LexUZ шарҳи
Мазкур қарор Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2018 йил 15 февралдаги 121-сонли «Ўзбекистон Республикаси Ҳукуматининг айрим қарорларига ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш, шунингдек, баъзи қарорларини ўз кучини йўқотган деб ҳисоблаш тўғрисида (Ўзбекистон Республикаси Президентининг «Ўзбекистон Республикаси Президентининг айрим ҳужжатларини ўз кучини йўқотган деб ҳисоблаш тўғрисида» 2017 йил 17 октябрдаги ПФ-5206-сон Фармони ва Ўзбекистон Республикаси Президентининг «Пахтачилик тармоғини бошқариш тизимини тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида» 2017 йил 28 ноябрдаги ПҚ-3408-сон қарори)» қарорига асосан ўз кучини йўқотган.
Ўзбекистон Республикаси Президентининг «Республика пахта тозалаш саноатини монополиядан чиқариш ва бошқаришни такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида» 2001 йил 11 июндаги ПФ-2874-сон Фармонини бажариш юзасидан ҳамда пахта тозалаш саноати корхоналарини акциялаштириш жараёнларини чуқурлаштириш ва тармоқда бошқарув тизимини мақбуллаштириш мақсадида Вазирлар Маҳкамаси қарор қилади:
«Ўзпахтасаноат» уюшмаси ижро этувчи аппаратининг ходимларнинг чекланган сони 88 кишидан (хизмат кўрсатувчи ходимлардан ташқари) иборат бўлган 2-иловага мувофиқ тузилмаси маъқуллансин. Уюшма бошқаруви раисига унинг ижро этувчи аппарати тузилмасига ходимларнинг белгиланган сони доирасида ўзгартиришлар киритиш ҳуқуқи берилсин.
Кейинги таҳрирга қаранг.
«Ўзпахтасаноат» уюшмаси Кенгаши таркибига «Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмаларининг раҳбарлари, ҳудудий акциядорлик бирлашмалари таркибига кирувчи пахта тозалаш корхоналари ва уруғлик чигит тайёрловчи етакчи корхоналар раҳбарлари киради;
«Ўзпахтасаноат» уюшмаси бошқаруви раиси ва унинг ўринбосарлари уюшма Кенгаши томонидан сайланади, Вазирлар Маҳкамаси томонидан лавозимга тасдиқланади ва мақомига кўра тегишли равишда вазирнинг биринчи ўринбосарига ҳамда вазир ўринбосарларига тенглаштирилади;
Кейинги таҳрирга қаранг.
«Тошлубсаноат» Тошкент луб саноати корхоналари давлат-акциядорлик бирлашмаси муассисларининг умумий йиғилиши уни тугатиш тўғрисида қарор қилганлиги маълумот учун қабул қилинсин.
Кейинги таҳрирга қаранг.
2. «Ўзпахтасаноат» уюшмасининг Назорат-тафтиш бош бошқармаси тўғрисидаги низом 3-иловага мувофиқ тасдиқлансин.
Белгилансинки, Назорат-тафтиш бош бошқармасининг бошлиғи лавозимига кўра «Ўзпахтасаноат» уюшмаси бошқаруви раисининг ўринбосари ҳисобланади.
«Ўзпахтасаноат» уюшмаси жорий йилнинг 15 июлигача бўлган муддатда Назорат-тафтиш бош бошқармасини малакали кадрлар билан таъминласин ва уларнинг самарали ишлашини таъминласин.
Назорат-тафтиш бош бошқармасига пахта хом ашёси тайёрлаш ва қайта ишлашнинг бутун даври мобайнида «Ўзпахтасаноат» уюшмаси раиси томонидан тасдиқланган махсус жадвал бўйича пахта тозалаш корхоналарини тайёрланаётган, қайта ишланаётган ва сақланаётган пахта хом ашёсининг миқдори ва сифати, навларни янгилаш ва навларни жойлаштиришнинг белгиланган тартибига риоя қилинишини текшириш, шунингдек пахта етиштирувчи хўжаликларга ажратиладиган уруғлик чигитларнинг пахтани навлар бўйича жойлаштириш бўйича техник талаблар ва белгиланган топшириқларга мувофиқлиги масалалари бўйича текшириш ўтказиш ҳуқуқи берилсин.
Кейинги таҳрирга қаранг.
3. «Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмаси ижро этувчи аппаратининг намунавий тузилмасига 4-иловага мувофиқ розилик берилсин.
«Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмаларининг кузатувчи кенгашлари таркибига акцияларнинг давлатга тегишли пакетларини бошқариш бўйича давлат ишончли вакиллари ва ушбу бирлашмаларнинг устав жамғармаларидаги акцияларнинг катта миқдорига эгалик қилувчи акциядорлар киради;
«Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмаларининг устав жамғармалари тугатилаётган пахта хом ашёсини харид қилиш, қайта ишлаш ва пахта маҳсулотлари етказиб бериш ҳудудий давлат-акциядорлик бирлашмаларининг мол-мулки, уларнинг устав жамғармасига пахта тозалаш корхоналари акцияларининг назорат пакетларини (51 фоиз), шунингдек ҳудудий бирлашма таркибига кирувчи бошқа акциядорлик жамиятлари акцияларининг давлатга тегишли пакетларини бериш ҳисобига шакллантирилади.
2001 йил 1 августгача «Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмалари устав жамғармаларини шакллантирсин, улушларни: 51 фоиз давлат мулки, 49 фоиз эркин сотишга, шу жумладан хорижий инвесторларга сотишга тақсимлаган ҳолда эмиссия проспектларини рўйхатдан ўтказсин;
2002 йил 1 январгача 5-иловага* мувофиқ давлат корхоналари ва ташкилотларини хусусийлаштирсин ва акциялаштирсин, шу жумладан хусусий мулкка айлантирсин;
Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги, Давлат солиқ қўмитаси, бошқа манфаатдор ташкилотлар билан биргаликда «Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмалари таркибига кирувчи пахта тозалаш корхоналарининг устав жамғармалари таркибини белгиланган тартибда ўзгартирсин, бунда акциялар пакетларининг 51 фоизини давлат мулки ва кўпи билан 7 фоизини меҳнат жамоалари аъзолари мулки этиб бириктириб қўйсин, акцияларнинг қолган пакетларини эркин, шу жумладан хорижий инвесторларга сотсин.
5. Вазирлар Маҳкамасининг 2000 йил 17 октябрдаги 401-сон қарори билан ташкил этилган «Ўздавпахтасаноатсотиш» давлат-акциядорлик уюшмасига кирувчи корхоналар ва ташкилотларни давлат тасарруфидан чиқариш ва хусусийлаштириш масалалари бўйича махсус комиссия (Ў.Т.Султонов):
2001 йил 1 августгача «Ўзпахтасаноат» уюшмасининг таъсис йиғилиши ўтказилишини ва унинг устави белгиланган тартибда рўйхатдан ўтказилишини таъминласин;
икки ой муддатда «Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмаларининг устав жамғармаларидаги давлатга тегишли акциялар улушларига мувофиқ уларни бошқариш бўйича давлат ишончли вакилларини белгиланган тартибда тайинлаш ишларини тугатсин;
икки ой муддатда 6-иловага* мувофиқ очиқ акциядорлик жамиятларидаги акцияларнинг давлатга тегишли пакетларини танлов асосида ишончли бошқарувга берсин;
бир ой муддатда «Тола базаси» (Наманган шаҳри) давлат корхонасини ва «Нишон толаси» (Қашқадарё вилоятининг Нишон тумани) акциядорлик жамияти акцияларининг давлатга тегишли пакетини Ўзбекистон Республикаси Ташқи иқтисодий алоқалар вазирлигининг ташқи савдо компанияларига ишончли бошқарувга берсин.
«Ўзпахтасаноат» уюшмаси ва «Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмалари тузилган шартномалар бўйича тегишли равишда «Ўздавпахтасаноатсотиш» давлат-акциядорлик уюшмасининг ҳамда пахта хом ашёсини харид қилиш, қайта ишлаш ва пахта маҳсулотлари етказиб бериш ҳудудий давлат-акциядорлик бирлашмаларининг ҳуқуқий ворислари ҳисобланади;
«Ўзпахтасаноат» уюшмаси 2000 йил ҳосили пахта хом ашёси қайта ишланиши тугаллангунгача ва маҳсулот тегишли равишда сотилгунгача «Ўздавпахтасаноатсотиш» уюшмаси томонидан тузилган шартномалар ва контрактлар бўйича мажбуриятларни бажаради;
«Ўздавпахтасаноатсотиш» уюшмаси томонидан Молия вазирлиги ҳузуридаги Давлат эҳтиёжлари учун харид қилинадиган қишлоқ хўжалиги маҳсулотларининг ҳисоб-китоб жамғармасидан 2001 йил ҳосили учун пахта хом ашёси етиштирувчиларга аванс бериш учун олинган маблағлар «Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмаларига қайта расмийлаштирилади;
«Ўзпахтасаноат» уюшмаси ўз фаолиятини ўз муассислари ҳудудий акциядорлик бирлашмаларининг ажратмалари ҳисобига амалга оширади.
«Ўзпахтасаноат» уюшмасига «Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмаларини, истисно тариқасида, зарур асбоб-ускуналар, эҳтиёт қисмлар, моддий-техника ресурслари билан шартнома асосида таъминлаш ҳуқуқи берилсин.
Кейинги таҳрирга қаранг.
7. Ўзбекистон Республикаси Давлат мулки қўмитасига тегишли ҳудудий бирлашмалар таркибига кирувчи очиқ акциядорлик жамиятларининг эркин сотишга мўлжалланган акцияларини сотишдан олинган тушумларнинг 50 фоизини (операциялар харажатларидан ташқари) тармоқ корхоналарини техника билан қайта жиҳозлаш учун «Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмаларига йўналтиришга рухсат этилсин.
Кейинги таҳрирга қаранг.
8. Белгилаб қўйилсинки, «Пахтасаноат» ҳудудий бирлашмалари Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги ҳузуридаги Давлат эҳтиёжлари учун харид қилинадиган қишлоқ хўжалиги маҳсулотларининг ҳисоб-китоб жамғармасининг тижорат агенти ҳисобланади.
«Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмаларининг пахта хом ашёси ва пахта маҳсулотлари контрактацияси ва ҳисоб-китоби ҳудудий марказлари тўғрисидаги Намунавий низом 7-иловага мувофиқ;
Пахта хом ашёси етиштирувчиларга Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги ҳузуридаги Давлат эҳтиёжлари учун харид қилинадиган қишлоқ хўжалиги маҳсулотларининг ҳисоб-китоб жамғармаси орқали аванс бериш ва улар билан ҳисоб-китоб қилиш схемалари 8 ва 9-иловаларга мувофиқ маъқуллансин.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги ҳузуридаги Давлат эҳтиёжлари учун харид қилинадиган қишлоқ хўжалиги маҳсулотларининг ҳисоб-китоб жамғармаси марказий аппарати ходимларининг чекланган сони 3 штат бирлигига кўпайтирилсин. Жамғарма тузилмасида 1-2 тадан минтақавий инспекторлар лавозими киритилсин, улар «Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмаларининг Пахта хом ашёси ва пахта маҳсулотлари контрактацияси ва ҳисоб-китоби ҳудудий марказларига бириктириб қўйилсин.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Ўзбекистон Республикаси Марказий банки билан биргаликда Пахта хом ашёси етиштирувчиларга аванс бериш ва улар билан ҳисоб-китоб қилиш тартибини ўн кун муддатда тасдиқласин;
«Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмаларининг пахта хом ашёси ва пахта маҳсулотлари контрактацияси ва ҳисоб-китоби ҳудудий марказларига бириктириб қўйиладиган Давлат эҳтиёжлари учун харид қилинадиган қишлоқ хўжалиги маҳсулотларининг ҳисоб-китоб жамғармаси минтақавий инспекторларининг бир ой муддатда тайинланишини таъминласин;
Давлат эҳтиёжлари учун харид қилинадиган қишлоқ хўжалиги маҳсулотларининг ҳисоб-китоб жамғармаси маблағлари мақсадли ва самарали фойдаланилиши устидан назоратни кучайтирсин, жойларда молия интизоми бузилишларини бартараф этсин, айбдор шахсларни жиноий жавобгарликка тортишгача қатъий жавобгарликка тортсин.
10. Акциядорлик-тижорат «Пахта-банк»ка пахта тозалаш корхоналари ва «Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмаларининг депозит ва махсус ҳисоб рақамлари очилиши ва улар бўйича операциялар тўғри ўтказилиши, Давлат эҳтиёжлари учун харид қилинадиган қишлоқ хўжалиги маҳсулотларининг ҳисоб-китоб жамғармаси маблағларидан мақсадли фойдаланилиши учун жавобгарлик юклансин.
Тайёрлов пунктлари томонидан банк ҳисоб рақамлари очилиши тақиқлансин. Белгилансинки, тайёрлов пунктларининг хўжалик эҳтиёжларини таъминлаш билан боғлиқ ҳисоб-китоблар пахта тозалаш корхоналарининг депозит ҳисоб рақамлари орқали амалга оширилади.
Кейинги таҳрирга қаранг.
11. Ўзбекистон Республикаси Ташқи иқтисодий алоқалар вазирлиги Ўзбекистон Республикаси Давлат мулки қўмитаси ва «Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмалари билан биргаликда экспортга юклаб жўнатиш учун пахта толаси туркумларини жамлаш учун захира яратиш мақсадида 2001-2002 йилларда 10-иловага* мувофиқ минтақавий пахта терминаллари фаолият кўрсатишини ташкил этсин.
Кейинги таҳрирга қаранг.
12. Контрактация шартномалари тузилиши ва бажарилишининг белгиланган тартибига риоя этилиши устидан зарур назоратни таъминлаш мақсадида Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлигининг шартнома мажбуриятлари бажарилишини назорат қилиш бўлинмаси мустаҳкамлансин, республика аппаратида, Қорақалпоғистон Республикаси Адлия вазирлигида ва вилоят бўлинмаларининг ҳар бирида улар ходимлари сони тегишли равишда 2 штат бирлигига кўпайтирилсин.
13. «Ўзпахтасаноат» уюшмаси, «Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмалари ва уюшма таркибига кирувчи очиқ акциядорлик жамиятлари раҳбарларини аттестациядан ўтказиш бўйича 11-иловага* мувофиқ махсус комиссия тузилсин.
Аттестация комиссияси 2001 йил 1 августгача «Ўзпахтасаноат» уюшмаси ва унинг таркибига кирувчи очиқ акциядорлик жамиятлари раҳбарларини аттестациядан ўтказсин, шунингдек «Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмалари раисларини ва раис ўринбосарларини тайинлаш бўйича Вазирлар Маҳкамасига таклифлар киритсин.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг «Ўзбекистон пахтани қайта ишлаш ва пахта маҳсулотларини сотиш давлат-акционерлик уюшмаси («Ўздавпахтасаноатсотиш») фаолиятини ташкил этиш масалалари тўғрисида» 1992 йил 10 ноябрдаги 517-сон қарори;
Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг «2001-2002 йилларда хорижий инвесторларни жалб этган ҳолда корхоналарни давлат тасарруфидан чиқариш ва хусусийлаштириш бўйича келгусидаги чора-тадбирлар тўғрисида» 2001 йил 9 мартдаги 119-сон қарорига 3 ва 4-иловалар «Ўздавпахтасаноатсотиш» уюшмаси корхоналарига нисбатан ўз кучини йўқотган деб ҳисоблансин.
16. Мазкур қарорнинг бажарилишини назорат қилиш Ўзбекистон Республикасининг Бош вазири Ў.Т. Султонов ва Ўзбекистон Республикаси Президентининг Давлат маслаҳатчиси И.Ҳ. Жўрабеков зиммасига юклансин.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Кейинги таҳрирга қаранг.
1. Назорат-тафтиш бош бошқармаси (кейинги ўринларда «Бошқарма» деб аталади) «Ўзпахтасаноат» уюшмаси ижро этувчи аппаратининг таркибий бўлинмаси ҳисобланади ва пахта тозалаш корхоналари томонидан қабул қилинаётган, сақланаётган ва қайта ишланаётган пахта хом ашёсининг миқдори ва сифатига оид статистика ва бухгалтерия маълумотларининг тўғрилиги, пахта хом ашёсидан тола олиниши, куйинди ва қайта ишлаш вақтида пайдо бўлувчи бошқа чиқиндилар чиқишининг белгиланган нормативларига риоя этилиши, белгиланган нав янгилаш ва навларни жойлаштириш тартибига риоя этилиши, уруғлик чигитни белгиланган стандартларга мувофиқ тайёрлаш ва улар билан пахтачилик хўжаликларини таъминлаш ва селекция йўли билан яратилган навларнинг жойлаштирилиши устидан назорат ва тафтиш қилади.
2. Бошқарма ўз фаолиятида Ўзбекистон Республикасининг қонун ҳужжатларига, Пахта хом ашёсини тайёрлаш бўйича йўриқномага, уни қайта ишлаш технология регламенти талабларига, Хом ашё ва пахта маҳсулотларини дастлабки ҳисобга олиш бўйича йўриқномага, маҳсулот олинишининг амалдаги нормативларига, пахта хом ашёси, пахта толаси, пахта линти, уруғлик чигитларни ва уларнинг сифатини баҳолаш бўйича синов усулларига доир давлат стандартларига, бошқа норматив ҳужжатларга, «Ўзпахтасаноат» уюшмасининг қарорлари ва мазкур Низомга амал қилади.
пахта хом ашёсини тайёрлаш, сақлаш, қайта ишлаш, пахта маҳсулотларини ишлаб чиқариш ва сотишга оид статистика ва бухгалтерия ҳисоботларида қўшиб ёзиш ва бузиб кўрсатишларга йўл қўйилмаслиги устидан назорат қилиш;
пахта хом ашёси ва пахта маҳсулотларининг кондицион оғирлигини ҳисоблаб чиқаришнинг тўғрилиги, бирламчи ҳисобга олиш ва ҳисобот ҳужжатларининг тўғри расмийлаштирилиши ва уларнинг амалдаги йўриқномалар ва бухгалтерия ҳисоботи талабларига мувофиқлигини назорат қилиш;
пахта хом ашёсини қабул қилиш, сақлаш ва қайта ишлаш технология регламентига, пахта маҳсулотларини сертификатлаш ва сотиш тартибига риоя этилиши устидан назорат қилиш;
нав янгилаш ва навларни жойлаштиришнинг белгиланган тартибига, уруғлик чигитни белгиланган стандартларга мувофиқ тайёрлаш ва улар билан пахтачилик хўжаликларини таъминлаш ҳамда селекция усулида яратилган навларнинг жойлаштирилиши устидан назорат қилиш;
пахта хом ашёси ва ундан ишлаб чиқариладиган маҳсулот миқдори ва сифатини баҳолаш бўйича текширувларни ташкил этиш ва ўтказиш ҳамда уларнинг ҳисоботда акс эттирилиши методологиясини ишлаб чиқиш ва такомиллаштириш.
нав янгилаш ва навларни жойлаштиришнинг белгиланган тартибига риоя этилишини текширади, шунингдек пахта етиштирувчи хўжаликларга ажратилаётган уруғлик чигитларнинг техник талабларга ва ғўза навларини жойлаштириш бўйича белгиланган топшириқларга мувофиқлигини текширади, навларни жойлаштириш соҳасида аниқланган хато ва камчиликлар тўғрисида «Ўзпахтасаноат» уюшмаси ва «Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмаларининг раҳбариятига ахборот беради;
хом ашё топширувчи хўжаликдан тайёрлов пунктига олиб келинган пахта хом ашёсининг ҳар бир транспорт бирлиги бўйича қабул қилиш-топшириш ҳужжатларининг тўғри расмийлаштирилишини назорат ва тафтиш қилади;
пахта хом ашёси ортилган транспорт бирлигини тарозида тортишнинг, унинг физик вазнини аниқлашнинг, кейинчалик лабораторияда сифатини баҳолаш учун пахта хом ашёсининг синов намуналарини танлаш ва хўжалик бўйича унинг ўртача намунасини шакллантиришнинг тўғрилигини назорат қилади;
транспорт бирлигининг юкини тушириш, тарозида тортилган ва сифати лаборатория томонидан нав, класс, намлик ва ифлосланиш кўрсаткичларига қатъий риоя қилган ҳолда баҳоланган пахта хом ашёсини омборга жойлаштиришнинг тўғрилигини текширади;
пахта хом ашёсининг кондицион вазнини унинг лаборатория томонидан аниқланган хусусиятлари, намлик ва ифлосланиш кўрсаткичларини ҳисобга олган ҳолда ҳисоблаб чиқаришнинг, хом ашё топширувчи хўжаликка бериладиган қабул квитанцияларини ва пахта хом ашёсини қабул қилишга оид бошқа бухгалтерия ҳужжатларини расмийлаштиришнинг тўғрилигини текширади;
тайёрланган пахта хом ашёси сақланаётган шарт-шароитларни ва узоқ сақланиши мумкин бўлмаган пахта хом ашёси туркумларини қайта ишлашга йўллашни тезлатиш чораларини кўрган ҳолда, тайёрлов пункти лабораторияси иштирокида пахта хом ашёсини сақлаш тадбирларининг бажарилишини текширади;
заруратга қараб, тайёрланган пахта хом ашёсининг миқдори ва сифатини («Ўздавстандарт» маркази ва бошқа ваколатли органлар билан биргаликда) бунтларни ўлчаш ёки уларнинг сифатини назорат тартибида баҳолаган ҳолда тарозида қайта тортиш йўли билан комиссия текширувидан ўтказади;
заводдан ташқаридаги тайёрлов пунктларидан пахта тозалаш корхоналарига қайта ишлаш учун олиб кетилаётган пахта хом ашёсини миқдор ва сифатига кўра комиссия томонидан (пахта тозалаш корхонаси ва унинг лабораторияси вакиллари иштирокида) қабул қилиниши тўғрисидаги қоидаларнинг бажарилиши устидан назоратни амалга оширади;
пахта хом ашёсини қайта ишлаш ва сифатли маҳсулот чиқаришнинг технология регламентига риоя этилишини танлаб назорат қилади;
пахта тозалаш корхоналарида пахта хом ашёси туркумларини пахта маҳсулотининг (тола, линт, чигит) амалдаги чиқишини, ишлаб чиқариш куйиндилари кўрсаткичларини аниқлаган ва уларни ғўзанинг селекция ва саноат навлари бўйича тасдиқланган нормативлар билан таққослаган ҳолда, комиссия томонидан қайта ишланишини ташкил этади ва ўтказади;
хом ашё ва тайёр маҳсулот истеъмолчиларга етказиб берилиши ва уларнинг амалдаги қолдиқларини ҳисобга олган ҳолда уларнинг баланслари бажарилишини текширади;
статистика ва бухгалтерия ҳисоботларининг пахта тозалаш корхонасида хом ашё ва тайёр маҳсулотларнинг амалдаги ҳаракатига, уларни экспортга ва республика истеъмолчиларига жўнатиш ҳажмига мувофиқлигини текширади;
хом ашёдан фойдаланиш ва пахта маҳсулоти ишлаб чиқаришга доир хатлов маълумотларининг тасдиқланган нормативларга мувофиқлигини тафтиш қилади;
текширишлар ва тафтишлар натижалари бўйича далолатномаларни расмийлаштиради ва улар асосида уюшма раҳбариятига аниқланган хато ва камчиликларни бартараф этиш ва айбдорларни жазолаш (жарима жазолари ва бошқа таъсир чоралари), шу жумладан мавжуд материалларни ҳуқуқни муҳофаза қилиш органларига оширишга доир таклифлар кўрсатилган билдиришномалар, маълумотномалар тайёрлайди;
«Ўзпахтасаноат» уюшмаси ва «Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмаларининг раҳбариятига пахта хом ашёсини тайёрлаш, уни қайта ишлаш ва пахта маҳсулотини ишлаб чиқариш жараёнида статистика ва бухгалтерия ҳисоботини бузишнинг аниқланган ҳоллари тўғрисида ахборот беради;
Бошқарма ваколати доирасига кирувчи масалаларни текширишни ташкил этиш методологиясини ишлаб чиқади.
пахта хом ашёсини тайёрлаш ва қайта ишлашнинг бутун даври мобайнида «Ўзпахтасаноат» уюшмаси раиси томонидан тасдиқланган махсус жадваллар асосида пахта тозалаш корхоналарида тайёрланаётган, қайта ишланаётган ва сақланаётган пахта хом ашёсининг миқдори ва сифати масалалари юзасидан тафтишлар ва текширишлар ўтказиш;
ушбу тафтишлар ва текширишларга тармоқ, «Пахтасаноатилм» республика илмий маркази ходимларини, «Ўздавстандарт» маркази ва бошқа ваколатли ташкилотларнинг мутахассисларини жалб этиш;
тартибни бузиш ҳоллари аниқланган тақдирда қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда айбдор шахсларга нисбатан жарима жазоларини қўллаш, шунингдек тафтишлар ва текшириш материалларини ҳуқуқни муҳофаза қилиш органларига ошириш;
ҳудудий бирлашмалар ва пахта тозалаш корхоналарининг раҳбарлари ва мансабдор шахсларидан Бошқарманинг ўз вазифаларини бажариши учун зарур бўлган барча ҳужжатларни, тафтишлар ва текширишлар вақтида аниқланган тартибни бузиш ҳоллари юзасидан ёзма тушунтиришлар беришни, текшириш далолатномаларини имзолашни, шунингдек хом ашё ва тайёр маҳсулотларни хатловдан ўтказишни талаб қилиш;
мавжуд стандартлар ва норматив ҳужжатларга амал қилинишини таъминламаётган, қўшиб ёзиш, суиистеъмол ва ҳисоботни бузиб кўрсатишларнинг юзага келишига сабабчи бўлаётган пахта тозалаш корхоналари ва уларга қарашли бўлинмалар фаолиятини тўхтатиб қўйиш;
пахта тозалаш корхоналари ва ҳудудий бирлашмаларга камомади тафтишлар ва текширишлар асосида ҳужжатлар билан тасдиқланган пахта хом ашёси ва маҳсулотининг тегишли миқдорини ҳисоботдан чиқариб ташлаш тўғрисида ёзма кўрсатмалар бериш ва бу тўғрида Уюшмага маълум қилиш;
тафтишлар ва текширишлар материаллари бўйича аниқланган тартибни бузиш ҳолларини бартараф этиш, моддий зарарни қоплаш, айбдор шахсларни жавобгарликка тортиш юзасидан тегишли таклифлар киритиш;
тафтишлар ва текширишлар натижаларини тартибни бузиш ҳолларини кўрсатган ҳолда (уюшма билан келишган ҳолда) минтақаларнинг ижро этувчи ҳокимиятига улар томонидан камчиликларни бартараф этиш чораларини кўриш учун маълум қилиш.
пахта тозалаш корхоналари ва ҳудудий бирлашмаларда тафтишлар ва текширишлар ўтказиш вақтида амалдаги қонун ҳужжатларига қатъий риоя қилишга;
тармоқ корхоналари ўртасида пахта хом ашёси ва пахта маҳсулотини қўшиб ёзиш, ўғирлаш ҳолларига йўл қўймаслик масалалари юзасидан профилактика ва тушунтириш ишларини олиб боришга;
«Ўзпахтасаноат» уюшмаси раҳбарияти билан биргаликда Бошқармага малакали ва виждонан ишлайдиган ходимларни танлаш, уларнинг малакасини оширишга мажбурдир.
7. Бошқармага лавозимига кўра «Ўзпахтасаноат» уюшмаси бошқаруви раисининг ўринбосари ҳисобланадиган ва лавозимга белгиланган тартибга мувофиқ тайинланадиган бошлиқ раҳбарлик қилади.
8. Бошқарма ходимлари лавозимга вазифасини виждонан адо этаётган, малакали, тармоқда ўз мутахассислиги бўйича камида 5 йиллик иш тажрибасига эга бўлган мутахассислар орасидан Уюшма бошқарувининг раиси томонидан тайинланадилар.
9. Бошқарманинг вазифаларига ва мазкур Низомга мувофиқ Бошқарма ходимлари қуйидаги асосий ҳуқуқ ва мажбуриятларга эгадирлар:
тафтишлар ва текширишларни ўтказиш вақтида Ўзбекистон Республикасининг амалдаги қонун ҳужжатларига, норматив-техник ҳужжатларга, экспертиза хулосаномалари ва айбдорларни жазолашга доир таклифларни тайёрлашда холислик ва мустақиллик принципларига амал қилиш;
ўзи ўтказган тафтишлар ва текширишларнинг натижаларини Уюшмага, ҳудудий бирлашмаларга ва пахта тозалаш корхоналарига тегишли чоралар кўриш учун тақдим этиш;
ўтказилган текширишларнинг натижалари бўйича уюшма, бошқа юқори ташкилотлар томонидан қабул қилинган қарорларнинг бажарилишини назорат қилиш ҳамда уларнинг бажарилишини ҳудудий бирлашмалар ва корхоналардан талаб қилиш;
тафтишлар ва текширишлар ўтказиш учун тузилган комиссиялар ишини, шу жумладан уларнинг натижалари бўйича қабул қилинган қарорларнинг бажарилишига доир ишларни ташкил қилиш.
10. Бошқарма ва унинг ходимлари ўтказилаётган тафтишлар ва текширишлар натижаларининг тўғрилиги ва пахта хом ашёсини тайёрлаш ва қайта ишлашга доир ҳисоботлардаги ўз вақтида аниқланмаган тартибни бузиш ҳоллари юзасидан уларга бириктирилган ҳар бир ҳудуд бўйича Ўзбекистон Республикаси қонун ҳужжатларига мувофиқ ҳолда тўлиқ жавоб берадилар.
11. Бошқарма бошлиғи Бошқарма ходимларининг тафтишлар ва текширишларни ўтказиш вақтида йўл қўйган камчиликлари, шунингдек зарур чораларни кўрмаганликлари ва Уюшма раҳбариятини аниқланган тартибни бузиш ҳоллари тўғрисида хабардор қилмаганликлари учун шахсан жавоб беради.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Ходимлар жами сони: 42—49 киши. Навоий вилоятида — 42 киши, Қорақалпоғистон Республикаси, Бухоро, Жиззах, Сирдарё, Самарқанд вилоятларида — 46 киши, Тошкент, Андижон, Қашқадарё, Наманган, Сурхондарё, Фарғона, Хоразм вилоятларида — 49 киши.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Кейинги таҳрирга қаранг.
1. Пахта ва пахта маҳсулотлари контрактацияси ва ҳисоб-китоби маркази (кейинги ўринларда «Марказ» деб аталади) «Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмасининг контрактация шартномаларининг тузилиши, қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқарувчилари ва пахта тозалаш корхоналарига ўз вақтида аванс берилиши ҳамда пахта хом ашёси ва пахта маҳсулотлари учун узил-кесил ҳисоб-китоб қилиниши, шунингдек Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги ҳузуридаги Давлат эҳтиёжлари учун харид қилинадиган қишлоқ хўжалиги маҳсулотларининг ҳисоб-китоб жамғармаси (кейинги ўринларда «Жамғарма» деб аталади) маблағларидан мақсадли фойдаланилиши учун масъул бўлган таркибий бўлинмаси ҳисобланади.
Кейинги таҳрирга қаранг.
2. Марказ ўз фаолиятида Ўзбекистон Республикаси қонун ҳужжатларига, ҳудудий акциядорлик бирлашмаси тўғрисидаги намунавий низомга, давлат стандартларига, йўриқномалар ва бошқа норматив ҳужжатларга, ҳудудий акциядорлик бирлашмасининг қарорларига ва мазкур Низомга амал қилади.
Кейинги таҳрирга қаранг.
3. Марказ таркибига пахта хом ашёси контрактацияси шартномалари бўлими, пахта маҳсулотларини сотиш шартномалари (контрактлари) бўлими, пахта хом ашёсини харид қилиш ва пахта маҳсулотларини сотиш бўйича ўзаро ҳисоб-китоблар бўлими ҳамда банк ва ҳисоб-китоб операциялари бўлими киради.
пахта тозалаш корхоналари орқали хизмат кўрсатувчи банклар иштирокида пахта етиштирувчи қишлоқ хўжалиги корхоналари ва фермер хўжаликлари билан пахта хом ашёсини етиштириш ва қайта ишлаш бўйича контрактация шартномаларини тузиш;
Кейинги таҳрирга қаранг.
пахта тозалаш корхоналарининг махсус ҳисоб рақамлари орқали Жамғармадан олинган маблағлар ҳисобидан пахта етиштирувчи қишлоқ хўжалиги корхоналари ва фермер хўжаликларига аванс бериш, контрактация шартномаларига мувофиқ пахта хом ашёси теримчиларига ҳақ тўлаш;
Кейинги таҳрирга қаранг.
қишлоқ хўжалиги корхоналари ва фермер хўжаликлари билан пахта тозалаш корхоналарининг махсус ҳисоб рақамлари орқали пахта хом ашёсини қайта ишлаш натижаларини ҳисобга олган ҳолда узил-кесил ҳисоб-китоб қилиш;
Кейинги таҳрирга қаранг.
пахта маҳсулотларини экспортга ва республикадаги истеъмолчиларга етказиб бериш юзасидан улар билан Жамғармадан олинган маблағларнинг ўрни қопланишини назарда тутиб, ўзаро ҳисоб-китоб қилган ҳолда пахта тозалаш корхоналари билан шартномалар тузиш;
Кейинги таҳрирга қаранг.
хизмат кўрсатувчи банклар билан биргаликда Жамғарманинг пахта тозалаш корхоналарининг махсус ҳисоб рақамлари орқали пахта етиштирувчи хўжаликларга йўналтириладиган маблағларидан мақсадли фойдаланилиши устидан назорат қилиш;
жорий йил пахта хом ашёси ҳосилини қайта ишлаш натижалари бўйича пахта маҳсулотларининг натурал балансини тайёрлаш;
пахта тозалаш корхоналарининг хатлов далолатномаларини пахта хом ашёсини қайта ишлаш ва пахта маҳсулотларини етказиб бериш натижалари бўйича текшириш, уларни ҳудудий акциядорлик бирлашмаси раҳбариятига тасдиқлаш учун тақдим этиш ҳамда кейинчалик тармоқ бўйича пахта маҳсулотларини етиштириш ва етказиб беришга доир йиғма натурал баланслар тайёрлаш учун «Ўзпахтасаноат» уюшмасига бериш.
Кейинги таҳрирга қаранг.
пахта етиштирувчи қишлоқ хўжалиги корхоналари, фермер хўжаликлари ва пахта тозалаш корхоналари билан пахта хом ашёси етиштириш ва уни қайта ишлаш юзасидан контрактация шартномаларини уларни белгиланган тартибда рўйхатдан ўтказган ҳолда хизмат кўрсатувчи банклар иштирокида расмийлаштиради;
Кейинги таҳрирга қаранг.
томонларнинг контрактация шартномаларини бажаришларини ва пахта тозалаш корхоналари томонидан тақдим этиладиган қабул қилинган пахтанинг миқдори ва сифати тўғрисидаги маълумотларнинг тўғрилигини назорат қилади;
Кейинги таҳрирга қаранг.
ҳудудий бирлашма ва «Ўзпахтасаноат» уюшмаси раҳбариятига тақдим этиш учун пахта етиштирувчи хўжаликлар ва пахта тозалаш корхоналари бўйича пахта хом ашёсини тайёрлашнинг бориши тўғрисидаги маълумотларни тайёрлайди;
Кейинги таҳрирга қаранг.
Жамғармадан пахта тозалаш корхоналарининг махсус ҳисоб рақамлари орқали олинган маблағлар ҳисобидан пахта етиштирувчи хўжаликларга контрактация шартномаларига мувофиқ аванс беради;
Кейинги таҳрирга қаранг.
пахта етиштирувчи хўжаликларга топширилган пахта хом ашёси, шу жумладан терим учун, умумий тайёрлов ҳажмидан белгиланган миқдорда ҳақ тўлайди;
пахта етиштирувчи хўжаликлар ва пахта тозалаш корхоналари билан уларнинг махсус ҳисоб рақамлари орқали пахта хом ашёсини қайта ишлаш натижаларини ҳисобга олган ҳолда узил-кесил ҳисоб-китоб қилади;
Кейинги таҳрирга қаранг.
пахта тозалаш корхоналари билан экспортга ва маҳаллий истеъмолчиларга жўнатилган маҳсулот учун, Жамғарма маблағларининг ўрни қопланишини ҳисобга олган ҳолда, ўзаро ҳисоб-китоб қилади;
Кейинги таҳрирга қаранг.
тузилган шартномалар ва берилган наряд-топшириқномаларга мувофиқ жўнатилган пахта маҳсулотлари учун келган ҳисобварақларни пахта тозалаш корхоналари, юкни олувчилар ва тўловчилар бўйича ҳужжатларнинг бутлигини, тўғри ва тўлиқ тўлдирилганлигини текшириб ҳамда юк жўнатиш ҳужжатларини назоратга олиб рўйхатдан ўтказади;
пахта тозалаш корхоналаридан келган ҳисобварақлар асосида идоралар ва алоҳида ташкилотлар бўйича тезкор ахборотлар тайёрлайди;
берилган ҳисобварақлар асосида пахта тозалаш корхоналари бўйича контрактлар, буюртмачилар, жўнатилган юк ҳажми, маҳсулот турлари (ассортименти)ни кўрсатган ҳолда ҳисобот юритади;
контрактлар ва истеъмолчилар бўйича пул маблағларининг келиб тушиши, уларнинг маҳсулот етказиб берувчилар билан ўзаро ҳисоб-китоблари устидан назорат қилади ва солиштирув далолатномаларини тузади;
экспортга ва республикадаги истеъмолчиларга маҳсулот етказиб бериш якунида буюртмачилар билан контрактлар ва шартномаларни ёпиш далолатномаларини тайёрлайди ва расмийлаштиради;
Кейинги таҳрирга қаранг.
тарифлар, турдош корхоналар ва ташкилотлар хизматлари нархларининг ўзгариши, даъво талабномалари ва хўжалик низоларини кўриб чиқиш натижаларини ҳисобга олган ҳолда қайта ҳисоб-китоб қилади;
Кейинги таҳрирга қаранг.
қабул қилинган пахта хом ашёсининг кондицион вазни, унинг қиймати тўғри ҳисоблаб чиқарилганлигини, шунингдек пахта маҳсулоти истеъмолчиларга тўғри жўнатилганлигини текширади;
Кейинги таҳрирга қаранг.
пахта тозалаш корхоналари бўйича хом ашё ва пахта маҳсулотлари балансининг тайёрланишини таъминлайди;
пахта маҳсулотларини экспортга ва республикадаги истеъмолчиларга етказиб бериш юзасидан буюртмачилар билан хўжалик шартномаларини расмийлаштиради;
Кейинги таҳрирга қаранг.
истеъмолчиларга пахта маҳсулотларини давлат ресурсларидан етказиб бериш юзасидан пахта тозалаш корхоналари билан, шунингдек пахта етиштирувчи хўжаликлар ўз ресурсларидан маҳсулот сотганда — улар билан хўжалик шартномалари тузади;
пахта тозалаш корхоналари учун экспортга ва республикадаги истеъмолчиларга пахта маҳсулотларини жўнатишга доир наряд - топшириқномаларни экспорт билдиришномалари ва буюртмачиларнинг жўнатиш реквизитларига қатъий риоя этган ҳолда расмийлаштиради;
Кейинги таҳрирга қаранг.
пахта тозалаш корхоналарининг белгиланган квоталар ва жўнатиш ҳужжатлари (разнарядкалар)га мувофиқ ҳолда экспортга ва республикадаги истеъмолчиларга пахта маҳсулотларини етказиб бериш контрактлари ва шартномаларини бажаришлари устидан назорат қилади;
Кейинги таҳрирга қаранг.
пахта тозалаш корхоналари бўйича улар тақдим этадиган тезкор ва статистика маълумотлари асосида хом ашё, пахта маҳсулотлари ресурсларининг ҳаракати, унинг қолдиқларига доир қатъий ҳисобот юритади;
пахта етиштирувчи хўжаликлар ва пахта тозалаш корхоналарини молиявий таъминлаш ҳажмларига оид ҳисоб-китобларнинг Жамғармага ўз вақтида тақдим этилишини таъминлайди ва тушган маблағлардан мақсадли фойдаланилиши устидан назорат қилади;
хизмат кўрсатувчи банклар билан биргаликда Жамғарманинг пахта етиштирувчи хўжаликлар ва пахтани қайта ишлаш корхоналарига йўналтирилган маблағларидан мақсадли фойдаланилиши устидан назорат қилади;
пахта тозалаш корхоналарининг хатлов далолатномаларини пахта хом ашёсини қайта ишлаш натижалари бўйича текширади, уларни тасдиқлаш учун ҳудудий бирлашма раҳбариятига тақдим этади ҳамда хом ашёдан фойдаланиш, тайёр маҳсулот ишлаб чиқариш ва етказиб бериш балансини кейинчалик тармоқ бўйича йиғма балансга киритиш учун «Ўзпахтасаноат» уюшмасига беради;
Кейинги таҳрирга қаранг.
тақдим этилган ҳисоб-китоблар, шартномалар, хатлар ва бирламчи ҳужжатларга мувофиқ маблағларни «Пахта-банк»нинг вилоят бўлимларидаги ҳисоб-китоб ва ссуда ҳисоб рақамлари орқали маблағларни маҳсулот етказиб берувчиларга ва бошқа ташкилотларга ўтказади;
пахта тозалаш корхоналари бўйича дебиторлик ва кредиторлик қарзлари тўғрисида ҳар ойнинг 1 ва 15 санасидаги ҳолат бўйича тезкор маълумотлар беради;
Марказ мутахассисларининг «Ўзпахтасаноат» уюшмаси Назорат-тафтиш бош бошқармаси томонидан ўтказиладиган тафтиш ва текширишларда иштирок этишини таъминлайди ҳамда Марказ, ҳудудий бирлашма ва унинг таркибига кирувчи пахта тозалаш корхоналарининг фаолияти билан боғлиқ зарур ахборот, ҳисоботлар ва бошқа маълумотларни тақдим этади.
Кейинги таҳрирга қаранг.
белгиланган тартибда пахта тозалаш корхоналари, улар таркибий бўлинмаларининг пахта хом ашёси тайёрлаш, уни қайта ишлаш ва пахта етиштирувчи хўжаликлар билан ҳисоб-китоб қилиш билан боғлиқ фаолиятини мувофиқлаштириш;
пахта етиштирувчи хўжаликлар ва пахта тозалаш корхоналари билан контрактация, шунингдек пахта маҳсулотларини сотиш шартномаларини тайёрлаш ва расмийлаштириш;
пахта етиштирувчи хўжаликлардан, пахта тозалаш корхоналаридан контрактация шартномалари, пахта маҳсулотларини етказиб бериш шартномаларининг бажарилиши, Жамғарма маблағлари ва маҳсулот сотишдан тушган маблағлар ҳаракати ва улардан фойдаланиш билан боғлиқ ахборот, маълумотлар, ҳисоботларни талаб қилиш ва олиш;
зиммасига юкланган вазифалар доирасида мазкур Низом ва ҳудудий акциядорлик бирлашмаси тўғрисидаги низомдан, шунингдек амалдаги қонун ҳужжатлари талабларидан келиб чиқадиган бошқа ваколатларни амалга ошириш ҳуқуқига эга.
Кейинги таҳрирга қаранг.
7. Марказга лавозимига кўра «Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмаси бошқаруви раисининг ўринбосари ҳисобланадиган ва белгиланган тартибда унинг буйруғи билан тайинланадиган бошлиқ раҳбарлик қилади.
Кейинги таҳрирга қаранг.
8. Марказ ходимлари лавозимларга ҳудудий акциядорлик бирлашмаси бошқарувининг раиси томонидан Марказ бошлиғининг тавсияси билан мутахассислиги бўйича амалий иш тажрибасига эга бўлган малакали мутахассислар орасидан тайинланади.
Кейинги таҳрирга қаранг.
9. Марказга Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги ҳузуридаги Давлат эҳтиёжлари учун харид қилинадиган қишлоқ хўжалиги маҳсулотларининг ҳисоб-китоб жамғармасининг 1-2 тадан минтақавий инспекторлари бириктириб қўйилади. Улар жамғарманинг маблағларидан мақсадли фойдаланилиши ва пахта хом ашёси етиштиришга аванс беришнинг барча босқичларида ўз вақтида ҳисоб-китоб қилиниши, пахта хом ашёси ва пахта маҳсулотлари учун ҳисоб-китоб қилиниши устидан кундалик назорат қиладилар.
Кейинги таҳрирга қаранг.
10. Марказ контрактация шартномаларининг бажарилиши, пахта етиштирувчи хўжаликлар ва пахта тозалаш корхоналари билан қилинадиган ҳисоб-китобнинг тўғрилиги, Жамғарма маблағларидан мақсадли фойдаланилиши, шунингдек мазкур Низомдан ва ҳудудий акциядорлик бирлашмаси тўғрисидаги низомдан келиб чиқадиган бошқа вазифаларнинг бажарилиши учун Ўзбекистон Республикасининг амалдаги қонун ҳужжатлари доирасида жавоб беради.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Пахта хом ашёси етиштирувчиларига Давлат эҳтиёжлари учун харид қилинадиган қишлоқ хўжалиги маҳсулотларининг ҳисоб-китоб жамғармаси орқали аванс бериш схемасига
ИЛОВА
ИЛОВА
1. «Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмалари (Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги ҳузуридаги Давлат эҳтиёжлари учун харид қилинадиган қишлоқ хўжалиги маҳсулотларининг ҳисоб-китоб жамғармасининг тижорат агентлари) пахта тозалаш заводлари орқали хизмат кўрсатувчи банклар иштирокида пахта етиштирувчи қишлоқ хўжалиги корхоналари ва фермер хўжаликлари билан (кейинги ўринларда «қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқарувчилари» деб аталади), уларни «Ўзагросуғурта» давлат-акциядорлик суғурта компаниясида белгиланган тартибда суғурталаган ҳолда контрактация шартномалари тузадилар.
2. «Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмалари «Пахта-банк» билан биргаликда тузилган контрактация шартномалари ҳажмларига мувофиқ ҳисоб-китоб асосида босқичма-босқич аванс бериш учун маблағларга бўлган эҳтиёжни аниқлайдилар уни Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги ҳузуридаги Давлат эҳтиёжлари учун харид қилинадиган қишлоқ хўжалиги маҳсулотларининг ҳисоб-китоб жамғармаси (кейинги ўринларда «Жамғарма» деб аталади)га юборадилар.
Қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқарувчи корхоналари билан тузилган контрактация шартномаларига мувофиқ «Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмалари ва «Пахта-банк» Жамғарма билан давлат эҳтиёжлари учун пахта харид қилишни маблағ билан таъминлаш юзасидан Бош битим тузадилар.
3. Қишлоқ хўжалиги йили бошида Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги Қишлоқ ва сув хўжалиги вазирлиги ва Марказий банк, «Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмалари ҳамда «Пахта-банк» билан биргаликда, қишлоқ хўжалиги ишларининг технологик жараёнлари ва хариталаридан, қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари учун белгиланган харид нархларидан келиб чиқиб, пахта етиштиришни маблағ билан таъминлаш учун уни етиштиришга аванс бериш жадвали ва миқдорларини белгилаган ҳолда маблағларга бўлган эҳтиёжлар ҳисоб-китобини тузади.
Жамғарма қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқарувчиларига аванс бериш учун тузилган Бош битимга мувофиқ ва пахта етиштириш учун маблағларга бўлган эҳтиёжнинг ҳар йилги прогноз ҳисоб-китобидан келиб чиқиб «Пахта-банк»га алоҳида траншлар билан мақсадли маблағлар ажратади.
Бунда қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқарувчиларига етказиб берилган уруғлик чигит ва кўрсатилган бошқа хизматлар қиймати аванс суммасига қўшилади. «Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмалари томонидан қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқарувчиларига улар томонидан ишлаб чиқарилган маҳсулот билан аванс беришга фақат Жамғарма розилиги билан рухсат этилади.
4. Қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқарувчилари контрактация шартномалари асосида «Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмалари фойдасига аванс тўлови қайтарилиши тўғрисида кафолатномалар бериш учун хизмат кўрсатувчи банкка буюртманома берадилар.
Кафолат операцияларини расмийлаштирувчи банк ходими кафолатнома беришга буюртманомаларнинг мавжудлигини, уларнинг тўғри расмийлаштирилганлиги (кафолатнома лойиҳасининг намунавий шаклга ва контрактация шартномаси шартларига мувофиқлиги)ни текширади. Белгиланган тартибда расмийлаштирилган кафолатнома «Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмасига хизмат кўрсатувчи банкка жўнатилади, банк «Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмасини бундан хабардор қилади ва айни бир вақтда у қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқарувчилари банкида «Банк томонидан чиқарилган кафолатномалар» балансдан ташқари 90993-сон ҳисоб рақамида ҳисобга олинади.
Аванс тўловини қайтариш кафолатномаси суммасини камайтириш контрактнинг бажарилишига қараб, агар у акредитив бўйича маҳсулот учун якуний ҳисоб-китоб қилишда авансни қайтариш суммаси кўрсатилган «Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмаси банкидан олинган хабарнома асосида кафолатнома шартларига мувофиқ келса, амалга оширилади.
«Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмаси банки олинган кафолатноманинг ҳақиқийлигини ва тўғри расмийлаштирилганлигини текширади, уни махсус журналда рўйхатдан ўтказади, унда қуйидаги реквизитлар бўлиши керак: кафолатнома рақами; буюртманомаси бўйича кафолатнома берилган мижознинг ёки ваколатли банкнинг номи; фойдасига кафолатнома берилган тижорат ташкилотининг номи; кафолатнома санаси; кафолатнома суммаси; кафолатноманинг амал қилиш муддати ва шу кабилар.
Барча хабар қилинган кафолатномалар «Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмаси банкидаги 94500-сон «Гаровни таъминлаш сифатидаги қимматбаҳо қоғозлар» балансдан ташқари ҳисоб рақамида ҳисобга олинади.
5. Жамғарманинг тўлов топшириқномасига кўра Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Тошкент шаҳар бошқармасининг ҳисоб-китоб кассалари маркази мақсадли маблағларни қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари етказиб беришга аванс бериш учун кейинчалик «Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмасининг махсус мақсадли ҳисоб рақамига йўналтириш мақсадида «Пахта-банк»нинг 29801-сон «Мижозлар билан ҳисоб-китоб қилиш» ҳисоб рақамига ўтказади.
«Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмаларининг тўлов топшириқномаларига мувофиқ «Пахта-банк» банк кафолатномаси доирасида «Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмалари фойдасига пахта хом ашёси тайёрлаш тўғрисидаги статистика маълумотларига мувофиқ теримчилар, ёрдамчи ходимлар ва комбайнчилар билан ҳисоб-китоб қилишни ҳисобга олган ҳолда контрактация шартномалари бўйича харид қилинадиган пахта хом ашёси қийматининг 50 фоизигача миқдорда аванс тўловларини амалга оширади.
Қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқарувчилари билан контрактация шартномалари тузган «Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмалари аванс маблағларидан бошқа мақсадларда фойдаланилган ва улар маҳсулот етказиб бериш билан қопланмаган ҳолларда аванс маблағларини қайтариш тўғрисида қўйилган муқобил банк кафолатномаларидан келиб чиқиб, қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқарувчиларига аванс беришга мақсадли маблағлар ўтказадилар. Маблағлар ҳар бир хўжалик учун махсус очиладиган 23210-сон ҳисоб рақамига ўтказилади.
«Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмалари тушган мақсадли маблағларни Жамғарма билан келишилган шартларда фақат қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқарувчиларига келгуси ҳосил учун аванс беришга йўналтирадилар. Ажратилган маблағларнинг фойдаланилмаган қисми Жамғармага қайтарилади.
6. Қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари учун аванс бериш мақсадида қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқарувчиларига махсус мақсадли ҳисоб рақамлари орқали тушган маблағлардан Марказий банк билан келишган ҳолда Молия вазирлиги томонидан белгиланадиган тартибга мувофиқ қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқарувчиларининг меҳнатга ҳақ тўлаш ва у билан боғлиқ тўловлар, кечиктириб бўлмайдиган тўловлар, қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқарувчиларининг мавжуд қарзларидан келиб чиқиб, кечиктириб бўлмайдиган эҳтиёжлар учун, ёнилғи-мойлаш материаллари, минерал ўғитлар ва заҳарли химикатлар, қишлоқ хўжалиги техникаси ва уларга эҳтиёт қисмлар, электр энергияси, газ, «Ўзагросуғурта» давлат-акциядорлик суғурта компанияси бадалларига тўлаш учун, шунингдек харажатларнинг белгиланган лимитлари ва нормативларидан келиб чиқиб бошқа етказиб берувчилардан кредиторлик қарзларни узиш учун фойдаланилади. Аванснинг фойдаланилмаган қисми хўжаликлар тасарруфида махсус мақсадли ҳисоб рақамларида қолади ва кейинчалик улардан юқорида баён қилинган мақсадлар учун фойдаланилади.
Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги ҳузуридаги Давлат эҳтиёжлари учун харид қилинадиган қишлоқ хўжалиги маҳсулотларининг ҳисоб-китоб жамғармаси «Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмаларининг Пахта хом ашёси ва пахта маҳсулотлари контрактацияси ҳисоб-китоби марказларидаги ўз минтақавий инспекторлари орқали «Пахта-банк» билан биргаликда Жамғарманинг аванс маблағларидан мақсадли фойдаланилиши ва пахта хом ашёси етиштиришга аванс беришнинг барча босқичларида ўз вақтида ҳисоб-китоб қилиниши устидан кундалик назоратни амалга оширади.
«Пахта-банк» пахта тозалаш корхоналари ва «Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмаларининг депозит ва махсус ҳисоб рақамлари очилиши ҳамда операциялар тўғри ўтказилиши, Давлат эҳтиёжлари учун харид қилинадиган қишлоқ хўжалиги маҳсулотларининг ҳисоб-китоб жамғармаси маблағларидан мақсадли фойдаланилиши учун жавоб беради.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Пахта хом ашёси етиштирувчилари билан Молия вазирлиги ҳузуридаги Давлат эҳтиёжлари учун харид қилинадиган қишлоқ хўжалиги маҳсулотларининг ҳисоб-китоб жамғармаси орқали ҳисоб-китоб қилиш схемасига
ИЛОВА
ИЛОВА
1. «Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмаси аккредитив очиш учун белгиланган шаклда 2 нусхада ариза тўлдиради ва «Пахта-банк»га тақдим этади.
«Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмаси топшириғига кўра «Пахта-банк» томонидан «Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмаси учун очилган махсус мақсадли ҳисоб рақамидан пахта тозалаш корхоналари фойдасига аккредитив қўйилади.
Аккредитив суммаси тўланган аванс суммасини чегириб ташлаган ҳолда тайёрланадиган пахта хом ашёси қийматининг 80 фоизини ташкил этади. Қолган 20 фоизи пахтани қайта ишлаш ва толани сотиш натижаларини ҳисобга олган ҳолда якуний ҳисоб-китоб қилишда тўланади.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Кейинги таҳрирга қаранг.
2. «Пахта-банк» «Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмасидан олинган буюртманома асосида қишлоқ хўжалиги корхоналари ва фермер хўжаликлари (кейинги ўринларда «қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқарувчилари» деб аталади)дан амалда харид қилинган қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари учун ҳисоб-китоб қилиш мақсадида маблағ олиш учун Молия вазирлиги ҳузуридаги Давлат эҳтиёжлари учун харид қилинадиган қишлоқ хўжалиги маҳсулотларининг ҳисоб-китоб жамғармаси (кейинги ўринларда «Жамғарма» деб аталади)га мурожаат қилади, бунда аванс тўловлари, шу жумладан уруғлик, идишлар, ўраш материаллари ва бошқа хизматлар тарзидаги натура аванслари чегириб ташланади.
Кейинги таҳрирга қаранг.
3. Жамғарма, кутилаётган қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари ҳосили ҳажмидан келиб чиқиб, «Пахта-банк» ҳамда «Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмаси билан тузилган Бош битим асосида қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқарувчиларидан амалда харид қилинган пахта хом ашёси учун ҳисоб-китоб қилиш мақсадида (аванс тўловлари, шу жумладан уруғлик, идишлар, ўраш материаллари ва бошқа хизматлар тарзидаги натура авансларини чегирган ҳолда) мақсадли маблағлар ажратади.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Жамғарманинг тўлов топшириқномасига кўра Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Тошкент шаҳар бошқармасининг ҳисоб-китоб кассалари маркази мақсадли маблағларни, кейинчалик «Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмасининг махсус мақсадли ҳисоб рақамига йўналтириш мақсадида «Пахта-банк»ка 29801-сон «Мижозлар билан ҳисоб-китоб қилиш» ҳисоб рақамига ўтказади. «Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмаси кўрсатиб ўтилган маблағларни пахта тозалаш корхоналарининг махсус ҳисоб рақамларига аккредитивлар очиш учун йўналтиради.
4. «Пахта-банк» аризанинг тўғри расмийлаштирилганлигини текширади ва «Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмасининг фойдасига аккредитив очилганлиги тўғрисида ижро этувчи банк («Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмаси банки)ни электрон тизими орқали хабардор қилади. Айни бир вақтда аккредитив суммаси кўзда тутилмаган вазиятлар учун мўлжалланган балансдан ташқари 90909-сон «Чиқарилган аккредитивлар» ҳисоб рақамига кирим қилинади.
«Пахта-банк» филиали аккредитив суммасини қоплаш маблағларини электрон тўловлар тизими бўйича ижро этувчи банкка ўтказади, кейинчалик мазкур маблағлар «Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмасининг 22602-сон «Мижозларнинг аккредитивлар бўйича депозитлари» аккредитив ҳисоб рақамига ёзиб қўйилади.
Ижро этувчи банкда аккредитивга оид электрон ариза икки нусхада очиб чиқарилади, унинг бир нусхаси банкнинг кундалик ҳужжатларига тикиб қўйилади, иккинчи нусхаси «Тўлов муддатини кутаётган ҳисоб-китоб ҳужжатлари» 1-сон картотекага қўйилади. Сўнгра ижро этувчи банк «Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмасини унинг фойдасига аккредитив очилганлиги тўғрисида хабардор қилади.
«Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмаси аккредитив шартларини шартнома шартлари билан солиштиради ва унинг фойдасига аккредитив очилганлиги тўғрисида банк билдиришномасини олган вақтдан бошлаб 3 банк куни мобайнида аккредитив шартларини қабул қилишга розилиги ёки рози бўлмаганлигини ёзма шаклда маълум қилади. Аккредитивни қабул қилиш рад этилган тақдирда «Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмаси шартномага мувофиқ аккредитив шартларига ўзгартиришлар киритишни ёки мазкур аккредитивни бекор қилишни талаб қилади. Ҳеч қандай жавоб бўлмаган тақдирда аккредитив қабул қилинган ҳисобланади.
Кейинги таҳрирга қаранг.
5. «Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмаси қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқарувчилари билан тузилган контрактация шартномаларига асосан ўзининг «трансфер», яъни чақириб олинмайдиган очиқ ҳужжатлаштирилган аккредитивни қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқарувчиларига маблағлар таъминотисиз ўтказиб қайта авизо қилиш ҳуқуқидан фойдаланади. Ушбу мақсадда «Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмаси аккредитив шартларини бутун сумма ёки унинг бир қисми бўйича қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқарувчиси фойдасига қайта авизо қилиш учун ижро этувчи банкка ёзма кўрсатма беради.
«Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмасининг топшириқ хатида аккредитивни (тўлиқ ёки қисман) банкнинг муайян муассасасига ёки тўғридан-тўғри пахта тозалаш корхонасининг махсус ҳисоб рақамига ўтказиб бериш тўғрисидаги илтимоснома ва корхонани ҳужжатлар қабул қилинганлиги ва жўнатилганлиги, шунингдек банк муассасасини аккредитив шартлари ўзгартирилганлиги тўғрисида хабардор қилиш тартиби ҳақида кўрсатма бўлиши керак.
«Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмасининг аккредитив шартларини пахта тозалаш корхонасининг махсус ҳисоб рақами орқали қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқарувчиси фойдасига бериш тўғрисидаги топшириғига кўра ижро этувчи банк аккредитивни ўтказиш тўғрисида билдиришномани расмийлаштиради.
Аккредитивларни қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқарувчисининг банк муассасасига (авизо қилувчи банкка) бажариш учун беришда «Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмаси уларни ўз ҳисобида қолдиради. Тегишли равишда, «Пахта-банк» аккредитивнинг бажариш учун берилганлиги тўғрисида хабардор қилинади. Ҳар бир ўтказилган аккредитив бўйича батафсил ҳисоб юритилади.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Авизо қилувчи банк қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқарувчиси фойдасига аккредитив очилганлиги тўғрисида билдиришнома олгач, уни балансдан ташқари 90961-сон («Хабар қилинган аккредитивлар») ҳисоб рақамида ҳисобга олади.
Қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқарувчиси, аккредитивни олгач, аккредитив шартларини текширади; аккредитив шартлари контрактация шартларига мувофиқ бўлган тақдирда ўз розилиги тўғрисида авизо қилувчи банкка ўз фойдасига аккредитив очилганлиги тўғрисида банк билдиришномаси олинган вақтдан бошлаб 3 банк куни мобайнида хабар беради.
Аккредитивга барча ўзгартиришлар фақат «Пахта-банк» томонидан аккредитивнинг асл нусхаси пахта тозалаш заводига авизо қилинган усулда «Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмасидан ёзма шаклда олинган йўриқнома асосида киритилади. Ўзгартириш «Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмасининг ёзма шаклдаги розилиги мавжуд бўлган тақдирда қабул қилинган ҳисобланади.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Зарурат бўлганда ўзгартиришлар қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқарувчисига авизо қилинган аккредитивга ҳам киритилиши мумкин. Ҳар қандай ўзгартириш унинг акцептига қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқарувчисининг розилиги мавжуд бўлганда қабул қилинган ҳисобланади.
Кейинги таҳрирга қаранг.
6. Маблағларни қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқарувчиларининг махсус ҳисоб рақамларига ўтказиш улар томонидан ижро этувчи банкка аккредитив шартларининг бажарилганлигини тасдиқловчи қуйидаги ҳужжатлар тақдим этилгандан кейин амалга оширилади:
Пахта ва пахта маҳсулоти контрактацияси ва ҳисоб-китоби марказининг бошлиғи, «Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмаси, пахта тозалаш заводи ва қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқарувчисининг раҳбарлари ва бош бухгалтерлари томонидан имзоланган, ҳар 5 кун бўйича контрактнинг бажарилишига оид солиштириш далолатномаси;
Кейинги таҳрирга қаранг.
Ижро этувчи ҳужжатлар банкка қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқарувчиси ёки унга хизмат кўрсатувчи банкнинг пулларни олувчининг реквизитлари кўрсатилган хати билан юборилади.
7. Ижро этувчи банк тўлаш учун тақдим этилган ҳужжатларнинг Текшириш варақаси бўйича аккредитив шартларига мувофиқлигини пухта текширади ва маҳсулотлар белгиланган тартибда етказиб берилганлигини тасдиқловчи ҳужжатлар тақдим этилгандан кейин 7 банк куни мобайнида ушбу ҳужжатларда кўрсатилган суммани амалдаги аккредитивнинг депозит ҳисоб рақамидан ҳисобдан чиқаради, сўнгра маблағларни пахта хом ашёси учун, илгари олинган, шу жумладан уруғлик чигит ва материаллар тарзида олинган авансни ушлаб қолган ҳолда, амалда етказиб берилган пахта хом ашёси қийматининг 80 фоизи миқдорида ҳамда олинган ва сотилган толани ҳисобга олган ҳолда якуний ҳисоб-китоб учун 20 фоизи миқдорида қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқарувчисининг ҳисоб рақамига ўтказади.
Кейинги таҳрирга қаранг.
8. Махсус мақсадли ҳисоб рақамлари орқали қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқарувчиларига келиб тушган маблағлардан Марказий банк билан келишилган ҳолда Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги томонидан белгиланадиган тартибга мувофиқ меҳнатга ҳақ тўлаш ҳамда унинг билан боғлиқ тўловлар, кечиктириб бўлмайдиган тўловлар, қишлоқ хўжалигига хизмат кўрсатувчи ва унга моддий-техника ресурслари етказиб берувчи корхоналар ва ташкилотлар билан ҳисоб-китоб қилиш учун фойдаланилади.
9. Маблағлар тўлангандан кейин ижро этувчи банк илова хати тайёрлайди ва пахта тозалаш корхонаси, қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқарувчиси ва ижро этувчи банк томонидан имзоланган уч томонлама тузилган солиштириш далолатномасини амалга оширилган тўлов тасдиқномаси билан «Пахта-банк»ка жўнатади.
«Пахта-банк» филиали ҳужжатларни олгач суммани ҳисобдан чиқаради ва ҳужжатларни тўлов суммаси ва санасини кўрсатган ҳолда «Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмасига беради.
а) аккредитив муддати тугаганда. Ижро этувчи банк «Пахта-банк»ни аккредитив ёпилиши тўғрисида хабардор қилади;
б) агар аккредитив шартларида назарда тутилган бўлса, қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқарувчисининг бундан буён аккредитивдан унинг белгиланган муддати тугамасдан фойдаланишдан воз кечиши тўғрисидаги аризасига кўра. Бунда «Пахта-банк»ка ижро этувчи банк томонидан билдиришнома юборилади. Фойдаланилмаган сумма «Пахта-банк»нинг маблағлар депонент қилинган ҳисоб рақамига ёки кредитни қоплаш ҳисобига ўтказилади;
в) «Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмаси ва қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқарувчисининг, агар бу аккредитив шартларида назарда тутилган бўлса, аккредитивни тўлиқ ёки қисман чақириб олиш тўғрисидаги икки томонлама розилигига кўра аккредитив ижро этувчи банкдан хабар олинган куни ёпилади ёки «Мижозларнинг аккредитивлар бўйича депозитлари» 22602-сон баланс ҳисоб рақамидаги қолдиқ суммадан ошмайдиган миқдорда камайтирилади. Аккредитив ёпилганлиги тўғрисида «Пахта-банк»га билдиришнома юборилади.
Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги ҳузуридаги Давлат эҳтиёжлари учун харид қилинадиган қишлоқ хўжалиги маҳсулотларининг ҳисоб-китоб жамғармаси ҳисоб-китобларнинг барча босқичларида «Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмаларининг Пахта хом ашёси ва пахта маҳсулотлари контрактацияси ва ҳисоб-китоби марказларидаги ўз минтақавий инспекторлари орқали «Пахта-банк» билан биргаликда Жамғарма маблағларининг ҳаракати ҳамда пахта хом ашёси ва пахта маҳсулотлари учун ҳисоб-китобларнинг амалга ошириши устидан кундалик назоратни олиб боради.
«Пахта-банк» пахта тозалаш корхоналари ва «Пахтасаноат» ҳудудий акциядорлик бирлашмаларининг депозит ва махсус ҳисоб рақамларининг очилиши ҳамда операциялар тўғри ўтказилиши, Давлат эҳтиёжлари учун харид қилинадиган қишлоқ хўжалиги маҳсулотларининг ҳисоб-китоб жамғармаси маблағларидан мақсадли фойдаланилиши учун жавоб беради.
Кейинги таҳрирга қаранг.