LexUZ шарҳи
Мазкур Қонун Ўзбекистон Республикасининг 2021 йил 11 августдаги ЎРҚ-707-сонли «Расмий статистика тўғрисида»ги Қонунига асосан ўз кучини йўқотган.
Ушбу Қонун давлат статистикасини ташкил этиш соҳасидаги муносабатларни тартибга солади, давлат статистикаси органларининг ваколатларини белгилайди ҳамда ягона статистика ахбороти тизими юритилиши учун норматив асос яратади.
Агар Ўзбекистон Республикасининг халқаро шартномасида Ўзбекистон Республикасининг давлат статистикаси тўғрисидаги қонун ҳужжатларида назарда тутилганидан бошқача қоидалар белгиланган бўлса, халқаро шартнома қоидалари қўлланилади.
Кейинги таҳрирга қаранг.
ижтимоий-иқтисодий ҳодисалар ва жараёнлар ҳамда уларнинг натижалари тўғрисидаги статистика маълумотларини йиғиш, қайта ишлаш, тўплаш, сақлаш, умумлаштириш, таҳлил этиш ва эълон қилиш;
давлат органлари ва фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари, юридик шахслар, давлат муассасалари ва халқаро ташкилотларни, шунингдек жамоатчиликни белгиланган тартибда статистика маълумотлари билан таъминлаш;
статистика ишларини ташкил этиш учун зарур бўлган иқтисодий-статистика таснифлагичлар тизимини ҳамда Корхоналар ва ташкилотларнинг ягона давлат регистрини юритиш.
статистика ҳисоботини йиғиш, қайта ишлаш ва умумлаштириш тартибига ҳар қандай аралашишни истисно этувчи статистика ишларини ташкил этиш тизимини яратиш.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Олдинги таҳрирга қаранг.
Давлат статистикаси ваколатли органи ҳамда унинг Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар ва Тошкент шаҳридаги, туманлар ва шаҳарлардаги органлари давлат статистикаси органлари ҳисобланади. Давлат статистикаси ваколатли органининг раҳбари Ўзбекистон Республикаси Президенти томонидан тасдиқланади.
LexUZ шарҳи
Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2003 йил 8 январдаги 8-сонли «Ўзбекистон Республикаси Давлат статистика қўмитаси фаолиятини ташкил этиш тўғрисида»ги қарорига қаранг.
(5-модданинг биринчи қисми Ўзбекистон Республикасининг 2010 йил 3 сентябрдаги ЎРҚ-253-сонли Қонуни таҳририда — ЎР ҚҲТ, 2010 йил, 35-36-сон 299-модда)
Давлат статистикаси органлари маълумотлар манбаларини, статистика усулларини, статистика маълумотларининг мазмуни, шакли, вақти ва тарқатилишини танлашда мустақилдир. Давлат статистикаси органларининг фаолиятига давлат органлари ва маҳаллий давлат ҳокимияти органлари аралашишига йўл қўйилмайди.
Давлат статистикаси органларини молиялаштириш ҳамда моддий-техника жиҳатидан таъминлаш Давлат статистика ишлари дастурига мувофиқ Давлат бюджети маблағлари ҳисобидан амалга оширилади. Давлат статистика ишлари дастурига киритилмаган статистика ишларига ҳақ тўлаш буюртмачи томонидан шартнома асосида амалга оширилади.
Давлат статистикаси органларининг айрим бўлинмалари ўз фаолиятини шартнома асосида амалга ошириши мумкин.
Кейинги таҳрирга қаранг.
давлат статистикаси соҳасида мувофиқлаштириб бориш ва функционал тартибга солиш ишларини амалга ошириш;
давлат статистикаси органлари ва бошқа давлат органлари томонидан олиб бориладиган давлат статистика кузатувлари дастурларини тасдиқлаш ҳамда идоравий хусусиятдаги статистика кузатувлари шаклларини келишиб олиш;
Олдинги таҳрирга қаранг.
молия, божхона, солиқ органларидан, банклардан, бошқа идоралар ва хизматлардан, юридик шахслар ҳамда уларнинг ваколатхоналари ва филиалларидан, якка тартибдаги тадбиркорлардан давлат статистика ҳисоботларини, идоравий ҳисобга олиш маълумотларини олиш ва улардан статистика мақсадларида фойдаланиш;
молия, божхона, солиқ органларидан ҳамда давлат ташкилотларидан давлат статистика ишларини олиб бориш учун зарур бўлган маълумотларни (уларни тайёрлашнинг ҳар қандай босқичида), шунингдек уларга илова этиладиган тушунтиришларни сўраш ва олиш;
(6-модданинг биринчи қисми тўртинчи хатбошиси Ўзбекистон Республикасининг 2005 йил 20 декабрдаги ЎРҚ-16-сонли Қонуни билан тўртинчи ва бешинчи хатбошилар билан алмаштирилган — Ўзбекистон Республикаси Қонун ҳужжатлари тўплами, 2005 й., 51-сон, 376-модда)
корхоналар, муассасалар ва ташкилотларда статистика маълумотлари ишончлилигини текшириш, қоидабузарликлар аниқланган тақдирда уларни бартараф этиш ҳақида кўрсатма бериш ва статистика маълумотларига тегишли тузатишлар киритиш;
статистика маълумотларини тақдим этаётган давлат органлари, юридик шахслар, уларнинг ваколатхоналари ва филиаллари, жисмоний шахслар, шу жумладан якка тартибдаги тадбиркорлар бажариши мажбурий бўлган норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар қабул қилиш;
давлат статистика ҳисоботларини тақдим этиш тартибини бузган шахсларга нисбатан қонунга мувофиқ равишда жарима санкцияларини қўллаш;
юридик шахслар ва якка тартибдаги тадбиркорларни давлат рўйхатидан ўтказиш ишини амалга ошираётган органлардан Корхоналар ва ташкилотларнинг ягона давлат регистрини юритиш учун зарур маълумотлар олиш;
Давлат статистика ишлари дастурига киритилмаган статистикага оид, таҳлилий, ахборот, ноширлик хизматлари ва бошқа хизматларни шартнома асосида қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда кўрсатиш;
бошқа давлатларнинг статистика органлари ва халқаро статистика ташкилотлари билан ҳамкорлик тўғрисида битим тузиш;
Кейинги таҳрирга қаранг.
Кейинги таҳрирга қаранг.
давлат статистикаси принципларига риоя этилишини ва халқаро стандартларга монанд статистика услубияти бирлигини таъминлаши;
мамлакатни, унинг минтақаларини, иқтисодиётнинг тармоқлари ва шуъбаларини ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш давлат дастурларининг бажарилиш жараёни устидан давлат статистика кузатувларини ташкил этиши;
давлат статистика ҳисоботларини йиғиш ишини, уй хўжаликларининг статистика кузатувларини рўйхатга олиш, бир маротабалик ҳисобга олиш, сўровлар, танланма монографик ва бошқа хил кузатувлар ўтказилишини ташкил этиши ва таъминлаши;
давлат ҳокимияти ва бошқарув органларини белгиланган тартибда статистика маълумотлари ва таҳлилий ахборот билан таъминлаши;
жамланма статистика маълумотлари эълон қилинишини ҳамда юридик ва жисмоний шахсларга уларнинг сўровларига биноан шартнома асосида тақдим этилишини таъминлаши;
якка тартибдаги статистика маълумотларининг махфийлигини, давлат сирлари ва юридик шахсларнинг тижорат сирларига риоя этилишини, жисмоний шахслар тўғрисидаги маълумотларнинг эгаси мавҳумлаштирилишини таъминлаши;
давлат статистикаси ахборот тизими давлатнинг бошқа ахборот тизимларига мослашувчанлигини ҳамда Ўзбекистон Республикасининг ягона ахборот маконида ўзаро ҳамкорлик қилишини таъминлаши;
Корхоналар ва ташкилотларнинг ягона давлат регистрини ҳамда давлат статистикаси учун зарур бўлган таснифлаш тизимини юритиши шарт.
Давлат статистикаси органлари зиммасида қонун ҳужжатларига мувофиқ бошқа мажбуриятлар ҳам бўлиши мумкин.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Статистика кенгаши давлат статистикаси ваколатли органи ҳузуридаги давлат статистикасининг ривожлантирилиши, фаолият кўрсатиши ва мувофиқлаштирилиши муаммолари бўйича коллегиал маслаҳат органидир.
Статистика кенгаши давлат статистикасининг айрим масалаларини кўриб чиқиш учун эксперт комиссиялари тайинлаши мумкин. Статистика кенгаши ва эксперт комиссияларининг йиғилишларига экспертлар таклиф этилиши, йиғилишларда вазирликлар, давлат қўмиталари ва идоралар вакилларининг давлат статистикаси масалалари бўйича ахборотлари эшитилиши мумкин.
Давлат статистикаси органлари Давлат статистика ишлари дастурини бажаришда давлат статистикаси органларига ёрдам бериши шарт бўлган бошқа давлат органлари ҳамда юридик шахслар билан статистика ишларини ўзаро ҳамкорликда амалга оширади.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Давлат статистикаси органлари ўзларининг ваколат доирасига кирувчи айрим ишларнинг бошқа давлат органлари ҳамда юридик шахслар томонидан бажарилишига қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда йўл қўяди.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Бошқа давлат органлари ҳамда юридик шахслар Давлат статистика ишлари дастурига мувофиқ умумдавлат статистика кузатувларини, шунингдек давлат статистикаси ваколатли органи билан келишилган шаклларда идоравий статистика кузатувларини ўтказади.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Идоравий статистика кузатувларининг маълумотлари давлат статистикаси ваколатли органига унинг сўровига биноан тақдим этилади.
Давлат статистика ишлари дастури мамлакатда содир бўлаётган ижтимоий-иқтисодий ҳодисалар ва жараёнлар тўғрисида статистика ахборотини тайёрлаш учун аниқ йўналтирилган топшириқлар ҳамда статистика ишларини молиялаштириш ҳажмлари қамраб олинган ҳужжатдир.
Давлат статистикаси ваколатли органи статистика маълумотларидан фойдаланувчилар талабини ўрганиш асосида кўп йиллик Давлат статистика ишлари дастурини ишлаб чиқади, бу дастурда давлат статистикасининг истиқболга мўлжалланган мақсадлари ва йўналишлари белгилаб берилади.
Давлат статистика ишлари кўп йиллик дастурини бажариш мақсадида давлат статистикаси ваколатли органи томонидан давлат статистика ишлари йиллик дастури ишлаб чиқилиб, унда ишларнинг бажарилиш муддатлари, давлат статистика кузатувлари даврийлиги ва шакллари белгилаб олинади.
Давлат статистика кузатувлари иқтисодиётда ва жамиятда содир бўлаётган ҳодисалар ва жараёнлар тўғрисидаги статистика маълумотларини изчил йиғиб боришдан иборат бўлиб, улар бирламчи ҳисоб ҳужжатлари асосида ҳам, бевосита кузатувлар йўли билан ҳам ўтказилади.
Давлат статистикаси ваколатли органи томонидан тасдиқланадиган давлат статистика кузатувлари дастурлари статистика маълумотларини тақдим этувчи давлат органлари ва фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари, юридик шахслар, уларнинг тузилмавий бўлинмалари, жисмоний шахслар, шу жумладан якка тартибдаги тадбиркорлар учун мажбурийдир.
Давлат статистикаси органлари давлат статистика кузатувларини ўтказиш учун шартнома асосида юридик ва жисмоний шахсларни жалб этиши мумкин.
Юридик шахслар давлат статистика кузатувлари ўтказилаётганида қонун ҳужжатларига мувофиқ бирламчи ҳужжатлардан фойдаланиш, зарур ҳолларда эса, хизмат бинолари ва ер участкаларига кириш эркинлигини таъминлаши шарт.
Аҳоли пунктларида ҳар бир хўжалик учун алоҳида юритиладиган ҳисоб-китоб давлат статистика кузатувлари турларидан биридир ва у қонун ҳужжатларига мувофиқ амалга оширилади.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Давлат статистика органлари Корхоналар ва ташкилотларнинг ягона давлат регистрини, шунингдек тўпланадиган маълумотлар ҳисобга олинишини ва кўрсаткичлар идентификация қилинишини таъминлайдиган статистика кузатувлари объектларининг статистика регистрларини юритади.
Корхоналар ва ташкилотларнинг ягона давлат регистри ахборот-маълумотнома хусусиятидаги, вақти-вақти билан янгилаб туриладиган маълумотларни ўз ичига олувчи автоматлаштирилган тизим бўлиб, корхоналар ва ташкилотлар ягона таснифлаш тизими асосида давлат ҳисобига олиниши ва идентификация қилинишини таъминлайди.
Юридик шахслар тўғрисидаги маълумотлар регистрини ва ахборот базаларини яратадиган ва юритадиган давлат органлари ҳамда уларнинг тасарруфидаги ташкилотлар давлат статистикаси органларига Корхоналар ва ташкилотларнинг ягона давлат регистрини шакллантириш ҳамда унинг долзарблигини таъминлаш учун зарур бўлган ахборотни бепул беради.
LexUZ шарҳи
Қўшимча маълумот учун қаранг: Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2012 йил 25 сентябрдаги 274-сон қарори билан тасдиқланган «Корхоналар ва ташкилотларнинг ягона давлат регистри тўғрисида»ги низом.
Молия, божхона, солиқ органлари, банклар ҳамда бошқа идоралар ва хизматлар, шунингдек юридик шахслар, уларнинг ваколатхоналари ва филиаллари, жисмоний шахслар, шу жумладан якка тартибдаги тадбиркорлар давлат статистикаси органларига давлат статистика ҳисоботларини, идоравий ҳисобга олиш маълумотларини ҳамда давлат статистика ишларини олиб бориш учун зарур бўлган бошқа маълумотларни (уларни тайёрлашнинг ҳар қандай босқичида), шунингдек уларга илова этиладиган тушунтириш-изоҳларни бепул тақдим этади.
Статистика маълумотлари ишончли бўлиши ва улар давлат статистика кузатувлари дастурларига мувофиқ белгиланган ҳажмларда, муддатларда ва шаклларда тақдим этилиши керак.
Бухгалтерия ҳисоби, молиявий ва бошқа ҳисоботларни тартибга солувчи, қонун ҳужжатлари билан белгиланган нормалар статистика ҳужжатларини тўлдириш (статистика кўрсаткичларининг ҳисоб-китоби) учун асос бўлиб хизмат қилади.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Статистика маълумотларидан давлат манфаатларини кўзлаб ва илмий мақсадларда, жамоатчиликни хабардор этиш, бундай маълумотлардан фойдаланувчиларнинг ҳуқуқлари, эркинликлари ва қонуний манфаатларини таъминлаш учун фойдаланилади.
Давлат статистикаси органлари юридик шахслардан, уларнинг ваколатхоналари ва филиалларидан, жисмоний шахслар, шу жумладан якка тартибдаги тадбиркорлардан олган бирламчи статистика маълумотлари фақат жамланма статистика кўрсаткичларини тайёрлашда статистика мақсадларида ишлатилади ҳамда жамланма ҳолатда ва эгаси мавҳумлаштирилган тарзда эълон қилинади.
Таркибида давлат сири ва тижорат сирлари бўлган статистика маълумотлари қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда тақдим этилади.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Давлат статистика ҳисоботларини бузиб кўрсатганлик, статистика маълумотларини яширганлик ва давлат статистикаси тўғрисидаги қонун ҳужжатларини бошқача тарзда бузганликда айбдор шахслар қонунга мувофиқ жиноий, маъмурий ва бошқа йўсинда жавобгар бўладилар.
Кейинги таҳрирга қаранг.