Кейинги таҳрирга қаранг.
LexUZ шарҳи
Ўзбекистон Республикасининг 1991 йил 30 сентябрдаги 364-XII-сон «Ўзбекистон ССР Конституцияси (асосий қонуни)га ўзгартишлар киритиш тўғрисида»ги Қонунига мувофиқ «Ўзбекистон ССР» деган сўзлар «Ўзбекистон Республикаси» деган сўзлар билан алмаштирилган.
Ушбу Қонун «Ўзбекистон Республикасидаги корхоналар тўғрисида»ги Қонун ва «Ўзбекистон Республикасида тадбиркорлик тўғрисида» ги Ўзбекистон Республикаси қонунлари билан бир қаторда кооперация фаолиятининг жамоа мулкчилик шакли сифатидаги ўзига хос жиҳатларини белгилайди.
Кейинги таҳрирга қаранг.
У юридик ва жисмоний шахсларга кооперативга ихтиёрий равишда кириш ва ундан эркин чиқиш, кооперативни бошқаришда иштирок этиш ҳуқуқини, кооперативларни мулкчиликнинг барча шаклларидаги корхоналар билан тенг ҳуқуқлилик асосида ривожлантириш, жамоа бўлиб хўжалик юритиш мустақилликни ҳамда уставда белгиланган вазифаларни бажариш юзасидан қарор қабул қилишда кооперативнинг мустақиллигини кафолатлайди.
1. Ўзбекистон Республикасида кооперация фуқаролар ва юридик шахсларнинг иқтисодий ҳамда ижтимоий фаолиятининг турли соҳаларида умумий мақсадларга эришиш учун ташкилий жиҳатдан расмийлаштирилган, мулкчиликнинг жамоа шаклига асосланган ихтиёрий бирлашмалари (кооперативлари) мажмуидан иборатдир.
Кейинги таҳрирга қаранг.
2. Ўзбекистон Республикасида кооперацияси системасида фойда олиш мақсадида аҳолининг маҳсулотлар, ишлар ва хизматларга бўлган ижтимоий эҳтиёжларини қондириш учун тузиладиган матлубот, ишлаб чиқариш ва аралаш ишлаб чиқариш — матлубот кооперативлари амал қилади.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Кооперация, шунингдек ўз аъзоларининг уй-жой-маиший ва бошқа ижтимоий эҳтиёжларини қондиришга хизмат қиладиган кооперативларни,(уй-жой-қуриш уй жой кооперативларини, гараж қуриш, чорбоғ қуриш ва шу каби кооперативларни) ҳам ўз ичига олади.
Барча турдаги кооперативлар ва уларнинг хўжалик уюшмаларини тузишнинг, рўйхатга олишнинг, улар фаолиятининг, уларни қайта тузиш ва тугатишнинг умумий ҳуқуқий, иқтисодий ва ижтимоий асослари «Ўзбекистон Республикасида корхоналар тўғрисида»ги ва «Ўзбекистон Республикасида тадбиркорлик тўғрисида»ги Ўзбекистон Республикаси Қонунлари, ушбу Қонун, Ўзбекистон Республикасининг бошқа қонун ҳужжатлари билан, Қорақалпоғистон ССРда эса Қорақалпоғистон МССР қонунлари билан тартибга солинади.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Кейинги таҳрирга қаранг.
1. Юридик шахс ҳуқуқига эга бўлган, жамоа мулки ҳуқуқи асосида ўзига қарашли мулкка эгалик қиладиган, ундан фойдаланадиган ва уни тасарруф этадиган мустақил хўжалик юритувчи субъект кооператив ҳисобланади.
Ишлаб чиқариш ва ишлаб чиқариш-матлубот кооперативларининг фаолияти, ўз аъзоларининг, шунингдек меҳнат шартномалари (контрактлар, битимлар) бўйича ишлаётган кишиларнинг ўз меҳнатлари билан шахсан иштирок этишига асосланади
Матлубот кооперативлари ҳамда ўз аъзоларининг уй-жой-маиший ва бошқа ижтимоий эҳтиёжларини қондиришга хизмат қиладиган кооперативлар фаолияти ўз меҳнати билан шахсан иштирок этиш билан бўлмаслиги ҳам мумкин.
2. Кооперативлар тармоқ принципи, ҳудудий ва бошқа белгилар бўйича хўжалик уюшмаларига қатъий ихтиёрийлик асосида бирлашмалари ва яккаҳокимликка қарши қонунларнинг талабларини ҳисобга олган ҳолда иш олиб боришлари мумкин.
3. Кооператив, Ўзбекистон Республикаси қонунларида тақиқланганларидан ташқари, фаолиятнинг ҳар қандай тури билан шуғулланишга ҳақлидир. Бунда кооперативлар ва уларнинг хўжалик уюшмалари (шу жумладан барча турдаги аралаш давлат-кооператив уюшмалари) давлат бошқаруви, контроли ва назорати, шунингдек суриштирув, тергов ва одил судлов идораларининг вазифаларини бажаришларига йўл қўйилмайди.
Кооперативлар, кооперативларнинг хўжалик уюшмалари Ўзбекистон Республикасининг, ССР Иттифоқининг амалдаги қонунларига ва Ўзбекистон Республикаси иштирок этаётган халқаро шартномаларга мувофиқ республика, Иттифоқ бозорларида ва халқаро бозорларда хўжалик фаолиятини эркин юритиш ҳуқуқига эгадирлар.
Кейинги таҳрирга қаранг.
1. Кооперативнинг мустақил балансида ўз ифодасини топадиган асосий фондлар ва оборот маблағлар, шунингдек бошқа бойликлар кооператив мулкини ташкил этади.
2. Кооператив мол-мулки ўз аъзоларининг пул ва моддий бадаллари, у ишлаб чиқарган маҳсулотлар, бу маҳсулотларни сотишдан ва кооператив уставида назарда тутилган бошқа фаолиятдан олинган даромад ҳисобига ҳосил бўлади. Кооператив мулкини шакллантиришда, мулк шаклидан қатьи назар, шартнома асосларида пул бадаллари ва моддий бадаллар тўлаш йўли билан давлат корхоналари (ташкилотлари) ва бошқа корхоналар (ташкилотлар), шунингдек ушбу кооперативга аъзо бўлмаган, аммо унда шартнома (контракт, битим), асосида ишлаётган фуқаролар ҳам иштирок этишлари мумкин.
Кейинги таҳрирга қаранг.
3. Кооператив томонидан ташкил этилаётган корхоналар ва ташкилотларнинг мол-мулки, шунингдек қўшган улушларига мувофиқ хўжаликлараро корхоналар ва ташкилотларнинг мол-мулки кооператив мулки ҳисобланади.
Кооперативлардан, бошқа жамоа ва давлат корхоналари ҳамда ташкилотларидан, шунингдек якка тартибдаги корхоналардан иборат таркибидаги хўжалик уюшмаларининг мол-мулки давлат, кооперативлар ва фуқароларнинг умумий мулки ҳисобланади. Таркибига фақат кооперативлар кирган хўжалик уюшмаларининг мол-мулки умумий жамоа мулки ҳуқуқи асосида ана шу кооперативларга қарашли бўлади, башарти, хўжалик уюшмаларининг таъсис ҳужжатларида ва Ўзбекистон Республикаси қонунларида ўзга ҳол назарда тутилган бўлмаса.
Кейинги таҳрирга қаранг.
1. Кооператив фуқаролар истаги билан ёки юридик шахсларнинг ташаббуси билан мутлақо ихтиёрийлик асосида ташкил этилади. Кооператив аъзолари бўлган фуқароларнинг сони уч кишидан кам бўлмаслиги, матлубот кооперативида (жамиятида) ва жамоа хўжалигида эса етти кишидан кам бўлмаслиги керак.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Кооператив мустақиллик асосида ҳам, давлат корхоналари, муассасалари, ташкилотлари, кооператив ва бошқа корхоналар, муассасалар ҳамда ташкилотлар қошида ҳам ташкил этилади ва амал қилади.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Мулкчиликнинг ҳар қандай турдаги корхонанинг, ташкилотнинг қарорига кўра тузиладиган кооператив юридик шахс ҳуқуқига эга бўлиши, жорий ва ҳисоб-китоб счётлари очиши мумкин. Корхона, ташкилот шундай турдаги кооперативнинг уставини тасдиқлайди, унинг ишлаб чиқариш ва хўжалик фаолиятини назорат қилади ҳамда унинг фаолият натижалари учун тўла жавобгар бўлади.
Кейинги таҳрирга қаранг.
2. Кооперативнинг устави кооператив таъсис этишни истаган фуқароларнинг умумий йиғилишида ёки юридик шахслар мухтор вакилларининг йиғилишида қабул қилинади ва кооператив жойлашган ердаги ноҳия, шаҳар халқ депутатлари Совети ижроия қўмитаси томонидан рўйхатга олинади.
Матлубот, ишлаб чиқариш кооперативлари, аралаш шаклидаги кооперативларнинг уставида кооператив аъзоларининг кооператив қарзлари бўйича мулкий жавобгарлиги кўрсатилган бўлиши керак. Бу қоида кооператив уставида ўз аксини топмаса, уни давлат рўйхатига олиш ман этилади.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Кейинги таҳрирга қаранг.
1. 16 ёшга тўлган, кооперативнинг мақсад ва вазифаларини амалга оширишда иштирок этиш истагини билдирган ва бунга қодир бўлган ҳар бир фуқаро кооператив аъзоси бўлиши мумкин, башарти, Ўзбекистон Республикаси қонунларида ўзга ҳол назарда тутилган бўлмаса.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Мулкчиликнинг барча шаклларидаги корхоналар ва ташкилотлар, шунингдек бошқа кооперативлар ва ширкатлар кооперативнинг жамоа аъзолари бўлиши мумкин. Кооперативлар ва уларнинг жамоа аъзолари ўртасидаги ўзаро муносабатлар шартнома асосларида қурилади.
Мулкчиликнинг барча шаклларидаги корхоналар ва ташкилотлар, шунингдек бошқа кооперативлар ва ширкатлар кооперативнинг жамоа аъзолари бўлиши мумкин. Кооперативлар ва уларнинг жамоа аъзолари ўртасидаги ўзаро муносабатлар шартнома асосларида қурилади.
2. Ишлаб чиқариш кооперативининг аъзоси меҳнат шартномаси бўйича бир нечта ишлаб чиқариш кооперативида ишлаши ёки айни бир вақтнинг ўзида уй-жой ва бошқа ижтимоий эҳтиёжларни қондириш билан шуғулланувчи бир неча кооперативнинг аъзоси бўлишга ҳақли.
Кооперативга кириш ёки унда меҳнат шартномаси (контракт, битим) бўйича ишлаш учун асосий иш жойидаги корхона мулкдорининг, маъмуриятнинг (бошқарув идорасининг) розилиги талаб қилинмайди.
Ўзбекистон Республикаси қонунларига мувофиқ тадбиркорлик билан шуғулланиш ҳуқуқига эга бўлмаган шахслар кооперативларда ишлаши ва уларга аъзо бўлиши мумкин эмас.
Кейинги таҳрирга қаранг.
3. Аъзолик муносабатларидан келиб чиққан низоли ишлар кооператив уставида белгиланган тартибда кооператив идоралари томонидан, Ўзбекистон Республикаси қонунларида назарда тутилган ҳолларда эса — суд томонидан ҳал этилади.
Кейинги таҳрирга қаранг.
4. Кооператив аъзоси уставда назарда тутилган ҳолларда кооперативнинг умумий йиғилиши қарорига биноан кооперативдан чиқарилиши мумкин.
кооператив фаолиятда ва унинг ишларини бошқаришда қатнашиш кооперативнинг бошқарув ва назорат идораларига сайлаш ҳамда сайланиш, кооператив фаолиятини яхшилаш, унинг идоралари ва мансабдор шахсларининг ишидаги нуқсонларни бартараф этиш ҳақида таклифлар киритиш:
фойдали (даромаддан) улуш олиш, кооператив тугатилган тақдирда эса — уставда назарда тутилган тартибда қўшган меҳнат ва мулкий ҳиссасига яраша кооператив аъзолари ўртасида тақсимланиши лозим бўлган мулк улушини олиш;
ўз меҳнат ва мулкий ҳиссасига мутаносиб равишда кооператив мулкидан улуш олган ҳолда ўз истагига кўра кооперативдан чиқиш;
Кейинги таҳрирга қаранг.
кооператив мулкидан, уставда кооператив аъзолари учун назарда тутилган имтиёзлар ва афзалликлардан фойдаланиш;
кооперативнинг мансабдор шахсларидан кооперативнинг фаолиятига доир ҳар қандай масала юзасидан ахборот олиш;
ишламайдиган кунлар бериш орқали таъминланадиган дам олиш, шунингдек ишчи ва хизматчиларнинг тегишли тоифалари учун қонунда белгиланганидан кам бўлмаган муддатга ҳар йили ҳақ тўланадиган отпуска олиш;
маданий-маиший хизматдан фойдаланиш ва кооператив аъзоларининг умумий йиғилиши белгилаган тартибда бошқа эҳтиёжларни қондириш ҳуқуқига ҳам эгадирлар.
кооператив уставига риоя этишлари ҳамда кооперативнинг умумий йиғилиши, сайлаб қўйиладиган бошқарув ва назорат идоралари қабул қилган қарорларни бажаришлари;
кооператив фаолиятда меҳнат қилиб ёки мулк қўшиб иштирок этиш билан боғлиқ кооператив олдидаги ўз мажбуриятларини бажаришлари;
кооперативга хўжалик фаолияти юритиш учун бериб қўйилган табиат ресурсларидан оқилона фойдаланишлари, уларни асраб-авайлашлари ҳамда атроф-муҳитни муҳофаза қилиш чора-тадбирларини бажаришлари шарт.
3. Кооператив аъзолари кооператив уставида назарда тутилган бошқа ҳуқуқларга ҳам эгалар, шунингдек уларнинг зиммасида уставда кўзда тутилган масъулиятлар бўлади.
Кейинги таҳрирга қаранг.
1. Матлубот, ишлаб чиқариш ва аралаш шаклдаги кооперативларнинг аъзолари тугатилган кооперативнинг қарзлари бўйича унинг мулки билан ва ўз шахсий мол-мулклари билан, улар етмаган тақдирда эса Ўзбекистон Республикаси қонунларида белгиланган тартибда ва миқдорларда жавобгар бўладилар.
Кейинги таҳрирга қаранг.
2. Матлубот кооперативининг фаолиятида фақат пай бадаллари қўшиб иштирок этаётган кооператив аъзоси, шунингдек ўз аъзоларининг уй-жой-маиший ва бошқа ижтимоий эҳтиёжларини қондиришга хизмат қиладиган кооператив аъзоси бўлмиш фуқаро ўзи қўшган пай бадали доирасида кооперативнинг мажбуриятлари бўйича жавобгар бўлади.
3. Матлубот, ишлаб чиқариш кооперативининг жамоа аъзоси хўжалик мустақиллигини сақлаб қолади ва ўз фаолиятида ўзининг уставига (низомига) амал қилади. У мустақил мулкий жавобгар бўлади. Матлубот ва ишлаб чиқариш кооперативи (жамияти) ўз таркибидаги жамоа аъзоларининг мажбуриятлари учун жавобгар бўлмайди, жамоа аъзолари эса кооперативнинг (жамиятнинг) мажбуриятлари бўйича унинг уставида кўзда тутилган тартибда ва миқдорларда жавобгар бўладилар.
4. Ўзбекистон Республикаси қонунларини бузганлик учун айбдор бўлган мансабдор шахслар, кооперативлар ва уларнинг хўжалик уюшмалари (шу жумладан, матлубот жамиятлари иттифоқи) аъзолари қонунда белгиланган тартибда мулкий, маъмурий, жиноий ва ўзгача тарзда жавобгар бўладилар.
Кейинги таҳрирга қаранг.
1. Кооперативнинг олий бошқарув идораси умумий йиғилиш, конференция, съезд бўлиб, улар кооператив раисини (бошқарувини), тафтиш комиссиясини (тафтишчини) сайлайди ва уларга кооперативни бошқариш бўйича ўз ваколатларини топширади.
Кооперативнинг ҳар бир аъзоси, шу жумладан унинг ҳар бир жамоа аъзоси, қўшган мулкий ҳиссасининг миқдоридан қатъи назар, бир овозга эга бўлади.
Кооперативда меҳнат шартномаси бўйича ишлаётган фуқаролар умумий йиғилишда маслаҳат овози ҳуқуқи билан иштирок этадилар.
Кейинги таҳрирга қаранг.
кооперативнинг уставини қабул қилади, унга белгиланган тартибда ўзгартиришлар ва қўшимчалар киритади;
кооперативнинг раисини, бошқарувини ва тафтиш комиссиясини (тафтишчисини) сайлайди (ёллайди), уларнинг фаолиятларига доир ҳисоботларини тинглайдилар;
Кейинги таҳрирга қаранг.
кооператив аъзолигига қабул қилиш, аъзоликдан чиқариш масалаларини, шунингдек, кооперативдан чиқиш билан боғлиқ масалаларни ҳал қилади;
кооперативнинг ички тартиб қоидалари, кооператив мулкига етказилган зарар учун моддий жавобгарлик тўғрисидаги, меҳнатга ҳақ тўлаш ҳақ тўғрисидаги қоидаларни ҳамда кооперативнинг бошқа ички ҳужжатларини қабул қилади ва уларни ўзгартиради;
фойдани (даромадни) тақсимлаш тартибини, кооператив фондлари ва резервларининг турлари, миқдори ҳамда улардан фойдаланиш йўналишларини белгилайди:
кооперативни қайта ташкил этиш ва унинг фаолиятини тўхтатиш, унинг хўжалик уюшмаларига кириши ва улардан чиқиши масалаларини ҳал қилади.
Мазкур масалалар бўйича қарорлар қабул қилиш кооператив умумий йиғилишининг мутлақ ихтиёрида бўлади. Кооператив уставига ёки умумий йиғилишнинг қарорига мувофиқ кооператив фаолиятининг бошқа ташкилий, хўжалик ва ижтимоий масалалари ҳам кооперативнинг мутлақ ихтиёрига берилиши мумкин.
Зарур ҳолларда кооперативларда умумий йиғилиш ихтиёридаги масалаларни ҳал этиш учун вакиллар йиғилишлари чақирилиши мумкин.
3. Тафтиш комиссияси (тафтишчи) кооперативнинг (бошқарувнинг) молиявий ва хўжалик фаолиятини текширади ва у умумий йиғилиш олдида ҳисобдордир.
Кейинги таҳрирга қаранг.
1. Кооперативни тугатиш ёки қайтадан ташкил этиш (қўшиб юбориш, бирлаштириш, ажратиш, алоҳида қилиб чиқариш, ўзгартириш) унинг мол-мулкининг эгасининг ёки кооператив қайси корхона (хўжалик уюшмаси) ҳузурида ташкил этилган бўлса, ўша корхонанинг қарорига мувофиқ ёҳуд суд ё бўлмаса ҳакамликнинг қарорига мувофиқ амалга оширилади.
Кейинги таҳрирга қаранг.
агар кооператив рўйхатга олинган пайтдан бошлаб бир йил давомида ишлаб чиқариш-хўжалик фаолиятига киришмаган бўлса ёки амалда тўхтатиб қўйилган фаолиятини даромадлар тўғрисидаги охирги декларацияни топширганидан кейин бир йил ўтгач қайтадан бошламаса;
Кейинги таҳрирга қаранг.
3. Кооператив давлат томонидан рўйхатга олиш реестридан чиқарилган пайтдан бошлаб қайта ташкил этилган ёки тугатилган деб ҳисобланади.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Кейинги таҳрирга қаранг.
4. Кооператив тугатилган тақдирда қарз берувчилар ва меҳнат жамоаси аъзоларининг даъволари қондирилганидан кейин қолган мол-мулк кооператив аъзолари ўртасида унинг уставида кўзда тутилган тартибда тақсимланади.
Матлубот жамиятлари иттифоқлари уларнинг олий органлари (съезд, конференция, вакиллар йиғилиши) қарорига мувофиқ тугатилади.
Кейинги таҳрирга қаранг.
қишлоқ посёлкалар ва шаҳарларда чакана савдо ҳамда умумий овқатланиш корхоналари тармоғини вужудга келтириш ва ривожлантириш, ўз аъзолари — пайчилар ҳамда хизмат кўрсатилаётган аҳолига ўзи ишлаб чиқарган ва корхоналар, ташкилотлар ҳамда фуқаролардан сотиб олинган озиқ-овқат маҳсулотлари ва ноозиқ-овқат молларини сотиш;
Кейинги таҳрирга қаранг.
аҳоли ва корхоналардан қишлоқ хўжалик маҳсулотлари ҳамда хом ашё, ёрдамчи хўжалик маҳсулотлари ва ҳунармандчилик буюмлари, кейинчалик қайта ишлаш ва сотиш учун ёввойи ўсимликлар, мевалар ҳамда дори-дармон-техникавий ашёни Ўзбекистон Республикаси қонунларига мувофиқ харид қилиш;
Кейинги таҳрирга қаранг.
сотиб олинаётган қишлоқ хўжалиги хом ашёси ва бошқа маҳаллий хом ашёдан, шунингдек улгуржи савдо таркибида харид қиладиган ресурслар, хом ашё ва материаллардан озиқ-овқат маҳсулотлари ва ноозиқ-овқат моллари ишлаб чиқаришни ташкил этиш;
2. Матлубот кооперативлари (жамиятлари) ишлаб чиқариш воситалари ва халқ истеъмоли моллари харид қилишни ва сотишни ташкил этиш орқали фуқароларнинг қишлоқ хўжалик маҳсулотлари хом ашёсини етиштирувчи ва қайта ишловчи ёрдамчи хўжаликларини, шунингдек ҳунармандчиликни ривожлантиришни рағбатлантирадилар.
1. Матлубот кооперативлари (жамиятлари) яккаҳокимликка қарши қонунларнинг талабларига мувофиқ ихтиёрий равишда хўжалик уюшмаларига бирлашишлари мумкин.
Кейинги таҳрирга қаранг.
2. Матлубот кооперативлари (жамиятлари) хўжалик уюшмалари бошқарувининг олий идоралари — съезд ва конференциядир.
Матлубот кооперативи (жамияти) бошқарувининг олий идораси — кооператив (жамият) аъзоларининг умумий йиғилишидир.
Съезд ва конференциялар кенгашни (бошқарувни) сайлайдилар. Кенгаш (бошқарув) съезд ва конференциялар оралиғидаги даврда уларнинг вазифаларини бажаради ҳамда уларга ҳисоб беради.
3. Хўжалик уюшмалари бошқаруви идораларининг ўз ваколатлари доирасида қабул қилган қарорларини ижро этиш уларнинг аъзолари учун мажбурийдир.
4. Матлубот кооперативлари (жамиятлари), улар уюшмалари билан давлат бошқа уюшмалар, корхоналар, ташкилотлар ҳамда фуқаролар ўртасидаги хўжалик муносабатлари шартнома асосида ташкил этилади, башарти, Ўзбекистон Республикаси қонунларида ўзга ҳол назарда тутилмаган бўлмаса.
Кейинги таҳрирга қаранг.
5. Матлубот кооперативлари (жамиятлари) нархлар ҳамда тарифларни мустақил ёки шартнома асосида белгилайдилар. Кооперативлар ва уларнинг хўжалик уюшмалари бозорда яккаҳокимлик қилган ҳолларда давлат фуқароларни ижтимоий ҳимоя қилиш мақсадида Ўзбекистон Республикаси қонун ҳужжатларига мувофиқ нарх-навони тартибга солади.
Жамоа хўжалиги ёки бошқа қишлоқ хўжалиги кооперативи ишлаб чиқариш кооперативининг шаклларидан бири сифатида ушбу Қонунда, бошқа қонун ҳужжатлари ва ўз уставида назарда тутилган барча ҳуқуқлардан фойдаланади.
Жамоа хўжаликлари ва бошқа қишлоқ хўжалик кооперативларининг ердан фойдаланганлик учун масъулияти «Ер тўғрисида»ги Ўзбекистон Республикаси Қонуни билан тартибга солинади.
Кейинги таҳрирга қаранг.
Фуқаролар ўз ижтимоий эҳтиёжларини қондириш учун ихтиёрийлик асосида уй-жой қуриш, уй-жой кооперативлари, гараж қуриш кооперативлари ва бошқа кооперативлар тузишлари мумкин.
Бундай кооперативлар фаолиятининг асосий йўналиши кооператив мулки объектларини (уй-жойлар, гаражлар ва шу кабилар), уставда назарда тутилган ҳолларда эса — кооператив аъзоларининг мулки бўлган объектларни ҳам қуриш ва кейинчалик улардан фойдаланишда пул маблағлари ёки шахсий меҳнат билан иштирок этишдан, шунингдек кооператив аъзоларига кооперативни тузишдан кўзланган мақсадларга мос хизматларни кўрсатишдан иборатдир.
Ушбу Қонун боғдорчилик ширкатлари, якка тартибда қурилиш билан шуғулланувчилар ширкатлари ва ўзга матлубот ширкатларига нисбатан амал қилади.