LexUZ sharhi
Mazkur Bitim O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2009-yil 11-noyabrdagi PQ–1224-sonli “Xalqaro shartnomalarni tasdiqlash to‘g‘risida”gi qarori bilan tasdiqlangan.
O‘zbekiston Respublikasi Hukumati va Turkmaniston Hukumati, bundan keyin Tomonlar deb ataluvchilar,
fuqarolarning hayoti, huquqlari va qonuniy manfaatlarini, jamiyat va davlat manfaatlarini jinoiy tajovuzlardan ishonchli himoya bilan ta’minlashga intilishdan kelib chiqib,
jinoyatchilikning oldini olish va jinoyatning odil sudlovini amalga oshirish sohasida xalqaro konvensiyalar va Birlashgan Millatlar Tashkiloti qarorlarini hisobga olib,
O‘zbekiston Respublikasi va Turkmaniston o‘rtasida fuqarolik, oilaviy va jinoiy ishlar bo‘yicha huquqiy yordam hamda huquqiy munosabatlar to‘g‘risida 1996-yil 27-noyabrdagi Shartnoma qoidalariga amal qilib,
1. Tomonlar, o‘z davlatlari qonunchiligi va xalqaro majburiyatlariga amal qilgan holda, o‘z markaziy vakolatli organlari orqali ularning vakolatlari doirasida ushbu Bitim qoidalariga muvofiq jinoyatchilikka qarshi kurashda hamkorlik qiladilar.
2. Ushbu Bitim jinoiy ishlar bo‘yicha huquqiy yordam ko‘rsatish va topshirish masalalariga daxl qilmaydi.
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Narkotik moddalarni nazorat qilish milliy markazi.
4. Tomonlardan har biri o‘zining markaziy vakolatli organlari ro‘yxatida o‘zgarishlar haqida boshqa Tomonni o‘z vaqtida xabardor qiladi.
5. Markaziy vakolatli organlar ushbu Bitimni bajarish maqsadida bir-birlari bilan bevosita aloqa bog‘laydilar.
1.3. Narkotik vositalar va psixotrop moddalarning noqonuniy aylanishi, o‘qotar qurol, o‘q-dorilar, portlatish qurilmalari, portlovchi va zaharli moddalar, va shuningdek, radioaktiv materiallarning noqonuniy aylanishi;
1.6. Noqonuniy moliyaviy operatsiyalar va jinoiy faoliyat natijasida olingan daromadlarni legallashtirish;
1.7. Pul belgilari, qimmatli qog‘ozlar, kredit kartochkalari, rasmiy hujjatlarni qalbakilashtirish, va shuningdek, ularni noqonuniy tarqatish va foydalanish;
1.8. Madaniy va tarixiy boyliklarga jinoiy tajovuzlar, shu jumladan, ularni noqonuniy olib kirish va olib chiqish;
1.11. Yashirin migratsiya, shaxslarning Tomonlar davlatlari hududida yashirin ravishda bo‘lib, davlat chegarasidan noqonuniy tarzda o‘tishi;
1.12. Agar mazkur g‘ayrihuquqiy xatti-harakatlar ikkala Tomon davlat manfaatlariga daxldor bo‘lsa, ekologik jinoyatlar.
2.4. Pasport-viza ishlari, chet el fuqarolari va fuqaroligi yo‘q shaxslarning kirishi-chiqishi, tranzit olib o‘tilishi va bo‘lishini nazorat qilish;
2.6. Ayblanuvchi, sudlanuvchi, mahkum etilgan, gumon qilinuvchi, bedarak yo‘qolgan, qarindoshlari bilan aloqasini yo‘qotgan, o‘zlari haqida ma’lumot berishga qodir bo‘lmagan shaxslarni qidirish, va shuningdek, shaxsi aniqlanmagan murdalarning shaxsini aniqlash;
2.7. Raqami va o‘ziga xos farqlash alomatlariga ega hamda o‘g‘irlangan qimmatbaho buyumlar va narsalarni qidirish;
1.1. Jinoyatlar oldini olish, aniqlash, fosh etish va tergov qilishga, va shuningdek, ushbu Bitimning 2-moddasiga muvofiq boshqa masalalarni hal etishga yordam berishi mumkin bo‘lgan axborot bilan almashinish;
1.2. Ushbu Bitimning 2-moddasida ko‘zda tutilgan jinoyatlar faktlarini shaxslar, tashkilotlar, muassasalar va korxonalar faoliyatini o‘rganish hamda tegishli uchyotlar bo‘yicha shaxslar, buyumlar va hujjatlarni tekshirish yo‘li bilan tergovga ko‘maklashish;
1.3. Ish tajribasi bilan almashish, shu jumladan, malaka oshirish, maslahatlashuvlar va seminarlar o‘tkazish yo‘li bilan;
1.4. Ushbu Bitimning 2-moddasida ko‘zda tutilgan jinoyatlarga barham berish bo‘yicha muvofiqlashtirilgan tadbirlarni amalga oshirish;
1.5. Jinoyatchilikka qarshi kurash masalalari bo‘yicha qonunchilik va boshqa normativ-huquqiy hujjatlar bilan almashinish;
1.7. Raqamlari va o‘ziga xos farqlash alomatlari bor predmetlar (buyumlar), shu jumladan avtotransport va o‘qotar qurol va shuningdek pasportlar va qimmatli qog‘ozlarni qidirish.
2. Hamkorlikning hajmi va aniq shakllari markaziy vakolatli organlarning kelishuviga ko‘ra ehtiyojlar va sharoitlarning o‘zgarishini, va shuningdek ahamiyatga ega vaziyatlarni hisobga olgan holda belgilanadi.
1. Tomonlar bir-biri bilan ushbu Bitimning 2-moddasida bayon etilgan jinoyatlarga barham berish uchun huquqni muhofaza qilish chora-tadbirlarining samaradorligini oshirish maqsadida o‘z huquqiy va ma’muriy tizimlariga muvofiq harakat qilib, yaqindan hamkorlik qiladilar.
2. Tomonlar jinoyatchilikka qarshi kurash va maxsus bilimlar bilan almashish manfaatlarini ko‘zlab ilm-fan va texnika sohasida tadqiqotlar dasturlarini rejalashtirish hamda amalga oshirishda bir-birlariga ko‘mak beradilar va bu maqsadlarda tegishli hollarda hamkorlikni rivojlantirish va bir-birini qiziqtiradigan muammolarni muhokama qilish uchun xalqaro konferensiyalar va seminarlardan ham foydalanadilar.
3. Tomonlar kadrlar tayyorlash sohasida o‘zaro manfaatli asosda hamkorlik qilishga kelishib oldilar.
Ushbu Bitimning 3-moddasi 1-qismi 1.1 -bandida ko‘zda tutilgan axborot bilan almashish ushbu Bitimning 2-moddasi 1-qismida ko‘zda tutilgan aniq jinoyatlarga, shu jumladan, quyidagilarga daxldor bo‘ladi:
1) Tomonlardan biri davlati hududida uyushgan jinoiy guruhlar tomonidan, agar bunday guruhlar tarkibiga boshqa Tomon davlati fuqarolari kirsa yoki bunday jinoyatlar boshqacha tarzda ushbu davlat manfaatlariga daxldor bo‘lsa, tayyorlanayotgan yoki sodir etilgan jinoyatlar;
2) jinoiy faoliyat daromadlarini legallashtirish bilan bog‘liq jinoyatlar, bunda bir Tomon davlati hududidagi jismoniy va/yoki yuridik shaxslardan boshqa Tomon davlati fuqarolari shu maqsadlarda foydalanadilar.
1) uyushgan jinoiy guruhlar tomonidan jinoyatlar sodir etilishi usullari, ularning tarkibi, tuzilishi, faoliyat sohalari va jinoiy aloqalari;
2) agar ko‘rsatib o‘tilgan faoliyat boshqa Tomon davlati manfaatlariga daxldor bo‘lsa, terroristik faoliyat shakllari va uslublari, fosh qilingan terroristik guruhlar tuzilishi va tarkibi, ular foydalangan texnik vositalar, tayyorlanayotgan va sodir etilgan terroristik aktlar, ularga aloqador shaxslar;
3) jinoiy faoliyatdan ko‘rilgan daromadlarni legallashtirish usullari, bunday faoliyatga aloqadorlikda gumon qilinuvchi tashkilotlar, muassasalar va korxonalar;
4) Tomonlar davlatlarining boshqa Tomon davlati hududida doimiy yashovchi yoki vaqtincha bo‘lgan hamda ushbu Bitimning 2-moddasida ko‘rsatilgan jinoyatlarni sodir etishda gumon qilinuvchi fuqarolari;
5) bir Tomon davlati jinoiy qonunchiligining boshqa Tomon davlati fuqarolari tomonidan buzilishi qayd etilgan faktlar.
1. Ushbu Bitim doirasidagi hamkorlik manfaatdor Tomonning so‘rovlari yoki iltimoslari asosida amalga oshiriladi.
2. Ko‘maklashish to‘g‘risidagi so‘rov yoki iltimos yozma shaklda yuboriladi, kechiktirib bo‘lmaydigan hollarda, og‘zaki berilishi mumkin, lekin kechi bilan 24 soat ichida ular yozma ravishda, shu jumladan matnni texnik vositalar yordamida uzatish yo‘li bilan, tasdiqlanishi kerak. So‘rov/iltimosning haqiqiyligi yoki mazmuni shubha tug‘dirganda qo‘shimcha tasdiq talab qilinishi mumkin.
3. Axborot taqdim qilish va ushbu Bitimning 3-moddasida ko‘zda tutilgan boshqa harakatlar, Tomonlar davlatlarining markaziy vakolatli organlari tomonidan iltimosnomalarga muvofiq amalga oshiriladi.
4.3. Yuborilayotgan iltimosnomadagi ishning mohiyati, shu ish bo‘yicha o‘tayotgan yoki unga aloqasi bor shaxs yoki shaxslar, axborot talab qiladigan faktlar, ashyolar va hujjatlar to‘g‘risida mumkin qadar to‘liq ma’lumot;
5. Zaruriyat tug‘ilganda hujjatlarning tegishlicha tasdiqlangan nusxalari yoki ulardan ko‘chirmalar iltimosnomaga ilova qilinadi, ular iltimos bajarilishini osonlashtiradi.
6. Iltimosnoma va unga ilova etiladigan hujjatlar ushbu Bitimning 11-moddasi talablariga muvofiq rasmiylashtiriladi hamda tegishli mansabdor shaxs tomonidan imzolanib, gerbli muhr bilan tasdiqlanadi.
7. Ushbu Bitimning 3-moddasi 1-qismi 1.1-bandida ko‘zda tutilgan axborot Tomonlar davlatlari markaziy vakolatli organlari tomonidan bir-birlariga, agar bu boshqa Tomonni qiziqtiradi deb o‘ylashga asos bo‘lsa, o‘z tashabbusiga ko‘ra yuborilishi mumkin.
8. Iltimosnomaning bajarilishi mumkin qadar qisqa muddatda amalga oshirilishi zarur. Zarur holatlarda Tomonlar davlatlarining markaziy vakolatli organlari iltimosnoma bajarilishini osonlashtiruvchi qo‘shimcha ma’lumotlarni so‘rab olishga haqlidir.
1. Agar iltimosnoma bajarilishi inson huquqlari va erkinliklari buzilishiga olib kelsa, davlat suvereniteti yoki xavfsizligiga zarar yetkazsa, so‘ralayotgan Tomonning qonunchiligiga yoki xalqaro majburiyatlariga zid bo‘lsa, uning bajarilishi to‘liq yoki qisman rad etilishi mumkin.
2. Iltimosnomani qondirishni rad etish haqida qaror qabul qilingan taqdirda Tomonlar davlatlarining markaziy organlari bir-biriga rad javobi sabablarini ko‘rsatib, bu haqda yozma xabar beradi.
1. Tomonlarning markaziy vakolatli organlari, agar ushbu axborot maxfiy hisoblansa yoki ma’lumot berayotgan Tomon uning oshkor etilishini xohlamasa, bir-birlaridan olinadigan axborot maxfiyligini ta’minlashlari zarur. Bu qoida texnik vositalar, asbob-uskunalar va materiallarga ham daxldor hisoblanadi. Axborotning maxfiylik darajasini uni yuborgan Tomon belgilaydi.
2. Zarur holatlarda ushbu Bitim doirasida olingan axborot, texnik vositalar, asbob-uskunalar va materiallarning uchinchi tomonga berilishida bu axborotni taqdim etgan markaziy vakolatli organlarning yozma roziligi talab qilinadi.
3. Tomonlar olgan jismoniy shaxslar haqidagi ma’lumotlar ushbu Bitimda belgilangan maqsadlardagina qo‘llanilishi mumkin, ma’lumot berayotgan Tomon bunday ma’lumotlarning ishonchliligini, va shuningdek, zarur bo‘lganda tegishli o‘zgartirishlar va qo‘shimchalarning o‘z vaqtida taqdim etilishini ta’minlaydi. Jismoniy shaxslar haqidagi axborotning qabul qilinishi, qayd etilishi, saqlanishi, ishlatilishi va yo‘q qilinishi Tomonlar davlatlarining qonunchiligiga muvofiq amalga oshiriladi.Ushbu Bitim amali tugatilgan taqdirda ilgari olingan barcha axborot yo‘q qilinishi lozim.
4. Tomonlar davlatlari qonunchiligiga muvofiq manfaatdor shaxsga uning yozma so‘roviga binoan unga nisbatan mavjud ma’lumotlar haqida axborot taqdim etilishi mumkin.
5. Barcha holatlarda Tomonlar begona shaxslarning ma’lumotlardan foydalanishidan, ularni ruxsatsiz o‘zgartirilishi, yo‘q qilinishi yoki oshkor etilishidan samarali himoyani ta’minlaydilar.
1. Ushbu Bitimni bajarish bo‘yicha xarajatlarni Tomonlar o‘z majburiyatlarini bajarishlari uchun zarur miqdorda mustaqil ravishda ko‘taradilar.
2. Tomonlar zarur holatlarda ushbu Bitimdan kelib chiqadigan harakatlarni amalga oshirish uchun, har bir alohida holatda o‘zaro maqbul kelishuvlar bilan rasmiylashtiriladigan, xarajatlarni birgalikda ko‘taradilar. Tomonlarning birgalikdagi xarajatlari bo‘yicha majburiyatlari ushbu kelishuvlarga ko‘ra tartibga solinadi.
3. Zarur holatlarda Tomonlar ushbu Bitimning 2-moddasida zikr etilgan jinoyatlarga barham berish bo‘yicha aniq masalalarni hal etish uchun zarur asbob-uskunalar va materiallar bilan bir-birlariga bepul yordam ko‘rsatishlari mumkin.
Tomonlar ushbu Bitim doirasida hamkorlikni amalga oshirishda rus tiliga tarjimasi ilova qilingan o‘z davlat tillaridan foydalanadilar.
1. Zaruriyat tug‘ilganda ushbu Bitim qoidalarini hayotga tatbiq etish maqsadida Tomonlar vakolatli vakillaridan iborat Qo‘shma komissiya tuzishlari mumkin.
2. Qo‘shma komissiya, zaruratga qarab, bir-birini qiziqtiradigan masalalarni ko‘rib chiqish va o‘zaro maqbul qarorlar qabul qilish uchun navbati bilan Toshkent va Ashxobodda majlis o‘tkazadi. Qo‘shma komissiya qarorlarni tayyorlash uchun va shuningdek boshqa faoliyat uchun Tomonlar davlatlarining markaziy vakolatli muassasalari vakillaridan iborat ishchi guruhlar tashkil etishi mumkin.
1. Ushbu Bitim Tomonlarning o‘zlari ishtirok etgan boshqa xalqaro shartnomalar bo‘yicha majburiyatlariga daxl qilmaydi.
2. Tomonlarning roziligiga ko‘ra ushbu Bitimga o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritilishi mumkin. Ular ushbu Bitimning 14-moddasidagi qoidalarga muvofiq kuchga kiradigan va uning ajralmas qismi hisoblanadigan alohida bayonnomalar bilan rasmiylashtiriladi.
Ushbu Bitim Tomonlar uning kuchga kirishi uchun zarur bo‘lgan davlat ichki protseduralarini bajarganliklari to‘g‘risida oxirgi yozma xabarnoma olingan sanadan boshlab kuchga kiradi va Tomonlardan biri boshqa Tomonning uning harakatini to‘xtatish to‘g‘risida xabarnomasini olgan kundan boshlab olti oy o‘tgandan so‘ng o‘z kuchini tugatadi.
2009-yil 25-fevralda Toshkent shahrida ikki nusxada, har biri o‘zbek, turkman va rus tillarida tuzildi, bunda barcha matnlar bir xil kuchga ega.