘rsatish uchun).
23. Havo orqali tashish shartnomasidan kelib chiqadigan havo orqali tashuvchining mazkur Nizom qoidalariga tushadigan barcha huquq va majburiyatlari O‘zbekiston Respublikasi Havo kodeksi va boshqa qonun hujjatlari bilan tartibga solinadi.
24. GPPlarni yuk sifatida aviatashish uchun giyohvandlik vositalari, psixotrop moddalar va prekursorlar muomalasi bilan bog‘liq faoliyat uchun beriladigan litsenziyaga ega bo‘lgan yuridik shaxslardan qabul qilinadi.
25. GPPlarni tashishga qabul qilish va tashish tashuvchi-aviakompaniya tomonidan belgilangan qoidalar va standartlar bo‘yicha amalga oshiriladi. Agar tashish uchun qabul qilinayotgan GPPlar xavfli yuklar toifasiga kirsa, ularni tashish uchun qabul qilishda IKAOni xavfli yuklarni havoda xavfsiz tashish uchun texnikaviy qo‘llanmasi hisobga olinishi lozim.
26. GPPlar yo‘lovchilar va yuk tashish kemalarida tashilishi mumkin. Doimiy reyslarni bajarayotgan havo kemalarda tashish barcha marshrutlarda tashilayotgan hajmlarni oldindan majburiy bronlashtirilgan shartlarda amalga oshirilishi kerak.
Xavfli yuklar toifasiga kiruvchi prekursorlarni yo‘lovchi tashish havo kemalarida tashishga yo‘l qo‘yilmaydi.
27. GPPlarni tashish uchun qabul qilishda ularni shartli ravishda qimmatbaho yuklar toifasiga (VAL) kiritish lozim va bu toifa yuklarga mos bo‘lgan tashish qoidalari va ularni saqlashni ta’minlash reglamenti qo‘llanilishi lozim. Agar tashish uchun qabul qilinayotgan GPPlar xavfli yuklar toifasiga kirsa, unda ham ushbu yuklash toifasi uchun belgilangan tashish qoidalarini qo‘llash lozim.
28. GPPlarni tashish uchun qabul qilishda ushbu yukni uchish va qo‘nish aeroportda eng kam muddat davomida saqlanilishi va omborga joylashtirilishini ta’minlash maqsadida hamma rasmiyatchiliklarni bajarilishi tartibi yuk jo‘natuvchi bilan oldindan kelishib olinishi lozim. Yukni qabul qilish va berish maxsus xavfsizlik choralari ta’minlangan hollarda rejalashtirilishi va amalga oshirilishi zarur.
yuk shunday o‘ralgan bo‘lishi kerakki, ichidagilarni almashtirish yoki aniq ko‘rinmaydigan holda ichidan olib bo‘lmasligi;
xar bir o‘rama tortilgan bo‘lishi, uning og‘irligi hujjatlardagi og‘irlik bilan solishtirilgan va qutiga yopishtiriladigan yorliqlarda ko‘rsatilgan bo‘lishi zarur. Barcha o‘ramalarda nuqsonlar yo‘qligi tekshirilgan bo‘lishi kerak;
nuqsonlari bo‘lgan o‘ralgan yuklar tashish uchun qabul qilinmaydi. Transfer yuklarining qutilarida nuqsonlar topilganda transfer punktida (ushbu yoki boshqa yuk tashuvchining boshqa reysiga yukni qayta yuklash) yuk qayta tortib ko‘riladi, yukni buzilishi to‘g‘risida 2 nusxada dalolatnoma tuziladi va zaruriyatga qarab yuk qayta qutilarga qadoqlanadi va yangidan muhrlanadi. Dalolatnomaning bir nusxasi yuk bilan birga jo‘natiladigan hujjatlarga ilova qilinadi, ikkinchi nusxasi transferning aeroportida qoldiriladi.
31. GPPlarni tashish uchun foydalanilganda konteyner va qulflanadigan qutilarning mustahkamligi tekshirilganda quyidagilar ta’minlanishi kerak:
yuklar konteynerning muhrlangan qismidan ajratib olib bo‘lmasligi va yuk tashuvchining muhrini buzmasdan yoki ko‘rinarli izlar bo‘lmagan holda unga qaytadan qo‘yib qo‘yish imkoni bo‘lmasligi;
yukni joylashtirish uchun foydalaniladigan konteynerning hamma tomoni nazorat tartibida ko‘zdan kechirish uchun qulay bo‘lishi kerak, qulflanadigan quti va konteynyerlarda yuklarning qismlari yashirilishi mumkin bo‘lgan yashirin joylari bo‘lmasligi.
32. GPPlardan iborat bo‘lgan yukning tashish hujjatlarini rasmiylashtirishda quyidagi talablar bajarilishi talab etiladi:
avianakladnoyda yukning maxsus qayta ishlanish kodi “VAL”, va zarur hollarda “Nature and Quantity of Goods” (yukning tavsifi va xususiyati) ustunida xavfli yuklarning qayta ishlanish kodi ko‘rsatilgan bo‘lishi;
yukning nomlanishi va/yoki yukning tovar nomenklaturasi kodi yukni tashish huquqini beruvchi litsenziyada ko‘rsatilgan nomlanishiga aniq mos kelishi;
yuk kuzatuv hujjatlarida yukning kilogrammning yuzdan bir qismigacha aniqlikda o‘lchangan butun og‘irligi, hamda har bir o‘ralgan qutining o‘lchami ko‘rsatilgan bo‘lishi;
maxsus qayta ishlanish kodi “VAL” va zarur hollarda xavfli yuklarning qayta ishlanish kodlari yuk manifestining “Nature of Goods” (yukning tavsifi) ustunida ko‘rsatilgan bo‘lishi;
GPPlardan iborat bo‘lgan yukni tashishda yuk haqidagi ma’lumotni standart blankiga yoki NOTOS (Special Load Notification to Captain — maxsus yuk to‘g‘risida havo kemasi komandiriga xabarnoma)ga xabar kiritilishi lozim.
33. GPPlarni jo‘natish, transfer va yetib borish punktlarida qayta ishlash, ortish/ tushirishda haqiqiy qabul qilib olingan yuk miqdori to‘g‘risida ma’lumot avianakladnoy va yuk manifestida ko‘rsatilgan ma’lumot bilan solishtirilishi zarur. Yuk tashuvchi javobgarligiga berilgan vaqtdan boshlab yuk ruxsatsiz tekshiruvlardan himoyalangan bo‘lishi kerak. Agar yuk biror-bir sabablarga ko‘ra qo‘riqlanadigan hududda saqlana olinmasa, maxsus xavfsizlik va saqlash choralari ko‘rilgan bo‘lishi zarur.
34. GPPlardan iborat bo‘lgan yukni jo‘natish, transfer, manzil aeroportlarida saqlashda maxsus jurnallarda quyidagi ma’lumotlar qayd qilinishi zarur:
yuk qo‘riqlanadigan hududga joylashtirilgan vaqti va sanasi hamda ushbu hududga yukni keltirgan va shu hududga kirishga ruxsati bo‘lgan shaxslar to‘g‘risida ma’lumotlar;
yuk qo‘riqlanadigan hududdan olib ketilgan vaqti va sanasi hamda ushbu hududdan yukni olib ketgan shaxs to‘g‘risida ma’lumotlar.
35. GPPlardan iborat bo‘lgan yukni to‘la yoki qisman yo‘qolishi kuzatilgan bo‘lsa yoki ruxsatsiz aralashuv izlari topilganda, ichki ishlar organlari vakillari ishtirokida insidentning rasmiy qayd etilishi uchun darhol zarur tadbirlar ko‘rilishi, shuningdek qidiruvni tashkillashtirish lozim.
36. Yukni jo‘natish uchun aeroportga havo kemasi uchishidan 3 soat oldin o‘ralgan qutilar muhrlangan holda olib kelinishi va belgilangan tartibda tashuvchining vakolatli shaxslariga topshirilishi, tashuvchi tomonidan tavsiya etilgan O‘zbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligining muntazam bo‘limi, havo transporti xavfsizlik xizmati va qo‘riqlash xizmati ishtirokida to‘plangan va havo kemasi bortiga ortilgan bo‘lishi kerak. Zarur hollarda GPPlarni yuk sifatida aviatashishlar vakolatlarini tasdiqlovchi hujjatlari bo‘lgan kuzatuvchilar ishtirokida amalga oshirilishi mumkin. Yukni kuzatib boruvchilar yo‘lovchi sifatida boradilar, buning uchun ular aviatsiya qoidalari bilan belgilangan barcha uchish oldi rasmiylashtiruvlardan o‘tgan bo‘lishlari lozim.
37. Havo kemasining yuk-bagaj bo‘limlarida giyohvandlik vositalarini yuk sifatida tashishda kuzatuvchilar yukni havo kemasiga yetkazilishi yoki undan olib ketilishini, yukni ortilishi/tushirilishini kuzatishlari, giyohvandlik vositalari yuklagandan so‘ng yuk bo‘linmalari muhrlanganligini tekshirishlari zarur.
Kuzatuvchilar barcha yo‘lovchilar salonga chiqib bo‘lganlaridan va yuklar ortib bo‘linganidan so‘ng oxirgi navbatda yo‘lovchilar saloniga kiradilar.
38. Havo kemasining yo‘lovchilar salonida giyohvandlik vositalari partiyasini tashishda, shuningdek psixotrop moddalar va prekursorlar kuzatuvchilar ishtirokida havo yo‘li orqali tashilishi zarur bo‘lganda, bunday moddalarni tashiyotgan shaxslar va tashilayotgan moddalar havo kemasiga boshqa yo‘lovchilardan alohida yetkaziladi va yo‘lovchilar saloniga ular uchun ajratilgan joyga yo‘lovchilar kirishidan oldin yoki keyin joylashtiriladi.
39. GPPlardan iborat bo‘lgan yukni kelishi to‘g‘risidagi xabar bilan yuk qabul qiluvchini ogohlantirish manzil aeroportiga yukni yetkazib bergan havo kemasidan yuk tushirib bo‘lingandan so‘ng 3 soat davomida amalga oshirilishi kerak.
40. Yuk tashuvchi yukni faqatgina avianakladnoyda ko‘rsatilgan yuk qabul qiluvchiga yoxud u tomonidan avinakladnoyda ko‘rsatilgan vakolat berilgan shaxsga beradi.
41. Yuk tashuvchi yukni yuk nakladnoyida ko‘rsatilgan hamma shartlar bajarilgandan so‘ng yuk qabul qiluvchiga beradi va yuk topshirilganligi faktini yuk qabul qiluvchining yuk avianakladnoyi nusxasida qabul qiluvchi imzosi bilan tasdiqlaydi, bular oxirgi yuk tashuvchida yukni qabul qilinganligi to‘g‘risidagi tilxat va tashish shartnomasining bajarilganligi to‘g‘risidagi guvohnoma sifatida qoldiriladi.
42. Yuk qabul qiluvchi bo‘lmaganda yoki davlat organi talabiga ko‘ra yukni berish yuk qabul qiluvchiga berish hisoblanadi, bunda yuk tashuvchi yuk jo‘natuvchi yoki yuk qabul qiluvchiga bunday yuk tashib keltirilganligi to‘g‘risida tasdiqlovchi hujjatni taqdim etadi.
43. Agar yuk O‘zbekiston Respublikasi hududida joylashgan manzilga yetib kelganligi to‘g‘risidagi xabarnoma jo‘natilgandan so‘ng yukni qabul qiluvchi talab qilmasa, bosh tortsa yoki yukni qabul qila olmasa yuk tashuvchi yuk jo‘natuvchiga yukni yuk qabul qiluvchiga berish imkoni yo‘qligi to‘g‘risida xabar berishi va yuk jo‘natuvchi yuk to‘g‘risida qaror qabul qilguniga qadar yukni yuk jo‘natuvchi hisobidan saqlash uchun o‘zida qoldirishi zarur.
GPPlarni tashish uchun quyiladigan talablar yuk jo‘natuvchilari, yuk qabul qiluvchilar, GPPlarni tashish jarayonida ishtirok etadigan, ularni yetkazib borish yo‘lida kuzatib borishni va qo‘riqlashni ta’minlaydigan temir yo‘l transporti xodimlari uchun majburiy hisoblanadi.
GPPlarni temir yo‘l transportida tashish tartibiga GPPlar tashiladigan konteynyerlar, harakatlanuvchi yo‘lovchi va yuk vagonlarini ishlab chiqarish, texnik yordam xizmati va ta’mirlash bilan shug‘ullanuvchi, shuningdek, yuk jo‘natuvchi va yuk qabul qiluvchiga transport-ekspeditsiya xizmatini ko‘rsatuvchi barcha korxona va tashkilotlar amal qilishi zarur.
45. GPPlarni yuklash normalari, ularni tashish uchun yo‘lovchi va yuk vagonlar turini tanlash, texnik va tijorat maqsadlarida ularning yaroqliligini aniqlash, yuklarni vagonlarga mahkamlash temir yo‘l ustavi, yuklarni tashish qoidalari, yo‘lovchi va yuk tashish qoidalariga muvofiq bo‘lishi lozim.
46. GPPlarni tashishga qabul qilish va berish yuklarni tashish qoidalariga muvofiq amalga oshiriladi.
47. Bunday yuklar tashish uchun umumiy foydalanish joylaridan tashqarida beriladi. Istisno tariqasida umumiy hamda umumiy bo‘lmagan foydalanish joylarida amalga oshiriladigan kichik va konteyner jo‘natmalarida qo‘llanilishi mumkin.
48. Aniq yuk faqatgina yuklarni tashish qoidalarida, ushbu mahsulot uchun standart yoki texnik shartlarida ko‘rsatilgan tara va qutilarda yuk jo‘natuvchi tomonidan tashishga taqdim etilishi lozim.
49. GPPlarni tegishli qurilma va ushbu yuklarni ortish va tushirish uchun maxsus qo‘llanmalarga ega bo‘lmagan umumiy hamda umumiy bo‘lmagan foydalanish joylarida ortish taqiqlanadi.
50. GPPlarni tashish yo‘lovchi hamda yuk vagonlarida amalga oshirilishi mumkin. Doimiy reyslar bajaradigan temir yo‘l transportida GPPlarni tashish butun yo‘nalish bo‘yicha tashilayotgan yuklar uchun joylarni oldindan majburiy bronlashtirish sharti asosida amalga oshiriladi.
Xavfli yuklar toifasiga kiritilgan prekursorlarni yo‘lovchi tashish poyezdlarida tashishga yo‘l qo‘yilmaydi.
51. GPPlarni tashish mas’ul shaxs — GPPlarning xossalarini va ular bilan ishlashni biladigan yuk jo‘natuvchi/yuk qabul qiluvchining vakili kuzatuvida amalga oshiriladi.
Kuzatuvchi shaxslarni to‘g‘ri tanlanishiga va ularni tayyorgarligiga yuk jo‘natuvchi/yuk qabul qiluvchi tashkilot rahbari mas’uldirlar.
52. Yo‘lovchi tashuvchi poyezdlarda giyohvandlik vositalarini tashishda, shuningdek zarur bo‘lganda psixotrop moddalar va prekursorlarni kuzatuvchi va qo‘riqlash xizmati ishtirokida temir yo‘l orqali tashishni amalga oshirishda kuzatuvchilar, qo‘riqlash xizmati va tashiluvchi moddalar boshqa yo‘lovchilardan alohida poyezdga yetkaziladi va mazkur Nizom hamda boshqa normativ-huquqiy hujjatlar talablariga muvofiq joylashtiriladi.
Mas’ul shaxs va qo‘riqlovchi shaxslar tashilayotgan moddalarni jo‘natilish joyidan manziligacha kuzatib boradilar.
Ko‘rsatilgan yukni qo‘riqlayotgan shaxslar tashishni davom ettirish uchun “O‘zbekiston temir yo‘llari” DATK tomonidan yukni tashish uchun topshirish vaqtidan boshlab qo‘riqlangan hollardagina yukni qo‘riqlashdan ozod qilinishlari mumkin.
Ushbu yuklarni temir yo‘l stansiyasidan omborlarga avtomobil transportida tashishda qabul qiluvchi yukni qo‘riqlashni ta’minlashi lozim.
53. Giyohvandlik vositalari va psixotrop moddalarni ko‘p miqdorda tashishda yuk yuk jo‘natuvchi/yuk qabul qiluvchi hisobidan temiryo‘l qurolli qo‘riqlash xizmati bilan majburiy tartibda ta’minlanadi.
54. Tashish vaqtida GPPlarni yo‘qolganligi (o‘g‘irlanganligi) aniqlanganda bu haqidagi ma’lumot darhol eng yaqin stansiya navbatchisiga yetkaziladi, poyezd boshlig‘i (brigadiri) esa GPPlarni kuzatib boruvchi shaxs bilan birgalikda voqea sodir bo‘lgan joyning daxlsizligini ta’minlashi kerak.
55. Yuk tarkibida prekursorlar tashilganda favqulodda vaziyat yoki ularning oqib ketishi holatlari yuz berganda yuk tarkibi mashinisti yoki uning yordamchisi bu haqida tegishli choralar ko‘rilishi uchun darhol eng yaqin stansiya navbatchisini xabardor qilishi lozim.
Bunday xabar olgan stansiya boshlig‘i transport militsiyasi vakillari bilan birgalikda darhol yukni qo‘riqlashni tashkil qilishi, sababni bartaraf qilish bo‘yicha choralar qo‘llashi va yuk qabul qiluvchini xabardor etishi lozim.
56. GPPlarni yuklash, tushirish temir yo‘l ustavi, yuklarni tashish qoidalari va boshqa normativ-texnik hujjatlar talablariga muvofiq amalga oshiriladi.
57. Yuk jo‘natuvchi ushbu mahsulotning belgilangan standart normalari yoki texnik shartlaridan oshmagan holda GPPlarni vagonlarga, konteynyerlarga yuklashi lozim.
58. GPPlarni vagon va konteynyerlarga, shuningdek ochiq harakatlanuvchi maxsus konteynyerlarga joylashtirish va mahkamlash yuklarni yuklash va mahkamlash texnik shartlariga muvofiq amalga oshirilishi kerak.
Yuklarni vagonlar va konteynyerlarga mahkamlash uchun foydalaniladigan material tashilayotgan GPPlarga nisbatan inert bo‘lishi kerak.
Og‘irligi 1 kilogrammdan va hajmi 1 litrdan ortiq bo‘lmagan mayda qadoqlangan GPPlarni tashish yuklarni tashish qoidalariga muvofiq amalga oshiriladi.
59. GPPlarni temir yo‘l va havo transportida qo‘l yuki sifatida tashishda yuk jo‘natuvchi bo‘lib mazkur Nizom talablari va yukning xossalarini yaxshi biladigan mas’ul shaxs tayinlanadi. Uning vazifalariga yo‘nalishda yukni holatini kuzatish va qo‘riqlash, shuningdek zarur xavfsizlik choralarini qo‘llash kiradi.
Bunday tashishlar uchun tayinlangan shaxslar poyezd jo‘nashidan 2 soat oldin kechikmasdan stansiya, vokzal boshlig‘i huzuriga yetib kelishi va qo‘l yuki sifatida tashilayotgan yukni ko‘rsatishi kerak.
Stansiya, vokzal boshlig‘i yuk o‘ramining tashqi holatini va zarur bo‘lganda yukning og‘irligini (brutto) tekshirishi shart.
GPPlarni qo‘l yuki sifatida havo transportida tashish vakolatli organ tomonidan tasdiqlangan aviatsiya qoidalariga muvofiq amalga oshiriladi.
60. GPPlarni temir yo‘l orqali qo‘l yuki sifatida tashuvchi yuk jo‘natuvchi/yuk qabul qiluvchining mas’ul shaxsiga barcha joylar uchun to‘langan alohida kupe, yo‘l hujjati (bilet) mavjud bo‘lganda kupening barcha joylari ko‘rsatilgan bo‘lishi kerak.
Temir yo‘l transportining yo‘lovchi tashish poyezdlarida GPPlar yuridik shaxs vakili tomonidan qo‘l yuki sifatida bir qo‘lda tashishning normalarida belgilangan miqdori tashilishiga ruxsat beriladi.
61. Yuk jo‘natuvchi/yuk qabul qiluvchining GPPlarni qo‘l yuki sifatida tashiyotgan yuk tashish uchun mas’ul shaxsini xuddi shunday yuk olib o‘tayotgan boshqa yo‘lovchi bo‘lmaganda navbatsiz poyezdga o‘tkaziladi.
GPPlarni qo‘l yuki sifatida tashiyotgan mas’ul shaxsni o‘tkazilayotganligi to‘g‘risida stansiya yoki vokzal boshlig‘i poyezd boshlig‘i yoki bosh konduktori va transport militsiyasi organlariga xabar berishlari kerak.
62. Tashilayotgan yukka xavf tug‘ilgani aniqlansa, (yong‘in, vagonning buzilishi) bu yukni olib ketayotgan mas’ul shaxs talab qilinadigan barcha xavfsizlik choralarini ko‘rishi va yukni boshqa vagonga olib o‘tish yo‘li bilan saqlanilishini ta’minlashi lozim.
63. Yuk jo‘natuvchi/yuk qabul qiluvchining GPPlarni qo‘l yuki sifatida tashishga mas’ul bo‘lgan shaxsi tashilayotgan GPPlarning saqlanishiga shaxsan javobgar hisoblanadi va o‘g‘irlangan, yo‘qolgan yoki boshqa shaxsga ko‘zda tutilmagan hollarda berilishi holatlari aniqlanganda poyezd boshlig‘i yoki bosh konduktorni, shuningdek militsiya xodimlarini belgilangan tartibda darhol xabardor etishi lozim.
64. GPPlarni qo‘l yuki sifatida avtomobil transportining jamoat turlarida ularning miqdorlaridan qat’i nazar, tashilishi qat’iyan taqiqlanadi.
65. Mazkur Nizom O‘zbekiston Respublikasi Milliy Xavfsizlik xizmati, Davlat bojxona qo‘mitasi, Bosh Prokuratura, O‘zbekiston avtomobil va daryo transporti agentligi, O‘zdavavianazorat va O‘zdavtemiryo‘lnazorat bilan kelishilgan.
O‘zbekiston Respublikasi hududida giyohvandlik vositalari, psixotrop moddalar va prekursorlarni tashish tartibi to‘g‘risidagi nizomga
1-ILOVA
1-ILOVA
T/r | Prekursorlar nomi | Ruxsat etilgan miqdor |
1. | Sulfat kislotasi | 10 tn |
2. | Xlorid kislotasi | 10 tn |
3. | Toluol | 12 kg (l) |
4. | Etil efiri | 12 kg (l) |
5. | Atseton | 12 kg (l) |
6. | Kaliy permanganat | 12 kg (l) |
O‘zbekiston Respublikasi hududida giyohvandlik vositalari, psixotrop moddalar va prekursorlarni tashish tartibi to‘g‘risidagi nizomga
2-ILOVA
2-ILOVA