Ўзбекистон Республикаси фуқаро авиациясининг фаолиятини тартибга солувчи норматив-ҳуқуқий ҳужжатларни ИКАОнинг стандартлари ва тавсияларини инобатга олган ҳолда такомиллаштириш мақсадида буюраман:
1. Ўзбекистон Республикасининг «Ўзбекистон Республикаси фуқаро авиациясининг ҳаво кемалари экипаж аъзоларининг иш вақти ва дам олиш вақтини нормалаштириш» авиация қоидалари (ЎзР АҚ-94) иловага мувофиқ тасдиқлансин.
2. Мазкур буйруқ Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлигида давлат рўйхатидан ўтказилган кундан бошлаб ўн кун ўтгандан кейин кучга киради.
Ўзбекистон Республикаси Парвозлар хавфсизлигини назорат қилиш давлат инспекцияси бошлиғининг 2010 йил 18 августдаги 96-сон буйруғига
ИЛОВА
ИЛОВА
Мазкур Қоидалар Халқаро фуқаро авиацияси тўғрисидаги Конвенциясининг (Чикаго, 1944 йил 7 декабрь) 6-иловаси, Ўзбекистон Республикаси Ҳаво кодекси (Ўзбекистон Республикаси Олий Кенгашининг Ахборотномаси, 1993 й., 6-сон, 247-модда) ва Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2004 йил 26 февралдаги 90-сон «Ўзбекистон Республикаси парвозлар хавфсизлигини назорат қилиш давлат инспекцияси фаолиятини такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида»ги қарорига (Ўзбекистон Республикаси қонун ҳужжатлари тўплами, 2004 й., 8-сон, 99-модда) мувофиқ Ўзбекистон Республикаси фуқаро авиациясининг ҳаво кемалари экипаж аъзоларининг иш вақти ва дам олиш вақтини нормалаштириш тартибини белгилайди.
Кейинги таҳрирга қаранг.
асосий экипаж — парвоз топшириғини бажариш учун қўшимча экипаж аъзоларисиз, шунингдек парвоз топшириғи аэродром машқлари ёки ўқув парвозларини назарда тутса, машқ қилувчи экипаж аъзоларисиз тайинланган экипаж таркиби;
базавий вақт — базавий аэропорт жойлашган жой ёки экипаж аъзолари 72 соат ва ундан ортиқ вақт турган бошқа аэропорт учун ҳисобланадиган вақт;
борткузатувчилар бригадасининг кўпайтирилган таркиби — меъёридан ортиқ парвоздаги хизмат вазифаларини бажаришда мустаҳкам ишлаш қобилиятини сақлаш учун парвоздаги бригада аъзоларига дам бериш мақсадида бригада аъзолари сонининг кўпайтирилган борткузатувчилар бригадаси;
дам олиш вақти — экипаж аъзоларининг хизмат вазифаларини бажариш давридан сўнг ва/ёки бажариш давридан олдин хизмат вазифаларини бажаришдан озод қилинган узлуксиз ва маълум вақт даври;
захирада навбатчилик вақти — экипаж аъзолари парвоз топшириғини бажариш учун доимий тайёрликда бўладиган вақт;
захирадаги навбатчилик — экипаж аъзоси парвозга доимий тайёргарликда бўлиш мақсадида профилакторийда, меҳмонхонада, махсус жиҳозланган хонада, шунингдек эксплуатант рухсати билан уй шароитларида навбатчилик қилиш;
иш вақтининг жамланган ҳисоби — жамлаш усули билан ҳисоб вақт даври (24 соат, ҳафта, ой) учун экипаж аъзоларининг иш вақтини фактик ҳисоби;
кўпайтирилган парвоз иш вақтининг давом этиши — сутка вақти ва режали қўнишлар сони ҳисобга олинган ҳолда узлуксиз 24 соатлик давр мобайнида тўлиқ кўпайтирилмаган (кучайтирилмаган) экипаж аъзоларининг ушбу Қоидаларда белгиланган кўпайтирилган парвоз иш вақтининг давом этиши;
меъёрдан ортиқ парвоз — парвоз иш вақтини нормал давом этишидан кўпроқ давом этувчи парвоз (ёки рейс бўйича парвозлар серияси);
меъёрдан ортиқ парвоздаги экипаж аъзосининг ишдаги танаффуси — узун муддатли парвозни хавфсизлигини таъминланишини ва соғлиқ сақланишини кўзлаб, организм психофизиологик функцияларини ва профессионал фаолиятини лозим даражада сақлаш учун қисқа муддатли дам олиш мақсадида меъёридан ортиқ парвоздаги экипаж аъзоси хизмат вазифаларини бажаришдан озод этиладиган вақт даври;
оралиқ ёки якуний аэропортда тўхтаб туриш вақти — ҳаво кемаси (кейинги ўринларда ҲК деб юритилади) қўнганидан кейин двигателнинг ўчирган вақтидан бошлаб парвозни давом эттириш ёки бошқа парвозни амалга ошириш учун двигателни ҳаракатга келтиришгача бўлган вақт;
парвоз вақти — парвоздан олдин ҲК двигателини ҳаракатга келтиришдан бошлаб қўнгандан кейин охирги ҲК двигателини ўчиришгача ҳисобланган экипаж аъзоларининг парвоз иш вақтининг бир қисми;
парвоз вақтининг йиллик меъёри — календарь йилдаги экипаж аъзолари парвоз вақтининг йиғиндиси бўйича ушбу Қоидаларда белгиланган чеклов;
парвоз вақтининг ойлик меъёри — календарь ойдаги экипаж аъзолари парвоз вақтининг йиғиндиси бўйича ушбу Қоидаларда белгиланган чеклов;
парвоз иш вақтининг максимал давомийлиги — максимал экипаж таркиби учун суткалар вақти ва режали қўнишлар сони ҳисобга олинган узлуксиз 24 соатлик даврдаги мазкур Қоидаларда белгиланган парвоз иш вақтининг йўл қўйилган давомийлиги;
парвоз иш вақтининг нормал давом этиши — минимал экипаж таркиби учун суткалар вақти ва режали қўнишлар сони ҳисобга олинган узлуксиз 24 соатлик даврдаги мазкур Қоидаларда белгиланган парвоз иш вақтининг давомийлиги;
парвоз олдидан тайёрланиш вақти — барча экипаж аъзоларининг парвоз учун келган вақтидан бошлаб ҲК двигателларини парвоз олдидан ҳаракатга келтиришгача бўлган узлуксиз вақтнинг бир қисми;
парвоздан кейин дам олиш вақти — соғлиқни сақлаш ва кейинги парвозларда хавфсизликни таъминлашни кўзлаб, ўта чарчаш ва касалликларнинг ривожланишини профилактика қилиш мақсадида организмнинг психофизиологик функцияларини тиклаш учун эксплуатант томонидан экипаж аъзоларига парвоз топшириғи бажарилганидан сўнг бериладиган узлуксиз давом этувчи вақтнинг бир қисми;
парвоздан кейинги иш вақти — ҲК двигателлари ўчирилганидан бошлаб экипаж аъзоларининг парвоздан кейинги ишларни тугатишигача бўлган узлуксиз вақтнинг бир қисми;
парвозлар оралиғидаги дам олиш вақти — ҳар кунги парвозларни бажариш вақтида дам олиш учун экипаж аъзоларига эксплуатант томонидан бериладиган узлуксиз вақтнинг бир қисми;
парвознинг режалаштирилмаган ҳолатлари — парвоз топшириқларини бажаришда парвоз иш вақтига ва дам олиш вақтига таъсир қилувчи парвоз режасида назарда тутилмаган вазият ёки ҳолатлар;
регламентланган танаффус — экипаж аъзоларининг ишлаш қобилиятини тиклаш мақсадида, меъёрдан ортиқ парвозларда, шунингдек махсус авиация ишларини (кейинги ўринларда МАИ деб юритилади) ўтказишдаги парвозлар оралиғида экипаж аъзолари дам олиши учун танаффус;
толиқиш — экипаж аъзосининг ҲКни хавфсиз бошқариш ёки хизмат вазифаларини бажариш қобилияти ва фаоллигининг сусайишига олиб келиши мумкин бўлган уйқусизлик ёки узоқ давом этган ҳушёрлиги ва/ёки жисмоний фаолияти натижасида жисмоний ёки ақлий ишлаш фаолияти сусайишининг физиологик ҳолати;
тунги (кундузги) парвоз вақти — экипаж аъзолари қуёш ботгандан (чиққандан) қуёш чиқишигача (ботишигача) парвозни бажарадиган вақт даври;
учишга оид икки таркибли экипаж — қисқа муддатли дам олиш ва ўз кучини тиклаш учун меъёридан ортиқ парвоздаги экипажнинг ҳар бир аъзосига танаффус тақдим этилиши мумкин бўлган бир парвоз топшириқли экипаж аъзоларининг кўпайтирилган парвоз таркиби;
хизмат вазифалари — эксплуатантнинг кўрсатмаси бўйича экипаж аъзоси бажариши шарт бўлган ҳар қандай вазифа, шу жумладан парвоз мажбуриятлари, маъмурий иш, тайёргарлик, хизмат вазифасини бажарадиган жойга кўчиш ва захирада бўлиш, агар улар толиқишга олиб келадиган бўлса;
экипаж аъзоларининг кўпайтирилган парвоз таркиби — меъёридан ортиқ парвозда мустаҳкам ишлаш қобилиятини сақлаш мақсадида экипаж аъзоси (аъзолари)га қисқа муддатли дам олиш учун ишдан танаффус бериш мақсадида бир ёки ундан кўп аъзога кўпайтирилган экипаж аъзоларининг таркиби;
экипажнинг минимал таркиби — парвоз эксплуатацияси бўйича қўлланмада (кейинги ўринларда ПЭҚ деб юритилади) белгиланган экипаж таркиби;
экипажнинг стандарт куни — экипаж аъзоларини доимий базалашган ёки вақтинча яшаб турган жойда яшаш муддати 3 суткадан ортиқ (шу жумладан кетма-кет 3 тун)ни ташкил қилган жойдаги соат поясининг 6 соат 00 дақиқадан 22 соат 00 дақиқагача бўлган вақт оралиғи;
экипажнинг стандарт туни — экипаж аъзоларини доимий базалашган ёки вақтинча яшаб турган жойда яшаш муддати 3 суткадан ортиқ (шу жумладан кетма-кет 3 тун)ни ташкил қилган жойдаги жорий сутканинг соат пояси 22 соат 00 дақиқадан кейинги сутканинг 6 соат 00 дақиқагача бўлган вақт оралиғи;
эстафетада бўлиш вақти — экипаж аъзолари базавий аэропортдан ажралган ҳолда талаб қилинадиган жойда парвозларни давом эттириш мақсадида бошқа экипажни алмаштириши учун узлуксиз вақтнинг бир қисми;
эстафетали қатнов — оралиқдаги ёки охирги аэропортда ҲКни бир экипаждан бошқа экипажга топшириш амалга ошириладиган рейс.
қўнишларсиз транскенглик парвоз — шимолий (66 даражадаги шимолий кенглик) ва жанубий (66 даражадаги жанубий кенглик) кенгликларни кесиб ўтувчи парвоз;
ҳаво кемасининг катта командири — экипажни каттаси қилиб тайинланган ва парвоз топшириғининг «ҲКК» графасида биринчи бўлиб ёзилган, инструкторлик ишларини бажариш рухсатига эга бўлган кўпайтирилган (кучайтирилган) экипаж таркибидаги ҲК командирларининг (кейинги ўринларда ҲКК деб юритилади) иккитасидан бири.
2. Эксплуатант иш вақти, парвоз вақти, парвоз иш вақти ва дам олиш вақтининг меъёрларини Авиация маъмурияти томонидан белгиланган қоидаларни инобатга олган ҳолда белгилайди. Мазкур меъёрлар эксплуатант томонидан экипаж аъзоларининг толиқишини назорат қилишга имконият беради ва Парвозларни бажариш бўйича қўлланмага (кейинги ўринларда ПБҚ деб юритилади) киритилади.
3. Белгиланган меъёрлардан четга чиқиш зарурати туғилган ҳолатларда эксплуатант бундай четга чиқишларни амалга оширишга йўл қўювчи восита ва услубларни белгилаб беради. Бунда парвоз хавфсизлигининг эквивалентлик даражаси таъминланади, восита ва услублар эса Ўзбекистон Республикаси Парвозлар хавфсизлигини назорат қилиш давлат инспекцияси билан келишилади.
Кейинги таҳрирга қаранг.
4. Эксплуатант экипажнинг ҳар бир аъзоси бўйича иш вақти, парвоз вақти, парвоз иш вақти ва дам олиш вақт даври ҳисобини олиб боради. Ҳисоб учун фойдаланиладиган ҳужжатларнинг шакллари эксплуатант томонидан ишлаб чиқилади ва ПБҚга киритилади ҳамда қуйидаги маълумотларни ўз ичига олади: ҳар бир ҳисоб даврининг бошланиши ва охири, шунингдек ҳар бир ҳисоб даврининг давомийлиги ва жамланма натижалари.
5. Эксплуатантга парвоз хавфсизлигига салбий таъсир қилиши мумкин бўлган даражагача экипаж аъзосининг толиққанлиги маълум бўлса ёки тахмин қилса, экипаж аъзосига ҲҚни эксплуатация қилишга топшириқ бермаслиги лозим.
6. Экипаж аъзоси парвоз хавфсизлигига салбий таъсир қилиши мумкин бўлган даражагача толиққанда ўз вазифаларини бажармаслиги керак.
7. Экипаж аъзоси дам олиш учун қилинган шароитлардан унумли фойдаланиши, шунингдек ўзининг дам олиш вақтини шундай режалаштириб ўтказиши керакки, тўлақонли куч тикланиши таъминлансин. Экипаж аъзоси тегишли дам олишдан кейин, лозим бўлган ҳолатда хизмат вазифасини бажаришга етиб келиши керак.
8. Экипаж аъзоси ўзининг иш вақти, парвоз вақти, парвоз иш вақти ва дам олиш вақти шахсий ҳисобини юритиши лозим.
10. Экипаж аъзоларига кетма-кет 7 календарь кун учун 36 соатдан иборат қисқартирилган иш вақти белгиланади.
Кейинги таҳрирга қаранг.
бўлинмаларда ишлаш вақти (парвозларга олдиндан тайёрланиш, парвозларни таҳлил қилиш, ҳужжатларни ўрганиш, профессионал машғулотлар, тренажёрларда ишлаш, билимларни синаш, парвоз ва хизмат ҳужжатларини расмийлаштириш ва бошқалар);
базавий аэропортда ҲКга юк ортиш ва тушириш вақти (хизмат кўрсатувчи ходимлар — бортоператорлар ва борткузатувчилар учун);
13. Экипаж аъзоларининг ердаги иш вақти эксплуатант томонидан белгиланадиган тартибда регламент қилинади. Бунда экипаж аъзоларининг ердаги иш вақти парвоз иш вақтига киритилмайди.
14. Захирадаги навбатчилик 24 соатдан ошмаслиги керак. Эксплуатант экипаж аъзоларини дам олиш учун зарур шароитга эга бўлган хоналарга жойлаштиришни таъминлайди (агар навбатчилик уй шароитида ўтмаса). Захирадаги навбатчиликнинг ҳақиқий вақти эксплуатант томонидан белгиланган тартиб бўйича ҳисоб даври учун иш вақтига киритилади, лекин экипаж аъзоси парвозни бажариш учун захирадан чақириб олинган бўлса, парвоз иш вақтига киритилмайди.
15. Аэропортларда экипаж алмашинув эстафетасида бўлган вақт, берилган дам олиш кунлари бундан мустасно, агар улар берилган бўлса, эксплуатант томонидан белгиланган тартибда ҳисоб даври учун иш вақтига киритилади. Ушбу вақт парвоз иш вақтига киритилмайди.
16. Парвоз иш вақти экипаж аъзосининг режа бўйича парвоз олди тайёргарликка етиб келган вақтидан бошланади ва парвоздан кейинги ишлар тамом бўлганидан кейин тугалланади.
экипаж аъзоларига тўла дам олиш вақти берилмаган бўлса, бошланғич, оралиқ ва охирги аэропортлардаги режадаги учиш вақтидан кечиктирилган вақт;
парвоз амалга оширилмаган ҳолларда ҲК двигателлари ва тизимларини ёқиш, иситиш, ишлатиб кўриш вақт даври;
18. Парвоз олди тайёргарлик вақти ҲК аниқ турининг экипаж аъзоларини иш технологиясининг ўзига хос хусусиятларини ҳисобга олиб, экипаж аъзолари таркибига боғлиқ ҳолда меъёрланади ҳамда базавий аэропортда ва экипаж алмашинув аэропортида 1 соатдан кам бўлмаслиги, шунингдек экипаж алмашинувисиз оралиқ ва охирги аэропортларда 30 дақиқадан кам бўлмаслиги лозим.
19. Қатнов кечиктирилган ҳолларда экипаж аъзоларига дам олиш учун лозим бўлган шароитлар яратилмаган тақдирда, учишни кутиш вақти парвоз вақтига тўлиқ киритилади.
20. Сутка вақти (база вақти бўйича), экипажнинг таркиби ва режали қўнишларнинг сонига боғлиқ ҳолда узлуксиз 24 соатлик давр мобайнида ҲК экипаж аъзолари учун нормал, кўпайтирилган ва максимал парвоз иш вақти давомийлиги ушбу Қоидаларга 1-иловага мувофиқ белгиланади.
21. Кўпайтирилган ёки учишга оид икки таркибли экипаж томонидан парвозларининг бажарилишида парвоз топшириғини бажаришга сарфланган парвоз иш вақти экипажнинг барча аъзоларига тўлиқ ҳисобланади.
22. Экипаж аъзоларининг парвоздан кейинги иш вақти ҲКнинг турига қараб эксплуатант томонидан тасдиқланади ва бу вақт 30 дақиқадан кам бўлмаслиги лозим.
23. Парвоз топшириғини бажариш жойига ёки парвоздан кейин дам олиш жойига (парвоз топшириғи тугаганидан кейин) хизмат вазифасини бажариш бўйича йўловчи сифатида учиб борган экипаж аъзосига учишга сарфланган парвоз вақтининг 50 фоизи ҳисобланади. Парвоз топшириғини бажариш жойига учиб боргандан кейин экипаж аъзолари парвоз иш вақтининг суткалик меъёрининг қолган қисми чегарасида (учиб бориш ҳисобга олинган ҳолда) дам олмасдан парвоз топшириғини бажаришга киришиши мумкин. Агар экипаж аъзоларининг парвоз иш вақти (учиб бориш ҳисобга олинган ҳолда) рухсат этилган суткалик меъёрдан ошмаган бўлса, экипаж аъзолари парвоз бажарилиши билан парвоздан кейин дам олиш жойига учиб бориши мумкин. Агар қолган парвоз иш вақти парвоз топшириғини бажариш ёки парвоздан кейин дам олиш жойига учиб бориш учун етарли бўлмаса, экипаж аъзоларига ухлаш учун шароит яратилиб, камида 12 соат давомида дам олгандан кейин парвоз топшириғини бажариш ёки парвоздан кейин дам олиш жойига учиб бориши мумкин.
24. Парвозни бажариш вақтида экипаж аъзоларининг парвоз иш вақти узилиши 4 соатдан ошиб кетса, (жадвал бўйича узоқ тўхтаб туриши, парвоз ушланиши, кундузги дам олиш вақти билан иш куни ва бошқалар) бундай танаффуслар вақти, (парвоздан кейинги ишлар тугагандан кейин парвоз олди тайёргарлиги бошлангунча) агар экипаж аъзоларининг ҳаммаси хоналарга жойлаштирилиб, тўлиқ дам олиш имкониятлари билан таъминланган бўлсалар, парвоз иш вақтига киритилмайди. Парвозлар орасидаги 4 соатдан кам бўлган танаффус, дам олиш шароитидан қатъи назар, тўлиқ дам олиш вақти деб ҳисобланмайди ва экипажнинг парвоз иш вақтига қўшиб ҳисобланади.
25. ҲК тўхтаб турган вақтда экипаж аъзоларининг овқатланиш вақти парвознинг иш вақтига киритилмайди. Экипаж аъзоларига овқатланиш учун танаффуснинг давом этиши 0,5 соатдан кам ва 3 соатдан кўп бўлмаган вақт белгиланади.
26. Ўқув ва/ёки машқ аэродром парвозларини бажаришда экипажнинг парвоз иш вақти 10 соатдан ошмаслиги керак. Бундай парвозлар бажарилишининг тартиб ва шартлари эксплуатант томонидан белгиланади, бунда қўнишга киришнинг сони 25 тадан ошмаслиги, қўниш эса 12 тадан ортиқ бўлмаслиги керак.
27. Авиация кимёвий ишларни (кейинги ўринларда АКИ деб юритилади) ва МАИ бажаришда экипаж аъзоларининг парвоз иш вақти кунига 12 соатдан ошмаслиги, кундузги дам олиш билан бўлган (эрталабки парвоз ва тунги парвоз) иш кунида экипаж аъзоларининг парвоз жами иш вақтининг давом этиши кунига 10 соатдан ошмаслиги керак. Экипаж аъзолари дам олиш учун частота ва регламентланган танаффуслар вақти МАИ нинг ҳар бир тури учун эксплуатантнинг ПБҚ билан белгиланади.
Бундай регламентланган танаффусларнинг вақти экипаж аъзоларининг парвоз иш вақти давомийлиги жамланмасига киритилади.
Экипаж аъзоларига тўлиқ дам олиш вақти берилса, эрталабки парвозлар ва кечки парвозлар орасидаги танаффус (4 соатдан кўп даврга) ҳар кунги парвоз иш вақти давомийлиги жамланмасига киритилмайди.
28. Ишлаб чиқариш зарурати бўлганда парвозлар кўпайтирилган ёки икки таркибли экипаж томонидан парвоз иш вақтининг давомийлик меъёри муддати 2 ва 4 соатга ошган ҳолда бажарилиши мумкин. Кўпайтирилган ёки икки таркибли экипаж томонидан ишларни бажариш тартиби ва шартлари эксплуатант томонидан авиаходимлар касаба уюшмаси билан келишилган ҳолда белгиланади ва ПБҚга киритилади.
Экипаж аъзоларининг бориш ва келиш йўналишларидаги меъёрдан ортиқ парвозлари, трансмеридиан, транскенгликдаги қўнишсиз парвозлари 7 кун давомида 1 мартадан ошмаган ҳолда ва 30 календарь кун давомида 2 мартадан ошмаган ҳолда (14 соатгача парвоз иш вақти билан меъёридан ошган парвозлар учун 30 календарь куни давомида 4 мартадан ошмаган ҳолда) режалаштирилиши мумкин.
30. Экипаж аъзоларининг ҳисоб даврида ҲКнинг турлари бўйича парвоз вақти давомийлиги меъёрлари мазкур Қоидаларга 2-иловага биноан белгиланади.
31. ҲКлари экипаж аъзолари учун парвоз вақти учиш куни бўйича меъёрланмайди, чунки уларнинг парвоз иш вақти узлуксиз 24 соат ҳисоб даври мобайнида меъёрланади.
32. АКИ ва МАИ ишларини бажарувчи ҲК экипаж аъзолари учун парвоз иш вақти учиш куни бўйича меъёрланишидан ташқари эксплуатант ПБҚда қўшимча равишда аниқ иш тури учун битта парвознинг вақти, парвозлар сони ва учиш кунига парвоз вақти меъёрланади.
33. Ишлаб чиқариш зарурати бўлганда, учиш отряди шифокорининг ижобий хулосаси бўлганда, экипаж аъзосига унинг ёзма равишда берган розилиги билан парвоз вақти жамланмаси ойига меъёрдан 25 фоиз ортиқ, лекин йилига 3 ойдан кўп бўлмаган ва кетма-кет 2 ойдан кўп бўлмаган миқдорда оширилиши мумкин.
35. Бир неча турдаги ҲКлардаги парвозларни бажаришда экипаж аъзолари учун парвоз вақтининг ойлик ва йиллик меъёрлари ҲКнинг тегишли турларига мутаносиб парвоз вақтининг меъёри билан белгиланади.
36. Кўпайтирилган экипаж таркиби билан парвозларни бажаришда экипажнинг ҳар бир аъзосига парвоз вақтида фақат ўзининг иш жойида бўлган ва экипаж аъзоси вазифаларини бажарган вақти ҳисобланади.
Ишдаги парвозда берилган танаффус вақти экипаж аъзосининг парвоз вақти бўлиб ҳисобланмайди. Бундай парвозларда экипаж аъзоларининг парвоз вақтининг ҳисоб тартиби эксплуатант томонидан белгиланади ва ПБҚга киритилади.
38. Экипаж аъзоси парвоздан кейинги 24 соат дам олгандан кейин 48 соатдан кам бўлмаган дам олиш вақти бериладиган бўлса, экипажнинг парвоздан кейинги дам олиш вақти унинг жадвал бўйича дам олиш куни билан уйғунлаштиришга рухсат берилади.
39. 12 соат давом этган иш вақтида экипаж аъзоларининг парвозлар оралиғидаги дам олиш вақти 12 соатдан кам бўлмаслиги (агар парвоз иш вақтининг ярмидан кўпи экипажнинг стандарт кунига тўғри келса) ва 24 соатдан кам бўлмаслиги керак (агар парвоз иш вақтининг ярмидан кўпи экипажнинг стандарт тунига тўғри келса).
40. Парвоз иш вақти кўпайтирилган ва максимал бўлган парвозларни бажаришда экипаж аъзоларига парвозларнинг орасида 36 соатдан кам бўлмаган парвозлараро дам олиш кўринишида интервал берилади.
41. Трансмеридиан ва транскенглик парвозларни бажаришда экипаж аъзоларининг дам олиш вақтлари қуйидагилардан иборат бўлиши керак:
42. Оралиқдаги ва охирги аэропортларда, экипаж алмашиш ва экипаж алмашмасдан парвозларни бажаришда экипаж аъзоларига дам олиш сутка вақти ҳисобга олинмаган ҳолда берилади. Дам олиш олдинги парвоз иш вақтига боғлиқ бўлади ҳамда қуйидагилардан иборат бўлиши керак:
парвоз иш вақти кўпайтирилган ва максимал бўлган, шунингдек трансмеридиан ёки қўнишларсиз транскенглик парвозларни бажаришда камида 24 соат.
43. Агар экипаж хизмат топшириғи бўйича йўловчи сифатида учиб ўтган бўлса ва унга парвоз топшириғини бажариш учун қолган парвоз вақти етмаса, парвоз 12 соатдан кам бўлмаган, ухлаш учун шароит яратилган дам олишдан кейин бажарилиши мумкин.
44. Меъёрдан ортиқ парвозларни бажаришда парвоз хавфсизлигини таъминлаш мақсадида психологик функция ва профессионал фаолиятни лозим даражада сақлаш учун экипаж аъзоларига дам олиш учун бериладиган танаффус вақти тўла дам олиш вақти ҳисобланмайди ва улар парвоз вақтидан чиқариб ташланмайди.
45. Кўпайтирилган экипаж учувчилар таркибининг аъзоларига парвозда бериладиган танаффуслар навбатини катта ҲКК, кучайтирилган борткузатувчилар бригадасида эса борткузатувчилар бригадаси бошлиғи тартибга солади.
46. Экипаж учувчи таркибининг ва борткузатувчилар бригадасининг ҳар бир қўшимча аъзосига дам олиш учун жой ажратилиши лозим, шу жумладан йўловчиларни ташишда ҲКнинг йўловчи салонида ҳам ажратилиши керак.
47. Экипаж аъзоларига беш кунлик иш ҳафтаси давомида, ҳафтада икки кун дам олиш берилади, олти кунлик иш ҳафтасида эса бир кун берилади.
48. Экипаж аъзоларига дам олиш кунлари базавий аэропортда, шунингдек узоқ эстафеталардаги экипаж алмашинув аэропортларида берилади. Эстафетани кутаётган вақтида экипаж аъзоларига бериладиган дам олиш экипажнинг парвоз топшириғида кўрсатилиши керак.
50. Бошланғич, оралиқдаги ва охирги аэропортлардан учиб кетишнинг ҳар қандай сабабларга кўра кечиктирилиши, шунингдек қатновни тугатиш учун захира аэродромида қўнгандан кейин барча экипаж аъзолари оғзаки розилик берган ҳолда ҲКК экипажга белгиланган парвоз вақтини 2 соатга узайтиришга ҳақлидир ва бу ҳақда парвоз топшириғига ёзув киритади.
Бундай қатнов тугатилгач, экипажнинг барча аъзоларига базавий аэропортда парвоздан кейинги дам олиш вақти 50 фоизга узайтирилади.
51. Экипаж аъзоларининг ойлик иш режаси уларнинг ойлик иши ва дам олиш экипаж аъзоларига камида 7 кун олдин етказиладиган режа-жадвалида амалга оширилади.
52. Экипажнинг ҳар бир аъзоси учун иш вақти, дам олиш кунлари ва таътилини жамланган ҳисоби олиб борилади.
53. Мазкур Қоидалар Ўзбекистон Республикаси Меҳнат ва аҳолини ижтимоий муҳофаза қилиш вазирлиги, Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги, Ўзбекистон авиаходимлари касаба қўмитаси, «Ўзбекистон ҳаво йўллари» миллий авиакомпанияси билан келишилган.
Ўзбекистон Республикаси фуқаро авиациясининг ҳаво кемалари экипаж аъзоларининг иш вақти ва дам олиш вақтини нормалаштириш авиация қоидаларига (ЎзР АҚ-94)
1-ИЛОВА
1-ИЛОВА
Парвознинг шароитлари | Экипаж таркиби | Режадаги қўнишга қараб парвоз иш вақтининг (соатда) давомийлиги | ||||
давомийликнинг номланиши | 1-2 та қўниш | 3 та қўниш | 4 та қўниш | 5 ва ундан кўпроқ қўниш | ||
Экипаж парвоз иш вақтининг ярмидан кўпи стандарт кунларида ўтади | Минимал (ҲК УФР асосан) | Меъёрдаги | 12 | 11,5 | 11 | 10 |
Кўпайтирилган (кучайтирилган ҲКК штурман, бортмуҳандис) | Кўпайтирилган | 14 | 13,5 | 13 | 12 | |
Икки таркибли (экипажнинг учиш таркиби ҳамма аъзолари кучайтирилган ва борткузатувчилар бригадаси 50%гача) | Максимал | 16 | 15,5 | 15 | 14 | |
Экипаж парвоз иш вақтининг ярмидан кўпи стандарт тунларида ўтади | Минимал (ҲК УФР асосан) | Меъёрдаги | 12 | 11 | 10 | — |
Кўпайтирилган (кучайтирилган ҲКК штурман, бортмуҳандис) | Кўпайтирилган | 14 | 13 | 12 | — | |
Икки таркибли (экипажнинг учиш таркиби ҳамма аъзолари кучайтирилган ва борткузатувчилар бригадаси 50%гача) | Максимал | 16 | 15 | 14 | — |
Олдинги таҳрирга қаранг.
«Ўзбекистон Республикасининг «Ўзбекистон Республикаси фуқаро авиациясининг ҳаво кемалари экипаж аъзоларининг иш вақти ва дам олиш вақтини нормалаштириш» авиация қоидаларига (ЎзР АҚ-94) 2-ИЛОВА
Ҳаво кемасининг тури, ходимлари | Парвоз вақти (соатда) | ||
Учиш куни | ой | йил | |
1. Транспорт авиацияси учун | |||
а) Экипажнинг учиш ходимлари: | |||
Б-767, Б-757, А-310, А-300/600, А-320, RJ-85 | Меъёрлаштирилмаган | 90 | 900 |
Ил-76, Ту-154, Як-40, Ан-12 | Меъёрлаштирилмаган | 75 | 750 |
Ил-114, Ан-24, Ан-26 | Меъёрлаштирилмаган | 70 | 700 |
б) экипажнинг хизмат кўрсатувчи ходимлари: | |||
Борткузатувчи — аёл | Меъёрлаштирилмаган | 85 | 850 |
Борткузатувчи — эркак | Меъёрлаштирилмаган | 90 | 900 |
Ил-76, Ан-12, Ан-26 ХКга бортоператор | Меъёрлаштирилмаган | 80 | 800 |
2. Транспорт ва махсус авиация ишларида (АХИдан ташқари): | |||
Вертолетлар | 8 | 70 | 700 |
Ан-2 ва ЎЕУА | 8 | 80 | 800 |
3. АХИда ўта хавфли ўғитлар: | |||
Ан-2 ва ЎЕУА | 5 | 80 | 800 |
4. Минерал ўғитлар уйғунлигида ўртамеъёна — хавфли пестицидлар билан ишлашда ва минерал ўғитлар ва кам хавфли пестицидлар, биоқўшимчалар, аэросев уруғлиги билан ишлашда: | |||
Ан-2 ва ЎЕУ | 7 | 80 | 800 |
» |
(2-илова Ўзбекистон Республикаси Парвозлар хавфсизлигини назорат қилиш давлат инспекцияси бошлиғининг 2011 йил 18 августдаги 101-сонли буйруғи (рўйхат рақами 2141-1, 17.09.2011й.) таҳририда — ЎР ҚҲТ, 2011 й., 38-сон, 389-модда)
Кейинги таҳрирга қаранг.