20.12.1991 йилдаги 5-сон
Ҳужжат 13.11.2015 санаси ҳолатига
Амалдаги версияга ўтиш
Кейинги таҳрирга қаранг.
 LexUZ шарҳи
Олдинги таҳрирга қаранг.
Олдинги таҳрирга қаранг.
2. Судлар ФПКнинг 283-моддасида кўзда тутилган суд йўли билан белгиланадиган фактлар рўйхати қатъий эмаслигини эътиборга олган ҳолда, юридик аҳамиятга эга бўлган фактларни белгилаш тўғрисидаги ишларнинг судларга тааллуқлилиги ҳақидаги қонун талабларини аниқ бажаришлари лозим.
Олдинги таҳрирга қаранг.
Олдинги таҳрирга қаранг.
Олдинги таҳрирга қаранг.
Олдинги таҳрирга қаранг.
Олдинги таҳрирга қаранг.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Олдинги таҳрирга қаранг.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Кейинги таҳрирга қаранг.
4. Фактни белгилаш тўғрисидаги аризалар ФПКнинг 280, 283-моддаларига биноан алоҳида иш юритиш тартибида кўришда қуйидаги шартларга риоя қилинган тақдирдагина суд томонидан қабул қилиниши мумкин:
Олдинги таҳрирга қаранг.
Олдинги таҳрирга қаранг.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Олдинги таҳрирга қаранг.
Олдинги таҳрирга қаранг.
5. ФПКнинг 283-моддасига биноан юридик аҳамиятга эга бўлган фактлар суд тартибида фақат фуқароларнинг эмас, балки бундан манфаатдор ташкилотларнинг ҳам аризалари бўйича белгиланишини судлар эътиборда сақлашлари лозим.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Олдинги таҳрирга қаранг.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Олдинги таҳрирга қаранг.
7. ФПКнинг 283-моддасининг 1-бандида қариндошлик муносабатлари деганда тўғри қариндошлик, бири иккинчисидан ёки бир умумий аждоддан келиб чиққан шахсларнинг қон-қариндошлиги назарда тутилганлиги судларга тушунтирилсин.
7. ФПКнинг 283-моддасининг 1-бандида қариндошлик муносабатлари деганда тўғри қариндошлик, бири иккинчисидан ёки бир умумий уруғдан келиб чиққан шахсларнинг қон-қариндошлиги назарда тутилганлиги судларга тушунтирилсин.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Олдинги таҳрирга қаранг.
Олдинги таҳрирга қаранг.
Олдинги таҳрирга қаранг.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Олдинги таҳрирга қаранг.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Олдинги таҳрирга қаранг.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Олдинги таҳрирга қаранг.
Олдинги таҳрирга қаранг.
Судлар мерос қолдирувчининг қарамоғида бўлганлик фактини белгилашда Фуқаролик кодексининг 1139, 1141-моддалари ва Олий суд Пленумининг 2011 йил 20 июлдаги «Судлар томонидан мерос ҳуқуқига оид қонунчиликнинг қўлланилиши тўғрисидаги» қарорининг 16-17-бандларида баён қилинган меҳнатга қобилиятсиз боқимларининг уч тоифаси юзасидан берилган тушунтиришларга амал қилишлари лозим. Бунда, мерос қолдирувчи билан унинг қарамоғида бўлган шахс ўртасида қариндошлик муносабатлари бор-йўқлиги аҳамиятга эга эмас.
Меросга бўлган ҳуқуқни расмийлаштириш мақсадида, бировнинг қарамоғида бўлганлик фактини белгилаш учун бировнинг қарамоғидаги одам мерос қолдирувчининг ўлими кунига меҳнатга лаёқатсиз бўлиб, марҳумнинг ўлимига қадар камида бир йил унинг қарамоғида бўлган бўлиши ва у билан биргаликда яшаган бўлиши шарт (ФКнинг 1141-моддаси). Агарда қарамоғда бўлганлик бир йилдан кам давом этган бўлса, суд бу фактни белгилашни рад этади. Мерос қолдирувчи билан қарамоғида бўлган шахс ўртасида қариндошлик муносабатларининг бор-йўқлиги аҳамиятга эга эмас.
Олдинги таҳрирга қаранг.
Боқувчисини йўқотганлиги муносабати билан зарарни ундириш учун бировнинг қарамоғида бўлганлик фактини белгилашда судлар Фуқаролик кодексининг 1009-моддасига мувофиқ зарарни ундиртириб олишга бўлган ҳуқуқ боқувчи билан унинг қарамоғида бўлган шахс ўртасидаги қариндошлик муносабатига ҳам, қарамоқда бўлганлик муддатига ҳам боғлиқ эмаслигини инобатга олишлари лозим.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Олдинги таҳрирга қаранг.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Олдинги таҳрирга қаранг.
13. ФПКнинг 283-моддасининг 5-банди ва Ўзбекистон ССР Олий Совети Президиумининг 1944 йил 22 августдаги Фармонига кўра фактик никоҳ муносабатларида бўлганлик факти фақат бундай муносабатлар 1944 йил 8 июлгача вужудга келган бўлса ва никоҳни фуқаролик ҳолати далолатномаларини қайд қилиш органида эр-хотиндан бирининг вафоти туфайли рўйхатдан ўтказиш мумкин бўлмасагина белгиланади.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Олдинги таҳрирга қаранг.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Олдинги таҳрирга қаранг.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Олдинги таҳрирга қаранг.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Олдинги таҳрирга қаранг.
Фуқаролик ҳолати далолатномаларини қайд қилиш органи томонидан далолатнома ёзувларига тузатиш ва ўзгартиришлар киритиш рад қилинган тақдирда Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик кодексининг 38, Оила кодексининг 228, ФПКнинг 274-моддасига кўра манфаатдор шахслар судга мурожаат қилишлари мумкинлигини назарда тутиш керак. Бундай ҳолатларда иш юридик фактни белгилаш тартибида эмас, балки фуқаролик ҳолати далолатномаларидаги ёзувларни нотўғрилигини белгилаш тартибида амалга оширилади.
Олдинги таҳрирга қаранг.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Кейинги таҳрирга қаранг.
18. ФПКнинг 283-моддаси 8-бандига мувофиқ, иморатга хусусий мулк ҳуқуқи асосида эгалик қилиш фактини белгилаш тегишли органлар маъмурий тартибда ушбу фактни белгилашни рад қилган бўлса ва аризачини ушбу иморатларга бўлган ҳуқуқини бошқа шахслар инкор этмаётган бўлсаларгина судга тааллуқлидир.
Олдинги таҳрирга қаранг.
Олдинги таҳрирга қаранг.
Олдинги таҳрирга қаранг.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Олдинги таҳрирга қаранг.
Олдинги таҳрирга қаранг.
Кейинги таҳрирга қаранг.
20. Агар шахснинг маълум вақт ва маълум ҳолатда вафот этганлигини тасдиқловчи ишончли далиллар мавжуд бўлса, ФПК 283-моддасининг 10-бандига асосан суд ўлганлик фактини белгилайди. Судга мурожаат қилаётган манфаатдор шахслар фуқаролик ҳолати далолатномаларини қайд қилувчи органларнинг ўлимни рўйхатга олишни рад қилганлиги ҳақидаги ҳужжатни тақдим этишлари лозим.
20. Агар шахснинг маълум вақт ва маълум ҳолатда вафот этганлигини тасдиқловчи ишончли далиллар мавжуд бўлса, ФПК 283-моддасининг 10-бандига асосан суд ўлганлик фактини белгилайди. Судга мурожаат қилаётган манфаатдор шахслар фуқаролик ҳолати далолатномаларини қайд қилувчи органларнинг ўлганликни рўйхатга олишни рад қилганлиги ҳақидаги ҳужжатни тақдим этишлари лозим.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Олдинги таҳрирга қаранг.
22. Юридик аҳамиятга эга бўлган фактларни белгилаш ишлари бўйича чиқарилган ҳал қилув қарори ФПКнинг 206-моддасида кўзда тутилган талабларга монанд бўлиши керак. Ҳал қилув қарорида ишнинг ҳолати тўғрисидаги хулосаларни тасдиқловчи ишни ҳал этиш учун аҳамиятли бўлган далиллар кўрсатилиши, ариза қаноатлантирилган тақдирда белгиланган факт аниқ ифода этилиши лозим. Ҳал қилув қарорининг хулоса қисми баёни суд томонидан ФПК 283-моддасининг тегишли бандида матнига айнан монанд қилиб кўрсатилиши лозим.
22. Юридик аҳамиятга эга бўлган фактларни белгилаш ишлари бўйича чиқарилган ҳал қилув қарори ФПКнинг 206-моддасида кўзда тутилган талабларга монанд бўлиши керак. Ҳал қилув қарорида ишнинг ҳолати тўғрисидаги хулосаларни тасдиқловчи ишни ҳал этиш учун аҳамиятли бўлган далиллар кўрсатилиши керак. Ариза қаноатлантирилган тақдирда белгиланган факт аниқ ифода этилиши лозим. Ҳал қилув қарорининг хулоса қисми баёнини суд ФПК 283-моддасининг тегишли бандида ёзилганидек, аниқ кўрсатиши зарур.
Кейинги таҳрирга қаранг.
ФПКнинг 16-моддасига мувофиқ, юридик аҳамиятга эга бўлган фактларни белгилаш бўйича суднинг қонуний кучга кирган ҳал қилув қарори, бундай фактларни рўйхатга олувчи ёки суд томонидан фактни белгиланиши муносабати билан вужудга келган ҳуқуқни расмийлаштирувчи органлар учун мажбурийдир.
Олдинги таҳрирга қаранг.
Кейинги таҳрирга қаранг.
23. ФПКнинг 19-моддасига амал қилган ҳолда судлар ишларни кўришда фуқароларнинг пенсия ва ёрдам пулларини олиш, эгалик ҳуқуқи, ворислик ҳуқуқи ва қонун билан қўриқланадиган бошқа ҳуқуқ ва манфаатларининг бузилиши аниқланиши муносабати билан хусусий ажрим чиқариш борасида ўзларининг фаолиятларини жадаллаштиришлари зарур. Хусусий ажрим тегишли ташкилот ва мансабдор шахсларга йўл қўйилаётган камчиликларни бартараф қилиш учун керакли чораларни кўриш мақсадида юборилиши лозим.
Кейинги таҳрирга қаранг.