O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Yirik sanoat korxonalari bilan kasanachilikni rivojlantirish asosidagi ishlab chiqarish va xizmatlar o‘rtasida kooperatsiyani kengaytirishni rag‘batlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” 2006-yil 5-yanvardagi PF–3706-son Farmonini amalga oshirish yuzasidan va ayniqsa qishloq joylardagi ish bilan band bo‘lmagan aholini uyda mahsulotlar ishlab chiqarish, xizmatlar ko‘rsatish ishlarini bajarishga jalb etish uchun ish beruvchilarga real rag‘batlar yaratish, kasanachilarning qonun hujjatlarida belgilangan ijtimoiy va mehnat kafolatlarini ta’minlash maqsadida Vazirlar Mahkamasi qaror qiladi:
Ish beruvchining buyurtmasi bo‘yicha kasanachi tomonidan ishlarni bajarish (xizmatlar ko‘rsatish) uchun namunaviy mehnat shartnomasi 2-ilovaga muvofiq tasdiqlansin.
2. O‘zbekiston Respublikasi Mehnat va aholini ijtimoiy muhofaza qilish vazirligi, Monopoliyadan chiqarish, raqobat va tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlash davlat qo‘mitasi Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklari bilan birgalikda:
Keyingi tahrirga qarang.
2006-2007-yillarga va keyingi yillarga mo‘ljallangan aholini ish bilan ta’minlash, tadbirkorlik va raqobatni qo‘llab-quvvatlash va rivojlantirish hududiy dasturlarida kasanachilik mehnatini rivojlantirishga doir aniq chora-tadbirlarni nazarda tutsinlar;
kasanachilik mehnatini rivojlantirish negizida sanoat korxonalari va xizmatlar ko‘rsatish o‘rtasida kooperatsiyani rivojlantirish bo‘yicha faoliyat muvofiqlashtirilishini ta’minlasinlar hamda tarmoq va hududiy darajalarda ular amalga oshirilishining tizimli monitoringini olib borsinlar. Yilning har choragida hududlar va umuman respublikani ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish yakunlarini chiqarishda ko‘rib chiqish uchun mehnatning kasanachilik shakllari rivojlanishi to‘g‘risidagi axborotni tayyorlasinlar.
3. Tarmoqlar xo‘jalik boshqaruvi organlari tarmoqlarni rivojlantirish dasturlarini ishlab chiqishda murakkab texnologiyalar va katta energetika xarajatlarini talab etmaydigan tovarlarni, butlovchi buyumlarni ishlab chiqarish, xizmatlar ko‘rsatish uchun fuqarolarning kasanachilik mehnatidan keng foydalanish yuzasidan aniq chora-tadbirlarni nazarda tutsinlar.
Oldingi tahrirga qarang.
4. Belgilansinki, kasanachilik bilan shug‘ullanadigan shaxslar kommunal xizmatlarga aholi uchun qo‘llaniladigan tariflar bo‘yicha, qonun hujjatlarida belgilangan tartibda haq to‘laydilar.
Keyingi tahrirga qarang.
(4-band O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2008-yil 11avgustdagi 181-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2008-y., 33-son, 318-modda)
5. O‘zbekiston Respublikasi Mehnat va aholini ijtimoiy muhofaza qilish vazirligi kasanachilik mehnati bilan shug‘ullanayotgan fuqarolarga nisbatan mehnat to‘g‘risidagi qonunlarga rioya qilinishi ustidan nazoratni ta’minlasin.
Keyingi tahrirga qarang.
O‘zbekiston Respublikasi Davlat soliq qo‘mitasi bilan birgalikda kasanachilik mehnatidan foydalanayotgan korxonalar uchun qonun hujjatlarida belgilangan soliq imtiyozlari berilishini ta’minlasinlar;
Keyingi tahrirga qarang.
o‘n kun muddatda har bir tumanda (shaharda) korxonalar bilan uyda mahsulotlar ishlab chiqaradigan va xizmatlar ko‘rsatadigan fuqarolar o‘rtasida kooperatsiyani muvofiqlashtirish, qo‘llab-quvvatlash va rivojlantirish bo‘yicha hokimlarning iqtisodiyot va ijtimoiy rivojlantirish masalalari bo‘yicha o‘rinbosarlari (komissiya raisi) hamda mehnat va aholini ijtimoiy muhofaza qilish hududiy organlari rahbarlari (komissiya raisining o‘rinbosari) boshchilik qiladigan ishchi komissiyalar tashkil etsinlar.
Keyingi tahrirga qarang.
Oldingi tahrirga qarang.
yangi kasanachilik ish o‘rinlari, shu jumladan kasanachilik turlaridan foydalanishni kengaytirish hisobiga yangi ish o‘rinlari barpo etish uchun mavjud zaxiralarni aniqlash va ishga solishda korxonalarga ko‘maklashish;
(6-bandning beshinchi xatboshi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2008-yil 11-avgustdagi 181-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2008-y., 33-son, 318-modda)
sanoat korxonalari bilan kasanachilik o‘rtasidagi kooperatsiyani rivojlantirish, korxonalarning buyurtmalari bo‘yicha uyda ishlaydigan fuqarolarni asbob-uskunalar, xomashyo, materiallar, butlovchi buyumlar va yarim tayyor mahsulotlar bilan ta’minlash uchun barqaror shart-sharoitlar yaratish, shuningdek ishlab chiqarilgan mahsulotni topshirish va uning uchun o‘z vaqtida haq to‘lash kafolatlari masalalarini tezkor hal etish;
Oldingi tahrirga qarang.
tumanlar (shaharlar) hududida joylashgan korxonalar bo‘yicha kasanachilikni rivojlantirish parametrlari bajarilishi monitoringini olib borish;
ish beruvchi korxonalar tomonidan kasanachilarning huquqlari buzilgan taqdirda ularga ko‘rsatib o‘tilgan huquqlar himoya qilinishida ko‘maklashish;
fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlari bilan yaqin hamkorlikda band bo‘lmagan aholi sonini va malakasini aniqlash, shuningdek aholining ko‘rsatib o‘tilgan toifasiga keyinchalik ularni ishga joylashtirishda ko‘maklashish.
(6-band O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2008-yil 11-avgustdagi 181-sonli qarori asosida yettinchi — to‘qqizinchi xatboshilar bilan to‘ldirilgan — O‘R QHT, 2008-y., 33-son, 318-modda)
7. O‘zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo‘mitasi davlat statistika hisoboti shakllariga korxonalar tomonidan korxonalarning kasanachilik mehnati bilan band bo‘lgan xodimlari soni to‘g‘risidagi ma’lumotlar taqdim etilishini kiritsin.
8. O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi manfaatdor vazirliklar va idoralar bilan birgalikda bir oy muddatda idoraviy normativ hujjatlar mazkur qarorga muvofiqlashtirilishini ta’minlasin.
9. Mazkur qarorning bajarilishini nazorat qilish O‘zbekiston Respublikasi Bosh vazirining o‘rinbosari V.A. Golishev zimmasiga yuklansin.
Oldingi tahrirga qarang.
Mazkur Nizom O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Yirik sanoat korxonalari bilan kasanachilikni rivojlantirish asosidagi ishlab chiqarish va xizmatlar o‘rtasida kooperatsiyani kengaytirishni rag‘batlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” 2006-yil 5-yanvardagi PF–3706-son Farmoniga muvofiq ishlab chiqilgan va O‘zbekiston Respublikasida kasanachilikni tashkil etish shartlarini, shu jumladan kasanachilar bilan mehnat shartnomalarini tuzish tartibini, ularga xomashyo va materiallar berish, ular mehnatiga haq to‘lash va muhofaza qilish, kasanachilarni ijtimoiy sug‘urta qilish tartibini hamda kasanachilar mehnatidan foydalanayotgan ish beruvchilar uchun belgilangan soliq imtiyozlari qo‘llanilishi ustidan nazorat qilish mexanizmini belgilaydi.
(muqaddima O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2008-yil 11-avgustdagi 181-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2008-y., 33-son, 318-modda)
1. Mazkur Nizom maqsadlari uchun “kasanachilik” tushunchasi tuzilgan mehnat shartnomasiga muvofiq jismoniy shaxs — kasanachining yashash joyi bo‘yicha yoki unga yoki uning oila a’zolariga tegishli bo‘lgan boshqa binolarda ish beruvchining buyurtmalari bo‘yicha tovarlar ishlab chiqarish yoki xizmatlar ko‘rsatish bo‘yicha kasanachi tomonidan amalga oshirilayotgan ishni anglatadi.
Basharti kasanachilik xususiyati kasanachi bilan to‘liq yakka tartibdagi moddiy javobgarlik to‘g‘risida shartnoma tuzilishi zarurligini taqozo etsa, 18 yoshga to‘lgan shaxslar kasanachilikni amalga oshirishga qo‘yiladilar.
3. Ish beruvchi — kasanachi bilan tuzilgan mehnat shartnomasiga muvofiq kasanachi uchun ishlab chiqarish binosini belgilaydigan, uni asbob-uskunalar, jihozlar, materiallar, butlovchi buyumlar, xomashyo va boshqa ishlab chiqarish vositalari bilan ta’minlaydigan, bajarilgan ishni qabul qilib oladigan va unga haq to‘laydigan yuridik shaxs.
4. Kasanachilikni tashkil etishga agar mehnat shartnomasiga muvofiq kasanachilikni bajarish uchun kasanachi o‘z yashash joyida zarur binolarga, shu jumladan turar joy binosiga, shuningdek ishni bajarish uchun amaliy ko‘nikmalarga ega bo‘lishi, yoxud malakaga o‘qitilishi sharti bilan yo‘l qo‘yiladi.
Kasanachilik amalga oshiriladigan turar joy binolarini noturar joy binolar toifasiga o‘tkazish talab qilinmaydi.
5. Kasanachilik texnologiya jarayoni va boshqa shart-sharoitlar uy sharoitlarida butlovchi buyumlar, yarim tayyor mahsulotlar va mahsulotlarning ayrim turlarini ishlab chiqarish imkonini beradigan sanoat tarmoqlari va xizmat ko‘rsatish sohalarida korxonalar bilan korxonalarning buyurtmalari bo‘yicha uyda mahsulotlar ishlab chiqarayotgan va xizmatlar ko‘rsatayotgan fuqarolar o‘rtasidagi kooperatsiya asosida tashkil etiladi.
6. Qonun hujjatlarida belgilangan faoliyatning ayrim turlarini amalga oshirishga litsenziya olish talab qiladigan, shuningdek, uyda quvvatli, energiyani ko‘p talab qiladigan va texnik asbob-uskunalardan, shuningdek, uy sharoitlarida nazorat qilib bo‘lmaydigan maxsus texnika xavfsizligiga rioya etishni talab etadigan xavfli kimyoviy komponentlardan foydalanib kasanachiga ishlarni bajarishga (xizmatlar ko‘rsatishga) va mahsulotlar ishlab chiqarishga (xizmatlar ko‘rsatishga) yo‘l qo‘yilmaydi.
Keyingi tahrirga qarang.
Oldingi tahrirga qarang.
Kasanachilik sharoitlarida foydalanish mumkin bo‘lmagan asbob-uskunalar, xomashyo, materiallar va mahsulotlar ro‘yxati O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilanadi.
(6-band O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2008-yil 11-avgustdagi 181-sonli qarori asosida ikkinchi xatboshi bilan to‘ldirilgan — O‘R QHT, 2008-y., 33-son, 318-modda)
7. Yong‘in xavfsizligining belgilangan qoidalariga, sanitariya va gigiyena normalariga, mehnatni muhofaza qilish qoidalariga, shuningdek, kasanachilarning uy-joy-maishiy sharoitlari xususiyatlariga muvofiq kasanachilikning ayrim turlariga yong‘in va sanitariya inspeksiyasi, shuningdek, Davlat mehnat texnik inspeksiyasi organlarining ruxsati bilan yo‘l qo‘yilishi mumkin.
8. Kasanachilar ishining aniq turlari ularning kasb malakasi, salomatligi hisobga olingan holda ish beruvchi tomonidan belgilanadi (ish xususiyati, foydalaniladigan asbob-uskunalar va jihozlar, xomashyo, materiallarning xossalari, nogironlarga nisbatan TMEK tavsiyalari e’tiborga olinadi).
Keyingi tahrirga qarang.
Kasanachilik mehnati qishloq joylarda ayollar uchun, shuningdek, “Aholini ish bilan ta’minlash to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonunining 7-moddasida ko‘rsatilgan fuqarolar toifalari uchun ustuvor tartibda tashkil etiladi.
Keyingi tahrirga qarang.
9. Kasanachilar tomonidan ishlarni bajarish kasanachi oilasining a’zolari ishtirokida (yordamida) ish beruvchining roziligisiz amalga oshirilishi mumkin. Bunda kasanachi unga yordam beradigan oila a’zolari tomonidan bajariladigan ishlar sifati uchun ish beruvchi oldida javob beradi.
Kasanachiga yordam beradigan uning oila a’zolariga mazkur Nizomning amal qilishi tatbiq etilmaydi, basharti ular bilan alohida mehnat shartnomasi tuzilmagan bo‘lsa.
10. Korxonalar bilan tuzilgan mehnat shartnomalariga ega bo‘lgan kasanachilar ish bilan band bo‘lgan aholi toifasiga kiritiladi va ularga mehnat daftarchasi beriladi.
Keyingi tahrirga qarang.
11. Ish beruvchi korxona rahbari kasanachi bilan yozma shaklda mehnat shartnomasi tuzadi, unda quyidagilar ko‘rsatiladi:
xodimning mehnat funksiyasi, ya’ni mutaxassislik, malaka, shuningdek, kasanachi bajarishi zarur bo‘lgan ish turlari;
ish boshlanadigan kun, mehnat shartnomasining amal qilish muddati (muayyan muddatga yoki ayrim ishlarni bajarish davriga mehnat shartnomasi tuzishda);
kasanachi tomonidan mehnat funksiyalari amalga oshirilishi uchun asbob-uskunalar, jihozlar, butlovchi buyumlar, xomashyo, materiallar, yarim tayyor mahsulotlarni berish tartibi;
mehnatni muhofaza qilish va uning shart-sharoitlarining zarur qoidalariga rioya etish bo‘yicha ish beruvchi va kasanachining majburiyatlari;
ish beruvchining buyurtmasini bajarish uchun kasanachining o‘z asbob-uskunalari, jihozlari va inventaridan foydalanilgan taqdirda kasanachining xarajatlarini qoplash tartibi va shartlari;
ish beruvchining buyurtmasini bajarish munosabati bilan foydalanilgan kasanachining energiya, suv, aloqa uchun xarajatlarini qoplash (kompensatsiya) tartibi;
kasanachi mehnat funksiyalarini amalga oshirish uchun unga berilgan asbob-uskunalar, jihozlar va inventarni ta’mirlash bo‘yicha ish beruvchining majburiyatlari;
kasanachining aybi bilan materiallar, asbob-uskunalar, jihozlar buzilishi bilan bog‘liq, shuningdek mahsulot to‘liq yoki qisman yaroqsizligi uchun zararni ish beruvchiga qoplash shartlari;
kasanachiga foydalanish uchun berilgan asbob-uskunalar, jihozlar, inventar, butlovchi buyumlar, xomashyo va materiallarni xatlovdan o‘tkazish hamda ish beruvchi va nazorat organlari vakillarining kasanachilik mehnati amalga oshirayotgan joylarga kirishi shartlari;
kasanachiga bog‘liq bo‘lmagan holatlar (elektr energiyasi, suv, gaz va hokazolar yo‘qligi) munosabati bilan buyurtmani belgilangan muddatlarda bajarish mumkin bo‘lmagan taqdirda bu haqda ish beruvchini xabardor qilish bo‘yicha kasanachining majburiyatlari.
Keyingi tahrirga qarang.
12. Bajarilayotgan ishning xususiyati va uni bajarish shart- sharoitlari hisobga olingan holda kasanachi bilan muddatli mehnat shartnomalari tuzilishiga yo‘l qo‘yiladi.
Keyingi tahrirga qarang.
13. Kasanachini ishga qabul qilishda va u bilan mehnat shartnomasi tuzishda undan talab qilinadigan hujjatlar ro‘yxati Mehnat kodeksining 80-moddasiga muvofiq belgilanadi.
14. Kasanachining mehnat daftarchasi ish beruvchi tomonidan yuritiladi va mehnat shartnomasi amal qilishining butun davrida unda saqlanadi. Ilgari ishlamagan va mehnat daftarchasiga ega bo‘lmagan kasanachi uchun mehnat daftarchasi ish beruvchi tomonidan ochiladi.
Ish beruvchi mehnat daftarchasiga mehnat shartnomasi tuzilishi va to‘xtatilishi to‘g‘risidagi ma’lumotlarni kiritishi shart. Kasanachi bilan mehnat shartnomasi to‘xtatilgan taqdirda ish beruvchi mehnat daftarchasini kasanachiga berishi shart.
15. Kasanachi bilan mehnat shartnomasi O‘zbekiston Respublikasi Mehnat kodeksining 97—113-moddalariga muvofiq holatdan boshqacha tarzda to‘xtatilishi mumkin emas.
16. Korxonaning jamoa shartnomasi shartlari kasanachilarga tatbiq etiladi, basharti ushbu korxonada jamoa shartnomasi tuzilgan bo‘lsa.
Oldingi tahrirga qarang.
(III bo‘lim nomi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2008-yil 11-avgustdagi 181-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2008-y., 33-son, 318-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
17. Ish beruvchi kasanachiga mehnat shartnomasida nazarda tutilgan ishlar (xizmatlar)ni bajarish uchun tegishli sifatga ega bo‘lgan xomashyo, materiallar, butlovchi buyumlar va yarim tayyor mahsulotlar taqdim etadi (beradi).
Keyingi tahrirga qarang.
Korxonalar buyurtmalari bo‘yicha mahsulotlar ishlab chiqarish va xizmatlar ko‘rsatish uchun kasanachilarga asbob-uskunalar, jihozlar va inventar qonun hujjatlarida belgilangan tartibda beriladi.
(17-band O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2008-yil 11-avgustdagi 181-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2008-y., 33-son, 318-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
(18, 19-bandlar O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2008-yil 11-avgustdagi 181-sonli qarori bilan o‘z kuchini yo‘qotgan — O‘R QHT, 2008-y., 33-son, 318-modda)
20. Ish beruvchi mehnat shartnomasida nazarda tutilgan ishlar (xizmatlar)ni bajarishi uchun zarur bo‘lgan xomashyo, materiallar, butlovchi buyumlar va yarim tayyor mahsulotlarni kasanachiga berishi hamda yetkazib berishni ta’minlashi shart.
21. Kasanachi mehnat shartnomasiga muvofiq ishlarni bajarish uchun xomashyo, materiallar, butlovchi buyumlar va yarim tayyor mahsulotlarni mustaqil ravishda sotib olishga haqli emas.
Oldingi tahrirga qarang.
(22-band O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2008-yil 11-avgustdagi 181-sonli qarori bilan o‘z kuchini yo‘qotgan — O‘R QHT, 2008-y., 33-son, 318-modda)
23. Buyurtmaga muvofiq bajarilgan mahsulotlarni ish beruvchi tomonidan qabul qilib olish, qoidaga ko‘ra, kasanachining ishlarni bajargan joyida amalga oshiriladi.
Qabul qilib olish vaqtida mahsulotlarni topshirish — qabul qilib olish dalolatnomasi tuziladi, unda ishlab chiqarilgan mahsulot (buyumlar, xizmatlar)ning miqdori, ish beruvchi tomonidan buyumlar (mahsulotlar, xizmatlar)ning sifat standartlariga qo‘yiladigan talablarga muvofiq sifati ko‘rsatiladi.
Kasanachi tomonidan ish beruvchi talab qiladigan standartlarga muvofiq mahsulotlarni topshirish-qabul qilib olish dalolatnomasi qabul qilingandan keyin, mahsulotlarning keyinchalik sotilishidan qat’i nazar, ular uchun ish beruvchi tomonidan haq to‘lanishi shart.
24. Kasanachilar tomonidan buyurtmachi korxonalarning ishlab chiqarish texnologiyasiga to‘liq rioya qilingan taqdirda, kasanachilik sharoitlarida ishlab chiqarilgan mahsulotlarni va ko‘rsatilgan xizmatlarni qo‘shimcha ravishda sertifikatlash va standartlashtirish talab qilinmaydi.
Uyda ishlab chiqarilgan mahsulotlar sifatining belgilangan standartlariga rioya etilishi uchun javobgarlik, ular sanoat korxonalariga qaytarilgan taqdirda — kasanachilarga yuklanadi, oxirgi iste’molchilarga sotilgan taqdirda esa — sanoat korxonasiga yuklanadi.
25. Kasanachilar ishiga, qoidaga ko‘ra, ishbay haq to‘lanadi. Haq to‘lash amalda bajarilgan ishlar uchun yoki sifati bo‘yicha belgilangan talablarga javob beradigan mahsulot ishlab chiqarilgani uchun amalga oshiriladi.
26. Unumdorlik normalari va ishbay narxlar tomonlarning kelishuviga ko‘ra, tegishli ishlar uchun mehnat to‘g‘risidagi qonun hujjatlariga muvofiq belgilangan normal ish vaqti hisobidan kelib chiqqan holda belgilanadi.
Keyingi tahrirga qarang.
Ishbay haq to‘lanadigan aniq ish uchun kasanachining ish haqi miqdori ish beruvchining o‘z ishlab chiqarishida band bo‘lgan xodimlar mehnatiga haq to‘lash shartlari singari bo‘lishi kerak.
27. Kasanachining ish haqi, uning tomonidan mehnat normalari va mehnat majburiyatlari bajarilgan taqdirda, qonun hujjatlarida belgilangan eng kam oylik ish haqi miqdoridan kam bo‘lishi mumkin emas va biron-bir eng yuqori miqdor bilan cheklanmaydi.
Keyingi tahrirga qarang.
28. Kasanachining mehnatiga haq yo har bir tugallangan ish topshirig‘i, ishlar hajmi topshirilganda yoxud mehnat qonunchiligida belgilangan muntazam vaqt oralig‘ida to‘lanishi kerak. Mehnat shartnomasida kasanachi mehnatiga avans tarzida haq to‘lash nazarda tutilishi mumkin.
29. Agar kasanachi o‘z mehnatini amalga oshiradigan joyda ish haqiga tuman koeffitsiyenti belgilangan bo‘lsa kasanachi mehnatiga haq to‘lash ushbu koeffitsiyentni hisobga olgan holda amalga oshirilishi kerak.
30. Kasanachi ish vaqtini o‘z xohishiga ko‘ra taqsimlaydi, uning bajargan barcha ishi uchun bir hissa miqdorda haq to‘lanadi va unga ish vaqtidan ortiqcha ishlaganlik, dam olish va bayram kunlarida ishlaganlik, shuningdek tungi vaqtda ishlaganlik uchun mehnatga haq to‘lash shartlari tatbiq etilmaydi.
Oldingi tahrirga qarang.
Keyingi tahrirga qarang.
31. Kasanachining ishlab chiqarish topshirig‘ini o‘z uyida yoki o‘ziga tegishli boshqa xonalarda bajarish bilan bog‘liq xarajatlari qonun hujjatlarida belgilangan tartibda qoplanadi.
(31-band O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2008-yil 11-avgustdagi 181-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2008-y., 33-son, 318-modda)
32. Ish beruvchi kasanachiga yuklangan ish topshiriqlari ro‘yxatini yuritishi kerak, ro‘yxatda quyidagilar ko‘rsatiladi:
amaldagi qonun hujjatlariga muvofiq daromadlardan soliq organlariga va Pensiya jamg‘armasiga ajratmalar;
Keyingi tahrirga qarang.
33. Kasanachi ishlab chiqarish topshirig‘i hajmidan hamda mehnat shartnomasida belgilangan boshqa shartlardan kelib chiqqan holda o‘zi uchun ish vaqti muddatini, ish jadvali va tartibini mustaqil ravishda belgilaydi.
34. Ish beruvchi kasanachi uchun ishlab chiqarish topshirig‘ini belgilashda ishlarning ayrim turlarini bajarish uchun vaqt normativlarini hisobga olishi kerak, bunda butun ishlar kompleksini bajarish uchun ish vaqtining umumiy muddati Mehnat kodeksining 116-moddasida belgilangan normal yoki qisqartirilgan ish vaqti muddatidan oshmasligi kerak, agar bu mehnat shartnomasida ko‘rsatilgan yoxud qonun hujjatlarida belgilangan bo‘lsa (18 yoshga to‘lmagan shaxslar va nogironlar uchun).
Keyingi tahrirga qarang.
35. Mehnat ta’tili muddatini hisoblash va har yilgi asosiy ta’tilga chiqish huquqini beradigan mehnat stajini hisoblab chiqarish uchun, dam olish va bayram kunlarini hisobga olgan holda, mehnat shartnomasida ko‘rsatilgan ishlar hajmini bajarish uchun zarur bo‘lgan normativ vaqt qabul qilinadi. Bunda kasanachining ishlab chiqarish topshirig‘i hajmi bir oy hisobiga ushbu Nizomning 34-bandida ko‘rsatilgandan oshmasligi kerak.
36. Kasanachining har yilgi mehnat ta’tili muddati, agar kasanachi qonun hujjatlariga muvofiq ko‘proq davom etadigan har yilgi asosiy ta’tilga chiqish huquqiga ega bo‘lmasa, 15 ish kunidan kam bo‘lishi mumkin emas.
Keyingi tahrirga qarang.
Ta’tillar berish vaqti va navbati kasanachi bilan kelishuv bo‘yicha ish beruvchi tomonidan tasdiqlangan jadvalda belgilanadi.
38. Ish beruvchi va kasanachi davlat tomonidan ijtimoiy sug‘urta badallarini qonun hujjatlarida belgilangan tartibda va miqdorlarda to‘laydilar.
Keyingi tahrirga qarang.
39. Kasanachining ishlagan vaqti pensiyalar va ijtimoiy sug‘urta bo‘yicha nafaqalar miqdorlarini tayinlash uchun mehnat stajiga qo‘shiladi.
40. Kasanachiga davlat ijtimoiy sug‘urtasi bo‘yicha nafaqalarni to‘lash, belgilangan tartibga muvofiq ish beruvchining ishlab chiqarish xonalarida ishlaydigan xodimlar singari amalga oshiriladi.
41. Kasanachilik mehnati bilan shug‘ullanuvchi fuqarolarning pensiya ta’minotiga bo‘lgan huquqi ular pensiya yoshiga yetganda yoki “Fuqarolarning davlat pensiya ta’minoti to‘g‘risida”gi Qonunda nazarda tutilgan hollarda boshlanadi.
Kasanachining jamg‘arilib boriladigan shaxsiy pensiya hisob raqamini ochish va unga badallar to‘lash ish beruvchi tomonidan “Fuqarolarning jamg‘arib boriladigan pensiya ta’minoti to‘g‘risida”gi Qonunga muvofiq amalga oshiriladi.
Keyingi tahrirga qarang.
kasanachiga mumkin bo‘lgan barcha xavf-xatarlar to‘g‘risida va kasanachi o‘zi olgan ish topshiriqlari munosabati bilan ko‘rilishi kerak bo‘lgan ehtiyotkorlik choralari to‘g‘risida yo‘riqnomalar berish, zarur bo‘lgan taqdirda uni tegishli ravishda o‘qitish;
kasanachiga beriladigan mashinalar, jihozlar yoki boshqa asbob-uskunalarning texnik xavfsizligini ta’minlash, ularda tegishli himoya moslamalari mavjudligini va ularning soz holatda bo‘lishini ta’minlash;
o‘z xavfsizligini ehtiyotlash va o‘zining harakatlari yoki ishdagi kamchiliklari natijasida shikastlanishi mumkin bo‘lgan boshqa shaxslarning sog‘lig‘ini muhofaza qilish bo‘yicha oqilona choralar ko‘rish, shu jumladan materiallar, mashinalar, jihozlar va o‘z tasarrufiga berilgan boshqa asbob-uskunalardan to‘g‘ri foydalanish.
46. Kasanachi, agar u ishni o‘z xavfsizligi yoki salomatligi uchun muqarrar va jiddiy xavf tug‘diradi deb hisoblashi uchun asosli sabablarga ega bo‘lsa, ishlarni bajarishdan voz kechishi hamda ro‘y bergan holatlar to‘g‘risida ish beruvchini xabardor qilishi shart.
Ushbu holatlar mehnatni muhofaza qilish qoidalariga rioya etish ustidan nazoratni amalga oshiruvchi organlar tomonidan tasdiqlangan taqdirda uyda ishlashni davom ettirish ahvolni tuzatish uchun zarur choralar ko‘rilmagungacha vaqtinchalik to‘xtatib turilishi kerak.
47. Ish beruvchining buyurtmasi yuzasidan tuzilgan shartnoma bo‘yicha ishlarni bajarish uchun kasanachiga tekin foydalanish uchun korxona tomonidan berilgan asbob-uskunalar, jihozlar va inventarlar foydalanish davrida mulk solig‘i to‘lovidan ozod qilinadi.
48. Ushbu imtiyozni qo‘llanish ustidan nazoratni amalga oshirish uchun korxona (ish beruvchi) soliq organlariga hisobotlar taqdim etishda kasanachiga berilgan asbob-uskunalar, jihozlar va inventarlarning qoldiq qiymatini, ularning ro‘yxatini ko‘rsatishi shart.
49. Tovarlar ishlab chiqarish (ishlarni bajarish, xizmatlar ko‘rsatish) uchun kasanachilarga buyurtmalar bergan korxonalar kasanachilar mehnatiga haq to‘lash jamg‘armasidan yagona ijtimoiy to‘lovni to‘lashdan 2006-yil 1-fevraldan boshlab besh yilga ozod qilinadi.
Shu bilan birga, ish beruvchi qonun hujjatlarida belgilangan tartibda tovarlar (ishlar, xizmatlar)ni sotish hajmidan Pensiya jamg‘armasiga majburiy ajratmalarni amalga oshiradi.
Keyingi tahrirga qarang.
Ish beruvchi tomonidan kasanachilar mehnatiga haq to‘lash jamg‘armasining alohida hisobi yuritiladi va yagona ijtimoiy to‘lov hisob-kitoblari bilan birga davlat soliq xizmatiga tegishli ma’lumotnoma taqdim etiladi.
50. Kasanachilar faoliyatini nazorat qiluvchi organlar tomonidan tekshirishlar faqat qonun hujjatlarida belgilangan tartibda amalga oshiriladigan buyurtmachi-korxonani tekshirish vaqtida o‘tkazilishi mumkin.
Keyingi tahrirga qarang.
51. Ish beruvchi va kasanachi o‘rtasidagi mehnat nizolarini tartibga solish O‘zbekiston Respublikasining mehnat to‘g‘risidagi qonunlariga muvofiq amalga oshiriladi.
52. Kasanachilik mehnatini tartibga soluvchi qoidalarga rioya qilinishini ta’minlash vazifasi zimmasiga yuklangan mansabdor shaxslar mulkdor va kasanachining roziligi bilan uyning kasanachilik ishlari amalga oshirilayotgan qismiga yoki boshqa xususiy xonaga kirishlari mumkin.
Uyda ishlarni bajarish tartibining jiddiy yoki bir necha marta buzilishi qayd etilgan taqdirda mansabdor shaxslar ishlarni to‘xtatish bo‘yicha choralar ko‘rishi, shu jumladan, bu to‘g‘rida ish beruvchini xabardor qilgan holda, uyga ish berishni taqiqlashi mumkin.
_________ shahar (tuman, qishloq) 20__ y. “_____________” | ||
________________________________________________________________ korxonasi | ||
(nomi) | ||
nomidan ish ko‘ruvchi __________________________________________ asosida faoliyat | ||
(ustav, nizom) | ||
ko‘rsatuvchi, keyingi o‘rinlarda “Ish beruvchi” deb yuritiladigan _____________________________________________________ bir tomondan va keyingi | ||
(lavozimi, F.I.O.) | ||
o‘rinlarda “Kasanachi” deb yuritiladigan O‘zbekiston Respublikasi fuqarosi________________________________________________________________ | ||
(familiyasi, ismi, otasining ismi) | ||
ikkinchi tomondan ushbu shartnomani quyidagilar to‘g‘risida tuzishdi: |
1.1. Ushbu shartnomada belgilangan shartlarda oldindan belgilangan to‘lov uchun tovarlar ishlab chiqarish (xizmatlar ko‘rsatish) yuzasidan ish beruvchi uchun quyidagi ishlarni uyda bajarish: ________________________________________________ ___________________________________________________________________________
1.2. Kasanachi __________________________________________________________________ | ||
sifatida ishga qabul qilinadi. |
(belgilanmagan muddatga, besh yildan ko‘p bo‘lmagan | ||
___________________________________________________________________ | ||
muayyan muddatga, ma’lum bir ishni bajarish vaqtiga) |
a) Kasanachiga mehnat haqi Ish beruvchining buyurtmasini bajarish jadvaliga muvofiq ishlab chiqarilgan mahsulotlar (ko‘rsatilgan xizmatlar) hajmiga bog‘liq holda ishbay tarzda belgilanadi.
Ish beruvchi buyurtmasini bajarish jadvali Kasanachi bilan kelishgan holda belgilanadi va ushbu Shartnomaning ajralmas qismi hisoblanadi;
b) Ish beruvchi huquqlari va moliyaviy imkoniyatlari doirasida quyidagi qo‘shimcha ish haqlarini belgilaydi (ustama, mukofot, rag‘batlantirish va boshqa to‘lovlar):
_____________________________________________________________________________ | ||
_____________________________________________________________________________ | ||
(qo‘shimcha ish haqi, ustama, mukofot va boshqa to‘lovlar nomi va miqdori) |
1.7. Kasanachi mehnatiga haq to‘lash kasanachi tomonidan mehnat normalari va mehnat majburiyatlari bajarilgan taqdirda qonun hujjatlarida belgilangan eng kam oylik ish haqi miqdoridan past bo‘lishi mumkin emas va biron-bir eng yuqori ish haqi miqdori bilan chegaralanmaydi.
Keyingi tahrirga qarang.
_____________________________________________________________________________ | ||
_____________________________________________________________________________ | ||
_____________________________________________________________________________ | ||
_____________________________________________________________________________ | ||
(ishning asosiy tavsifi va ularni bajarishga qo‘yiladigan talablar ko‘rsatiladi) |
2.1.2. Ushbu shartnomaning 2.1.1-bandida ko‘rsatilgan majburiyatlarni bajarishga vijdonan munosabatda bo‘lish.
2.1.3. Ish beruvchi tomonidan o‘ziga berilgan mol-mulk (asbob-uskunalar, jihozlar, inventarlar)ning saqlanishini ta’minlash.
2.1.4. Ish beruvchi tomonidan talab qilinadigan sifat standartlariga asosan mahsulotlarni Ish beruvchiga topshirishga jadvalga muvofiq o‘z vaqtida tayyorlash.
O‘ziga bog‘liq bo‘lmagan sabablar bilan (elektr energiyasi, suv, gaz va hokazolar bo‘lmaganda) buyurtmani bajarish va mahsulotlarni topshirish imkoniyati bo‘lmaganda, bu to‘g‘rida muddati kelgunga qadar ___ kundan kechikmasdan Ish beruvchini xabardor qilish.
2.1.5. Materiallar, asbob-uskunalar, jihozlar buzilishi, shuningdek belgilangan normativlar doirasida hamda tegishli dalolatnomaga asosan to‘liq yoki qisman yaroqsiz bo‘lgan mahsulotlar bilan bog‘liq zararni Ish beruvchiga qoplash.
2.1.6. Mehnat shartnomasi bo‘yicha ishlarni bajarish uchun iste’mol qilinadigan kommunal xizmatlar haqini qat’iy ravishda o‘lchov asboblari ko‘rsatkichlari bo‘yicha aholi uchun qo‘llaniladigan tariflarga muvofiq to‘lash.
2.1.7. Mehnat muhofazasi, texnika xavfsizligi va ishlab chiqarish sanitariyasi talablariga rioya qilish.
2.1.8. Mehnat tashkil qilingan xonaga xatlov o‘tkazish davrida ish beruvchining va ish beruvchini hujjatli tekshirish o‘tkazilayotganda soliq xizmati organlarining vakillari kirishiga ruxsat berish.
2.1.10. Boshqa ish beruvchilar bilan mehnat shartnomalarini imzolash uchun Ish beruvchining yozma roziligini olish.
2.2.2. Kasanachini topshirish dalolatnomasiga muvofiq Buyurtmani bajarish uchun zarur bo‘lgan texnik jihatdan xavfsiz asbob-uskunalar, jihozlar, inventar bilan ta’minlash.
2.2.3. Belgilangan jadvalga asosan buyurtmani bajarish uchun Kasanachini tegishli sifatdagi xomashyo, materiallar, butlovchi buyumlar va yarim tayyor mahsulotlar bilan o‘z vaqtida ta’minlash va ularni yetkazib berish.
2.2.4. Kasanachi tomonidan ishlab chiqarilgan mahsulotlar jadvalga muvofiq olib ketilishini ta’minlash.
2.2.5. Ushbu shartnoma shartlariga muvofiq tovarlar ishlab chiqarish (xizmatlar ko‘rsatish) bo‘yicha Kasanachining mehnat haqini o‘z vaqtida to‘lash.
2.2.6. Kasanachining buyurtmanomasi bo‘yicha buyurtmani bajarish uchun unga berilgan asbob-uskunalar, jihozlar va inventarni ta’mirlash, shuningdek zarur ehtiyot qismlar bilan ta’minlash.
2.2.7. Ish beruvchining buyurtmasini bajarish uchun Kasanachining asbob-uskunalari, jihozlari va inventaridan foydalanilgan taqdirda, ijara shartnomasiga muvofiq (ijara to‘lovi Ish beruvchi tomonidan naqd pul bilan amalga oshiriladi) uning xarajatlarini qoplash.
2.2.8. Ish beruvchining buyurtmasini bajarish bilan bog‘liq foydalanilgan energiya, suv, aloqa uchun Kasanachining xarajatlarini qoplash (kompensatsiya qilish).
2.2.9. Kasanachiga mehnat xavfsizligi qoidalari va berilgan asbob-uskunalar, jihozlar va inventardan foydalanish to‘g‘risida yo‘riqnomalar berish.
Buyurtma bo‘yicha ishlarni bajarishda zarur bo‘lgan shaxsiy himoyalanish vositalari bilan Kasanachini bepul ta’minlash.
2.2.10. Kasanachining mehnat daftarchasiga belgilangan tartibda yozuvlarni qayd etish, uni saqlash va ishdan bo‘shatilgan kunda Kasanachiga berish.
2.2.12. Kasanachining jamg‘arib boriladigan shaxsiy pensiya hisob raqamini ochish va unga badallarni o‘z vaqtida to‘lash.
2.2.13. Kasanachiga davlat ijtimoiy sug‘urtasi bo‘yicha (vaqtinchalik mehnatga layoqatsizligi hollarida, homiladorlik va tug‘ish bo‘yicha, bola tug‘ilganda va dafn etish uchun) nafaqalarni to‘lash.
3.1. Kasanachi ish vaqtini o‘z xohishiga ko‘ra taqsimlaydi, u bajargan barcha ishlarga bir hissa miqdorda haq to‘lanadi va unga ish vaqtidan tashqari ishlaganlik, dam olish va bayram kunlarida, shuningdek tungi vaqtda ishlaganlik uchun mehnatga haq to‘lash shartlari qo‘llanmaydi.
Keyingi tahrirga qarang.
3.4. Ta’tilni pul kompensatsiyasi bilan almashtirishga ruxsat etilmaydi, berilgan ta’tildan foydalanmagan Kasanachini ishdan bo‘shatish hollari bundan mustasno.
4.1. Kasanachi ushbu shartnomada ko‘rsatilgan o‘z majburiyatlarini bajarmagan yoki zarur darajada bajarmagan, mehnat to‘g‘risidagi qonunlar buzilgan, shuningdek moddiy zarar yetkazgan taqdirda, amaldagi qonun hujjatlariga muvofiq intizomiy, moddiy va boshqa javobgar bo‘ladi.
Keyingi tahrirga qarang.
4.2. Agar buyurtma berilgan mahsulotlarni ishlab chiqarishda uzilishlar Kasanachiga bog‘liq bo‘lmagan sabablarga ko‘ra (elektr energiyasining o‘chirilishi, gazning yo‘qligi yoki past bosimligi va hokazolar) sodir bo‘lgan bo‘lsa (bu to‘g‘rida Kasanachi buyurtma berilgan mahsulotlarni topshirish muddatlari kelgunga qadar agar buning imkoni bo‘lmasa — mumkin qadar qisqa muddatda Ish beruvchini xabardor qilishga majbur) Kasanachiga nisbatan jarima sanksiyalari qo‘llanilmaydi.
4.3. Shartnomada belgilangan muddatlar va hajmlarda xomashyo, materiallarni yetkazib berish, tayyor mahsulotlarni olib ketishda uzilishlar bo‘lgan hollarda, bajarilgan ishlar uchun o‘z vaqtida hisob-kitob qilinmaganda, shuningdek ushbu shartnoma bajarilmasligining boshqa barcha hollarida Ish beruvchi amaldagi qonun hujjatlariga asosan moddiy va boshqacha tarzda javobgar bo‘ladi.
Keyingi tahrirga qarang.
5.1.3. O‘zbekiston Respublikasi Mehnat kodeksining 99-moddasida nazarda tutilgan asoslarga ko‘ra mehnat shartnomasining Kasanachining tashabbusi bilan bekor qilinishi.
5.1.4. O‘zbekiston Respublikasi Mehnat kodeksining 100-moddasida nazarda tutilgan asoslarga ko‘ra mehnat shartnomasining Ish beruvchining tashabbusi bilan bekor qilinishi.
5.2. Mehnat shartnomasining to‘xtatilishi tomonlarni shartnoma bajarilmaganligi yoki zarur darajada bajarilmaganligi uchun javobgarlikdan ozod qilmaydi.
6.1. Ushbu mehnat shartnomasi shartlari tomonlar uchun majburiy yuridik kuchga ega. Mazkur mehnat shartnomasiga barcha o‘zgartirish va qo‘shimchalar ikki tomonlama yozma kelishuv bilan rasmiylashtiriladi.
6.2. Mazkur shartnomada nazarda tutilmagan boshqa barcha holatlarda tomonlar O‘zbekiston Respublikasining amaldagi qonun hujjatlariga amal qiladi.
Keyingi tahrirga qarang.
6.3. Mehnat shartnomasini bajarish chog‘ida tomonlar o‘rtasida kelib chiqadigan nizolar amaldagi qonun hujjatlarida belgilangan tartibda ko‘rib chiqiladi.
Keyingi tahrirga qarang.
6.4. Shartnoma bir xil yuridik kuchga ega bo‘lgan ikki nusxada tuzildi, uning bir nusxasi Ish beruvchida, ikkinchi nusxasi Kasanachida saqlanadi.
Tomonlarning imzolari: | ||
Ish beruvchi: | ||
____________________________________________(______________________) | ||
Yuridik manzili:___________________________________________________ | ||
M.O‘. | ||
Kasanachi: | ||
____________________________________________(_____________________) | ||
Pasport seriyasi ____________ № _________, ___________________________ | ||
__________________________________________________________ berilgan | ||
(kim tomonidan, qachon) | ||
Yashash joyi manzili _________________________________________________ |
Keyingi tahrirga qarang.