Ushbu Qonunning maqsadi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Tadbirkorlik subyektlarining huquqlari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish bo‘yicha vakilning faoliyatini tartibga solishdan iborat.
LexUZ sharhi
Qarang: O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017-yil 5-maydagi PF-5037-sonli “O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi tadbirkorlik subyektlarining huquqlari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish bo‘yicha vakili institutini ta’sis etish to‘g‘risida”gi Farmoni.
Oldingi tahrirga qarang.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Tadbirkorlik subyektlarining huquqlari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish bo‘yicha vakil to‘g‘risidagi qonunchilik ushbu Qonun va boshqa qonunchilik hujjatlaridan iboratdir.
(2-modda O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
LexUZ sharhi
Qarang: O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2019-yil 14-iyuldagi 584-sonli “O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi tadbirkorlik subyektlarining huquqlari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish bo‘yicha vakil faoliyatini samarali tashkil etish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qarori.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Tadbirkorlik subyektlarining huquqlari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish bo‘yicha vakil (bundan buyon matnda Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakil deb yuritiladi) mansabdor shaxs bo‘lib, u tadbirkorlik subyektlarining huquqlari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish kafolatlarini, mazkur huquqlar va qonuniy manfaatlarga davlat organlari, shu jumladan huquqni muhofaza qiluvchi va nazorat qiluvchi organlar (bundan buyon matnda davlat organlari deb yuritiladi) tomonidan rioya etilishini ta’minlaydi.
Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakil o‘z vakolatlarini mustaqil hamda davlat organlariga, ularning mansabdor shaxslariga tobe bo‘lmagan tarzda amalga oshiradi va o‘z faoliyatida O‘zbekiston Respublikasi Prezidentiga hisobot beradi.
Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakil O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan lavozimga tayinlanadi va lavozimidan ozod etiladi.
Tayinlanish kuni o‘ttiz yoshga to‘lgan, oliy ma’lumotli, davlat tilini biladigan, tadbirkorlik subyektlarining huquqlari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish sohasidagi faoliyatda yoxud tadbirkorlik faoliyatida tajribaga ega bo‘lgan, bevosita tayinlanishidan oldin kamida besh yil O‘zbekiston Respublikasi hududida muqim yashayotgan O‘zbekiston Respublikasi fuqarosi Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakil etib tayinlanishi mumkin.
LexUZ sharhi
Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakil o‘zining siyosiy partiyaga a’zoligini o‘z vazifalarini bajarayotgan davrda to‘xtatib turishi yoki tugatishi shart. Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakil ilmiy, pedagogik va ijodiy faoliyatdan tashqari haq to‘lanadigan boshqa turdagi faoliyat bilan shug‘ullanishi mumkin emas.
LexUZ sharhi
Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakil faoliyatining asosiy prinsiplari qonuniylik, mustaqillik, adolatparvarlik, insonparvarlik, oshkoralik, ochiqlik, tadbirkorlik subyektlarining huquqlari va qonuniy manfaatlari ustuvorligidan iboratdir.
Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakil faoliyatining asosiy vazifalari va yo‘nalishlari quyidagilardan iborat:
LexUZ sharhi
Qarang: Vazirlar Mahkamasining 2023-yil 14-avgustdagi 385-son “Tadbirkorlik sohasidagi majburiy talablar yagona elektron reyestrini shakllantirish va yuritish tartibi to‘g‘risidagi nizomni tasdiqlash haqida”gi qarori.
tadbirkorlik faoliyatini rivojlantirish, tadbirkorlik subyektlarining huquqlari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish sohasida davlat siyosatini shakllantirish hamda amalga oshirishda ishtirok etish;
davlat organlari tomonidan tadbirkorlik subyektlarining huquqlari hamda qonuniy manfaatlariga rioya etilishi yuzasidan nazoratni amalga oshirish;
tadbirkorlik subyektlarining faoliyatini tekshirish amalga oshirilayotganda ularni huquqiy jihatdan qo‘llab-quvvatlash;
Oldingi tahrirga qarang.
tadbirkorlik subyektlari faoliyatining tekshiruvlarini muvofiqlashtirishni hamda nazorat qiluvchi organlar tomonidan tadbirkorlik subyektlari faoliyati tekshiruvlari o‘tkazilishining qonuniyligi ustidan nazoratni amalga oshirish;
(7-modda O‘zbekiston Respublikasining 2019-yil 12-noyabrdagi O‘RQ-583-sonli Qonuniga asosan beshinchi xatboshi bilan to‘ldirilgan — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 13.11.2019-y., 03/19/583/4016-son)
Oldingi tahrirga qarang.
tadbirkorlik faoliyati erkinligining kafolatlari to‘g‘risidagi qonunchilik normalari va talablarining amalda ro‘yobga chiqarilishini o‘rganish;
(7-moddaning oltinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
qabul qilingan normativ-huquqiy hujjatlarning tadbirkorlik faoliyatini amalga oshirishga ta’siri samaradorligini baholash;
Oldingi tahrirga qarang.
davlat organlari va tashkilotlar tomonidan o‘z vakolatlari doirasidagi sohalar bo‘yicha belgilangan tartibda taqdim etilgan tadbirkorlik subyektlari faoliyatining qonunchilik talablariga muvofiqligi ro‘yxati asosida shakllantiriladigan majburiy talablarning elektron reyestrini yuritish;
(7-modda O‘zbekiston Respublikasining 2023-yil 20-yanvardagi O‘RQ-815-sonli Qonuniga asosan sakkizinchi va to‘qqizinchi xatboshilar bilan to‘ldirilgan — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.01.2023-y., 03/23/815/0044-son)
Oldingi tahrirga qarang.
tadbirkorlik subyektlarining huquqiy kafolatlarini mustahkamlashga, ularni rivojlantirishni rag‘batlantirishga qaratilgan qonunchilikni takomillashtirish yuzasidan takliflar tayyorlash.
(7-moddaning sakkizinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakil o‘z zimmasiga yuklatilgan vazifalarni bajarish uchun quyidagi huquqlarga ega:
Oldingi tahrirga qarang.
tadbirkorlik subyektlarining huquqlari va qonuniy manfaatlariga rioya etilishiga doir qonunchilikning davlat organlari tomonidan og‘ishmay ijro etilishini o‘rganish;
(8-moddaning birinchi qismi ikkinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
tadbirkorlik subyektlarining faoliyati tekshiruvlarini o‘tkazishning qonuniyligi monitoringini amalga oshirish, tadbirkorlik subyektlarining faoliyatiga qonunga xilof ravishda aralashish faktlarining oldini olish yuzasidan kompleks chora-tadbirlar ko‘rish bo‘yicha takliflar kiritish;
Oldingi tahrirga qarang.
tadbirkorlik subyektlarining huquqlari va qonuniy manfaatlariga rioya etilishiga doir qonunchilikning buzilishiga yo‘l qo‘yilmasligi to‘g‘risida davlat organlarining hamda boshqa tashkilotlarning mansabdor shaxslariga yozma ravishda ogohlantirishlar e’lon qilish;
(8-moddaning birinchi qismi to‘rtinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
Oldingi tahrirga qarang.
qonunchilikning aniqlangan buzilishlarini, ularga imkon beruvchi sabablar va shart-sharoitlarni bartaraf etish to‘g‘risida davlat organlarining va boshqa tashkilotlarning rahbarlariga belgilangan muddatlarda bajarilishi majburiy bo‘lgan taqdimnomalar kiritish;
(8-moddaning birinchi qismi beshinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
Oldingi tahrirga qarang.
tadbirkorlik subyektlarining manfaatlarini ko‘zlab arizalar, da’volar va shikoyatlar bilan sudlarga davlat boji to‘lamasdan murojaat etish;
(8-modda birinchi qismining oltinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasining 2019-yil 12-noyabrdagi O‘RQ-583-sonli Qonuni tahririda — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 13.11.2019-y., 03/19/583/4016-son)
Oldingi tahrirga qarang.
davlat daromadiga undirishni nazarda tutuvchi ijro hujjatlari bo‘yicha ijroni qarzdor tadbirkorlik subyektlarining manfaatlarini ko‘zlab kechiktirish yoki bo‘lib-bo‘lib ijro etish to‘g‘risidagi ariza bilan ijro hujjatini bergan sudga yoki boshqa organga murojaat qilish;
(8-moddaning birinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2022-yil 11-apreldagi O‘RQ-762-sonli Qonuniga asosan yettinchi xatboshi bilan to‘ldirilgan — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 12.04.2022-y., 03/22/762/0290-son)
davlat organlari va tashkilotlardan o‘z vakolatiga kiruvchi masalalar yuzasidan statistik, tahliliy materiallarni, xulosalarni va boshqa axborotni so‘rash hamda olish;
davlat organlarining tadbirkorlik subyektlarining huquqlari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish masalalarini ko‘rib chiqish bilan bog‘liq majlislarida ishtirok etish;
zarur bo‘lgan hollarda, o‘z zimmasiga yuklatilgan vazifalarni amalga oshirish uchun davlat organlarining, ilmiy muassasalarning va boshqa tashkilotlarning rahbarlari hamda mutaxassislarini jalb etish, ishchi guruhlar tuzish;
tadbirkorlik faoliyati sohasidagi jinoyatlar to‘g‘risidagi ishlar bo‘yicha gumon qilinayotgan, ayblanayotgan va hukm qilingan tadbirkorlik subyektlari vakillari bilan uchrashish uchun qamoqda saqlash joylariga, jazoni ijro etish muassasalariga moneliksiz kirish;
Oldingi tahrirga qarang.
ma’muriy javobgarlikni keltirib chiqaradigan qonunchilik buzilishi holatlari yuzasidan ma’muriy huquqbuzarliklar to‘g‘risida bayonnomalar tuzish.
(8-modda birinchi qismining o‘n birinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
Oldingi tahrirga qarang.
Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakil qonunchilikka muvofiq boshqa huquqlarga ham ega bo‘lishi mumkin.
(8-moddaning ikkinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
Oldingi tahrirga qarang.
Tadbirkorlik subyektlarining huquqlari va qonuniy manfaatlariga rioya etilishiga doir qonunchilikning buzilishiga yo‘l qo‘yilmasligi to‘g‘risidagi ogohlantirish Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakil tomonidan davlat organlari hamda boshqa tashkilotlarning mansabdor shaxslariga yozma ravishda e’lon qilinadi.
(9-moddaning birinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakil ogohlantirish to‘g‘risida yuqori turuvchi organga yoki mansabdor shaxsga xabar qilishga haqli.
Oldingi tahrirga qarang.
Tadbirkorlik subyektlarining huquqlari va qonuniy manfaatlariga rioya etilishiga doir qonunchilikning aniqlangan buzilishlarini, ularga imkon beruvchi sabablar va shart-sharoitlarni bartaraf etish to‘g‘risidagi taqdimnoma Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakil tomonidan davlat organlarining va boshqa tashkilotlarning qonunchilik buzilishlarini bartaraf etish yuzasidan vakolat berilgan rahbarlariga kiritiladi.
(10-moddaning birinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
Oldingi tahrirga qarang.
Taqdimnoma kechiktirmay bajarilishi va ko‘rilgan chora-tadbirlar to‘g‘risida Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakilga, agar boshqa muddat belgilanmagan bo‘lsa, o‘n besh kundan kechiktirmay yozma ravishda xabar qilinishi lozim.
(10-moddaning ikkinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2019-yil 12-noyabrdagi O‘RQ-583-sonli Qonuni tahririda — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 13.11.2019-y., 03/19/583/4016-son)
O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi va qonunlariga rioya etishi, o‘z zimmasiga yuklatilgan vazifalarni bajarishi;
davlat organlari va boshqa tashkilotlarning, ular mansabdor shaxslarining o‘z vakolatlari doirasida amalga oshirilayotgan faoliyatiga aralashmasligi;
Oldingi tahrirga qarang.
davlat sirlarini yoki qonun bilan qo‘riqlanadigan boshqa sirni tashkil etuvchi ma’lumotlarni muhofaza qilish to‘g‘risidagi qonunchilikning talablariga rioya etishi;
(11-moddaning birinchi qismi beshinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
Oldingi tahrirga qarang.
Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakilning zimmasida qonunchilikka muvofiq boshqa majburiyatlar ham bo‘lishi mumkin.
(11-moddaning ikkinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakil tadbirkorlik subyektlarining o‘z huquqlari va qonuniy manfaatlarini buzayotgan davlat organlarining va boshqa tashkilotlarning qarorlari, ular mansabdor shaxslarining harakatlari (harakatsizligi) ustidan bergan shikoyatlarini ko‘rib chiqadi.
Tadbirkorlik subyektlari o‘rtasida yuzaga keladigan iqtisodiy nizolarni, tadbirkorlik faoliyati bilan bog‘liq bo‘lmagan, oilaga, mehnatga doir va boshqa huquqiy munosabatlardan kelib chiqadigan nizolarni hal etishga taalluqli shikoyatlar Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakilning ko‘rib chiqish doirasiga kirmaydi.
Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakil sudlarning, tezkor-qidiruv faoliyatini amalga oshiruvchi organlarning, tergov, surishtiruv va jazoni ijro etish organlarining vakolatiga kiritilgan masalalarni ko‘rib chiqmaydi.
Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakil shikoyatlarni ko‘rib chiqayotganda o‘z vakolatlari doirasida:
arz qiluvchi o‘z huquqlari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish uchun foydalanishi mumkin bo‘lgan vositalar va shakllarni ko‘rsatishi;
shikoyatni uning mohiyatiga ko‘ra hal qilishga vakolatli bo‘lgan tashkilotga yoki mansabdor shaxsga yuborishi;
arz qiluvchini uning huquqlari va qonuniy manfaatlariga daxldor hujjatlar, qarorlar va boshqa materiallar bilan tanishtirishi;
Oldingi tahrirga qarang.
Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakil qonunchilikka muvofiq boshqa chora-tadbirlarni ham ko‘rishi mumkin.
(12-moddaning beshinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakilga shikoyat bergan shaxs, shuningdek Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakil tomonidan o‘ziga axborot to‘plash va uni tahlil etish yoki ekspert bahosi berish vazifasi topshirilgan shaxslarning bunday harakatlar uchun ta’qib qilinishi yoki huquqlari boshqacha tarzda cheklanishi mumkin emas.
Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakil nomiga tadbirkorlik subyektlarining tadbirkorlik faoliyati sohasidagi jinoyatlar to‘g‘risidagi ishlar bo‘yicha gumon qilinayotgan, ayblanayotgan yoki hukm qilingan va qamoqda saqlash joylarida, jazoni ijro etish muassasalarida turgan vakillari tomonidan yuborilgan shikoyatlar, shuningdek ma’muriy qamoqqa olingan hamda maxsus qabulxonada saqlanayotgan shaxslarning shikoyatlari ular saqlanayotgan joylarning ma’muriyati tomonidan ko‘zdan kechirilishi mumkin emas hamda Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakilga yigirma to‘rt soatdan kechiktirmay yuboriladi. Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakilning javobi ko‘zdan kechirilishi mumkin emas va arz qiluvchiga darhol yetkazib beriladi.
Davlat organlarining va boshqa tashkilotlarning rahbarlari hamda mansabdor shaxslari Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakilning murojaatiga yozma shaklda javob yuborishi, shuningdek so‘ralayotgan ma’lumotlarni, hujjatlarni va materiallarni tegishli murojaat qabul qilingan kundan e’tiboran o‘n kundan oshmagan muddatda Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakilga taqdim etishi shart.
Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakilning murojaatiga javob murojaat bevosita qaysi davlat organi rahbariga yo‘llangan bo‘lsa, o‘sha davlat organi rahbarining yoki uning o‘rinbosarining imzosi bilan yuboriladi.
Oldingi tahrirga qarang.
Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakil tomonidan tadbirkorlik subyektlarining boshqa murojaatlarini ko‘rib chiqish qonunchilikda belgilangan tartibda amalga oshiriladi.
(12-moddaning o‘ninchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
LexUZ sharhi
Qarang: O‘zbekiston Respublikasining “Jismoniy va yuridik shaxslarning murojaatlari to‘g‘risida”gi Qonuni.
Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakil qaysi davlat organining yoki boshqa tashkilotning, uning mansabdor shaxsining qarorlari yoki harakatlari (harakatsizligi) tadbirkorlik subyektlarining huquqlari va qonuniy manfaatlarini buzgan bo‘lsa, o‘sha davlat organiga yoki boshqa tashkilotga, uning mansabdor shaxsiga tadbirkorlik subyektlarining buzilgan huquqlarini va qonuniy manfaatlarini tiklash yuzasidan o‘z xulosasini yuboradi.
Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakilning xulosasida quyidagi tavsiyalar nazarda tutilishi mumkin:
ishning davlat organi yoki boshqa tashkilot yoxud mansabdor shaxs tomonidan nihoyasiga yetkazilishi zarurligi;
davlat organining yoki boshqa tashkilotning yoxud mansabdor shaxsning qarori o‘zgartirilishi yoxud bekor qilinishi kerakligi;
davlat organining yoki boshqa tashkilotning yoxud mansabdor shaxsning qarorini asoslantirish zarurligi;
davlat organining yoki boshqa tashkilotning yoxud mansabdor shaxsning qo‘shimcha qaror qabul qilishi kerakligi.
Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakilning xulosasida boshqa tavsiyalar ham bo‘lishi mumkin.
Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakil arz qiluvchiga o‘z huquqlari va qonuniy manfaatlari buzilganligi ma’lum bo‘lib qolgan paytdan e’tiboran yoki arz qiluvchi, agar u huquqlari va qonuniy manfaatlarini himoya qilishning boshqa vositalaridan foydalangan hamda qabul qilingan qarorlardan qanoatlanmagan bo‘lsa, o‘z shikoyati bo‘yicha qabul qilingan oxirgi qarordan xabar topgan paytdan e’tiboran bir yil ichida berilgan shikoyatlarni ko‘rib chiqadi.
Shikoyat berishning uzrli sababga ko‘ra o‘tkazib yuborilgan muddati Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakil tomonidan tiklanishi mumkin.
Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakilga berilgan shikoyatda arz qiluvchining familiyasi (ismi, otasining ismi), uning yashash joyi to‘g‘risidagi ma’lumotlar, shikoyat yuridik shaxs tomonidan berilgan taqdirda esa, uning to‘liq nomi, joylashgan eri (pochta manzili) to‘g‘risidagi ma’lumotlar ko‘rsatilgan bo‘lishi kerak.
Shikoyatda qarorlari, harakatlari yoki harakatsizligi ustidan shikoyat qilinayotgan davlat organining yoki boshqa tashkilotning nomi, mansabdor shaxsning familiyasi (ismi, otasining ismi) ko‘rsatiladi, arz qiluvchining fikricha, uning huquqlarini buzgan qarorlarning, harakatlarning yoki harakatsizlikning mohiyati bayon etiladi.
Oldingi tahrirga qarang.
(15-moddaning uchinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
Shikoyat bo‘yicha ilgari qabul qilingan mavjud qarorlar yoki ularning ko‘chirma nusxalari, shuningdek shikoyatni ko‘rib chiqish uchun zarur bo‘lgan boshqa hujjatlar unga ilova qilinishi mumkin bo‘lib, mazkur hujjatlar qaytarilmaydi, arz qiluvchi ularni qaytarish haqida yozma ariza bergan hollar bundan mustasno.
Arz qiluvchilar va ularning vakillari shikoyatni u ko‘rib chiqilguniga qadar va ko‘rib chiqilayotgan paytda shikoyat yuzasidan qaror qabul qilinguniga qadar yozma yoki elektron shaklda ariza berish orqali qaytarib olishi mumkin. Shikoyatni qaytarib olish to‘g‘risidagi ariza Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakil tomonidan qonun buzilishlarini aniqlash va bartaraf etish yuzasidan chora-tadbirlar ko‘rilishini istisno etmaydi.
Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakilga berilgan shikoyat uchun davlat boji undirilmaydi.
Oldingi tahrirga qarang.
Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakil davlat organlari tomonidan tadbirkorlik subyektlarining huquqlarini va qonuniy manfaatlarini himoya qilish to‘g‘risidagi qonunchilikka rioya etilishining holatiga doir axborotni O‘zbekiston Respublikasi Prezidentiga tizimli asosda taqdim etadi.
(16-moddaning matni O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakil davlat organlari, tadbirkorlik subyektlari, tadbirkorlik subyektlarining huquqlari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish sohasida o‘z faoliyatini amalga oshiruvchi nodavlat notijorat tashkilotlari va fuqarolik jamiyatining boshqa institutlari bilan o‘z vakolatlari doirasida hamkorlikni amalga oshiradi.
Oldingi tahrirga qarang.
Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakil tadbirkorlik subyektlarining huquqlari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish bo‘yicha mavjud materiallar to‘g‘risida davlat organlari, tadbirkorlik subyektlari, nodavlat notijorat tashkilotlari va fuqarolik jamiyatining boshqa institutlari bilan qonunchilikda belgilangan tartibda axborot almashuvini, shu jumladan elektron shakldagi axborot almashuvini amalga oshiradi.
(17-moddaning ikkinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakil davlat organlari, tadbirkorlik subyektlari, nodavlat notijorat tashkilotlari va fuqarolik jamiyatining boshqa institutlari vakillarining Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakil huzurida tashkil etilgan ishchi guruhlar va komissiyalar faoliyatida ishtirok etishi uchun zarur sharoitlar yaratadi.
Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakil davlat organlari, tadbirkorlik subyektlari, nodavlat notijorat tashkilotlari va fuqarolik jamiyatining boshqa institutlari bilan birgalikda tadbirlar, maslahatlashuvlar va muzokaralar o‘tkazishi, shuningdek ijtimoiy sheriklik to‘g‘risida bitimlar va shartnomalar tuzishi mumkin.
Tadbirkorlik subyektlarining huquqlari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish bo‘yicha vakolatli davlat organlarining faoliyatini muvofiqlashtirish maqsadida, shuningdek mazkur sohada ijtimoiy sheriklikni qo‘llab-quvvatlash uchun Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakil huzurida Tadbirkorlarning huquqlari va qonuniy manfaatlariga rioya etilishi bo‘yicha komissiya tuzilishi mumkin. Komissiyani Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakil boshqaradi.
Davlat organlari va boshqa tashkilotlar, ularning mansabdor shaxslari Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakilga uning faoliyatida ko‘maklashishi, u tomonidan so‘ralayotgan, tadbirkorlik subyektlarining huquqlari va qonuniy manfaatlariga taalluqli bo‘lgan hujjatlar, materiallar hamda boshqa ma’lumotlarni, agar boshqa muddat belgilanmagan bo‘lsa, so‘rov olingan kundan e’tiboran o‘n kundan kechiktirmasdan taqdim etishi shart.
Davlat organlari va boshqa tashkilotlarning mansabdor shaxslari Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakilning tadbirkorlik subyektlarining huquqlari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish masalalariga doir so‘rovlari, xulosalari, takliflari va tavsiyalarini ko‘rib chiqishi, shuningdek Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakilning qonuniy talablarini bajarishi hamda ko‘rib chiqish natijalari va ko‘rilgan chora-tadbirlar to‘g‘risida belgilangan muddatda uni xabardor qilishi shart.
Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakil o‘z faoliyatiga doir masalalar bo‘yicha davlat organlarining va boshqa tashkilotlarning mansabdor shaxslari tomonidan darhol qabul qilinish huquqidan foydalanadi.
Oldingi tahrirga qarang.
Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakilning va uning devoni xodimlarining faoliyatiga to‘sqinlik qilish belgilangan tartibda javobgarlikka sabab bo‘ladi.
(18-moddaning to‘rtinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2019-yil 12-noyabrdagi O‘RQ-583-sonli Qonuni tahririda — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 13.11.2019-y., 03/19/583/4016-son)
Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakil daxlsizlik huquqidan foydalanadi va u O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining roziligisiz jinoiy javobgarlikka tortilishi, ushlab turilishi, qamoqqa olinishi yoki sud tartibida beriladigan ma’muriy jazo choralariga tortilishi mumkin emas. Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakilni majburiy keltirishga, ushlab turishga, shuningdek uning shaxsiy buyumlari, yuki, transporti, turar joyi va xizmat xonasini, aloqa vositalari va hujjatlarini ko‘zdan kechirishga yo‘l qo‘yilmaydi.
Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakilga nisbatan jinoyat ishi faqat O‘zbekiston Respublikasi Bosh prokurori tomonidan qo‘zg‘atilishi mumkin.
Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakil lavozimdan quyidagi hollarda O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan muddatidan ilgari ozod qilinishi mumkin:
u qonunga ko‘ra Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakilning vakolatlarini amalga oshirishga mos kelmaydigan lavozimga saylangan yoki tayinlangan taqdirda;
u sog‘lig‘ining holatiga yoki boshqa uzrli sabablarga ko‘ra Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakil vazifasini bajarishga uzoq vaqt mobaynida qodir bo‘lmagan taqdirda;
Oldingi tahrirga qarang.
(21-moddaning nomi O‘zbekiston Respublikasining 2019-yil 12-noyabrdagi O‘RQ-583-sonli Qonuni tahririda — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 13.11.2019-y., 03/19/583/4016-son)
Oldingi tahrirga qarang.
Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakilning O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan lavozimga tayinlanadigan va lavozimidan ozod qilinadigan ikki nafar o‘rinbosari bo‘ladi.
(21-moddaning birinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2019-yil 12-noyabrdagi O‘RQ-583-sonli Qonuni tahririda — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 13.11.2019-y., 03/19/583/4016-son)
Oldingi tahrirga qarang.
Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakil o‘z lavozimidan muddatidan ilgari ozod qilingan taqdirda, Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha yangi vakil tayinlanguniga qadar uning vazifasini o‘rinbosarlaridan biri vaqtincha bajarib turadi va ana shu davrda unga nisbatan Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakil uchun belgilangan kafolatlar tatbiq etiladi.
(21-moddaning ikkinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2019-yil 12-noyabrdagi O‘RQ-583-sonli Qonuni tahririda — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 13.11.2019-y., 03/19/583/4016-son)
Oldingi tahrirga qarang.
Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakilning faoliyatini ta’minlash uchun yuridik shaxs huquqlariga ega davlat organi bo‘lgan Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakilning devoni (bundan buyon matnda Vakil devoni deb yuritiladi) tashkil etiladi.
(22-moddaning birinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2024-yil 7-fevraldagi O‘RQ-905-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 07.02.2024-y., 03/24/905/0106-son)
Oldingi tahrirga qarang.
Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakilning o‘rinbosarlaridan biri bir vaqtning o‘zida Vakil devonining rahbaridir.
(22-moddaning ikkinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2019-yil 12-noyabrdagi O‘RQ-583-sonli Qonuni tahririda — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 13.11.2019-y., 03/19/583/4016-son)
Oldingi tahrirga qarang.
Vakil devoni xodimlari Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakil tomonidan lavozimga tayinlanadi va lavozimdan ozod qilinadi, ularga nisbatan O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi xodimlari uchun belgilangan tibbiy xizmat ko‘rsatish, moddiy rag‘batlantirish va mehnatga haq to‘lash shartlari tatbiq etiladi.
(22-moddaning uchinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2019-yil 12-noyabrdagi O‘RQ-583-sonli Qonuni tahririda — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 13.11.2019-y., 03/19/583/4016-son)
Vakil devonining tuzilmasi va uning xodimlarining shtat birligi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan tasdiqlanadi.
LexUZ sharhi
Qarang: O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019-yil 15-martdagi PF-5690-son Farmonining 1-ilovasi.
Oldingi tahrirga qarang.
Vakil devonining xodimlari ma’muriy javobgarlikni keltirib chiqaradigan qonunchilik buzilishi holatlari yuzasidan ma’muriy huquqbuzarliklar to‘g‘risida bayonnomalar tuzish huquqiga egadir.
(22-moddaning beshinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
Oldingi tahrirga qarang.
Vakil devoni o‘zining bank hisob-kitob varag‘iga, o‘z nomi yozilgan hamda O‘zbekiston Respublikasi Davlat gerbining tasviri tushirilgan muhrga va blankalarga ega bo‘ladi.
(22-moddaning oltinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2024-yil 7-fevraldagi O‘RQ-905-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 07.02.2024-y., 03/24/905/0106-son)
Vakil devoni to‘g‘risidagi nizom Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakil tomonidan tasdiqlanadi.
Oldingi tahrirga qarang.
Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakil — maqomi, mehnatga haq to‘lash, tibbiy va transport ta’minoti shart-sharoitlari bo‘yicha O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti maslahatchisining o‘rinbosariga, Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakil o‘rinbosarlari — maqomi, mehnatga haq to‘lash va tibbiy ta’minoti shart-sharoitlari bo‘yicha O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasining shu’ba mudiriga tenglashtiriladi.
(23-modda O‘zbekiston Respublikasining 2019-yil 12-noyabrdagi O‘RQ-583-sonli Qonuni tahririda — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 13.11.2019-y., 03/19/583/4016-son)
Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakil tadbirkorlik subyektlarining huquqlari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish sohasida xorijiy mamlakatlarning xuddi shunday institutlari vakillari, xalqaro tashkilotlar, chet davlatlarning milliy organlari va boshqa muassasalar bilan xalqaro hamkorlikni amalga oshiradi.
Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakil, Vakil devoni faoliyatining moliyaviy, moddiy-texnika va boshqa ta’minoti O‘zbekiston Respublikasi Davlat budjeti mablag‘lari hisobidan amalga oshiriladi.
LexUZ sharhi
Qarang: O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2023-yil 7-yanvardagi 6-sonli “O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Tadbirkorlik subyektlarining huquqlari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish bo‘yicha vakil devonining budjetdan tashqari jamg‘armasini tashkil etish to‘g‘risida”gi qarori.
Oldingi tahrirga qarang.
Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakil to‘g‘risidagi qonunchilikni buzganlikda aybdor shaxslar belgilangan tartibda javobgar bo‘ladi.
(26-modda O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
Tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish bo‘yicha vakil, O‘zbekiston Respublikasi Bosh prokuraturasi, Adliya vazirligi va boshqa manfaatdor tashkilotlar ushbu Qonunning ijrosini, ijrochilarga yetkazilishini hamda mohiyati va ahamiyati aholi o‘rtasida tushuntirilishini ta’minlasin.
Oldingi tahrirga qarang.
(28-moddaning nomi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
davlat boshqaruvi organlari ushbu Qonunga zid bo‘lgan o‘z normativ-huquqiy hujjatlarini qayta ko‘rib chiqishlari va bekor qilishlarini ta’minlasin.
LexUZ sharhi