Quyidagilar naslchilikning asosiy vazifalari hisoblanadi:
hayvonlarning nasldorlik va mahsuldorlik sifatlarini yaxshilash maqsadida naslchilik resurslarini yaratish, saqlash, takror ko‘paytirish va ulardan oqilona foydalanish;
seleksiya jarayonida foydalaniladigan naslchilik resurslarining kelib chiqishi aniq hisobga olinishini, mahsuldorligini, tipi va boshqa sifatlari bo‘yicha baholanishini ta’minlash;
mahsulot yetishtiriladigan podalarda hayvonlarning nasldorlik va mahsuldorlik sifatlarini oshirish hamda sermahsul hayvonlarni jadal ko‘paytirish;
naslchilik — seleksiya maqsadida nasldor hayvonlarni urchitish, naslli mahsulot (material) yetishtirish va undan foydalanish;
nasldor hayvon — kelib chiqishi hujjatlar bilan tasdiqlangan, muayyan zotni takror ko‘paytirish uchun foydalaniladigan va belgilangan tartibda ro‘yxatga olingan hayvon;
naslli mahsulot (material) — nasldor hayvon, uning urug‘i va embrionlari, nasldor tuxum, ipak qurti urug‘i;
genofond (kam sonli) zot — muayyan zotga mansub va yo‘q bo‘lib ketish xavfi ostidagi kam uchraydigan hayvonlar guruhi;
nasldor hayvonlar va nasldor podalarni davlat ro‘yxatiga olish — kelib chiqishini aniqlash va mahsuldorligini belgilash maqsadida nasldor hayvonlar hamda nasldor podalar haqidagi ma’lumotlarni hisobga olish;
sertifikat — nasldor hayvonning kelib chiqishi, mahsuldorligi va boshqa sifatlarini, shuningdek urug‘ yoki embrionning sifatini tasdiqlovchi hujjat.
Nasldor hayvonlar — qoramollar, qo‘ylar, echkilar, otlar, tuyalar, cho‘chqalar, shuningdek parrandalar, baliqlar, asalarilar, ipak qurti, yovvoyi hayvonlar (bundan buyon matnda hayvonlar deb yuritiladi) va ularning naslli mahsuloti naslchilik obyektlari hisoblanadi.
Naslchilik ishi bilan shug‘ullanuvchi ilmiy-tadqiqot muassasalari, korxonalar va xo‘jaliklar, seleksiya markazlari, ippodromlar, immunogenetik nazorat laboratoriyalari, nazorat-sinov stansiyalari, embrionlarni ko‘chirib o‘tkazish (transplantatsiya) markazlari hamda boshqa yuridik va jismoniy shaxslar — naslli mahsulot egalari naslchilik subyektlari hisoblanadi.
Keyingi tahrirga qarang.
Qoraqalpog‘iston Respublikasida naslchilik sohasidagi munosabatlar Qoraqalpog‘iston Respublikasi qonun hujjatlari bilan ham tartibga solinadi.
Keyingi tahrirga qarang.
Oldingi tahrirga qarang.
Naslchilik bo‘yicha davlat xizmatiga rahbarlik qilishni Qishloq va suv xo‘jaligi vazirligining Chorvachilikda naslchilik ishlari bosh davlat inspeksiyasi amalga oshiradi.
Chorvachilikda naslchilik ishlari bosh davlat inspeksiyasining boshlig‘i Vazirlar Mahkamasi bilan kelishilgan holda Qishloq va suv xo‘jaligi vazirligi tomonidan tayinlanadi.
(6-moddaning birinchi va ikkinchi qismlari O‘zbekiston Respublikasining 1997-yil 25-apreldagi 421-I-son Qonuni tahririda — Oliy Majlis Axborotnomasi, 1997-y., 4-5-son, 126-modda)
Viloyatlarda va Toshkent shahrida naslchilik bo‘yicha davlat xizmatiga rahbarlik qilishni viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklari huzuridagi chorvachilikda naslchilik ishlari davlat inspeksiyalari amalga oshiradilar.
Oldingi tahrirga qarang.
Viloyatlar va Toshkent shahar chorvachilikda naslchilik ishlari davlat inspeksiyalarining boshliqlarini Qishloq va suv xo‘jaligi vazirligi tegishli viloyatlar va Toshkent shahar hokimlari bilan kelishilgan holda tayinlaydi.
Qishloq va suv xo‘jaligi vazirligining Chorvachilikda naslchilik ishlari bosh davlat inspeksiyasi to‘g‘risidagi Nizom Vazirlar Mahkamasi tomonidan tasdiqlanadi.
Qarang: O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1995-yil 10-oktabrdagi 393-son qarori bilan tasdiqlangan O‘zbekiston Respublikasi Qishloq va suv xo‘jaligi vazirligining Chorvachilikda naslchilik ishlari Davlat inspeksiyasi to‘g‘risidagi Nizom.
(6-moddaning to‘rtinchi va beshinchi qismlari O‘zbekiston Respublikasining 1997-yil 25-apreldagi 421-I-son Qonuni tahririda — Oliy Majlis Axborotnomasi, 1997-y., 4-5-son, 126-modda)
Keyingi tahrirga qarang.
Oldingi tahrirga qarang.
(7-moddaning nomi O‘zbekiston Respublikasining 1997-yil 25-apreldagi 421-I-son Qonuni tahririda — Oliy Majlis Axborotnomasi, 1997-y., 4-5-son, 126-modda)
naslchilikni rivojlantirishning davlat va mintaqaviy dasturlarini ishlab chiqish hamda amalga oshirishni tashkil etadi;
nasldor hayvonlarni, naslchilik xo‘jaliklari va podalarini tegishincha davlat kitobida va davlat registrida ro‘yxatga oladi;
naslchilik sohasida seleksiya, biotexnologiya va irsiyat-muhandislik usullarini qo‘llanish shartlarini belgilaydi;
Qarang: “Naslchilik sohasida seleksiya, biotexnologiya va irsiyat-muhandislik usullarini qo‘llanish shartlarini belgilash tartibi to‘g‘risida”gi nizom (ro‘yxat raqami № 2602, 15.07.2014-y.).
individuumlari nasldor hayvon sifatida foydalaniladigan hayvonlar turlarining ro‘yxatini belgilab qo‘yadi;
naslchilikni davlat yo‘li bilan rag‘batlantirish, seleksiya maqsadlari uchun foydali qishloq xo‘jalik hayvonlarining kam sonli va yo‘q bo‘lib borayotgan zotlari genofondini saqlab qolish chora-tadbirlari to‘g‘risida takliflar kiritadi;
Qarang: O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1995-yil 10-oktabrdagi 393-son qarori bilan tasdiqlangan O‘zbekiston Respublikasi Qishloq va suv xo‘jaligi vazirligining Chorvachilikda naslchilik ishlari Davlat inspeksiyasi to‘g‘risidagi Nizomning 8-bandi.
Keyingi tahrirga qarang.
Viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklari huzuridagi chorvachilikda naslchilik ishlari davlat inspeksiyalari:
naslchilikni rivojlantirishning hududiy dasturlarini ishlab chiqish va amalga oshirishni tashkil etadi;
seleksiya maqsadlari uchun foydali chorva mollarning kam sonli va yo‘q bo‘lib borayotgan zotlari genofondini saqlab qolish yuzasidan takliflar kiritadi;
Keyingi tahrirga qarang.
Oldingi tahrirga qarang.
Qishloq va suv xo‘jaligi vazirligining Chorvachilikda naslchilik ishlari bosh davlat inspeksiyasining boshlig‘i O‘zbekiston Respublikasining chorvachilikda naslchilik ishlari bosh davlat inspektori hisoblanadi.
(9-moddaning birinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 1997-yil 25-apreldagi 421-I-son Qonuni tahririda — Oliy Majlis Axborotnomasi, 1997-y., 4-5-son, 126-modda)
Viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklari huzuridagi chorvachilikda naslchilik ishlari davlat inspeksiyalarining boshliqlari ayni vaqtda viloyatlar va Toshkent shahar chorvachilikda naslchilik ishlari davlat inspektorlari hisoblanadilar.
O‘zbekiston Respublikasining chorvachilikda naslchilik ishlari bosh davlat inspektori, chorvachilikda naslchilik ishlari davlat inspektorlari o‘z vakolatlari doirasida quyidagi huquqlarga ega:
idoraviy mansubligidan qat’i nazar, naslchilik tashkilotlariga moneliksiz kirish va ulardan zarur axborotlarni olish;
naslchilik tashkilotlariga qoida va normalarni buzish hollarini bartaraf etish to‘g‘risida ko‘rsatmalar berish va ularning bajarilishi ustidan nazoratni amalga oshirish;
qoida va normalarni buzish hollari aniqlangan taqdirda naslli mahsulotni (materialni) realizatsiya qilishni to‘xtatib qo‘yish;
hayvonlar seleksiyasi, naslli mahsulotni (materialni) takror ko‘paytirish sohasida yangi texnologiyalarning va biotexnologiya usullarining qo‘llanilishi ustidan davlat nazoratini amalga oshirish;
naslli mahsulotning (materialning) sertifikatsiz realizatsiya qilinishi va boshqa tarzda foydalanilishiga yo‘l qo‘ymaslik;
Keyingi tahrirga qarang.
naslchilikni rivojlantirishga qaratilgan kuch-g‘ayratlarni birlashtirish maqsadida hayvonlarni urchitish bo‘yicha uyushmalarga, jamiyatlarga kirish, naslchilik sohasidagi davlat dasturlarini amalga oshirishda ishtirok etish;
Keyingi tahrirga qarang.
naslli mahsulot (material) savdo-ko‘rgazmalarida (kimoshdi savdolarida), ko‘rgazmalari va ko‘riklarida ishtirok etish;
Keyingi tahrirga qarang.
Keyingi tahrirga qarang.
naslchilik resurslari yaxshilanishini, saqlanishini, takror ko‘paytirilishini va ulardan oqilona foydalanilishini ta’minlashlari;
hayvonlar mahsuldorligi hisob-kitobini yuritish, tipi bo‘yicha tasniflash, kelib chiqishini genetik ekspertiza qilish va ularni o‘z mahsuldorligi hamda avlodining sifati bo‘yicha baholash talablarini bajarishlari;
xo‘jalikni attestatsiyadan o‘tkazish, nasldor erkak hayvonlarni aprobatsiya qilish uchun va takror ko‘paytirish maqsadida ulardan foydalanishga ruxsatnoma olish uchun hujjatlarni chorvachilikda naslchilik ishlari davlat inspeksiyasiga taqdim etishlari;
Keyingi tahrirga qarang.
urug‘ olish uchun faqat takror ko‘paytirishga ruxsat etilgan nasldor erkak hayvonlardan foydalanishlari, urug‘ va embrionlarni texnologik va veterinariya-sanitariya talabnomalarida belgilangan shart-sharoitda tayyorlashlari, identifikatsiyalashlari va saqlashlari;
Naslli mahsulot (material) davlatning, nasldor hayvonlarni urchitish va ulardan foydalanish bilan shug‘ullanayotgan yuridik hamda jismoniy shaxslarning mulki bo‘lishi mumkin.
Nasldor hayvonlar seleksiyasida erishilgan yutuqlarning natijalari intellektual mulk obyekti hisoblanadi, ularga mualliflik va ulardan foydalanish qonun hujjatlari bilan belgilab qo‘yiladi.
Keyingi tahrirga qarang.
Naslli mahsulotni (materialni) eksport va import qilish Vazirlar Mahkamasi belgilaydigan tartibda amalga oshiriladi.
Nasldor hayvonlarni, naslchilik xo‘jaliklari va podalarini davlat ro‘yxatiga olish tegishincha davlat nasldor hayvonlar kitobida va davlat naslchilik registrida qayd etish orqali amalga oshiriladi.
Oldingi tahrirga qarang.
Davlat nasldor hayvonlar kitobi to‘g‘risidagi nizom va davlat naslchilik registri to‘g‘risidagi nizom Qishloq va suv xo‘jaligi vazirligi tomonidan tasdiqlanadi.
(15-moddaning ikkinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 1997-yil 25-apreldagi 421-I-son Qonuni tahririda — Oliy Majlis Axborotnomasi, 1997-y., 4-5-son, 126-modda)
Keyingi tahrirga qarang.
Naslli mahsulot (material) naslchilikning belgilangan standartlari, normalari va qoidalariga muvofiqligi to‘g‘risida majburiy sertifikatlashtirilishi lozim.
Naslli mahsulotni (materialni) sertifikatlashtirish nasldor hayvonlarning kelib chiqishini, mahsuldorligini, ularda genetik nuqsonlar yo‘qligini, shuningdek urug‘ yoki embrionlarning kelib chiqishi va sifatini aniqlash hamda hujjatlar bilan tasdiqlash maqsadida o‘tkaziladi.
Oldingi tahrirga qarang.
Naslli mahsulotni (materialni) sertifikatlashtirish davlat naslchilik xizmatining tegishli organlari tomonidan “O‘zstandart” agentligida akkreditatsiya qilingan seleksiya markazlari, chorvachilik nazorat-sinov stansiyalari, ippodromlar, sut, jun sifatining seleksiya nazorati laboratoriyalari va immunogenetik ekspertiza laboratoriyalari ishtirokida amalga oshiriladi.
(16-moddaning uchinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2003-yil 25-apreldagi 482-II-son Qonuni tahririda — Oliy Majlis Axborotnomasi, 2003-y., 5-son, 67-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
Naslli mahsulotni (materialni) sertifikatlashtirishdan o‘tkazish tartibini Qishloq va suv xo‘jaligi vazirligining Chorvachilikda naslchilik ishlari bosh davlat inspeksiyasi belgilaydi.
(16-moddaning to‘rtinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 1997-yil 25-apreldagi 421-I-son Qonuni tahririda — Oliy Majlis Axborotnomasi, 1997-y., 4-5-son, 126-modda)
Keyingi tahrirga qarang.
Naslchilik xo‘jaliklarining hammasi o‘z faoliyatini to‘la xo‘jalik hisobida amalga oshiradi qonun hujjatlarida va belgilanadigan imtiyozlardan foydalanadi.
Keyingi tahrirga qarang.
Naslchilik bo‘yicha davlat tarmoq dasturlarini ishlab chiqish va ularni mablag‘ bilan ta’minlash Vazirlar Mahkamasi belgilaydigan tartibda amalga oshiriladi.
Naslchilikni ilmiy jihatdan ta’minlashni Fanlar akademiyasi, Qishloq xo‘jalik fanlari akademiyasi hamda ilmiy-tadqiqot institutlari, oliy o‘quv yurtlari, ilmiy-tadqiqot muassasalarining seleksiya markazlari amalga oshiradilar, ular davlat naslchilik xizmati va idoralar bilan birgalikda quyidagilarni ishlab chiqadilar:
Keyingi tahrirga qarang.
hayvonlar va parrandalarning mavjud zotlari, tiplari, liniyalari hamda krosslarini takomillashtirish va yangilarini yaratish, naslchilik resurslari genofondini saqlash va ulardan oqilona foydalanishga doir seleksiya-genetik dasturlarini;
seleksiya jarayoni samaradorligini oshirish, hayvonlarni takror ko‘paytirish, ularning mahsuldorligini oshirish usullari va yo‘llarini;
naslli mahsulotni (materialni) baholash va genetik nazorat qilish uchun uslubiyotlar, texnika vositalari va nazorat-o‘lchov asbob-uskunalarini;
tamg‘alangan yoki hayvonning kelib chiqishini aniq identifikatsiya qilish imkonini beradigan biron-bir boshqa yo‘sinda unga belgi qo‘yilgan bo‘lsa;
ro‘yxatdan o‘tkazilgan va unga sertifikat olingan bo‘lsa, zotni takror ko‘paytirish maqsadida foydalaniladi.
qishloq xo‘jalik hayvonlarini sun’iy urug‘lantirish va embrionlarini ko‘chirib o‘tkazish bilan shug‘ullanuvchi tashkilotlarda olingan bo‘lsa;
Nasldor hayvonlarning urug‘i va embrionlari qishloq xo‘jalik hayvonlarini sun’iy urug‘lantirish va embrionlarini ko‘chirib o‘tkazish bilan shug‘ullanuvchi tashkilotlar tomonidan boshqa shaxslarga realizatsiya qilinishi yoki o‘tkazilishi mumkin.
Naslli mahsulot (material) bonitirovkasi naslchilik bilan shug‘ullanuvchi barcha tashkilotlarda har yili o‘tkaziladi.
Oldingi tahrirga qarang.
Naslli mahsulot (material) bonitirovkasini o‘tkazish tartibi va shartlarini Qishloq va suv xo‘jaligi vazirligining Chorvachilikda naslchilik ishlari bosh davlat inspeksiyasi belgilaydi.
(21-moddaning ikkinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 1997-yil 25-apreldagi 421-I-son Qonuni tahririda — Oliy Majlis Axborotnomasi, 1997-y., 4-5-son, 126-modda)
Keyingi tahrirga qarang.
Zotni takror ko‘paytirish uchun tanlab olingan nasldor erkak hayvonlar avlodining sifati va o‘z mahsuldorligi bo‘yicha tekshirilishi hamda baholanishi lozim.
Nasldor erkak hayvonlarni tekshirish va baholashni naslchilik tashkilotlari nasldor hayvonlarning belgilangan mahsuldorlik darajasiga qarab o‘tkazadilar.
Oldingi tahrirga qarang.
Nasldor erkak hayvonlarni tekshirish va baholash Qishloq va suv xo‘jaligi vazirligining Chorvachilikda naslchilik ishlari bosh davlat inspeksiyasi tasdiqlaydigan uslubiyotga muvofiq o‘tkaziladi.
(22-moddaning uchinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 1997-yil 25-apreldagi 421-I-son Qonuni tahririda — Oliy Majlis Axborotnomasi, 1997-y., 4-5-son, 126-modda)
Keyingi tahrirga qarang.
Keyingi tahrirga qarang.
Naslchilik to‘g‘risidagi qonun hujjatlarini buzganlikda aybdor shaxslar belgilangan tartibda javobgar bo‘ladilar.
Keyingi tahrirga qarang.
Agar O‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomalari yoki bitimlarida ushbu Qonunda nazarda tutilganidan o‘zgacha qoidalar belgilangan bo‘lsa, xalqaro shartnoma yoki bitim qoidalari qo‘llaniladi.