LexUZ шарҳи
Мазкур қарор Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2009 йил 22 августдаги 245-сонли «Электр ва иссиқлик энергиясидан фойдаланиш қоидаларини тасдиқлаш тўғрисида»ги қарорига асосан ўз кучини йўқотган.
Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг «Электр энергиясидан фойдаланганлик учун ҳисоб-китоб қилиш механизмини тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида» 2004 йил 1 ноябрдаги 511-сон қарорига мувофиқ Вазирлар Маҳкамаси қарор қилади:
2. «Ўзбекэнерго» давлат-акциядорлик компанияси, Электр энергетикада назорат бўйича давлат инспекцияси:
бир ой муддатда кўрсатиб ўтилган қоидаларни вазирликлар, идоралар, хўжалик бирлашмалари бўйича барча электр ва иссиқлик энергияси фойдаланувчиларига, шу жумладан маҳаллий давлат ҳокимияти органларига етказсинлар, шунингдек аҳолини белгиланган тартибда хабардор қилсинлар;
«Ўзтелерадио» компанияси, Ўзбекистон матбуот ва ахборот агентлиги билан биргаликда электр ва иссиқлик энергиясидан фойдаланиш қоидалари мазмунини оммавий ахборот воситаларида кенг ёритсинлар.
3. Ўзбекистон Республикаси Ҳукуматининг 3-иловага мувофиқ айрим қарорларига ўзгартириш ва қўшимчалар киритилсин.
4. Ўзбекистон Республикаси Ҳукуматининг 4-иловага мувофиқ қарорлари ўз кучини йўқотган деб ҳисоблансин.
5. Мазкур қарорнинг бажарилишини назорат қилиш Ўзбекистон Республикаси Бош вазирининг ўринбосари Ў.Т. Султонов зиммасига юклансин.
электр энергиясини қабул қилувчи — электр энергиясини қабул қилиб олиш ва ундан фойдаланиш учун мўлжалланган қурилма ёки ускуна;
энергия қурилмаси — электр энергиясини ишлаб чиқариш, ўзгартириш, трансформация қилиш, узатиш, тақсимлаш ҳамда уни энергиянинг бошқа турига айлантириш учун мўлжалланган машиналар, аппаратлар, электр узатиш линиялари ва ёрдамчи ускуналар (улар ўрнатилган иншоотлар ва бинолар билан бирга);
энергия таъминоти ташкилоти — энергияни шартнома бўйича сотиш ва тақсимлаш ҳуқуқига эга бўлган юридик шахс;
энергия таъминоти ташкилоти абоненти — энергия таъминоти ташкилоти тармоқларига бевосита уланган ва у билан электр тармоғининг баланс бўйича мансублик чегарасига эга бўлган истеъмолчи, унинг электр энергиясидан фойдаланиш ҳуқуқи энергия таъминоти ташкилотининг истеъмолчи ёки унинг юқори ташкилоти билан шартномасида келишилган бўлади. Маиший истеъмолчилар учун — квартира, иморат ёки шахсий мулк бўлган иморатларнинг ҳудудий бирлашган гуруҳи;
энергия таъминоти ташкилотининг субабоненти — энергия таъминоти ташкилотининг розилиги билан абонентнинг электр тармоқларига бевосита уланган ва абонент билан электр энергиясидан фойдаланиш юзасидан шартномага эга бўлган истеъмолчи. Энергия субабонентга берилганда абонент энергия таъминоти ташкилоти олдида Электр энергиясидан фойдаланиш қоидаларига риоя қилиш бўйича жавобгар ҳисобланади;
электр тармоғининг баланс бўйича мансублик чегараси — электр тармоғининг баланс бўйича мансублиги билан аниқланадиган энергия таъминоти ташкилоти ва абонент ўртасидаги электр тармоғининг бўлиниш нуқтаси;
ҳисобга олиш нуқтаси — электр билан таъминлаш схемаси нуқтаси, унда ўлчаш асбоби (ҳисоб-китоб ҳисоблагичи, ҳисобга олиш тизими ва шу кабилар) ёрдамида ёки бошқача усулда электр энергияси сарфи миқдори аниқланади;
ҳисобга олишни назорат қилиш прибори — назорат қилиш учун фойдаланиладиган ҳисобга олиш прибори, унинг кўрсаткичлари асосида тармоқнинг мазкур нуқтасидаги электр энергияси сарфи аниқланади;
электр энергияси ва қувватини ҳисобга олиш прибори — ҳисобга олиш (шу жумладан актив электр қувватини ҳисобга олиш) приборлари, шунингдек жамловчи қурилмалар ва ҳисобга олишнинг автоматик тизимлари, улар Электр қурилмаларини ўрнатиш қоидаларига ҳамда Ёқилғи ва энергияни ҳисобга олиш приборлари билан жиҳозлаш, улардан фойдаланишни ташкил қилиш қоидаларига мувофиқ ўрнатилади;
истеъмолчининг уланган қуввати — истеъмолчининг энергияни ишчи кучланишга (бевосита ток қабул қилувчиларга бериладиган кучланишга) айлантирувчи трансформаторларининг ва 1000 Вольт (В)дан ортиқ кучланишли электр двигателларининг электр тармоқларига уланган жами қуввати. Истеъмолчиларнинг электр қурилмаларига энергия трансформаторлардан ёки энергия таъминоти ташкилотининг кам вольтли тармоқларидан берилганда истеъмолчининг уланган қуввати учун фойдаланишга рухсат этилган қувват қабул қилинади, унинг миқдори энергия таъминоти ташкилоти томонидан белгиланади ҳамда электр энергияси бериш ва ундан фойдаланиш шартномасида кўрсатилади;
аввалдан буюртма берилган қувват — истеъмолчининг энергия тизимининг энг катта юкламасида қатнашувчи ҳисобланган энг катта қуввати (юкламаси). Истеъмолчининг энг катта юкламаси тегишли ҳисобга олиш асбоблари (ҳисоб-китоб ҳисоблагичларининг ярим соатлик кўрсаткичлари бўйича) ёки энергия тизимининг энг катта юкламали соатларида ҳисобга олишнинг автоматлаштирилган тизими кўрсаткичлари билан аниқланади;
ҳисоб-китоб даври — электр энергиясининг истеъмол сарфи (ҳажми) аниқланиши, истеъмол қилинган электр энергияси учун истеъмолчи ва энергия таъминоти ташкилоти ўртасида ўзаро ҳисоб-китоб қилиниши керак бўлган вақт даври (ой). Томонлар билан келишилган ҳисоб-китоб даври шартномада кўрсатилади;
оралиқ ҳисоб-китоб — ҳисоб-китоб даври мобайнида истеъмол қилинган энергия ва қувват учун тўловчи абонент томонидан қисман ҳақ тўлаш;
якуний ҳисоб-китоб — ҳисоб-китоб даври тугагач истеъмол қилинган энергия ва қувват учун тўловчи абонент билан ҳисоб-китоб қилиш;
тўлов ҳужжати — тўлов талабномаси, унинг асосида энергия таъминоти ташкилотининг ҳисоб-китоб рақамига пул маблағлари ўтказилади, шунингдек билдиришнома, унинг бўйича тўлов нақд пул билан амалга оширилади;
электр энергияси истеъмолининг шартномавий миқдори — тегишли ҳисоб-китоб даврида абонент томонидан истеъмол қилинадиган энергиянинг энергия таъминоти ташкилоти ва абонент ўртасидаги шартномада белгиланган миқдори;
электр билан таъминлашдаги танаффус (узиб қўйиш) — истеъмолчига электр энергияси беришни тўхтатиш, автоматик қурилмаларнинг муваффақиятли ишлаши туфайли ёки истеъмол қилишнинг чекланишига олиб келмайдиган, бир вақтнинг ўзида бир нечта линиялар бўйича энергия олувчи истеъмолчилар учун битта ёки бир нечта энергия таъминоти линияларининг узиб қўйилиши туфайли содир бўладиган танаффуслар бундан мустасно;
чеклаш — шартномада назарда тутилган тадбирларнинг қўлланиши оқибатида муайян оралиқ вақт давомида, шунингдек энергия таъминоти ташкилотининг электр тармоқларида форс-мажор ҳолатлар туфайли пайдо бўлган авария режимлари вақтида истеъмолчига электр энергияси ва (ёки) қуввати бериш миқдорининг камайиши;
етарли миқдорда берилмаган электр энергияси (кам бериш) — энергия таъминотидаги танаффус, шу жумладан узиб қўйиш ва чеклаш вақтида истеъмолчи тўлиқ олмаган электр энергияси миқдори;
электр энергияси сифати — бу электр энергиясининг тақсимланиш чегарасида энергия кўрсаткичларининг стандартлаштириш бўйича қонун ҳужжатларида ёки энергия таъминоти шартномасида белгиланган талабларга мувофиқлигидир;
энергия таъминотининг технологик брони — технологик жараённи, ишлаб чиқариш циклини тугаллаш учун зарур бўлган электр қуввати ёки энергия сарфи (ҳажми);
энергия таъминоти бўйича авария брони — мулкчиликнинг барча шаклларидаги хўжалик юритувчи субъектни қисман ёки тўлиқ тўхтатишда ускуналарни сақлаш, инсонлар ҳаётининг хавфсизлигини таъминлаш, авария ва қўриқлаш ёритгичлари, шамоллатиш, сув ҳайдаш, сув таъминоти, иситиш, ёнғин хавфсизлиги воситалари учун зарур бўлган энг кам миқдордаги электр қуввати ёки энергия сарфи;
режали узиб қўйиш — энергия таъминоти ташкилотининг энергия қурилмаларини режали — эҳтиётан таъмирлаш жадвали бўйича таъмирлаш ёки профилактика қилиш даврида абонентлар билан олдиндан келишилган ва уларни (камида 3 сутка олдин) огоҳлантирган ҳолда истеъмолчига энергия беришни тўлиқ ёки қисман тўхтатиш, агар шартномада бошқача қоида назарда тутилмаган бўлса;
блок-станциялар — энергия тизимининг электр тармоғига бевосита ёки абонентлар тармоғи орқали уланган ҳамда ягона оператив-диспетчерлик бошқаруви бўйича ишлайдиган саноат ва идоравий истеъмолчиларнинг электр станциялари.
2. Мазкур Қоидалар «Энергиядан оқилона фойдаланиш тўғрисида», «Хўжалик юритувчи субъектлар фаолиятининг шартномавий-ҳуқуқий базаси тўғрисида», «Табиий монополиялар тўғрисида»ги Ўзбекистон Республикаси қонунларига, шунингдек Ўзбекистон Республикасининг Фуқаролик кодексига мувофиқ ишлаб чиқилган ва энергия таъминоти ташкилотларининг электр энергияси истеъмолчилари билан ўзаро муносабатларини белгилайди ҳамда энергия таъминоти ташкилотлари ҳамда электр энергияси истеъмолчилари бўлган юридик ва жисмоний шахслар учун мажбурий ҳисобланади.
3. Саноат маҳсулоти тури сифатида электр энергияси узатиш энергия таъминоти ташкилоти ва шу ташкилот тармоғига энергия қурилмалари бевосита уланган истеъмолчи (абонент) ўртасида тузилган шартнома асосида мазкур Қоидаларга мувофиқ амалга оширилади. Намунавий шартномалар шакллари Ўзбекистон Республикасининг амалдаги қонун ҳужжатларига мувофиқ ишлаб чиқилади ва белгиланган тартибда Электр энергетикада назорат бўйича давлат инспекцияси («Ўздавэнергоназорат») томонидан тасдиқланади.
Субабонентлар абонент билан электр энергиясидан фойдаланиш учун шартномани энергия таъминоти ташкилотининг розилигига кўра тузадилар.
истеъмол қилишнинг белгиланган режимларига риоя қилишнинг ва электр энергияси сифати кўрсаткичларини келишишнинг мажбурийлиги;
истеъмолчининг тасарруфидаги тармоқлар ва энергия ускуналаридан, ҳисобга олиш приборларидан фойдаланишнинг хавфсизлигини ва уларнинг созлигини ҳамда энергия таъминотининг ишончлилигини таъминлаш;
субабонентларни абонентнинг тармоғига улаш (истеъмолчининг номи, қуввати, ҳисобга олиш приборлари, тарифлар ва бошқа маълумотлар);
Кейинги таҳрирга қаранг.
4. Энергия таъминоти ташкилотларига, истеъмолчида ҳисобга олишнинг кўп тарифли приборлари мавжуд бўлган тақдирда, электр энергиясига тарифларни сутка вақти зоналари (тиғиз соатлар, ярим тиғиз соатлар, тунги юклама) ва йил фасллари (ёзги ва қишки давр) бўйича табақалаштириш ҳуқуқи берилади.
Истеъмолчи томонидан фойдаланилган электр энергиясини ҳисобга олиш учун «Ўзстандарт» агентлиги ёки унинг ўлчов воситаси турини тасдиқлаш тўғрисида Ўзбекистон Республикасининг сертификатига эга бўлган ҳудудий бўлинмалари томонидан рўйхатдан ўтказилган ҳамда электр энергиясини ҳар бир сутканинг камида тўртта вақт даври бўйича алоҳида ҳисобга олиш имконини берадиган кўп тарифли ҳисоблагичлар ёки ҳисобга олишнинг автоматлаштирилган тизимлари қўлланилиши мумкин.
Энергия таъминоти ташкилоти электр энергиясининг амалдаги истеъмолини аниқлаш учун абонентлардаги ҳисоблагичлар кўрсаткичларини ҳар ойда ёзиб олиши керак.
5. Энергияга тариф ўзгарган тақдирда, санасидан қатъи назар, шартнома ўз кучида қолади ва истеъмолчи олинган энергия учун янги тариф жорий этилган кундан бошлаб ҳақ тўлашга мажбурдир.
Бунда электр энергияси учун тариф оширилган тақдирда истеъмолчилар электр энергиясининг аванс тарзида ҳақ тўланган миқдори учун (ўн икки ойдан кўп бўлмаган вақт учун) қўшимча тўловлардан озод қилинади.
6. Томонлар шартнома тузиш, уни ўзгартириш, бекор қилиш ёки унинг муддатини узайтириш масалалари бўйича Ўзбекистон Республикаси қонунларига ва мазкур Қоидаларга амал қилади.
7. Янги энергия қурилмаларини фойдаланишга топшириш ва янги субабонентларни улаш энергия таъминоти ташкилоти томонидан «Ўздавэнергоназорат» инспекциясининг ишлатишга ижозати олинганидан сўнг амалга оширилади.
8. Энергияни ўз тармоқлари орқали берувчи ташкилотлар (блок-станциялар, абонентлар) охирги йилларда энергиянинг ўртача истеъмоли таҳлили асосида аниқланадиган ўз электр тармоқларига уланган бошқа объектларнинг энергия истеъмолини ҳисобга олган ҳолда энергиянинг умумий (йиғма) миқдори юзасидан энергия таъминоти ташкилоти билан шартнома тузадилар.
9. Истеъмолчи (аҳолидан ташқари) ўзига тегишли тармоқларга кучланиши 1000 В.гача бўлган янги хусусий электр қурилмаларни рухсат этилган қувват миқдори даражасида улаши мумкин (биноларни электр билан иситиш ва рекламадан ташқари).
10. Энергия таъминоти ташкилоти абонентга (аҳолидан ташқари) энергияни уланган тармоқ орқали энергия таъминоти шартномасида назарда тутилган миқдорда ва томонлар ўзаро келишган энергия бериш режимига риоя қилган ҳолда беришга мажбурдир.
Истеъмолчи «Ўздавэнергоназорат» инспекцияси томонидан энергиядан нооқилона фойдаланган (имзоланган далолатномага мувофиқ), энергияни тежаш бўйича ташкилий-техник тадбирлар режасини бажармаган тақдирда, энергия таъминоти ташкилоти энергиядан нооқилона фойдаланишнинг аниқланган ҳолатларидан келиб чиқиб энергия истеъмолининг шартномавий миқдорини камайтиришга ҳақлидир.
11. Энергия таъминоти ташкилоти тизимидаги аварияларнинг олдини олиш ва бартараф қилиш ёки одамларнинг хавфсизлигини таъминлаш ишлари билан боғлиқ кечиктириб бўлмайдиган чора-тадбирлар кўриш зарур бўлганда ва фойдаланилган энергия учун ҳақ тўланмаганда истеъмолчи билан келишмасдан ва уни огоҳлантирмасдан, бироқ уни дарҳол хабардор қилган ҳолда энергияни узатишда танаффус ёки чеклашларга йўл қўйилиши мумкин.
12. Объектнинг электр таъминоти лойиҳасида кўзда тутилган ўзаро захираланувчи манбаларни автоматик ишга тушириш ёки асосий манбани қайта автоматик тиклаш вақтида электр энергиянинг узиб қўйилиши (сабабларидан қатъи назар), электр таъминотида танаффус деб ҳисобланмайди.
13. Истеъмолчиларнинг электр қурилмалари устидан давлат назорати қонун ҳужжатларига мувофиқ «Ўздавэнергоназорат» инспекцияси томонидан амалга оширилади.
14. Энергиянинг исроф қилиб сарфланиши ва истеъмолчи энергия қурилмаларининг авария хавфи туғдирадиган ёки одамлар ҳаётига хавф соладиган қониқарсиз техник ҳолати учун «Ўздавэнергоназорат» инспекцияси энергия беришни тўхтатиб қўйиш ҳуқуқига эга.
15. Махсус қоидалар бўйича фойдаланиладиган электр қурилмалари устидан энергетика назорати амалдаги қонун ҳужжатларига мувофиқ тегишли вазирликлар ва идоралар томонидан амалга оширилади.
16. Давлат энергетика назоратининг амалга оширилиши абонентларни фойдаланилаётган энергетика тармоқлари, прибор ва ускуналарнинг зарур техник ҳолати ва хавфсизлиги таъминланиши, энергия истеъмолининг белгиланган режимига риоя қилиниши учун жавобгарликдан, шунингдек энергиядан фойдаланиш пайтида пайдо бўладиган авариялар, ёнғинлар, энергияни ҳисобга олиш приборларининг носозликлари ва бошқа қоидабузишлар тўғрисида энергия таъминоти ташкилотларини дарҳол хабардор қилиш мажбуриятидан озод қилмайди.
17. Энергетика тармоқлари, прибор ва ускуналарнинг техник ҳолатига ва улардан фойдаланишга нисбатан қўйиладиган талаблар, шунингдек уларга риоя қилиниши устидан назоратни амалга ошириш тартиби қонун ҳужжатлари ва бошқа норматив ҳужжатлар билан белгиланади.
18. Ушбу Қоидалар бузилганлиги учун жавобгарлик «Хўжалик юритувчи субъектлар фаолиятининг шартномавий-ҳуқуқий базаси тўғрисида»ги Ўзбекистон Республикаси Қонунига, Фуқаролик кодексига, шунингдек Ўзбекистон Республикасининг бошқа норматив-ҳуқуқий ҳужжатларига мувофиқ энергия таъминоти ташкилоти билан истеъмолчи ўртасида тузиладиган шартномада белгиланади.
19. Электр энергиясининг барча истеъмолчилари, шу жумладан хусусий уй-жойларда яшовчи истеъмолчилар электр энергиясидан фойдаланишда энергия таъминоти ташкилотининг тармоқларига электр қурилмаларининг янги ва қўшимча қувватлари уланиши учун техник шартларни олишга мажбурдирлар.
Электр қурилмаларининг электр таъминотини лойиҳалаштириш, ускуналарни монтаж қилиш ва уларни энергия таъминоти ташкилотининг тармоқларига техник шартларсиз улаш тақиқланади.
20. Кучланиши 1000 Вольт ва ундан юқори бўлган янги трансформаторларни, двигателларни улаш ёки қўшимча қувватини ошириш, шунингдек энергия таъминоти ташкилотининг тармоқ трансформаторларига паст кучланишли қурилмаларни янгидан улаш ёки уларнинг рухсат берилган қувватини ошириш учун техник шартлар истеъмолчи-буюртмачидан (қурувчидан) ёки унинг топшириғи бўйича бош лойиҳалаш ташкилотидан буюртма олинганидан сўнг энергия таъминоти ташкилоти томонидан белгиланган тартибда берилади.
Кейинги таҳрирга қаранг.
21. Истеъмол қилинадиган қувватни кўпайтирмайдиган, бироқ истеъмолчининг ташқи электр таъминоти схемасини ўзгартирадиган электр қурилмаларининг тоифалари ўзгарган тақдирда (электр таъминоти ишончлилиги бўйича) истеъмолчи бунга энергия билан таъминловчи ташкилотдан қўшимча техник шартлар олишга мажбурдир.
22. Истеъмолчи буюртманомада лойиҳалаштирилаётган объектни тавсифловчи маълумотларни қисқача шаклда кўрсатади: юклама миқдори, истеъмолчининг электр таъминоти ишончлилиги бўйича тоифаси, ўрнашган жойи (янгидан ташкил этилаётган корхонанинг аҳоли пункти билан боғлиқ картография материали), объектни лойиҳалаштириш ва қуриш муддатлари, баланс бўйича кимга тегишлилиги.
23. Электр қурилмалари энергия таъминоти ташкилотининг абонентлари (асосий истеъмолчилар) тармоғидан энергия оладиган истеъмолчилар — субабонентлар техник шартларни энергия таъминоти ташкилотининг рухсати билан асосий истеъмолчилардан оладилар ва уланиш учун абонентдан техник шартларни олган субабонент унга корхона, бино, иншоотни унинг тармоқларига улаш учун лойиҳа ҳужжатларини келишиш учун тақдим этади.
Агар субабонентнинг юкламаси кўпайиши муносабати билан абонентнинг ташқи электр таъминоти схемасини ўзгартириш ёки энергия таъминоти ташкилоти билан тузилган шартномада қайд этилган трансформаторлар ва юқори вольтли двигателлар қувватини кўпайтириш талаб этилса, абонент бунга техник шартларни энергия таъминоти ташкилотидан олади.
24. Техник шартларга мувофиқ ишлаб чиқилган корхоналар, бинолар, иншоотлар, уларнинг навбатлари ёки алоҳида ишлаб чиқаришларининг энергия таъминоти лойиҳалари (ишчи лойиҳалар) корхоналар, бинолар, иншоотлар, уларнинг навбатлари ёки алоҳида ишлаб чиқаришлар комплекс лойиҳаси тасдиқлангунга қадар энергия таъминоти ташкилоти билан келишилиши керак.
25. Уланишга техник шартларни бажариш барча истеъмолчилар ва лойиҳалаш ташкилотлари учун мажбурий ҳисобланади, унинг амал қилиш муддати техник шартларда кўрсатилади ва объектни, унинг навбатини ёки алоҳида қурилишни лойиҳалаштириш, қуриш ёки қайта тиклашнинг норматив муддатлари билан белгиланади.
Техник шартларнинг амал қилиш муддати энергия таъминоти ташкилоти билан келишилгандан кейин узайтирилиши мумкин. Техник шартларнинг амал қилиш муддати тамом бўлгандан кейин улар ҳақиқий эмас деб ҳисобланади. Истеъмолчи янги техник шартларни ва янги ёки қўшимча қувватлар уланишига рухсатномани мазкур Қоидаларда белгиланган тартибда олади.
26. Истеъмолчиларнинг янги юкламалари билан боғлиқ янги электр қурилмаларини қуриш, ишлаб турганларини кенгайтириш ва қайта тиклаш (подстанциялар, электр узатиш линиялари, трансформатор пунктлари ва ҳоказоларни) истеъмолчиларнинг кучлари ва маблағлари ҳисобига амалга оширилади.
27. Истеъмолчиларнинг (фойдаланилаётган уй-жойларда уланаётганларидан ташқари) барча янгидан уланаётган ва қайта тикланаётган электр қурилмалари берилган техник шартларга мувофиқ бажарилиши ва Ўзбекистон Республикасининг амалдаги меъёрлари ва қоидаларига мувофиқ бўлиши, келишилган лойиҳа ва техник қабул қилиш-топшириш ҳужжатлари билан таъминланган бўлиши лозим.
28. «Ўздавэнергоназорат» инспекцияси ўз назоратидаги объектларда ишлаб чиқариш хавфсизлиги бўйича хорижий технологияларни қўллаш имконияти тўғрисида эксперт хулосасини беради.
29. Янгидан ўрнатилган ва қайта тикланаётган электр қурилмаларини фойдаланишга топшириш, мазкур Қоидаларга мувофиқ, уларни ўрнатиш тугагандан, ишга тушириш-созлаш ишлари бажарилгандан сўнг, истеъмолчида тегишли электротехник ходимлар ва электр хўжалиги учун масъул шахс мавжуд бўлганда, электр қурилмаларни хавфсизлик техникаси ва ёнғин ўчириш бўйича ҳимоя воситалари билан бутланганда ва электр энергиядан фойдаланиш шартномаси тузилганда ҳамда истеъмолчида текширилган ҳисобга олиш приборлари ўрнатилганда мумкин бўлади.
30. Истеъмолчи электр қурилмаларни ишга туширишидан олдин ўрнатувчи ташкилотдан уларни мазкур Қоидаларга мувофиқ далолатнома бўйича қабул қилиши ва «Ўздавэнергоназорат» инспекциясининг ваколатли вакилига (инспекторга) Электр қурилмаларининг тузилиши қоидалари, қурилиш меъёрлари ва қоидаларига мувофиқ лойиҳавий, техникавий, қабул қилиш-топшириш ва фойдаланиш ҳужжатларини ҳамда электр қурилмани кўриб чиқиш ва уни ишга тушириш мумкинлигини аниқлаш учун тақдим этиши керак.
Истеъмолчиларнинг электр қурилмаларини ўрнатишда камчиликлар, улашга берилган техник шартлардан чекинишлар аниқланганда, шунингдек техник ҳужжатлар ва электр қурилмаларига хизмат кўрсатиш учун тайёргарлик кўрган ходимлар мавжуд бўлмаган тақдирда аниқланган камчиликлар бартараф этилгунга қадар улардан фойдаланишга рухсат бериш тақиқланади.
31. Янги ёки қайта тикланган электр қурилмаларига кучланиш бериш электр энергиясидан фойдаланиш учун шартнома тузилгандан, ҳисобга олиш приборлари текширилгандан ва ўрнатилгандан кейин уларни фойдаланишга қўйиш тўғрисида «Ўздавэнергоназорат» инспекцияси вакили (инспектор) томонидан имзоланган далолатнома мавжуд бўлган тақдирда энергия таъминоти ташкилоти томонидан амалга оширилади.
32. «Ўздавэнергоназорат» инспекцияси ва энергия таъминоти ташкилоти, истеъмолчининг электр қурилмасини техник кўрикдан ўтказиб, ишлатишга ижозат берган ҳолда, ишлатиш жараёнида уларни бир маромда ишлаши учун жавоб бермайди.
33. Мавсумий хусусиятли электр қурилмаларига эга бўлган истеъмолчилар (аҳолидан ташқари) ҳар йили уларни ишга туширишдан олдин «Ўздавэнергоназорат» инспекциясига ёзма равишда мурожаат қилиб, кўрикдан ўтказиш учун инспекция вакилини таклиф қилишлари керак.
34. Истеъмолчининг янгидан ўрнатилган ёки қайта тикланадиган энергия қурилмаларини энергия таъминоти ташкилотининг тармоқларига улашнинг техник шартларига мувофиқ тармоқлар ва ускуналарнинг баланс бўйича мансублиги белгиланади, улар бўйича электр тармоқлари ва ускуналарининг техник ҳолати ва фойдаланилиши учун истеъмолчи билан энергия таъминоти ташкилоти ўртасидаги жавобгарлик чегараси белгиланади, бу шартномага илова қилинадиган далолатномада қайд этилади.
Тармоқлар ва ускуналарга хизмат кўрсатишнинг чегараларини ва уларнинг ҳолати учун жавобгарликни белгилаш юзасидан далолатнома энергия таъминоти ташкилотининг вакиллари ва абонент томонидан имзоланади.
а) ва б) кичик бандларда кўрсатилган уланмаларнинг ҳолати учун подстанциядан фойдаланувчи ташкилот жавоб беради.
а) ёпиқ тақсимлаш қурилмаларининг ташқи томонидан ҳаво линиясининг ўтиш изолятори бирлаштирувчисида ва симнинг очиқ тақсимлаш қурилмалари изоляторлари портал тортиладиган тизма шоданинг қисувидан чиқишда;
Турли ташкилотларга тегишли, (ёпиқ ёки ажратгичлар орқали) тармоқланган симларга эга бўлган 1000 В ва ундан юқори кучланишли электр узатиш линияларининг ҳолати ва уларга хизмат кўрсатиш юзасидан жавобгарлик чегараси асосий линиянинг тармоқланиш қилинган таянчида белгиланади. Асосий линия тасарруфида бўлган ташкилот тармоқланган симларни уловчи қисқичларнинг ҳолати учун жавобгардир.
35. Истеъмолчи тасарруфидаги электр қурилмаларини ишлатиш ва улардан фойдаланишни ташкил этишда уларнинг техник ҳолати ва хавфсизлик техникаси қоидаларига риоя этилиши учун жавобгардир.
36. Техник фойдаланиш ва хавфсизлик техникасининг амалдаги қоидаларида ҳисобга олинмаган электр қурилмаларини ишлаб чиқариш ва улардан фойдаланишнинг ўзига хос шартлари мавжуд бўлган тақдирда (ер ости, портлаш хавфи бўлган ишлаб чиқаришлар, электр тортиш кучи ва бошқалар) истеъмолчилар ушбу электр қурилмаларидан фойдаланиш ва уларга хизмат кўрсатиш бўйича махсус йўриқномаларга эга бўлишлари шарт.
37. Шартномавий мажбуриятларни томонлардан бири бажармаган тақдирда қоида бузувчи томон қонун ҳужжатларида белгиланган тартибга мувофиқ жавоб беради.
38. Электр энергияси истеъмолчиларининг электр қурилмалари, энергия таъминоти ташкилоти билан истеъмол қилинган электр энергия бўйича ҳисоб-китобни амалга ошириш учун ўлчаш доираси ва аниқлик тоифаси бўйича меъёрий ҳужжатларнинг талабларига мувофиқ бўлган ҳисобга олиш приборлари билан мажбурий тартибда таъминланган бўлиши лозим.
39. Электр энергияга ҳақ тўлаш учун ҳисобга олиш приборларига эга бўлмаган истеъмолчиларнинг электр қурилмаларини энергия таъминоти ташкилоти, абонентлар ёки субабонентларнинг тармоқларига уланиши тақиқланади.
40. Турли тариф гуруҳларидаги бир нечта истеъмолчилар электр таъминотининг битта манбаидан таъминланганда ҳисобга олиш приборлари ҳар бир тариф гуруҳи учун алоҳида ўрнатилиши лозим.
41. Ҳисобга олиш приборлари (шу жумладан актив ва реактив қувват ва энергияни ўлчаш воситалари ҳамда жамловчи қурилмалар ва автоматлаштирилган ҳисобга олиш тизимлари) мазкур Қоидаларга мувофиқ ўрнатилади ва Электр ускуналарининг тузилиши қоидалари талабларига жавоб бериши шарт.
Ҳисобга олиш приборлари, ўлчов трансформаторлари, иккиламчи занжирлар, шу жумладан алоқа линиялари, автоматлаштирилган тизимлар сақланиши ва уларнинг техник ҳолати учун ҳисобга олиш приборлари ва ҳисобга олишнинг автоматлаштирилган тизимлари балансида бўлган ташкилот жавоб беради.
Бундан ташқари, электр энергиясини назорат тартибида ҳисобга олиш (электр энергияси сарфининг белгиланган нормалари бажарилишини назорат қилиш) учун ҳисобга олиш приборлари алоҳида цехларда, энергия сиғимли агрегатларда, технология линияларида, биноларда, алоҳида объектларда ўрнатилади.
42. Кўп квартирали уй-жойларда электр энергияси учун ҳисоб-китоб қилиш учун тўлов электр ҳисоблагичлари ҳар бир квартирага ўрнатилади.
Ҳар бир квартирага ўрнатишдан ташқари, уй-жойларда уйнинг умумий эҳтиёжлари (зинапояларни ёритиш, лифтлар, насосларнинг ишлаши ва ҳоказолар) учун сарфланадиган электр энергияси бўйича ҳисоб-китоб қилиш учун тўлов электр ҳисоблагичлари ўрнатилади.
43. Тўлов электр ҳисоблагичлари, шунингдек энергия таъминоти ташкилоти билан истеъмолчиларнинг ҳисоб-китоб қилишига мўлжалланган электр энергияси ва қувватини ҳисобга олишнинг бошқа воситалари истеъмолчининг маблағлари ҳисобига сотиб олинади, давлат текширувидан ўтказилади ва ўрнатилади ҳамда энергия таъминоти ташкилотининг вакили томонидан рўйхатдан ўтказилади.
44. Ҳисобга олиш схемаси бузилган тақдирда (ток ва кучланишнинг ўлчов трансформаторлари ишдан чиқиши, иккиламчи коммутация, истеъмолчининг айби билан тўлов электр ҳисоблагичлари шикастланиши ва уларнинг йўқолиши) электр ҳисоблагичларни алмаштириш, таъмирлаш, давлат текширувидан ўтказиш ва ўрнатиш, шу жумладан улаш бўйича энергия таъминоти ташкилотининг хизматларига ҳақ тўлаш истеъмолчиларнинг маблағлари ҳисобига амалга оширилади.
45. Истеъмолчи ўлчов занжирларининг зарур техник ҳолатини, хавфсиз фойдаланилишини ва ўзи фойдаланадиган электр энергиясини ҳисобга олиш приборларининг созлигини таъминлаши шарт.
Шартнома бўйича электр энергиясидан маиший истеъмол учун фойдаланувчи фуқаро абонент сифатида иш кўрган тақдирда электр тармоқларининг, шунингдек энергия истеъмолини ҳисобга олиш приборларининг зарур техник ҳолатини ва хавфсизлигини таъминлаш мажбурияти энергия таъминоти ташкилоти зиммасига юкланади. Хонадонда, уйда ўрнатилган пломбалар ва ҳисоблагичларнинг бутлиги учун уй ёлловчиси, ижарачиси, эгаси жавоб беради.
Умумий фойдаланиладиган жойларда хизмат кўрсатиш ва электр энергияси етказиб бериш учун шартнома тузишда жавобгарлик уй-жой фондидан фойдаланувчи ташкилотга юкланади.
46. Энергия таъминоти ташкилоти билан истеъмолчи ўртасидаги ҳисоб-китоблар учун фаол ва реактив энергия ва қувватни ҳисобга олиш энергия таъминоти ташкилоти билан истеъмолчи ўртасидаги энергия тармоғининг баланс бўйича мансублик чегарасидаги ҳисобга олиш нуқтасида амалга оширилади.
47. Энергия тизимидан истеъмолчи тармоғи орқали энергия таъминоти ташкилотининг электр тармоғига электр энергияни транзитли узатишда истеъмолчи тармоғидаги электр энергияси йўқотилишининг бир қисми истеъмолчи тармоғига келган жами электр энергия миқдорига нисбатан истеъмолчи томонидан энергия таъминоти ташкилотига ўтказилган энергия миқдорига мутаносиб равишда энерготизим тармоқларидаги йўқотилишга ўтказилади.
48. Тўлов ҳисоблагичлари билан биргаликда фойдаланиладиган ҳисоб-китоб электр ҳисоблагичлари ва ўлчов трансформаторлари (шунингдек синов блоклари, ўтувчи клеммниклар қопқоқлари, кучланишнинг ажратувчи ўлчов трансформаторлари симлари) кожухлар маҳкамланган жойида ва ҳисоблагич клеммник қопқоғида «Ўзстандарт» агентлигининг ёки унинг ҳудудий бошқармасининг ва энергия таъминоти ташкилотининг белгиланган намунадаги пломбаси бўлиши керак.
Электр ҳисоблагичлар ва ўлчов трансформаторларини вақти-вақти билан текшириш «Ўзстандарт» агентлиги томонидан белгиланган муддатларда истеъмолчининг маблағлари ҳисобига амалга оширилиши керак.
49. Ҳисобга олиш приборлари билан биргаликда фойдаланиладиган ўлчов трансформаторларини бошқа жойга ўрнатиш ва алмаштириш фақат энергия таъминоти ташкилотининг розилиги билан амалга оширилади.
50. Электр энергиясини ҳисобга олиш схемасини ўзгартириш ёки бузилиши билан боғлиқ бўлган ҳар қандай ишларни бажариш учун абонент ишларни бошлашдан олдин бу ҳақда энергия таъминоти ташкилотини ёзма равишда хабардор қилиши шарт. Таъмирлаш даврида электр энергияси ҳисоби энергия таъминоти билан келишилган вақтинчалик схемалар ёки ҳисоб-китоблар бўйича амалга оширилиши мумкин.
51. Бевосита энергия таъминоти ташкилотлари тармоқларидан ва бошқа ташкилотлар ёки энергия таъминоти ташкилоти абонентларининг тармоқларидан узатилаётган электр энергияси учун истеъмолчилар билан ҳисоб-китоблар қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда тасдиқланган амалдаги электр энергияси тарифлари асосида ҳисобга олиш приборларининг кўрсаткичлари бўйича амалга оширилади.
52. Тариф гуруҳлари бўйича электр энергиясидан фойдаланганлик учун ҳисоб-китоб қилиш учун истеъмолчиларни тақсимлаш Электр ва иссиқлик энергияси истеъмолчиларининг тариф гуруҳлари тўғрисидаги низом билан белгиланади.
53. Бир ставкали тариф истеъмолчига берилган ҳар бир кВт соат электр энергияси учун ҳақ тўлашдан иборатдир.
54. Икки ставкали тариф энергия тизимининг энг катта юкламасида (ёки уланган қувватида) иштирок этувчи томонидан, аввалдан буюртма берилган энг катта қувватнинг ҳар бир кВти учун йиллик ҳақ тўлашдан ва узатилган электр энергиянинг ҳар кВтЧс га ҳақ тўлашдан иборат бўлади.
55. Табақалаштирилган тариф сутканинг қуйидаги даврларида истеъмол қилинган ҳар бир кВтЧс электр энергияси учун ҳақ тўлашдан иборат бўлади:
тиғиз давр — энг юқори тариф (энергия тизимининг энг катта юкламали вақти — эрталабки ва кечки «энг катта миқдор»);
56. 750 килоВольтАмпер (кВА) ва ундан юқори электр қуввати билан уланган саноат истеъмолчилари ва уларга тенглаштирилган истеъмолчилар икки ставкали тариф бўйича, бошқа барча электр энергия истеъмолчилари, уланган қувватларидан қатъи назар, бир ставкали тариф бўйича ҳисоб-китоб қиладилар.
57. Бир неча тариф гуруҳларига эга бўлган истеъмолчилар билан ҳисоб-китоблар ҳар бир тариф гуруҳига ўрнатилган ҳисобга олиш приборлари кўрсаткичлари бўйича амалга оширилади. Узил-кесил ҳисоб-китоб қилиш тарифларга ва шартномада қайд этилган белгиланган тартибга мувофиқ электр ҳисоблагичлар кўрсаткичлари бўйича амалга оширилади.
58. Берилган электр энергияси учун истеъмолчи билан ҳисоб-китоблар энергия таъминоти ташкилоти томонидан ёзиб бериладиган тўлов ҳужжатлари бўйича, бериладиган электр энергияси қийматининг шартномадаги миқдоридан камида 30 фоизини навбатдаги ой учун олдиндан тўлаган ҳолда амалга оширилади (аҳолидан ташқари), истеъмол қилинган электр энергияси учун якуний ҳисоб-китоблар ҳисоб-китоб ойи тугаганидан сўнг 30 кун мобайнида амалга оширилади.
Истеъмолчи (электр энергияни узатишда махсус тартиб ўрнатилган истеъмолчилардан ташқари) томонидан ҳисоб-китоб ойи тугаганидан сўнг 30 кун мобайнида тўлов ҳужжатлари бўйича ҳақ тўланмаган тақдирда энергия таъминоти ташкилоти электр энергияси беришни тўхтатади. Бунда энергия таъминоти ташкилоти томонидан энергия тизими тармоқларига улаш ва электр энергияси бериш булар билан боғлиқ харажатларни ундиришни ҳисобга олган ҳолда амалга оширилади.
59. Энергия таъминоти ташкилоти вакили абонент билан биргаликда ҳар ойда ҳисобга олиш приборларидаги кўрсаткичларни ёзиб олади ва ҳисобот ойидаги энергия сарфини аниқлайди.
Абонент томонидан ҳисобга олиш приборларидаги кўрсаткичлар ёзиб олинмаганда ва электр энергияси истеъмоли тўғрисида ҳисобот тақдим этилмаган тақдирда энергия таъминоти ташкилоти ҳисоб-китобни электр истеъмолининг шартномадаги миқдори бўйича амалга оширади, кейинчалик энергия таъминоти ташкилоти томонидан абонент билан биргаликда аниқланадиган амалда истеъмол қилинган электр энергияси учун қайта ҳисоб-китоб қилади.
60. Энергия таъминоти шартномаси бўйича маиший истеъмол учун энергиядан фойдаланувчи фуқаро абонент сифатида иш кўрган тақдирда энергия таъминоти ташкилоти абонентни шартнома бажарилиши рад этилишидан камида бир ой олдин огоҳлантириш шарти билан абонент томонидан фойдаланилган энергия учун абонент ҳақ тўламаганлиги сабабли шартномани бажаришни бир томонлама тартибда рад этишга ҳақлидир.
Энергия таъминоти шартномаси бўйича юридик шахс ва юридик шахс бўлмасдан тадбиркорлик фаолиятини амалга оширувчи жисмоний шахс абонент сифатида иш кўрган тақдирда, энергия таъминоти ташкилоти Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик кодексида назарда тутилган асослар бўйича шартномани бажаришни бир томонлама тартибда рад этишга ҳақлидир.
61. Тўлов ҳужжатида хатолар ёки ҳисоблагичлар кўрсаткичидаги ноаниқликлар аниқланган тақдирда, тўловчи бу ҳақда дарҳол энергия таъминоти ташкилотига хабар бериши керак.
62. Энергия таъминоти ташкилоти тўловчи томонидан ариза берилган кундан бошлаб ўн суткадан кечикмай ҳисоб-китобни текшириши, зарур бўлганда эса жойнинг ўзига бориб ҳисоблагичларни текшириши ҳамда текшириш натижаларини ҳақ тўловчига маълум қилиши керак.
63. Ҳисоблагични текшириш тўғрисида ёки тўлов ҳужжатидаги хато тўғрисида ариза берилиши тўловчини белгиланган муддатда тўлов ҳужжати бўйича ҳақ тўлаш мажбуриятидан озод қилмайди.
64. Электр энергиясини ҳисобга олишнинг ҳисоб-китоб приборларида қоида бузишлар аниқланган тақдирда, энергия таъминоти ташкилоти истеъмолчи билан биргаликда фойдаланилган электр энергияси учун қайта ҳисоб-китоб қилиши керак.
65. Агар ҳисоблагичлардаги четга чиқишлар мазкур прибор учун белгиланган аниқлик чегараларидан ортиқ бўлмаса, бундай четга чиқишлар йўл қўйилиши мумкин бўлган четга чиқишлар деб ҳисобланади.
66. Агар текширишдан кейин қайта ҳисоб-китоб қилиш зарурлиги аниқланса, бундай қайта ҳисоб-китоб қилиш энергия таъминоти ташкилоти томонидан электр энергияси учун навбатдаги тўлов ҳужжатини ёзишда амалга оширилади.
67. Энергия таъминоти ташкилоти «Ўздавэнергоназорат» инспекциясини ёзма равишда хабардор қилиб қуйидаги ҳолларда:
ҳисобга олиш приборларини ишга тушириш схемаси ўзгарганда ёки ҳисоблагичдан ташқари юклама уланганда шартномага мувофиқ абонентни электр тармоғидан узиб қўяди.
«Ўздавэнергоназорат» инспекцияси инспекторлари томонидан шунга ўхшаш қоида бузилишлари аниқланганда унинг талаби билан истеъмолчи электр тармоғидан узиб қўйилади.
68. Электр энергия ҳисоби абонентнинг айбисиз вақтинчалик бузилганда, сарфланган энергия учун ҳисоб-китоб энергия таъминоти ташкилотининг қарори бўйича, ҳисобга олиш бузилгунга қадар бўлган олдинги ойнинг ўртача суткалик сарфи бўйича ёки кейинги давр учун ҳисобга олиш тиклангандан кейин амалга оширилади.
Электр энергиянинг ўртача суткалик сарфи бўйича ҳисоб-китоб даври бир ойдан ошмаслиги керак, шу вақт ичида ҳисоб-китоб ҳисоби тикланиши зарур.
Агар ҳисоб-китобни ҳисобга олиш приборини объектив сабабларга кўра, белгиланган муддатда тиклаш имконияти бўлмаса (ток трансформаторининг, электр ҳисоблагичнинг йўқлиги, ўтиб бўлмайдиган йўллар ва шу кабилар туфайли), абонентга берилган электр энергияси учун ҳисоб-китоб тартиби ва ҳисобга олишни тиклаш муддати абонент ва энергия таъминоти ташкилотининг икки томонлама битими билан белгиланади.
Тўлиқ етказиб берилмаган электр энергияси миқдори чеклашдан олдинги (иш ёки дам олиш суткаларида) электр таъминоти нормал бўлган яқин даврдаги ўртача суткалик электр энергияси истеъмоли билан электр энергияси тўлиқ берилмаган сутка мобайнидаги ҳақиқий истеъмол ўртасидаги тафовут сифатида аниқланади.
69. Барча истеъмолчиларга 1 кВт соат учун тўлов истеъмолчига берилган, баланс бўйича мансублик бўлиниш чегарасида ўрнатилган ҳисоб-китоб ҳисоблагичида ҳисобга олинган актив электр энергияси учун белгиланади.
70. Ҳисоб-китоб электр ҳисоблагичи бўлиниш чегарасида ўрнатилмаган тақдирда электр тармоғининг баланс бўйича мансублик чегарасидан электр ҳисоблагич ўрнатилган жойигача электр энергияси йўқотилиши миқдори истеъмолчилар билан биргаликда ҳисоб-китоб йўли билан аниқланади ва тўлов учун истеъмолчига берилган фойдали электр энергияси билан жамланади.
71. Объектлар бошқа жисмоний ёки юридик шахсларга берилган, сотилган ҳолларда истеъмолчи, бериш ёки сотиш вақтидаги фойдаланилган энергия учун қарзни албатта тўлаган ҳолда, энергия таъминоти ташкилоти билан ўзаро ҳисоб-китобни солиштириши шарт.
72. Абонент эгаллаб турган бинодан кетган тақдирда бу ҳақда энергия таъминоти ташкилотини хабардор қилиши ва кетиш кунигача электр энергия учун тўлиқ ҳисоб-китоб қилиши шарт, шундан кейин энергия таъминоти ташкилоти объектга электр энергияси беришни тўхтатади. Янги абонентни расмийлаштириш ва электр қурилмаларини электр тармоғига улаш белгиланган тартибда амалга оширилади.
73. Агар томонлар форс-мажор ҳолатлари оқибатида ўз мажбуриятларини тўлиқ ёки қисман бажармаса томонлардан ҳеч бири бунинг учун жавоб бермайди.
74. Агар ушбу Қоидаларнинг 73-бандида кўрсатилган форс-мажор ҳолатлари мажбуриятларнинг шартномада белгиланган муддатларда бажарилишига таъсир қилса, у ҳолда ушбу муддатлар форс-мажор ҳолатларнинг амал қилиш вақтига узайтирилади.
75. Юридик ва жисмоний шахслар томонидан электр қурилмалари энергия таъминоти ташкилотининг электр тармоқларига энергия таъминоти ташкилотининг тегишли рухсатисиз ўзбошимчалик билан уланган тақдирда электр қурилмалари электр тармоғидан дарҳол узиб қўйилади, истеъмолчидан эса рухсатсиз фойдаланилган энергия қиймати охирги текшириш кунидан бошлаб (лекин даъво муддатидан кўп эмас) ўтган вақт мобайнида сутканинг 24 соати учун белгиланган қувват бўйича уланган электр ускуналарининг ишлаши ҳисобидан ундирилади.
76. Тадбиркорлик фаолияти билан шуғулланувчи, энергия таъминоти ташкилотининг уч фазали тармоқдан фойдаланиш бўйича рухсатига эга бўлган истеъмолчилар электр энергия учун истеъмолчиларнинг тегишли гуруҳларига белгиланган тарифлар бўйича ҳақ тўлайдилар.
77. Уланган қуввати 750 кВА ва ундан юқори бўлган саноат истеъмолчилари ва уларга тенглаштирилган истеъмолчилар томонидан ишлаб чиқариш эҳтиёжлари, ишлаб чиқариш ва ноишлаб чиқариш, аммо ишлаб чиқариш билан боғлиқ бўлган бинолар: цехлар, завод бошқарувлари, фабрика-завод жамоат ташкилотлари, омборлар, гаражлар ва шу кабилар, шунингдек хусусий темир йўл кириш жойлари корхона ҳудудини ёритиш ва бошқа эҳтиёжларга, саноат (заводнинг ички, шахта ва кон) электр транспорти учун сарфланган электр энергияси учун икки ставкали тариф бўйича ҳақ тўланади.
Икки ставкали тариф, истеъмолчи томонидан буюртма берилган (банд қилинган), энергия тизими юкламаси (асосий ставка) максимумида қатнашувчи энг юқори қувватининг 1 киловатти (квт) учун йиллик тўловдан ва истеъмолчига берилган актив электр энергиясининг (қўшимча ставка) 1 киловатт-соат (кВт.с) учун тўловдан иборат бўлади.
78. Ишлаб чиқариш билан боғлиқ бўлмаган (турар жой шаҳарчалари, алоҳида уй-жойлар, ётоқхоналар, меҳмонхоналар, келувчилар учун уйлар, кинотеатрлар, клублар, маданият уйлари, шифохоналар, поликлиникалар, тиббиёт пунктлари, ошхоналар, болалар боғчалари ва яслилари ва ш. к.) бинолар ва хоналарни ёритиш ва бошқа эҳтиёжлар учун саноат ва уларга тенглаштирилган истеъмолчилар сарф қиладиган электр энергияси учун ҳисоб-китоблар истеъмолчиларнинг тегишли гуруҳлари учун белгиланган тарифлар бўйича амалга оширилади.
79. Цехлар ёки объектлар ташкилотдан алоҳида жойлашган, у билан умумий тақсимланган электр тармоғига эга бўлмаган ҳолларда, бу цехлар ёки бошқа алоҳида объектлар билан ҳисоб-китоблар, ташкилотнинг ўзи учун қўлланаётган ҳисоб-китоб тарифидан қатъи назар, тегишли истеъмолчилар гуруҳлари учун белгиланган тарифлар бўйича амалга оширилади, агар ушбу цехлар ва объектларнинг электр энергияси ҳисоби корхонанинг автоматлаштирилган ҳисобга олиш тизимига уланмаган бўлса.
80. Ҳисобга олиш прибори сифатида «энергияни ҳисобга олишнинг автоматлаштирилган тизими»ни ва «энг катта миқдорни кўрсатувчи ҳисоблагичлар»ни ўрнатган истеъмолчилар ҳисобга олиш тизими томонидан қайд этилган амалдаги энг катта қувват миқдори бўйича ҳисоб-китоб қиладилар.
81. Истеъмолчи томонидан аввалдан буюртма берилган, энергия тизимининг энг катта юкламасида иштирок этадиган қувват шартномада йилнинг ҳар чораги бўйича қайд этилади ва энергия таъминоти ташкилоти томонидан ҳисобга олиш приборларининг кўрсаткичлари билан аниқланадиган истеъмолчининг амалдаги ўртача ярим соатлик энг катта юкламаси бўйича вақти-вақти билан назорат қилинади.
82. Энергия тизимининг энг катта юкламали даврида истеъмолчининг амалдаги истеъмол қувватини назорат қилиш вақти энергия таъминоти ташкилоти томонидан чораклар бўйича белгиланади ва шартномада қайд этилади.
Энергия таъминоти ташкилоти энергия тизимининг энг катта юкламали соатларидаги юкламани назорат қилиш ҳуқуқига эга.
83. Энергия тизимининг энг катта юкламали соатларида истеъмолчининг амалдаги юкламаси шартномада кўрсатилган миқдордан ортиқ бўлса, чорак охирида ҳисоб-китоб чораги учун 1 кВт учун белгиланган ҳақ бўйича қайта ҳисоб-китоб қилинади. Қўшимча қувват учун ҳақ тўланиши кейинчалик шартномада буюртма берилган қувватга нисбатан ортиқ қувватдан фойдаланиш ҳуқуқини бермайди. Бунинг учун энергия таъминоти ташкилотининг ҳар бир аниқ ҳолат учун тегишли рухсати бўлиши керак.
Автоматлаштирилган ҳисобга олиш тизими ёки энг катта юкламани қайд этувчи ҳисоблагич ўрнатилганда аввалдан буюртма берилган қувват учун ҳар ойда приборлар қайд этган амалдаги энг катта қувват бўйича ҳақ тўланади.
84. Корхона цехларининг жойлашишига ва уларнинг электр таъминоти схемаларига кўра корхона энг катта қўшма юкламасининг жами қийматини аниқлаш мумкин бўлмаса, ҳисоб-китоблар истеъмолчининг аввалдан буюртмаланган қувватларига кўра алоҳида таъминлаш манбалари бўйича амалга оширилади.
85. Агар электр энергияга икки ставкали тариф бўйича ҳақ тўлайдиган абонент энергиянинг бир қисмини субабонентга бир ставкали тариф бўйича берса, у энергия таъминоти ташкилотига энергия тизимининг энг катта юкламасида иштирок этувчи субабонентларга берилган ушбу юклама қийматига камайтирилган қувват учун ҳақ тўлайди. Қувватнинг камайтирилиши ҳисоб-китоб йўли билан аниқланади.
86. Субабонентларнинг энг катта юкламасини қайд этувчи электр ҳисоблагичлар мавжуд бўлмаса, уларнинг амалдаги юкламаси йилнинг шундай даврида субабонентнинг суткалик юкламаси жадваллари асосида аниқланиши ва абонентнинг энергия таъминоти ташкилоти билан тузган шартномасида қайд этилиши лозим.
87. Мавсумий иш хусусиятига эга бўлган истеъмолчилар учун асосий тўлов миқдори истеъмолчининг тегишли иш даври учун ҳисоб-китоб йўли билан аниқланади ва шартномада чораклар ёки ойлар бўйича қайд этилади.
IX. Етказиб берилган электр энергияси учун бир ставкали тариф истеъмолчилари билан ҳисоб-китоб қилиш
88. Электр қуввати 750 кВА гача уланган саноат истеъмолчилари ва уларга тенглаштирилган истеъмолчилар, қишлоқ хўжалиги истеъмолчилари, электрлаштирилган темир йўл ва шаҳар транспорти (трамвай, троллейбус, метрополитен) — ҳаракатга солиш мақсадида, шу жумладан ёритиш ва ҳаракатлантирувчи подстанцияларининг бошқа эҳтиёжлари, эскалаторлар ҳаракати, платформаларни ёритиш, савдо ва хизмат кўрсатиш соҳасини ташкил этиш учун сарфланадиган электр энергияси учун, аҳоли, аҳоли пунктлари, шунингдек иситиш, иссиқ сув таъминоти ва совитиш (намликни бир хилда сақлаш), реклама ва чироқлар билан безатиш учун электр энергиясидан фойдаланадиган истеъмолчилар бир ставкали тариф бўйича ҳисоб-китоб қиладилар.
89. Реклама, чироқлар билан безатиш, бино ва иморатларни ёритиш учун электр энергиясидан фойдаланувчи истеъмолчилар, истеъмол қувватидан қатъи назар, энергия таъминоти ташкилотининг рухсатини олишга ва тегишли тариф гуруҳи бўйича ҳисоб-китоб қилишга мажбурдирлар.
Электр энергиясидан электр билан иситиш мақсадида фойдаланиш учун «Ўздавэнергоназорат» инспекциясига бошқа турдаги ёнилғи ўрнига электр энергиясини қўллашни келишиш учун техник-иқтисодий асослашни тақдим этиш лозим, қурилиш нормалари ва қоидаларида кўзда тутилган овқат тайёрлаш ва иситиш учун электр энергиясидан фойдаланиш ҳоллари бундан мустасно.
Электр билан иситиш мақсадида электр энергиясидан фойдаланишни келишиш тартибини «Ўздавэнергоназорат» инспекцияси белгилайди.
90. Бир ставкали тариф истеъмолчиларига етказиб берилган электр энергияси миқдори томонларнинг электр тармоқларини баланс бўйича мансублик чегарасидаги электр ҳисоблагичлар воситасида ҳисобланади.
91. Табақалаштирилган тариф электр энергиясини энергия таъминоти ташкилотларидан олувчи истеъмолчиларга жорий этилади ҳамда белгиланган тартибда тасдиқланади.
92. Электр ва иссиқлик энергияси истеъмолчиларининг тариф гуруҳлари тўғрисидаги низомда белгиланган ҳамда кўп тарифли ҳисоблагичлар билан жиҳозланган истеъмолчиларнинг I, II, III, IV, VI, VII, VIII тариф гуруҳлари томонидан сарфланадиган электр энергияси учун табақалаштирилган тариф бўйича ҳақ тўланади.
93. Асосий, энг катта ва имтиёзли тарифларнинг амал қилиш вақти энергия таъминоти ташкилоти томонидан йил чораклари бўйича белгиланади ва шартномада қайд этилади.
94. Қишлоқ хўжалиги абонентининг ишлаб чиқариш эҳтиёжларига сарфланадиган электр энергия ҳисоб-китобини соддалаштириш учун ишлаб чиқариш юкламаси алоҳида линияларда ва тармоқланиш нуқталарида жамланади, бунда ҳисобга олиш приборлари қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқариши объектлари гуруҳига ўрнатилади.
95. Подстанцияда умумий ҳисоб-китоб электр ҳисоблагичи мавжуд бўлганда қишлоқ хўжалиги абонентида ишлаб чиқариш ва коммунал-маиший эҳтиёжлар ҳамда бошқа эҳтиёжлар учун электр энергияси сарфини алоҳида ҳисобга олиш вақтинча мавжуд бўлмаганда, ишлаб чиқариш эҳтиёжларига электр энергияси сарфини аниқлаш учун умумий ҳисоблагич воситасида ҳисобга олинган жами сарфдан маиший ҳисоблагич бўйича аниқланадиган маиший истеъмолга электр энергияси сарфи ҳамда бошқа ноишлаб чиқарувчиларнинг электр энергияси сарфи чиқариб ташланади.
96. Истеъмолчиларнинг умумий тўлов ҳисоблагичи бўлганда, истеъмолчиларнинг ток қабул қилгичлар қувватидан ва улардан фойдаланиш соатлари сонидан келиб чиқиб аниқланадиган ҳар бир истеъмолчининг ишлаб чиқариш, коммунал-маиший ва бошқа эҳтиёжларига энергия сарфи шартномада жами электр истеъмолига нисбатан фоизларда кўрсатилади.
Олдинги таҳрирга қаранг.
(XII бўлимнинг номи Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 1 мартдаги 2007 йил 43-сон қарори таҳририда — ЎР ҚҲТ, 2007 й., 9-10-сон, 85-модда)
Олдинги таҳрирга қаранг.
97. Хусусий уй-жой мулкдорлари ширкатлари ва коммунал-фойдаланиш ташкилотлари умумий уй-жой эҳтиёжига сарфланадиган электр энергияси учун энергия таъминоти ташкилотлари билан электр тармоғининг баланс бўйича мансублик чегарасидаги ҳисобга олиш нуқтасида ўрнатилган ҳисоблагичлар бўйича, белгиланган тарифга мувофиқ ҳисоб-китоб қиладилар.
98. Хусусий уй-жой мулкдорлари ширкатлари ва коммунал-фойдаланиш ташкилотлари томонидан техник мақсадларга (лифтлар, насослар ишлаши ва бошқалар учун) сарфланадиган электр энергияси алоҳида ҳисобга олиниб, истеъмолчиларнинг тегишли гуруҳи учун белгиланган тариф бўйича ҳақ тўланади.
99. Янги уй-жойларни ўз балансига қабул қилиб олган хусусий уй-жой мулкдорлари ширкатлари ва коммунал-фойдаланиш ташкилотлари ушбу уйларни электр тармоғига улашга рухсат олиш учун энергия таъминоти ташкилотига ҳар бир уй-жойга ўрнатилган ҳисоб-китоб электр ҳисоблагичи учун (электр ҳисоблагичнинг тартиб рақами, тури, тайёрловчи завод, давлат текширувидан ўтган йили, кўрсаткичлари ва квартиранинг тартиб рақами билан) ведомость тақдим этиши лозим.
Илгаридан фойдаланиб келинган уй-жойларга ёки хусусий мулк ҳуқуқи билан алоҳида фуқароларга тегишли бўлган уйларга янги электр симларини улашга, шунингдек боғ участкаларига, шахсий автомашиналар учун гаражларга ва шу кабиларга электр симини улашга рухсат олиш учун истеъмолчи энергия таъминоти ташкилотига тегишли ариза бериши шарт.
(97—99-бандлар Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 1 мартдаги 2007 йил 43-сон қарори таҳририда — ЎР ҚҲТ, 2007 й., 9-10-сон, 85-модда)
100. Уй-жойларнинг электр ускуналари ва тармоқларидан фойдаланишга уларни фойдаланувчи ташкилот қабул қилиб олиб расмийлаштиргандан кейин рухсат берилади.
Электр қурилмаларига кучланишни улаш электр энергиясидан фойдаланиш шартномаси тузилгандан кейин амалга оширилади.
101. Энергия таъминоти ташкилоти масъул ёлловчиларга, ижарачиларга, турар жой бинолари эгаларига шахсий ҳисоб рақамлари очади, уларнинг ҳар бирига электр энергияси учун тўлов ҳужжатларини мустақил ёзиш учун квитанция бланкалари ва билдиришномалар билан биргаликда ҳисоб-китоб дафтарчалари беради.
102. Шахсий ҳисоб рақамини бошқа абонентга қайта расмийлаштириш ҳамда ҳисобга олиш приборларини кўчириш фақат энергия таъминоти ташкилотининг рухсати билан амалга оширилади.
Илгари электр тармоғига уланган квартирага кўчиб кирган янги уй-жой мулкдори 5 кун муддатда энергия таъминоти ташкилотида шахсий ҳисоб рақамини ўз номига расмийлаштириши шарт. Кўрсатилган муддатда расмийлаштирилмаса, тўлов тўланмаганлиги учун барча масъулият уй-жойнинг янги мулкдори зиммасига юкланади.
Олдинги таҳрирга қаранг.
103. Умумий ҳисоб-китоб электр ҳисоблагичи бўйича ҳисоб-китоб қилишда аниқ мақсадли коммунал фонд биносида истиқомат қилувчилардан бири томонидан электр энергияси учун у тўлаши лозим бўлган сумма тўланмаган тақдирда, энергия таъминоти ташкилоти хусусий уй-жой мулкдорлари ширкати (коммунал-фойдаланиш ташкилоти) билан якка тартибдаги яшовчилар ўртасида тузилган ўзаро шартномага мувофиқ иш кўради.
Электр энергиясидан фойдаланганлик учун ўзаро ҳисоб-китоблар бўйича яшовчилар ўртасидаги низолар суд тартибида кўриб чиқилади.
(103-банд Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 1 мартдаги 2007 йил 43-сон қарори таҳририда — ЎР ҚҲТ, 2007 й., 9-10-сон, 85-модда)
104. Коммунал квартирада бир нечта оила яшаганда ҳисоб-китоб даврида сарфланган электр энергиясини алоҳида оилалар ўртасида тақсимлаш назорат электр ҳисоблагичи кўрсаткичлари бўйича, улар мавжуд бўлмаганда эса — ҳар бир оиладаги ток қабул қилувчининг қуввати ҳамда улардан фойдаланиш соатлари сони бўйича амалга оширилади.
Умумий фойдаланиладиган жойларда сарфланадиган электр энергияси миқдори амалда яшовчилар сони бўйича алоҳида оилалар ўртасида тақсимланади.
Назорат электр ҳисоблагичларининг тўғри ишлашини назорат қилиш, уларнинг кўрсаткичларини ёзиб олиш ва электр энергияси учун ўзаро ҳисоб-китоб қилиш яшовчиларнинг ўз зиммасидаги мажбурият ҳисобланади.
Энергия таъминоти ташкилоти умумий ҳисоб-китоб ҳисоблагичи орқали электр энергиясидан фойдаланувчи фуқаролар ўртасида ҳеч қандай ҳисоб-китобни амалга оширмайди.
105. Электр энергияси учун тўлов ҳужжатлари бўйича ўз вақтида ҳақ тўлаш, квартирадаги ҳисоб-китоб электр ҳисоблагичининг сақланиши ва бутлигини таъминлаш бўйича ушбу Қоидаларга риоя қилиниши учун жавобгарлик хонадон эгасининг зиммасига юкланади.
Олдинги таҳрирга қаранг.
106. Ҳисоб-китоб электр ҳисоблагичлари зинапоя майдончаларида ўрнатилган тақдирда уларнинг сақланиши ва бутлиги учун уй-жой тасарруфида бўлган хусусий уй-жой мулкдорлари ширкати ва коммунал-фойдаланиш ташкилоти жавоб беради.
Зинапоя майдончаларида ўрнатилган электр ҳисоблагичлар шикастланган ёки ўғирланган тақдирда хусусий уй-жой мулкдорлари ширкати ва коммунал-фойдаланиш ташкилоти электр ҳисоблагичларни ўз ҳисобидан тиклашлари шарт.
(106-банд Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2007 йил 1 мартдаги 43-сонли қарори таҳририда — ЎР ҚҲТ, 2007 й., 9-10-сон, 85-модда)
Олдинги таҳрирга қаранг.
107. Хусусий уй-жой мулкдорлари ширкати, коммунал-фойдаланиш ташкилотлари, бинолар ва турар жойларни ҳамда бошқа биноларни корхоналар, муассасалар ва ташкилотларга ижарага берувчи бошқа ташкилотлар, энергия таъминоти ташкилотининг рухсатисиз ижарачиларга (электр энергиясидан фойдаланиш мақсадларидан қатъи назар) тегишли бўлган электр қурилмаларини уйнинг ички тармоқларига улаш ҳуқуқига эга эмас.
(107-модда Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 1 мартдаги 2007 йил 43-сон қарори таҳририда — ЎР ҚҲТ, 2007 й., 9-10-сон, 85-модда)
108. Ижарачилар (юридик шахслар) бинони эгаллаш учун далолатнома олингандан ёки бино (уй) эгаси билан шартнома тузилгандан кейин уч кун муддатда ижарага олинган бинода электр энергиясидан фойдаланиш билан боғлиқ масалаларни ҳал этиш учун энергия таъминоти ташкилотига мурожаат қилиши шарт.
Олдинги таҳрирга қаранг.
109. Томонларнинг тармоқлар бўлиниши чегарасидан абонентларгача узлуксиз электр таъминоти учун энергия таъминоти ташкилотлари билан шартнома тузган хусусий уй-жой мулкдорлари ширкати ва коммунал-фойдаланиш ташкилотлари жавоб беради.
(109-модда Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 1 мартдаги 2007 йил 43-сон қарори таҳририда — ЎР ҚҲТ, 2007 й., 9-10-сон, 85-модда)
110. Маиший истеъмолчилар (аҳоли) хонадонларда шахсий эҳтиёжлар учун, ёрдамчи хўжаликлар, томорқа боғ объектларида шахсий фойдаланиш учун сарфланадиган электр энергияси учун, турмушда қўлланиладиган ток қабул қилувчи қуввати ва вазифасидан ҳамда ҳисоб-китоб электр ҳисоблагичлари ўрнатилган жойдан қатъи назар, ягона бир ставкали тариф бўйича ҳақ тўлайдилар.
111. Электр ҳисоблагич маиший абонент томонидан сотиб олинади ва давлат текшируви ҳамда рўйхатдан ўтказиш учун энергия таъминоти ташкилотига топширилади.
Маиший абонентнинг жой тайёрлиги тўғрисидаги буюртманомаси бўйича электр ҳисоблагич прибори маиший абонент иштирокида энергия таъминоти ташкилотининг вакили томонидан ўрнатилади.
112. Энергия таъминоти ташкилоти билан келишган ҳолда электр энергиясидан электр ҳисоблагичсиз вақтинчалик фойдаланишга рухсат этилади, бунда тўлов ўрнатилган ток қабул қилгичларнинг қуввати ва уларнинг ишлаш соатлари сони бўйича амалга оширилади.
Ушбу ҳолда бир ойдан кўп бўлмаган муддатга тўлашга рухсат берилади, шундан кейин абонент ҳисоблагич ўрнатиш учун узиб қўйилади.
113. Абонент электр ҳисоблагичлар кўрсаткичлари тўғрилигига шубҳаланса, энергия таъминоти ташкилотига белгиланган тартибда ариза беради.
Агар ҳисоблагич йўл қўйилиши мумкин бўлган нуқсонлар доирасида ишлаётганлиги аниқланса, абонент ҳисоблагични текшириш ёки алмаштириш билан боғлиқ харажатларни тўлайди.
114. Маиший абонентнинг ҳисоб-китоб электр ҳисоблагичини ишга тушириш схемаси ўзгартирилганлиги, шикастланганлиги, пломба бузилганлиги, диск сунъий равишда тўхтатиб қўйилганлиги ва электр энергияси истеъмоли кўрсаткичларини пасайтириш мақсадидаги бошқа қоида бузишлар аниқланганда, энергия таъминоти ташкилоти абонент томонидан охирги текшириш кунидан бошланган, бироқ даъво бериш муддатидан ортиқ бўлмаган даврда электр энергиясидан фойдаланганлик учун қайта ҳисоб-китоб қилади.
115. Ҳисобга олиш электр ҳисоблагичига эга бўлмаган абонент тўловни ҳисобга олиш электр ҳисоблагичи бўлмаган вақт учун, лекин даъво аризасидагидан кўп бўлмаган муддат учун, энергия таъминоти ташкилоти томонидан ток қабул қилувчи ускуналарнинг белгиланган қуввати бўйича аниқланадиган ҳисоб-китоб миқдоридан келиб чиққан ҳолда, бироқ абонентдаги юкламани бир йўла ишга солиш қувватидан кўп бўлмаган миқдор учун амалга оширади.
Агар ҳисобга олиш ҳисоблагичига эга бўлмаган абонент бирор-бир сабабга кўра мазкур турар жойда вақтинчалик яшамаса, энергия таъминоти ташкилотини бу тўғрида ёзма равишда хабардор қилиши шарт.
116. Маиший абонентлардан электр энергияси учун белгиланган тариф қийматидан ортиқча бирор-бир қўшимча суммалар ундириш тақиқланади.
117. Хонадонлар, хусусий уйлар, боғ участкалари, гаражларда якка тартибдаги тадбиркорлик билан шуғулланувчи маиший абонентлар фойдаланилган электр энергияси учун тадбиркорлик эҳтиёжлари учун истеъмол қилиш ҳажмларини ҳисобга олиш имконияти мавжуд бўлган тақдирда, тадбиркорлик фаолияти тури (савдо, хизматлар, товарлар ишлаб чиқариш ва бошқалар) бўйича электр энергияси истеъмолчиларининг тариф гуруҳига мувофиқ ҳақ тўлайдилар.
Бунда тадбиркорлик фаолияти учун сарфланадиган электр энергиясини ҳисобга олувчи алоҳида электр ҳисоблагич ўрнатилиши зарур.
Олдинги таҳрирга қаранг.
118. Тўлов бўйича уч ойдан ортиқ қарздорлик мавжуд бўлган тақдирда энергия таъминоти ташкилоти электр энергиясини бериш тўхтатилишидан камида бир ой олдин абонентни огоҳлантириш шарти билан фойдаланилган энергия учун абонент ҳақ тўламаганлиги муносабати билан шартномани бажаришдан бир томонлама тартибда воз кечишга ҳақлидир.
(118-модда Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 1 мартдаги 2007 йил 43-сон қарори таҳририда — ЎР ҚҲТ, 2007 й., 9-10-сон, 85-модда)
Электр энергияси бериш абонент томонидан қарз тўлангандан ва улаш харажатлари қоплангандан кейин навбатда туриш тартибида тикланади.
Электр энергияси учун қарздорлик билан боғлиқ бўлган энергия таъминоти ташкилоти ва маиший абонентлар ўртасидаги барча низоли масалалар Ўзбекистон Республикасининг амалдаги қонун ҳужжатларига мувофиқ ҳал этилади.
119. Энергия таъминоти ташкилотидан ҳар бир маиший абонентга «Ўздавэнергоназорат» инспекцияси томонидан белгиланган намунадаги ҳисоб-китоб дафтарчаси берилади, электр энергияси тўлови улар бўйича амалга оширилади. Ҳисоб-китоб дафтарининг ҳар бир варағида квитанция ва билдиришнома мавжуд бўлади, уларга абонент шахсий ҳисоб рақамининг тартиб рақамининг изи туширилган бўлиши керак.
Тўлов ҳужжатининг ҳар иккала қисми (билдиришнома ва квитанция) бир хилда, аниқ, ўчириб ёзишларсиз тўлдирилиши керак. Тўлов ҳужжатларида фамилия, манзил, тўловнинг жорий ва олдинги санаси ҳамда ҳисоблагичнинг уларга мувофиқ бўлган кўрсаткичлари, кўрсаткичлар тафовути ва тўлов суммаси кўрсатилиши керак.
120. Овқат тайёрлаш учун марказлаштирилган тартибда электр плиталар билан жиҳозланган уйларда яшовчи маиший абонентлар электр энергияси учун тегишли тариф бўйича ҳақ тўлайдилар.
121. Ҳисоб-китоб даврида маиший абонент томонидан электр энергияси истеъмол қилиш ҳажми абонентда ўрнатилган ҳисобга олиш приборларининг кўрсаткичлари бўйича аниқланади.
122. Ҳисоб-китоб электр ҳисоблагичлардан кўрсаткичларни ёзиб олиш ва олдиндан ҳақ тўлашни ҳисобга олган ҳолда тўлов ҳужжатларидан кўчирма олиш ҳар ойда энергия таъминоти ташкилотининг вакили ёки абонентнинг ўзи томонидан олдиндан ҳақ тўлаш, ҳисоб-китоби қайси давр учун амалга оширилаётганидан қатъи назар, тўлов пайтида амалда бўлган тариф бўйича амалга оширилади.
Агар тўлов ҳужжати (билдиришнома-квитанция) энергия таъминоти ташкилотининг вакили томонидан тўлдирилса, у абонентга топширилади, абонент бўлмаган тақдирда эса — бир хонадонда ёки хусусий уйда у билан бирга яшовчи исталган вояга етган шахсга топширилади.
123. Агар ҳисоб-китоб ҳисоблагичи ўрнатилган бинони навбатдаги айланиб чиқишда бино ёпиқ бўлса, энергия таъминоти ташкилотининг вакили олдинги давр учун электр энергиясининг амалдаги сарфи тўғрисидаги маълумотлар асосида тўлов ҳужжатини тўлдиради, бу ҳақда абонентнинг шахсий ҳисоб рақамида тегишли белги қайд этилади.
Энергия таъминоти ташкилотининг назоратчиси амал қилишининг тегишли муддати кўрсатилган, исми-шарифи ёзилган гувоҳномага эга бўлган тақдирда хонадондаги электр ҳисоблагичларни соат 8.00 дан бошлаб соат 20.00 гача текшириб кўриш ҳуқуқига эгадир.
124. Электр энергияси учун олдиндан ҳақ тўлаш қурилмасига эга бўлган ҳисоблагичлар ўрнатилган абонентлар электр энергияси учун электрон карточкалар ёрдамида ҳақ тўлайдилар.
Ҳисоб-китоб олдиндан ҳақ тўлаш принципи бўйича амалга оширилади. Ҳақ тўланган электр энергияси миқдорининг амалдаги сарфи бўйича абонент электр энергияси учун тўловларни қабул қилиш пунктига келиши ва электр энергиясининг навбатдаги улушига ҳақ тўлаши керак.
125. Тўлов ҳужжати бўйича ҳақ тўлаш абонент томонидан аҳолидан тўловларни қабул қилувчи ташкилот орқали ҳар ойнинг 1—10-кунларида амалга оширилади.
126. Абонент тўлов билдиришномасини мустақил ёзади ва ҳисоб-китоб дафтарчасида кўрсатилган қоидаларга мувофиқ суммани тўлайди.
Тўлов ҳужжатларини тўлдириш ва ҳақ тўлаш пайтида абонент томонидан йўл қўйилган хатолар улар аниқланиши давомида даъво муддати мобайнида энергия таъминоти ташкилоти томонидан ҳисобга олинади.
Агар билдиришнома, квитанция ёки касса аппарати оттискида кўрсатилган суммалар ўртасида номувофиқлик мавжуд бўлса, у ҳолда банк ҳужжатида (банк штампида) кўрсатилган сумма қабул қилинади.
128. Аҳолидан тўловларни қабул қиладиган ташкилот (Халқ банки ва бошқа тижорат банклари, «Ўзбекистон почтаси» давлат-акциядорлик компаниясининг бўлимлари) билдиришномаларни ўрам ва бандеролларга жамлайдилар.
Ҳар қайси бандеролда (банк бўлими томонидан муайян даврда қабул қилиб олинган маиший абонентлар билдиришномалари тўпламида) энергия таъминоти ташкилотига бериш вақтида ёрлиқ бўлиши лозим, ёрлиқда қуйидагилар кўрсатилган бўлиши керак:
Олдинги таҳрирга қаранг.
129. Маиший абонентлар тўлов бўйича бир ва ундан кўп ой учун қарз мавжуд бўлганда тўлов муддати ўтган ҳар бир кун учун 0,1 фоиз миқдорида, лекин муддати ўтган тўлов суммасининг 50 фоизидан кўп бўлмаган миқдорда пеня тўлайдилар.
(129-модда Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 1 мартдаги 2007 йил 43-сон қарори таҳририда — ЎР ҚҲТ, 2007 й., 9-10-сон, 85-модда)
130. Арифметик хатоликлар, тарифларни нотўғри қўллаш туфайли пайдо бўладиган кам ва ортиқча тўловлар амалдаги тариф бўйича кВт.с.да қайта ҳисоблаб чиқилади ва энергия таъминоти ташкилоти томонидан, уларнинг аниқланишига қараб даъво муддати доирасида, ортиб борувчи якун бўйича, кўрсаткичлардаги тафовут ёки қўшимчалар билан ҳисобга олинади.
131. Амалдаги тарифлар ўзгарганда энергия таъминоти ташкилоти томонидан эски тариф бўйича қарзни тўлаш санаси белгиланади, бу сана оммавий ахборот воситалари орқали аҳолига маълум қилинади.
132. Агар амалдаги тарифлар ўзгарган даврда эски тариф бўйича тўлов белгиланган муддатдан кейин амалга оширилган бўлса, у ҳолда тўлов суммаси кВт.с.да янги тариф бўйича қайта ҳисобланади ва даъво муддати доирасида, ортиб борувчи якун билан ҳисобга олинади.
133. Абонент, ўз хоҳишига кўра, камида 1 ойга, аммо 12 ойдан кўп бўлмаган муддатга электр энергиясидан фойдаланиш ҳақини олдиндан тўлаб қўйиши мумкин, бу ҳолда тариф ўзгарса ҳам, қиймат қайта ҳисоб-китоб қилинмайди.
134. Бир ҳисоб-китоб даври тугагач ҳисоб-китоб электр ҳисоблагичлар кўрсаткичларини абонент айби билан чиқариб олиш мумкин бўлмаганда, бунда агар абонентнинг ўзи энергия таъминоти ташкилотига сарфланган электр энергияси миқдори ва у бўйича тўланган ҳақ тўғрисида маълумот тақдим қилмаса, шунингдек олдиндан ҳақ тўланмаган бўлса, энергия таъминоти ташкилоти абонентни электр энергияси бериш тўхтатилишидан бир ой олдин огоҳлантириш шарти билан абонент томонидан фойдаланилган энергия учун ҳақ тўланмаганлиги сабабли шартномани бажаришни бир томонлама тартибда рад этишга ҳақлидир.
135. Қайта ҳисоб-китоблар қуйидагича: ёритувчи ток қабул қилувчи асбобларнинг қуввати ва уларни ишлатиш соатлари сони бўйича; абонентда штепсел розеткалари бўлганда (ток қабул қилувчи асбоб ва розеткалар сонидан қатъи назар) — 600Вт қувватдан суткасига 24 соат фойдаланиш ҳисобидан; қуввати 600 Вт дан ортиқ бўлган иситиш приборлари ёки бошқа электр ускуналаридан фойдаланиш ҳолларида, абонент фойдаланаётган ускуналарни амалдаги қуввати бўйича, уларнинг суткасига 24 соат ишлатилиши ҳисобидан амалга оширилади.
136. Электр энергиясидан фойдаланишда абонент томонидан йўл қўйилган қоида бузишлар энергия таъминоти ташкилоти ва абонентнинг икки нусхадаги икки томонлама далолатномаси билан расмийлаштирилади, унинг бир нусхаси абонентга берилади ва айни бир вақтда электр энергиясидан фойдаланиш қоидасини бузган абонент электр энергиясидан узиб қўйилади.
137. Энергия таъминоти ташкилоти ҳисобга олинмаган электр энергияси миқдорини далолатнома асосида аниқлайди ва абонентга тўлаш учун қўшимча тўлов ҳужжати ёзиб беради.
Қоида бузилиши юзасидан даъво муддатини ҳисобга олган ҳолда тўлов ҳужжатини ёзишда амалдаги тариф қўлланади.
Абонент энергия таъминоти ташкилотининг қарори юзасидан норозилик аризаси бериш ҳуқуқига эга, бироқ бу уни қўшимча тўлов ҳужжати бўйича суммани белгиланган муддатда тўлашдан озод қилмайди.
Қўшимча тўлов ҳужжати бўйича ҳақ 10 кун муддатда тўланмаганда энергия таъминоти ташкилоти абонентни электр энергиясидан узиб қўяди ва абонентдан кўрсатилган суммани мажбурий тартибда ундириш тўғрисида судга даъво аризаси беради.
138. Абонент ва энергия таъминоти ташкилоти ўртасида пайдо бўладиган низоли масалалар амалдаги қонун ҳужжатларига мувофиқ ҳал этилади.
электр энергияси ва истеъмол қилинадиган қувват учун шартномадаги миқдорнинг камида 30 фоизи миқдорида олдиндан ҳақ тўлаш ва истеъмол қилинган электр энергияси учун якуний ҳисоб-китобни ҳисоб-китоб ойи тугаганидан сўнг 30 кун мобайнида амалга ошириш;
энергия тизимининг энг катта ва энг кичик юкламали даврларида реактив энергия ва қувватнинг ҳар суткалик сарфи;
140. Электр энергияси истеъмолчилари энергия таъминоти ташкилотидан қуйидагиларни талаб қилиш ҳуқуқига эга:
электр энергиясини электр тармоқларининг бўлиниш чегарасига шартномада кўрсатилган миқдорда етказиб бериш;
электр тармоқларининг баланс бўйича мансублик чегарасида электр энергиясининг сифат кўрсаткичларини шартнома ва стандартларда белгиланган қийматда сақлаш;
энергия таъминоти ташкилотининг электр тармоқларининг режали таъмирланиши туфайли электр энергияси билан таъминлашдаги мумкин бўлган узилишлар тўғрисида огоҳлантириш;
Олдинги таҳрирга қаранг.
электр энергиясининг тегишли миқдори учун олдиндан тўлов амалга оширилган тақдирда электр энергиясининг шартномавий миқдорини ўзгартириш. Бундай талабнома назарда тутилаётган ўзгартиришлардан (жорий ой тугашидан) 10 кундан кечикмай берилиши лозим.
(140-банд Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2006 йил 24 февралдаги 32-сонли қарори таҳририда — ЎР ҚҲТ, 2006 й., 8-сон, 55-модда)
электр энергиясини электр тармоқларининг бўлиниш чегарасига шартномада кўрсатилган миқдорда етказиб бериш;
электр энергияси сифат кўрсаткичларини электр тармоқларининг баланс бўйича мансублик чегарасида шартнома ва стандартлар билан белгиланган даражада сақлаб туриш;
энергия таъминоти ташкилотининг электр тармоқларини режали таъмирланиши туфайли электр энергияси билан таъминлашдаги мумкин бўлган узилишлар тўғрисида камида 3 сутка олдин огоҳлантириш;
ҳисоб-китоб электр ҳисоблагичларини амалдаги давлат норматив ҳужжатлари талабларига мувофиқ алмаштириш муддатларини хабар қилиш;
жорий этиладиган чеклашлар ҳақида чеклашнинг жорий этилиш ҳажми ва вақтини кўрсатган ҳолда ўз вақтида хабар қилиш;
электр энергиясининг энергия таъминоти ташкилоти ва истеъмолчи ўртасида тузилган шартномага мувофиқ истеъмолчига узлуксиз етказиб берилишини таъминлаш;
истеъмолчиларнинг электр энергиясининг тўлиқ берилмаганлиги ёки электр таъминотидаги бошқа қоида бузилишлари тўғрисидаги аризаларини истеъмолчидан ариза олинган кундан бошлаб 10 кундан кечикмай кўриб чиқиш ва ушбу Қоидаларга мувофиқ муфассал жавоб юбориш;
Олдинги таҳрирга қаранг.
истеъмолчининг белгиланган тартибда киритилган таклифларига мувофиқ беш кун муддатда ойлик шартномавий миқдорга ўзгартиришлар киритиш, электр энергиянинг ойлик шартномавий миқдорини кўпайтириш (камайтириш) имконияти бўлмаган тақдирда эса — бу тўғрисида истеъмолчига рад этишнинг сабабини кўрсатган ҳолда ёзма шаклда хабар қилиш.
(141-банд Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2006 йил 24 февралдаги 32-сонли қарори асосида ўнинчи хатбоши билан тўлдирилган — ЎР ҚҲТ, 2006 й., 8-сон, 55-модда)
142. Энергия таъминоти ташкилоти қуйидаги ҳолларда электр энергия етказиб беришни тўхтатиш ҳуқуқига эга:
электр энергияси электр истеъмолининг шартномадаги миқдоридан ортиқча сарфланганда ёки электр истеъмолининг белгиланган режими бузилганда;
«Ўзстандарт» агентлиги идоралари томонидан текширилган истеъмол қилинаётган электр энергиясини ҳисобга олиш приборлари бўлмаганда;
ускуналар энергия таъминоти ташкилоти тармоқларига ўзбошимчалик билан уланганда ёки қувват шартномада белгиланган миқдордан ошириб юборилганда;
ускуналар ҳисобга олиш приборларидан ташқари уланганда ёки электр энергияни ҳисобга олиш схемаси бузилганда;
Олдинги таҳрирга қаранг.
фойдаланилган электр энергияси учун ҳақ белгиланган муддатларда тўланмаганда. Электр энергиясини узиб қўйиш техноген ва авария оқибатларига олиб келиши мумкин бўлган ўта хавфли ва узлуксиз технологик жараёнли саноат корхоналарининг муддати ўтган қарздорлиги пайдо бўлган ҳолларда, тўламаганлик учун электр энергияси узатишни чеклаш энергия таъминотининг технологик ва авария брони миқдоригача, тўлиқ узиб қўйиш эса — фақат суд қарорига кўра амалга оширилиши мумкин;
(142-модда Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 24 февраль 2006 йил 32-сонли қарори таҳририда — ЎР ҚҲТ, 2006 й., 8-сон, 55-модда)
истеъмолчи электр истеъмолининг белгиланган режимига риоя қилмай, электр истеъмоли ёки қувватнинг шартномавий миқдоридан ошиб кетишига йўл қўйган, энергия таъминоти ташкилоти томонидан белгиланган электр истеъмолини чеклаш жадвалини бажармаган суткаларда паст сифатли электр энергия етказиб берилганлиги учун;
захира манбаини автоматик улаш (ЗМАУ), автоматик қайта улаш (АҚУ) ва автоматик давртезликли ўчириш (АДЎ)ларнинг ишлаш вақтида электр энергияни етказиб беришдаги танаффуслар учун истеъмолчи олдида моддий жавобгар бўлмайди.
144. Энергия таъминоти ташкилоти ва электр энергияси истеъмолчиларининг шартнома мажбуриятларини бажармаганлик ёки зарур даражада бажармаганлик учун моддий жавобгарлиги қонун ҳужжатлари ва шартномада белгиланади.
145. Реактив энергия (қувват) ўрнини тўлдириш учун чегирмалар (устамалар) бир ҳисоб нуқтаси бўйича ўртача ойлик электр энергияси истеъмоли 30 минг кВтЧс дан ортиқ бўлган саноат истеъмолчилари ва уларга тенглаштирилган истеъмолчилар, электрлаштирилган (электр энергияси билан юрадиган) темир йўл ва шаҳар транспорти, қишлоқ хўжалиги истеъмолчиларига нисбатан татбиқ этилади.
146. Реактив қувват ва энергия ўрнини тўлдириш учун чегирмалар (устамалар) реактив қувват ва энергияни ҳисобга олиш приборлари кўрсаткичлари асосида белгиланади ҳамда 1 кВАР энг катта юклама учун тўлов ва (ёки) истеъмол қилинган 1 кВАР реактив энергия учун тўлов тарзида ундирилади.
147. Устамалар энергия таъминоти ташкилоти томонидан истеъмолчи таъминланадиган электр тармоқнинг катта юкламали соатларида абонент шартномавий миқдордан ортиқча реактив қувват ва энергия истеъмол қилганда ва энерготизимнинг кичик юкламали соатларида реактив энергия ҳосил қилинганда қўлланилади.
148. Истеъмолчи томонидан электр тармоқнинг катта юкламали соатларида энергия тизими тармоғида реактив энергия ҳосил қилинганда ва электр тармоқнинг кичик юкламали соатларида энергия тизими тармоғидан реактив энергия истеъмол қилинганда, агар истеъмолчи бундай иш режимида ишлаши зарурати шартномада кўрсатилган бўлса, энергия тизими томонидан тарифдан чегирмалар тақдим этилади.
149. Электр тармоғининг катта ва кичик юкламали соатлари — бу сутканинг абонент томонидан реактив қувватнинг истеъмол қилиниши туфайли энергия таъминоти ташкилоти тармоғида электр энергиясининг қўшимча равишда йўқотилишга олиб келадиган даврларидир.
Энергия таъминоти ташкилоти электр тармоғининг катта ва кичик юкламали соатларини истеъмолчининг ва у фойдаланадиган тармоқнинг реактив юкламаси жадваллари асосида ҳар қайси истеъмолчи учун якка тартибда белгилаши мумкин.
150. Реактив қувват ва энергия истеъмоли ҳамда ҳосил қилиниши ҳисобга олиш автоматик тизимлари ёки тўхтатгичли ҳисобга олиш приборлари ёрдамида қайд этилади.
Электр тармоқнинг катта ва кичик юкламали даврларида контакт соатлар орқали ишга тушириладиган тўхтатгичсиз ҳисобга олиш приборлари ишлатилишига йўл қўйилади.
Электрлаштирилган темир йўл ва шаҳар транспортини ҳаракатлантириш учун куч берадиган подстанциялар битта тўхтатгичсиз ҳисоблагич билан жиҳозланади ва ҳисоб-китоблар реактив энергия истеъмоли ёки ҳосил қилиниши йиғиндиси учун тарифга белгиланган устамаларга мувофиқ амалга оширилади.
151. Истеъмолчининг амалдаги реактив қуввати устидан назорат электр тармоғининг катта юкламали соатларида 30 дақиқали энг катта реактив юкламани қайд этадиган электр ҳисоблагич ёки бошқа ҳисобга олиш приборлари бўйича амалга оширилиши керак. Реактив қувватнинг энг катта миқдорини энергия тизимининг энг катта юкламали соатларида қайд этишга рухсат берилади.
Таъминловчи линиялар бир нечта бўлса ҳисобга олинадиган реактив қувват сифатида, махсус ускуна — жамлагич билан аниқланадиган 30 дақиқалик жами реактив энергиясининг энг катта миқдори қабул қилинади.
Жамлагич бўлмаса, жами юкламанинг энг катта қиймати ҳар бир таъминловчи линия бўйича электр ҳисоблагичнинг кўрсатувчи элементлари воситасида қайд этилган энг катта миқдорларнинг йиғиндиси сифатида аниқланади.
Энергия тизими томонидан истеъмолчини электр тармоқнинг катта юкламали соатларида реактив энергияни ҳосил қилиш ва (ёки) унинг кичик юкламали соатларида реактив энергиядан мажбурий истеъмол қилиш зарурати аниқланса, энергияни ҳисобга олиш усули энергия таъминоти ташкилоти ва истеъмолчи ўртасида келишилади ҳамда шартномада акс эттирилади.
152. Саноат истеъмолчилари ва уларга тенглаштирилган истеъмолчилар томонидан электр энергиясидан фойдаланиш шартномасида қуйидагилар кўрсатилади:
электр тармоқнинг катта юкламали соатларида энергия тизими тармоғидан 1 ойда истеъмол қилинадиган реактив қувватнинг иқтисодий қиймати;
электр тармоқнинг катта юкламали соатларида энергия тизими тармоғидан истеъмол қилинадиган 30 дақиқалик реактив қувватнинг иқтисодий қиймати;
реактив энергиянинг электр тармоқнинг катта юкламали соатларида ва (ёки) реактив энергияни шу соатларда 1 ой ичидаги истеъмолининг техникавий чегаралари. Бу чегаралардан ошиб кетганда энергия таъминоти ташкилоти электр энергиянинг ҳисоб нуқтасида қувватнинг электр энергиядан фойдаланиш шартномасида электр тармоқнинг энг катта юкламали соатлари учун белгиланган даражасидан пасайиб кетиши учун жавоб бермайди;
электр тармоғининг катта юкламали соатларида энергия тизимига бир ойда ҳосил қилинган ва (ёки) унинг кичик юкламали соатларида мажбурий истеъмол қилинган реактив энергиянинг чегаравий қийматлари.
Электр тармоғининг катта юкламали соатларида реактив энергия ва қувватнинг иқтисодий қиймати, айнан шу соатларда реактив қувват ва (ёки) реактив энергия истеъмолининг бир ойдаги техник чегаралари энергия таъминоти ташкилоти томонидан энергия тизимининг ҳар қайси тўплами бўйича тизим ҳисоб-китобидаги абонентларни таъминлайдиган тақсимлаш тармоқлари режимларининг ҳисоб-китобига асосан белгиланади.
Юқорида қайд этилган ҳисоб-китоб мавжуд бўлмаганда тўлов фақат ҳақиқий истеъмол қилинган реактив энергия учун, қўшилган қиймат солиғисиз, актив энергия учун амалдаги тарифнинг 5 фоизига тенг нарх бўйича ундирилади.
153. Электрлаштирилган темир йўл транспортининг ҳаракатлантирувчи подстанциялари ва метрополитеннинг подстанциялари томонидан электр энергиясидан фойдаланиш шартномасида реактив энергия истеъмол қилишнинг бир ойдаги иқтисодий қиймати ва техник чегараси кўрсатилади.
Темир йўл транспортининг ўзгармас ва ўзгарувчан токли ҳаракатлантирувчи подстанциялари томонидан реактив энергия истеъмол ва ҳосил қилинишининг иқтисодий қиймати ва техник чегараси контакт тармоқда уланган ҳаракатлантирувчи подстанциялар учун йиғинди тарзида кўрсатилади, уларнинг энергия истеъмоли учун ҳисоб-китоблари битта энергия таъминоти ташкилоти билан амалга оширилади.
154. Агар реактив энергия ва қувватнинг истеъмол ва ҳосил қилиниши автоматлаштирилган ҳисобга олиш тизимлари ёки энг катта юкламани қайд этувчи ҳисобга олиш приборлари билан ёзиб бориладиган бўлса, 1 ойдаги реактив энергия истеъмол ва ҳосил қилишнинг ҳамда электр тармоқнинг катта юкламали соатларида реактив қувватнинг иқтисодий қиймати ва техник чегаралари шартномада йил чораклари бўйича ёки ҳар ойда қайд этилади.
155. Агар электр энергиясини ҳисобга олиш нуқтаси истеъмолчига тегишли бўлган трансформаторнинг паст кучланишли томонида бўлса, истеъмолчи трансформатордаги реактив қувват ва энергия йўқотилиши учун шартномада белгиланган тариф бўйича ҳақ тўлайди.
156. Электр энергияси сифати учун тарифдан чегирмалар (унга устамалар) амалдаги тарифлар бўйича белгиланади. Электр энергияси сифати учун тарифларга устамалар жарима санкцияси ҳисобланмайди ва шартномага мувофиқ ундирилади.
157. Электр энергияси учун ҳисоб-китобларда қўлланадиган электр энергиясининг сифат кўрсаткичлари (ЭСК) рўйхати энергия тизими ва истеъмолчининг биргаликдаги таклифлари асосида белгиланади, бошқа томоннинг розилиги талаб қилинмайди.
158. Агар истеъмолчининг электр энергияси сифати ёмонлашувидаги ҳақиқий улуши йўл қўйиладиган даражадан ошса, у ҳолда санкциянинг муайян миқдори тарифга устама, акс ҳолда — тарифдан чегирма ҳисобланади.
159. Ҳар қайси ЭСК бўйича чегирмалар (устамалар) миқдори кўриб чиқилаётган ЭСКнинг ҳисоб-китоб давридаги нисбий жами чиқиш давомийлиги кўрсаткичларига (Т1 ва Т2) қараб йўл қўйилиши мумкин бўлган тегишлича нормал ва энг катта қийматлари учун ҳисобланади. Т1 ва Т2 қийматлари ўлчаш вақти давомида аниқланади, ўлчаш вақтининг давомийлиги ҳар бир ЭСК бўйича шартномада белгиланади, лекин у 1 иш суткасидан кам бўлмаслиги керак. Автоматлаштирилган ўлчаш воситалари мавжуд бўлганда Т1 ва Т2 қийматлари узлуксиз равишда ўлчаниши лозим. Даврий ўлчашлар амалга оширилганда ўлчаш натижалари татбиқ этиладиган ҳисоблаш ўтказиладиган вақт оралиғи энергия таъминоти ташкилоти ва истеъмолчи ўртасидаги келишув бўйича (лекин бир чоракдан кам эмас) белгиланади ва шартномада қайд этилади.
160. Истеъмолчининг шартномада қайд этилган ҳар қайси ЭСК бўйича электр энергияси сифати ёмонлашувидаги ҳақиқий улушлари қиймати эпизодик ўлчашлар асосида белгиланади ва ўлчаш баённомасига ёзилади. Ҳақиқий улушларнинг ушбу қийматларидан томонлардан бири уларни қайта кўриб чиқиш масаласини қўйгунга қадар фойдаланилади.
161. ЭСКни ўлчаш энергия таъминоти ташкилоти ва истеъмолчи томонидан биргаликда, шартномада белгиланган муддатларда ўтказилади. Шартномада ўлчашлар даврийлиги тўғрисида кўрсатмалар бўлмаганда, шунингдек истеъмолчининг ёки энергия тизимининг иш шароитлари кескин ўзгарганда ўлчашлар исталган томонлардан бирининг ташаббусига кўра ўтказилиши мумкин. Бошқа томон ўлчашларни ўтказишнинг аниқ санасини 3 кун муддатда келишиб олиши керак. Ўлчашлар ташаббус кўрсатган томоннинг мурожаатидан кейин 10 кун муддатда бажарилиши лозим.
162. Кучланишдаги тафовутлар носинусоидаллик коэффициентлари ва кучланишдаги ўзгаришлар энергия таъминоти ташкилоти ва истеъмолчи ўртасидаги келишув бўйича ё фазалардан биттасида, ёхуд барча фазаларда ўлчанади. Барча фазаларда ўлчашда Т1 ва Т2 ўртача миқдор сифатида аниқланади.
163. Истеъмолчининг электр энергияси сифати ёмонлашувидаги ҳақиқий улушини аниқлаш тартиби электр энергиясидан фойдаланиш шартномасида кўрсатилади.
Электр энергияси истеъмолини чеклаш, шунингдек истеъмолчилар юкламалари жадвалларини тартибга солиш тадбирларини амалга ошириш «Ўзбекэнерго» давлат-акциядорлик компанияси томонидан тасдиқланган тартибда амалга оширилади.
Истеъмолчиларнинг электр энергияси истеъмол қилишини чеклаш абонент билан келишилган чеклашлар жадвалига мувофиқ амалга оширилади.
165. Энергия тизимида қувват ва энергия танқислиги пайдо бўлганда қувват ва истеъмол бўйича чеклаш ва узиб қўйиш жадваллари жорий этилади.
166. Қувват ва электр истеъмоли бўйича чеклаш ва узиб қўйиш жадваллари истеъмолчилар томонидан энергия таъминоти ташкилоти билан биргаликда ишлаб чиқилади ҳамда жойлардаги шаҳар ва вилоятлар ҳокимликлари раҳбарлари билан келишилади.
167. Электр энергиясини чеклаш ва узиб қўйиш жадваллари энергия тизимида электр энергия ва қувват танқислиги ҳолларида электр станциялари ва электр тармоқ ускуналарининг йўл қўйиб бўлмайдиган шароитларда ишлашининг олдини олиш, энергия тизимининг барқарор параллел ишлашини таъминлаш, авариялар юзага келишининг олдини олиш ҳамда истеъмолчиларнинг тартибсиз узиб қўйилишини бартараф этиш учун тузилади.
168. Электр энергияси истеъмолини чеклаш ва узиб қўйиш жадваллари «Ўзбекэнерго» давлат-акциядорлик компаниясининг энергия таъминоти ташкилотлари томонидан истеъмолчилар билан биргаликда, ташкилотнинг технологик ва авария бронини белгилаш далолатномаси асосида тузилади ҳамда уларни бажариш ушбу жадвалларга киритилган барча истеъмолчилар учун мажбурий ҳисобланади.
169. Электр энергияси истеъмолини чеклаш ва узиб қўйиш жадваллари жорий йилнинг 1 октябридан кейинги йилнинг 1 октябригача бўлган давр учун тузилади ва истеъмолчиларга маълум қилинади.
энергия тизимида ёқилғи ёки гидроресурслар етишмаганда электр энергия (кВтЧс да) истеъмолини чеклаш жадвали. Жадвалда электр энергия истеъмолини технологик бронгача, кейинчалик эса авария бронигача (чеклашга мансуб бўлмаган объектлардан ташқари), истеъмолни 5 та тенг навбатга бўлган ҳолда қисқартирилиши кўзда тутилиши лозим;
энергия тизимида қувват етишмаганда қувват (кВт да) истеъмолини чеклаш жадвали. Жадвалда энергия тизимининг эрталабки ва кечки энг катта юкламалари ўтиши соатларида истеъмол қилинадиган қувватни, уни 5 та тенг навбатга бўлган ҳолда авария бронигача камайтирилиши кўзда тутилиши лозим;
қувватни чеклаш ва узиб қўйиш жадвалларини киритиш учун вақт бўлмаганда юзага келган қувват етишмаслиги оқибатида авария пайдо бўлиши хавфида қўлланиладиган электр энергиянинг узиб қўйиш жадвали. Жадвалда, узиб қўйилиши мумкин бўлмаган объектлардан ташқари, энергия тизими истеъмолчилари истеъмол қиладиган қувватни, 5 та тенг навбатга бўлган ҳолда тўлиқ узиб қўйиш кўзда тутилиши лозим.
Бундан ташқари, энергия тизими электр энергияси узатиш линиясидан энергия оладиган истеъмолчиларни узиб қўйишнинг махсус жадвалини ишлаб чиқади.
Электр энергияни узиб қўйиш жадвалига ва махсус жадвалга асосан автоматик қурилмаларга, телебошқаришга ёки доимий хизмат кўрсатувчи ходимлар ва ишончли телефон алоқасига эга бўлган подстанциялар киритилиши лозим. Истеъмолчилар электр энергияни истеъмол қилишда электр таъминотининг авария бронигача чеклаб қўйилиши мумкин.
электр энергияси ва қувват истеъмолини чеклаш ва узиб қўйиш жадваллари «Ўзбекэнерго» давлат-акциядорлик компанияси бошқаруви раисининг фармойиши билан амалга киритилади. Диспетчерлик бошқарувининг барча даражаларида электр энергияси истеъмолини чеклашни жорий этиш юзасидан фармойишлар оператив дафтарга чеклашнинг миқдори, бошланиш ва тамом бўлиш вақти ёзилган ҳолда берилади;
энергия таъминоти ташкилоти истеъмолчиларга кейинги суткаларда электр энергияси истеъмолини чеклаш жадвалларининг амалга киритилиши тўғрисида жорий сутканинг соат 14.00 дан кечикмай, чеклашнинг миқдорини, бошланиш ва тамом бўлиш вақтини кўрсатган ҳолда маълум қилади.
Электр энергияси истеъмолини чеклаш жадвалларини шошилинч равишда жорий этиш зарур бўлганда, бу ҳақдаги билдиришнома, сутканинг вақтидан қатъи назар, чеклашнинг амал қилиши бошланишидан 1 соат олдин истеъмолчиларга етказилади.
Узиб қўйиш жадваллари истеъмолчилар томонидан энергия таъминоти ташкилотидан узиб қўйиш жадваллари жорий этилиши тўғрисидаги билдиришнома олингандан кейин дарҳол жорий этилади.
Электр энергияси истеъмолини узоқ даврга камайтириш зарур бўлганда қувватни узиб қўйиш жадвалига тенг бўлган электр энергияси ва қуввати истеъмолини чеклаш жадвали амалга киритилади.
Чеклаш ва узиб қўйиш жадвалига киритилган ташкилотлар ва муассасалар, шу жумладан узлуксиз технологик ишлаб чиқаришга эга бўлган ташкилотлар (чеклаш ва узиб қўйишга тегишли бўлмаган объектлардан ташқари) раҳбарлари чеклаш ва узиб қўйиш жадвалларининг энергия таъминоти ташкилотлари томонидан кўрсатилган муддатда сўзсиз бажарилишини ташкил этишлари шарт, акс ҳолда улар узиб қўйиш ва чеклаш жадвалларини бажарилмаганлиги ва энергия марказларидан мажбурий узиб қўйиш оқибатлари учун қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда жавоб берадилар.
Энергия таъминоти ташкилоти электр энергияси ва қувватини чеклаш жадвалларини амалга киритиш тўғрисидаги фармойиш истеъмолчилар томонидан бажарилмаганда, огоҳлантиришдан кейин, истеъмолчиларга электр энергияси ва қуввати истеъмолини белгиланган даражада камайишини таъминлайдиган миқдорда электр энергияси беришни мажбурий равишда чеклайди.
172. Энергия тизимининг электр тармоғига бевосита ёки абонентлар тармоғи орқали уланган саноат ва идора истеъмолчиларининг электр станциялари блок-станциялар ҳисобланади. Улар ўзаро келишилган қарорлар бўйича ишлаши керак ва энергия тизимининг ягона оператив-диспетчерлик бошқарувига бўйсунишлари шарт.
Блок-станциялар бўйича электр энергиясини ишлаб чиқариш йиллик режалари ва блок-станциялар томонидан энергия тизимига электр энергияси бериш йиллик режалари энергия таъминоти ташкилоти ва блок-станция шартномаси билан расмийлаштирилади ва тасдиқланади.
Блок-станциялар томонидан энергия таъминоти ташкилоти тармоғига электр энергияси берилиши шартномага мувофиқ белгиланади.
173. Энергия таъминоти ташкилотининг диспетчерлик хизмати шартномада келишилган ойлик режага мувофиқ блок-станцияга ҳар бир сутка учун юклама ва энергия тизими тармоғига электр энергияси бериш жадвалини белгилайди.
Блок-станция томонидан юклама диспетчерлик жадвали билан белгиланган миқдордан камайтирилса, энергия таъминоти ташкилоти блок-станцияга эга бўлган саноат корхонаси бўйича, блок-станция томонидан юклама камайтирилган миқдорда қувватга чеклашлар киритиш ҳуқуқига эга, блок-станция юкламасининг камайишига форс-мажор вазиятлари сабаб бўлган ҳолатлар бундан мустасно.
174. Энергия таъминоти ташкилоти тармоғига бериладиган, шунингдек энергия таъминоти ташкилотидан истеъмол қилинадиган актив ва реактив электр энергияси ва қувватни ҳисобга олиш блок-станция ўрнатган, тескари айланиши тормозланган ҳисоблагичлар билан амалга оширилади.
Блок-станцияга тегишли бўлган энергия миқдорини оширувчи трансформаторларда электр энергиясининг йўқотилиши электр энергиясини туман тармоғига беришда ҳам, электр энергиясини энергия таъминоти ташкилотидан олишда ҳам блок-станция ҳисобига тегишли бўлади.
175. Блок-станцияга эга бўлган истеъмолчи электр энергиясини энергия таъминоти ташкилоти тармоғига берганда ва электр энергияни энергия таъминоти ташкилотидан олганда энергия таъминоти ташкилоти ва мазкур истеъмолчи ўртасидаги ҳисоб-китоблар ҳисоб-китоб давридаги электр энергиясининг сальдо миқдори учун амалга оширилади.
176. Истеъмолчи томонидан ўз блок станциясидан энергия таъминоти ташкилоти тармоғига берилган электр энергияси миқдори энергия таъминоти ташкилотидан олинган электр энергияси миқдоридан ортиқ бўлса, электр энергиясининг сальдо миқдори учун ҳақ энергия таъминоти ташкилоти томонидан ҳисоб-китоб тарифи бўйича тўланади.
Блок-станциялар томонидан энергия тизимлари тармоғига бериладиган электр энергияси учун ҳисоб-китоб тарифлари қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда белгиланади.
Агар блок-станцияга эга бўлган истеъмолчи томонидан энергия таъминоти ташкилоти тармоғига берилган электр энергияси миқдори, у энергия таъминоти ташкилотидан олган энергиядан кам бўлса, у ҳолда истеъмолчи электр энергиясининг сальдо миқдори учун ҳақни истеъмолчиларнинг у мансуб бўлган гуруҳи учун белгиланган тариф бўйича тўлайди.
177. Блок-станция томонидан энергия таъминоти ташкилоти тармоғига берилган электр энергияси учун ҳисоб-китоблар шартномага мувофиқ амалга оширилади.
178. Туман тармоғига электр энергиясининг блок-станция айби билан тўлиқ берилмаган миқдори келишилган шартномадаги миқдор ва тармоққа ҳақиқий берилган электр энергияси миқдори ўртасидаги фарқ бўйича аниқланади.
179. Блок-станция форс-мажор ҳолатлари (ёнғинлар, сув тақчиллиги, сув тошқинлари, электр тармоқларида момақалдироқдан ҳимояловчи воситалар мавжуд бўлгандаги момақалдироқ, яхмалак, бўрон, қор бўрони, қор кўчкилари ва шу кабилар) туфайли электр энергияси беришдаги узилишлар учун жавоб бермайди.
180. Агар энергия таъминоти ташкилоти тармоғига берилган электр энергияси миқдори энергия таъминоти ташкилотидан олинган электр энергияси миқдоридан ортиқ бўлса, блок-станцияга эга бўлган истеъмолчи энергияни истеъмолчига тўғридан-тўғри шартнома бўйича бериш ҳуқуқига эга бўлади.
иссиқлик энергиясини қабул қилувчи — иссиқлик энергиясини қабул қилиб олиш ва ундан фойдаланиш учун мўлжалланган қурилма ёки ускуна;
иссиқлик таъминоти ташкилоти — иссиқлик энергиясини шартнома бўйича сотиш ва тақсимлаш ҳуқуқига эга бўлган юридик шахс;
иссиқлик таъминоти ташкилотининг абоненти — иссиқлик таъминоти ташкилоти тармоқларига бевосита уланган ва у билан иссиқлик тармоғининг баланс бўйича мансублик чегарасига эга бўлган истеъмолчи, унинг иссиқлик энергиясидан фойдаланиш ҳуқуқи иссиқлик таъминоти ташкилотининг истеъмолчи ёки унинг юқори ташкилоти билан шартномасида келишилган бўлади;
иссиқлик таъминоти ташкилотининг субабоненти — иссиқлик таъминоти ташкилотининг розилиги билан абонентнинг иссиқлик тармоқларига бевосита уланган ва абонент билан иссиқлик энергиясидан фойдаланиш юзасидан шартномага эга бўлган истеъмолчи. Энергия субабонентга берилганда абонент иссиқлик таъминоти ташкилоти олдида Иссиқлик энергиясидан фойдаланиш қоидаларига риоя қилиниши бўйича жавобгар ҳисобланади;
иссиқлик тармоғининг баланс бўйича мансублик чегараси — иссиқлик тармоғининг иссиқлик таъминоти ташкилоти билан абонент ўртасидаги бўлиниш нуқтаси, у иссиқлик тармоғининг баланс бўйича мансублик чегараси билан аниқланади;
ҳисобга олиш нуқтаси — иссиқлик билан таъминлаш схемасидаги нуқта, унда ўлчаш прибори (ҳисоблагич, ҳисобга олиш тизими ва шу кабилар) ёрдамида ёки бошқача усулда иссиқлик энергияси сарфи миқдори аниқланади;
ҳисобга олишни назорат қилиш прибори — назорат қилиш учун фойдаланиладиган ҳисобга олиш прибори, унинг кўрсаткичлари асосида тармоқнинг мазкур нуқтасидаги иссиқлик энергияси сарфи аниқланади;
иссиқлик энергиясини ҳисобга олиш прибори — Электр қурилмаларининг тузилиши қоидалари ҳамда Ёқилғи ва энергияни ҳисобга олиш приборлари билан жиҳозлаш, улардан фойдаланиш қоидаларига мувофиқ ўрнатиладиган ҳисобга олиш приборлари;
ҳисоб-китоб даври — иссиқлик энергиясининг истеъмол сарфи (ҳажми) аниқланиши, истеъмол қилинган иссиқлик энергияси учун истеъмолчи ва иссиқлик таъминоти ташкилоти ўртасида ўзаро ҳисоб-китоб қилиниши керак бўлган вақт даври (ой). Томонлар билан келишилган ҳисоб-китоб даври шартномада кўрсатилади;
оралиқ ҳисоб-китоб — ҳисоб-китоб даври мобайнида истеъмол қилинган энергия ва қувват учун тўловчи абонент томонидан қисман ҳақ тўлаш;
якуний ҳисоб-китоб — ҳисоб-китоб даври тугагач истеъмол қилинган энергия ва қувват учун тўловчи абонент билан ҳисоб-китоб қилиш;
тўлов ҳужжати — тўлов талабномаси, унинг асосида иссиқлик таъминоти ташкилотининг ҳисоб-китоб рақамига пул маблағлари ўтказилади, шунингдек у бўйича тўлов нақд пул билан амалга ошириладиган билдиришнома;
улгуржи истеъмолчи — қайта сотувчи — иссиқлик таъминоти ташкилоти абоненти сифатида чиқувчи, балансида ўзининг иссиқлик тармоғи бўлган ва иссиқлик таъминоти ташкилотидан ва электр станцияларидан иссиқлик энергиясини улгуржи харид қилувчи ва уни шартнома бўйича турли истеъмолчиларга қайтадан сотувчи хўжалик ҳисобидаги ихтисослашган ташкилот;
иссиқлик энергияси истеъмолининг шартномавий миқдори — тегишли ҳисоб-китоб даврида абонент томонидан истеъмол қилинадиган энергиянинг энергия таъминоти ташкилоти билан абонент ўртасидаги шартномада белгиланган миқдори;
иссиқлик билан таъминлашдаги танаффус (узиб қўйиш) — истеъмолчига иссиқлик энергияси беришни тўхтатиш, автоматик қурилмаларнинг муваффақиятли ишлаши туфайли ёки истеъмол қилишнинг чекланишига олиб келмайдиган, бир вақтнинг ўзида бир нечта линиялар бўйича энергия олувчи истеъмолчилар учун битта ёки бир нечта иссиқлик таъминоти линияларининг узиб қўйилиши туфайли содир бўладиган танаффуслар бундан мустасно;
чеклаш — шартномада назарда тутилган тадбирларнинг қўлланиши оқибатида муайян оралиқ вақт давомида, шунингдек иссиқлик таъминоти ташкилотининг иссиқлик тармоқларида форс-мажор ҳолатлар туфайли пайдо бўлган авария режимлари вақтида истеъмолчига иссиқлик энергияси бериш миқдорининг камайиши;
етарли миқдорда берилмаган иссиқлик энергияси (кам бериш) — иссиқлик таъминотидаги танаффус, шу жумладан узиб қўйиш ва чеклаш вақтида истеъмолчи тўлиқ олмаган иссиқлик энергияси миқдори;
иссиқлик энергияси сифати — иссиқлик тармоғининг тақсимланиш чегарасида энергия кўрсаткичларининг стандартлаштириш бўйича қонун ҳужжатларида ёки иссиқлик таъминоти шартномасида белгиланган талабларга мувофиқлиги;
иссиқлик таъминотининг технологик брони — технологик жараённи, ишлаб чиқариш циклини тугаллаш учун зарур бўлган иссиқлик қуввати ёки энергия сарфи (ҳажми);
иссиқлик таъминотининг авария брони — мулкчиликнинг барча шаклларидаги хўжалик юритувчи субъектларнинг ускуналарни сақлаш, одамлар ҳаёти хавфсизлигини таъминлаш учун қисман ёки тўлиқ тўхтатишида авария ва қўриқлаш ёритгичларини сақлаш, шамоллатиш, сув ҳайдаш, сув таъминоти, иситиш, ёнғин хавфсизлиги воситалари учун зарур бўлган энг кам иссиқлик қуввати ёки энергия сарфи;
режали узиб қўйиш — иссиқлик таъминоти ташкилотининг энергия қурилмаларини режали — эҳтиётан таъмирлаш жадвали бўйича таъмирлаш ёки профилактика қилиш даврида абонентлар билан олдиндан келишилган ва уларни (камида 3 сутка олдин) огоҳлантирган ҳолда истеъмолчига энергия беришни тўлиқ ёки қисман тўхтатиши, агар шартномада бошқача ҳолат назарда тутилмаган бўлса.
2. Мазкур Қоидалар «Энергиядан оқилона фойдаланиш тўғрисида», «Хўжалик юритувчи субъектлар фаолиятининг шартномавий-ҳуқуқий базаси тўғрисида», «Табиий монополиялар тўғрисида»ги Ўзбекистон Республикаси қонунларига, шунингдек Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик кодексига мувофиқ ишлаб чиқилган ва иссиқлик таъминоти ташкилотларининг иссиқлик энергияси истеъмолчилари билан ўзаро муносабатларини белгилайди ҳамда ҳам иссиқлик таъминоти ташкилотлари, ҳам иссиқлик энергияси истеъмолчилари бўлган юридик ва жисмоний шахслар учун мажбурий ҳисобланади.
Мазкур Қоидаларнинг амал қилиши аҳолига маиший мақсадлар учун иссиқлик энергияси бериш билан боғлиқ ўзаро муносабатларга татбиқ этилмайди.
3. Саноат маҳсулоти тури сифатида иссиқлик энергияси бериш иссиқлик таъминоти ташкилоти билан иссиқлик қурилмалари иссиқлик таъминоти ташкилотининг тармоқларига бевосита уланган истеъмолчи (абонент) ўртасида тузилган шартнома асосида мазкур Қоидаларга мувофиқ амалга оширилади. Намунавий шартномалар шакллари Ўзбекистон Республикасининг амалдаги қонун ҳужжатларига мувофиқ ишлаб чиқилади ҳамда белгиланган тартибда Электр энергетикада назорат бўйича давлат инспекцияси («Ўздавэнергоназорат» инспекцияси) томонидан тасдиқланади.
Субабонентлар абонент билан иссиқлик энергиясидан фойдаланиш учун шартномани, абонент томонидан иссиқлик таъминоти ташкилотининг розилиги олингандан кейин тузадилар.
истеъмол қилишнинг белгиланган режимларига риоя қилиш ва иссиқлик энергияси сифати кўрсаткичларини келишиб олиш мажбурияти;
абонентнинг тармоғига уланган субабонентлар (истеъмолчининг номи, бир соатдаги энг юқори юклама, иссиқлик истеъмоли, ойлар бўйича қайтариладиган конденсат (тонна ва фоизларда) миқдори, ҳисобга олиш приборлари, тарифлар ва бошқа маълумотлар);
истеъмолчининг тасарруфидаги иссиқлик тармоқлари ва иссиқлик энергия ускуналаридан, ҳисобга олиш приборларидан фойдаланишнинг хавфсизлигини ва созлигини ҳамда иссиқлик таъминотининг ишончлилигини таъминлаш;
Кейинги таҳрирга қаранг.
4. Иссиқлик энергиясига тариф ўзгарган тақдирда, санасидан қатъи назар, шартнома ўз кучида қолади ва истеъмолчи олинган иссиқлик энергияси учун янги тариф жорий этилган кундан бошлаб янги тариф бўйича ҳақ тўлашга мажбурдир.
5. Томонлар шартнома тузиш, уни ўзгартириш, бекор қилиш ёки узайтириш масалалари бўйича Ўзбекистон Республикаси қонунларига ва мазкур Қоидаларга амал қиладилар.
6. Абонент ўз иссиқлик тармоқларига бошқа субабонентларни, фақат иссиқлик таъминоти ташкилоти билан келишган ҳолда улаши ҳамда иссиқлик энергияси билан таъминлаш юзасидан улар билан шартнома тузиши мумкин.
7. Корхоналар ва ташкилотлар учун буғ ва иссиқ сув сифатида иссиқлик энергияси беришнинг бир соатдаги энг кўп миқдори электр станциялари (буғ қозонхоналари)нинг техник имкониятларига, буғ ва иссиқлик қувурларининг ўтказиш қувватига қараб иссиқлик таъминоти ташкилоти томонидан белгиланади ҳамда шартномада қайд этилади.
Истеъмолчи томонидан истеъмол қилинаётган иссиқлик энергиясининг шартномада кўрсатилган миқдорини кўпайтиришга фақат истеъмолчи томонидан техник шартлар бажарилгандан ва унинг илтимосига кўра шартномага тегишли ўзгартириш киритилгандан кейин иссиқлик таъминоти ташкилоти рухсати билан йўл қўйилади.
8. Янги иссиқлик қурилмаларини фойдаланишга топшириш ва янги субабонентларни улаш, иссиқлик қурилмасидан фойдаланиш «Ўздавэнергоназорат» инспекцияси билан келишилгандан кейин иссиқлик таъминоти ташкилоти томонидан амалга оширилади.
9. Иссиқлик энергиясини қайта сотувчи ёки ўз тармоқлари орқали берувчи ташкилотлар (улгуржи истеъмолчилар — қайта сотувчилар, абонентлар) кейинги йилларда иссиқлик энергиясининг ўртача истеъмоли таҳлили асосида аниқланадиган ўз иссиқлик тармоқларига уланган бошқа объектларнинг иссиқлик энергияси истеъмолини ҳисобга олган ҳолда иссиқлик энергиясининг умумий (йиғма) миқдори юзасидан иссиқлик таъминоти ташкилоти билан шартнома тузадилар.
10. Иссиқлик таъминоти ташкилоти билан иссиқлик энергиясини қайта сотувчи ташкилотларнинг ўзаро муносабатлари мазкур Қоидалар ва улар ўртасида иссиқлик энергияси бериш юзасидан тузилган шартнома билан тартибга солинади.
11. Иссиқлик таъминоти ташкилоти абонентга иссиқлик энергиясини уланган тармоқ орқали иссиқлик энергияси таъминоти шартномасида назарда тутилган миқдорда ва томонлар ўзаро келишган иссиқлик энергияси сифати ва режимига риоя қилган ҳолда беришга мажбурдир.
Истеъмолчида «Ўздавэнергоназорат» инспекцияси томонидан иссиқлик энергиясидан нооқилона фойдаланиш (имзоланган далолатномага мувофиқ), иссиқлик энергиясини тежаш бўйича ташкилий-техник тадбирлар режасини бажармаслик ҳолатлари аниқланганда, иссиқлик таъминоти ташкилоти ушбу ҳолатлардан келиб чиқиб, иссиқлик энергияси истеъмолининг шартномавий миқдорини камайтириш ҳуқуқига эга.
12. Иссиқлик таъминоти ташкилоти тизимидаги аварияларнинг олдини олиш ва уларни бартараф этиш ёки одамларнинг хавфсизлигини таъминлаш ишлари билан боғлиқ кечиктириб бўлмайдиган чора-тадбирларни кўриш зарур бўлганда ва фойдаланилган иссиқлик энергияси учун ҳақ тўланмаганда, истеъмолчи билан келишмасдан ва уни огоҳлантирмасдан, бироқ уни дарҳол хабардор қилган ҳолда иссиқлик энергияси беришда танаффусга ёки чеклашга йўл қўйилади.
13. Истеъмолчиларнинг иссиқлик қурилмалари устидан давлат назорати ва текширув қонун ҳужжатларига мувофиқ «Ўздавэнергоназорат» инспекцияси томонидан амалга оширилади.
14. Иссиқлик энергияси исроф қилиб сарфланганлиги ва истеъмолчининг авария хавфи туғдирадиган ёки одамларнинг ҳаётига хавф соладиган иссиқлик қурилмаларининг қониқарсиз техник ҳолати учун «Ўздавэнергоназорат» инспекцияси иссиқлик энергияси беришни тўхтатиб қўйиш ҳуқуқига эга.
15. Махсус қоидалар бўйича фойдаланиладиган иссиқлик қурилмалари устидан энергетика назорати амалдаги қонун ҳужжатларига мувофиқ тегишли вазирликлар ва идоралар томонидан амалга оширилади.
16. Давлат энергетика назоратининг амалга оширилиши абонентларни фойдаланилаётган иссиқлик тармоқлари, приборлар ва ускуналарнинг зарур техник ҳолати ва хавфсизлиги таъминланиши, иссиқлик энергияси истеъмолининг белгиланган режимига риоя қилиниши учун жавобгарликдан, шунингдек энергиядан фойдаланишда пайдо бўладиган авариялар, ёнғинлар, иссиқлик энергиясини ҳисобга олиш приборларининг носозликлари ва бошқа қоида бузишлар тўғрисида иссиқлик таъминоти ташкилотини дарҳол хабардор қилиш мажбуриятидан озод қилмайди.
17. Иссиқлик тармоқлари, прибор ва ускуналарнинг техник ҳолатига ва улардан фойдаланишга нисбатан қўйиладиган талаблар, шунингдек уларга риоя қилиниши устидан назоратни амалга ошириш тартиби қонун ҳужжатлари ва бошқа норматив ҳужжатлар билан белгиланади.
18. Мазкур Қоидалар бузилганлиги учун жавобгарлик «Хўжалик юритувчи субъектлар фаолиятининг шартномавий-ҳуқуқий базаси тўғрисида»ги Ўзбекистон Республикаси Қонунига, Фуқаролик кодексига ҳамда Ўзбекистон Республикасининг бошқа норматив-ҳуқуқий ҳужжатларига мувофиқ иссиқлик таъминоти ташкилоти ва истеъмолчи ўртасида тузиладиган шартномада белгиланади.
19. Янги қувватларни улашга, ишлаб турган объектларда шартномадаги миқдорларга нисбатан истеъмол қилинадиган иссиқлик энергиясини кўпайтиришга рухсатномага эга бўлган барча иссиқлик энергияси истеъмолчилари, истеъмолчиларнинг иссиқлик қурилмалари уланган иссиқлик таъминоти ташкилотидан иссиқлик энергиясидан фойдаланиш учун техник шартларни олишга мажбурдирлар.
20. Иссиқлик таъминоти ташкилотининг иссиқлик тармоқларига янги истеъмолчиларни (ташкилотлар, бинолар, иншоотлар, уларнинг навбатлари ёки айрим ишлаб чиқаришлари ва шу кабиларни) улашга техник шартлар буюртмачи ташкилот (қурувчи) ёки унинг топшириғига кўра бош лойиҳаловчи ташкилотдан лойиҳаланаётган объектни тавсифловчи қисқа шаклдаги маълумотлар: уни лойиҳалаш ва қуриш муддати, ўрнашган жойи (картография материали), иссиқликни истеъмол қилиш турлари (технология эҳтиёжлари, иситиш, вентиляция, иссиқ сув таъминоти ва бошқалар) бўйича юкламаларнинг тавсифи ва иссиқлик билан таъминлашнинг ишончлилиги бўйича талаблар кўрсатилган буюртманомасига кўра иссиқлик таъминоти ташкилоти томонидан берилади.
21. Иссиқлик таъминоти ташкилоти буюртмачи ташкилот (қурувчи) ёки унинг топшириғига кўра бош лойиҳаловчи ташкилотдан буюртманомани олгандан кейин икки ҳафта муддатда, уларни турли майдончаларда жойлаштириш учун техник-иқтисодий таққослаш вариантлари ёки қурилишни, кенгайтиришни ёки қайта тиклашни асослаш бўйича техник-иқтисодий ҳисоб-китоблар қилинаётган янги қуриладиган корхоналар, бинолар, иншоотлар, уларнинг навбатлари ёки айрим ишлаб чиқаришларини иссиқлик билан таъминлашнинг дастлабки шартларини беради.
Янги ташкилотларни, бинолар, иншоотлар, уларнинг навбатлари ёки айрим ишлаб чиқаришларни ёки истеъмолчининг ташқи иссиқлик билан таъминлаш схемасини ўзгартиришни талаб қилувчи кенгайтириладиган ва қайта тикланадиган ишлаб турган объектларни иссиқлик билан таъминлаш бўйича мўлжалланаётган лойиҳа ечимларини келишиб олиш иссиқлик таъминоти ташкилоти томонидан қурилиш майдонини танлаш пайтида амалга оширилади.
22. Иссиқлик тармоқларига истеъмолчиларни (ташкилотлар, бинолар, иншоотлар, уларнинг навбатлари ёки айрим ишлаб чиқаришларни) улашга техник шартларни иссиқлик таъминоти ташкилоти буюртмачи ташкилот (қурувчи) ёки унинг топшириғига кўра бош лойиҳаловчи ташкилотдан объектни тавсифловчи қуйидаги қисқа шаклдаги маълумотлар кўрсатилган буюртманомани олгандан кейин бир ой муддатда беради:
а) иссиқлик билан таъминлаш манбаи ва унинг ишончлилиги, асосий ва резерв уланиш ёки электр станциялари ва иссиқлик марказлари коллекторларига уланиш нуқталари, бериладиган иссиқлик энергияси миқдорини тартибга солиш усули;
б) бошқа истеъмолчининг юкламаларини ҳисобга олган ҳолда асосий ва резерв уланиш нуқталарида иссиқлик берувчи ва гидравлик режим параметрлари;
в) бошқа истеъмолчиларнинг юкламаларини келгусида улаш имкониятини ҳисобга олган ҳолда асосий истеъмолчининг юкламаси;
г) янги объект пайдо бўлиши муносабати билан иссиқлик манбаида мавжуд тармоқларнинг ўтказиш қобилиятини ва иситиш қурилмалари иш унумини ошириш бўйича асосланган талаблар;
д) қайтариладиган ишлаб чиқариш конденсатини чиқариб олиш миқдори, сифати ва режими, конденсатни йиғиш ва қайтариш схемаси;
и) қувурлар ётқизишга ва каналлар ва камераларни, запор ва тартибга солувчи арматурани ўрнатишга, қувурларни изоляция қилишга, коррозияга қарши ҳимояга, иссиқлик пунктларини жиҳозлашга қўйиладиган талаблар;
к) иситиш-вентиляция ва технологик юклама ҳамда иссиқ сув таъминоти юкламасини улашнинг иссиқлик схемаси;
м) қурилаётган ёки қайта тикланаётган иссиқлик тармоқларининг баланс ва фойдаланиш бўйича мансублиги ҳамда иссиқлик таъминоти ташкилоти ва истеъмолчининг иссиқлик тармоқлари бўлиниши чегаралари;
Кейинги таҳрирга қаранг.
Буюртмачи ташкилот (қурувчи) ёки бош лойиҳалаш ташкилоти техник шартлар талабларига рози бўлмаган тақдирда келишмовчиликлар манфаатдор томонлар билан биргаликда, техник шартларни берган ташкилотнинг техник кенгашида кўриб чиқилади.
23. Истеъмол қилинадиган иссиқлик энергияси миқдорини ёки иссиқлик манбаи параметрларини ўзгартиришни талаб қилаётган истеъмолчининг иссиқликдан фойдаланувчи қурилмаларини қайта тиклаш ёки кенгайтиришда истеъмолчи иссиқлик таъминоти ташкилотидан уларни иссиқлик таъминоти ташкилотининг иссиқлик тармоқларига улаш учун техник шартларни ҳам олиши керак.
24. Иссиқликдан фойдаланувчи қурилмалари улгуржи истеъмолчилар — қайта сотувчиларнинг ёки иссиқлик таъминоти ташкилоти абонентларининг (асосий истеъмолчилар) тармоғидан таъминланадиган истеъмолчилар техник шартларни асосий истеъмолчилардан оладилар.
Субабонентга техник шартлар берилгунга қадар улгуржи истеъмолчи — қайта сотувчи ёки абонент уларни иссиқлик таъминоти ташкилоти билан келишиши шарт.
25. Иссиқлик таъминоти ташкилоти томонидан берилган техник шартларни бажариш истеъмолчи — буюртмачилар ва иссиқлик таъминоти лойиҳасини ишлаб чиқиш зиммасига топширилган лойиҳалаш ташкилотлари учун мажбурийдир.
Амал қилиш муддати тамом бўлган ва бошқа муддатга узайтирилмаган техник шартлар ҳақиқий эмас деб ҳисобланади. Истеъмолчи янги техник шартларни ва янги ёки қўшимча қувватларга уланишга рухсатномани мазкур Қоидаларда белгиланган тартибда олади.
Объектнинг мақсади, вазифаси ўзгарган тақдирда истеъмолчига берилган техник шартлар бекор қилинади, шундан кейин истеъмолчи янги техник шартлар олиши керак.
26. Техник шартларга мувофиқ ишлаб чиқилган корхоналар, бинолар, иншоотлар, уларнинг навбатлари ёки алоҳида ишлаб чиқаришлари иссиқлик таъминоти лойиҳалари (ишчи лойиҳалар) корхона, бино, иншоот, уларнинг навбатлари ёки алоҳида ишлаб чиқаришлари комплекс лойиҳаси тасдиқлангунга қадар иссиқлик таъминоти ташкилоти билан келишилиши керак.
Лойиҳага мувофиқ ишлаб чиқилган ишчи чизмалар қурилиш ишлари бошлангунга қадар иссиқлик таъминоти ташкилоти билан келишилиши керак.
Кўриб чиқилган лойиҳа ҳужжатларида техник шартлар ва амалдаги норматив ҳужжатлар талабларидан четга чиқиш аниқланган ҳолларда истеъмолчига объектни иссиқлик таъминоти ташкилоти тармоқларига улаш учун рухсат беришнинг рад этилишини асослаб берадиган хат юборилади.
Улгуржи истеъмолчи-қайта сотувчининг ёки абонентнинг иссиқлик тармоқларига уланиш учун техник шартларни олган субабонент унга объектнинг истеъмолчи-қайта сотувчи ёки абонентнинг иссиқлик тармоқларига уланиши учун ишлаб чиқилган лойиҳа ҳужжатларини тақдим этади.
27. Истеъмолчиларнинг юкламаларини улаш билан боғлиқ иссиқликдан фойдаланувчи янги қурилмаларини ва иссиқлик тармоқларини қуриш, ишлаб турганларини кенгайтириш ва қайта тиклаш истеъмолчиларнинг кучлари ва маблағлари ҳисобига амалга оширилади.
28. Истеъмолчиларнинг иссиқликдан фойдаланувчи барча янгидан уланадиган ва қайта тикланадиган тизимлари мазкур Қоидаларга ва белгиланган тартибда иссиқлик таъминоти ташкилоти билан келишилган лойиҳа ҳужжатларига мувофиқ бажарилиши ҳамда амалдаги техник фойдаланиш қоидаларининг талабларини қониқтириши, шунингдек техник ва қабул қилиш ҳужжатларига эга бўлиши керак.
29. Истеъмолчиларнинг иссиқлик таъминоти тизимлари ишга туширилиши учун тегишли тайёргарлик кўрган ходимлар мавжуд бўлиб, иссиқлик хўжалиги учун масъул бўлган шахс тайинланганда ҳамда хавфсизлик техникаси ва ёнғинни ўчириш бўйича ҳимоя воситалари билан бутланган тақдирда рухсат берилиши мумкин.
30. Истеъмолчи иссиқликдан фойдаланувчи қурилмаларни ўрнатиш ташкилотидан мазкур Қоидаларга мувофиқ далолатнома бўйича қабул қилади.
Шундан кейин истеъмолчи «Ўздавэнергоназорат» инспекциясининг ваколатли вакилига Иссиқликдан фойдаланувчи қурилмалар ва иссиқлик тармоқларидан техник фойдаланиш қоидаларига, қурилиш нормалари ва қоидаларига мувофиқ лойиҳа, техник, қабул қилиш-топшириш ва фойдаланиш ҳужжатларини, шунингдек иссиқлик истеъмоли тизимини вақтинчалик ёки доимий фойдаланишга рухсат берилиши учун кўрикдан ўтказишга тақдим қилиши шарт.
Истеъмолчининг буюртманомаси бўйича ишга тушириш-созлаш ишларини амалга ошириш учун иссиқлик таъминоти ташкилоти иссиқлик истеъмоли тизимини ариза берилган муддатга вақтинчалик шартнома бўйича ишга туширади.
Истеъмолчиларнинг иссиқлик истеъмоли қайта тикланган тизимлари фойдаланишга берилишидан олдин кўриб чиқиш учун «Ўздавэнергоназорат» инспекциясининг ваколатли вакилига тақдим этилиши керак.
31. Истеъмолчиларнинг иссиқлик истеъмоли тизимларида ўрнатишда нуқсонлар, иссиқлик таъминоти ташкилоти ва «Ўздавэнергоназорат» инспекцияси билан келишилган лойиҳанинг берилган техник шартларидан, шу жумладан мазкур Қоидалар ва бошқа норматив ҳужжатлар талабларидан четга чиқишлар аниқланган тақдирда, шунингдек иссиқликдан фойдаланувчи қурилмаларга хизмат кўрсатиш учун тайёргарлик кўрган ходимлар мавжуд бўлмаганда аниқланган камчиликлар бартараф этилгунга қадар улардан фойдаланишга рухсат бериш тақиқланади.
32. Иссиқлик таъминоти тизимидан доимий равишда фойдаланиш учун истеъмолчига рухсатнома иссиқлик таъминоти ташкилоти томонидан, тизим икки ҳафта синаб кўрилиб, бунда аниқланган нуқсонлар бартараф этилгач, иссиқлик қурилмаси тизими «Ўздавэнергоназорат» инспекциясининг вакили томонидан техник кўрикдан ўтказилгач, иссиқлик энергиясини беришга шартнома тузилгач ва истеъмолчи ижро ҳужжатларини тақдим этганидан кейин берилади. Техник кўрик ва иссиқлик қурилмаларини ишлатилишига рухсат бериш иссиқлик таъминоти ташкилоти зиммасига фойдаланиш вақтида унинг нормал ишлаши учун жавобгарликни юкламайди.
33. Иссиқлик энергиясини ҳисобга олиш приборларини ўрнатиш ва улардан фойдаланиш, шунингдек иссиқлик таъминоти ташкилоти билан истеъмолчи ўртасидаги ўзаро муносабатлар иссиқлик таъминоти ташкилоти томонидан берилган техник шартларга мувофиқ белгиланади.
34. Барча иссиқлик энергияси истеъмолчиларининг иссиқлик истеъмоли тизимлари иссиқлик таъминоти ташкилоти билан иссиқлик энергияси учун ҳисоб-китобларни амалга ошириш учун зарур ҳисобга олиш приборлари билан таъминланган бўлиши керак.
Иссиқлик энергиясини ҳисобга олиш Ёқилғи ва энергияни ишлаб чиқариш, тақсимлаш ва истеъмол қилишда ҳисобга олишни ташкил этиш тартибига мувофиқ ташкил этилиши керак.
Усулларни, ўлчаш воситаларини танлаш ва улардан фойдаланиш тартиби ва қоидалари Ёқилғи ва энергияни ҳисобга олиш приборлари билан жиҳозлаш, улардан фойдаланишни ташкил этиш қоидаларида белгиланган.
35. Иссиқлик таъминоти ташкилотининг ҳамда абонентнинг, улгуржи истеъмолчи-қайта сотувчининг иссиқлик тармоқларига иссиқлик энергиясига ҳисоб-китоб қилиш учун ҳисобга олиш приборларига эга бўлмаган иссиқлик истеъмоли тизимларини улаш тақиқланади.
36. Иссиқлик таъминоти ташкилотининг объектларда ўрнатиладиган иссиқлик энергиясини ҳисобга олиш приборлари «Ўзстандарт» агентлигида аттестациядан ўтказилгандан кейин истеъмолчи томонидан сотиб олинади ва ўрнатилади ҳамда иссиқлик таъминоти ташкилотининг балансига ва хизмат кўрсатишига бепул ўтказилади. Бунда ушбу приборларни вақти-вақти билан текшириш ва таъмирлашни иссиқлик таъминоти ташкилоти ўз ҳисобидан ташкил этади.
Истеъмолчида ўрнатилган ва унинг балансида турган ҳисобга олиш приборлари истеъмолчиларнинг ўзлари томонидан фойдаланилади ва таъмирланади.
Иссиқлик энергияси учун ҳисоб-китоб қилиш учун ҳисобга олиш приборларини бошқа жойга ўрнатиш ва бўшатиб олиш фақат иссиқлик таъминоти ташкилоти ҳисобидан ва унинг ходими томонидан амалга оширилади.
Ҳисобга олиш приборлари бузилганлиги ёки уларнинг кўрсаткичлари тўғрилиги юзасидан шубҳа туғилган тақдирда истеъмолчи ёки иссиқлик таъминоти ташкилоти узиб қўйиш вақтини ва узиб қўйиш пайтида иссиқлик энергиясининг барча кўрсаткичларини қайд этган ҳолда бу ҳақда тегишли равишда иссиқлик таъминоти ташкилотига ёки истеъмолчига дарҳол маълум қилиши шарт.
Бунда, иссиқликни ҳисобга олиш приборларини таъмирлаш даври мобайнида иссиқлик энергияси учун ҳисоб-китоблар иссиқлик таъминоти ташкилоти томонидан охирги уч сутка учун ўртача суткалик сарф бўйича, бироқ приборлар тўхташидан олдинги 15 суткадан ортиқ бўлмаган вақт учун, приборлар 15 суткадан ортиқ ишламай қолган тақдирда эса — шартномавий юклама бўйича амалга оширилади.
Истеъмолчи ҳисобга олиш приборларини таъмирлаш тугашига қадар истеъмол қилишни тўхтатиб туришга ҳақлидир. Бунда истеъмолчи бу ҳақда дарҳол иссиқлик таъминоти ташкилотини хабардор қилиши ва беркитиш арматурасини биргаликда пломбалаши шарт.
Истеъмолчи иссиқлик таъминоти ташкилотини приборнинг бузилганлиги тўғрисида ўз вақтида огоҳлантирмаган тақдирда приборлар ишламай турган вақт учун иссиқлик энергиясига ҳисоб-китоблар шартномавий юклама бўйича амалга оширилади.
Иссиқлик таъминоти ташкилоти билан ҳисоб-китоб қилиш учун хизмат қилмайдиган ҳисобга олиш приборларидан истеъмолчининг ўзи фойдаланади.
Истеъмолчилар томонидан ўлчаш диафрагмаларини ўрнатиш вақтида иссиқлик таъминоти ташкилотининг вакили иштирок этиши керак.
37. Иссиқлик энергияси беришни ҳисобга олиш иссиқлик таъминоти ташкилоти ва истеъмолчининг иссиқлик тармоқлари бўлиниши чегарасида амалга оширилиши керак.
Ҳисобга олиш приборлари бўлиниш чегарасида ўрнатилмаган тақдирда иссиқлик энергияси учун ҳисоб-китоблар бўлиниш чегарасидан ҳисобга олиш приборлари ўрнатиладиган жойгача бўлган участкадаги йўқотилишни ҳисобга олган ҳолда амалга оширилади. Йўқотилишларнинг ҳисоб-китоби ёки иссиқлик йўқотилишининг синовини иссиқлик таъминоти ташкилоти истеъмолчи билан биргаликда амалга оширади.
38. Иссиқлик истеъмоли тизимлари ҳолати ва уларга хизмат кўрсатиш учун истеъмолчи билан иссиқлик таъминоти ташкилоти ўртасидаги жавобгарлик чегаралари уларнинг баланс бўйича мансублилигига қараб белгиланади ва шартномага илова қилинадиган иссиқлик тармоқларининг баланс бўйича мансублигини чегаралаш ва фойдаланиш учун томонларнинг жавобгарлиги далолатномасида қайд этилади.
39. Иссиқлик таъминоти ташкилотига тегишли бўлган иссиқлик қувурларида истеъмолчига тегишли бўлган қурилмалар ёки ускуналар бўлмаслиги керак.
Битта камерада (қудуқда), иссиқлик қувурида, эстакадада ҳар хил ташкилотлар хизмат кўрсатадиган ускуналар бўлмаслиги керак.
Ишлаб турган ускуналарда ҳар хил ташкилотларга тегишли бўлган қурилмалар мавжуд бўлса, барча ускуналар ташкилотлардан бирининг балансига ва хизмат кўрсатилишига ўтказилади.
40. Якка ҳолдаги истеъмолчига келадиган иссиқлик қувурлари, иссиқлик пунктлари, истеъмолчи иссиқлик истеъмолининг ички тизимлари истеъмолчининг балансида бўлади.
«Табиатни муҳофаза қилиш тўғрисида», «Атмосфера ҳавосини муҳофаза қилиш тўғрисида»ги Ўзбекистон Республикаси қонунларига, Иссиқликдан фойдаланувчи қурилмалар ва иссиқлик тармоқларидан техник фойдаланиш қоидаларига ҳамда Иссиқликдан фойдаланувчи қурилмалар ва иссиқлик тармоқларидан фойдаланишда хавфсизлик техникаси қоидаларига, шунингдек мазкур Қоидаларга қатъий риоя қилишга;
иссиқлик таъминоти ташкилоти билан келишмасдан иссиқлик энергияси истеъмолининг шартномавий миқдорини оширмасликка ва тузилган шартномага мувофиқ иссиқлик истеъмоли режимига риоя қилишга;
иссиқлик истеъмоли режимига нисбатан иссиқлик таъминоти ташкилотининг тезкор кўрсатмаларини бажаришга;
конденсат ва тармоқ сувини шартномада белгиланган миқдорда, сифатда ва тегишли ҳароратда қайтаришга, шартномада кўзда тутилмаган сув оқиб кетиши ва сув олинишига йўл қўймасликка, шунингдек орқага қайтадиган қувурда ҳарорат жадвалига нисбатан сув ҳарорати ошиб кетишига йўл қўймасликка;
иссиқликни истеъмол қилувчи ускуналар, иссиқлик қувурлари, иссиқликни ҳисобга олиш приборлари, қувурлар изоляцияси ва иссиқликдан фойдаланувчи асбоб-ускуналарни техник жиҳатдан соз ҳолатда сақлашга;
иссиқлик қувурлари, иссиқлик истеъмол қилувчи ускуналар, запор ва тартибга солувчи арматуранинг режали-олдини олувчи таъмирланиши ва синовини ўз вақтида ўтказишга, таъмирлаш ҳажми, муддатлари ва жадвалини иссиқлик таъминоти ташкилоти билан келишишга;
ҳисоб-китоб ҳисобга олиш приборлари, пастга туширувчи кранлар, торайтиб турувчи қурилмалар ва арматурани иссиқлик таъминоти ташкилотининг вакили билан биргаликда пломбалашга, ўрнатилган пломбаларнинг сақланишини таъминлашга мажбурдир. Пломбаларни олиш иссиқлик таъминоти ташкилотининг рухсати билан амалга оширилади;
«Ўздавэнергоназорат» инспекцияси инспектори томонидан берилган кўрсатмаларни ҳисобга олган ҳолда иссиқликдан фойдаланишни яхшилашга, конденсат қайтарилишини кўпайтиришга, унинг сифатини ошириш, иккиламчи энергетика ресурсларидан фойдаланишга, орқага қайтадиган тармоқ суви ҳароратини пасайтириш бўйича ташкилий-техник тадбирлар режаларини ишлаб чиқиш ва амалга оширишга;
иссиқлик таъминоти ташкилотининг вакилларини иссиқликни ҳисобга олиш асбобларига, «Ўздавэнергоназорат» инспекцияси инспекторларини иссиқликдан фойдаланувчи ускуналарга ўз ходимлари ҳамроҳлигида сутканинг исталган вақтида тўсиқсиз қўйишни таъминлашга;
барча иссиқлик тармоқлари ва иссиқликни истеъмол қилувчи қурилмаларнинг ижро чизмалари ва паспортига, шунингдек ишлаб чиқариш йўриқномаларига эга бўлишга;
«Ўздавэнергоназорат» инспекцияси вакилларининг кўрсатмаларини белгиланган муддатларда бажаришга мажбурдир.
иссиқлик таъминоти ташкилотидан иссиқлик энергияси шартномага мувофиқ узлуксиз берилишини талаб қилиш;
иссиқлик бериш режимини назорат қилиш ва буғ бериш бўйича иссиқлик параметрлари (ҳарорат, босим) шартномавий миқдорларнинг (+/-) 5 фоизидан ортиқ четга чиқишига йўл қўймаслик, иссиқ сув бериш бўйича:
иссиқлик таъминоти ташкилотининг розилиги билан рухсат берилган қувват доирасида иссиқлик энергиясининг бошқа истеъмолчиларини ўзининг иссиқлик тармоқларига улаш ёки улар орқали транзит билан ўтказиб юбориш;
технологик мақсадлардаги буғнинг шартномавий параметрлари иссиқлик таъминоти ташкилотининг айби билан пасайганда истеъмолчи бу ҳақда иссиқлик таъминоти ташкилотига олдиндан хабар берган ҳолда иссиқлик энергияси истеъмолини тўхтатишга ҳақлидир. Ушбу ҳолда иссиқлик таъминоти ташкилоти мазкур Қоидаларнинг 43-бандига мувофиқ истеъмолчи олдида жавоб беради.
43. Иссиқлик билан таъминлашда иссиқлик таъминоти ташкилотининг айби билан танаффуслар юз берган тақдирда, иссиқлик таъминоти ташкилоти берилмаган иссиқлик энергияси учун моддий зарарни истеъмолчига қоплайди.
Истеъмолчини иссиқлик билан таъминлашда контрактда назарда тутилмаган танаффуслар технологик ускуналарнинг бузилишига ёки кўплаб яроқсиз маҳсулот ишлаб чиқаришга олиб келган тақдирда иссиқлик таъминоти ташкилоти зарарни истеъмолчига суд тартибида қоплайди.
44. Иссиқлик таъминоти ташкилоти истеъмолчини огоҳлантириб қуйидаги ҳолларда унга иссиқлик энергияси беришни тўлиқ ёки қисман тўхтатиш ҳуқуқига эгадир:
иссиқлик энергияси учун тўлов ҳужжатида белгиланган муддатларда ҳақ тўланмаганда (истеъмолчи иссиқлик энергияси бериш тўхтатилишидан бир ой олдин огоҳлантирилган тақдирда);
абонент, субабонентлар, янги иссиқлик юкламалари, цехлар ва қурилмалар ёки уларнинг алоҳида қисмлари иссиқлик тармоғига ўзбошимчалик билан уланганда, шунингдек бошқа ташкилотлар субабонентлари иссиқлик тармоқларига ўзбошимчалик билан уланганда;
иссиқлик истеъмоли тизимлари «Ўздавэнергоназорат» инспекциясининг инспектори иштирокисиз фойдаланишга топширилганда;
максимал соатли юкламалар шартномаси билан келишилган иссиқлик истеъмолининг белгиланган шартномавий миқдорлари иссиқлик таъминоти ташкилотининг розилигисиз оширилганда ёки орқага қайтадиган тармоқдаги сув ҳарорати шартномага мувофиқ энг кўп йўл қўйилиши мумкин бўлган даражадан оширилганда;
иссиқлик энергиясини исрофгарчилик билан истеъмол қилишга, уни талон-торож қилишга, тармоқдаги сувнинг оқизилиши ва ифлосланишига йўл қўйилганда;
иссиқлик истеъмоли тизимлари авария хавфини туғдирадиган ёки хизмат кўрсатувчи ходимларнинг ҳаётига хавф соладиган даражада қониқарсиз ҳолатда бўлганда;
иссиқлик таъминоти ташкилоти вакиллари иссиқлик истеъмоли тизимларига ёки иссиқлик энергиясини ҳисобга олиш приборларига қўйилмаганда.
45. Ускуналарни таъмирлаш бўйича режали ишларни амалга оширишда ва янги истеъмолчиларни улашда захира таъминлаш манбаи мавжуд бўлмаса, иссиқлик таъминоти ташкилоти абонентларни узиб қўйиш ҳуқуқига эгадир. Истеъмолчини иссиқлик энергияси бериш тўхтатилиши тўғрисида огоҳлантириш иссиқлик энергияси беришда танаффуснинг аниқ санасини (кунлар ва соатларни) келишиш учун 10 кун олдин амалга оширилади. Агар огоҳлантириш олингандан кейин 5 кун муддатда истеъмолчи иссиқлик беришдаги танаффус вақтини келишмаса, иссиқлик таъминоти ташкилоти ушбу вақтни мустақил белгилаш ҳуқуқига эгадир. Иссиқлик энергияси беришдаги танаффус, имкони борича, бу ҳақда узиб қўйишдан камида 24 соат олдин истеъмолчини огоҳлантирган ҳолда унинг ишдан ташқари вақтида амалга оширилиши керак.
46. Авариянинг олдини олиш ёки бартараф этиш юзасидан кечиктириб бўлмайдиган чора-тадбирлар кўриш учун иссиқлик таъминоти ташкилоти шунингдек, кейинчалик узиб қўйиш сабабларини маълум қилган ҳолда, абонентнинг иссиқлик истеъмоли тизимини узиб қўйиш ҳуқуқига эгадир.
47. Иссиқлик энергияси истеъмолини чеклаш вақти, унинг етказиб берилмаган ҳажми иссиқлик тармоқларининг бўлиниши чегарасида ҳисобга олиш приборлари ҳамда иссиқлик энергиясини берувчи иссиқлик таъминоти ташкилотининг диспетчерлик хизмати оператив дафтарида чеклашнинг бошланиши ва тамом бўлиши қайд этилган амалдаги ёзувлар бўйича аниқланади ҳамда икки томонлама далолатнома билан расмийлаштирилади.
Иссиқлик таъминоти ташкилотининг айби билан истеъмолчининг технологик эҳтиёжларига иссиқлик энергияси тўлиқ етказиб берилмаслиги, чеклаш кунидан олдинги охирги 3 суткада иссиқлик энергиясининг ўртача суткалик истеъмоли билан иссиқлик энергияси тўлиқ етказиб берилмаган суткадаги ҳақиқий истеъмол қилиш ўртасидаги тафовут сифатида ҳисобга олиш приборлари бўйича аниқланади.
48. Иссиқлик таъминоти ташкилоти қуйидаги ҳолатлар оқибатида иссиқлик манбаи параметрлари пасайганлиги ва иссиқлик энергияси тўлиқ етказиб берилмаганлиги учун истеъмолчилар олдида моддий жавобгар бўлмайди:
а) табиий ҳодисалар: момақалдироқ, бўрон, сув тошқини, зилзила, ушбу жойда иситишни лойиҳалаштириш учун 48 соатдан ортиқ вақт мобайнида ҳисоблаб чиқилган ҳароратдан 3 (градус) С га ва ундан ортиқ паст бўлган ҳароратда ҳавонинг узоқ вақт совиб кетиши, бошланғич сув сифатининг ёмонлашиши;
в) мазкур Қоидаларнинг 44-бандида назарда тутилган иссиқлик энергияси беришни чеклаш ёки тўхтатиш шартларига мувофиқ истеъмолчи истеъмолнинг шартномавий миқдорлари оширилишига йўл қўядиган ёки унинг учун белгиланган иссиқлик истеъмоли режимларига риоя қилмаган ва фойдаланилган иссиқлик энергияси учун муддати ўтказиб юборилган қарздорликка эга бўлган суткалар мобайнида паст параметрли иссиқлик энергияси берилганлиги учун;
г) истеъмолчи иссиқлик тармоқларига уланган пайтдан бошлаб 6 ой мобайнида паст параметрли иссиқлик энергияси етказиб берилганлиги ёки вақтинчалик фойдаланишда бўлган электр станцияси ёки иссиқлик тармоқларидан иссиқлик тўлиқ етказиб берилмаганлиги учун.
шартномага мувофиқ истеъмолчига иссиқлик энергияси узлуксиз берилишини таъминлаш, иссиқлик манбаи коллекторларидан берилаётган иссиқлик манбалари параметрларининг (буғ ва иссиқ сув) шартномага мувофиқлигини таъминлаш, уларнинг:
иссиқлик тўлиқ етказиб берилмаганлиги тўғрисида истеъмолчиларнинг ёзма аризаларини истеъмолчилардан ариза олинган кундан бошлаб 10 кун муддатда кўриб чиқиш;
иссиқлик таъминоти ташкилотининг айби билан технологик мақсадлардаги тўлиқ етказиб берилмаган энергия қийматини қоплаш. Тўлиқ етказиб берилмаган энергия ҳажми истеъмолчининг вакили иштирокида иссиқлик таъминоти ташкилоти томонидан аниқланади ва далолатнома билан расмийлаштирилади.
50. Иссиқлик таъминоти ташкилоти томонидан белгиланган лимит истеъмолчилар томонидан ошириб юборилганлиги, иссиқлик қурилмаларига ўзбошимчалик билан уланиш, мавжуд қувватларнинг оширилиши ёки кўпайтирилиши ҳолатлари аниқланганда ва бу ҳисобга олиш приборлари кўрсаткичлари билан тасдиқланганда ҳужжатлар «Ўздавэнергоназорат» инспекциясига берилади.
а) саноат истеъмолчилари ва уларга тенглаштирилган истеъмолчилар ҳамда кейинги гуруҳларда кўрсатилмаган истеъмолчилар;
б) улгуржи истеъмолчилар — қайта сотувчилар — ўз балансида иссиқлик тармоқларига эга бўлган, улардан фойдаланувчи, иссиқлик таъминоти ташкилотидан иссиқлик энергиясини улгуржи харид қилувчи ва уни ҳар хил истеъмолчиларга қайта сотувчи хўжалик ҳисобидаги ташкилотлар;
в) иссиқхона хўжаликлари — иссиқхоналарда қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари етиштириш билан шуғулланувчи истеъмолчилар.
52. Берилган иссиқлик энергияси учун истеъмолчилар билан ҳисоб-китоблар амалдаги тасдиқланган тарифларга мувофиқ иссиқлик энергиясини ҳисобга олиш приборларининг кўрсаткичлари асосида амалга оширилади. Ҳисобга олиш приборларига эга бўлмаган абонентларга бериладиган иссиқлик энергияси миқдори иссиқлик таъминоти ташкилотининг ҳисобга олиш приборлари бўйича шартномавий юкламаларга мувофиқ иссиқликнинг умумий миқдорини абонентлар ўртасида тақсимлаш асосида аниқланади.
53. Амалдаги тарифлар турар жойлардан фойдаланувчи (аҳоли) ташкилотлар билан ҳисоб-китоб қилишга татбиқ этилмайди.
54. Иссиқлик энергияси бериш юзасидан иссиқлик таъминоти ташкилоти ва истеъмолчи ўртасида тузилган шартномаларда иссиқлик манбаининг ҳар бир тури ва параметри бўйича бир соатдаги максимал юклама ҳамда иссиқлик энергиясини истеъмолчига ойлик, чораклик ва йиллик бериш миқдори белгиланади.
55. Истеъмолчи (абонент)нинг иссиқлик тармоқларидаги иссиқлик энергияси йўқотилиши, улар ва субабонентлар ўртасида уларнинг иссиқлик энергияси истеъмол қилиш улушига ва иссиқлик тармоғи узунлигига мутаносиб равишда тақсимланади.
56. Истеъмолчига берилган иссиқлик энергияси миқдори иссиқлик таъминоти ташкилоти ва истеъмолчининг иссиқлик тармоқлари бўлиниши чегарасида ҳисобга олинади.
Иссиқлик таъминоти ташкилоти ва истеъмолчи тармоқларининг бўлиниш чегарасигача иссиқлик энергиясини етказиб бериш бўйича барча харажатлар ва унинг йўқотилиши тарифларда ҳисобга олинган бўлиб тарифлардан ортиқча қўшимча ҳақ тўлашга йўл қўйилмайди.
Тармоқларнинг бўлиниш чегарасидан кейин иссиқлик энергиясининг барча харажатлари ва йўқотилиши истеъмолчининг ҳисобига киритилади. Агар буғ ва иссиқ сув истеъмолчининг иссиқлик тармоқлари орқали берилса, иссиқлик энергияси миқдори электр станцияси коллекторида (туман буғ қозонхонаси) ҳисобга олиш приборлари бўйича аниқланади.
57. Истеъмолчи томонидан ҳисоб-китоб приборлари кўрсаткичларидаги нуқсонлар ёки иссиқлик энергияси сарфини ҳисоблаб чиқишда йўл қўйилган хатолар аниқланган тақдирда истеъмолчи бир ҳафта муддатда бу ҳақда иссиқлик таъминоти ташкилотига ариза бериши керак.
Иссиқлик таъминоти ташкилоти 10 кун муддатда (истеъмолчининг аризаси берилган кундан бошлаб) ҳисобга олиш приборини ёки у бўйича амалга оширилган ҳисоблаб чиқишларнинг тўғрилигини текшириши шарт.
58. Ҳисобга олиш приборлари кўрсаткичларининг нотўғрилиги тасдиқланган тақдирда иссиқлик таъминоти ташкилоти охирги ҳисоб-китоб давридаги иссиқлик энергияси сарфини тегишли равишда қайта ҳисоб-китоб қилиши шарт.
Қайта ҳисоб-китоб, жорий ҳисоб-китоб даврида иссиқлик энергияси истеъмоли ҳисобга олинган ҳолда, навбатдаги тўлов ҳужжатини ёзишда охирги давр учун ҳисоб-китоблар бўйича тузатилган ёки янгидан ўрнатилган приборларнинг кўрсаткичлари бўйича амалга оширилади.
59. Агар ҳисобга олиш приборлари кўрсаткичларидаги четга чиқишлар «Ўзстандарт» агентлиги томонидан белгиланган нормалардан ортиқ бўлмаса, улар йўл қўйилиши мумкин деб ҳисобланади ва қайта ҳисоб-китоб қилишга олиб келмайди.
60. Ҳисобга олиш приборларини текшириш тўғрисида аризанинг берилиши истеъмолчини у истеъмол қилган электр энергияси тўловини белгиланган муддатда тўлашдан озод қилмайди.
61. Ҳисобга олиш приборлари кўрсаткичлари истеъмолчи томонидан маълум қилинмаган тақдирда ҳисоб-китоб белгиланган шартномавий юклама бўйича амалга оширилади.
62. Асосий истеъмолчилар қайта сотиладиган иссиқлик энергияси учун ҳам иссиқлик таъминоти ташкилоти билан, ҳам субабонентлар билан истеъмолчиларнинг субабонентлар тегишли бўлган гуруҳлари учун белгиланган тарифлар бўйича ҳисоб-китоб қилади.
63. Истеъмолчига берилаётган буғ ҳолидаги иссиқлик энергиясининг миқдори буғ миқдорини шартномада келишилган буғнинг белгиланган кўрсаткичларида унинг таркибидаги иссиқлик миқдорига кўпайтмаси сифатида аниқланади.
64. Истеъмолчи томонидан конденсат билан қайтарилаётган иссиқлик энергияси миқдори конденсат миқдорини, бошланғич сувдаги иссиқликни ҳисобга олган ҳолда, конденсатнинг иссиқлик сиғими ва ҳароратига кўпайтмаси сифатида аниқланади.
66. Истеъмолчига иссиқ сув ҳолида бериладиган иссиқлик энергиясининг миқдори сув миқдорини унинг иссиқлик сиғимига, берилувчи ва орқага қайтувчи тармоқ сувларининг ҳарорати ўртасидаги тафовутига кўпайтмаси сифатида аниқланади.
Очиқ сув олиш тизимида истеъмолчига иссиқ сув ҳолида бериладиган иссиқлик энергияси миқдори сув миқдорини унинг иссиқлик сиғими ҳамда иссиқ (берилаётган) ва бошланғич сувларнинг ҳарорати ўртасидаги тафовутга кўпайтмаси сифатида аниқланади, бошланғич сув ҳарорати учун ўртача ойлик ҳарорат олинади.
67. Иссиқ сув ҳолидаги иссиқлик энергиясидан фойдаланишда истеъмолчи орқага қайтадиган тармоқдаги сувни шартномага илова қилинадиган ҳарорат жадвали бўйича унинг қийматидан ортиқ бўлмаган ҳарорат билан қайтариши шарт.
Истеъмолчининг иссиқлик тармоғи учун иссиқлик берадиган тармоқ сувининг ҳарорати иссиқлик таъминоти ташкилоти томонидан белгиланади.
Иссиқлик беришни тартибга солиш кун ва туннинг ташқи ҳарорати ўртасидаги фарқ 8 (градус) С ва ундан ортиқ бўлса, суткада икки марта ва ушбу фарқ 8 (градус) С дан кам бўлса — бир суткада бир марта амалга оширилади.
Тартибга солишда маиший мақсадларда ва жамоат биноларини иситиш тизимида фойдаланиладиган сувнинг ҳароратини тунги вақтда пасайтириш имконияти, шунингдек ишдан ташқари вақтларда уни саноат корхоналарига беришни қисқартириш назарда тутилиши керак.
68. Орқага қайтадиган тармоқ сувининг ўртача суткалик ҳарорати жадвалдагига қараганда 3 (градус) С дан ортиқ миқдорда истеъмолчи томонидан оширилган тақдирда иссиқлик таъминоти ташкилоти тармоқдаги сувнинг ўртача суткалик ҳарорати (+/-) 3 (градус) С дан ортиқ четга чиқмаслигига риоя қилиш шарти билан иссиқлик энергиясини истеъмолчига беришни пасайтиришга ёки тўлиқ тўхтатишга, ёхуд берилган иссиқлик энергияси учун иссиқлик таъминоти ташкилоти томонидан истеъмолчи учун ҳисоблаб чиқилган ва шартномага илова қилинган жадвалда назарда тутилган ҳарорат пасайиши бўйича ҳисоб-китоб қилишга ҳақлидир.
69. Истеъмолчиларга бериладиган 40—45 (градус) С ҳароратли иссиқ сув ҳолидаги иссиқлик энергияси учун ҳисоб-китоб қилиш 50 фоизли чегирма билан иссиқ сув учун тариф бўйича амалга оширилади.
70. Қуйидаги ҳолларда тармоқ сувидаги иссиқлик йўқотилиши учун истеъмолчилар томонидан шартномавий нархлар бўйича ҳақ тўланади:
иссиқлик тармоқларини гидравлик ва ҳароратли синаш ўтказилиши билан боғлиқ йўқотишнинг ўрнини тўлдириш;
истеъмолчидан қайтариладиган паст сифатли (таркибида темир, механик аралашмалар ва бошқалар мавжуд бўлган) орқага қайтадиган тармоқ сувини сиздириш.
Иссиқлик таъминоти ташкилотининг айби билан юз берган тармоқ сувидаги иссиқлик йўқотилишига истеъмолчи томонидан ҳақ тўланмайди.
71. Иситиш, шамоллатиш ва иссиқ сув таъминоти учун буғ ҳолидаги иссиқлик энергиясидан фойдаланилганда истеъмолчилар иссиқлик таъминоти ташкилотига конденсатнинг камида 95 фоизини, технологик мақсадлар учун буғдан фойдаланилганда эса — шартномада келишилган миқдорда ва сифат билан қайтаришлари шарт.
Конденсатнинг истеъмол қилинадиган буғ миқдорига нисбатан фоизларда қайтариш нормасини ва унинг сифатини томонлар шартнома тузиш вақтида белгилайдилар.
Истеъмолчи иссиқлик манбаига қайтариши шарт бўлган конденсат миқдори иссиқлик истеъмоли тизимларининг лойиҳа маълумотларига, корхонанинг буғ-конденсат балансига мувофиқ ва конденсатни қайтариш бўйича эришилган натижалар ҳамда мавжуд захираларни ҳисобга олган ҳолда белгиланади.
Иссиқлик таъминоти ташкилоти истеъмолчига корхонада техник имконият мавжуд бўлганда конденсат қайтаришни кўпайтиришга йўналтирилган тадбирларни бажаришни тавсия этишга, уларни бажаришнинг истеъмолчи билан келишилган муддатини белгилашга ҳақлидир.
Белгиланган муддат тугагач, таклиф этилган тадбирларни ҳисобга олган ва амалдаги шартномага тегишли ўзгартиришлар киритган ҳолда истеъмолчига конденсатни қайтариш нормаси кўпайтирилади.
72. Истеъмолчи томонидан қайтариладиган конденсат шартномада келишилган миқдорга ва сифатга мувофиқ бўлиши керак.
Истеъмолчи томонидан қайтариладиган конденсат миқдори ва сифати электр станциясида (буғқозонхонасида) аниқланади.
Конденсат тозалагичга эга бўлмаган ёки конденсатни ишлатиладиган сув нормаларигача тозалашни таъминламайдиган конденсат тозалагичга эга бўлган ишлаб турган электр станцияларида (буғқозонхоналарида) буғ қозонларини таъминлаш учун фойдаланиладиган ишлаб чиқариш конденсатининг сифати шундай бўлиши керакки, токи унинг бошқа ташкил қилувчилари билан аралашмаси Электр станциялари ва тармоқларидан техник фойдаланиш қоидаларига биноан мазкур буғ қозонлари учун таъминловчи сув меъёрларига мувофиқ бўлсин.
Конденсат тозалагич билан жиҳозланган ва бутун конденсатни таъминловчи сув меъёрларигача тозалашни таъминлайдиган ишлаб турган электр станцияларидаги (буғқозонхоналаридаги) буғ қозонларини таъминлаш учун ёки янгидан лойиҳалаштирилаётган электр станциялари учун фойдаланиладиган ишлаб чиқариш конденсати миқдори Иссиқлик электр станцияларини ва иссиқлик тармоқларини технологик лойиҳалаш меъёрларида кўрсатилган талабларга мувофиқ бўлиши керак.
73. Қайтарилган конденсат миқдори учун иссиқлик таъминоти ташкилоти абонентга тўловни шартномада кўрсатилган иссиқлик қиймати бўйича (қўшилган қиймат солиғини ҳисобга олган ҳолда) тўлайди. Ушбу сумма иссиқлик энергияси учун ҳақ тўлашда абонент ҳисобига қўшилади.
74. Электр станциясига сифати шартномадаги шартларга мувофиқ бўлмаган конденсат топширилганда иссиқлик таъминоти ташкилоти қайтарилган конденсат миқдорига тузатувчи коэффициент жорий этади: конденсатдан буғлатгичлар, буғни қайта ишловчилар ёки иссиқлик тармоғини қўшимча таъминлаш учун фойдаланилганда — 0,8, конденсат қўшимча тозалаш учун қабул қилинганда эса — 0,5 коэффициенти қўлланади. Ифлос конденсатдан техник жиҳатдан фойдаланиш имконияти мавжуд бўлмаганда ушбу конденсат дренажга оқизилади, бу ҳолда истеъмолчи конденсатни топширмаган деб ҳисобланади. Қайтарилган конденсатдаги иссиқлик энергияси миқдори ҳам иссиқлик таъминоти ташкилоти томонидан ҳисобга олинган конденсат миқдоридан келиб чиққан ҳолда ҳисобланади.
Қайтарилаётган конденсатнинг иссиқлик-техник параметрлари (миқдори, ҳарорати, ифлослилик даражаси) иссиқлик билан таъминлаш манбаида конденсатни кимёвий текшириш натижалари ҳамда ҳисобга олиш приборлари кўрсаткичлари бўйича аниқланади ва икки томонлама далолатнома билан расмийлаштирилади.
Конденсат ортиқ даражада ифлос бўлган тақдирда уни электр станцияларида (буғқозонхоналарида) ёки истеъмолчида тозалашнинг мақсадга мувофиқлиги техник-иқтисодий ҳисоблар асосида аниқланади. Бунда барча ҳолларда конденсатни қўшимча тозалаш истеъмолчи ҳисобидан амалга оширилади.
Қайтарилган, аммо сифатига кўра шартнома шартларини қондирмайдиган ва электр станциясида фойдаланилмаган конденсат қайтарилмаган конденсатга тенглаштирилади.
75. Буғ кам сарфланадиган ва конденсатни тозалаш қимматга тушадиган ҳолларда айрим истеъмолчилар иссиқлик таъминоти ташкилоти томонидан конденсатни қайтаришдан озод қилиниши мумкин, унинг учун техник-иқтисодий ҳисоб-китоблар тақдим этилиши ва конденсатдан ўз эҳтиёжлари учун тўлиқ фойдаланилиши шарт.
Истеъмолчининг яқин атрофида иссиқлик таъминоти ташкилотининг сув билан ишлайдиган иссиқлик тармоқлари ўтган тақдирда, истеъмолчи иситиш, шамоллатиш ва иссиқ сув билан таъминлаш юкламасини, агар бунга корхонанинг ишлаб чиқариш цикли имкон берса, буғдан иссиқ сувга ўтказиши шарт.
76. Қайтариладиган конденсат миқдорини белгилаш юзасидан иссиқлик таъминоти ташкилоти билан истеъмолчи ўртасида келишмовчилик пайдо бўлган тақдирда техник экспертиза ўтказилади. Техник экспертиза истеъмолчи томонидан иккала томон вакилларидан, манфаатдор бўлмаган ташкилотлар мутахассисларини жалб этган ҳолда, истеъмолчи билан иссиқлик таъминоти ташкилоти ўртасидаги келишмовчиликлар баённомаси расмийлаштирилгандан кейин 2 ойдан кечиктирмай ташкил этилади.
Агар техник экспертиза ўтказилгандан кейин томонлар келишувга эришмасалар, у ҳолда конденсатнинг миқдори ва сифати бўйича якуний қарор «Ўздавэнергоназорат» инспекцияси томонидан қабул қилинади.
77. Саноат истеъмолчилари, улгуржи истеъмолчилар — қайта сотувчилар ва бошқа истеъмолчилар, ҳисоб-китоб ойи тугаганидан сўнг 30 кун мобайнида якуний ҳисоб-китобни амалга оширган ҳолда, етказиб бериладиган иссиқлик энергиясининг бир ойдаги истеъмоли ҳажмининг камида 30% миқдори учун олдиндан ҳақ тўлайдилар.
78. Тўлов ҳужжатида хато ёки прибор кўрсаткичларида ноаниқликлар топилганда абонент бу тўғрида иссиқлик таъминоти ташкилотини хабардор қилиши шарт.
Тўлов ҳужжатидаги хатолар, ҳисобга олиш приборларини текшириш ҳақида аризанинг берилиши абонентни тўлов ҳужжати бўйича белгиланган муддатда ҳақ тўлаш мажбуриятидан озод қилмайди.
Иссиқлик таъминоти ташкилоти абонент томонидан ариза берилган кундан бошлаб 10 суткадан кечиктирмай ҳисоб-китобни, агар зарур бўлса ҳисобга олиш приборларини ҳам текшириб кўриши ва текшириш натижасини (тўлов ҳужжатидаги хатоликлар ёки ҳисобга олиш приборларидаги нотўғри кўрсаткичлар тўғрисида) истеъмолчига хабар қилиши керак.
Иссиқлик энергиясини ҳисобга олишда хатоликлар аниқланган тақдирда иссиқлик таъминоти ташкилоти охирги ҳисоб-китоб даври учун қайта ҳисоб-китоб қилиши шарт.
79. Саноат истеъмолчиларига, улгуржи истеъмолчиларга, қайта сотувчиларга ва бошқа абонентларга етказиб берилган иссиқлик энергияси учун ҳисоб-китоблар иссиқлик таъминоти ташкилотининг тўлов ҳужжатлари (тўлов талабномаси ва счёт-фактура) бўйича, тақдим этилишига қараб акцептсиз тартибда амалга оширилади. Истеъмолчининг ҳисоб-китоб рақамида маблағларни акцептсиз ҳисобдан чиқариш банк томонидан, тўлов ҳужжати тушгандан кейинги кундан кечикмай амалга оширилади.
80. Тўлов муддати ўтказиб юборилгани учун пеня ундириш ҳуқуқидан қатъи назар, иссиқлик таъминоти ташкилотида огоҳлантиришдан кейин тўламаганлик учун қарзни тўламагунгача абонентга иссиқлик энергияси беришни тўхтатиш ҳуқуқи сақланиб қолади.
1. Вазирлар Маҳкамасининг 2000 йил 5 майдаги 180-сон қарори (Ўзбекистон Республикаси ҚТ, 2000 й., 5-сон, 23-модда) билан тасдиқланган Ўзбекистон Республикаси Давлат солиқ қўмитаси тўғрисидаги низомда:
иккинчи хатбошидаги «Ўзбекистон Республикаси Пенсия жамғармасига ва Республика йўл жамғармасига» сўзлари «Пенсия жамғармасига ва Республика йўл жамғармасига» сўзлари билан алмаштирилсин;
«юридик шахслар томонидан истеъмол қилинган электр энергияси учун маблағлар тўлиқ тушишини таъминлаш»;
8.1-кичик банддаги ва 8.4-кичик банднинг учинчи хатбошидаги «Ўзбекистон Республикаси Пенсия жамғармасига ва Республика йўл жамғармасига» сўзлари «Пенсия жамғармасига ва Республика йўл жамғармасига» сўзлари билан алмаштирилсин;
«8.4-1. Тўловларнинг тўлиқлигини таъминлаш учун муддати ўтказиб юборилган қарзларни йиғади ва юридик шахслар томонидан истеъмол қилинган электр энергияси учун маблағлар тўлиқ тушишини назорат қилади».
2. Вазирлар Маҳкамасининг «Электр ва иссиқлик энергияси учун ҳисоб-китоб қилиш интизомини кучайтириш чора-тадбирлари тўғрисида» 2003 йил 5 августдаги 341-сон қарори 3-бандининг иккинчи хатбошидаги (Ўзбекистон Республикаси ҚТ, 2003 й., 8-сон, 69-модда) «60 кун» сўзлари «ҳисоб-китоб ойи тугагандан кейин 30 кун» сўзлари билан алмаштирилсин.
3. Вазирлар Маҳкамасининг 2004 йил 5 февралдаги 57-сон қарори (Ўзбекистон Республикаси ҚТ, 2004 й., 2-сон, 10-модда) билан тасдиқланган Моддий-техника ресурслари стратегик турларини сотишнинг махсус тартиби тўғрисидаги низомнинг II бўлимида:
12-банддаги «ўтган даврда истеъмол қилинган электр энергияси учун 60 кун мобайнида тўлиқ ҳисоб-китоб қилиш шарти билан» сўзлари чиқариб ташлансин;
«17. Истеъмолчининг таклифига кўра шартномага жорий ой тугашидан 10 кундан кеч бўлмаган муддатда ўзгартириш киритилиши, электр энергиясининг тегишли ҳажми учун олдиндан ҳақ тўланган тақдирда, электр энергиясини кам олиш ёки ортиқча олиш ҳисобланмайди»;
19-бандга «ҳақини тўламаганлик учун» сўзларидан кейин «алоҳида хавфли ва узлуксиз технология жараёнига эга бўлган» сўзлари қўшилсин.
1. Вазирлар Маҳкамасининг «Фойдаланилаётган электр энергияси учун ўзаро ҳисоб-китоблар тизимини тартибга солиш чора-тадбирлари тўғрисида» 2000 йил 5 декабрдаги 469-сон қарорининг (Ўзбекистон Республикаси ҚТ, 2000 й., 12-сон, 74-модда) 2-банди ҳамда ушбу қарорга 1-илова.
2. Вазирлар Маҳкамасининг «Электр ва иссиқлик энергиясидан фойдаланиш қоидаларини тасдиқлаш тўғрисида» 2003 йил 16 июндаги 271-сон қарори (Ўзбекистон Республикаси ҚТ, 2003 й., 6-сон, 46-модда).
3. Вазирлар Маҳкамасининг «Электр ва иссиқлик энергияси учун ҳисоб-китоб қилиш интизомини кучайтириш чора-тадбирлари тўғрисида» 2003 йил 5 августдаги 341-сон қарорига (Ўзбекистон Республикаси ҚТ, 2003 й., 8-сон, 69-модда) илованинг 1-банди.
4. Вазирлар Маҳкамасининг «Электр энергетикада назорат бўйича давлат агентлигини Электр энергетикада назорат бўйича давлат инспекциясига айлантириш тўғрисида» 2004 йил 1 мартдаги 96-сон қарорига (Ўзбекистон Республикаси ҚТ, 2004 й., 3-сон, 18-модда) 5-илова II бўлимининг 5-банди.