LexUZ sharhi
Mazkur qaror O‘zbekiston Respublikasi Oliy Xo‘jalik sudi Plenumining 2016-yil 17-iyundagi 299-sonli “O‘zbekiston Respublikasi Oliy xo‘jalik sudi Plenumining ayrim qarorlariga o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritish hamda ba’zilarini o‘z kuchini yo‘qotgan deb hisoblash to‘g‘risida”gi qaroriga asosan o‘z kuchini yo‘qotgan.
Sud amaliyotida ayrim masalalar vujudga kelayotganligi munosabati bilan hamda xo‘jalik sudlari tomonidan bojxona haqidagi qonun hujjatlarini to‘g‘ri va bir xilda qo‘llanilishini ta’minlash maqsadida “Sudlar to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonunining 47-moddasiga asoslanib, O‘zbekiston Respublikasi Oliy xo‘jalik sudi Plenumi qaror qiladi:
1. Xo‘jalik sudlarining e’tibori O‘zbekiston Respublikasining bojxona haqidagi qonun hujjatlari O‘zbekiston Respublikasi Bojxona kodeksi (bundan buyon matnda BK deb yuritiladi) hamda boshqa qonun hujjatlaridan iboratligiga qaratilsin. Ishlarni ko‘rishda O‘zbekiston Respublikasining davlat bojxona xizmati organi (bundan buyon matnda bojxona organi deb yuritiladi) bojxona deklaratsiyasini va boshqa hujjatlarni qabul qilib olayotgan kuni amalda bo‘lgan BK va boshqa qonun hujjatlari qo‘llaniladi, qonun hujjatlarida nazarda tutilgan hollar bundan mustasno.
Agar O‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomasida bojxona haqidagi qonun hujjatlarida nazarda tutilganidan boshqacha qoidalar belgilangan bo‘lsa, xalqaro shartnoma qoidalari qo‘llaniladi.
Normativ-huquqiy hujjatlardagi barcha bartaraf etib bo‘lmaydigan qarama-qarshiliklar va noaniqliklar xo‘jalik yurituvchi subyekt foydasiga talqin qilinadi.
2. “Boj tarifi to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonuni (bundan buyon matnda Qonun deb yuritiladi) 17-moddasining birinchi qismiga muvofiq olib kirilayotgan tovar yuzasidan tuzilgan bitimning qiymatiga qarab baholash tovarning bojxona bahosini chiqarishning asosiy usulidir (bundan buyon matnda asosiy usul deb yuritiladi). Nizolarni hal etishda sudlar Qonunning 18-moddasida nazarda tutilgan asosiy usulni qo‘llash uchun shartlar va uni qo‘llash mumkin bo‘lmagan cheklovlar mavjudligi yoki mavjud emasligini aniqlashi lozim.
3. Qonunning 17-moddasida tovarlarning bojxona qiymatini aniqlash usullarini birin-ketin qo‘llash tartibida nazarda tutilganiga ko‘ra asosiy usuldan foydalanish imkoni bo‘lmaganida, har bir keyingi usul qo‘llaniladi, agar oldingi usuldan foydalanish yo‘li bilan bojxona qiymatini aniqlab bo‘lmasa. Shu munosabat bilan bojxona organi sudga oldingi usullarni qo‘llash imkoni yo‘qligini asoslantirishga majbur. Shuni hisobga olish kerakki, har qanday ketma-ketlikda qo‘llanilishi mumkin bo‘lgan qiymatlarni chegirib tashlash va qo‘shish asosidagi bojxona usullari bundan mustasno hisoblanadi.
4. Sudlar shuni nazarda tutishlari lozimki, Qonun 18-moddasining uchinchi qismiga muvofiq tovarning bojxona qiymatini aniqlash uchun asosiy usuldan foydalanish mumkin emas, basharti:
xaridorning baholanayotgan tovarga bo‘lgan huquqlari cheklangan bo‘lsa, qonun hujjatlarida belgilangan cheklovlar va tovar bahosiga jiddiy ta’sir qilmaydigan cheklovlar bundan mustasno;
tovarni sotish va bitim qiymati ta’sirini hisobga olish mumkin bo‘lmagan shartlarga rioya etilishiga bog‘liq bo‘lsa;
bojxona qiymatini e’lon qilish vaqtida deklarant foydalangan ma’lumotlar hujjatlar bilan tasdiqlanmagan bo‘lsa yoki ular noto‘g‘ri bo‘lsa;
bitim qatnashchilari bir-biriga bog‘liq shaxslar bo‘lsa, ularning o‘zaro bog‘liqligi bitim bahosiga ta’sir etmagan va bu narsa deklarant tomonidan isbot qilingan hollar bundan istisno.
5. O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi tomonidan 2000-yil 22-fevralda 899-son bilan ro‘yxatga olingan “O‘zbekiston Respublikasi bojxona hududiga olib kiriladigan tovarlarning bojxona qiymatini ma’lum qilish va tekshirish Qoidalari” I bo‘limining 3-bandiga muvofiq olib kiriladigan tovarlarning bojxona qiymatini aniqlash Qonunning 18—23-moddalari va O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi tomonidan 1998-yil 13-yanvarda 390-son bilan ro‘yxatga olingan “O‘zbekiston Respublikasi hududiga olib kelinadigan tovarlarning bojxona qiymatini belgilash bo‘yicha Yo‘riqnoma”da belgilangan usullar bo‘yicha deklarant tomonidan amalga oshiriladi.
Olib kirilayotgan tovarlarni bojxona rasmiylashtiruvini amalga oshirayotgan bojxona organi deklarant tomonidan bojxona qiymati to‘g‘ri aniqlanganligi, shu jumladan deklarant tomonidan usulning to‘g‘ri tanlanganligi va uni qo‘llash mumkinligi, shuningdek deklarant tomonidan taqdim qilingan hujjatlarning (majburiy va qo‘shimcha) to‘liqligi (komplektligi) hamda ularning belgilangan talablarga muvofiqligi ustidan nazorat olib boradi.
6. Bojxona qiymatini aniqlash deklarant tomonidan bojxona qiymatini ma’lum qilish va bojxona organi tomonidan uni tekshirishdan iborat.
Qonunning 13-moddasiga va O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi tomonidan 1998-yil 13-yanvarda 390-son bilan ro‘yxatga olingan “O‘zbekiston Respublikasi hududiga olib kelinadigan tovarlarning bojxona qiymatini belgilash bo‘yicha Yo‘riqnoma”ning 9.3-bandiga ko‘ra import qiluvchi (deklarant) bojxona organining qaroridan norozi bo‘lgan holda uning ustidan yuqori turuvchi bojxona organlariga, shuningdek sudga shikoyat qilish huquqiga egadir.
7. Import qiluvchi (deklarant) tomonidan bojxona organining deklarant tanlagan bojxona qiymatini aniqlashda asosiy usuldan foydalanib bo‘lmasligi to‘g‘risidagi qarorlari (harakatlari, harakatsizliklari) ustidan berilgan shikoyatlarni ko‘rishda sudlar Qonunning 18-moddasida belgilangan bitim bahosi hujjatlar bilan tasdiqlangan va to‘g‘ri bo‘lishi haqidagi shartlarga rioya qilmaslik deganda:
qonun hujjatlarida belgilangan tartibda yozma shaklda tuzilgan hamda vakolatli organlarda hisobga qo‘yilgan tashqi iqtisodiy kontrakt (shartnoma)ning mavjud emasligi;
tovarning son jihatidan aniqlanganlik tavsifiga taalluqli baho to‘g‘risidagi ma’lumotning mavjud emasligi;
ko‘rsatilgan ma’lumotlarning noto‘g‘riligi haqidagi dalillarning mavjudligini nazarda tutishlari kerak.
8. Deklarantning bojxona qiymatini aniqlashda qo‘llagan usuli bojxona organi tomonidan qabul qilinmaganligi to‘g‘risidagi nizolarni hal etishda taqdim etilgan ma’lumotlarning noto‘g‘riligini isbotlovchi dalillar mavjud bo‘lganida, sudlar taqdim etilgan dalillarni boshqa hujjatlar bilan bir qatorda o‘rganishi kerak.
Taqdim etilgan ma’lumotlarning noto‘g‘riligi deganda deklarant tomonidan taqdim etilgan hujjatlar (ma’lumotlar)ning aniq emasligi, ikki xil ma’noni anglatishi, qarama-qarshiliklar va boshqa holatlarning mavjudligi tushuniladi. Shuningdek, deklarant tomonidan ko‘rsatilgan ma’lumotlar noto‘g‘riligining dalili sifatida bojxona organida deklaratsiya qilinayotgan tovarga, uni yetkazib berish shartlari to‘g‘risida, import (eksport) amalga oshirilayotgan tovar shartlariga muvofiq bitim to‘g‘risida hujjatli tasdiqlangan boshqa axborotning mavjudligi bo‘lishi mumkin.
Bojxona organi tomonidan O‘zbekiston Respublikasi hududiga olib kirilgan o‘xshash va bir xil turdagi tovarlar xususidagi bitimlar bo‘yicha bojxona organlarining ma’lumotlar bazasida mavjud bo‘lgan narx to‘g‘risidagi ma’lumotdan bitim narxining sezilarli darajada farq qilishini tasdiqlovchi dalillar taqdim etilgan holda, sudlar ushbu dalillarni O‘zbekiston Respublikasi hududiga tovarni yetkazib berish hajmi, to‘lov va yetkazib berish shartlari, olib kirish sanasini hisobga olib baholashlari kerak.
9. Ko‘rsatilgan belgilarning mavjudligida deklarant bojxona organining talabiga binoan ma’lum qilingan bojxona qiymatini tasdiqlash uchun zarur ma’lumotlarni taqdim etishga majbur. Shu bilan bir vaqtda deklarant taqdim qilingan ma’lumotlarning to‘g‘riligini hamda tovarning bojxona qiymatini aniqlashda u tomondan tanlangan usulning to‘g‘ri qo‘llanilganligini, shu jumladan tovarni ishlab chiqarish, olib o‘tish va sotishga aloqador shaxslar va boshqa shaxslardan olingan hujjatlar va ma’lumotlarni taqdim etish yo‘li bilan isbotlashga haqlidir.
10. Agar deklarant tomonidan bojxona organi talab qilgan ma’lumotlar taqdim etilmagan yoxud ma’lum qilingan ma’lumotlar bojxona qiymatini yetarlicha asoslantirmaydigan bo‘lsa, va shu munosabat bilan bojxona organi tomonidan tovarning bojxona qiymatini aniqlashda deklarant foydalangan usulni qo‘llash mumkin emasligi haqida qaror qabul qilinganda, shuningdek bojxona organining boshqa usul asosida tovarning bojxona qiymatini aniqlash to‘g‘risidagi taklifi deklarant tomonidan rad etilganda, bojxona organi deklaratsiya qilinayotgan tovarning bojxona qiymatini O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi tomonidan 1998-yil 13-yanvarda 390-son bilan ro‘yxatga olingan “O‘zbekiston Respublikasi hududiga olib kelinadigan tovarlarning bojxona qiymatini belgilash bo‘yicha Yo‘riqnoma”da nazarda tutilgan tartibda deklarantni bu haqda tegishli ravishda xabardor qilgan holda mustaqil aniqlash huquqiga ega.
11. O‘zbekiston Respublikasi Xo‘jalik protsessual kodeksi (bundan buyon matnda XPK deb yuritiladi) 55-moddasining birinchi qismiga muvofiq nizolashilayotgan davlat organi hujjatining qonuniyligini isbotlash majburiyati hujjatni qabul qilgan organ zimmasiga yuklanganligi sababli, bojxona organi tovarning bojxona qiymatini aniqlashda deklarant tomonidan taklif etilgan usulni qo‘llash imkoniyatini istisno etadigan asoslarning mavjudligini isbotlashga majbur.
Deklarant tomonidan ma’lum qilingan bojxona qiymatini asoslantiradigan ma’lumotlarni, mazkur hujjatlarni taqdim etishda obyektiv to‘siqlar mavjud bo‘lmaganda, taqdim etishni rad etilishi, tovarning bojxona qiymatini aniqlashda asosiy usulni qo‘llamaslikka olib keladigan ushbu holatni hujjatli isbotlash va to‘g‘riligi shartlarining bajarilmaganligi deb baholanishi lozim.
12. Sudlar bojxona organlari bilan nizolarni hal etishda import qiluvchidan ustavni, korxonani davlat ro‘yxatidan o‘tkazish to‘g‘risidagi guvohnomani, shuningdek bojxona yuk deklaratsiyalarini (bundan buyon matnda BYuD deb yuritiladi) va O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi tomonidan 2000-yil 22-fevralda 899-son bilan ro‘yxatga olingan “O‘zbekiston Respublikasi hududiga olib kelinadigan tovarlarning bojxona qiymatini ma’lum qilish va nazorat qilish Qoidalari” II bo‘limining 5 va 6-bandlarida nazarda tutilgan boshqa hujjatlarni taqdim etishni taklif qilishlari lozim.
13. Sudlar BK 93-moddasining ikkinchi qismiga muvofiq BYuD qabul qilinganligi rasmiylashtirilgan paytdan boshlab u yuridik ahamiyatga molik faktlardan dalolat beruvchi hujjatga aylanishini nazarda tutishlari lozim.
Sudlar shuni hisobga olishlari kerakki, tovarlar va transport vositalarini BYuDdan foydalangan holda deklaratsiya qilish tartibi va shakli eksport va erkin muomalaga chiqarish (import) bojxona rejimlariga qo‘yilgan tovarlar to‘g‘risidagi, bojxona maqsadlari uchun va BYuDda aks ettirilishi lozim bo‘lgan ma’lumotlar ro‘yxati O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi tomonidan 1999-yil 3-noyabrda 834-son bilan ro‘yxatga olingan “Bojxona yuk deklaratsiyasini to‘ldirish tartibi to‘g‘risida”gi Yo‘riqnomada belgilangan.
Tovarlar va transport vositalarini bojxona chegarasi orqali olib o‘tishda va BKda nazarda tutilgan boshqa hollarda BKning 103-moddasiga asosan bojxona to‘lovlari to‘lanilishiga e’tibor qaratish lozim.
14. O‘zbekiston Respublikasi hududida O‘zbekiston Respublikasi Soliq kodeksida (bundan buyon matnda SK deb yuritiladi) nazarda tutilgan soliqlar va boshqa majburiy to‘lovlar amal qiladi. SK 23-moddasining to‘rtinchi qismiga muvofiq bojxona to‘lovlari boshqa majburiy to‘lovlar jumlasiga kirib, ular umumbelgilangan soliqlar hisoblanadi.
14.1. Sudlar BKning 113-moddasida belgilangan bojxona to‘lovlarini bir yilda qaytarish muddati da’vo muddati hisoblanmasligiga, balki to‘lovchilarning bojxona organlariga ortiqcha to‘langan yoki undirilgan bojxona to‘lovlari summalarini qaytarish (bo‘lg‘usi to‘lovlar hisobiga o‘tkazish) to‘g‘risidagi arizalar bilan murojaat qilish muddati ekanligini hisobga olishlari kerak.
Keyingi tahrirga qarang.
O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi tomonidan 2000-yil 14-iyulda 947-son bilan ro‘yxatga olingan “Ortiqcha to‘langan yoki undirilgan bojxona to‘lovlarini qaytarish to‘g‘risida”gi Yo‘riqnomaning 2.1-bandiga ko‘ra to‘lovchi ortiqcha to‘langan yoki undirilgan bojxona to‘lovlari summalarini qaytarish yoki ular to‘langan yoxud undirilgan paytdan boshlab bir yil ichida bo‘lg‘usi to‘lovlar hisobiga o‘tkazish to‘g‘risida bojxona organiga murojaat etishi mumkin.
Agar to‘lovchi sudga da’vo arizasi berilgunga qadar pul mablag‘larini qaytarish (hisobga o‘tkazish) to‘g‘risidagi ariza bilan bojxona organlariga murojaat qilmagan bo‘lsa, bu holat da’voni qanoatlantirishni rad etish, ish yuritishni tugatish yoki da’voni ko‘rmasdan qoldirish uchun asos bo‘lmaydi.
Keyingi tahrirga qarang.
14.2 BK 113-moddasining ikkinchi qismiga hamda yuqorida ko‘rsatilgan Yo‘riqnomaning 1.2-bandiga ko‘ra bojxona to‘lovlari qaytarilganda ulardan foizlar to‘lanmaydi.
Keyingi tahrirga qarang.
14.3 Pul mablag‘larini qaytarish masalasini hal etishda sudlar bojxona to‘lovlari summalari faqat ularni to‘lagan yoki akseptsiz tartibda pul mablag‘lari hisobidan chiqarilgan to‘lovchilarga qaytarilishini nazarda tutuvchi qayd etilgan Yo‘riqnomaga asoslanishlari lozim. Bunda to‘lovchining roziligisiz pul mablag‘lari uchinchi shaxslarga qaytarilishiga yo‘l qo‘yilmasligi inobatga olinishi kerak.
15. SK 69-moddasining oltinchi qismiga muvofiq bojxona organlari tovarlarni O‘zbekiston Respublikasining bojxona chegarasi orqali olib o‘tilishi munosabati bilan to‘lanishi lozim bo‘lgan boshqa majburiy to‘lovlar bo‘yicha budjetga hamda davlat maqsadli jamg‘armalariga tushumlar hisobini O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi bilan kelishilgan holda O‘zbekiston Respublikasi Davlat bojxona qo‘mitasi tomonidan belgilangan tartibda yuritiladi.
Shu munosabat bilan, bojxona organiga nisbatan so‘zsiz tartibda asossiz undirilgan pul mablag‘larini qaytarish to‘g‘risidagi da’vo berilganda O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi va (yoki) uning hududiy organlarini ikkinchi javobgar sifatida jalb qilish lozim.
16. Xorijiy investorlar va xorijiy investitsiyalar ishtirokidagi korxonalar tomonidan o‘z ishlab chiqarish ehtiyojlari uchun olib kirilgan mol-mulkni import qilishda to‘langan bojxona bojini qaytarish bilan bog‘liq nizolarni hal etishda sudlar mahsulotning o‘z ehtiyojlari uchun import qiladigan mahsulot toifasiga kiritilishi O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi tomonidan 1998-yil 8-aprelda 423-son bilan ro‘yxatga olingan “Xorijiy investitsiyali korxonalar o‘z ehtiyojlari uchun import qiladigan mahsulotlarni belgilash Qoidalari” va O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi tomonidan 2000-yil 19-avgustda 960-son bilan ro‘yxatga olingan “O‘z ehtiyojlari uchun xorijiy investor tomonidan import qilinadigan mahsulotni sertifikatlashning o‘tkazilish tartibi to‘g‘risida”gi Nizomga muvofiq beriladigan sertifikat bilan tasdiqlanishini e’tiborga olishlari lozim.
Keyingi tahrirga qarang.
16.1. Bunda O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Xorijiy investorlar tomonidan o‘z ishlab chiqarish ehtiyojlari uchun O‘zbekiston Respublikasiga olib kiriladigan mol-mulkka nisbatan bojxona imtiyozlarini qo‘llash tartibi to‘g‘risida” 2007-yil 6-dekabrdagi 249-son Qarorining 2-bandiga ko‘ra xorijiy investorlar tomonidan o‘z ishlab chiqarish ehtiyojlari uchun olib kiriladigan mol-mulk bojxona boji solishdan ozod etilishi bo‘yicha imtiyozlar xorijiy investitsiyalar ishtirokidagi korxonalarga ham joriy etilganligi inobatga olinishi lozim. Mazkur Qarorning 3-bandida yuqorida ko‘rsatilgan imtiyozlar 2008-yil 1-yanvardan boshlab ustav sarmoyasida xorijiy investorning ulushi kamida 33 foiz bo‘lgan xorijiy investitsiyalar ishtirokidagi korxonalarga nisbatan amal qilishi belgilangan.
Keyingi tahrirga qarang.
16.2 Sudlar to‘langan bojxona bojini xorijiy investorlar va xorijiy investitsiyalar ishtirokidagi korxonalarga qaytarish to‘g‘risidagi nizolarni hal etishda import qilinadigan mol-mulklar qachon 2008-yil 7-apreldagi “Bojxona imtiyozlarining qo‘llanilish tartibini takomillashtirish maqsadida O‘zbekiston Respublikasining ayrim qonun hujjatlariga o‘zgartishlar kiritish to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonunining kuchga kiritilguniga qadar yoki kuchga kirganidan keyin olib kirilganligini aniqlashlari lozim.
16.3 Shuningdek nazarda tutish lozimki, Qonun 33-moddasi birinchi qismining o‘n uchinchi xatboshisida va “Chet el investitsiyalari to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonuni 12-moddasining oltinchi qismida nazarda tutilgan bojxona boji to‘lovi bo‘yicha imtiyoz yuridik shaxslar tomonidan O‘zbekiston Respublikasiga olib kiriladigan iste’mol tovarlariga nisbatan tatbiq etilmaydi, mehmonxona xizmatlari ko‘rsatish uchun olib kiriladigan iste’mol tovarlari bundan mustasno (Qonun 33-moddasining uchinchi qismi).
16.4 O‘zbekiston Respublikasining qonun hujjatlariga muvofiq O‘zbekiston Respublikasi hududiga olib kiriladigan iste’mol tovarlarining ro‘yxati O‘zbekiston Respublikasi Iqtisodiyot vazirligi, Moliya vazirligi, Tashqi iqtisodiy aloqalar, investitsiyalar va savdo vazirligi hamda Davlat bojxona qo‘mitasi tomonidan tasdiqlanadi.
17. “Chet ellik investorlar huquqlarining kafolatlari va ularni himoya qilish choralari to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonunining 3-moddasini qo‘llash bilan bog‘liq nizolarni hal etishda investitsiyalash shart-sharoitining yomonlashganligini tasdiqlovchi dalillarni talab qilib olish, mazkur Qonun, shuningdek “Chet ellik investorlar huquqlarining kafolatlari va ularni himoya qilish choralari to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonunining 3-moddasi to‘rtinchi qismida belgilangan kafolatlarni qo‘llash tartibi to‘g‘risida”gi Nizom (O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2005-yil 2-avgustdagi 180-son qaroriga 1-ilova)da nazarda tutilgan bunday yomonlashish alomatlarining mavjudligini aniqlash lozim.
Sudlar inobatga olishlari kerakki, quyidagilarni nazarda tutgan holda qonun hujjatlariga o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritish, shuningdek O‘zbekiston Respublikasining yangi qonun hujjatlarini qabul qilish investitsiyalash shart-sharoitlarini yomonlashtirish hisoblanadi:
chet ellik investorga to‘lanadigan, dividend tarzida olinadigan daromadlarga soliq miqdorining (stavkalarining) ko‘paytirilishi;
chet ellik investorning O‘zbekiston Respublikasi hududidan tashqariga o‘tkaziladigan daromadini (foydasini) o‘z mamlakatiga qaytarish tartib-taomilini murakkablashtiruvchi yoki ularning miqdorini kamaytiruvchi qo‘shimcha talablarning joriy etilishi, bundan chet el investitsiyalari ishtirokidagi korxonaning to‘lovga qobiliyatsizligi va bankrotligi yoki kredit beruvchilarning huquqlarini himoya qilish, chet ellik investor - jismoniy shaxs sodir etgan jinoyat yoki ma’muriy huquqbuzarlik hollarida yoxud sud yoki hakamlikning hal qiluv qaroriga muvofiq mablag‘larni o‘z mamlakatiga qaytarishni to‘xtatib turishning boshqa zarurati bo‘lganda vakolatli davlat organi tomonidan chet ellik investorning mablag‘larini qonun hujjatlarini kamsitmaydigan tarzda qo‘llash sharoitida o‘z mamlakatiga qaytarishni to‘xtatib turish hollari mustasno;
investitsiyalashni amalga oshirish hajmlariga nisbatan miqdoriy cheklashlarning va investitsiyalar miqdori bo‘yicha boshqa qo‘shimcha talablarning, shu jumladan chet el investitsiyalari ishtirokidagi korxonalarda chet el investitsiyalarining eng kam mikdorini ko‘paytirish tarzida, joriy etilishi;
chet ellik investorning korxonalar ustav fondlarida (ustav kapitallarida) ulush bilan ishtirok etishi bo‘yicha cheklashlarning joriy etilishi;
chet ellik investorlarning - jismoniy shaxslarning vizalarini rasmiylashtirish va uzaytirish borasida qo‘shimcha tartib-taomillarning, shuningdek chet el investitsiyalarini amalga oshirish bo‘yicha boshqa qo‘shimcha talablarning joriy etilishi.
18. Bojxona nizolari ma’muriy-huquqiy munosabatlardan kelib chiqqanligi sababli ular bo‘yicha kelishuv bitimlari tuzilishiga yo‘l qo‘yilmaydi.
19. Sudlar BKning 112-moddasiga asosan inkasso topshiriqnomalari qo‘yilganda bojxona organi O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi tomonidan 2002-yil 15-aprelda 1122-son bilan ro‘yxatga olingan “O‘zbekiston Respublikasida naqd pulsiz hisob-kitoblar to‘g‘risida”gi Nizomning 44-bandiga muvofiq to‘lov maqsadlarida so‘zsiz tartibda undirilishiga asos bo‘lgan hujjatning (BYuD, tekshirish dalolatnomasi, bojxona organi xulosasi) raqami va sanasini ko‘rsatishi lozimligini inobatga olishlari kerak.
Keyingi tahrirga qarang.
Keyingi tahrirga qarang.
20. O‘zbekiston Respublikasi tashqi iqtisodiy faoliyatining Tovar nomenklaturasi (bundan buyon matnda TIF TN deb yuritiladi) bo‘yicha yuridik klassifikatsiyalash yoki qayta klassifikatsiyalashdan kelib chiqadigan bojxona nizolarini hal etishda TIF TN interpretatsiyasining asosiy qoidalariga qat’iy rioya etilishiga e’tibor qaratish, ushbu masalalar bo‘yicha tushuntirishlar va xulosalar berish uchun zarur bo‘lganda mutaxassislarni jalb etish, tovarlarni qayta klassifikatsiyalash sabablarini, xo‘jalik yurituvchi subyektlarning huquqlari va manfaatlari qaysi aybdor mansabdor shaxslarning harakatlari (harakatsizligi) bilan buzilganligini sudlar aniqlashlari lozim.
Shu munosabat bilan mazkur nizolarni to‘g‘ri hal etish uchun zarur bo‘lganda sudlar “O‘zbekekspertiza” OAJ, “O‘zstandart” agentligi, O‘zbekiston Respublikasi Savdo-sanoat palatasini nizoning predmetiga mustaqil talablar bilan arz qilmaydigan uchinchi shaxslar sifatida ishda ishtirok etishga jalb qilishi, ulardan yuzaga kelgan masalalar bo‘yicha yozma xulosalar (fikrnomalar) olishi mumkin.
21. Texnologik jihozlar, butlovchi va ehtiyot qismlarni olib kirish bilan bog‘liq nizolarni hal etishda sudlar O‘zbekiston Respublikasining qonun hujjatlariga muvofiq O‘zbekiston Respublikasi Iqtisodiyot vazirligi, Moliya vazirligi, Tashqi iqtisodiy aloqalar, investitsiyalar va savdo vazirligi hamda Davlat bojxona qo‘mitasi tomonidan tasdiqlanadigan ro‘yxatga ko‘ra tegishli bojxona to‘lovlari bo‘yicha qonun hujjatlarida nazarda tutilgan imtiyozlar berilishini inobatga olishlari kerak.
21.1 Bunday nizolarni hal etishda sudlar olib kirilgan jihozning yangi yoki yangi emasligi masalasiga aniqlik kiritishlari kerak. Bunda erkin muomala bojxona rejimiga bojxona rasmiylashtirish paytida ishlab chiqarilgan yili uch yildan oshmagan texnologik jihoz yangi texnologik jihoz deb tan olinishini hisobga olish kerak. Da’vogar tomonidan erkin muomala bojxona rejimiga bojxona rasmiylashtirish paytida ishlab chiqarilgan yili uch yildan oshgan jihozning olib kirilganligi holatining aniqlanishi, da’voni qanoatlantirishni rad etish uchun asos bo‘ladi.
21.2 Olib kirilayotgan texnologik jihozlarning butlovchi va ehtiyot qismlariga nisbatan qo‘shilgan qiymat solig‘i hamda import bojxona boji to‘lovi bo‘yicha imtiyozlar ushbu jihozni yetkazib berish kontrakti (shartnomasi)ga muvofiq yangi texnologik jihoz bilan komplektda olib kiriladigan va ushbu jihozning ajralmas qismi hisoblangan butlovchi va ehtiyot qismlarigagina tatbiq etiladi.
21.3 Bojxona to‘lovlari bo‘yicha imtiyozlar tatbiq etiladigan texnologik jihoz olib kirilayotganda BYuDning “Preferensiyalar” nomli 36-ustunida bojxona to‘lovlarini to‘lashdan ozod qilinishining tegishli kodlari ko‘rsatiladi.
21.4 Mazkur toifadagi nizolarni hal etishda SK 211-moddasining 7-bandi, Qonun 33-moddasi birinchi qismining o‘n to‘qqizinchi xatboshisi, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Ishlab chiqarishni modernizatsiyalash, texnik va texnologik qayta jihozlashni rag‘batlantirishga oid qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida” 2007-yil 14-martdagi PF-3860-son Farmoni, shuningdek O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi tomonidan 2007-yil 11-iyunda 1688-son bilan ro‘yxatga olingan “Ishlab chiqarishni modernizatsiyalash, texnik va texnologik qayta jihozlashni amalga oshiruvchi xo‘jalik yurituvchi subyektlar tomonidan imtiyozlarni qo‘llash tartibi to‘g‘risida”gi Nizomga asoslanish lozim.
Keyingi tahrirga qarang.