Кейинги таҳрирга қаранг.
Хўжалик судлари томонидан ишларни кўришда Ўзбекистон Республикаси Хўжалик процессуал кодексининг (бундан буён матнда ХПК деб юритилади) процессуал муддатлар тўғрисидаги нормаларини тўғри ва бир хилда қўлланилишини таъминлаш мақсадида «Судлар тўғрисида»ги Ўзбекистон Республикаси Қонунининг 47-моддасига мувофиқ Олий хўжалик суди Пленуми қарор қилади:
Кейинги таҳрирга қаранг.
1. Хўжалик судларининг (бундан буён матнда судлар деб юритилади) эътибори ишларни кўришда процессуал муддатларга қатъий риоя этиш иқтисодиёт соҳасида корхона, муассаса, ташкилотлар ва фуқароларнинг бузилган ёки низолашилаётган ҳуқуқлари ёхуд қонун билан қўриқланадиган манфаатларини ҳимоя қилишнинг, қонунчиликни мустаҳкамлаш ва ҳуқуқбузарликларнинг олдини олишда кўмаклашишнинг муҳим омиллардан бири ҳисобланишига қаратилсин.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Судлар ишда иштирок этувчи шахсларнинг ҳуқуқлари ва қонуний манфаатларини ҳимоя қилиш билан бирга уларнинг ўз процессуал ҳуқуқларидан инсофли равишда фойдаланмасдан ва процессуал мажбуриятларини бажармасдан, суд муҳокамасининг асоссиз равишда узайтирилишига қаратилган ҳаракатлар (ҳаракатсизлик)нинг олдини олиш чораларини кўриши лозим.
2. Барча процессуал ҳаракатлар ишни кўраётган суд, ишда иштирок этувчи шахслар ва хўжалик судлов ишларини юритишнинг бошқа иштирокчилари томонидан ХПК ва бошқа қонунлар ёки суд томонидан белгиланган муддатлар ичида бажарилиши лозим.
ХПКда ёки бошқа қонунларда процессуал муддатлар белгиланмаган ҳолларда улар суд томонидан белгиланиши ва узайтирилиши мумкин.
Кейинги таҳрирга қаранг.
3. ХПК 96-моддасининг учинчи қисмига мувофиқ йиллар, ойлар ёки кунлар билан ҳисобланадиган процессуал муддатнинг ўтиши календарь сананинг эртасидан ёки унинг бошланиши белгилаб қўйилган воқеа содир бўлган кундан бошланади.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Судлар инобатга олишлари керакки, йиллар, ойлар ва кунлар билан ҳисобланадиган процессуал муддатларга иш куни бўлмаган кунлар ҳам киради, ХПК 15518-моддасининг олтинчи қисмида назарда тутилган ҳоллар бундан мустасно.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Иш куни бўлмаган кунлар деганда, Ўзбекистон Республикасининг қонун ҳужжатларида белгиланган дам олиш кунлари (шанба ва якшанба) ва байрам (ишланмайдиган) кунлари тушунилади.
Кейинги таҳрирга қаранг.
4. Судлар инобатга олишлари керакки, процессуал муддатларнинг тугаши билан ишда иштирок этувчи шахслар процессуал ҳаракатларни амалга ошириш ҳуқуқини йўқотади. Процессуал муддатлар ўтказилиб берилган аризалар, шикоятлар ва бошқа ҳужжатлар, агар ўтказиб юборилган муддатни тиклаш тўғрисидаги илтимоснома бўлмаса, суд томонидан кўриб чиқилмайди ва уларни берган шахсларга қайтарилади. Ушбу қоида ХПК ва бошқа қонун ҳужжатлари талаблари ёки суд топшириғига мувофиқ ишда иштирок этувчи шахслар бажариши лозим бўлган процессуал ҳаракатларга нисбатан татбиқ этилмайди. Бундай ҳолатда процессуал муддатларнинг ўтказиб юборилганлиги ушбу шахсларни уларга юклатилган мажбуриятларни бажаришдан озод этмайди.
Кейинги таҳрирга қаранг.
5. Процессуал муддатнинг тугаш куни ХПКнинг 97-моддасига мувофиқ аниқланади. Процессуал муддатнинг тугаш куни деганда, ушбу муддатнинг охирги куни, агар охирги куни иш куни бўлмаган кунга тўғри келган бўлса, ундан кейин келадиган биринчи иш куни тушунилади.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Агар ойлар билан ҳисобланадиган процессуал муддатнинг тугаши тегишли куни бўлмаган ойга тўғри келса, муддат шу ойнинг охирги кунида (масалан, 28 ёки 29 февралда) тугайди.
6. Процессуал ҳаракатларни амалга ошириш учун муддат белгиланганда, улар ушбу муддат охирги кунининг соат йигирма тўртига қадар бажарилиши лозим. Ушбу қоида электрон шаклда берилган ҳужжатларга нисбатан ҳам татбиқ этилади. Бунда, агар ариза, шикоят ва бошқа ҳужжатлар муддат охирги кунининг соат йигирма тўртига қадар алоқа ташкилотига ёки ваколатли шахсга берилган бўлса, агар процессуал ҳаракатлар хўжалик судида ёки бошқа ташкилотда бажарилиши керак бўлиб, улар суд ёки бошқа ташкилотнинг иш куни давомида бажарилган бўлса, муддат ўтказиб юборилган ҳисобланмайди.
Кейинги таҳрирга қаранг.
7. Судлар инобатга олишлари лозимки, иш юритиш тўхтатиб турилган кундан бошлаб иш бўйича барча процессуал муддатларнинг ўтиши ҳам тўхтайди ва иш юритиш тикланган кундан бошлаб уларнинг ўтиши давом этади.
Процессуал муддатларни қайта тиклаш куни бўлиб, иш юритишни тўхтатиб туришга асос бўлган ҳолатлар бартараф қилиниб, суднинг иш юритишни тиклаш тўғрисида ажрим чиқарган куни ҳисобланади. Процессуал муддат қайта тиклангандан кейин процессуал ҳаракат иш бўйича иш юритиш тўхтатиб туриш пайтига қадар қолган процессуал муддат давомида амалга оширилиши лозим.
8. ХПК 99-моддасининг биринчи қисмига кўра суд ишда иштирок этувчи шахснинг аризаси бўйича ушбу Кодексда ёки бошқа қонунларда белгиланган процессуал муддатнинг ўтказиб юборилиши сабабларини узрли деб топса, ўтказиб юборилган муддатни тиклайди.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Судлар инобатга олишлари керакки, процессуал муддатни ўтказиб юбориш сабаблари суд томонидан ҳар бир ҳолатлардан келиб чиқиб, ўз ички ишончи бўйича баҳоланиши керак.
8.1. Судлар ҳисобга олишлари лозимки, ўтказиб юборилган процессуал муддат қуйидаги шартлар бир вақтнинг ўзида мавжуд бўлгандагина тикланиши мумкин:
1) агар ишда иштирок этувчи шахс томонидан процессуал муддатни тиклаш тўғрисида илтимоснома берилган бўлса;
3) агар ишда иштирок этувчи шахс томонидан илтимоснома билан бир вақтда зарур бўлган процессуал ҳаракатлар (ариза, шикоят, протест берилса, далиллар тақдим этилса ва бошқалар) амалга оширилса.
Кейинги таҳрирга қаранг.
8.2. Ариза, шикоят (протест)ни беришнинг ўтказиб юборилган процессуал муддатини тиклаш тўғрисидаги илтимоснома ишда иштирок этувчи шахсларни хабардор этмасдан, судьянинг якка ўзи томонидан ариза, шикоят (протест)ни иш юритишга қабул қилиш тўғрисидаги масала билан бир вақтда кўриб чиқилади. Илтимоснома қаноатлантирилиб, муддат тикланган тақдирда, бу ҳақида ариза, шикоят (протест)ни иш юритишга қабул қилиш тўғрисидаги суднинг ажримида кўрсатилади. Муддатни тиклаш рад этилганда, бу ҳақида ариза, шикоят (протест)ни қайтариш тўғрисидаги суднинг ажримида кўрсатилади.
Кейинги таҳрирга қаранг.
9. Судлар назарда тутишлари лозимки, ариза, шикоят (протест)ни бериш муддатига риоя этилганлиги ҳақидаги масалани ҳал этишда, агар ариза, шикоят (протест) алоқа ташкилотига топширилган бўлса, ариза, шикоят (протест)ни бериш санаси конвертдаги штемпель ёки хат-хабарларни қабул қилинганлигини тасдиқловчи бошқа ҳужжат бўйича аниқланади. Ахборот тизими орқали электрон шаклдаги ариза, шикоят (протест)ни бериш санаси ва вақти бўлиб, ҳужжатнинг ахборот тизимига келиб тушганлиги ҳақидаги ҳужжат етказиб берилганлиги тўғрисидаги хабарномада қайд этилган сана ва вақт ҳисобланади.
10. ХПК 99-моддасининг тўртинчи қисмига кўра суд томонидан белгиланган процессуал муддатларни унинг ўзи узайтириши мумкин. Бунда назарда тутиш керакки, судлар ХПК ёки бошқа қонунларда белгиланган процессуал муддатларни узайтириш ҳуқуқига эга эмаслар. Қонун ҳужжатларида процессуал муддатларни узайтириш назарда тутилган ҳоллар (масалан, ХПК 125-моддасининг иккинчи қисми) ушбу қоидадан истисно бўлиши мумкин.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Суд томонидан белгиланган процессуал муддатни узайтириш тўғрисидаги масала ишни кўраётган судья, шунингдек ишда иштирок этувчи шахснинг ташаббуси билан кўриб чиқилиши мумкин.
Ишда иштирок этувчи шахс томонидан процессуал муддатни узайтириш масаласи бўйича ташаббус билдирилган ҳолатда муддатни узайтириш учун унинг суд томонидан дастлаб белгиланган муддат давомида процессуал ҳаракатларни амалга ошириш имконияти мавжуд эмаслигининг узрли сабаблари кўрсатилган аризаси асос бўлади.
Олдинги таҳрирга қаранг.
11. Суд буйруғини бериш тўғрисидаги ариза (ХПК 108-моддасининг биринчи ва иккинчи қисмлари), даъво аризаси (ариза) (ХПК 125-моддасининг биринчи — учинчи қисмлари, 15517-моддасининг биринчи қисми), апелляция шикояти (протести) (ХПК 167-моддасининг биринчи ва иккинчи қисмлари), кассация шикояти (протести) (ХПК 185-моддасининг биринчи ва иккинчи қисмлари), назорат тартибида протест келтириш тўғрисидаги ариза (ХПК 1921-моддасининг бешинчи қисми), қонуний кучга кирган суд ҳужжатини янги очилган ҳолатлар бўйича қайта кўриш тўғрисидаги ариза (ХПКнинг 207-моддаси), суд ҳужжатининг ижросини кечиктириш ёки уни бўлиб-бўлиб ижро этиш, ижро этиш усулини ва тартибини ўзгартириш тўғрисидаги ариза (ХПК 217-моддасининг тўртинчи қисми) ХПКда белгиланган муддатларда кўриб чиқилиши лозим.
(11-банднинг биринчи хатбошиси Ўзбекистон Республикаси Олий хўжалик суди Пленумининг 2015 йил 30 сентябрдаги 286-сонли қарори таҳририда)
Кейинги таҳрирга қаранг.
Банкротлик тўғрисидаги ишлар судлар томонидан «Банкротлик тўғрисида»ги Ўзбекистон Республикаси Қонунида белгиланган муддатларда кўриб чиқилади.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Олдинги таҳрирга қаранг.
12. Судья ишни судда кўришга тайёрлаш пайтида даъво аризаси (ариза) хўжалик судига келиб тушган кундан бошлаб беш кундан кечиктирмасдан ХПКнинг 122-моддасида назарда тутилган тегишли процессуал ҳаракатларни амалга ошириши лозим.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Бундай процессуал ҳаракатлар белгиланган беш кунлик муддатнинг охирги иш куни тугагунига қадар бажарилиши керак.
Судлар инобатга олишлари керакки, иш бўйича қабул қилинган суд ҳужжати бекор қилинган ва иш янгидан кўришга юборилганидан кейин уни иш юритишга қабул қилиш муддати ХПК 122-моддасининг биринчи қисмига мос ҳолда иш янгидан кўришга юборилган судга келиб тушган кундан бошлаб беш кундан ошмаслиги лозим.
(12-банд Ўзбекистон Республикаси Олий хўжалик суди Пленумининг 2015 йил 30 сентябрдаги 286-сонли қарори таҳририда)
Кейинги таҳрирга қаранг.
Олдинги таҳрирга қаранг.
13. Ишни судда кўришга тайёрлаш тўғрисидаги ажрим чиқарилган кундан бошлаб иш бир ойдан ортиқ бўлмаган муддатда кўрилиши ва ҳал қилув қарори қабул қилиниши керак, ҳуқуқий таъсир чорасини қўллаш тўғрисидаги иш ҳамда давлат органининг, фуқаролар ўзини ўзи бошқариш органининг қонун ҳужжатларига мувофиқ бўлмаган, ташкилотлар ва фуқароларнинг ҳуқуқлари ва қонун билан қўриқланадиган манфаатларини бузадиган ҳужжатини (бутунлай ёки қисман) ҳақиқий эмас деб топиш, мансабдор шахснинг шундай ҳаракатларини (ҳаракатсизлигини) қонунга хилоф деб топиш тўғрисидаги иш эса ишни судда кўришга тайёрлаш тўғрисидаги ажрим чиқарилган кундан бошлаб ўн беш кундан ортиқ бўлмаган муддатда кўриб чиқилиши керак, ариза хўжалик судига келиб тушганидан кейин камида бир ойдан сўнг кўриладиган молиявий жазо чораларини қўллаш тўғрисидаги ишлар бундан мустасно. Бунда ишни биринчи инстанция судида кўриш муддати ишни судда кўришга тайёрлаш тўғрисидаги ажрим чиқарилган кундан бошлаб кейинги ойнинг тегишли кунигача ҳисобланади.
(13-банднинг биринчи хатбошиси Ўзбекистон Республикаси Олий хўжалик суди Пленумининг 2015 йил 30 сентябрдаги 286-сонли қарори таҳририда)
Судлар инобатга олишлари керакки, иш ХПКнинг 125 ва 15517-моддаларида белгиланган муддатларда кўрилиши ҳамда иш бўйича қабул қилинган суд ҳужжати қабул қилинган кундан эътиборан беш кунлик муддатда тайёрланиши ва ишда иштирок этувчи шахсларга юборилиши лозим.
Янгидан кўришга юборилган иш тегишинча ХПКнинг 125, 15517, 167 ҳамда 185-моддаларида белгиланган муддатларда кўриб чиқилади.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Олдинги таҳрирга қаранг.
14. ХПК 125-моддасининг учинчи қисмига мувофиқ алоҳида ҳолларда ишни кўриш муддати хўжалик судининг раиси томонидан бир ойдан ошмаган муддатга узайтирилиши мумкин.
(14-банднинг биринчи хатбошиси Ўзбекистон Республикаси Олий хўжалик суди Пленумининг 2015 йил 30 сентябрдаги 286-сонли қарори таҳририда)
Олдинги таҳрирга қаранг.
Судлар шуни инобатга олишлари лозимки, ишни кўриш муддатини узайтириш ҳақидаги билдирги судья томонидан суд раисига ХПК 125-моддасининг биринчи ва иккинчи қисмларида назарда тутилган муддатлар тугагунига қадар берилиши керак.
(14-банднинг иккинчи хатбошиси Ўзбекистон Республикаси Олий хўжалик суди Пленумининг 2015 йил 30 сентябрдаги 286-сонли қарори таҳририда)
ХПКда ишни кўриш муддатини узайтириш учун асослар бўлганда, уни бир неча маротаба узайтиришни тақиқловчи нормалар мавжуд эмас. Бироқ бунда ишни кўришнинг умумий муддати икки ойдан ошиши мумкин эмас.
Кейинги таҳрирга қаранг.
15. ХПКнинг 22-моддаси, 38-моддасининг бешинчи қисми, 41 ва 42-моддалари, 115-моддасининг иккинчи ва учинчи қисмлари, 120-моддасининг биринчи қисми, 128-моддасининг иккинчи қисми, 131-моддасининг тўртинчи қисмида назарда тутилган ҳолларда ишни кўриш янгидан бошланади.
Судларга тушунтирилсинки, юқорида қайд этилган асосларга кўра ишни кўриш янгидан бошланиши ХПКнинг 125-моддасида назарда тутилган ишни кўриш муддатининг янгидан бошланишига олиб келмайди.
Кейинги таҳрирга қаранг.
16. ХПК 115-моддаси иккинчи қисмининг мазмунига кўра айни бир шахслар иштирок этувчи бир турдаги бир неча иш битта иш юритишга бирлаштирилган тақдирда, бирлаштирилган ишни кўриш муддати дастлабки даъвони иш юритишга қабул қилиш тўғрисидаги ажрим чиқарилган кундан бошлаб ҳисобланади.
Бир ёки бир неча бирлаштирилган талаб ХПК 115-моддасининг учинчи қисмига асосан алоҳида иш юритишга ажратилган тақдирда, ажратилган талабни кўриш муддати ҳам дастлабки даъвони иш юритишга қабул қилиш тўғрисидаги ажрим чиқарилган кундан бошлаб ҳисобланади.
Кейинги таҳрирга қаранг.
17. Судлар инобатга олишлари лозимки, қўшимча далилни тақдим этиш учун процессуал муддат талаб қилинган далилнинг алоқа ташкилоти томонидан етказиб бериладиган вақт ҳисобга олинган ҳолда белгиланиши лозим.
Суд томонидан белгиланган процессуал муддат тугагунига қадар ишда иштирок этувчи шахс, шунингдек суд томонидан муайян ҳаракатларни амалга ошириш мажбурияти юклатилган шахс муайян процессуал ҳаракатларни ўз вақтида амалга ошириш учун ўзига боғлиқ бўлган барча чораларни кўриши керак.
Агар ишда иштирок этувчи шахс, шунингдек суд томонидан муайян ҳаракатларни амалга ошириш мажбурияти юклатилган шахс суд томонидан белгиланган процессуал муддатда далилларни тақдим этиш имкониятига эга бўлмаса, у тегишли ажрим (топшириқ)ни олганидан сўнг беш кунлик муддат ичида, суд томонидан белгиланган муддат беш кундан кам бўлганда эса суд ажримини олган кундан бошлаб зудлик билан бу ҳақида сабабини кўрсатган ҳолда судни ёзма (электрон) шаклда хабардор қилиши шарт.
Кейинги таҳрирга қаранг.
18. ХПК 77-моддасининг биринчи қисмида назарда тутилган даъвони таъминлаш чоралари бундай чораларни кўриш тўғрисидаги ариза хўжалик судига тушганидан кейинги кундан кечиктирмасдан низони ҳал этаётган судья томонидан кўрилади.
Агар даъво аризаси иш юритишга қабул қилинмаган бўлса, уни иш юритишга қабул қилиш, қабул қилишни рад этиш ёки қайтариш масаласи ҳам даъвони таъминлаш тўғрисидаги ариза кўрилиши лозим бўлган муддатда ҳал этилиши керак.
Даъвони таъминлаш чорасининг бир турини бошқаси билан алмаштириш масаласи ҳам шу муддатда ҳал этилади.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Олдинги таҳрирга қаранг.
19. ХПК 131-моддасининг биринчи қисмига мувофиқ асослар мавжуд бўлганда ишни кўриш кейинга қолдирилиши мумкин. Судлар шуни назарда тутишлари керакки, суд мажлиси ишни кўришга тўсқинлик қилаётган ҳолатларни бартараф этиш учун зарур бўлган оқилона муддатга қолдирилиши лозим, бироқ ишни кўриш муддати қолдиришларни ҳисобга олган ҳолда ХПКнинг 125-моддасида назарда тутилган муддатлардан ошмаслиги керак.
(19-банд Ўзбекистон Республикаси Олий хўжалик суди Пленумининг 2015 йил 30 сентябрдаги 286-сонли қарори таҳририда)
Кейинги таҳрирга қаранг.
20. ХПК 134-моддасининг бешинчи қисмига кўра хўжалик судлов ишларини юритишнинг иштирокчилари баённома имзоланганидан кейин уч кунлик муддатда суд мажлисининг ёки процессуал ҳаракатнинг баённомаси билан танишиш ҳамда унинг тўла-тўкислиги ва тўғри тузилганлиги хусусида ўз фикр-мулоҳазаларини бериш ҳуқуқига эга.
Судлар инобатга олишлари керакки, уч кунлик муддат суд мажлиси ўтказилган куннинг эртасидан ёки бевосита алоҳида процессуал ҳаракат бажарилганидан кейин бошланади.
Кейинги таҳрирга қаранг.
21. Суд мажлисида эълон қилинадиган танаффуснинг муддати ХПКнинг 125 ва 15517-моддаларида назарда тутилган ишни кўриш муддатига киради.
Судлар ҳисобга олишлари керакки, асослантирилган ҳал қилув қарорини тузиш учун ХПК 145-моддасининг биринчи қисмида белгиланган муддат ҳал қилув қарорини ишда иштирок этувчи шахсларга юбориш учун ХПКнинг 148-моддасида назарда тутилган беш кунлик муддат ҳисобига киради.
Кейинги таҳрирга қаранг.
21.1. ХПК 128-моддасининг учинчи қисмига кўра ҳар бир ишни кўриш дам олиш учун белгиланган вақтдан ташқари узлуксиз давом этади. Алоҳида ҳолларда суд мажлисда уч кундан ошмаган муддатга танаффус эълон қилишга ҳақли. Бунда судлар шуни эътиборга олишлари лозимки, мажлисда танаффус бир неча маротаба эълон қилиниши мумкин, бироқ узлуксиз танаффусларнинг умумий давомийлиги уч кундан ошмаслиги лозим, бу муддатга иш куни бўлмаган кунлар кирмайди.
Кейинги таҳрирга қаранг.
21.2. ХПКнинг 148-моддасига кўра суднинг ҳал қилув қарори қабул қилинган кундан эътиборан беш кунлик муддатда ишда иштирок этувчи шахсларга топширилганлиги маълум қилинадиган буюртма хат орқали юборилади ёки тилхат олиб топширилади, ушбу шахсларнинг электрон манзиллари мавжуд бўлган тақдирда эса, ҳал қилув қарори ахборот тизими орқали электрон шаклда юборилиши мумкин.
15518-моддасининг олтинчи қисмига мувофиқ ҳуқуқий таъсир чораларини қўллаш тўғрисидаги иш бўйича суд ҳал қилув қарорининг кўчирма нусхаси ҳал қилув қарори қабул қилинганидан кейин уч иш куни ичида суд томонидан ишда иштирок этувчи шахсларга юборилади.
Судлар назарда тутишлари керакки, ХПКнинг 148-моддасида ҳамда 15518-моддасининг олтинчи қисмида белгиланган муддатларни ҳисоблаш суд ҳужжати эълон қилинган кундан бошланади.
Кейинги таҳрирга қаранг.
21.3. ХПКнинг 153-моддасига кўра суднинг ажрими, шунингдек устидан шикоят қилиниши мумкин бўлган ажримлар қабул қилинган кундан эътиборан беш кунлик муддатда ишда иштирок этувчи шахсларга ва ажрим дахлдор бўлган бошқа шахсларга топширилганлиги маълум қилинадиган буюртма хат орқали юборилади ёки тилхат олиб топширилади, ушбу шахсларнинг электрон манзиллари мавжуд бўлган тақдирда эса, ажрим ахборот тизими орқали электрон шаклда юборилади.
Кейинги таҳрирга қаранг.
22. ХПК 149-моддаси иккинчи қисмининг мазмунига кўра қўшимча ҳал қилув қарорини қабул қилиш масаласи суднинг ҳал қилув қарори қонуний кучга киргунига қадар, яъни у қабул қилинган кундан бошлаб бир ойлик муддат тугагунига қадар, ҳуқуқий таъсир чорасини қўллаш тўғрисидаги иш бўйича ўн кунлик муддат тугагунига қадар қўйилиши мумкин.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Судлар инобатга олишлари керакки, қўшимча ҳал қилув қарорини қабул қилиш учун белгиланган муддат тикланмайди.
23. Қонуний кучга кирмаган суднинг ҳал қилув қарори устидан апелляция шикояти (протести) ҳал қилув қарори қабул қилинганидан кейин бир ой ичида, ҳуқуқий таъсир чораларини қўллаш тўғрисидаги иш бўйича ҳал қилув қарори устидан эса ўн кун ичида берилади.
Судлар инобатга олишлари лозимки, молиявий жазо чораларини қўллаш ҳақидаги аризани судда кўриш жараёнида молиявий жазо чорасини қўллашга асос бўлган назорат қилувчи органининг қарорини ҳақиқий эмас деб топиш тўғрисида қарши ариза билдирилган бўлса, ишни кўриш натижаси бўйича қабул қилинган суд ҳужжати устидан апелляция шикояти (протести) ушбу ҳужжат қабул қилинганидан кейин ўн кун ичида берилади.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Олдинги таҳрирга қаранг.
23.1. Апелляция шикоятини (протестини) иш юритишга қабул қилиш масаласи судья томонидан ХПК 122-моддасининг биринчи қисмига мос ҳолда беш кунлик муддатда ҳал этилади. Бунда инобатга олиш керакки, ўн кунлик муддатни ҳисоблаш шикоят (протест) судга келиб тушган кундан бошланади.
(23.1-банд Ўзбекистон Республикаси Олий хўжалик суди Пленумининг 2015 йил 30 сентябрдаги 286-сонли қарори таҳририда)
Кейинги таҳрирга қаранг.
23.2 Суднинг ҳал қилув қарори (ажрими) устидан берилган апелляция шикояти (протести) судга келиб тушган кундан эътиборан бир ойлик, ҳуқуқий таъсир чораларини қўллаш тўғрисидаги иш бўйича ҳал қилув қарори (ажрими) устидан берилган шикоят (протест) эса ўн беш кунлик муддат ичида кўриб чиқилиши керак.
Ишни апелляция инстанцияси судида кўриш учун белгиланган бир ойлик (ҳуқуқий таъсир чораларини қўллаш тўғрисидаги иш бўйича ўн беш кунлик) муддат апелляция шикояти (протести) келиб тушган кундан бошланади.
Кейинги таҳрирга қаранг.
24. Биринчи инстанция судининг ҳал қилув қарори (ажрими) ҳамда апелляция инстанцияси судининг қарори (ажрими) устидан кассация шикояти (протести) биринчи инстанция судининг ҳал қилув қарори (ажрими) ёки апелляция инстанцияси судининг қарори (ажрими) қонуний кучга кирганидан кейин бир ой давомида берилади. Бунда кассация шикояти (протести) бериш учун белгиланган бир ойлик муддатга биринчи инстанция судининг ҳал қилув қарори (ажрими) ёки апелляция инстанцияси судининг қарори (ажрими) қонуний кучга кирган кун қўшилмайди.
Кейинги таҳрирга қаранг.
24.1. Ҳал қилув қарорини, ажримни ва қарорни қабул қилган суд кассация шикоятини (протестини) иш билан бирга у келиб тушган кундан эътиборан беш кунлик муддатда Ўзбекистон Республикаси Олий хўжалик судига юборади. Шуни инобатга олиш лозимки, беш кунлик муддат кассация шикояти (протести) биринчи инстанцияда ҳал қилув қарорини (ажримни) қабул қилган судга келиб тушган кундан бошлаб ҳисобланади.
Кейинги таҳрирга қаранг.
24.2. Биринчи инстанция судининг ҳал қилув қарори (ажрими) ёки апелляция инстанцияси судининг қарори (ажрими) устидан берилган кассация шикояти (протести) кассация инстанцияси судига келиб тушган кундан эътиборан бир ойлик муддатда кўрилади.
Ишни кассация инстанцияси судида кўриш учун белгиланган бир ойлик муддат кассация шикояти (протести) хўжалик иши билан бирга Олий хўжалик судига келиб тушган кундан бошланади ва кейинги ойнинг тегишли кунида тугайди.
Кейинги таҳрирга қаранг.
25. Суд ишда иштирок этувчи шахснинг апелляция (кассация) шикоятини (протестини) беришнинг ўтказиб юборилган процессуал муддатни тиклаш ҳақидаги илтимосномасини кўриб, муддатнинг ўтказиб юборилиши сабабларини узрли деб топса, ўтказиб юборилган муддатни тиклайди.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Апелляция (кассация) шикоятини (протестини) беришнинг ўтказиб юборилган процессуал муддатини тиклаш тўғрисидаги масалани ҳал этишда судлар ўтказиб юборилган муддатни тиклаш ҳақидаги илтимосномада кўрсатилган сабабларнинг асослилигига ҳуқуқий баҳо беришлари лозим.
Кейинги таҳрирга қаранг.
25.1. Ишда иштирок этишга жалб қилинмаган, аммо ҳуқуқ ва мажбуриятлари тўғрисида ҳал қилув қарори қабул қилинган шахслар ҳамда ишни кўриш вақти ва жойи тўғрисида тегишли равишда хабардор қилинмаганлиги сабабли ишни кўришда қатнашмаган ишда иштирок этувчи шахслар томонидан берилган апелляция ва кассация шикоятларини бериш учун ўтказиб юборилган процессуал муддатни тиклаш ҳақидаги илтимосномани қаноатлантириш ХПКнинг 158 ва 176-моддаларида назарда тутилган бир ойлик муддат ўтказиб юборилганлиги сабабли рад этилиши мумкин эмас.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Судлар аризачининг суд мажлиси вақти ва жойи тўғрисида тегишли равишда хабардор қилинмаганлиги ҳақидаги важларига баҳо беришда, тарафларнинг хабардор қилинганлиги тўғрисидаги ишда мавжуд далилларни текширишлари, агарда шикоят ишга жалб қилинмаган шахслар томонидан берилган бўлса, улар суд ҳужжати билан ўзларининг ҳуқуқлари ва қонуний манфаатлари бузилганлигини қачондан бошлаб билган ёки билишлари лозим бўлганлигини аниқлашлари керак.
Кейинги таҳрирга қаранг.
25.2. Суд томонидан ишда иштирок этувчи шахсга шикоят қилинаётган суд ҳужжатининг юборилмаганлиги ёки ўз вақтида юборилмаганлиги оқибатида шикоятни бериш муддати ўтказиб юборилган бўлса, апелляция ёки кассация шикояти беришнинг ўтказиб юборилган муддати тикланади.
Кейинги таҳрирга қаранг.
25.3. Апелляция ва кассация шикоятини беришнинг ўтказиб юборилган процессуал муддатини тиклаш учун апелляция ва кассация шикоятини бериш тўғрисидаги масалани юқори турувчи орган (мансабдор шахс) билан келишиш лозимлиги, раҳбар ёки вакилнинг хизмат сафарида, меҳнат таътилида ёхуд даволанишда бўлганлиги, ҳуқуқшунос лавозимининг вакантлиги ёки ушбу штат бирлигининг мавжуд эмаслиги, раҳбарнинг алмашганлиги, шунингдек юридик шахснинг бошқа турли ички ташкилий муаммолари каби бошқа ҳолатлар узрли сабаблар деб баҳоланмаслиги лозим.
26. Судлар шуни назарда тутишлари керакки, назорат тартибида протест келтириш тўғрисидаги аризани тақдим этиш мумкин бўлган, ХПК 1921-моддасининг тўртинчи қисмида назарда тутилган уч йиллик процессуал муддат қатъий бўлиб, у тикланмайди. Белгиланган муддат ўтказиб юборилган ҳолда берилган аризалар илгари тақдим этилганидан қатъий назар кўриб чиқилмайди.
Кейинги таҳрирга қаранг.
27. ХПК 1921-моддасининг бешинчи қисмига мувофиқ назорат тартибида протест келтириш тўғрисидаги ариза бир ойлик муддатда, иш талаб қилиб олинадиган ва текшириладиган ҳолларда эса икки ойгача бўлган муддатда кўриб чиқилиши керак.
Бунда, агар иш ўрганиш ва текшириш учун талаб қилиб олинган бўлса, бир ойлик муддат ўтганидан кейин аризани ўрганиш муддатини яна бир ойга узайтириш талаб этилмайди.
Кейинги таҳрирга қаранг.
28. ХПК 213-моддасининг биринчи қисмига мувофиқ ижро варақаси суд ҳужжати қонуний кучга кирган кундан ёхуд ижрони кечиктириш ёки бўлиб-бўлиб ижро этишда белгиланган процессуал муддат тугаган кундан ёхуд ижро варақасини ижрога тақдим этиш учун ўтказиб юборилган муддатни тиклаш тўғрисида ажрим чиқарилган кундан бошлаб олти ойдан кечиктирмасдан тақдим этилиши мумкин.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Судлар назарда тутишлари керакки, ижро варақасини ижрога тақдим этиш муддати процессуал муддат ҳисобланади. Шу сабабли у ундирувчининг илтимосномаси бўйича суд томонидан тикланиши мумкин.
Агар ижро варақасини ижрога тақдим этиш муддати ўтказиб юборилган бўлса ва бу муддат суд томонидан тикланса, ижро варақасини ижрога тақдим этиш муддатини ҳисоблаш ўтказиб юборилган муддатни тиклаш тўғрисидаги ажрим чиқарилган кундан бошланади, олти ойлик муддатнинг ўтиши эса янгидан бошланади.
Кейинги таҳрирга қаранг.
29. ХПК 216-моддасининг биринчи қисмига кўра ундирувчининг ижро варақаси дубликатини бериш тўғрисидаги аризаси ижро варақасини ижрога тақдим этиш учун белгиланган муддат тугагунига қадар берилиши мумкин.
Судлар инобатга олишлари керакки, бундай ариза ижро варақаси берилган кундан олти ой давомида, агарда суд томонидан ижро варақасини ижрога тақдим этиш муддатини тиклаш ҳақидаги ажрим чиқарилган бўлса, ушбу муддат ўтгандан кейин ҳам берилиши мумкин.
Кейинги таҳрирга қаранг.
30. Ишларни кўришда судлар ХПК ва бошқа қонунларда назарда тутилган процессуал муддатларга қатъий ва сўзсиз риоя қилишлари ва низоларни қисқа муддатларда кўриб чиқишни таъминлашлари лозим.
Кейинги таҳрирга қаранг.